✍🏼

Drogi nerwowe rdzenia

kręgowego
Created @January 14, 2024 10:47 PM

Tags

Aksony komórek rdzenia kręgowego rozdzielamy na:

→ włókna wstępujące
→ włókna zstępujące
Oba typy włókien kończą się w obrębie rdzenia.
→ KORZENIE GRZBIETOWE RK - zawierają włókna czuciowe
→ KORZENIE BRZUSZNE RK- zawierają włókna ruchowe i przedzwojowe

Drogi rdzeniowo-mózgowe
→ WŁÓKNA WSTĘPUJĄCE - pośredniczą w przekazywaniu impulsu z receptorów do
mózgowia, zatem są to DROGI CZUCIOWE
Wyróżniamy:

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 1

 Drogi rdzeniowo - wzgórzowe
→ przebiegają w przednim i bocznym sznurze rdzenia kręgowego

→ ogólnie: CZUCIE PROTOPATYCZNE

Droga boczna

POCZĄTEK → KOMÓRKI ROGU TYLNEGO

KRZYŻUJĄ SIĘ !!! → i układają się w sznurze bocznym przeciwnej strony

→ wypychają pozostałe włókna bardziej obwodowo
Najbardziej powierzchownie leżą → włókna z okolicy krocza i kończyny
dolnej
Głębiej → włókna z tułowia, kończyny górnej i szyi

KONIEC → wnika do rdzenia przedłużonego, a dalej przez most i

śródmózgowie dochodzi do WZGÓRZA

Nazywana inaczej → WSTĘGĄ RDZENIOWĄ lub DRUGIM NEURONEM

WIELKIEGO UKŁADU CZUCIA BÓLU, CIEPŁA I ZIMNA → układu
rozpoczynającego się w receptorach i kończącego się w korze mózgu.

Drogi nerwowe czucia bólu, ciepła i zimna

I NEURON → komórki zwojów rdzeniowych, których wypustki wnikają do
rdzenia kręgowego przez wiązkę boczną korzenia grzbietowego
II NEURON → komórki rdzenia kręgowego wraz z drogą rdzeniowo -
wzgórzową

III NEURON → komórki wzgórza (jądro brzuszne tylno-boczne) wysyłające

aksony do kory mózgu

Za co odpowiada?
→ odczuwanie bólu, ciepła i zimna

Zastosowanie
→ przecinając lub porażając prądem przednią część sznura bocznego
możemy uszkodzić włókna tej drogi powodując zniesienie bólu, którego
nie da się uśmierzyć w inny sposób

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 2

 → Przy zniszczeniu włókien drogi rdzeniowo - wzgórzowej bocznej
następuje utrata czucia bólu oraz brak umiejętności wyczucia zmiany
temperatury. Jednak nie są to jedyne drogi bólu i czucia zimna i ciepła.
Istnieją także drogi dodatkowe, które przy uszkodzeniu włókien tej drogi
mogą przejąć ich funkcję i może nastąpić drobna poprawa czucia bólu,
jednak nigdy nie wróci ona do normalności.

Do dróg dodatkowych należą: droga rdzeniowo - szyjna, nieskrzyżowane

włókna rdzeniowo - wzgórzowe, sznur tylny czy pień współczulny.

(Prawo ośrodkowego ułożenia dróg nerwowych → w rdzeniu kręgowym

włókna nerwowe, zaopatrując niżej położone odcinki ciała, leżą na ogół bardziej
obwodowo od włókien unerwiających segmenty leżące wyżej.)

Droga przednia

POCZĄTEK → KOMÓRKI ROGU TYLNEGO

KRZYŻUJĄ SIĘ !!!→ i biegną dalej w sznurze przednim układają się

zgodnie z tym samym prawem co wyżej

Za co odpowiada?
→ odpowiada za czucie dotyku i ucisku

Nie jest to jedyna droga czucia dotyku i ucisku, ponieważ w rdzeniu

kręgowym funkcję tę pełnią również pęczki sznura tylnego. Przecięcie
jednego z tych układów nie powoduje zniesienia czucia dotyku i
ucisku, za względu na zachowanie aktywności drugiej drogi.

