Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 3

01 ERROMATAR INPERIORAREN ZATIKETA

1.1 INPERIOAREN KRISIA


Antzinaroan, erromatarrek inperio handi bat eratzea lortu zuten: Mediterraneo itsasoaren
inguruan kokatutako lurraldeak konkistatuz eta mendean hartuz.

(En la Edad Antigua, los romanos habían reunido un gran imperio: mediante la conquista y
dominación de los territorios que se encuentran alrededor del Mar Mediterraneo)

III. mendetik aurrera, Erromatar Inperioa krisi orokor batean murgildu zen, mugetan atzerriko
herrialdeen presioak izateagatik, hala nola germaniarrenak eta persiarrenak.

A partir del siglo iii comenzó una crisis general en el imperio romano, porque tenían presión de
los pueblos extranjeros en las fronteras, como los germanos o los persas)

Kristautasuna Cristianismo
 Eliza, kristauak biltzen zituen erakundea oso boteretsua bilakatu zen.
La iglesia: la asociación que reunía a los cristanos se convirtio en una organización muy
poderosa
 395. urtean, Teodosio hil zen eta haren semeen artean banatu zen inperioa:(En el año 395,
muere Teodosio y se reparte el imperio entre sus hijos)

A) Mendebaldeko erdia (Honoriorentzat izan zen): Erromak hiriburua zen

476an, germaniarrek Mendebaldeko azken enperadore erromatarra kendu zuten.


(Los germanos quitaron al ultimo emperador romano en el occidente)

B) Ekialdeko erdia (Arkadiorentzat): Konstantinopla hiriburu zen.

Bizantziar Inperioa Ekialdeko Erromatar Inperioa bezala ezagutu nuen. (Se le


conoce como imperio bizantino)

1.2 BIZANTZIAR INPERIOA

BIZANTZIAR INPERIOAREN BILAKAERA (4)


 Bizantziar Inperioaren goren aldia Justiniano I.a enperadorearen agintaldia izan zen.
Erromatar Inperioaren lurraldea berreskuratu nahi zuen: Italiar penintsula, eta Iberiar
penintsula hegoaldeko eta Afrika iparraldeko zenbait lurralde okupatzea lortu zuen. Persiarrei
aurre egin behar zuen ekialdean.
 Bizantziar Inperioak X. mendean: pixka bat suspertu zen. (ligera recuperación)
 XI. mendetik aurrera: lurraldeak galtzen hasi zen Turkiako otomandarren alde (perdió
territorios por los turcos otomanos)
 XV. mendean: desagertu zen 1453an, Turkiako otomandarrek hiriburua okupatu zuten. =
Bizantziar Inperioaren amaiera. (desapareció porque los turcos otomanos ocuparon la capital

(La época de más explendor fue con el mandato de Justiniano I. Quiso reconquistar el
territorio del imperio romano. Consiguió ocupar: La península de Italia y algunos territorios
del sur de la península ibérica y el norte de Africa. Tuvo que hacer frente a los persas que se
encontraban al este)

ANTOLAKETA POLITIKOA (2)


 Burua enperadorea zen (basileus): botere absolutua zuen eta jatorri jainkotiarra.
 Administrazio antolatua eta zuzenbide erromatarrean oinarritutako legeak zituzten.
(el jefe era el emperador que tb se llamaba basileus: tenia el poder absoluto y pensaban que tenían
un origen divino) (Tenian una administración organizada y leyes basadas en el derecho romano)
EKONOMIA (3)
 Jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza izan zen: oparotasun
 Artisau jarduera handia zegoen: luxuzko gaiak nabarmenenak; zetazko ehunak.
 Kokapen estrategikoak merkataritzari garatzen lagundu zion Ekialdeko eta Mendebaldeko
salerosketa bideetan.

La actividad económica importante la agricultura que dio prosperidad. La Actividad artesanal era
grande: los más destacados los artículos de lujo: tejidos de seda. La situación estrategia le ayudó a
desarrollar un mercado en los caminos entre occidente y oriente)

KULTURA ETA ARTEA (6)


 Kultura elementu latindarrei eutsi zien
 Ekialdeko eremuan zegoenez, cultura greziar-helenistikoaren eragin handia ere izan zuen.
 Grezierak latina ordezkatu zuen hizkuntza oficial.
 Ekialdeko kulturak ere presentzia handia izan zuen.
 Gizartean garrantzi handiena izan zuen ideologi kristautasuna izan zen.
 Enperadoreek babesten eta kontrolatzen zuten erlijioa.

