İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

5.1. İSLAMİYET’İN DOĞDUĞU DÖNEMDE DÜNYA

İ D -
TA T ŞAL M

610 M

615 M

622 M M

622 M S

624 S
A A YA MADAS

625 U S

627 S M Y
U
628

İ
A
629
Kızıldeniz

L
ES
629 M S

İ
630 M M

T
630 S
0
S
630 T S
Harita 5.1
İ İ
631 T S

632 M

A U A
A A LA A A
Aral
DE LETİ Gölü
Karadeniz
Ha

T İSTAN
za

İ
İ A
rD

NS
İM
en

A A ASYA
izi

TO
LUĞ
U
D
ic
le

Fıra
t
Akdeniz SASANİ İM A ATO LUĞU
İ
M
M S T Ba
sr
a
Kö
rfe
Ni

zi
l

M
Kı
zıl

A İ A M
end
iz

A A YA MADAS

Harita 5.2

A EŞ ALL Ğ 0 A Y

131
 NİTE

A U A M A
A A LA A A
DE LETİ Aral
Gölü Y -

Ha
Karadeniz T İSTAN M -

za
rD
İ A Y A A

en
ASYA

izi
DOĞU OMA İM A ATO LUĞU A
Ş
SASANİ İM A ATO LUĞU -
Akdeniz Fıra

D
t
N

ic
le
İ

A -
M S T Ba
sr
a
Kö
rfe
Ni

zi
D
l

S
Kı
zıl

A İ A M
de

A -
ni

A A YA MADAS
z

A EŞ ALL Ğ 0 A
D S
Harita 5.3
İ
A Y D
İ
O İ
D A S
A
A
-
T -

O A
T D -
T
A

A -

Görsel 5.1 -

Bedevilik (Göçebelik) Hadarilik (Şehirlilik)

A

-
A

132
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

İ A -

A - A AŞT AL M
E

İ A -

İ -

A
A
-
S
İ A
N T -
M S
M -
A Y
T -

-
-

Görsel 5.2
- U
İ S A
A İ D

A
M İ

İ D -
-

A İ İLİYO MUSUNU
D

133
 NİTE

A Y -

M -
-

A -
-
A M İ

Görsel 5.3
A -

A -

Hilfu’l-Fudûl
D
O

Y M M -
M
D
M
E
T
M -

D M
M

D Y

M
D A

-
YO UMLAYAL M
S A E M Siyer Atlası

M A

134
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

5.2. İSLAMİYET YAYILIYOR

İ A D
TA T ŞAL M

M A
N D M
-
M
M E
M -
M

İ D

-
-
İ
Görsel 5.4
M
M - N D
S A
M
-

M M
M İ -
M D

M A
İ
İ
O M
İ M -

M İ
A M -
İ M

-
M E
M
İlk Toplumsal Sözleşme
M A
M E
A
Y
A Y

135
 NİTE

M M
M
M

M
M

A
İ D
M
S
M S M -

T
-

-
-

Görsel 5.5
S -
L
M

S M
M

M S

M S
-
-

E A LAYAL M M S
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

Medine Sözleşmesi (622)

M Y M

Y M M

A -

Y M -

A
A

S A E M Siyer Atlası

İslamiyet’in Varoluş Mücadelesi

M -

M
A M

Bedir Savaşı (624)

M M M -
Ş -
M
M Ş
-
M
S
M -

E -
M

S -
TA T ŞAL M
 NİTE

Uhud Savaşı (625)

M S
M
S M

M
-
A T

M -

Görsel 5.6 S M
U S
M
M M -
S A

M U S -
E A LAYAL M

Hendek Savaşı (627)

M M
S M
M M -
M
M
-
M
M
M M

S M Y

Hudeybiye Antlaşması (628)

M M M -

M
M M -
M M M -

O
O M -

M O
D M
A -
M M

138
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

M M

M
A M

İ
A
Y M A
M A M

Görsel 5.7

S A
Hayber’in Fethi (629)
Y Ş M
M M -

Ş
Mute Savaşı (629)
M -

İ -

-
-

M
İ Görsel 5.8
M
M
M

M D İ D -
E A LAYAL M

139
 NİTE

Görsel 5.9 Mekke’nin Fethi (630)

M
A -
M -

M
Ş M -
-

M -
M
İ

Osman bin Talhâ ve Kâbe’nin anahtarı

O T M -
S D
O T İ

O T
M U S O T -

M O T

A
Görsel 5.10
O T
O E E T A

O O D
YO UMLAYAL M O T
M E Osman Bin Talha

140
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

M -
M -
İLİYO MUSUNU

Huneyn Seferi (630)

