1.Historia i metoda kns.

Przyjmuje się, że kns powstała razem z wydaniem encykliki Rerum

novarum przez Leona XIII w 1891 roku.

Widzieć – zaobserwować zjawisko, sytuację, analiza problemu

Oceniać – narzędzia do oceniania to etyka i teologia moralna –

odróżnienie dobra od zła

Działanie – realizacja/teologia pastoralna i prakseologia

2.Zasada dobra wspólnego.

Dobro wspólne zakłada, że każda jednostka powinna mieć takie same prawo do godnego życia w
szeroko rozumianym znaczeniu tego pojęcia (może to być zapewnienie minimum egzastyncjalnego,
prawo do samorozwoju, samorealizacji, itp.). Między dobrem społeczeństwa, a dobrem jednostki
powinien być postawiony znak równości. Dobro społeczeństwa wpływa na dobro jednostki i na
odwrót. Nie może być tak, że dobro jednostki zostaje poświęconę (jego podstawowe, elementarne
prawa zostają pogwałcone) tak, aby reszta społeczeństwa na tym korzystała. W gestii państwa jest to,
aby dobro ogółu nie przeważało nad dobrem indywidualnej jednostki. Dlatego KNS z góry nie zgadza
się z założeniami ideologii komunitarystycznych, które faworyzują dobro społeczeństwo i tak samo
ideologii skrajnie liberalnych, kapitalistycznych, które tak na prawdę zostawiają jednostkę w każdym
przypadku samą sobie, nie realizując tym samym zasady subsydiarności.

3. Zasada solidarności.
Solidarność – świadomość współodpowiedzialności i współzależności członków społeczeństwa;

Zasada – wszystkie społeczeństwa i wszystkie ich części powinny postępować w świadomości

współodpowiedzialności za wszystkie pozostałe części społeczeństwa – tylko w ten sposób może
osiągnąć swój cel, natomiast bez solidarności zagrożone jest trwanie społeczeństw

Solidarność to współpraca, współodpowiedzialność i współzależność wszystkich przedstawicieli

społeczeństwa (każda jednostka, grupa społeczna, itd.) w celu realizacji jakiegoś wymierzonego celu,
w tym przypadku do realizacji dobra wspólnego.
4. Zasada pomocniczości.
Pomocniczość (subsybidarność) – pomoc do samopomocy (dawać wędkę, a nie rybę. Pomagać
tylko wtedy kiedy jest to niezbędne i tylko do czasu kiedy jest to niezbędne. Pomoc, ale należy
pamiętać aby respektować wolność drugiego człowieka. Trzeba brać odpowiedzialność za własne
czyny. Wolność i odpowiedzialność łączą się ze sobą. Każdy człowiek powinien być w stanie
opiekować się samym sobą.)

Wyższy pod względem organizacyjnym stan nie powinien ingerować w kompetencje niższego
(przyjmować ich), ale powinien umożliwić mu spełnienie swoich kompetencji. Jeżeli się to nie uda,
wówczas wyższy stan powinien wspomóc niższy, ale tylko w takim stopniu i tylko do czasu, kiedy
niższy stan będzie zdolny samodzielnie realizować swoje zadanie – warunkiem koniecznym jest
wolność niższego stanu.

Państwo nie powinno przejmować działalności organizacji niższego rzędu, lecz przychodzić im z
pomocą w takim zakresie, w jakim nie są w stanie spełnić swych zadań

5.Zasada godności osoby (personalizmu).

Sam fakt bycia człowiekiem uprawnia nas do posiadania praw, godności

i afirmacji samego siebie. Człowiek jest wartością samym w sobie. Ze
względu na to, państwo ma obowiązek zapewnienia minimum
socjalnego.

6.Zasada prorodzinności

Rodzina ma bardzo ważny status w życiu społecznym, jako podmiot z

perspektywy prawa i moralności. Państwo nie ma prawa ingerować
destrukcyjnie w życie rodzinne.

7. Preferencyjna opcja na rzecz ubogich.

Specjalny rodzaj opcji na rzecz potrzebujących, w którym pomagamy z

obowiązku zawartego w Ewangelii. Wartość dodana w rozumieniu
duchowości chrześcijańskiej.

Narzędzia p.o.n.r.u:

1. minimum socjalne
2. uczestnictwo
 3. ewangelizacja

8. Zasada proekologiczna.

Środowisko jest naszym wspólnym dobrem, o które trzeba się solidarnie troszczyć. Jest to
nasz wspólny dom. Laudato si Franciszka (kurwa przeczytałeś to).

