Stróżewski W.

, O stawaniu się człowiekiem

Niedoskonałość człowieka jest podstawą istnienia pedagogiki → człowieka idealnego nie
trzeba by było wychowywać, a nawet byłoby to niemożliwe.

Co znaczy człowiek?
- określenie gatunku,
- nazwa indywidualna.
↓
- człowiek zajmuje szczególne miejsce w świecie,
- człowiek zdaje sobie z tego sprawę (“człowiek rozumny”),
- człowiek ma w sobie metafizyczność, religijność (“chwałę i blask”),
- jednocześnie dokonuje oszałamiających czynów i niszczy wszystko, co stanie na
jego drodze

“Gdzież więc szukać wartości człowieka, w czym upatrywać jej kryterium, jeśli dobro i zło
w równej – zdaje się – mierze stają się udziałem ludzkiej natury?”

- ciężko doszukiwać się wartości człowieka w poszczególnych jednostkach (piętno

subiektywizmu i relatywizmu).

Człowiek, który się staje musi być zdolny do samego procesu stawania się, zmiany. Musi też
mieć wytyczony cel - ideał, czy ideę ku której to stawanie się ma być skierowane → idea
człowieczeństwa.

Jak określić człowieczeństwo? → zadanie filozofii:

- aksjologiczna istota człowieczeństwa leży niejako poza nim samym, jest czymś
zadanym, niż danym, postulatem, a nie spełnieniem,
- człowiek jest bytem stojącym wobec wartości i na ich realizację niejako skazanym,
jeśli naprawdę chce być człowiekiem
↓
na czym polega wartość człowieczeństwa?
- na przekraczaniu człowieczeństwa w kierunku czegoś jeszcze wyższego niż ono
samo (do dobra, piękna, Boga itp.)

Jak realizować człowieczeństwo (jak budować człowieka w człowieku)? → zadanie

pedagogiki.
- poprzez poddanie się czyjemuś kierownictwu, poprzez drugiego człowieka,
społeczeństwo, poprzez prawo
↓
stawanie się człowieka dokonuje się nie tylko w nim samym, ale również wobec
czegoś, zakłada jego transcendencję, przekraczanie siebie, wychodzenie poza siebie
ku czemuś, dla czegoś
Pedagogika jest sztuką najdoskonalszą – zajmuje się w końcu żywym człowiekiem i
powołuje do bytu jego człowieczeństwo. Jest też sztuką najtragiczniejszą – wartości
aktualizowane w człowieku są kruche i potencjalnie nietrwałe. Nie możemy jednak z tego
zrezygnować, bo wysiłek wkładany w doskonalenie człowieka należy również do istoty
człowieczeństwa.