SAMPLE QUESTION BANK

Class / Sem: - TYBCOM SEM-VI Subject: - COMMERCE - VI (Human Resource Management)

Q. No. Question A B C D Answer

Module - I मानवी संसाधन व्यवस्थापन
संघटनेतील मानवी संसाधंनाचा अंदाज वततवणे ,
मानवी संसाधन ननयोजन
मानवी संसाधन मानवी संसाधन डावपेचात्मक मानवी
१ ववकास व ननयंत्रण करण्याच्या प्रक्रियेला मानवी संसाधन ननयोजन
ववकास व्यवस्थापन संसाधन व्यवस्थापन
_________ असे म्हणतात
कायतक्षम उमेदवारचा शोध घेणे आणण आकवषतत
२ करून पदासाठी अजत करायला लावण्याच्या ननवड भरती बदली ववभक्तीकरण भरती
प्रक्रियेला ________ म्हणतात
मानवी संसाधन ननयोजन ही अशी प्रक्रिया आहे
पररचय आणण
३ ज्या मध्ये मनष्ु यबळाची गरज ________ आणण गण
ु वत्ता व संख्या प्रशशक्षण आणण ववकास चांगले आणण वाईट गण
ु वत्ता व संख्या
ववभक्तीकरण
______ च्या स्वरुपात ओळखली जाते
जेव्हा संघटणेमध्ये अनतररक्त कमतचारी असतात प्रशशक्षण आणण
४ भरती आणण ननवड नोकर कपात कायतशसद्धी मल्
ू यमापन नोकर कपात
तेव्हा संघटनेने ___________ केले पाहहजे ववकास
पदासाठी अजत करणार्‍या इच्छुक उमेद्वाराची
५ माहहती शमळवण्यासाथी कंपनीचा ________ हा कोरे अजत मल
ु ाखत रोजगार परीक्षा प्रवेश अजत कोरे अजत
ववहहत नमन ू ा आहे
कायत ________ या कायातशी संबधधत माहहती
६ भरती ननवड ववश्लेषण नोकर कपात ववश्लेषण
संकलन करण्याची प्रक्रिया आहे
कायतशसद्धीस नेण्यासाठी आवश्यक मानवी गण ु
७ जसे शशक्षण, कौशल्य, कल आणण कायत वववरण कायत ननकष कायत ववश्लेषण कायत मल्
ू यांकन कायत ननकष
अनभ ु वाबद्दलची माहहती ________ परु ववतो
योग्य जागेकररता योग्य व्यक्तीची ननवड
८ बदली ननवड ननयक्
ु ती भरती ननवड
करण्याच्या प्रक्रियेला _________ म्हणतात
कायत _______ म्हणजे आशय, कायत आणण संबध ं
९ आराखडा व्यवहार संधी कामधगरी आराखडा
इत्याहद रूपातील कायातचे स्वरूप होय
कायातस्थांनाच्या बाबतीत कमतचार्‍याची आडव्या
१० बढती बदली ननवड पररचय बदली
स्वरुपातील बदली म्हणजे _________ होय
भरतीच्या बहहगतत स्त्रोत मागातमध्ये ________
११ बदली कमतचारी जाहहरात सद्य कमतचारी जाहहरात
चा समावेश होतो
________ मल ु ाखती घेताना ननयम आणण
१२ अनौपचाररक तनाव औपचाररक प्रश्नावली औपचाररक
पद्धतींचे पालन केले जाते
काळजीपव ू क
त तयार केलेल्या कायत आराखड्यामळ
ु े
१३ आवडीचा ऐहहक मागणीपरु वक कंटाळवाणा आवडीचा
ते ________ आणण समाधानकारक होते
 _________ मळ ु े कायातमद्धे आडव्या स्वरूपाचा
१४ कायत सल
ु भीकरण कायत अदलाबदल कायत ववस्तार कायत ववश्लेषण कायत ववस्तार
ववस्तार होतो
ठराववक प्रकारचे कायत हाताळण्याचे कौशल्य क्रकं वा
१५ ठराववक प्रनतभा पारखण्यासाठी __________ आवड हुशारी कल उत्कृष्टता कल
चाचणी घेतली जाते
कायातचे नाव आणण कामाच्या हठकाणच्या
१६ कायत वववरण कायत ननकष कायत अदलाबदल कायत मल्
ू यमापन कायत वववरण
पररस्स्थतीचा समावेश _____ होतो
_____ मध्ये कमतचार्यांची एका कायतहठकाणाहून
१७ शशकाऊ उमेदवारी प्रशशक्षण ननरीक्षणाखाली अभ्यास कायत अदलाबदल कायत अदलाबदल
दस
ु र्या हठकाणी बदली केली जाते.
कायत करण्यास नेमन
ू हदलेल्या कामाची संख्या
१८ कायत समद्
ृ धीकरण कायत ववस्तार कायत अदलाबदल कायत सोडून जाणे कायत ववस्तार
आणण ववववधता वाढवणे म्हणजे _____ होय
डावपेचात्मक मानवी संसाधन व्यवस्थापनामध्ये ,
१९ स्वयंप्ररे रत प्रनतक्रियाशील ताळमेळववना ववलंबबत स्वयंप्ररे रत
ननणतय प्रक्रिया ______ असते

