5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.

2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

43 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
Zadania maturalne z biologii - Zadanie 12. (2 pkt)
Zadanie 12. (2 pkt)
Informacje do zadania 12. i 13.
41 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2007) Zadanie 20. (1 pkt)
2007) - Zadanie 20. (1 pkt) W organizmie człowieka na regulację gospodarki węglowodanowej wpływają dwa
przeciwstawnie działające hormony: insulina i glukagon.
Oceń prawdziwość informacji dotyczących hormonów przysadkowych. Zaznacz P, jeśli W tabeli zamieszczono wyniki pomiaru stężenia insuliny i glukagonu podczas intensywnego
informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. wysiłku fizycznego.

Niektóre hormony uwalniane przez przysadkę są produkowane w Stężenie hormonów we krwi

1. P F
podwzgórzu. Czas od rozpoczęcia ćwiczeń fizycznych (pmol/l)
(godziny)
Hormony tropowe, stymulujące wydzielanie gruczołów obwodowych, insulina glukagon
2. P F
produkowane są przez przysadkę.
0 450 110
Niski poziom tyroksyny we krwi hamuje wydzielanie tyreotropiny (TSH)
3. P F
przez przysadkę mózgową. 1 375 125

2 260 150
42 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007) 3 210 240
- Zadanie 1. (2 pkt)
Zadanie 1. (2 pkt)
4 180 450
Wapń jest ważnym składnikiem organizmu człowieka. W osoczu krwi powinno znajdować
Na podstawie: E. Jastrzębska, Tajemnice ludzkiego ciała. Zeszyt ćwiczeń do biologii, Kielce 2003.
się około 2,2–2,6 mmol/l jonów tego pierwiastka, niezbędnego do wielu procesów
wewnątrzkomórkowych. Obniżenie poziomu jonów wapnia we krwi skutkuje Na podstawie danych z tabeli narysuj wykres liniowy, ilustrujący poziom stężenia
uruchomieniem jego zasobów zgromadzonych w kościach. insuliny i glukagonu we krwi, w kolejnych godzinach ćwiczeń fizycznych. Zastosuj jeden
układ współrzędnych.

a) Wśród przykładów procesów zachodzących w komórkach organizmu człowieka

zaznacz ten proces, w którym istotny udział biorą jony wapnia.

A. Polaryzacja błony komórkowej.

B. Skurcz komórek mięśniowych.
C. Przenoszenie elektronów w łańcuchu oddechowym.
D. Łączenie podjednostek rybosomów podczas biosyntezy białka.

b) Podaj nazwę hormonu, którego wydzielanie się zwiększa, gdy poziom jonów wapnia
we krwi jest zbyt niski.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 1/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 2/16

5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

Na schemacie przedstawiono mechanizm hormonalnej regulacji zawartości wody w

organizmie człowieka.

44 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 13.
13. (1
(1 pkt)
pkt)
Informacje do zadania 12. i 13.

W organizmie człowieka na regulację gospodarki węglowodanowej wpływają dwa

przeciwstawnie działające hormony: insulina i glukagon.
W tabeli zamieszczono wyniki pomiaru stężenia insuliny i glukagonu podczas intensywnego
wysiłku fizycznego.

Stężenie hormonów we krwi

Czas od rozpoczęcia ćwiczeń fizycznych (pmol/l)
(godziny)
insulina glukagon

0 450 110
a) Do miejsc oznaczonych na schemacie literami A i B przyporządkuj określenia
odpowiadające wydzielaniu ADH – zwiększone, zmniejszone – i zapisz je poniżej.
1 375 125

2 260 150 A.

B.
3 210 240

4 180 450
b) Podaj, jakie objawy wywoła niedobór hormonu ADH, spowodowany uszkodzeniem
Na podstawie: E. Jastrzębska, Tajemnice ludzkiego ciała. Zeszyt ćwiczeń do biologii, Kielce 2003. komórek tylnego płata przysadki.
Wyjaśnij, dlaczego podczas wysiłku fizycznego zwiększa się wydzielanie glukagonu do
krwi.

46 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
Zadanie 14. (1 pkt)
- Zadanie 14. (1 pkt)
Oceń prawdziwość informacji dotyczących wazopresyny (ADH). Wpisz obok każdego zdania
w tabeli literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeżeli zdanie jest fałszywe.

