Professional Documents
Culture Documents
9 - Keynesyen Model
9 - Keynesyen Model
𝑆 + 𝑇𝐴 = 𝐼 + 𝐺 + 𝑐𝑇𝑅
Vergiler ve Çoğaltan
1 1
Y0 A C cTA cTR I G
1 c 1 c
Gelir Vergisinde Bir Değişmenin Etkisi
Gelir vergisi, milli gelirin tüketime harcanabilecek
kısmını azalttığı için, toplam harcama eğrisi, verginin
olmadığı duruma göre yatıklaşır.
Vergi oranındaki bir indirim ise, toplam harcama
eğrisinin eğimini artırır ve denge gelir düzeyini
yükseltir.
Vergi oranı t1 iken t2 ve gelir düzeyi de Y1 iken Y2
olmuşsa, ∆t=t2–t1 ve Y=Y2-Y1 olmak üzere vergi
oranındaki değişmelerin denge gelir düzeyine etkisi:
AE
Y=AE
AE2= A +c(1-t2)Y
Planlanan harcamalar
E2
AE1= A +c(1-t1)Y
E1
450
Y1 Y2 Y
Gelir, Hasıla
1
Y G G
1 c(1 t )
AE Y=AE
AE2= A 2+c(1-t)Y
E2
Planlanan harcamalar
AE1= A 1+c(1-t)Y
A2 G E1 1
∆ G =∆Y
1 c(1 - t)
Y
A1
450
Y1 Y2 Y
Gelir, hasıla
BS TA (G TR )
Denk Bütçe Çoğaltanı
Varsayalım ki kamu harcamaları ile vergi miktarları
aynı anda ve eşit miktarda artırılmış olsun. Bu durumda
bütçe büyümekle birlikte, bütçe dengesi değişmeden
kalacaktır.
Ama gelir düzeyi de değişmeden mi kalır?
Bu sorunun cevabı hayır olacaktır. Bunun nedeni denk
bütçe çoğaltanıdır ve değeri birdir. Gelir ve hasıla
düzeyi tam olarak kamu harcamaları ile aynı miktarda
artar.
AÇIK EKONOMİDE DENGE GELİR
DÜZEYİ
İhracat, yurtiçi üretime yönelik yabancı talebi
gösterirken, İthalat ülkede oturanların yabancı mal ve
hizmetlere talebini gösterir. İhracat ile ithalatın farkına
net ihracat denir.
NX X – M
Bu durumda yurtiçinde üretilmiş mallara yönelik toplam
talep:
AE C I G NX
Y=AE
AE
E3 AE'=C+ I + G +NX2
AE=C+ I + G
Planlanan harcamalar
450
Y1 Y0 Y2
Gelir, hasıla Y
ŞEKİL 5-14: DIŞ TİCARET VE TOPLAM TALEP.
İhracat > ithalat ise toplam talep eğrisi yukarı kayar, gelir düzeyi yükselir. İhracat < ithalat ise
toplam talep eğrisi aşağı kayar, gelir düzeyi düşer.
İhracat ve İthalat Fonksiyonları
İhracat, yurtiçi üretime yönelik dış taleptir. İhracatı
yabancı ülkelerin gelir düzeyi, ihracata konu mallara
yönelik talebin gelir ve fiyat esnekliği, diğer ülkelerin bu
malı ihraç ettiği fiyat, ülkelerin dış ticaret rejimleri gibi
unsurlar belirlemektedir.
Bu nedenle ihracatı, ihracatçı ülkenin gelir ve hasıla
düzeyinden bağımsız olarak oluşan otonom bir değişken
olarak kabul ediyoruz. 𝑋
İthalat, bir ülke sakinlerinin yabancı mallara yönelik
talebidir. İthalat, ülkenin gelir düzeyinin bir
fonksiyonudur:
M M mY
İthalatın da tüketim gibi otonom (𝑀) ve uyarılmış olmak
üzere iki kısmı vardır.
Eşitlikteki m katsayısı marjinal ithalat eğilimi olup
gelirdeki bir birimlik artışın ne kadarının ithalata gittiğini
gösterir.
X M
İhracat
M= M +mY
İthalat
X
M
Y Y
Gelir, hasıla Gelir, hasıla
ŞEKİL 5-15: İHRACAT VE İTHALAT FONKSİYONLARI.
Burada, ihracat otonom kabul edilecektir: İhracat her bir gelir düzeyinde X gibi sabit bir değere
eşittir (sol panel). Bir ülkenin geliri attıkça ithalatı da artar. İthalatın bir otonom kısmı, bir de
uyarılmış kısmı vardır. Uyarılmış ithalat marjinal ithalat eğilimine, m, bağlıdır ki bu katsayı ülkenin
artan gelirini hangi oranda ithalat için kullandığını gösterir (sağ panel).
Net İhracat
NX X – M X – M mY
Gelir düzeyi yükseldikçe net ihracat azalmaktadır.
X,M
M= M +mY
NX<0
İhracat, ithalat
E X
NX>0
0 Y
Y0
Gelir, hasıla
NX
Net ihracat
0
Y0 Gelir, hasıla Y
NX
ŞEKİL 5-16: NET İHRACAT.
Net ihracat gelir düzeyinin bir fonksiyonudur. Y0 gelir düzeyinden önce ihracat ithalattan, sonra ise
ithalat ihracattan fazla olmaktadır. Net ihracat eğrisi negatif eğimli bir eğridir.
Denge Gelir Düzeyi
Planlanan toplam harcamalar ile hasılanın eşitliği:
AE Y C I G ( X – M )
Y C cTR I G X M cY ctY – mY
Bu eşitliği denge gelir düzeyi için çözersek:
1
Y0 A
1 c(1 t ) m
Sızıntılar ve Enjeksiyonlar
cTR I G X S TA M
S,TA,
X ,M, S+TA+mY
A S+TA
E2
Sızıntılar ve enjeksiyonlar
A + X -M
X -M
C + I + G +c TR
E1
A
0
Y0’ Y0 Y
Gelir, hasıla
ŞEKİL 5-17: NET İHRACAT VE GELİR SEVİYESİ İLİŞKİSİ.
İhracat,otonom harcama doğrusunu yukarı kaydırır; İthalat ise sızıntıları temsil eden eğriyi yukarıya
kaydırır. Enjeksiyonlar ile sızıntıların kesiştiği yerde yeni denge noktası oluşur. Bu yeni denge,
eskisinin sağındadır, zira burada net ihracat pozitif (ithalat < ihracat) olarak alınmıştır.
Dış Ticaret Çoğaltanı
1
1 c(1 t ) m
Fiyat düzeyi
E1 E2
P0 AS
AD2
AD1
0
Y1 Y2 Gelir, hasıla Y
ŞEKİL 5-18: KEYNESYEN TOPLAM ARZ EĞRİSİ.
Keynesyen durumda arz esnekliği sonsuzdur, yani toplam arz eğrisi yataydır. Bu durumda toplam
talepte bir artış fiyat düzeyini artırmadan hasıla düzeyini artıracaktır.