Jakieś tam dodatkowe:

Droga rdzeniowo - czworacza

Droga rdzeniowo - siatkowata

Drogi rdzeniowo - opuszkowe (wstępujące sznura tylnego)

→ drogi wstępujące SZNURA TYLNEGO rdzenia kręgowego (ale posiada również

drogi zstępujące)

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 3

 → w przeciwieństwie do innych → są wypustkami komórek zwojów rdzeniowych
(a nie rozpoczynają się w istocie szarej)
NIE KRZYŻUJĄ SIĘ !!!

Tworzą dwa pęczki (drogi kończą się w jądrach tych pęczków - klinowatym i
smukłym)

Pęczek smukły

→ przyśrodkowy
→ występuje na całej długości rdzenia kręgowego

→ włókna z niższych partii ciała

KOŃCZY SIĘ → W RDZENIU PRZEDŁUŻONYM → dochodzi do jądra

smukłego

Pęczek klinowaty
→ boczny

→ występuje tylko w odcinku szyjnym i górnych segmentach piersiowych

→ włókna z wyższych partii ciała

KOŃCZY SIĘ → W RDZENIU PRZEDŁUŻONYM → dochodzi do jądra

klinowatego

Drogi czucia powierzchniowego i głębokiego

I NEURON → pęczki sznura tylnego

II NEURON → jądro klinowate i smukłe → włókna z nich wychodzące krzyżują

się

III NEURON → rozpoczyna się we wzgórzu → stąd jego włókna biegną do kory
mózgu

Za co odpowiadają?
→ CZUCIE EPIKRYTYCZNE

→ odpowiadają za czucie głębokie, które umożliwia rozpoznanie ułożenia i

zmian zachodzących w ułożeniu poszczególnych części ciała względem siebie.

→ czucie wibracji

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 4

 → czucie dotyku i ucisku też (druga droga, bo pierwsza to droga rdzeniowo -
wzgórzowa przednia) → pęczek klinowaty i smukły

→ Uszkodzenie sznura tylnego powoduje zaburzenia w czuciu głębokim, które

objawiają się tym, że pacjent nie umie zlokalizować swoich części ciała bez
kontroli wzroku. (ATAKSJA TYLNOSZNUROWA)

→ Zaburzenie czucia głębokiego następuje po tej samej stronie co stan

chorobowy

Drogi rdzeniowo - móżdżkowe

→ Obie drogi mają różny przebieg, ale obie kończą się w ROBAKUU 🐛
→ Przewodzą one głównie impulsy z mięśni i stawów → poddając aparat ruchowy
pod kontrolę móżdżku
→ ZNAJDUJĄ SIĘ W SZNURZE BOCZNYM (obwodową część)

Droga rdzeniowo - móżdżkowa tylna

→ Utworzona z komórek JĄDRA PIERSIOWEGO - TEJ SAMEJ STRONY

→ Biegną najpierw poziomo, a następnie pionowo

→ NIE KRZYŻUJE SIĘ !!! (ewentualnie gdzieś tam w robaku niektóre
włókna mogą przechodzić, ale to jest nic pewnego - nie potwierdzone
naukowo)
→ Zajmuje obwodową część SZNURA BOCZNEGO

→ wchodzi do robaka móżdżku przez rdzeń przedłużony

Droga rdzeniowo - móżdżkowa przednia

→ Rozpoczyna się niżej niż droga rdzeniowo-móżdżkowa tylna

→ Stwierdzono, że niektóre włókna drogi rdzeniowo-móżdżkowej przedniej

łączą się z włóknami drogi rdzeniowo-móżdżkowej tylnej i biegną razem →
nazywane jest to drogą rdzeniowo-móżdżkową pośrendnią

→ Droga ta ma inny przebieg niż droga rdzeniowo-móżdżkowa tylna

→ Wchodzi ona do móżdżku nie przez rdzeń przedłużony, ale biegnie przez
część grzbietową mostu go konaru górnego móżdżku, tworząc jego

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 5

 warstwę powierzchniową. Tu włókna nerwowe zaginają się i przez zasłonę
rdzeniową górną dochodzą do robaka móżdżku

→ Posiada cieńsze włókna nerwowe, co skutkuje wolniejszym przepływem

impulsu nerwowego

→ Razem z tą drogą biegnie dużo innych włókien słabo odgraniczonych od tej

drogi - co powoduje, że uszkodzenie drogi rdzeniowo-móżdżkowej przedniej
wiąże się z uszkodzeniem tez innych włókien nerwowych.