M M T -
-

Y
A Y

Taif Seferi (630)

T
S T
S
S
M T

T 4
-
Y -
T M
M M
2 U
İ 3
1 A A YA MADAS
İ
A

Tebük Seferi (631) M

L

A
ES

Kızıldeniz
İ

M
T - 5
- M M 6
M T
İ
7

A
0

T S - 1 EDİ 2 U UD 3 ENDE 4 AY E

M 5 ME E NİN ET İ 6 UNEYN 7 TAİ

Harita 5.4
M M M
-
M
M -
M N İLİYO MUSUNU
M

141
 NİTE

Veda Hutbesi
E S

İ
M

A M O -
S
O

A
A İ A
A L N

A D
D
A İ

E A -
S A A
S

E S
O A

M S M M
M M

E
M

E A A -
A A A A

A A O

A A

D Ş A
A -
İ L
O A
S A E M Siyer Atlası

İ -
A AŞT AL M
E
S

142
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

Dört Halife Dönemi (632-661)

İ M
İ D -

M İ D

-
M
-
E

T İ
İLİYO MUSUNU
İ D

D D M
İ
-
A M İ
-

Y
İ -

D D D -
TA T ŞAL M

E İ D
İ -
S E

E D A
S -
E S S M

E
O
Y S S -
S
A A A
İ -
-

143
 NİTE

D İ S
İ S

N S
İ
M D
T A -
İ D -
D
A A
A M A
-
A
M İ -
M

Görsel 5.11
A İ A İ -
M O
O
O A
İ D
İ
D S M
A
D

O D A
T
A
İ

144
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

O A -
İ D

D D
İ
A İ

İ - E A LAYAL M

E D -
E -

İ D -
İ

T -
İ D

-
İ
A -

İ
A -

D D E A LAYAL M

O D İ
O D İ -
O A

145
 NİTE

D D
M -
İ -

İslam Dünyasında İlk Ayrılıklar

O D
-
O D İ D
M

E O
-

D
-
O -

E
D -

S
M
İ
M O

Görsel 5.12 M
O D

O A -
İ O

-
O
A

A
-

İ D

A O -

M
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

S A
A
A
O -

-
O

A A
M A
A M A
A M
A
İ D

A İ D M E A LAYAL M

M O -
A -
A S O
A
M A
A M
M E
S A

-
A -

-
-
A A -
M
A
-

S S -
-
A Görsel 5.13
İ A T
D
İ
A
 NİTE

5.3. EMEVİLER
D D İ
TA T ŞAL M

A
İ
A M

M -
-

M -
-

Görsel 5.14
Ş S M E

M E
E D -
İLİYO MUSUNU

M İ
A O
M

D -
M

M Y

M İ

-
T -

E S N
Görsel 5.15
E S T
İ A -
M İ
İ
M E E
M
S
A

148
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

-
İ
E M
Y İ

Y A
E

A Y
-
M
Y E
Ş S

Kerbela Olayı
M Y M
A Y -
M
Y
E

M A
Y
U M
A
A M -

M -
S Ş Y
M
NE METİN
İ A İ S Emeviler

E D -
A E A -
D

M M -
S T
E

149
 NİTE

E
İ T
A M N -
İ
İ T
M -

İ E
A
S İ
D

E D A -
S
-
O E
A
E
A İ
M -
T İ -
A M E
D
E D İ

Mevali Siyaseti
E D İ -
A
N
A

E
A
İ E
M
A S

A M D

YO UMLAYAL M A D
İ Y Mevali
M İ

150
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

Avrupa’da İslamiyet’in Yayılması

E A D E -
A
E A M

E E D
E E
İ
İ M
A M -
A M E
E D
İ

AN
ALL Ğ
Atlas Okyanusu A A
DE LETİ Aral
Gölü
T

Ha
Karadeniz

za
rD
T

en
S

izi
İ ANS İM A ATO LUĞU
S
T S
A
O ASAN
D
ic
le

Akdeniz S S
Fıra
MAĞ İ Ş
t

M T

Ba
İ AN
sr
a
Kö
M S
İ

rfe
zi
A
Ni

M
Kı
l

zıl
de
ni

M
z

Hint Okyanusu

YEMEN

Harita 5.5
E E D İ E D
E D M D
M D -
A D D
İ A

M
A
D M
İ -

M Y O D -

151
 NİTE

E E İ M
A İ
İ
E M -
A -

M
-
S İ

A
S -
