KOMPAN Q2 REVIEWER
Wika sa Panayam at Balita sa
Radyo at Telebisyon
BALITA- Tinatawag ding ulat ang
balita. Ito ay mga pangyayari sa
lipunan at sa mga taong nabibilang sa
nasabing lipunan.
Sitwasyong Pangwika sa Social
Media
Social Media ang tawag sa
kinahihiligan natin sa internet.
Sapagkat dito may mga aplikasyon na
maaari mong magamit kung gusto
mong malaman ng mga tao ang
nangyayari sa iyo, katulad na lamang
ng Facebook o FB. Kung hanap mo
naman ay balita sa mga taong
sinusubaybayan mo, sa Twitter ka
naman magpunta. Kung ang nais mo
naman ay makapag-upload ka ng
video, sa YouTube ka naman
magtungo. Matutunghayan sa mga
Blogs mo ang mga artikulo para sa
isang paksa na ang pokus ay
mistulang diary. Kung agarang
libreng tawag naman ay nariyan ang
Skype, Viber at Messenger
Code switching- pagpapalit-palit na
pagamit ng wikang Ingles at Filipino
Sitwasyong Pangwika sa Pelikula at
Dula
Pelikula -Ang pelikula na kilala rin
bilang sine at pinilakang-tabing ay
isang larangan na nagpapakita ng
mga gumagalaw na larawan bilang
isang anyo ng sining o bilang bahagi
ng industriya ng libangan.
Dulang Pilipino -Ang dula ay hango
sa salitang Griyego na “drama” na
nangangahulugang gawin o ikilos.
Ang layunin ng dula ay makapagbigay
aliw.
Ang Dula Sa Kasalukuyang Panahon
-Sa kasalukuyang panahon, mas
umunlad, maraming nabago, at
marami na tayong iba’t ibang dula
gaya ng panradyo, pangtelebisyon, at
pampelikula, sa panahong ito, ang
mga dula ay itinatanghal sa mas
malalaking entablado at aktuwal na
napapanood ng mga tao.
Sitwasyong Pangwika sa Larangan
ng Edukasyon, Pamahalaan, at
Kalakalan
Boudieu (1991) Language and
Symbolic Power -na ang
pagkakaroon ng lehitimong wika sa
isang lipunan ang nagpapatatag sa
ekonomiya at pulitika ng isang bansa
kung gagamitin ito bilang wika sa
pagunlad ng sistema ng edukasyon at
pagpapagana ng sistema ng paggawa.
PANGWIKA SA EDUKASYON
Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo-
nilagdaan at ipatupad ang Executive
Order 210 na may pangkalahatang
layunin na palakasin ang pagtuturo
at pagkatuto gamit ang wikang Ingles
sa batayang edukasyon sa Pilipinas.
Pangulong Benigno C. Aquino III-
nilagdaan ang bagong kurikulum na
ang mother tongue o unang wika ng
mga mag-aaral ay naging opisyal na
wikang panturo mula Kindergarten
hanggang Grade 3 sa mga paaralang
pampubliko at pribado man
Kalihim Armin Luistro- ang
paggamit ng wikang ginagamit din sa
tahanan sa mga unang baitang ng
pag-aaral ay makatutulong upang
mapaunlad ang wika at kaisipan ng
mga mag-aaral. Makapagpapatibay
din sa kanilang kamalayang sosyo-
kultural.
PANGWIKA SA PAMAHALAAN
Pangulong Corazon C. Aquino-
pagpapalaganap ng wikang Filipino sa
pamahalaan ang Atas
Tagapagpaganap Blg. 335, s. 1988.
Nakatulong ito upang maging mas
malawak ang paggamit ng wika sa
iba’t ibang antas at sangay ng
pamahalaan.
Pangulong Benigno C. Aquino III-
itinaguyod din ang pagpapahalaga sa
ating sariling wika sa pamamagitan
ng paggamit niya ng wikang Filipino
sa kanyang State of the Nation
Address (SONA).
PANGWIKA SA KALAKALAN
-Isa sa epekto ng kalakalan sa wikang
Filipino ay ang paggamit sa tatak ng
isang pangunahing produkto bilang
generic name nito na nagdudulot ng
kalituhan sa mga mamimili at
nagtitinda
-Ingles ang wikang ginagamit ng mga
call center agent bagamat nakabase
sa Pilipinas sapagkat dayuhan ang
mga kliyente na kanilang binibigyan
ng serbisyo.