Czynności

→ Przekazują impulsy nerwowe z narządów ruchu oraz skóry

→ uszkodzenie tych dróg nie daje wyraźnych objawów

→ związane z drogą rdzeniowo-oliwkową

DROGI MÓZGOWO - RDZENIOWE

→ DROGI ZSTĘPUJĄCE - Ruchowe

DROGI PIRAMIDOWE - Drogi korowo-rdzeniowe

→ Biegną z kory mózgu do rdzenia kręgowego
POCZĄTEK I PRZEBIEG W MÓZGOWIU

→ W większości rozpoczynają się w ZAKRĘCIE PRZEDŚRODKOWYM płata

czołowego
→ Następnie biegną przez WIENIEC PROMIENISTY i wchodzą do przedniej cześci
tylnej odnogi TOREBKI WEWNĘTRZNEJ → stąd biegną dalej przez ODNOGĘ
MÓZGU I CZĘŚĆ BRZUSZNĄ MOSTU, gdzie tworzą pęczki. Przechodząc dalej do
RDZENIA PRZEDŁUŻONEGO, włókna korowo-rdzeniowe ponownie gromadzą się we
wspólną wiązkę → tworząc na przedniej powierzchni wyniosłość zwaną → PIRAMIDĄ
SKRZYŻOWANIE PIRAMID

→ Większość włókien drogi piramidowej KRZYŻUJE SIĘ w dolnym odcinku rdzenia

przedłużonego na pograniczu z rdzeniem kręgowym i przechodzi do SZNURA
BOCZNEGO rdzenia kręgowego strony przeciwległej (ale nie wszystkie - część zostaje
nieskrzyżowana)

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 6

 → 90% włókna skrzyżowane - DROGA PIRAMIDOWA BOCZNA
→ 10% włókna nieskrzyżowane - DROGA PIRAMIDOWA PRZEDNIA

→ W sznurze bocznym oprócz włókien skrzyżowanych biegną również włókna

nieskrzyżowane

Droga korowo - rdzeniowa boczna - Piramidowa boczna

→ Posiada włókna z przeciwległej strony mózgowia

→ Leży w tylnej części sznura bocznego

→ w swym przebiegu ku dołowi - droga piramidowa boczna oddaje włókna do istoty

szarej przez co jej średnica ku dołowi maleje (szczególnie zaznacza się to w obu
zgrubieniach rdzenia)

→ W zgrubieniu szyjnym → liczba włókien staje się mniejsza o ok. 55%

→ 20% włókien kończy się w odcinku piersiowym

→ W zgrubieniu lędźwiowym → liczba włókien maleje o 25%

→ Dolny koniec drogi piramidowej bocznej znajduje się na wysokości 3. segmentu
krzyżowego lub niżej

Droga korowo -rdzeniowa przednia - Piramidowa przednia

→ W jej skład wchodzą włókna nieskrzyżowane

→ Jest krótsza od bocznej - jej włókna zwykle kończą się w zgrubieniu szyjnym lub
części piersiowej rdzenia kręgowego

Drogi łączące korę mózgu z zakończeniami ruchowymi w mięśniach poprzecznie

prążkowanych

I NEURON → Drogi piramidowe (w całości w układzie ośrodkowym - Neuron

ośrodkowy)
II NEURON → Komórki ruchowe rogów przednich wraz z włóknami nerwowymi
(znaczna część w układzie obwodowym - Neuron obwodowy)

Uwagi kliniczne

→ Uszkodzenie dróg piramidowych → zaburzenia motoryki

→ przy zniszczeniu neuronu obwodowego → objawy porażenia wiotkiego

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 7

 → przy zniszczeniu neuronu ośrodkowego → powoduje niedowład, zwany
spastycznym (kurczowym) - mięśnie dotknięte tym niedowładem mają wzmożone
napięcie - co jest spowodowane uszkodzeniem dróg pozapiramidowych
→ Przerwanie drogi piramidowej powyżej skrzyżowania (w mózgowiu) →
niedowład po przeciwnej stronie ciała

