17.12.

2020

KRESOMÓZGOWIE (CZ 3. PŁAT CZOŁOWY;

RUCH; ZMYSŁ RÓWNOWAGI)

dr n. med. Aleksandra Arciszewska-Leszczuk

Uniwersytet SWPS, Sopot

PŁAT CZOŁOWY

OŚRODKI RUCHOWE

1
 17.12.2020

BRUZDA ŚRODKOWA
PŁAT CIEMIENIOWY
PŁAT CZOŁOWY

BRUZDA
CIEMIENIOWO-
KORA
POTYLICZNA
PRZEDCZOŁOWA

BRUZDA BOCZNA

PIERWOTNA KORA RUCHOWA

(ZAKRĘT PRZEDŚRODKOWY) BRUZDA ŚRODKOWA

Kora mózgu odgrywa szczególną rolę

w przypadku wykonywania ruchów złożonych
i często wymagających woli. W mniejszym stopniu
odpowiada za takie czynności jak kaszel, kichanie,
odruch wymiotny, spontaniczny śmiech, czy płacz!

2
 17.12.2020

Widzimy, że ręka zajmuje

dużo większy
obszar na zakręcie
przedśrodkowym niż np.
stopa, w związku z tym
dużo więcej
komórek zaopatruje
właśnie tą część ciała, co
związane jest z tym
możemy wykonywać
dużo precyzyjniejsze
ruchy dłonią. Częściami
ciała o szczególnie dużej
reprezentacji korowej
oprócz dłoni
są język oraz twarz, co jest
związane z różnorodnością
i precyzją wykonywanych
przez nie ruchów.

Wywoływanie ruchów dowolnych,

generowanie wzorców
reprezentujących zamierzony rezultat
ruchu → przekazywanie ich kolejnym
strukturom, których zadaniem jest
znalezienie odpowiedniej kombinacji
ruchów mięśni.

Monitoring pozycji ciała względem

otoczenia; uczestnictwo
w planowaniu ruchów

Drugorzędowa kora ruchowa:

Dodatkowa kora ruchowa: szybkie ruchy w

ustalonym porządku; koordynacja obustronna
ruchów; postura; hamownie błędów w ruchach

Kora przedruchowa: przygotowywanie

i planowanie ruchów wynikające z
integrowania informacji o celu ruchu i
aktualnym położeniu ciała w przestrzeni;
precyzyjność ruchów

Planowaniu ruchu; ocena skutków planowanych ruchów;

organizacja sekwencji ruchów; napęd i motywacja do ruchu

3
 17.12.2020

Utrzymywanie odpowiedniego napięcia

mięśniowego dopasowanego do planu
ruchu – planowanie współruchów –
kontrola płynności poszczególnych faz
ruchu; przechowywanie informacji
sensorycznych i wykorzystywanie ich do
sterowania ruchem, uczenie się reguł i
łączenie ze sobą sekwencji ruchów;
podejmowanie decyzji o wykonaniu
bądź zahamowaniu reakcji; jądra
podstawne nie wyzwalają same w sobie
ruchów dowolnych zależnych od
bodźców zewnętrznych i nie podejmują
decyzji o tym, jaki ruch wykonać, ale
kontrolują ich przebieg; uczestniczą,
natomiast, w wyzwalaniu ruchów
wewnętrznie inicjowanych; tworzą
połączenia ze wzgórzem i korą z jednej
strony oraz z pniem mózgu z drugiej
strony; same jądra postawy otrzymują
również informacje z kory; pełnią ważne
funkcje w nabywaniu nowych
umiejętności oraz automatyzowaniu ich
na późniejszym etapie, a także w
reagowaniu ruchem w związku z
oczekiwaniem nagrody

DROGA PIRAMIDOWA I POZAPIRAMIDOWA

 Układ piramidowy unerwia ruchowo i steruje ruchami dowolnymi wszystkich mięśni

poprzecznie prążkowane w całym ciele człowieka. Posiada dwie drogi unerwiające
ruchowo mięśnie. Jedna z nich to droga korowo - jądrowa, natomiast druga to droga
korowo – rdzeniowa. Dzięki drodze korowo – jądrowej mamy unerwione mięśnie
twarzoczaszki, szyi oraz część mięśnia czworobocznego grzbietu. Droga korowo –
rdzeniowa odpowiada za unerwienie reszty mięśni (boczna – ruchy precyzyjne np. dłoni,
palców itd., które mogą dotyczyć jednej strony ciała; przednia – mięśnie tułowia itp.;
angażowane są mięśnie po obydwu stronach).

 Układ pozapiramidowy współpracuje z piramidowym na zasadzie automatyzacji

czynności, które wcześniej były kontrolowane przez układ piramidowy. Swoistą cechą
układu pozapiramidowego jest generowanie bezwolnej czynności mięśni; odpowiedzialny
za napięcie mięśniowe; odruchy

4
17.12.2020

5
 17.12.2020

RÓWNOWAGA

WAŻNYM OŚRODKIEM RUCHU

I RÓWNOWAGI JEST RÓWNIEŻ…

MÓŻDŻEK
(zgrabność i precyzja ruchów, równowaga,
koordynacja, programy ruchowe;
uporządkowanie ruchów w czasie; kontrola
ruchów oczu)

Posiada on jednak jeszcze inne ważne funkcje,

o czym już wiesz ☺

6
 17.12.2020

PŁAT CZOŁOWY CD.

Płaty czołowe mają wiele innych ważnych funkcji

oprócz ruchowych, stanowią one (kora
przedczołowa) niejako centrum dowodzenia i
siedzibę funkcji wykonawczych (w tym różnych
poszczególnych procesów poznawczych tj. uwagi,
pamięci itp.) – PAMIĘTAJ!!!

BIBLIOGRAFIA

 Kalat, J. W. (2006). Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe

PWN (s. 197, 236-244; 246-257)
 NOWE WYDANIE (2020) (s. 236; 277-280; 282-285; 288-302)

 Sadowski, B (2007). Biologiczne mechanizmy zachowania ludzi i zwierząt. Warszawa:

Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007 (s. 278-305)