२० शैक्षणणक पात्रता आणण गण

ु _____ चे घटक आहेत कायत वववरण कायत मल्
ू यमापन कायत समद्
ृ धीकरण कायत ननकष कायत ननकष
प्रसार माध्यमाद्वारे
२१ ______ हा भरतीचा अंतगतत स्त्रोत आहे बढती रोजगार केंद्र वरीलपैकी सवत बढती
जाहहरात
२२ _____ हा भरतीचा बहहगतत स्त्रोत आहे कायत प्रवेशद्वार बढती ननवत्त
ृ व्यवस्थापक आठवणीने परत बोलावणे कायत प्रवेशद्वार
______ म्हणजे कायातची लहान भागात ववभागणी
२३ कायत ववश्लेषण कायत ननकष कायत ववस्तार कायत सल
ु भीकरण
करणे होय
२४ _____ ननवडीच्या आधी येते ननयक्
ु ती भरती प्रशशक्षण कायत मल्
ू यमापन भरती
२५ _____ हे ई-ननवडीचे तंत्र आहे चाचणी संदभत तपासणी महत्वाचा शब्द शोध सरु
ु वातीची छाननी महत्वाचा शब्द शोध

Module - II मानवी संसाधन ववकास

__________ प्रक्रियेत कमतचार्‍याच्या कौशल्य, मानवी संबध मानवी संसाधन
२६ मानवी संसाधन लेखाकमत मानवी संसाधन ननयोजन मानवी संसाधन ववकास
कायतक्षमता आणण ज्ञानाचा ववकास करतात. व्यवस्थापन ववकास

