SPRAWOZDANIE

1. Cel

Celem ćwiczenia jest zbadanie zjawiska dyfrakcji i interferencji fali. Za pomocą pomiarów i
obliczeń wyznaczono stałą siatki dyfrakcyjnej (na podstawie badania widma światła lampy
sodowej o znanej wartości długości fali), a następnie wyznaczenia zakresu zdolności do
widzenia barw eksperymentatora na podstawie oświetlania tej samej siatki dyfrakcyjnej
światłem białym z nałożonym filtrem.

2. Metody

Pierwsza część ćwiczenia

W pierwszej fazie eksperymentu wykorzystano: spektrometr, lampa sodowa oraz siatka

dyfrakcyjna. Fala emitowana przez lampę miała długość 589,3 nanometrów. Spektrometr
nie był wcześniej skalibrowany, dlatego z każdego pomiaru konieczne było odjęcie wartości
kątowej, jaką urządzenie pokazywało dla prążka zerowego m=0. Kolejnym krokiem było
analizowanie kątów odchylenia dla kilku początkowych prążków dyfrakcyjnych. Aby
potwierdzić prawidłowe ustawienie siatki, obserwowane różnice między kolejnymi prążkami
nie powinny przekraczać 5 minut kątowych.
Druga część ćwiczenia

W kolejnej części ćwiczenia należy oświetlić spektrometr i siatkę dyfrakcyjną światłem

białym ciągłym z filtrem. Światło białe, będące mieszanką wszystkich kolorów widzialnego
spektrum, pod wpływem dyfrakcji na siatce dyfrakcyjnej, tworzyło widmo światła ciągłego.
Widoczne były prążki układające się w ciągły gradient kolorów, przypominający tęczę, gdzie
każdy kolor reprezentuje inną długość fali światła. Zmierzono parę pierwszych prążków.

Schemat

Schemat wykonywania ćwiczenia w obu częściach był podobny, jedyną różnicą było
wykorzystanie innego światła do oświetlania siatki.

Powyższy schemat przedstawia spektrometr, wykorzystany do pomiaru. To przyrząd służący

do mierzenia właściwości światła w określonej części widma elektromagnetycznego.

Poniżej sposób działania siatki dyfrakcyjnej.

Zakres widzialności barw światła przez człowieka:

 3. Wyniki

Pomiary I

Na początku mierzono zakres dokładności. Wyniki poniżej w tabeli.

Poniżej obliczono wartość średnią każdego pomiaru.

Wartość średnia podana w radianach dla wszystkich pomiarów to: [rad]

Niepewności I

Poniżej obliczono niepewności pomiarowe związane z pomiarami. Wszystkie wartości

obliczane były w arkuszu kalkulacyjnym, tabela z dokładną niepewnością jest
umieszczona poniżej.

u A (θ)=0,00018 [rad ]

u B (θ)=0,00008 [rad ]
Niepewności pomiarowe dla każdego pomiaru:

Obliczenia każdej z tych wartości oparte są na algorytmie, odejmowanie wartości

pomiarowych od wartości średniej oraz podzielenie przez pierwiastek z trzech.

Pomiary II, obliczenie stałej siatki

Kolejne pomiary umieszone w tabeli służyły do obliczenia stałej siatki dyfrakcyjnej.

Obliczenia przeprowadzone w tabeli, na podstawie pomiaru prążka 4:

Obliczenie prawdziwej wartości kąta przez odjęcie wartości kąta dla drugiego kąta od kąta
dla prążka zerowego: θ2−θ 0=131 ° 34 '−145 ° 37 '=14 ° 3 '

Obliczenie wartości kąta sinus tetra dla prążka drugiego, wcześniej zmieniono wartości z
stopni na radiany : 14 ° 3 '=0,2428 sin Θ2=0,0000049 m=4 , 9 μm≈ 5 μm

Część niepewności pokrywa się tu z niepewnościami związanymi z wykresem, dlatego

wyliczenia są zamieszczone kolejnej części.

Wykres, niepewności pomiarowe −sin Θm (m)

Z wykonanych pomiarów oraz wyliczonych niepewności wyliczono

 −9
589 , 3 ⋅10 m
d= =m=5 ,01 μm
0,11760943

Niepewności związane z wykresem:

Do obliczenia powyższych niepewności założono:

Ostatecznie

Pomiary III

Następnie należało obliczyć swój własny zakres widzenia światła na podstawie wcześniej
wyznaczonych stałych i doświadczenia pomiarowego.
Dla m=1
−6
5 ,01 ×10 × sin(0,0039) −8
λ= =1 , 95 ×10 m
1

−6
5 ,01 ×10 × sin( 0,0046)
λ=¿ =¿ 2 , 31× 10−8 m
1

Są to wartości nie zgodne z możliwym przedziałem.

Dla m=2
−6
5 ,01 ×10 × sin( 0,0173)
λ=¿ =4 , 33 ×10−8 m
2

−6
5 ,01 ×10 × sin( 0,0049)
λ=¿ =¿1 , 23× 10−8 m
2

Są to wartości nie zgodne z możliwym przedziałem.

4. Dyskusja

Wyniki w części Pomiar I są wiarygodne, ich niepewności nie przekraczają wartości

mierzonej co również wskazuje na ich poprawność
Wyniki w części Pomiar II, z których korzystano do wyznaczenia wykresu sin θ (m) nie
odbiegały znacząco od końcowej wartości wyliczonej przez program SciDavis dla wykresu.

Test χ 2wyznaczony przez program SciDavis wskazuje na to że funkcja jest liniowa dla
poziomu istotności 0,05 i pięciu stopni swobody:

Wyniki w części Pomiar III bardzo odbiegają od rzeczywistości, do odczytu wyników pomiaru
trzeciego zmienił się eksperymentator (nowy nosi okulary) . Jest to możliwa przyczyna takich
błędów.

5. Wnioski

Zmiana eksperymentatora w odczycie wyników prowadzi do zwiększenia wartości błędu

eksperymentatora.

Średnia pomiarów siatki dyfrakcyjnej była zgodna z późnej otrzymana wartoscia na

wykresie.

Mój zakres widzenia jest nieznany, z powodu błędów pomiarowych.