K,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’

MGA ISYUNG PANLIPUNAN

Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, damdamin, mga

karanasan, hangarin at diwa ng mga tao, at ito rin ang pinakapayak na paglalarawan
lalo na sa pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula.

Isa-isang ilalahad sa modyul na ito ang ibat ibang isyu na sumasalamin sa tunay
na kinalalagyan ng ating lipunan. Mga isyu na umiikot ang kwento sa mga pangyayari
sa paligid, pamilya, gobyerno at iba pang salik na bumubuo sa lipunan.

Ano ba ang ibig sabihin ng “isyu”? Ito ay mga balitang nangyayari sa loob at
labas ng bansa, ito ay isang paksa na ating napapakinggan o nakikita sa ating radio,
telebisyon, internet dyaryo, pamphlets at iba pa.

Ang bawat isyu na ito ay sumasalamin sa mga tunay na nangyayari sa ating

kapaligiran na siyang nagpapaalala sa tunay na kinasasadlakan ng ating bansa.

Ang kabanatang ito ay binubuo bng apat na aralin:

❖ Panitikan Hinggil sa Kahirapan

❖ Panitikan Hinggil sa Isyung Pangmangagawa

❖ Panitikan Hinggil sa Isyung Pangmagsasaka/Pambansa

❖ Panitikan Hinggil sa Hinggil sa Isyung Pangkasarian

Sosyedad at Literatura/Panitikang PanlipunanPage 24

 Panitikan Hinggil sa Kahirapan

a. Nailalarawan ang kasalukuyang estado ng mga mamamayan na nabibilang sa

mahirap na komunidad
b. Naipaliwanag ang sanhi ng kahirapan at ang epekto nito sa indibidwal, sa
kanayang pamilya at sa lipunang kinabibilangan
c. Nasusuri ang kahalagahan ng dinamikong ugnayan ng panlipunang realidad at
panitikan

Ang SOSLIT ay isang kurso sa pag-aaral at paglikha ng panitikang Filipino na nakatuon

sa kabuluhang panlipunan ng mga tekstong literari sa iba’t ibang bahagi ng kasaysayan ng
bansang Pilipinas. Sinasaklaw nito ang mga isyung panlipunan na tinalakay ng mga akdang
Filipino tulad ng kahirapan, malawak na agwat ng mayayaman at mahirap, reporma sa lupa,
globalisasyon, pagsasamantala sa mga manggagawa, karapatang pantao, isyung
pangkasarian, sitwasyon ng mga pangkat minorya at/o marhinalisado, at iba pa.

Ang kabanatang ito ay tumatalakay sa iba’t ibang panitikan na nagmumulat sa realidad

ng lipunan. Sa unang aralin, pag-uusapan ang tungkol sa panitikan hinggil sa kahirapan kung
saan susuriin ang mga mukha ng kahirapan na nararanasan ng ating bansa.

Ano ang KAHIRAPAN?

Ayon kay Nicole Leynes sa kanyang blog noong Setyembre 2016, ang kahirapan ay
isang kalagayan kung saan hindi nakakamtan ng nakararanas nito ang mga pangunahing
pangangailangan sa pang-araw-araw. Ang mga taong dumaranas nito ay paminsang umaasa
na lamang sa gobyerno dahil sila ay nawawalan na ng pag-asa at inaasahan nila na
magagawan ng solusyon ang kanilang kinakalagyan, ngunit ang inaasahan nilang tulong ay
paminsang nagiging sanhi ng korupsyon. May iiang hinahayaan na lamang na kainin sila ng
kahirapan.

Ang isang tao mahirap man o mayaman ay may karapatang makatanggap ng payak na
pangangailangan katulad ng pangangalagang kalusugan, malinis na tubig, sapat na pagkain sa
pang-araw-araw at malinis na kapaligiran.