→ Przerwanie drogi piramidowej poniżej skrzyżowania (w rdzeniu kręgowym)→

niedowład po tej samej stronie ciała
→ Przerwanie drogi piramidowej bocznej → wzmożone odruchu mięśni (np.
odruch Babińskiego czy odruch Rossolima)
→ Odruch Babińskiego - powolne zgięcie grzbietowe palucha wskutek drażnienia
powierzchni podeszwy stopy. U osób z nieuszkodzoną drogą piramidową boczną
ten sam bodziec powoduje zgięcie podeszwowe wszystkich palcy u stopy (odruch
podeszwowy)
→ Odruch Rossolima - polega na zgięciu palców stopy w skutek uderzenia
szybkiego uderzenia w opuszki palców
→ Przerwanie drogi piramidowej przedniej → nie pociąga za sobą zaburzeń
ruchowych. Droga ta spełnia jedynie funkcję pomocniczą. W razie zniszczenia drogi
bocznej może ją zastąpić, jednak nie wystarczy do wyrównania zaburzeń.

Drogi rozpoczynające się w pniu mózgu - drogi pozapiramidowe

→ Drogi zstępujące

→ Związane z motoryką
→ Rozpoczynają się w pniu mózgu
→ leżą w SZNURZE PRZEDNIM I BOCZNYM

Możemy je podzielić na:

DROGI ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W ŚRÓDMÓZGOWIU

Droga czerwienno - rdzeniowa

→ POCZĄTEK - Jądro czerwienne

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 8

 → KRZYŻUJE SIĘ !! - skrzyżowanie brzuszne nakrywki

→ Biegnie w bocznej części mostu i rdzenia przedłużonego do bocznego sznura

rdzenia kręgowego
→ W rdzeniu kręgowym droga czerwienno - rdzeniowa leży do przodu od drogi
piramidowej bocznej

Droga pokrywkowo - rdzeniowa

→ POCZĄTEK - wychodzi ze wzgórków górnych i częściowo dolnych blaszki
pokrywy

→ KRZYŻUJE SIĘ !! - skrzyżowanie grzbietowe nakrywki

→ Biegnie przez most i rdzeń przedłużony do przedniego sznura sznura rdzenia
kręgowego

→ W części tylnej leży w tylnej 1/3 części sznura przedniego

DROGI ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W TYŁOMÓZGOWIU

Droga siatkowo - rdzeniowa

→ POCZĄTEK - komórki tworu siatkowego mostu i rdzenia przedłużonego

→ Znajduje się na sznurze bocznym i przednim

Droga siatkowo - rdzeniowa przyśrodkowa

zlokalizowana w sznurze przednim

Rozpoczynają się głównie w komórkach tworu siatkowatego mostu PO TEJ

SAMEJ STRONIE

mają wpływ pobudzający na neurony ruchowe rogów przednich

Droga siatkowo - rdzeniowa boczna

zlokalizowana w sznurze bocznym

Rozpoczyna się w dużych komórkach rdzenia przedłużonego

Krzyżuje się (częściowo)

wywierają wpływ hamujący na neurony ruchowe rogów przednich

→ Drogi te przekazują impulsu z ośrodków oddechowych do mięśni oddechowych

pnia mózgu

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 9

 → Odrębną grupę dróg siatkowo - rdzeniowych stanowią aksony komórek pnia
mózgu zawierających aminy biogenne - Jądro szwu (zawierające serotoninę) i
jądro miejsca sinawego (zawierające noradrenalinę)

Droga przedsionkowo - rdzeniowa

→ Większe znaczenie u niższy ssaków, natomiast u człowieka jest to kilka włókien

→ POCZĄTEK → duże komórki jądra przedsionkowego bocznego, a częściowo

jeszcze w dolnym i przyśrodkowym

Droga przedsionkowo - rdzeniowa przyśrodkowa

Składa się z włókien skrzyżowanych

Droga przedsionkowo - rdzeniowa boczna

Składa się z włókien nieskrzyżowanych

→ Drogi te łączą się ze sobą i biegną głównie w sznurze przednim

→ Pośredniczą w przekazywaniu impulsu z błędnika do mięśni szkieletowych

→ Należą do układu, którego zadaniem jest utrzymanie równowagi ciała

Droga oliwkowo - rdzeniowa

→ Nazywana inaczej - Pęczkiem Helwega

→ Leży na pograniczu sznura bocznego i przedniego

Uwagi kliniczne
→ W uszkodzeniu rdzenia kręgowego występują zaburzenia → ruchowe, czuciowe i
wegetatywne (zaburzenia występuje w dół lub na wysokości uszkodzenia)
POŁOWICZNE PRZERWANIE RDZENIA KRĘGOWEGO

