Neuron – (komórka nerwowa, neurocyt) jest

to podstawowa jednostka budulcowa i

funkcjonalna układu nerwowego. Układ ten
składa się w przybliżeniu ze 150 miliardów
neuronów.
Jeszcze do niedawna sądzono, że neurony
powstają tylko w dzieciństwie. Ostatnie
badania wykazały, że neurogeneza, czyli proces
tworzenia się nowych neuronów, zachodzi
przez całe życie każdego człowieka. Co więcej,
im więcej ćwiczysz swój mózg dostarczając mu
najróżniejszych bodźców i stymulując jego
aktywność, tym więcej neuronów będzie się
tworzyć. Jak widzisz to od Ciebie zależy, w jakiej
formie będzie Twój mózg!
Budowa Neuronu
Dendryty
Ciało komórkowe (Soma/Perikarion)
Jądro komórkowe
Akson
Owijka mielinowa
Węzły Ranviera
Synapsy
 Dendryt
• Dendryty to z kolei wypustki o cylindrycznym kształcie, które odchodzą wprost od ciała
komórki nerwowej. Dzięki nim możliwe są połączenia pomiędzy różnymi neuronami lub
neuronami i tzw. komórkami efektorowymi (wykonawczymi)
Ciało komórkowe
(Soma/Perikarion):

• Kształt i rozmiar: Ciało komórkowe ma zazwyczaj

kulisty kształt, choć w zależności od typu neuronu
może przybierać różne formy. Średnica soma może
wynosić od kilku do kilkudziesięciu mikrometrów.
• Błona komórkowa: Otacza ciało komórkowe i
oddziela jego wnętrze od otoczenia. Błona
komórkowa neuronu zawiera różne kanały jonowe,
które są kluczowe dla przewodzenia impulsów
nerwowych.
• Cytoplazma: Wypełnia wnętrze ciała komórkowego
i zawiera liczne struktury komórkowe, takie jak
mitochondria, aparat Golgiego i retikulum
endoplazmatyczne.
Jądro komórkowe:

• Lokalizacja: Jądro komórkowe znajduje się wewnątrz ciała komórkowego neuronu.

• Funkcje: Jądro komórkowe zawiera DNA neuronu oraz jest miejscem, gdzie odbywają
się procesy związane z replikacją DNA i syntezą RNA. Kontroluje również funkcje
metaboliczne komórki.
 Akson
• Akson to element struktury neuronu, który wysyła impulsy informacji do innych
komórek. W przeciwieństwie do dendrytów, w neuronie akson jest tylko jeden, za to
jest wyraźnie większy i dłuższy. Na wizualizacji neuronu wygląda jak jego długi ogon.
Jego zakończenie posiada rozgałęzienia. Z aksonu wyzwalane są neuroprzekaźniki, które
trafiają do synapsy i mają możliwość interakcji z sąsiednimi neuronami lub innymi
komórkami efektorowymi, np. komórkami mięśniowymi lub gruczołami. Aksony
dzielimy na mielinowe i bezmielinowe.
Osłonka mielinowa
• Osłona mielinowa spełnia funkcję swego rodzaju uszczelnienia błon komórkowych,
izolatora elektrycznego i stanowi mechaniczną ochronę aksonu. Co więcej, osłonka ta
wpływa na zwiększenie tempa przepływu impulsów we włóknach. Jest to niezbędne do
prawidłowego przekazywania informacji w mózgu.
 Węzły Ranviera
• Węzły Ranviera pełnią istotną rolę w procesie przewodzenia impulsów nerwowych. Znajdują się
między odcinkami osłonkowymi aksonu, a ich obecność sprawia, że impuls nerwowy może być
przekazywany skokowo (ang. saltatory conduction) z jednego węzła do drugiego.
• Dzięki obecności węzłów Ranviera, impuls nerwowy przeskakuje z jednego węzła do drugiego,
omijając obszary osłonkowe. To skokowe przewodzenie pozwala na znaczne przyspieszenie
przekazywania sygnałów nerwowych wzdłuż aksonu.
• Przewodzenie skokowe związane z węzłami Ranviera zwiększa prędkość przewodzenia impulsów
nerwowych w porównaniu do przewodzenia ciągłego. Skokowe przewodzenie jest znacznie
bardziej efektywne energetycznie i umożliwia szybsze reakcje organizmu na bodźce.
• Węzły Ranviera są równomiernie rozmieszczone wzdłuż aksonu, a ich odległość zależy od długości i
grubości aksonu. Zazwyczaj występują co kilka mikrometrów.
• Węzły Ranviera odgrywają kluczową rolę w optymalizacji przewodzenia impulsów nerwowych, co
jest istotne dla szybkiej i efektywnej komunikacji w układzie nerwowym.
Komórki Schwanna

• Komórki Schwanna, nazwane na

cześć niemieckiego anatoma
Theodora Schwanna, to rodzaj
komórek glejowych obecnych w
obwodowym układzie nerwowym.
 • Oligodendrocyty to rodzaj komórek glejowych, czyli
komórek wspomagających, które pełnią ważną rolę w
układzie nerwowym, zwłaszcza w ośrodkowym układzie
nerwowym (OUN)
Funkcja:
• Oligodendrocyty są głównie odpowiedzialne za
tworzenie i utrzymanie osłonki mielinowej w OUN.
Oligodendrocyty Osłonka ta izoluje niektóre aksony, co przyspiesza
przewodzenie impulsów nerwowych
• Rola w utrzymaniu homeostazy:
• Oligodendrocyty mogą również pełnić rolę w
utrzymaniu homeostazy środowiska
wewnątrzkomórkowego. Biorą udział w dostarczaniu
substancji odżywczych i wspierają funkcje komórek
nerwowych.
Funkcje oraz budowa