Isa sa pinakamalaking problema ng mga taong nakararanas ng kahirapan ay ang

kakulangan sa edukasyon. Dahil sa kahirapan, hindi sila nakatatanggap ng sapat na kaalaman

Sosyedad at Literatura/Panitikang PanlipunanPage 25

upang matulungan ang kanilang pamilya. Dahil din dito, ang karamihan sa kanila ay napipilitang
maghanap ng trabaho kung saan ang sahod ay mababa lamang. Hindi rin sapat ang bilang ng
mga trabaho sa dami ng mga nagtatapos kaya silang mga hindi naman nakapagtapos ay
talagang nahuhuli.

Maraming epekto ang idinudulot ng kahirapan tulad na lamang mga maagang

pagbubuntis. Karamihan sa mga kabataan ngayon ay nakararanas ng maagang pagbubuntis
dahil hindi sila nabibigyan ng sapat na impormasyon ukol sa pagbubuo ng pamilya at kung ano
ang mga responsibilidad at kahihinatnan nito. Karamihan din sa kanila ay hindi nakatatanggap
ng paksang pangunahing pangkalusugan, ito ay nagdudulot ng mga iba’t ibang sakit. ANg
malnutrisyon ay ang pinaka-karaniwang sakit sa mga taong nakararanas ng kahirapan, ito ay
dahil sila ay may kakulangan sawasto at masustansyang pagkain.

Ang mga taong nakararanas ng kahirapan ay paminsan umaasa na lamang sa gobyerno

dahil sila ay nawawalan na ng pag asa at inaasahan nila na magagawan ng solusyon ang
kanilang kinakalagayan, ngunit ang inaasahan nilang tulong ay paminsan nagiging sanhi ng
korupsyon. At ang iba naman ay hinahayaan nalang na kainin sila ng kahirapan. Ano nga ba
ang permanenteng solusyon para dito? May solusyon nga ba talaga?.

Ang isang tao mahirap man o mayaman ay may karapatang makatanggap ng payak na
pangangailangan katulad ng pangangalagang pangkalusugan, malinis na tubig, sapat na
pagkain sa pangaraw-araw, at malinis na kapaligiran. Ngunit bakit hindi sila nakakatanggap nito
kung ito ay isang karapatang panlahat?

Fig. 1 Resulta ng IsinagawangSarbey (Survey)

Sosyedad at Literatura/Panitikang PanlipunanPage 26

A. Sagutin ang mga sumusunod.

1. Batay sa mga napapanood sa telebisyon at kasalukuyang kalagayan ng mga

mamamayan sa ating bansa. Magtala ng iba pang mga isyung panlipunan na nagpapakita ng
dahilan o mukha ng kahirapan.

Kahirapan
Mga Mungkahing
Mga Isyung
Sanhi Bunga Hakbang upang
Panlipunan
Malutas/Masolusyunan
1.

2.

3.

4.

5.

6.

2. Bilang isang mag-aaral, ano ang magagawa mo upang makatulong sa paglutas ng

mga isyung iyong itinala sa itaas?

Panitikang Filipino Pampanahong Elektroniko Binagong Edisyon – JOSE A.

ARROGANTE, ERLINDA M. DIZON, ERIBERTA T. MAGLAQUI EDNA DELACRUZ –
FREGIL ( QUAD ALPHA CENTRUM BLDG. 125 PIONEER ST. MANDALUYONG CITY)

Panitikang Filipino Antolohiya Binagong Edisyon – JOSE A. ARROGANTE,

NUNILON G. AYUYAO, VILMA M. LACANLALE FREGIL ( QUAD ALPHA CENTRUM
BLDG. 125 PIONEER ST. MANDALUYONG CITY 1550 )

Marasigan, Emily V. at Del Rosario, Mary Grace G. (2015) Pinagyamang PLUMA 10. Quezon
City: Phoenix Publishing House, Inc.
https://nicoleleynes.atavist.com/kahirapan
https://web.facebook.com/SCMPVIDEO/videos/2633133386732696

Sosyedad at Literatura/Panitikang PanlipunanPage 27

Sosyedad at Literatura/Panitikang PanlipunanPage 28