45 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
Zadanie 14. (2 pkt)
- Zadanie 14. (2 pkt)
Wazopresyna, czyli hormon antydiuretyczny (ADH) produkowany przez podwzgórze i
uwalniany z tylnego płata przysadki mózgowej, jest ważnym regulatorem bilansu wodnego
w organizmie człowieka.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 3/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 4/16

5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

P/F 48 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie 6. (2 pkt)
Zadanie 6. (2 pkt)
Intensywne pocenie się podczas wysiłku fizycznego skutkuje zwiększeniem
1.
ilości ADH uwalnianego do krwi z przysadki. W inżynierii genetycznej w celu otrzymania określonych substancji, np. białek, najczęściej
wprowadza się geny eukariontów do komórek bakteryjnych, których hodowla jest tania, a
ADH zwiększa przepuszczalność kanalików zbiorczych dla wody, dzięki czemu jednocześnie efektywna, ponieważ otrzymuje się dużo organizmów w niewielkiej objętości.
2.
chroni organizm przed jej utratą.
Jednak w niektórych sytuacjach konieczne jest wprowadzanie genów do komórek
eukariotycznych, np. przy wytwarzaniu hormonu erytropoetyny (EPO), który jest
Wzrost wydzielania ADH następuje wtedy, gdy zwiększa się zawartość wody w
3. glikoproteiną powstającą z udziałem struktur Golgiego.
organizmie.

a) Wyjaśnij, dlaczego glikoproteina EPO nie może być wytwarzana z wykorzystaniem

47 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007) komórek prokariotycznych.
- Zadanie 15. (2 pkt)
Zadanie 15. (2 pkt)
Zdolność odbioru sygnałów z otoczenia i odpowiedzi na te sygnały jest cechą organizmów.
W organizmach wielokomórkowych istnieją złożone mechanizmy służące do tworzenia,
przesyłania i odbioru sygnałów umożliwiających kontrolę nad powstawaniem i pracą b) Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących erytropoetyny. Wpisz w odpowiednie
miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli
wszystkich komórek.
stwierdzenie jest fałszywe.
Na schematach A i B przedstawiono dwa mechanizmy przekazywania sygnałów w
organizmie wielokomórkowym. P/F

1. Erytropoetyna jest wytwarzana w organizmie człowieka przez nerki.

2. Erytropoetyna stymuluje wytwarzanie krwinek czerwonych w szpiku kostnym.

Wysokie ciśnienie parcjalne tlenu we krwi stymuluje wytwarzanie większej

3.
ilości EPO.

49 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 9.
9. (1
(1 pkt)
pkt)
Narząd ten jest gruczołem produkującym soki trawienne i wydzielającym je do
Na podstawie schematów podaj jedną różnicę i jedno podobieństwo między nerwowym dwunastnicy. Wydziela też do krwi hormony wytwarzane przez odmienne komórki,
a hormonalnym mechanizmem pobudzania komórek docelowych. zgrupowane w niewielkich skupiskach zwanych „wyspami”.

Różnica Podaj nazwę jednego z hormonów produkowanych przez opisany gruczoł oraz określ
funkcję tego hormonu w organizmie człowieka.

Podobieństwo Nazwa hormonu

Funkcja

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 5/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 6/16

5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

50 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007) 51 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie 10. (2 pkt)
Zadanie 10. (2 pkt) - Zadanie 11. (1 pkt)
Zadanie 11. (1 pkt)
Informacje do zadania 10. i 11. Informacje do zadania 10. i 11.

Przeprowadzono badanie zmian stężenia glukozy i insuliny we krwi zdrowych ludzi. Podano Przeprowadzono badanie zmian stężenia glukozy i insuliny we krwi zdrowych ludzi. Podano
na czczo 20 ochotnikom po 50 g roztworu glukozy i w czasie dwóch godzin dokonywano na czczo 20 ochotnikom po 50 g roztworu glukozy i w czasie dwóch godzin dokonywano
pomiarów stężenia glukozy oraz insuliny we krwi. W tabeli przedstawiono uśrednione pomiarów stężenia glukozy oraz insuliny we krwi. W tabeli przedstawiono uśrednione
wartości ich stężeń. wartości ich stężeń.

Czas od podania glukozy [min] 0 15 30 60 90 120 Czas od podania glukozy [min] 0 15 30 60 90 120

Stężenie glukozy we krwi [mg%] 90 120 135 100 80 75 Stężenie glukozy we krwi [mg%] 90 120 135 100 80 75

Stężenie insuliny we krwi [mU/L] 2,9 10,1 12,5 10,5 5,0 2,9 Stężenie insuliny we krwi [mU/L] 2,9 10,1 12,5 10,5 5,0 2,9

Na podstawie danych z tabeli sporządź liniowy wykres ilustrujący zmiany stężenia Wyjaśnij, w jaki sposób insulina powoduje obniżenie stężenia glukozy we krwi.
glukozy we krwi badanych ludzi w czasie od momentu jej podania.