________ प्रशशक्षण पद्धतीमध्ये कमतचार्‍यांना मागतदशन

२७ अनक
ु ृ ती बदलते काम प्रत्यक्ष प्रकरण बदलते काम
एका कामावरून दस ु र्‍या कामावर बदली केली जाते (Counseling)
पररषद आणण चचत सत्र हे प्रशशक्षण आणण
२८ काम करतानाची काम करत नसतानाचीवैयस्क्तक पस्ब्लक काम करत नसतानाची
ववकासाची _______ पद्धत आहे
___________ हा ननयोस्जत कायतिम असन ू जो
२९ कमतचार्‍
याचे ज्ञान आणण कौशल्य सध ु ाण्याकररता प्रशशक्षण नेतत्ृ व मानवी संसाधन ननयोजन मागतदशतन (Counseling) प्रशशक्षण
हाती घेतला जातो
 मानवी संसाधन ववकास हा _________ चा भाग मानवी संसाधन
३० मानवी संसाधन व्यवस्थापन
मानवी संसाधन लेखाकमत मानवी संसाधन कपात करणे
मानवी संसाधन व्यवस्थापन
आहे ननयोजन
व्याख्यान आणण व्यावसानयक खेळ हे प्रशशक्षण
३१ काम करतानाची काम करत नसतानाचीगण
ु िम मल्
ू यांकन काम करत नसतानाची
आणण ववकासातील ________ पद्धती आहेत
____________ चा अथत वररष्ठांनी त्यांच्या
३२ हाताखालील कमतचार्‍यांना सल्ला आणण प्रशशक्षण प्रत्यक्ष प्रकरण मागतदशतन (Counseling)
व्याख्यान शशकवणी (Coaching) शशकवणी (Coaching)
दे णे असा होतो
________ प्रशशक्षण पद्धती ही शैक्षणणक कायतशसद्धी
३३ अंतवातशसता (Internship)
कननष्ठ मंडळे बदलते काम अंतवातशसता (Internship)
अभ्यासिमाचा भाग आहे मल्
ू यमापन
___________ मध्ये असे वातावरण ननशमतती
३४ केली जाते ती वास्तववत कामाच्या वातावरणाशी शशकवणी (Coaching) प्रत्यक्ष प्रकरण अंतवातशसता (Internship) अनक
ु ृ ती अनक
ु ृ ती
शमळतीजुळती असते
____________ हे मानवी संसाधन ववकासाचे कायतशसद्धी
३५ भरती ननवड संदभत तपासणी कायतशसद्धी मल्
ू यमापन
कायत आहे मल्
ू यमापन
__________ ही प्रशशक्षणाच्या प्रभावाचे
३६ प्रत्यक्ष प्रकरण अनक
ु ृ ती खचत-लाभ ववश्लेषण बदलते काम खचत-लाभ ववश्लेषण
मल्ू यमापन करण्याची पद्धत आहे
___________ ही प्रशशक्षणाची गरज
३७ संघटनेच्या गरजांचे ववश्ले
प्रनतस्पधात
षण ववश्लेषण कायत आराखडा ग्राहक ववश्लेषण संघटनेच्या गरजांचे ववश्लेषण
ओळखण्याची एक पद्धत आहे .
_____________हे कमतचार्‍याच्या कायातबद्दलची
३८ प्राथशमक पडताळणी भरती कमतचारी ननवड परीक्षा कायतशसद्धी मल्
ू यमापन कायतशसद्धी मल्
ू यमापन
ताकद आणण कमजोरी यांचे मल्ू यमापण आहे
कामगारांच्या योग्य कायतशसद्धी मल्
ू यमापनामळ
ु े कमतचार्‍
याच्या कमतचार्‍
याचे मनोबल कमतचार्‍
याच्या तिारींत कमतचार्‍याच्या कायतक्षमतेत
३९ यापैकी सवतच
____________ मदत होते कायतक्षमतेत वाढ वाढवणे कमी वाढ
उद्धधष्टानसु ार
___________ ही कायतशसद्धी मल्
ू यमापनाची ३६० अंश मल्
ू यमापण व्यवस्थापन
४० गोपनीय अहवाल मानवी संसाधन लेखाकमत गोपनीय अहवाल
परं परागत पद्धती आहे पद्धती (Management by
Objective)
ह्यम
ु न ररसोसत ह्यम
ु न ररसोसत
ह्यम
ु न ररसोसत ह्यम
ु न ररसोसत ह्यम
ु न ररसोसत अकाउहटंग
मानव संसाधन व्यवस्थापनेमध्ये , एच. आर. ए. अलावन्स (Human असेसमेंट (Human
४१ ऑडडहटंग (Human अकाउहटंग (Human (Human Resource
ह्याचा अथत ____________ असा होतो. Resource Resource
Resource Auditing) Resource Accounting) Accounting)
Allowance Assessment)
कमतचार्‍यांतील लपलेली गणु वत्ता आणण कौशल्य
ह्यांना ओळखने जेणेकरून ते संघटनेतील उच्च पद कमतचारी क्षमता
४२ तिार मोबदला कमतचारी कल्याण योजना कमतचारी क्षमता मल्
ू यमापन
आणण जबाबदर्‍ या घेऊ शकतील ह्यास मल्
ू यमापन
__________ असे म्हणतात
कमतचार्‍
यांनी ननवडलेल्या कारकीदीतील ध्येय
४३ आणण ती साध्य करण्यासाठी केलेल्या पद्धतशीर प्रशशक्षण बढती कायतशसद्धी मल्
ू यमापन कारकीदत ननयोजन कारकीदत ननयोजन
आखणी ह्यास __________ म्हणतात.
 नवीन नेतत्ृ वास ओळखन ू े आणण त्याचा ववकास
करणे जेणे करून जुने नेतत्ृ व काम सोडून गेल्यास वारसाधधकार लेखी
४४ नेतत्ृ व ननयोजन वारसाधधकार ननयोजन कारकीदत ननयोजन वारसाधधकार ननयोजन
क्रकं वा ननवत्त
ृ झाल्यास नवीन नेतत्ृ व त्याची जागा करारपत्र
घेऊ शकेल ह्या प्रक्रियेस ________ असे म्हणतात
सल्लागार (Mentoring) ह्या प्रक्रियेत , अनभ ु वी
४५ आणण वररष्ठ व्यक्तीस _____________ असे ट्रे नी (Trainee) ट्रे नर (Trainer) मेंटोर (Mentor) में टी (Mentee) में टोर (Mentor)
म्हणतात
कमतचार्‍ यासोबत त्याच्या भावननक समस्यांववषयी
चचात करणे जेणेकरून कमतचार्‍यास त्यातन ू उत्तम अशभप्रेरणा
४६ मनोधैयत (Morale) नेतत्ृ व मागतदशतन (Counseling) मागतदशतन (Counseling)
प्रकारे बाहे र पडण्यास मदत होईल यास (Motivation)
___________ म्हणतात
प्रभावी मागतदशतनासाठी (Counseling)
अलवधचक पव
ू ग्र
त ही (Judgemental)
४७ मागतदशतककडून (Counselor) __________ संयमाणे ऐकणे यापैकी सवतच संयमाणे ऐकणे
(inflexible) होणे होणे
गरज असते
__________ ह्या मागतदशतन (Counseling)
पद्धतीत, मागतदशतक आणण आशशल (Counselee)
४८ अधधकृत अनधधकृत मागतदशतन सहभागी यापैकी काहीच नाही अनधधकृत मागतदशतन
दोघेही एकत्रपणे समस्येचे ननरसन करण्यास
जबाबदार असतात
___________ ही हाताखाली काम करणार्‍या
सल्लागार
४९ कमतचार्‍ यांना शशकवणी क्रकं वा मागतदशतन करण्याची मल्
ू यांकन ननवड भरती सल्लागार (Mentoring)
(Mentoring)
प्रक्रिया आहे
जेव्हा पयतवक्ष
े क (rater) फक्त एका नकारात्मक
वारसाधधकार
५० गण
ु धमात च्या आधारे कमतचार्‍याचे मल्
ू यमापन कमतचारी चाचणी हालो (Halo) पररणाम नवीन उपिम हालो (Halo) पररणाम
ननयोजन
करतो तेव्हा _________ पररस्स्थनत उद्भवते

