Starten met ondernemen

Wat is ondernemen?
Ondernemen = het zelfstandig creëren van waarde

Zelfstandig : in eigen naam, onderneming, vennootschap

Creëren : kopen, verkopen , maken

Waarde : economische waarde

Alles kan , Iedereen kan ondernemen :

 Groot of klein
 Hoofd of bijberoep
 Alle sectoren, niches

Waarom het niet doen?

Veel onzekerheid

Waarom wel doen?

 Ondernemen zorgt voor een groei van de economie

 De onderneming is als uw baby, goed voor u

Waarom falen start-ups?

 Geld is op
 Slechte market fit
 Slecht business plan
 Niet het juiste team
 Burnout

= je kan de onzekere toekomst niet voorspellen

Waarom groeien startups?

• Sterk business plan, unieke waarde

• Marktonderzoek!!

• Sterke visie, sterk team, gepassioneerd

• Specifieke niche

• Snel handelen en pivoteren

• Een beetje geluk!

Het ondernemingsplan

Waarom een plan nodig?

- Handig voor jezelf

• Leidraad om je idee uit te bouwen

• Geeft houvast en overzicht

• Aftoetsen: zijn we goed bezig?

• Evolueert mee met je startup

=> Strategie!

- handig voor externen

• Verplicht als je wil starten!

• Basis voor contact met investeerders/bank

• Toont dat je inzicht hebt

• Pitch = interesse wekken

zodat ze je business plan lezen

Wanneer een plan maken?

- Bij nieuwe start up

- Maar ook bij nieuwe activiteit vh bedrijf

Wat is het ondernemingsplan?

• ”Excecutive summary”

• De essentie in 1-3 pagina’s tekst

= korte versie gehele business plan

 Wat de lezer wil en alleen zal lezen

Het marktonderzoek

= fundament van je ondernemingsplan

Op drie niveau’s

 Micro : in je bedrijf zelf

= sterktes en zwaktes

 Meso : bv leveranciers : krachten buiten bedrijf

= kansen en bedreigingen
  Macro : bv pandemie

= kansen en bedreigingen

Confrontatie-matrix:

• Sterktes en kansen versterken elkaar

• Kansen beperken het effect van zwaktes

• Sterktes beperken het effect van bedreigingen

• Bedreigingen en zwaktes versterken elkaar

Strategische keuzes:

• Sterktes en kansen: investeren

• Kansen en zwaktes: inspelen

• Sterktes en bedreigingen: verdedigen

• Bedreigingen en zwaktes: schade beperken

Inhoud ondernemingsplan

via SMART doelstellingen

• Specifiek

• Meetbaar

• Actueel

• Realiseerbaar/Realistisch

• Tijdsgebonden

via STP

STP: bepaal je doelpubliek

• Segmentatie: markt indelen in segmenten

• Targeting: segment(en) kiezen

• Positionering: hoe wil je gezien worden?

Operationeel plan

• Organisatiestructuur: wie doet wat?

• R&D

• Productieplan

• Sales plan

• Regels en wetgeving
Financieel plan

• Financiering: waar komt je geld vandaan?

• Sales forecast: hoeveel wil je verkopen?

• Cashflow: hoe vloeit het geld?

• Resultatenrekening: hoeveel winst (of verlies) maak je?

• Balans: waar begin je mee? Wat na 1 jaar?

Besluit ondernemingsplan

• Laat zien dat je inzicht en aanpassingsvermogen hebt!

• Laat zien dat je kan bijleren

• Vat de essentie nog eens samen

• Indien van toepassing: eindig met een concrete Call To Action (CTA)

Belang van USP

=> Unique Selling Proposition

• Wat maakt jou anders dan de rest?

• Briljant idee

• Unieke (voor)kennis of ervaring

• Sterk team

• Heel specifieke niche

• Premium of net prijsvechter

Waarom faalt het?

• Oversell

• Undersell

Het business model canvas

Waarom een BMC?

• Snelle tool om je idee vorm te geven

• Kan dienen om te brainstormen

• Snel maakbaar, leesbaar, aanpasbaar

• Compleet overzicht

• Legt snel pijnpunten bloot

• Op elk deel kan je meer inzoomen

• Iedereen kent het

Pivoteren : bekijken

Marketingplan

Wat is marketing?

Geheel van alle activiteiten om iets van waarde bij de juiste klant te krijgen. En om klantenrelaties te
binden.