52 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
Zadanie 12. (2 pkt)
- Zadanie 12. (2 pkt)
Do poradni rodzinnej zgłosił się pacjent, u którego stwierdzono następujące objawy:
nadmierną masę ciała, osłabienie, ospałość oraz trudności z termoregulacją. Lekarz,
podejrzewając niedoczynność tarczycy, zlecił zbadanie poziomu tyreotropiny (TSH) we krwi
pacjenta.

Określ, jaki poziom TSH, zbyt wysoki czy zbyt niski w stosunku do normy, może
świadczyć o niedoczynności tarczycy. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając sprzężenie
zwrotne ujemne.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 7/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 8/16

5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

53 Matura
Matura Maj
Maj 2013,
2013, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007) 54 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2013,
2013, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
- Zadanie 18. (2 pkt)
Zadanie 18. (2 pkt) 2007) - Zadanie 25. (3 pkt)
2007) Zadanie 25. (3 pkt)
Poziom glukozy we krwi regulowany jest przez insulinę i glukagon. Przeprowadzono Wazopresyna (ADH) i oksytocyna mają całkowicie odmienne działanie, mimo chemicznego
badanie stężenia insuliny i glukagonu we krwi zdrowych osób. Obserwacje rozpoczęto na podobieństwa. Wazopresyna działa pobudzająco, a jej poziom wzrasta u człowieka pod
godzinę przed spożyciem posiłku bogatego w węglowodany i prowadzono w ciągu czterech wpływem stresu. Powoduje m.in. skurcz naczyń krwionośnych, podnosi ciśnienie krwi i
godzin po jego spożyciu. Wyniki badania przedstawiono na wykresie. podobnie jak adrenalina, przygotowuje organizm do walki bądź ucieczki. Oksytocyna ma
działanie ogólnie relaksujące, łagodzi stres, powoduje obniżenie ciśnienia krwi i uśmierza
ból.
Poniżej przedstawiono budowę chemiczną obu opisanych substancji.

a) Na podstawie schematu dokonaj korekty poniższych zdań, wykreślając w nawiasach

niewłaściwe określenia, tak aby zdania (A–C) poprawnie opisywały podobieństwo obu
przedstawionych substancji.
Podobieństwo budowy chemicznej oksytocyny i wazopresyny wynika z tego, że:

A. Są (enzymami / hormonami), należącymi do (oligopeptydów / lipidów).

B. Składają się z (9 / 11) aminokwasów, z których (7 / 9) jest takich samych.
C. W każdym łańcuchu (występuje / nie występuje) mostek dwusiarczkowy.

a) Na podstawie wykresu określ, jak podczas drugiej godziny pomiaru zmieniało się
stężenie: b) Podaj, inną niż opisana w tekście, rolę oksytocyny i wazopresyny (ADH) w
insuliny organizmie człowieka.

glukagonu Oksytocyna

Wazopresyna (ADH)
b) Podaj nazwę narządu, który wydziela insulinę i glukagon.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&fo… 9/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&f… 10/16

5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

55 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 56 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2012,
2012, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła
2007) - Zadanie 9. (2 pkt)
2007) Zadanie 9. (2 pkt) 2007) - Zadanie 12. (2 pkt)
2007) Zadanie 12. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono objętość moczu i potu wytwarzanego przez tego samego Czekając na egzamin, zdający denerwowali się. Odczuwali szybsze bicie serca, szybciej i
człowieka, w różnych warunkach termicznych. głębiej oddychali, pociły się im dłonie, niektórzy byli bladzi.

a) Wpisz literę, którą poniżej oznaczono właściwe uzupełnienie zdania.

Opisane reakcje organizmu są uwarunkowane działaniem

autonomicznego układu nerwowego.

A. części współczulnej,
B. części przywspółczulnej,
C. obydwu części

b) Podaj nazwę hormonu, którego działanie wywołuje reakcje opisane w tekście, oraz
nazwę gruczołu dokrewnego, który go wydziela.

Hormon

Gruczoł

57 Matura
Matura Maj
Maj 2012,
2012, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie 16. (1 pkt)
Zadanie 16. (1 pkt)
a) Na podstawie wykresu sformułuj wniosek dotyczący wpływu temperatury na
objętość wytwarzanego przez człowieka moczu i potu. Ogólnie działanie hormonów polega na stymulacji lub hamowaniu pewnych mechanizmów
w komórkach narządów docelowych. Wiele hormonów ma działanie wzajemnie
antagonistyczne.