Module - III मानवी संबध

ं
______ ही व्यक्तींची आणण समह ू ाची उत्साहपणू त
५१ इच्छे ने सहकायत करण्याची मानशसक स्स्थती क्रकं वा तिार नेतत्ृ व मनोधैयत ववश्वासपण
ू त सल्ला दे णे मनोधैयत
वत्त
ृ ी होय.
______ मध्ये कमतचार्यांचा प्रामाणणकपणा,
५२ बद्
ु ध्यांक भावनांक क आवेगांक अध्यास्त्मकांक अध्यास्त्मकांक
एकात्मता आणण नैनतक मल् ु यांचा समावेश होतो
कमतचार्यांच्या आरोग्य आणण सरु क्षा उपायांमध्ये
५३ आगीपासन
ू संरक्षण संरक्षक कपडे सरु क्षेचे शशक्षण वरीलपैकी सवत वरीलपैकी सवत
______ चा समावेश होतो.
. सामहू हक उद्हदष््ये साध्य करण्यासाठी
५४ हाताखालच्या लोकांकडून ववश्वासाने अपेक्षक्षत ननयोजन नेतत्ृ व कायत शसद्धी मल्
ू यमापन कमतचारी कल्याण नेतत्ृ व
क्रिया करून घेण्याची क्षमता म्हणजे _____ होय
 ______ नेते कंपनीची उद्हदष््ये साध्य
५५ करण्यासाठी कमतचार्यांना अशभप्रेररत व सक्षम व्यवहाराजन्य हुकूमशाही स्स्थत्यंतरणीय नोकरशाही स्स्थत्यंतरणीय
बनवतात
एखाद्या व्यक्तीस अपेक्षक्षत कायत करण्याकरीता
५६ अशभप्रेरण संघटन संभाषण समन्वय अशभप्रेरण
उद्यक्
ु त करण्याची क्रिया म्हणजे _____ होय
_______ हा वम ृ ाच्या अशभप्रेरण शसद्धांताचा
५७ स्वच्छता इच्छाशक्ती आदर आणण सन्मान वाढ इच्छाशक्ती
घटक आहे
अशभप्रेरणेचा ______ शसद्धांत दशतववतो की लोक
५८ मळु ात आळशी आणण कामाची आवड नसणारे ट' शसद्धांत क्ष शसद्धांत य शसद्धांत झ शसद्धांत क्ष शसद्धांत
असतात
_____ हा वपंक यांच्या अशभप्रेरण शसद्धांतचा
५९ स्वायतत्ता हे तू प्राववण्यता वरीलपैकी सवत वरीलपैकी सवत
घटक आहे .
_____ ही कमतचार्यांनी कामाशी संबधं धत लेखी
६० तिार पररपत्रक सच
ू ना अजत तिार
स्वरूपात हदलेली क्रफयातद असते
जास्त कमतचारी
६१ ____कमतचार्यांचे उच्च मनोधैयत दशतववतो उच्च गट भावना कमी कायतक्षमता मतशभन्नता उच्च गट भावना
सोडून जाणे
मॅस्लो यांच्या साखळी गरजा शसद्धान्तामध्ये ,
६२ आदर सामास्जक शारररीक यापैकी कोणतेही नाही शारररीक
_____ ही मल ू भत
ू गरज आहे
य शसद्धांत हा मानवी स्वभावाच्या ____
६३ सकारात्मक आधनु नक नावीन्य नकारात्मक सकारात्मक
वैशशष््यावर आधाररत आहे .
पगारवाढ आणण बोनस रक्कम हे अशभप्रेरणेचे
६४ आधथतक आधथतकेतर नकारात्मक यापैकी कोणतेही नाही आधथतक
_____ उत्तेजन आहे
______ कमतचार्यांमध्ये नकारात्मकता आणण
६५ तिार प्रशशक्षण मागतदशतन भत्ता तिार
कमी मनोधयत तयार करते
कमतचारी कल्याण योजनेमध्ये _____ सवु वधेचा
६६ उपहार गहृ े ववश्ांती गहृ े वाहतक
ू वरीलपैकी सवत वरीलपैकी सवत
समावेश होतो
_____ नेतत्ृ व शैलीमध्ये बक्षीस आणण शशक्षा
६७ ननरं कुश वपतत्ृ व स्स्थत्यंतरणीय व्यवहाराजन्य व्यवहाराजन्य
दे ऊन काम करून घेतले जाते
मॅस्लो यांच्या साखळी गरजा शसद्धान्तामध्ये , आदरसन्मान ववषयक
६८ सामास्जक सरु क्षात्मक गरजा आत्मववश्वासाच्या गरजा आत्मववश्वासाच्या गरजा
_____ ही सवोच्च गरज आहे गरजा
अशभप्रेरणेचा _____ शसद्धांत असे गहृ ीत करतो
६९ क्रक लोक कामाच्या हठकाणी सक्रिय आणण क्ष शसद्धांत य शसद्धांत वपंक शसद्धांत वम
ृ शसद्धांत य शसद्धांत
जबाबदार असतात
_____ गरज म्हणजे मान्यता, आपल ु की व
७० आदरसन्मान ववषयक सामास्जक सरु क्षात्मक शारररीक सामास्जक
प्रेमाची गरज होय.
स्वतःबद्दलची
७१ _____ हा भावनांकाचा घटक आहे स्वतःचे व्यवस्थापन नातेसब
ं ध
ं व्यवस्थापन वरीलपैकी सवत वरीलपैकी सवत
जाणीव
______ भावना आणण तणाव हाताळण्याच्या
७२ बद्
ु ध्यांक भावनांक अध्यास्त्मकांक शैली भावनांक
क्षमतेशी संबधं धत आहे
 ______ भावनांक आणण अध्यास्त्मकांक
७३ योगा ध्यानधारणा प्रशशक्षण वरीलपैकी सवत वरीलपैकी सवत
सधु ारण्यास मदत करते
उच्च मनोधयत कमतचार्यांची गैरहजेरी आणण सोडून
७४ प्रोत्साहन वाढ कमी गती कमी
जाण्यास _____ करते
७५ मानवी संबध
ं ाचा दृस्ष्टकोन ______पणे लागू होतो जागनतक ववशेष एकसारखा सवतसामान्य जागनतक