Het marketingproces

1) Marktonderzoek : wat wil je de klant en hoe ziet de markt eruit?

2) Klant gestuurde tactiek:
 3) De 4 p’s : product, prijs, plaats, promotie
Of de 4 c’s: convience, cost, consumer needs, communication
4) Klanten en partners

Het marketingplan

Doelstellingen

• Wat wil je bereiken? => concrete doelen!

• SMART: een goede doelstelling is

• Specifiek

• Meetbaar

• Achievable (haalbaar) maar niet te braaf

• Relevant

• Tijdgeboden

STP : segmentatie, targeting, postionering

• Welke plaats wil je innemen “in het hoofd” van de consument?

• De Aldi van de fitnessen of de Delhaize van de schoenwinkels?

=> Hoe zien klanten jouw merk?

=> Verschillende strategieën per segment?

Het communicatieplan
Waarom?

• Hoe beter je planning, hoe sneller je weet hoe goed je bezig bent

• Niet ‘zomaar wat doen’

 • Taakverdeling!

• Uitbesteden? => concreet voorstel

Financieel plan

Wat is een financieel plan ?

• Test de financiële haalbaarheid van je business plan

• Specifieert de financiële noden (=investeringen én werkkapitaal) vs. de financieringsbronnen

• Geen boekhouding (ex-post). Wat is het verschil?

• Meer dan enkel cijfers of getallen

• Geen uniforme of opgelegde format of template

Waarom een financieel plan?

- Zet aan tot aan grondige en doordachte voorbereiding door de ondernemer: bezint eer ge
begint

- Soms verplicht in gevallen van een beperkte aansprakelijkheid (BV, NV, . MAAR
oprichtersaansprakelijkheid in geval van faillissement binnen de 3 jaar indien blijkt dat
kapitaal/inbreng ontoereikend was

- Noodzakelijk en nuttig financieel instrument ter sturing tijdens het ondernemen (cfr. timing
cashflow)

- Vóór de oprichting van de vennootschap overhandigen de oprichters aan de optredende

notaris een financieel plan waarin zij het bedrag van het aanvangsvermogen verantwoorden
in het licht van de voorgenomen bedrijvigheid van de vennootschap over periode van ten
minste 2 jaar

Wettelijke verplichtingen

1. Nauwkeurige beschrijving van de voorgenomen bedrijvigheid;

2. Overzicht van alle financieringsbronnen bij oprichting, in voorkomend geval, met opgave van
de in dat verband verstrekte zekerheden;
 3. Openingsbalans, geprojecteerde balansen na 12 en 24 maanden;

4. Geprojecteerde resultatenrekening na 12 en 24 maanden;

5. Begroting van de verwachte inkomsten en uitgaven voor een periode van minstens twee jaar
na de oprichting;

6. Beschrijving van de gehanteerde hypotheses bij de schatting van de verwachte omzet en de

verwachte rentabiliteit;

7. De naam van de externe deskundige die bijstand heeft verleend bij de opmaak van het
financieel plan

Onderdelen financieel plan

• Financiering: waar komt je geld vandaan?

• Sales forecast: hoeveel wil je verkopen?

• Cashflow: hoe vloeit het geld?

• Resultatenrekening: hoeveel winst (of verlies) maak je?

• Balans: waar begin je mee? Wat na 1 jaar?

Eerst kwalitatieve vragen

• Welke inkomsten verwacht je? Welk business- of verdienmodel?

• Welke verkoopprijs moeten we aanrekenen? Prijsstrategie - prijszetting

• Zijn er eenmalige (grote) kosten en/of grote investeringen? Wanneer zullen deze nodig zijn:
reeds in jaar 1? Nadenken over de optimale timing van investeringen i.f.v. financieel plan
(cashflow)

• Welke zijn je grootste (recurrente) kosten? Bvb. zijn er personeelskosten; vergoeding

zaakvoerder?

• Welke recurrente of terugkerende kosten? Vaste en/of variabele?

• Over hoeveel eigen middelen beschik je? Heb je überhaupt een lening of externe financiering
nodig? Wat zijn de kapitaalvereisten voor de bank?

• Kom je in aanmerking voor steunmaatregelen? Bvb. overheden; vrijstelling sociale bijdragen

e.d.

• Welke inkomsten verwacht je? Welk business- of verdienmodel?