(Mantuvo elementos culturales latinos. Como estaba en zona oriental, la cultura griega helenística
tuvo una fuerte influencia. El griego sustituyo al latín como legua oficial. La cultura oriental tuvo una
gran presencia. En la sociedad la ideología cristiana era la mas importante. La religión era controlada
por los emperadores)

Bizantzioko Eliza (2)

Konstantinoplako patriarkak tirabirak sortzen zituen Mendebaldeko Elizaren Erromako aita


santuarekin.
Bizantzioko Eliza Erromakotik bereizi zen XI. Mendean.1054. urtean Kristau Eliza Ortodoxoaren
sorrera zen
(El patriarca de Constantinopla creo tensiones con el Santo padre de la Iglesia Romana occidental.
Esto hizo que en el S. XI la iglesia bizantina se separara de la romana, en 1054 se creo la iglesia
cristiana ortodoxa)

03 GERMANIARRAK IBERIAR PENINTSULAN


3.1 INBASIOAK (5)
 Herri germaniarrak Erromatar Inperioan eta 409an iritsi ziren Iberiar penintsulara.
 Herri germaniarraksueboak, bandaloak eta alanoak ziren eta Bisigodoek.
 Bisigodoek bandaloak eta alanoak bota zituzten Hispaniatik.
 Sueboek, erresuma bat eratu zuten Iberiar penintsulako ipar-mendebaldean.
 476. urtean, bisigodoek erresuma bat eratu zuten.
(Los pueblos germanos llegaron a la península en el imperio romano en el 409. Los pueblos germanos eran, los suevos, los
bandalos, los alanos y los visigodos. Los visigodos echaron a los bandalos y a los alanos de Hispania. Los Suebos formaron
formaron un reino en el noroeste de la península. En el 476 los visigodos crearon un reino)
3.2. TOLEDOKO ERRESUMA BISIGODOA (6) El reino visigodo de Toledo
 Leovigildo (572-586) Toledo hirian ezarri zuen hiriburua 711. urtera arte musulmanen
konkistak suntsitu zuenean.(cuando Leovigildo se puso la capital Toledo que fue hasta la conquista
de los árabes en el 711)
 Sistema politikoa monarkia izan zen. (Era una monarquía: con un rey)
 Monarkek beren semeei oinordetzan utzi nahi izan zieten tronua. (Los monarcas querían dejar el
trono a sus hijos)
 Bisigodoek beren lege sistema propioa zuten, aldi berean ezarri zen lege sistema hori eta
zuzenbide erromatarra. (Los visigodos tenían su propio sistema de leyes que estuvieron a la vez que
el derecho romano)
 VII. mendean, Rezesvinto erregeak Liber iudiciorum izeneko legea aldarrikatu zuen. (En el siglo
VII el rey Rezesvinto promulgó la leyLiber iudiciorum)
 Rekaredo erregea katolizismora bihurtu zen. (El rey Recadero se convirtió al catolicismo).
Elizak botere handiagoa hartu zuen, kontu politikoetan ere esku hartu baitzuen. ( La iglesia tuvo
más poder porque intervino en asuntos políticos)
3.3 BISIGODOEN HISPANIA
Bisigodoak askoz gutxiago ziren, ez ziren besteekin nahastu, eta buruzagi karguak eta lur onenak
hartu zituzten. Denborarekin, bi taldeak nahastu: (Los bizigodos que eran menos no se mezclaron con los
otros, tenían cargos de mando y las mejores tierras. Con el tiempo se mezclaron:)
 Noblezia gerrariaren taldea zen nagusi. Haienak ziren latifundioak: nekazaritza eta abeltzaintza
ustiaketarako lursail handiei. Armadako karguak. (El grupo más grande la nobleza guerrera. Tenían los
latifundios, grandes fincas para ganado y agricultura. Tenian cargos del ejército.
 Nobleen artean, mendekotasun pertsonaleko harremanak (Entre los nobles relaciones de
dependencia personal)
 Nekazariena, jopuena eta esklaboena izan zen talde handiena, nobleen lurretan lan giten zuten. (Los
campesinos, con los siervos y esclavos eran el grupo más grande, trabajan en las tierras de los nobles)
 Alde handiak noble eta nekazarien artean. Nekazariak askeak, jopuak edo esklaboak izan zitezkeen.
(Grandes diferencias entre nobles y campesinos, Los campesinos eran libres, siervos o esclavos)
 Hirien gainbehera gero eta handiagoa zen, behera egin zuten merkataritza eta artisau jarduerek. (La
decadencia de las ciudades se hizo más grande y disminuyeron las actividades artesanas y mercado)
 Lurra, aberastasun nagusia: zerealgintzan eta abeltzaintza (la tierra su principal riqueza: cultivo de
cereales y la ganadería

You might also like