9. Zasada autonomii i niezależności Kościoła i Państwa - Konstytucja R. P. a Magisterium

Kościoła.

Autonomia kościoła oznacza że czynność prawna dokonana na gruncie prawa panstwowego

nie wywołuje tych samych skutków w prawie kościelnym, chyba że istnieje odpowiednia
delegacja. I ODWROTNIE.

Autonomia to współpraca, delegacja oznacza wzajemną zgodę.

10. Zasada wolności religijnej - Konstytucja R. P. a Magisterium Kościoła.

Konstytucja III RP w art. 53 mówi, że każdy obywatel ma prawo do posiadania

własnego wyznania religijnego lub światopoglądowego, publicznego deklarowania
swoich przekonań religijnych, posiadania świątyń i miejsc obrządku religijnego,
wychowywania dzieci w własnych regułach moralnych i religijnych, a także nie może
być przymuszony do wyznawania innych religii lub uczestnictwa w nich. Kościół
Katolicki jest zgodny w tej kwestii z konstytucją Rzeczpospolitej. Podczas Soboru
Watykańskiego II uchwalono deklarację o wolności religijnej „Dignitatis Humanae”,
która mówi, że człowiek jako osoba posiadająca godność i rozum ma prawo do
wyznawania jakiejkolwiek religii.

11. Filozoficzne argumenty na rzecz wolności religijnej (Deklaracja o wolności religijnej).

Godność osoby ludzkiej i prawo do prawdy.

Prawo do wymiany myśli i dialogów.

Natura religii i społeczna natura człowieka.

Autonomia organizacji religijnych, czyli wybór duchownych i liderów religijnych. Ich

kształcenie i wybór musi być autonomiczny.

Komunikacja międzynarodowa - dialog.

Prawo rodziców

Dobro wspólne i bez dyskryminacyjne.

12. Teologiczne argumenty na rzecz wolności religijnej (Deklaracja o wolności religijnej).

Godność człowieka - np. akt wiary chrześcijańskiej.

Odpowiedź człowieka również wykonuje się w duchu wolności.

Styl Jezusa Chrystusa - czyli negacja mesjaństwa politycznego.

Przykłady działania nie ewangelicznego za które kościół przeprasza

Działalność misyjna i troska o zbawienie.

Pokój na świecie

13.Sprawiedliwość społeczna w ujęciu kns.

Sprawiedliwość - oddawanie każdemu człowiekowi tego, co mu się należy. Zasada

sprawiedliwości społecznej odnosi się do wszystkich zasad KNS. Kościół nie staje ani po
stronie kapitalizmu ani komunizmu, gdyż kapitalizm często stawia na jednostkę, zaś
komunizm na społeczeństwo

14.Relacja między miłością a sprawiedliwością w encyklice Caritas in veritate.

15.Elementy dobra wspólnego według Cz. Strzeszewskiego.

-bezpieczeństwo wewnętrzne

-powaga i godność państwa

-interes narodowo-państwowy

-rozwój ekonomiczny

-rozwój kulturalny

-bezpieczeństwo zewnętrzne

16.Dobro wspólne w ujęciu Davida Hollenbacha.

Dobro wspólne to zbiór dóbr, które ucieleśniają dobro wspólnoty, miłości, solidarności w
wielorakich formach ludzkich interakcji w sposób realny, nawet jeśli jedynie w ograniczonym
stopniu.

17.Instrumentalne i immanentne podejście do dobra wspólnego.

Immanentne - dobro wspólne jako miara doskonałości wyznaczona człowiekowi przez

naturę, rozumiana jako ideał, który urzeczywistnia się stopniowo w zbiorowym działaniu ludzi
jako miara doskonałości - Arthur UTZ OP

Instrumentalne - dobro wspólne jako zespół warunków instytucji i środków, w których ludzie
znajdują maksymalne możliwości rozwoju własnej osobowości, rozumiane jako konkretne
dobro wspólne - Oswald Nell von Breuning SJ

18.Dwa aspekty dobra wspólnego w ujęciu Jana Siega SJ.