• Welke verkoopprijs moeten we aanrekenen? Prijsstrategie – prijszetting

Tips
 • Zijn er eenmalige (grote) kosten en/of grote investeringen? Wanneer zullen deze nodig zijn:
reeds in jaar 1? Nadenken over de optimale timing van investeringen i.f.v. financieel plan
(cashflow)

• Welke zijn je grootste (recurrente) kosten? Bvb. zijn er personeelskosten; vergoeding

zaakvoerder?

• Welke recurrente of terugkerende kosten? Vaste en/of variabele?

• Over hoeveel eigen middelen beschik je? Heb je überhaupt een lening of externe financiering
nodig? Wat zijn de kapitaalvereisten voor de bank?

• Kom je in aanmerking voor steunmaatregelen? Bvb. overheden; vrijstelling sociale bijdragen

e.d.

Cashflow

• Cashflow overzicht of kasstroom analyse: in kaart brengen van alle inkomsten en uitgaven;
niet hetzelfde als opbrengsten en kosten!

• Belangrijkste onderdeel van het financieel plan! Verschaft inzicht:

• hoeveel geld je nodig per maand/kwartaal om je facturen en bedrijfskosten te

betalen (=werkkapitaal)

• je betalingscapaciteit

• de juiste timing van inkomsten en uitgaven

• Hou hierbij zeker rekening met uitstel van betaling, zgn. klantenkrediet en
leverancierskrediet

• Geld op de bankrekening is geen winst; winst is geen garantie voor gezonde

liquiditeitspositie

Projectie resultaat berekening

• Overzicht van alle kosten & opbrengsten; soms ook a.d.h.v. break-even-analyse, het break-
even-punt, i.e. vanaf welke omzet (=opbrengsten) ben je uit de kosten, vanaf wanneer zal je
winst beginnen maken?

• Winst projecteren is uiteraard aangewezen, maar belangrijker is om rekening te houden met

de realistische haalbaarheid van de vooropgestelde omzet:

• op basis van marktstudie (of je eigen business plan) bepaal je de prijzen en het
volume van de verkoop om tot realistische schatting van de omzet te komen

• voor consulting/diensten: hoeveel werkuren per dag reken je aan of zal je werkelijk
kunnen aanrekenen?

• hou je voldoende rekeningen met mogelijke ‘tegenvallers’of gewoon minder goede

periodes bvb. in geval seizoensgebonden activiteiten. Best-case vs. worst-case
scenario’s
Het belangrijkste voordeel van een break even punt is dat het de relatie tussen kosten,
productievolume en opbrengsten verklaart.
Hoe starten?
Wat heb je nodig?

Voorwaarden om te ondernemen

• Je bent meerderjarig

• Je hebt geen verbod

• Je bent “handelingsbekwaam”

• Je bent een burger uit de EER

• Vrije beroepen

• Intellectuele beroepen

• Vrije dienstverlenende beroepen

Geen voorwaarde ma aan te raden

• Kennis bedrijfsbeheer

• Ervaring

• Hulpmiddelen (zie verder)

• Sterk ondernemingsplan!

• Gedetailleerd stappenplan

Vergunningen

• Omgevingsvergunning

• Voedselveiligheid, drankvergunning

• Gebruik van muziek en beelden

• Gebruik openbare ruimte

• Brandveiligheid
Welke plannen?

Ondernemingsplan

• Omgevingsvergunning

• Voedselveiligheid, drankvergunning

• Gebruik van muziek en beelden

• Gebruik openbare ruimte

• Brandveiligheid

Kies je locatie

• Huren/kopen

• Voorwaarden pand

• Thuis? Verbouwen?

• Pop-up shop? (andere wetgeving)

Ondernemingsvorm

• Overweeg en kies de geschikte vorm

• Eenmanszaak?

• Vennootschap? Welke?

Zichtrekening

• Volledig gescheiden van privé-rekening

• Mag bij dezelfde bank

• Op naam van vennootschap of oprichter

• ENKEL gebruikt voor beroepsactiviteiten

• Rekeningnummer altijd vermelden!