İ A
L
E
E

A
İ A

İ -

-
T
-
A
M
Y -

Görsel 5.16 A
E S İ L
O A
Y A -
M

A
İ A T -
T A
E
-
Y M
M İ A M A M
S S İ
A T
A

M A
İ A

152
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

Endülüs’te Sanat
E A İ-
İ
M L L D

M A
D D L

L D L D -

E
E -

A L
M E
İ
A -
E YO UMLAYAL M
M Endülüs

E -
A
İ A
E M S

İ
M A

E M -

İ A -
İ
-
E E
D İ

E E D -

-
A
S A
E İ - Görsel 5.17
İ
A D A

153
 NİTE

5.4. ABBASİ DEVLETİ VE TÜRKLER

TA T ŞAL M M E D -

E D

U
E -
A
E
A
E A
A E
M

M D A
İ -
A S
M D
Görsel 5.18 A M D -
M D

A D

A
-
E E
İ T
A -
A
M
T İ T
M S A
D
M S T -

A
-

A D A
M M S
O -
S Y S S M
A

O D
E A LAYAL M

154
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

Abbasilerde Sosyal Hayat ve Devlet Teşkilatı

A D A
İ T

A İ -

S
Y

T S İ -

S D
A

A -

E
E

Görsel 5.19
T İ

A D
İ
İ
D

A -
D D
D D
D
D
NE METİN
D Y Abbasiler

155
 NİTE

Abbasi Devlet Teşkilatında Türkler

O A T M
T M A
T T -
M A T S
O A
O
A
E D T M -
A T M -
A T S
T M
A T
A -
T
A A
T

M M -
T

E
M
A İ -
M İ -
İ
A İ -
M

A İ T
T
A D A İ -
-
M
T

M
T A
Görsel 5.20 A U T -
S
A -
T
S

TA T ŞAL M A T -
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

A D T -

Ş
-
A
-

A
İ

İ
S S S
T
Görsel 5.21
T T
S -
T
S
S Ş
S
Ş S D
A -

AN
ALL Ğ
Aral
Gölü
T
Ha

Karadeniz
za
rD

T
en

S
izi

İ ANS İM A ATO LUĞU

S
T S
A
O ASAN
D

A
ic
le

Akdeniz S S
Fıra
t
MAĞ İ Ş
M T

Ba
İ AN
sr
a
Kö
M S rfe
İ

zi
A
Ni
l

Kı

M
zıl
d
en
iz

A D YEMEN
E E D
0

Harita 5.6
A E E D
 NİTE

Mısır’da Kurulan Türk-İslam Devletleri

Tolunoğulları Devleti A T -
M M T A
T T T A D

T A A D -
M
T A T
M
M A D

A -
T A S S
T N
T A S
A T -
A M
T A
T A

T -

M
T -
A
-
-

T
M
A
M T
M
T T
A T -
M
Görsel 5.22
İ T M -
T M
S
T A
M

A T İ T
-

M
T -
İLİYO MUSUNU M T

158
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

İhşîdîler M S
M T A D -

M T
M T M
M İ D

A M T
T
M S İLİYO MUSUNU

M T M -
M -
T
E
E Y

E
M
İ D
T
M İ
T
Eyyubiler M O D -
Y A M
T D S
E S E
A N M

M
N
T M -
Ş M
Ş Görsel 5.23
S E T
S E D
S E N -
M
D
M A

N S S -
-
S E T
S
A -
İ

159
 NİTE

S -
S E -
S
İ -

S E M
-
T -
A
Y M
E -
S -

O -
Görsel 5.24
S E
M
N S T Ş
M E D

M M S E -

M A E Ş
Ş İ
İLİYO MUSUNU

Memlûklular M S
M T M
E T
M A S
D İ D M
A S S -
M M
İ

M
Y
S
İLİYO MUSUNU
M

İ A
S M
S
D -
A
A M

İ S
İ -
M D Y
S S M S
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

5.5. BİLİM MEDENİYETİ

İ TA T ŞAL M
İ

İ -
M
M
-

M -
D
A
A

S -
M
M
M M
M
İ

M
D -
D

İ -
İ -

Görsel 5.25
E E M
İ M

M N -
M

E -
S İ İLİYO MUSUNU

E A D -

İ -
 NİTE

A
D -
İ
A
M

A S
S

İ -

İ E -
Ş
A M