• Tworzenie osłonki mielinowej: Komórki Schwanna są odpowiedzialne za tworzenie osłonki mielinowej wokół
aksonów w obwodowym układzie nerwowym. Osłonka ta składa się z wielu warstw błon komórkowych
komórek Schwanna i pełni istotną rolę w przewodzeniu impulsów nerwowych poprzez skokowe
przewodzenie.
• Wsparcie strukturalne: Poza tworzeniem osłonki mielinowej, komórki Schwanna pełnią także funkcję
wsparcia strukturalnego dla aksonów, pomagając utrzymać ich integralność.
• Regeneracja nerwów: Komórki Schwanna są zaangażowane w procesy regeneracji nerwów po uszkodzeniach.
Po urazie, mogą pomagać w odbudowie aksonów, prowadząc do powrotu funkcji nerwowej w pewnym
stopniu.
• Jądro komórkowe: Komórki Schwanna posiadają pojedyncze jądro komórkowe, w przeciwieństwie do
niektórych innych komórek glejowych, takich jak oligodendrocyty, które posiadają wielojądrzaste komórki.
• Długie wypustki: Komórki Schwanna posiadają długie wypustki, które otaczają i owijają się wokół aksonów,
tworząc osłonki mielinowe. Te struktury są przerywane w miejscach nazywanych węzłami Ranviera
Rodzaje komórek
nerwowych
• jednobiegunowe – wyposażone w jedną wypustkę
pełniącą funkcję dendrytu i aksonu, występują np. w
podwzgórzu,

• dwubiegunowe (bipolarne) – z jednym aksonem i

jednym dendrytem, obecne np. w siatkówce oka,
błonie węchowej,

• pozornie jednobiegunowe (pseudojednobiegunowe) –

z dendrytem i aksonem o połączonych odcinkach
początkowych (komórki pierwotnie dwubiegunowe),
zlokalizowane np. w zwojach czuciowych nerwów
rdzeniowych i czaszkowych,

• wielobiegunowe – wyposażone w jeden akson i kilka

dendrytów, stanowią najliczniejszą grupę neuronów
występujących u kręgowców, można je odnaleźć np. w
korze mózgowej.
 Wyrózniamy
• Komórki gwiaździste – drobne z licznymi dendrytami,
które można znaleźć w korze mózgu, (D)
A B
• Komórki piramidowe – wyposażone w długie aksony i
przyjmujące trójkątne formy ciało komórki, położone w
korze ruchowej mózgu, (B)
• Komórki Purkiniego (Purkinjego) – duże ciała
komórkowe o wyjątkowo silnie rozgałęzionym drzewku
dendrytycznym, zlokalizowane w móżdżku, (C, A)
• Komórki wrzecionowate – których ciało komórkowe
przyjmuje wrzecionowaty kształt, położone w korze
mózgu, (F)
• Komórki koszyczkowe – o zakończeniach aksonów
oplatających ciało neuronu w sposób przypominający
strukturę koszyczka, umiejscowione w korze mózgu i F
móżdżku. (E)
 Podział komórki
nerwowej ze względu
na funckje
• ruchowe (motoryczne, odśrodkowe, eferentne) –
przekazują informacje od centralnego układu
nerwowego do struktur wykonawczych (komórek
efektorowych), np. poszczególnych gruczołów i
mięśni;
• czuciowe (dośrodkowe, aferentne) – odbierają
wszelkiego rodzaju sygnały czuciowe w tkankach
i narządach, w tym dotykowe, smakowe,
zapachowe, termiczne i przekazują je do
ośrodkowego układu nerwowego;
• kojarzeniowe (pośredniczące) – odpowiadają za
rolę kojarzeniowe, czyli transmitują informacje
pomiędzy neuronami, występują m.in. pomiędzy
neuronami czuciowymi i ruchowymi.
Komórki nerwowe, czyli • Przyjmowanie i przesyłanie sygnałów
neurony, pełnią kluczową • Integracja informacji
rolę w przekazywaniu • Przewodzenie impulsów
informacji i regulacji • Udział w tworzeniu pamięci
funkcji w układzie • Regulacja procesów homeostatycznych
nerwowym. Oto kilka • Udział w reakcjach na bodźce zewnętrzne
głównych funkcji • Koordynacja ruchów
komórek nerwowych • Udział w emocjach i zachowaniu
Zakończenie
• warto podkreślić znaczenie tych
fascynujących komórek nerwowych w
organizmach zwierzęcych, a zwłaszcza w
układzie nerwowym. Neurony są
fundamentem komunikacji w mózgu i
rdzeniu kręgowym, umożliwiającym
przesyłanie informacji, kontrolę ruchów,
odbieranie bodźców z otoczenia, a także
uczestniczenie w procesach
poznawczych i emocjonalnych.