Module - IV मानवी संसाधन व्यवस्थापनेतील आधनु नक कल

________ म्हणजे व्यवसाय संघटनेतील
७६ मानहाननकरण कमतचारी कपात बाहयसेवा भरती कमतचारी कपात
कमतचार्‍
यांना कमावरून कमी करणे होय
७७ कमतचारी ___________ ने मानव संसाधन एकसमानता शभन्नता ननःपक्षता ननयशमतता शभन्नता
व्यवस्थापकापढ ु े नवीन आव्हाहन ननमातण केले आहे

________ म्हणजे कमतचार्‍यांना िमशः गैरहजर झीज (Attrition) बाहयसेवा बदली झीज (Attrition)
७८ राजीनामा, ननवत ृ ी आणण मत्ृ यम
ू ळ
ु े कामावरून (Outsourcing)
कमी होणे होय
७९ कायतक्षमता (competency) म्हणजे ज्ञान, कौशल्य भावना अशभप्राय तिार कौशल्य
अंगगण ु आणण _________ ह्याचे एकत्रीकरण
होय ज्याची गरज कायातची क्षमता वाढवण्यसाठी
केली जाते
____________ कायतक्षमतेला महत्वाच्या संघटनात्मक गाभा तांबत्रक औपचाररक गाभा
८०
क्षेत्रांतील ननपण
ु ता असे म्हणतात
८१ शशकवू संघटनेच्या वैशशष््यात ________ चा स्वीकारलेली दरू दृष्टी केंद्रीकरण वेळ अभ्यास हालचाल अभ्यास स्वीकारलेली दरू दृष्टी
समावेश होतो (Shared Vision) (Shared Vision)

_____________ वपढीमध्ये १९७९ ते १९९९ ह्या ड्ब्लु (W) एक्स (X) वाय (Y) झेड (Z) वाय (Y)
८२
काळात जन्मलेल्यांचा समावेश होतो
८३ लवधचक कायतपद्धतीमध्ये ___________ चा कायत ववभागणी न ननस्श्चत वेळ घरातन
ू केलेले काम फक्त कायातलयातन
ू घरातन
ू केलेले काम
समावेश होतो करणे केलेले काम
कमतचारी ____________ म्हणजे कमतचार्‍यांना सबलीकरण अनप
ु स्स्थती व्यग्रता उत्साह Vishaka
८४ ननणतय घेण्याकररता स्वायतत्ता आणण जबाबदर्‍या
दे णे होय
८५ अनप ु स्स्थतीचे कारण ___________ असते कामाची संतष्ु टी मनोबलात वाढ मनोबलात कमी योग्य मानधन मनोबलात कमी
____________ ही एक एकत्रीकरणाची पद्धती आधथतक संसाधन ववपणन माहहती मानवी संसाधन पद्धती मानवी संसाधन ववकास मानवी संसाधन पद्धती
असन ू ज्याचा वापर कमतचार्‍याबद्दल माहहती गोळा अकाउं हटंग पद्धती (Human Resource (Human Resource (Human Resource
८६ करणे, साठवणे आणण त्याचे ववश्लेषण (Financial (Marketing Information System) Development) Information System)
करण्यासाठी केले जातो Resource Information
Accounting) System)
८७ __________ हे कमतचार्‍याची अनप
ु स्स्थती कमी ऑडडहटंग अकाऊंहटंग कामाच्या हठकाणीचे कमतचारी कपात कामाच्या हठकाणीचे
करण्यास मदत करते ननरोगीपणा (welness) ननरोगीपणा (welness)
कायतिम कायतिम
महहलांची कामाच्या हठकाणांवर होणारी लैंधगक १९८३ २००३ २०१३ २०१५ २०१३
८८ छळवणक ू (प्रनतबंध , मनाई आणण इलाज)
अधधननयम _______ साली मंजरू झाला
८९ __________ नोकरीची अशी पद्धत आहे लवधचक वेळ तात्परु ता अधतवळ
े पण
ू त वेळ लवधचक वेळ
ज्यामध्ये ठरलेल्या मयातदेत कामाची वेळ सरू ु
केल्यापासन ू संपपे यंत ननस्श्चत तासाचे काम केले
जाते
कमतचारी ___________ म्हणजे जेव्हा ननरशा व्यग्रता ओळख बक्षीस व्यग्रता
९० कमतचार्‍याला कामाबद्दल उत्कंठा वाटते व ते
कंपांनीच्या उद्हदष्टांशी बांधील राहतात
___________ कायतक्षमता म्हणजे ववशशष्ट तांबत्रक वततनात्मक कायातत्मक मानवी कायातत्मक
९१
कामाबद्दलचे कौशल्य होय
सक्षमता ____________ ही एक प्रक्रिया असन ू पडताळणी मोजणी (Scaling) काम नेमन
ू दे णे शशकणे (Learning) पडताळणी (Mapping)
ज्यात संघटनेच्या कामाची परु तात करण्यास (Mapping) (Tasking)
९२
लागणार्‍ या कायतक्षमतेला ओळखले जाते

