LAZERAT

Një lazer (nga akronimi anglez LASER, Light Amplification by Stimulated Emission of
Radiation; shqip: "amplifikimi i dritës nga emetimi i stimuluar i rrezatimit") është një
pajisje që lëshon dritë përmes një procesi të përforcimit optike bazuar në emetimin e
stimuluar të rrezatimit elektromagnetik. Lazeri i parë u ndërtua në 1960 nga Theodore H.
Maiman në Hughes Research Laboratories, bazuar në punën teorike të Charles Hard
Townes dhe Arthur Leonard Schawlow.
Një lazer ndryshon nga burimet e tjera të dritës në atë që lëshon dritë që është koherente .
Koherenca hapësinore lejon që një lazer të përqendrohet në një vend të ngushtë, duke
mundësuar aplikime të tilla si prerja me lazer dhe litografia . Koherenca hapësinore lejon
gjithashtu që një rreze lazer të qëndrojë e ngushtë në distanca të mëdha ( kolimacion ),
duke mundësuar aplikime të tilla si tregues lazer dhe lidar . Laserët gjithashtu mund të
kenë koherencë të lartë kohore , e cila u lejon atyre të lëshojnë dritë me një spektër shumë
të ngushtë, dmth, ato mund të lëshojnë një ngjyrë të vetme të dritës. Përndryshe,
koherenca kohore mund të përdoret për të prodhuar impulse drite me një spektër të gjerë,
por kohëzgjatje aq të shkurtër sa një femtekondë (" impulse ultra të shkurtër ").
Laserët përdoren në disqet optike të diskut , printerët lazer , skanuesit e barkodeve ,
instrumentet e sekuencave të ADN-së , fibra optike , prodhimi i çipit gjysmëpërçues
( fotolitografi ) dhe komunikimi optik në hapësirë të lirë , kirurgjia me lazer dhe trajtimet e
lëkurës, materialet e prerjes dhe saldimit , ushtria dhe ligji pajisje zbatimi për shënjimin e
shënjestrave dhe matjen e rrezes dhe shpejtësisë, dhe në ekranet e ndriçimit me lazer për
argëtim. Ato janë përdorur për fenerët e makinavenë makinat luksoze, duke përdorur një
lazer blu dhe një fosfor për të prodhuar dritë të bardhë shumë të drejtuar.
Fundamentalet
Lazerët dallohen nga burimet e tjera të dritës për koherencën e tyre. Koherenca hapësinore shprehet
zakonisht përmes daljes duke qenë një rreze e ngushtë, e cila është e kufizuar në difraksion . Rrezet lazer
mund të përqendrohen në njolla shumë të vogla, duke arritur një rrezatim shumë të lartë , ose ato mund të
kenë divergjencë shumë të ulët, në mënyrë që të përqendrojnë fuqinë e tyre në një distancë të madhe.
Koherenca e përkohshme (ose gjatësore) nënkupton një valë të polarizuar në një frekuencë të vetme, faza
e së cilës është e ndërlidhur në një distancë relativisht të madhe ( gjatësia e koherencës ) përgjatë rrezes.
Një rreze e prodhuar nga një burim drite termik ose tjetër jokoherent ka një amplituda dhe fazë të çastitqë
ndryshojnë rastësisht në lidhje me kohën dhe pozicionin, duke pasur kështu një gjatësi të shkurtër
koherence.
Lazerët karakterizohen sipas gjatësisë së tyre të valës në vakum. Shumica e lazerave "me gjatësi vale të
vetme" në të vërtetë prodhojnë rrezatim në disa mënyra me gjatësi vale paksa të ndryshme. Megjithëse
koherenca kohore nënkupton monokromatizmin, ka lazer që lëshojnë një spektër të gjerë drite ose
lëshojnë gjatësi vale të ndryshme të dritës njëkohësisht. Disa lazer nuk janë në një mënyrë të vetme
hapësinore dhe kanë rrezet e dritës që ndryshojnë më shumë sesa kërkohet nga kufiri i difraksionit . Të
gjitha pajisjet e tilla klasifikohen si "lazer" bazuar në metodën e tyre të prodhimit të dritës, dmth.,
Emisionit të stimuluar. Laserët përdoren kur drita e koherencës së kërkuar hapësinore ose kohore nuk
mund të prodhohet duke përdorur teknologji më të thjeshta.