-Sa mga tanggapan ng malalaking
kumpanya na tinatawag na
multinational companies wikang
Ingles din ang higit na ginagamit.
ANYO NG WIKA
anyo ng wika ang paggamit ng mga
salita o pagsasalita kabilang din rito
ang pagsusulat, mga wikang
pasenyas, larangan ng musika, sining
ng pagpipinta, pagsasayaw, at maging
ang matematika.
KATEGORYA NG PAGGAMIT NG
WIKA
Ang dalawang kategorya ng paggamit
ng wika ay pormal at impormal o
dipormal.
Pormal
Ang pormal ay ang mga salitang
istandard, karaniwan, o pamantayan
dahil kinikilala, tinatanggap at
ginagamit ng higit na nakararami lalo
na mga nakapagaral ng wika.
1. Pambansa o karaniwan - mga
karaniwang salitang ginagamit sa mga
aklat pangwika o pambalarila sa mga
paaralan, gayundin sa pamahalaan.
2. Pampanitikan o panretorika -
mga salitang ginagamit sa mga
akdang pampanitikan, karaniwang
matatayog, malalalim, makulay, at
masining.
Impormal o di pormal Ang
impormal o di-pormal
ay mga salitang karaniwang palasak
at madalas gamitin sa pang-araw-
araw na pakikipagusap
1. Lalawiganin - mga bokabularyong
diyalektal. Gamitin ito sa mga
partikular na pook o lalawigan
lamang.
2. Balbal - mga salitang nahango
lamang sa pagbabago o pag-usod ng
panahon, mga salitang nabuklat sa
lansangan.
3. Kolokyal - mga salitang ginagamit
sa mga pagkakataong inpormal. Ang
pagpapaikli ng isa, dalawa, o higit
pang salita ay mauuri rin sa antas na
ito.
Pagtalakay sa aralin ukol sa
paggamit ng wika sa Panahon ng
Modernisasyon
-malaki ang impluwensya ng social at
mass media sa ating wika. Hindi man
ito nakasasama ngunit huwag sana
na ipagsawalang bahala na tayo ay
may wikang pambansa na ginagamit
nang wasto sa mga pagkakataong
kailangan natin.
Rehistro at Barayti ng Wika
Dayalek - Ito ang salitang gamit ng
mga tao ayon sa partikular na rehiyon
o lalawigan na kanilang
kinabibilangan.
Idyolek - Bawat indibidwal ay may
sariling estilo ng pamamahayag at
pananalita na naiiba sa bawat isa.
Gaya ng pagkakaroon ng personal na
paggamit ng wika na nagsisilbing
simbolismo o tatak ng kanilang
pagkatao.
Sosyolek- Minsan ay tinatawag na
“sosyalek”. Ito ay pansamantalang
barayti lamang. Ito ay uri ng wika na
ginagamit ng isang partikular na
grupo. Ang mga salitang ito ay may
kinalaman sa katayuang sosyo
ekonomiko at kasarian ng indibidwal
na gumagamit ng mga naturang
salita.
Etnolek - Isang uri ng barayti ng wika
na nadebelop mula sa salita ng mga
etnolonggwistang grupo. Dahil sa
pagkakaroon ng maraming pangkat
etniko, sumibol ang ibat ibang uri ng
etnolek. Taglay nito ang mga wikang
naging bahagi nang pagkakakilanlan
ng bawat pangkat etniko.
Register - Minsan sinusulat na
“rejister” at ito ay barayti ng wikang
espesyalisadong ginagamit ng isang
partikular na domeyn.
Ang barayti ng wika ay naaayon din
sa antas nito kaya mayroon tayong
wikang pambansa, wikang opisyal,
wikang lalawiganin, wikang kolokyal o
karaniwan, at wikang islang o balbal.
Ang kakayahang lingguwistika
(linguistic competence) ay nauukol
sa kasanayan o kahusayan sa
paggamit ng wika na ipinahihiwatig
ng wastong gamit ng mga salita na
angkop sa mensaheng ibig iparating.