→ Zespół objawów chorobowych - zespół Brown - Squerda

→ Niektóre objawy występują po po stronie ogniska, drugie zaś po przeciwnej ( w
zależności od skrzyżowania dróg)

PO STRONIE OGNISKA WYSTĘPUJĄ

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 10

 Niedowład połowiczny - spowodowany przerwaniem drogi piramidowej
bocznej

Zniesienie czucia głębokiego - spowodowane uszkodzeniem pęczka

smukłego i klinowatego

Przejściowe zaburzenia naczynioruchowe

→ Drogi te nie krzyżują się w rdzeniu kręgowym, tylko w rdzeniu

przedłużonym

PO STRONIE PRZECIWLEGŁEJ

Zniesienie czucia bólu i temperatury - spowodowane przerwaniem

ciągłości dróg rdzeniowo - wzgórzowych skrzyżowanych w rdzeniu
kręgowym

POPRZECZNE PRZERWANIE RDZENIA KRĘGOWEGO

→ Powoduje przerwanie dróg długich łączących mózgowie z rdzeniem kręgowym,
wskutek czego zniesione jest wykonywanie ruchów dowolnych i czucie poniżej
miejsca uszkodzenia
→ Natomiast odruchy własne utrzymują się nadal

→ Poniżej miejsca uszkodzenia występuje porażenie wiotkie

→ PRZERWANIE CIAGŁOŚCI RDZENIA KRĘGOWEGO POWYŻEJ 4
NEUROMERU SKUTKUJE ŚMIERCIĄ 💀
ze względu na zniszczeni ciągłości
połączenia między ośrodkami oddechowymi pnia mózgu, a mięśniami
oddechowymi
→ Przerwanie ciągłości w dolnym odcinku szyjnym - zaburzenia ruchowe i
czuciowe kończyn dolnych i górnych
→ Przerwanie ciągłości w odcinku piersiowym - zaburzenia ruchu i czucia
kończyn dolnych. Paraplegia. Występują również problemy z oddawaniem moczu i
stolca.
→ Przerwanie ciągłości w odcinku lędźwiowo-krzyżowym - różne objawy

UKŁAD AUTONOMICZNY RDZENIA KRĘGOWEGO

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 11

 → Unerwia narządy wewnętrzna
→ W ich skład wchodzą włókna czuciowe i ruchowe (dośrodkowe i odśrodkowe)

→ Włókna dośrodkowe - przewodzą impulsy nerwowe z receptorów znajdujących

się w ścianie trzewi i naczyń krwionośnych
→ Włókna nerwowe odśrodkowe - unerwiają tkankę mięśniową gładką, tkankę
serce i tkankę gruczołową

Czynności pod kontrolą układu autonomicznego:

→ trawienie
→ przemiana materii

→ krążenie krwi
→ regulacja temperatury ciała
→ wydzielanie gruczołów skóry

→ rozszerzanie i zwieranie źrenic

CZĘŚĆ WSPÓŁCZULNA

→ Zlokalizowane w jądrze pośrednio-bocznym

→ Leży w części szyjnej, piersiowej i lędźwiowej

Znajdują się tu ośrodki:

Naczynioruchowe

Włosoruchowe

Wydzielnicze potu

Rzęskowo - rdzeniowy

Współczulne dla narządów wewnętrznych

CZĘŚĆ PRZYWSPÓŁCZULNA

→ Zlokalizowane w części krzyżowej rdzenia kręgowego (w istocie szarej

pośredniej)

→ Tworzą jądro krzyżowe przywspółczulne

Drogi nerwowe rdzenia kręgowego 12