Görsel 5.26 S -
M
-
A
A S D

İ -

İlimlerin Sınıflandırılması
İ

İ D
M -

M
S İ İ D

M
-

S
A L
S A İ -
İ
-
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

İLİM

Aklî ilimler Dinî ilimler-İslami ilim-

ler (Naklî ilimler)
A -
İ -

M S

İslam Âlimlerinin İlme Bakışları

A E Y A AŞT AL M

İ -

M E Y -

İ
M -

O A-
A Görsel 5.27
S
A O
E A
A
T -

A İ -
İ

-
İ

İ
-

İ A
 NİTE

İslam Medeniyetinde Âlimler

A Y D
E A D O A -
İ İ -

İ D -
M
S M
İ U N
A İ D -
İ

İ
Görsel 5.28
T -

-
M

İ -

Ben her kişinin kendi çalışmasında yapması gerekeni yap-

TA T ŞAL M
tım: Öncekilerin başarılarını minnettarlıkla karşılamak, onla-
rın yanlışlarını ürkmeden düzeltmek, kendisine gerçek olarak
görüneni gelecek kuşağa ve sonrakilere emanet etmek.

İ -

İ -
İ M -

İ
İ
A İ
S A İ -
İ
İ
A -
A
M A
L İ -
A -
İ

-
İ
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

AN
ALL Ğ
Aral
Gölü

Ha
Karadeniz

z
ar
İM İ A T

De
A N
END L S ATO S

nizi
LUĞ S
U
U
N

D
A

ic
le
Akdeniz O ASAN
Fıra
Ş t

Ba
sr
a
Kö
M S rfe
zi

Ni
l

Kı
M

zıl
de
n iz
M

İ 0

Harita 5.7
İ

Endülüs Havzası Bağdat Havzası Horasan Havzası

Medrese ve Önemli Kurumlar
M N M
M N M M
S M
U
N
Âlimler
E E
İ İ
İ Y

İ S
İ

İ S
S T M O
İ
A
İ -
A
A İ

NE METİN
M İslam Bilim Adamları
 NİTE

M -
Y -
İ

N
A D -
İ -

Y İ

M
İ M
A İ D -
E
İLİYO MUSUNU
Ş

S N N
M
E -

İ -

Görsel 5.29
E -

İ M -

İLİYO MUSUNU

N M

T -
İ S N-
N -
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

A -

İ M

İ
-

M M -

M -
İ
N -
M
S
-
Görsel 5.30
T M
İ - S

T A
M T
Farabi (870-950)
A A
M -

A
İ İ -

İ S İ
M -

L
L -

İbn-i Sina (980-1037) Görsel 5.31

İ S A İ

U A AU A
A AŞT AL M

T
İ İ S
A T İ
 NİTE

İ S
U

İ S
A
İ S
İLİYO MUSUNU

İ S -

E T -

D
-
T
İ S -
Ş

İ S -
Görsel 5.32
A -

İ S
İ S

İLİYO MUSUNU İ S

T M
D T
-
İ -
T T

D
Y

İmam Gazali (1058-1111)

T
Görsel 5.33 O
T D
-
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

T
N M İ
N M NE METİN
M Gazzali

E İ U D

S İ

İ
E
A -
D
İ İ -
Görsel 5.34
İ S
İ A T O
A İ
İ
N S M -

E İ
T
-

D
İLİYO MUSUNU
 NİTE

İbn-i Rüşd (1126-1198)

İ

A İ
İ -
A
A L İ

A İ
-
Y
T
İ
M
M

A M -
Görsel 5.35
İ T
M

Ekoller
İ M M İ -

M
İ
M İ
E İ M İ Ş İ A
M
S M
İ

İ A
M
S
İ
M -

A
M
M E M
İ

İ -
 İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

İslam Medeniyetinde Sanat

İ
İ -
A
İ

T T -
İ İ
İ T
S T M

İ
M -

İ İ -

-
D -
İ
İ
İ -
İ S

-
Görsel 5.36
M - A

-
İ

İ -
T

M İLİYO MUSUNU

İ -
M
İ
 NİTE

İslam Sanatı ve Osmanlı

İ
İ S
İ
İ
İ

İ
İ -

S S S A
M S

S İ -

İ
İ -
İ

YO UMLAYAL M N İslam’ın Sanata ve Mimariye Bakışı

Görsel 5.37
S