1. Ponolohiya o Palatunugan –
maagham na pag-aaral ng mga
makabuluhang tunog (ponema) na
bumubuo ng isang wika.
Halimbawa: malapatinig na w at y =
bahay. Reyna, bahaw, agiw
2. Morpolohiya o Palabuuan –
makaagham na pag-aaral sa pagbuo
ng mga salita sa pamamagitan ng
pinakamaliit na yunit ng isang salita o
morpema.
halimbawa:
pangdesal=pandesal
tawid+in = tawirin
3. Sintaks – estruktura ng mga
pangungusap at ang mga tuntuning
nagsisilbing patunay sa pagsasabi ng
kawastuhan ng isangpangungusap.
Halimbawa:
Pinatawag ng nanay ang bata.
(karaniwan)
Ang bata ay pinatawag ng nanay.
(kabalikan)
4.Semantika- ay tumatalakay sa
interpretasyon ng mga kahulugan ng
mga morpema, salita, parirala, at
pangungusap. Pagbibigay sa isipan ng
tao ng kahulugan batay sa:
Denotasyon at Konotasyon
Halimbawa: Ilaw ng tahanan
Denotasyon: Maliwanag ang ilaw sa
bahay namin.
Konotasyon: Si inay ang ilaw ng
tahanan.
Bentahe
1.Lalim ng impormasyon-sa
pamamagitan nito, nagpapalalim at
nagddetalye sa isang tiyak na paksa.
2. Bagong ideya- maaari ding ding
makakuha ng bagong ideya mula sa
mga impormasyong makukuha sa
interbyu.
3. Kagamitan- nangangailangan
lamang ng simpleng kagamitan at
higit na nakasalalay sa kasanayan sa
komunikasyon ang dapat taglayin ng
isang mananaliksik.
4. Pokus sa ininterbyu bilang
tagapagbahagi ng impormasyon-
isang mabisang paraan ang interbyu
para sa pangangalap ng mga datos
batay sa ideya at opinion ng isang tao.
5. Fleksibilidad- sapagkat ang
anomang pagbabago, gaya ng mga
tanong, ay posibleng manyari sa
mismong oras ng interbyu.dahil dito,
nabibigyang-pansin ang maaaring
tinatahak na daloy ng mga ideya at
impormasyong ibiniibigay ng
iniinterbyu.
6. Katumpakan (Validity)- kagyat
na nalilinaw ang anomang kalituhan
sa proseso ng interbyu dahil sa
tuwirang ugnayan ng mananaliksik at
ng taong pinagmumulan ng datos.
7. Mataas na antas ng pagtugon-
karaniwang naisasaayos ang panahon
ng interbyu batay sa kaluwagan ng
iinterbyuhin.
8. Nakalulunas- kung ihahambing
sa ibang pamamaraan ng
pangangalap ng datos, ang interbyu
ay isang masayang karanasan dshil
sa elemento nitong mas personal.
Disbentahe
1.Mahabang oras- ang pagsasagawa
ng interbyu ay maaaring maikli o
mahaba ngunit ang pagsusuri
matapos itong maisagawa ang siyang
pinakametikulosong gawain tulad ng
pagsulat ng transkripsyon at koda sa
interbyu.
2.Pagkamaasahan(Reliability)-ang
makokolektang mga datos ay
karaniwang natatangi sa particular na
konteksto at indibidwal.
3.Interviewer effect- ang ugnayan ng
mananaliksik at ng kalahok ay may
epekto sa kalidad ng datos na
makukuha sa interbyu.
4.Pagpigil sa sarili- maaari ding
maapektuhan sa iniinterbyu ang
presensya ng recorder o kamera
habang isinasagawa ang interbyu.
5.Halaga ng gugugulin- posibleng
maging malaki ang gastusin ng
mananaliksik kung pag-uusapan ang
kanyang ginugol na oras, pagtungo
sa lugar ng mga iinterbyuhin at
pagsulat ng transkripsyon.
Mga Hakbang at Prinsipyo sa
Pagsulat ng Saliksik
Pre-wriing- tumutukoy ang yugtong
ito sa lahat ng paghahanda bago ang
aktuwal na pagsulat
Composing- ito ang yugto ng aktwal
na pagsulat ng pananaliksik.