Aspekt instrumentalny - podstawowe elementy ustroju państwa, urządzenie centralnych

instytucji, gwarancją podstawowych praw i wolności, porządek prawno-społeczny oraz
podstawowe instytucje życia społecznego odnoszące się zarówno do dóbr gospodarczych,
intelektualnych, jak i duchowych

Aspekt personalistyczny - osoby ludzkie rozwijające swoje podstawowe zdolności, takie jak
pragnienie dobra, piękna, przyjaźni, ponoszenie ofiar dla innych

19.Uczestnictwo według Karola Wojtyły.

Uczestnictwo jest przeciwieństwiem indywidualizmu. Jako ludzie mamy prawo i obowiązek

do uczestniczenia w życiu społeczeństwa, sprzeciwu lub poparcia, w celu sprzeciwienia się
złu, bądź, aby budować dobro wspólne.

20.Podział dóbr jednostki według Jacquesa Maritaine’a

-dobra prywatne - dobra, których brak lub niedobór nie przeszkadza w rozwoju człowieka,
mogą one zostać przeznaczone na rzecz dobra wspólnego (np. podatki)

-dobra osobowe - konieczne do rozwoju osobowego jednostki (wolność, mądrość, rozwój

duchowy, solidarność z innymi)

21.Rola kns w świecie pluralistycznym, adresaci kns.

W przeciwieństwie do przeszłości, wszelkie encykliki odnoszą się do wszystkich ludzi dobrej

woli, a nie tylko do braci w wierze. Oznacza to, że kościół otworzył się na ludzi innych
wyznań lub ludzi bez wyznania, którzy dzielą poglądy KNS.
22.Pojęcie sprawiedliwości a koncepcja sprawiedliwości.

Pojęcie sprawiedliwości to dawanie każdemu człowiekowi tego, co mu się należy.

Koncepcja sprawiedliwości to pojęcie sprawiedliwości wzbogacone o podjęcie pewnych

kroków mających na celu osiągnięcie tej sprawiedliwości.

23.Co to jest formuła sprawiedliwości? Proszę wymienić znane formuły sprawiedliwości.

Podstawowe kryterium realizowania równości formalnej.

Świadczeń:

-każdemu to samo

-każdemu wg jego zasług

-każdemu wg jego dzieł

-każdemu wg jego potrzeb

-każdemu wg jego pozycji

-każdemu wg tego, co mu przyznaje prawo

Obciążeń:

-od każdego wg jego sił

-od każdego wg jego zdolności

-od każdego wg jego powołania

24.Równość formalna a równość materialna.

formalna - zasada działania, w myśl której osoby należące do tej samej kategorii powinny
być traktowane jednakowo

materialna -

25.Sylogizm imperatywny Perelmana.

Stosowanie sprawiedliwości formalnej sprowadza się do trzech elementów

sylogizmu imperatywnego, którymi są:
- prawidło, które należy zastosować, stanowiące przesłankę większą sylogizmu
- zakwalifikowanie danej istoty, zaliczenie jej do określonej kategorii, stanowiące
przesłankę mniejszą sylogizmu
- czyn sprawiedliwy, który powinien być zgodny z konkluzją sylogizmu

26.Klasyczne rodzaje sprawiedliwości (ze względu na podmioty) – można użyć nazw

łacińskich.
IUSTITIA

Commutativa(wymienna) - sprawiedliwość między dwoma podmiotami równorzędnymi,

jasno określone zobowiązanie i jego egzekucja,obowiązuje w sposób ścisły i kategoryczny

Legalis(prawna) - nasze obowiązki wobec wspólnoty państwowej, a także nasze prawa, np.
do wykształcenia czy służby zdrowia

Distributiva(rozdzielcza) - odnoszona do podziału dóbr, reguluje to, co wspólnota winna jest

obywatelom, proporcjonalnie do ich wkładu i potrzeb - dzieli się na karzącą i windykatywną

Socialis(społeczna) - odnosi się do dobra wspólnego

27.Trzy moduły relacji społ. i trzy formuły sprawiedliwości w ujęciu D. Millera.

-wspólnota solidarnościowa - odnosi się do rodziny -> formuła: każdemu wg jego potrzeb

-stowarzyszenie komercyjno-użytkowe - biznes -> formuła: każdemu wg jego zasług/dzieł

-obywatelstwo - relacja w społeczeństwie politycznym -> formuła: każdemu to samo

28.Kryterium sprawiedliwości społecznej w ujęciu Jana Pawła II (Redemptor hominis).