कमतचारी __________ म्हणजे कमतचार्‍यांना टनतओवर अ्हट्रशन डाउनसायणझंग ररमव

ू ळ (Removal) अ्हट्रशन (Attrition)
९३ कमावरून न काढता िमशः कमतचारी स्वतःहून (Turnover) (Attrition) (Downsizing)
काम सोडून जातात.
____________ मागतदशतन सच ू ना ह्या कामाच्या अप्सरा ववशाखा मेनका उत्तरा ववशाखा
९४ हठकाणचे लैंधगक छळ रोकण्यासाठी हदलेले आहेत

___________ ह्यांनी 'शशकवू संघटना" ही पीटर सेंज पीटर डृकर क्रफशलप कोटलर एफ. ड्ब्लु. टे लर पीटर सेंज
९५ संकल्पना, त्यांच्या 'The Fifth Disciplilne' ह्या
पस्ु तकातन
ू मंडली
नाववन्यता संस्कृती ही एक कायातचे समस्या वातावरण ननयम वाद वातावरण
___________ असन ू ज्यात व्यवस्थापक
९६
आधनु नक ववचारांची अंबलबजावणी करण्याचा
प्रयत्न करते
__________ म्हणजे ननयोस्जत कमतचारी टरमीनेशन डाउनसायणझंग अपसायणझंग (Upsizing) ननवड (Selection) डाउनसायणझंग
९७
कमावरून कमी / कपात करणे होय (Terminationa) (Downsizing) (Downsizing)
संघटनेचे कमतचार्‍यांचे अनौपचाररक स्नेहसंमल े न कमतचारी शभन्नता बढती बदली कमतचारी व्यवस्थापन कमतचारी शभन्नता
९८ ___________ समस्या सोडवण्यात मदत करते

___________ संघटना कमतचार्‍यांना स्वायत्तता नाववन्यता लाइन मॅहट्रक्स हुकुमशाही नाववन्यता

९९
प्रदान करते
 कामाच्या हठकाणचा लैंधगक छळ हा नैनतक अनैनतक परवानगी सहनशील अनैनतक
१००
___________ आहे
 SAMPLE QUESTION BANK
Class / Sem: - TYBCOM SEM-VI Subject: - COMMERCE - VI (Human Resource Management)

Q. No. Question A B C D Answer

Module - I HUMAN RESOURCE MANAGEMENT
1 The process of forecasting, developing and
Human Resource Human Resource Human Resource Strategic Human Human Resource
controlling human resource in an organisation
planning Development Management Resource Management planning
is called as _____________.
2 ___________ is a process of searching and
attracting capable candidates to apply for the Selection Recruitment Transfer Separation Recruitment
jobs.
3
Human Resource Planning is a process of
Quality and induction and training and
identifying human resource requirements in good and bad Quality & Quantity
Quantity Separation development
terms of _____________ and _____________.
4 When there are surplus employees in an
Recruitment & Training
organisation,the organisation should Retrenchment & Layoff Performance Appraisal Retrenchment & layoff
Selection &Development
undertake______________.
5 ___________ is a standard format of the
company to obtain information about every Application Blank Interview employment test Admission Form Application Blank
candidate applying for the job.
6 Job ______________ is a process of collecting
Recruitment Selection Analysis Retrenchment Analysis
information about the job.
7 ___________ provides information on the
human attributes in terms of education, skills,
Job description Job specification Job analysis Job evaluation Job specification
aptitudes and experience necessary to perform
a job effectively.
8 ___________ is a process of choosing the right
Transfer Selection Placement Recruitment Seclection
person for the right job.
9
Job _____________ is the structure the job in
Design Deal Opportunity Perfirmance Design
terms of content, functions & relationships..
10 ___________ refers to horizontal movement of
Promotion Transfer Selection Induction Transfer
employees in respect of job position.
11 External source of recruitment includes
transfer former employees advertisements present employees advertisements
_____________.
12 ___________ interviews are conducted as per
Informal Stress Formal Questionnaire Formal
the rules and practices.
13 A carefuly designed job will make it more
interesting mundane demanding boring interesting
____________ and satisfying.
14 ___________ leads to horizontal expansion in
Job simplification Job rotation Job enlargement Job analysis Job enlargement
the job.
15 ___________ test is conducted to judge
specific talent or skill to handle a particular Interest Intelligence Aptitude Excellence Aptitude
type of job
16 Job title and Working conditions of a job are
job description job specification job rotation job evaluation job description
included in ______________.
17 ___________ involves shifting the employees
Apprenticeship Coaching Understudy Job rotation Job rotation
from one job to another
18 Increasing the number and variety of tasks
job enrichment job enlargement job rotation job turnover Job enlargement
assigned to a job is called__________
19 In strategic HRM, decision making is
Proactive Reactive Unsynchronised Delayed proactive
_________________.
20 Educational Qualifications and Qualities are
Job Description Job Evaluation Job Enrichment Job Specification Job specification
components of _____________.
21 ______________is an internal source of
Press advertisement Promotion Employment exchange All of these Promotion
recruitment.
22 _____________is an external source of
job portals Promotion Retired managers recalls job portals
recrutment.
23 _______ refers to dividing the job into smaller
job analysis job specification Job simplification Job enlargement job simplification
parts
24
________ comes before selection. Placement Recruitment Training Performance Appraisal Recruitment
25 __________ is a E- selection technique Test reference check key word search Initial screening key word search