Rewriting- ito ang yugtong tinatasa
at nirerepaso ng mananaliksik ang
sulatin sa pamamagitan ng
pagtitiyak sa kaisahan ng mga ideya
at pahayag, pagwawasto sa mga
maling gramatika, pagtitiyak na
kinikilala ang mga sinangguni, at
apgrerebyu sa tono at paraan ng
pagkakasulat.
 Pagpili ng Paksa
Iba’t Ibang Bahagi ng Saliksik - Nararapat na bukal sa kanyang
kalooban ang pagpili at hindi pinilit
Sa pangkalahatan, binubuo ng ninuman. Mas madaling matapos ang
introduksiyon, katawan, at sulatin kung interesante ito sa
kongklusyon ang isang saliksik. Ang pananaw at kalooban ng manunulat.
mga sumusunod ay ilan sa Kinakailangan ding limitahan nag
mahalagang isaisip, kaugnay ng mga paksa upang matapos sa loob ng
bahaging ito. panahong ilalaan para sa
pananaliksik o gagawing paghahanda.
-Introduksyon
Pagpapahayag ng Layunin
-Katawan
-Kinakailangang nakasulat ng
-Kongklusyon
panimulang layunin ang manunulat
-Pagkilala sa Sanggunian bago simulan ang akda. Bahagi rin ng
panimulang layunin ang pagsasaad
A. Estilong MLA (Modern ng pangunahing ideya o tesis ng
Language Association) ginagawang sulatin.

-Ang estilong MLA ang pinakapopular Paghahanda ng Pansamantalang

na estilo ng dokumentasyon sa Bibliyograpiya (kung kailangan)
larangan ng malayang sining (liberal
arts) at humanidades gaya ng wika, -Maghanda ng isang kard o isang
literatura, kasaysayan at pilosopiya. notebook na maaring paglistahan ng
mga nakalap na sanggunian sa silid-
-Sa estilong ito, ipinapaloob sa aklatan. Maaari ding isulat sa laptop
panaklong o parenthesis ang pagkilala o kompyuter gamit ang MS Word para
sa may-akda at inilalagay sa loob itala ang mga sisipiing impormasyon
mismo ng teksto matapos ng salita o at bibliyograpiya
ideyang hinalaw.
Paggawa ng Pansamantalang
B.Estilong APA (American Balangkas
Psychological Association) -Ang
estilong APA ang pinakaginagamit na -Ito ang nagsisilbing gabay sa daloy
paraan ng dokumentasyon sa ng susulating papel. May tatlong uri
larangan ng agham panlipunan (social ng balangkas: balangkas na papaksa,
sciences) gaya ng sikolohiya, balangkas na pangungusap, at
sosyolohiya, antropolohiya, balangkas na patalata..
kasaysayan, agham pampolitika,
Pangangalap ng mga Datos
heograpiya, aralin sa komunikasyon
(communication studies), at - Maaaring makuha ang datos mula
ekonomiks. sa mga mismong taong kalahok sa
pananaliksik. Pakikipanayam, focus
C. Estilong CMS (Chicago
group discussion, at sarbey ang
Manual of Style) at Estilong kadalasang mga metodong ginagamit
Turabian-Ang estilong CMS ang para direktang makakuha ng datos
pinakamatandang nangungunang mula sa kanila
pamantayan ng dokumentasyon na
unang inilabas ng University of
Chicago Press (UCP) noong 1906 at sa
kasalukuyan ay nasa ikalabing-anim
nitong edisyon.
Ang Pinal na Balangkas
-Ang pinal na balangkas ay maaaring
ang dating pansamantalang
balangkas na nerebisa na o maaaring
panibagong balangkas

Pagsulat ng Burador at
Pagwawasto
-Ang pagsulat ng burador ay proseso
ng pagtatanggal at pagdaragdag ng
mga datos o pagbabago ng daloy ng
pagtalakay sa papel o akda.

Pagsulat ng Kongklusyon
-ang kongklusyon ay nagtataglay ng
pangkabuuang paliwanag hinggil sa
nais sabihin ng mananaliksik.

Pagrerebisyon
Ito ang muling pagbas ng kabuuang
nilalaman ng pananaliksik
pagkatapos itong isulat