Papież Jan Paweł II poucza, że ludzkie prawa mogą być zapewnione jedynie w czasach
pokoju, ponieważ pokój jest konsekwencją sprawiedliwości. Naruszania praw człowieka nie
można pogodzić z żadną ideą, która nazywa siebie "humanistyczną"

29.Postulaty Papieża Franciszka – jak realizować troskę o środowisko naturalne (Laudato

si’).

Papież Franciszek wyraźnie potępia kraje które stawiają własne interesy narodowe ponad
globalne dobro wspólne i zwraca uwagę na pokusę w płaszczyźnie polityki ogólnonarodowej
która zachęca by podejmować decyzje które gwarantują większe, szybsze zyski a nie które
mają charakter dalekowzroczny, jak inwestycje ekologiczne. W skrócie, prawidłowym
działaniem jest przemyślenie każdej decyzji i podjęcie tej która bierzę pod uwagę dobro
środowiska naturalnego.

30.Jak Magisterium Kościoła uzasadnia pomoc biednym i pomoc uchodźcom?

Tak jak Pan Jezus powiedział.

31.Co to są znaki czasu w rozumieniu Konstytucji Gaudium et spes? (Artykuł: Znaki czasu).

wszystkie fakty i wydarzenia historyczne, zmieniające się sytuacje społeczne oraz

osiągnięcia ludzkiej myśli”, które jednocześnie stanowią „wezwanie do nowych poszukiwań i
wypracowywania nowych rozwiązań odwiecznych problemów i nowych sposobów działania
w duchu Ewangelii

32.Czy, w ujęciu kns, katolik może głosować na wszystkie partie? (artykuł: Dariusz
Dańkowski SJ: Czy katolik może głosować na wszystkie partie?).

33.Proszę wybrać jedną z zasad kns i przedstawić jak została ona ujęta w wybranej przez
Pana/Panią encyklice społecznej (jednej z 7 do wyboru). W jakim kontekście autor powołuje
się na tę zasadę?

Pisaliśmy na temat encykliki Rerum novarum.

Papież Leon XIII w encyklice Rerum novarum odnosi się do zasady prorodzinności.
Uznaję on rodzinę jako ważną grupę społeczną, starszą niż jakiekolwiek państwo lub
instytucje państwowe i stwierdza, że żadna władza nie może w żadnym stopniu
utrudniać człowiekowi wstąpić w związek małżeński i posiadać potomstwo. Rodzina
ma swoje własne obowiązki i prawa, które nie mogą być zagarnięte przez państwo, ani
państwo nie może ingerować w np. wychowanie dzieci.

34.Proszę wymienić najbardziej palące problemy współczesnego świata w ujęciu Konstytucji

Gaudium et spes (II część Konstytucji od numeru 46).
Gasparska

35.Rola religii w kształtowaniu kultury korporacyjnej (artykuł: Religia – kultura – ekonomia.

Encyklika Caritas in veritate w dialogu z etyką biznesu).
Lebiedzka

36.Co Benedykt XVI rozumie przez „nową obszerną, złożoną rzeczywistość” – czy jest to
postulat realny? Proszę krótko uzasadnić… (artykuł: Religia – kultura – ekonomia. Encyklika
Caritas in veritate w dialogu z etyką biznesu).
Lebiedzka

37.Na czym polega zasada darmowości (ideał braterstwa) w życiu ekonomicznym w ujęciu
encykliki Caritas in veritate? Czy jest to zasada realna czy utopijna? Proszę uzasadnić
(Religia – kultura – ekonomia. Encyklika Caritas in veritate w dialogu z etyką biznesu).
Gasparska

38.Czy arcybiskup O. Romero realizował preferencyjną opcję na rzecz ubogich? Odpowiedź

proszę uzasadnić.
Tak, realizował. Postawił się po stronie represjonowanych obywateli nie
posiadających minimum socjalnego a także walczył z niesprawiedliwością społeczną
oraz uciskiem państwa. Jego celem była walka o wolność i sprawiedliwość społeczną
a także demokratyczny Salwador.

Publicznie w radiu wypowiedział się określając nierówności ekonomiczne jako źródło

wszelkiego zła.

39.Proszę ocenić postępowanie arcybiskupa O. Romero wobec ludzi Kościoła i wobec władz
państwowych w Salwadorze.

Jego postępowanie nie było jednoznaczne, i stopniowo ewoluowało. W pewnym momencie

zauważył pełny obraz sytuacji politycznej w Salwadorze i postanowił