Oprichting venootschap

• Financieel plan! (wettelijke vereisten)

• Minimumkapitaal? => Bankattest

• Bepaal je statuten

• Oprichtingsakte (opstellen, registreren, openbaar maken)

• Aandelenregister

• UBO-register
Ondernemingsnummer

• Inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO)

• Via ondernemingsloket

• €90,50 (behalve vzw’s)

Activeer je BTW-nummer

• Elektronisch of via btw-kantoor

• Normaal tarief: 21%

• Lagere tarieven: 6% en 12%

• Jaaromzet max. €25.000 => vrijstelling

Sociaal verzekeringsfonds

• Verplichte aansluiting

• Vrije keuze

• Group S, Xerius, Liantis, Partena, Acerta, Securex, Avixi, ...

• Nationale Hulpkas

Ziekenfonds

• Verplichte aansluiting

• Vrije keuze

• Helan, CM, VNZ, LM, SM, ...

• Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

Wie kan je helpen?

Binnen AP

• Ondernemersl-AP => Ondernemen@AP

• Statuut student-ondernemer

• Starten met ondernemen

• Traject ondernemerschap

• Postgraduaat (binnenkort)
Venootschapsvormen

1) Eenmanszaak

Voordelen
• Geen minimumkapitaal!
• Geen bankattest
• Geen financieel plan
• Geen oprichtingsakte
• Minder boekhoudkundige en administratieve verplichtingen => lagere beheerskosten
• Snelle beslissingen

Nadelen
• Grote financiële risico’s!
• Onbeperkte aansprakelijkheid
• Geen onderscheid privé- en bedrijfsvermogen
• Je moet alleen geld zoeken
• Beperkte bestaansduur (opvolging & overname)
• Belast volgens personenbelasting (= hoger)

2) Venootschap

Voordelen
• Beperkte financiële risico’s
• Beperkte aansprakelijkheid
• Aparte rechtspersoon
• Elke vennoot kan investeren
• Formele samenwerking met partners mogelijk
• Onbeperkte bestaansduur
• Vennootschapsbelasting (= lager)

Nadelen
• Soms minimumkapitaal vereist!
• Financieel plan verplicht
• Meer boekhoudkundige en administratieve verplichtingen => hogere beheerskosten
• Oprichtersaansprakelijkheid (eerste 3 jaar)
• Stopzetten is omslachtig
• Formele beslissingen en procedures

Verschillende venootschappen
Maatschap

o Oprichters: minstens 2
o Kapitaal: geen kapitaalvereiste
o Financieel plan: niet vereist
o Aansprakelijkheid: onbeperkt & hoofdelijk
o Bestuur: een of meerdere zaakvoerders
 o Geen rechtspersoonlijkheid

• Voordelen:

o Heel flexibel, weinig regels

o Discreet

o Vaak gebruikt voor successieplanning

• Nadelen:

o Onbeperkte aansprakelijkheid

o Boekhoudkundige verplichtingen

Venootschap onder firma

• Oprichters: minstens 2

• Kapitaal: geen kapitaalvereiste

• Financieel plan: niet vereist

• Aansprakelijkheid: onbeperkt & hoofdelijk

• Bestuur: een of meerdere zaakvoerders

• Maatschap met rechtspersoonlijkheid

• Voordelen:

• Geen startkapitaal

• Weinig verplichtingen

• Vaak gebruikt voor vrije beroepen of familiebedrijven

• Nadelen:

• Onbeperkte aansprakelijkheid

• Automatisch ontbonden als vennoot wegvalt

Commanditaire venootschap

• Oprichters: minstens 2

• Kapitaal: geen kapitaalvereiste

• Financieel plan: niet vereist

• Aansprakelijkheid: onbeperkt & hoofdelijk

• Bestuur: een of meerdere zaakvoerders

• Verschil VOF: stille vennoten (geldschieters)

• Voordelen:

• Geen startkapitaal
 • Weinig verplichtingen

• Vaak gebruikt voor familiebedrijven

• Stille vennoten enkel aansprakelijk voor inbreng

• Nadelen:

• Onbeperkte aansprakelijkheid

• Automatisch ontbonden als vennoot wegvalt

Besloten venootschap

• Oprichters: minstens 1

• Kapitaal: geen kapitaalvereiste

• Financieel plan: verplicht

• Aansprakelijkheid: beperkt tot inbreng

• Bestuur: een of meerdere bestuurders

• Dé basisvennootschapsvorm

• Voordelen:

• Beperkte aansprakelijkheid

• Vennootschapsbelasting

• Verdeling aandelen kies je zelf

• Nadelen:

• Notariële akte verplicht

• Sterk financieel plan verplicht

• Soms hoge oprichtingskosten

Veel boekhoudkundige verplichtingen

Cooperatieve venoostchap

• Oprichters: minstens 3

• Kapitaal: geen kapitaalvereiste

• Financieel plan: verplicht

• Aansprakelijkheid: beperkt tot inbreng

• Bestuur: een of meerdere bestuurders

Sociale, coöperatieve insteek (niet puur winst)

 • Voordelen:

• Beperkte aansprakelijkheid

• In- en uitstappen relatief eenvoudig

• Aandelen vrij overdraagbaar tussen vennoten

• Nadelen:

• Notariële akte verplicht

• Veel boekhoudkundige verplichtingen

• Sociaal/coöperatief karakter!