Module - II Human Resource Development

26 _______ is a process of developing skills, Human Relations Human Resource Human Resource Human Resource Human Resource
competencies and knowledge of employees. Management Development Accounting Planning Development
27 ______ is a method of training wherein
employees are transferred from one job to Counseling Simulation Job Rotation case Study Job Rotation
another.
28 Conferences and Seminars are ______ method
On the Job Off the Job Personal Public Off the Job
of training and development.
29 _______is a planned program undertaken to
Training Leadership Human Resource Planning
Counseling Training
improve employee’s knowledge and skills.
30 Human Resource Human resource
Human resource development is a part of ________ Human resource Management
Human Resource Accounting
Human Resource Downsizing
Planning Management
31
Lectures and business games are
On the Job Off the Job Ranking Rating Off the job
_______method of training and development.
32 _______ refers to providing guidance and
Case study Counseling Lectures Coaching Coaching
training by senior to subordinates.
33 _______method of training is a part of Performance
Internship Junior boards Job rotation Internship
educational course. appraisal
34
_______ involves creating atmosphere which
Coaching Case study Internship Simulation Simulation
is similar to the real work environment.
35 _______ is a function of Human Resource
Performance appraisalRecruitment Selection reference check Performance appraisal
Development.
36 _______ is a method of evaluating training
Case study Simulation Cost-benefit analysis Job rotation Cost-benefit analysis
effectiveness.
37 Analysing organisational
_______ is a step in identifying training needs Analysing organisational
Competition
needs analysisJob designing Customer analysis
needs
38
______________ is an evaluation of an Preliminary
Recruitment Employment Tests Performance Appraisal Performance Appraisal
employee’s job related strengths & weaknesses screening
39 Fair Performance Appraisal of employees lead
Higher efficiency Higher morale Reduced grievance All of these All of these
to _____________
40 ______________ is traditional method of 360 degree Confidential Management by Human Resource
Confidential Reports
performance appraisal Appraisal Reports Objectives Accounting
41 In Human Resource Management, HRA stands Human Resource Human Resource Human Resource Human Resource Human Resource
for ______________ Auditing Allowance Assessment Accounting Accounting
42
______________ refers to the identification of
the hidden talents and skills of employees to
Grievances Potential Appraisal Compensation Employee Welfare Potential Appraisal
take up higher positions and responsibilities in
the organizational hierarchy

43 _______ involves deciding on the career goals

of the employees and the path to achieve those Training Promotion Performance Appraisal Career Planning Career Planning
career goals
44 ______________ is a process of identifying
and developing new leaders to replace old Leadership planning Succession Deed Succession Planning Career Planning Succession Planning
leaders when they leave or retire
45
In the process of mentoring, the experienced
Trainee Trainer Mentor Mentee Mentor
and senior person is known as _____________
46 ______________ is discussion with an
employee of a problem that usually has
Morale Motivation Leadership Counseling Counseling
emotional content in order to help the
employee cope with it better
47 For effective counseling, ______________ is
Listen Patiently Be inflexible Be Judgemental All of these Listen Patiently
required on the part of counselor
48 In ______________ technique of counseling,
the Counsellor and counselee both are jointly Directive Non-Directive Participative None of these Participative
responsible for solving the problem
49 ______________ is the process of coaching or
Mentoring Appraising Selection Recrutiment Mentoring
guiding the subordinate
50
_________ occurs when the rater evaluates the Succession
Employment Test Horn Effect Innovation Horn Effect
employee on the basis of one negative quality Planning