Terminologjia
Fjala lazer filloi si akronim për "amplifikimin e dritës nga emetimi i stimuluar i rrezatimit". Në këtë
përdorim, termi "dritë" përfshin rrezatimin elektromagnetik të çdo frekuence, jo vetëm dritë të dukshme ,
prandaj termat lazer infra të kuq , lazer ultraviolet , lazer me rreze X dhe lazer me rreze gama . Për shkak
se paraardhësi i mikrovalës së lazerit, maseri , u krijua i pari, pajisjet e këtij lloji që funksionojnë në
mikrovalë dhe radio frekuencat referohen si "maser" sesa "lazer mikrovalë" ose "radio lazer". Në
literaturën e hershme teknike,, lazeri u quajt një maser optik ; ky term tani është vjetëruar.
Një lazer që prodhon dritë në vetvete është teknikisht një oshilator optik sesa një amplifikator optik siç
sugjerohet nga shkurtesa. Beenshtë vërejtur me humor se shkurtesa LOSER, për "lëkundje të dritës nga
emetimi i stimuluar i rrezatimit", do të kishte qenë më e saktë. Me përdorimin e përhapur të akronimit
origjinal si një emër i zakonshëm, përforcuesit optikë janë referuar si "amplifikues lazer", megjithë
tepricën e dukshme në atë emërtim.
Back-formuar folje të lase është përdorur shpesh në terren, që do të thotë "në dritë të prodhuar lazer", ,
veçanërisht në lidhje me të fituar të mesme të një lazer; kur funksionon një lazer thuhet se është "lazues".
Përdorimi i mëtejshëm i fjalëve lazer dhe maser në një kuptim të zgjeruar, duke mos iu referuar
teknologjisë lazer ose pajisjeve, mund të shihet në përdorime të tilla si maser astrofizik dhe lazer atomik .

PROJEKTIMI
Një lazer përbëhet nga një medium fitimi , një mekanizëm për ta aktivizuar atë dhe diçka për të
siguruar reagime optike . Mjedisi i fitimit është një material me veti që e lejojnë atë të
amplifikojë dritën me anë të emetimit të stimuluar. Drita e një gjatësi vale specifike që kalon
përmes mjedisit të fitimit amplifikohet (rritet fuqia).
Që mediumi i fitimit të amplifikojë dritën, duhet të furnizohet me energji në një proces të quajtur
pompim . Energjia në mënyrë tipike furnizohet si një rrymë elektrike ose si dritë në një gjatësi
vale të ndryshme. Drita e pompës mund të sigurohet nga një llambë flash ose nga një lazer tjetër.
Lloji më i zakonshëm i lazerit përdor reagime nga një zgavër optike - një palë pasqyra në të dy
skajet e mediumit të fitimit. Drita kthehet prapa dhe prapa midis pasqyrave, duke kaluar përmes
mesit të fitimit dhe duke u amplifikuar çdo herë. Në mënyrë tipike, një nga dy pasqyrat,
bashkuesi i daljes , është pjesërisht transparent. Një pjesë e dritës ikën përmes kësaj pasqyre. Në
varësi të dizajnit të zgavrës (nëse pasqyrat janë të sheshta apo të lakuara ), drita që del nga lazeri
mund të përhapet ose të formojë një rreze të ngushtë . Në analogji me oshilatorët elektronikë ,
kjo pajisje nganjëherë quhet oshilator lazer .
Shumica e lazerave praktikë përmbajnë elementë shtesë që ndikojnë në vetitë e dritës së emetuar,
siç janë polarizimi, gjatësia e valës dhe forma e rrezes.

Komponentët e një lazeri tipik: 1. Fitoni mesataren 2. Energjia e

pompimit me lazer 3. Reflektor i lartë 4. Bashkues i daljeve 5. Rreze lazer