Naamloze venootschap

• Oprichters: minstens 1

• Kapitaal: minstens €61.500

• Financieel plan: verplicht

• Aansprakelijkheid: beperkt tot inbreng

• Bestuur: kiezen uit drie bestuursvormen

• Middelgrote tot grote ondernemingen

• “Aandelenonderneming”

• Voordelen:

• Beperkte aansprakelijkheid

• Aandelen zijn vrij overdraagbaar!

• Nadelen:

• Notariële akte verplicht

• Startkapitaal!

• Vrij complex en strikt

• Veel boekhoudkundige verplichtingen

Financieringsbronnen
Eigen inbreng

• Geeft vertrouwen!
• Noodzakelijk als buffer
• Minstens 10%, meestal 20-40%
• Spaargeld
• Sweat money

Friends, Family, Fans/Fools

• Belangrijke bron van financiering!

• Verhoogt vertrouwen

• Aandeel (bv. Vriendenaandeel)

• Lening (onderling, Winwinlening)

• Gift?

Subsidies

Banklening

• Korte (< 1 jaar) en lange termijn (> 1 jaar)

• Willen bepaalde zekerheden!

• Elke vorm van rente kost geld

Risicokapitaal

• Bussiness Angels, Venture Capitalists, fondsen, private equity

• Willen inspraak!

• Inbreng: geld, expertise, netwerk

• Focus op groeipotentieel

• Business plan

• Duur! => 15-30% is normaal

Crowdfunding

• Donatie & sponsoring

• Reward-based

• Lending-based

• Equity-based

• Interessant voor eerste productie/opstart

• Creëert buzz

• Vergt veel voorbereiding!

 • Pitch is enorm belangrijk

• Gebruik platformen als inspiratie

• Platform gebruiken kost geld

Starten met ondernemen – Lijst van begrippen (20 kennis 80

TOEPASSING&cases)
- Ondernemen
- Market fit
- Business plan (ondernemingsplan)
- USP
- Niche
- Pitch
- Executive summary
- Micro-omgeving
- Meso-omgeving (directe omgeving)
- Macro-omgeving
- Interne analyse
- Externe analyse
- SWOT-analyse
- Confrontatie-matrix
- Operationeel plan
- Call to Action
- Business Model Canvas (+ onderdelen)
- Pivoteren
- Lean startup
- Build-Measure-Learn
- Marketing
- Marktonderzoek
- SMART doelstellingen
- STP
- Persona’s
- Marketingmix (marketingprogramma, marketingstrategie)
- Communicatieplan
- Financieel plan
- Investeringsplan
- Financiering (financieringsbronnen, financieringsplan)
- Sales forecast (omzetprognose)
- Cashflow (kasplanning)
- Geprojecteerde resultatenrekening
- Geprojecteerde balans
- Prijszetting
- Verdienmodel
- Break-even analyse (break-even punt)
- Break-even omzet
- Contributiemarge (dekkingsbijdrage)
- Ondernemingsnummer
- BTW-nummer
- Sociaal verzekeringsfonds
- Statuut student-ondernemer
- Statuut student-zelfstandige
- Eenmanszaak
- Minimumkapitaal
- Bankattest
- Onbeperkte aansprakelijkheid
- Beperkte aansprakelijkheid
- Maatschap
- Vennootschap onder firma (vof)
- Commanditaire vennootschap (Comm.V)
- Stille vennoten (geldschieters)
- Besloten vennootschap (bv)
- Coöperatieve vennootschap (cv)
- VZW
- Naamloze vennootschap (nv)
- Eigen middelen (eigen inbreng, eigen vermogen)
- Sweat money
- FFF
- Subsidies
- Banklening
- Risico-kapitaal
- Crowdfunding
- Crowdlending