Module - III HUMAN RELATIONS

51 _________ is a mental condition or attitude of
individuals & groups which determines their Grievance Leadership Morale Mentoring Morale
willingness to cooperate.
52 _______ consists of honesty, integrity, & Intelligence
Emotional Quotient Passion Quotient Spiritual Quotient Spiritual quotient
ethical values of employees. Quotient
53 Employees health & safety measures consist of
Fire Protection Protective Clothing Safety Education All of these All of these
________.
54 ______ is the ability to secure desired actions
from subordinates to achieve common Planning Leadership Performance appraisal Employee welfare Leadership
objectives.
55 _______________ leaders motivate and
empower employees to achieve company's Transactional Autocratic Transformational Bureaucratic Transformational
goals.
56
_________ is the act of stimulating someone
Motivation Organization Communication Coordination Motivation
or oneself to get a desired course of action.
57 _____________ is an element of Vroom's
Hygiene Valence ego & esteem growth Valence
theory of motivation
58
___________ Theory of motivation states that
Theory T Theory X Theory Y Theory Z Theory X
people are basically lazy and dislike work.
59 _____________ is an element of Pink's theory
Autonomy Purpose Mastery All of these all of these
of motivation
60
___________ is any work -related complaint
Grievance circular Notice Application Grievance
expressed in writing by an employee.
61 __________ indicates high morale of High employee
high team spirit low efficiency conflicts High team spirit
employees turnover
62 ________ is the basic need in Maslow’s Need
Esteem Social Physiological None of these Physiological
Hierarchy theory.
63 Theory Y is based on _____ features of human
Positive Modern New Negative Positive
character.
64 Increments & bonus payments are _______
Financial Non Financial Negative None of these financial
incentives of motivation.
65 ______ generates negativity and low morale in
Grievence Training Counselling Perks Grievance
employees.
66 Employee welfare measures include _____
Canteen Rest rooms Transport All of these All of these
facilities.
67 _________ style of leadership gets work done
Laissez Faire Paternalistic Transformational Transactional Transactional
by offering rewards & punishments
68 __________________ is the highest need in Safety and
Social needs Ego & esteem needs Self actualization needs self actualisation needs
the Maslow’s theory of hierarchy of needs. security needs
69 ________________Theory of motivation
assumes that people are active and responsible Theory X Theory Y Pink theory Vroom’s theory Theory Y
at work
70 _____ need refers to the need for acceptance,
ego & esteem social safety physiological social
love & care
71 relationship
_____ is an element of Emotional Quotient Self awareness Self management All of these All of these
management
72 _______________ quotient is related to the
Intelligence Emotional Spiritual style emotional
ability to handle feelings & stress
73 _____________ helps to improve emotional &
Yoga meditation training all of these all of these
spiritual quotient
74
High morale _______absenteesm and turnover. encourages Raises Reduces Accelerates reduces
75 Human relations approach has.............
universal special uniform general Universal
application

Module - IV TRENDS IN HUMAN RESOURCE MANAGEMENT

76 ______ means reducing the size of manpower Degrading Downsizing Outsourcing Recruiting Downsizing
in the organization.
77 Workforce _____ has created new challenges Uniformity Diversity Equality Regularity Diversity
for human resource management
78 _____ is the gradual reduction in the workforce Absenteeism Attrition Outsourcing Transfer Attrition
through resignation, retirement and death.

79 Competence refers to a combination of skill feeling opinion complaint Skill

knowledge, attributes and
……………….which are required to improve
work performance.
80 _______ competencies refer to key areas of Organizational Core Technical Formal Core
expertise.
81 Characteristics of learning organisation include Shared vision Centralisation Time study Motion study Shared Vision
______
82 Generation ………….includes persons born W X Y Z Y
between 1979 and 1999.
83 Flexible working practices include_____ no job sharing Fixed hours Work from home Work at office only Work from home
84 Employee ---------- refers to giving employees Empowerment Absenteeism Engagement Enthusiasm Empowerment
autonomy and responsibility for decision
making
85 Absenteeism is caused by _____. Job satisfaction high morale Low morale Fair Remuneration Low morale
86 ………………….is an integrated system used Financial Resource Marketing Human Resource Human Resource Human Resource
to gather, store and analyse information Accounting Information System Information System Development Information System
regarding employees.
87 ______ helps in reducing absenteeism. Auditing Accounting Workplace wellness Downsizing Workplace Wellness
programmes Programmes
88 The sexual Harassment of women at workplace 1983 2003 2013 2015 2013
(Prevention, prohibition and redressal)Act was
passed in ---------
89 ………………..employment is a system of Flexitime Temporary Part-time Full-time Flexitime
working for a fixed number of hours with the
starting and finishing timings within the agreed
limits.
90 Employee…………..is the extent to which Frustration Engagement recognition reward Engagement
employees feel passionate about their jobs and
are committed to their work.
91 ………………competencies refer to specific Technical Behavioural functional human functional
skills related to a job
92 Competency ………………...is a process of Mapping Scaling Tasking Learning Mapping
identifying key competencies required for
undertaking organisational tasks.
93 Employee …………………... refers to a Turnover Attrition Downsizing Removal Attrition
gradual reduction in workforce without firing
employees.
94 …………………….guidelines are in respect of Apsara Vishakha Menaka Uttara Vishaka
prevention of sexual harassment at work place

95 ……………………...popularized the concept Peter Senge Peter Drucker Philip Kotler F.W. Taylor Peter Senge
of learning organisation through his book ‘The
Fifth Discipline.
96 Innovative culture is the work…………….that problem environment rules issues environment
managers encourage to nurture and develop to
generate innovative ideas.

97 ………………..refers to planned elimination Termination Downsizing Upsizing Selection Downsizing

of positions or jobs.
98 Organising informal get-togethers of Workforce diversity promotion transfer Staffing Workforce Diversity
employees can help in managing the problem
of ………………..
99 ____________ organisation provides Innovative Line Matrix Autocratic Innovative
autonomy to the employees.
100 Sexual harassement at work place is Ethical Unethical Permitted Tolerable unethical
__________.