środa, 3 listopada 2021

Literatura francuskojęzyczna

Ludzie i dzieła
- Antoine Marcourt Articles veritables (1534)
- Marię Dentiere (1495-1561) — pierwsza kobieta reformacji, która miała ambicje
zostania teolożką protestancką
- Jan Kalwin (1509-1564)
• Nauka religii chrześcijańskiej 1536(41 fr.) — podstawa dla organizacji kościoła
protestanckiego — nadanie ram kościołowi protestanckiemu; sprawia, że
Genewa jest wzorcem. Tekst napisany jest w bardzo przystępnym języku —
ten tekst będzie wzorcem dla francuszczyzny szwajcarskiej
- Theodore de Beze (1519-1605)
• Następca Kalwina
• Organizator kościoła protestanckiego po Kalwinie
• Uzupełnienie Psalmów Clement Marot - każdy psalm zostaje przetłumaczony
oraz przystosowany do śpiewania; o cjalna księga pieśni religijnych
protestantyzmu kalwińskiego
- Pierre Viret
- Joseph du Chesne (1544-1609)
• Wielkie zwierciadło świata 1587
- sztuka (muzyka, teatr, śpiew) — jedynie religijna
- Chrześcijańska muza — antologia religijnej poezji protestanckiej

XVI - XVIII wiek

- Powstanie lokalnych elit intelektualnych
- Niesłabnący wpływ reformacji
- Stały napływ imigrantów z Francji
• Szczególnie po 1685 i edykcie z Fontainebleau
• Szwajcaria romańska pozostaje w głównym obiegu kulturowym
- Napięcia religijne sprzyjają konserwatyzmowi ideologicznemu
• Późne przyjęcie idei oświeceniowych
- Nie ma jednej przestrzeni kulturowej francuskojęzycznej
• Brak jedności i spójności (politycznej, gospodarczej, religijnej, ideologicznej
etc.)

1
fi
 środa, 3 listopada 2021
• Rożny stopień rozwoju — Genewa wyprzedza inne ośrodki

Oświecenie
- Książki
• Dostęp do książek ułatwiony (liczni wydawcy, międzynarodowy obieg
książek, rozwój bibliotek)
• Zwiększenie czytelnictwa
- Czasopisma
• Jedna z form właściwych dla oświecenia
• Czasopisma o charakterze naukowych i popularnonaukowym
• Kanał ten był bardzo ograniczony
- Towarzystwa naukowe i salony
• Istnieją, lecz są bardzo ograniczone
• Wyjątek — salon Mme de Stael
• Towarzystwa naukowe jedynie w dużych ośrodkach
- Korespondencja
• Sposób na wymianę myśli
• Budowa sieci korespondentów
• Także jako forma literacka
- Oświecenia ma duży wpływ tylko na elity
- Voltaire
- Benjamin Constant (1767 - 1830)

Benjamin Constant
- Działacz, polityk, lozof
- Z ugrupowania liberalnego
- Działał głownie we Francji
- Czerwony Kajet - powieść autobiogra czna, niedokończona
• Elementy komiczne
• Motyw syna marnotrawnego — ciężka relacja z ojcem
• Dynamiczna — nacisk położony na zdarzenia (charakterystyka powieści XVIII
wiecznej)

2
fi
fi
 środa, 3 listopada 2021
• Powieść o dorastaniu
• Napisana z dystansu — retrospekcja, opisana z ironicznym dystansem do
wydarzeń i do siebie
• Momentami perspektywa widza, momentami autora
• Bohater jest młody arystokrata — nie może pracować; narwany, bezmyślny,
szalony, zagubiony, kochliwy
• Wizja świata — brak stałości, chaos, poczucie braku wyższego sensu
• Obsesja marnowania życia; pesymizm co do świata i ludzi
• Szwajcaria w powieści — nuda, brak dobrych szkół, brak salonów —
Szwajcaria jest prowincjonalna