Spośród niżej wymienionych hormonów wybierz dwa, które działają wzajemnie

b) Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania. antagonistycznie, i podaj, na czym polega antagonizm ich działania.

Hormonem regulującym zawartość wody w moczu jest insulina,

wazopresyna,
A. wazopresyna.
kalcytonina,
B. erytropoetyna. glukagon,
C. somatotropina. adrenalina
D. tyroksyna

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&f… 11/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&f… 12/16

5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

59 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła
2007) - Zadanie 10. (1 pkt)
2007) Zadanie 10. (1 pkt)
58 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2011,
2011, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła Na schemacie przedstawiono rolę kalcytoniny i parathormonu w utrzymaniu
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 6.
6. (3
(3 pkt)
pkt) odpowiedniego poziomu jonów wapnia w osoczu krwi.

Na schemacie przedstawiono budowę fragmentu układu pokarmowego człowieka.

Poniżej podano przykłady procesów, które regulowane są przez hormony

przedstawione na schemacie. Zaznacz ten, który jest przykładem działania kalcytoniny.

A. Uwalnianie wapnia z kości.

B. Zmniejszenie wchłaniania wapnia w jelicie.
C. Wzrost absorpcji wapnia w nerkach.
a) Podaj nazwy elementów układu pokarmowego oznaczonych na schemacie literami D. Zwiększenie wchłaniania wapnia w jelicie.
A, D i F.

A.
60 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2011,
2011, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
D.
2007) Zadanie 20. (1 pkt)
2007) - Zadanie 20. (1 pkt)
F.
Spośród zamieszczonych poniżej stwierdzeń dotyczących hormonów zaznacz jedno,
które jest nieprawdziwe.
b) Podaj nazwę elementu układu pokarmowego, który oprócz pełnienia funkcji
gruczołu trawiennego wydziela również hormony. Określ rolę tych hormonów w A. Hormony zapewniają homeostazę organizmu dzięki wielu procesom regulowanym na
organizmie człowieka. zasadzie sprzężenia zwrotnego.
B. Działanie fizjologiczne hormonów występuje przy stosunkowo małych ich stężeniach
Nazwa gruczołu w osoczu krwi.
Rola hormonów C. Pojedynczy hormon działa tylko na jedną tkankę, a jedna funkcja jest kontrolowana
tylko przez jeden hormon.
D. W warunkach prawidłowych istnieje równowaga hormonalna, tzn. wytwarzanie
danego hormonu jest ściśle zrównoważone jego metabolizmem.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&f… 13/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&f… 14/16

5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp 5.03.2024, 08:35 Zadania maturalne z biologii - BiologHelp

61 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2011,
2011, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła
2007) - Zadanie 22. (1 pkt)
2007) Zadanie 22. (1 pkt)
Łożysko jest narządem, który pełni również funkcję gruczołu dokrewnego. Zaznacz
właściwe dokończenie zdania.

Jednym z hormonów produkowanych przez łożysko, który wpływa na przebieg porodu

jest

A. tyroksyna.
B. adrenalina.
C. insulina.
D. relaksyna.

62 Matura
Matura Maj
Maj 2010,
2010, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)
Do niżej podanych nazw hormonów przyporządkuj literę A lub B, którymi oznaczono te
- Zadanie
Zadanie 7.
7. (1
(1 pkt)
pkt)
hormony na schemacie.
Przysadka mózgowa wydziela hormony tropowe, np. hormon kortykotropowy i hormony
nietropowe (docelowe), np. hormon wzrostu. Progesteron

Zaznacz poniżej grupę hormonów przysadki, która kontroluje wydzielanie hormonów Estrogen
przez inne gruczoły dokrewne.

A. hormony tropowe
B. hormony nietropowe

63 Matura
Matura Sierpień
Sierpień 2010,
2010, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 14.
14. (1
(1 pkt)
pkt)
Na schemacie przedstawiono procesy zachodzące w jajniku podczas owulacyjnego cyklu
miesiączkowego kobiety oraz towarzyszące im zmiany poziomu hormonów płciowych w jej
krwi.

https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&f… 15/16 https://biologhelp.pl/matura?kategoria[0]=42&source[0]=458&source[1]=459&source[2]=493&source[3]=460&source[4]=601&formula[0]=490&f… 16/16