Deelnemershandleiding (Online Te Gebruiken)

l
m.n
shei
SIGNATURE EDITIE 4.0
inde
@w
Het persoonlijk leiderschapsysteem gebaseerd

op de tijdloze principes van effectiviteit.
2976
S107
Joost
Naam
OVER FRANKLINCOVEY
FranklinCovey is wereldwijd specialist op het gebied van persoonlijke-, leiderschaps- en
organisatie-effectiviteit.
l
m.n
We helpen organisaties om resultaten te behalen die een gedragsverandering vereisen. We
hebben expertise op zeven gebieden: leiderschap, uitvoering, productiviteit, vertrouwen, sales
performance, klantenloyaliteit en onderwijs.
Voor meer informatie over de producten en diensten van FranklinCovey kunt u contact opnemen
shei
met uw vaste contactpersoon of bellen naar +31(0)33 453 0627 (Nederland) of +32 (0)27190215
(België).
BELANGRIJK
inde
Copyright © Franklin Covey Co. Alle rechten voorbehouden.

FranklinCovey bezit of beheert alle eigendomsrechten en auteursrechten voor de inhoud van dit
document. Niets uit deze publicatie mag op enige wijze verveelvoudigd of overgedragen worden,
@w
hetzij elektronisch of mechanisch middel, inclusief fotokopieën, opnamen of gebruik van een
opslag- of zoeksysteem zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van FranklinCovey.
Dit product mag niet doorverkocht worden. Deze publicatie is alleen bestemd voor individueel
gebruik.
2976
Geregistreerde en/of in pending handelsmerken van FranklinCovey in de Verenigde Staten en

andere landen worden gebruikt in deze uitgave. Het gebruik van de handelsmerksymbolen ®
of TM is beperkt tot één of twee prominente handelsmerken per merk.
Handelsmerken in het bezit van anderen, worden alleen gebruikt op een 'non-trademark'
S107
wijzevoor enkel verklarende doeleinden, of de bezitter of gelicenceerde heeft toestemming

gegeven. Alle personen, bedrijven en organisaties die vermeld worden in casestudy's hierin
zijn puur fictief en bestemd als voorbeeld, tenzij dit uitdrukkelijk anders vermeld wordt. Elke
gelijkenis met bestaande organisaties of personen is puur toeval.
Eigenschap 6: Synergie foto (pag. 137) de film: ter beschikking gesteld door Landfill Harmonic.
FranklinCovey Netherlands
T +31 (0)33 453 0627
W www.franklincovey.nl
FranklinCovey België
T +32 (0)27 190 215
W www.franklincovey.be
FranklinCovey|CPS (voor het onderwijs in Nederland)

T +31 (0)33 453 4343
W www.cps.nl/franklincovey
© FranklinCovey. LEA130125 Versie 1.1.0

l
m.n
shei
inde
@w
Paradigma's en
2976
principes van
S107
effectiviteit
“ Mensen die leven volgens de ethiek van het
karakter hebben sterke, diepe wortels. Ze zijn
bestendig tegen de stress van het leven en
blijven groeien en vooruitgang boeken.”
Stephen R. Covey
PARADIGMA'S EN PRINCIPES VAN EFFECTIVITEIT
De 7 eigenschappen® belofte
Door de 7 eigenschappen toe te passen, word je effectiever in de dingen die voor
jouw professionele en privéleven belangrijk zijn. Schrijf enkele dingen op die je wilt
veranderen om effectiever te worden.
WERK:
l
m.n
shei
inde
@w
2976
PRIVÉ:
S107
2 © FranklinCovey.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
DEFINITIE VAN EFFECTIVITEIT

2976
De essentie van effectiviteit is dat je vandaag

de resultaten behaalt die je wilt behalen, op
S107
een manier die je in de toekomst in staat

stelt nog betere resultaten te behalen.
© FranklinCovey. 3
l
m.n
shei
inde
@w
2976
Als je vandaag één van de 7 eigenschappen

S107
toepast, dan zul je onmiddellijk de resultaten

zien; maar het blijft een levenslang avontuur
– een belofte voor je leven.
– Stephen R. Covey
4 © FranklinCovey.
P 1 2 3 4 5 6 7
Het 7 eigenschappen-proces
VOORBEREIDEN LEREN & OEFENEN TOEPASSEN
• 7 eigenschappen • 7 eigenschappen
assessment werksessie
l
m.n
shei
JE BENT HIER
inde
@w
CREËER EEN EFFECTIEVE LEEROMGEVING:

2976
S107
© FranklinCovey. 5
Karakter: de wortels van effectiviteit

Onze persoonlijkheid is net zoals de kruin van een boom, het is het eerste wat
mensen zien. Imago, technieken en vaardigheden kunnen ons succes beïnvloeden,
maar de echte bron van duurzame effectiviteit ligt in een sterk karakter – de wortels.
l
m.n
PERSOONLIJKHEID
shei
inde
@w
2976
KARAKTER
S107
We moeten onze energie eerst richten op de ontwikkeling

van ons karakter, dat vaak onzichtbaar is zoals de wortels
van een grote boom. Als we onze wortels cultiveren, zullen
we de vruchten zien ontstaan.
6 © FranklinCovey.
P 1 2 3 4 5 6 7
Inleiding tot het Groeicontinuüm
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
© FranklinCovey. 7
Groeifasen
Net zoals een volgroeide boom worden persoonlijke en interpersoonlijke
effectiviteit verkregen door een proces van natuurlijke groei. Benoem hieronder
het gedrag dat je ziet in elke fase van groei in je werk of privéleven. Beschrijf
vervolgens de resultaten (positief en/of negatief) van dit gedrag.
l
m.n
WEDERZIJDSE AFHANKELIJKHEID
Gedragingen
shei
Resultaten
inde
@w
ONAFHANKELIJKHEID
2976
Gedragingen
Resultaten
S107
AFHANKELIJKHEID
Gedragingen
Resultaten
8 © FranklinCovey.
P 1 2 3 4 5 6 7
Het Groeicontinuüm
Eige
nsc
ha
p 7H
OU
l
D
m.n
D
E
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
EERST BEGRIJPEN, Eigenschap 6
HE
DAN BEGREPEN shei
OVERWINNING
CREËER SYNERGIE
RP
WORDEN
MET JE OMGEVING
Eigenschap 4
inde
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
@w
Eigenschap 3
BELANGRIJKE ZAKEN EERST
2976
OVERWINNING OP
Eigenschap 1 JEZELF Eigenschap 2
WEES PROACTIEF BEGIN MET HET EIND
IN GEDACHTEN
S107
AFHANKELIJKHEID
Elk van de 7 eigenschappen is gebaseerd op principes van

effectiviteit, paradigma's die in lijn zijn met principes en
toepassingen die leiden tot effectieve resultaten.
© FranklinCovey. 9
Hoe je gewoontes verandert

De resultaten die we in ons leven bereiken, zijn afhankelijk van wat we doen. Wat
we doen is afhankelijk van hoe we de wereld rondom ons waarnemen.
PARADIGMA'S
l
m.n
ZIEN
shei
inde
@w
PRINCIPES
VAN EFFECTIVITEIT
2976
GEN
DO
J
RI
S107
N
K
RESULTATEN GEBRUIKEN
Zien-doen-krijgen cyclus
10 © FranklinCovey.
P 1 2 3 4 5 6 7
Wat zijn jouw paradigma's?
Paradigma's zijn de manieren

waarop we de wereld zien,
begrijpen en interpreteren –
l
onze mentale kaart.
m.n
BENOEM JE PARADIGMA'S: shei
inde
@w
2976
S107
Als je kleine veranderingen in je leven wilt maken, werk dan

aan je gedrag. Maar wanneer je grote sprongen wilt maken,
werk dan aan je paradigma's.
© FranklinCovey. 11
Paradigmaverschuiving
Wanneer heb jij in jouw leven een paradigmaverschuiving ervaren (bijv. door een
verandering van rol, een dramatische gebeurtenis of door nieuwe informatie)?
1. Om welke gebeurtenis of omstandigheid ging het?
l
m.n
shei
2. Wat heb je geleerd waardoor je paradigma is veranderd? (ZIEN)
inde
@w
3. Hoe heeft deze paradigmaverschuiving je gedrag beïnvloed? (DOEN)

2976
4. Welke resultaten heeft dat je opgeleverd? (KRIJGEN)

S107
ZIEN
5. Welke principes van effectiviteit waren van

toepassing? PRINCIPES
VAN EFFECTIVITEIT
EN
JG
DO
RI
N
K
P 1 2 3 4 5 6 7
Principes zijn tijdloos, universeel, vanzelfsprekend

en actueel, ongeacht of we deze accepteren of
begrijpen.
l
7 EIGENSCHAPPEN PRINCIPES
m.n
Eigenschap 1: Wees proactief®
Verantwoordelijkheid, keuze, rekenschap, initiatief, vindingrijkheid
shei
Eigenschap 2: Begin met het eind in gedachten®
Visie, commitment, richting
inde
Eigenschap 3: Belangrijke zaken eerst®

@w
Focus, integriteit, discipline, prioriteiten stellen
Eigenschap 4: Denk win-win®

Wederzijds voordeel, eerlijkheid, overvloed
2976
Eigenschap 5: Eerst begrijpen, dan begrepen worden®

Respect, wederzijds begrip, empathie, moed
S107
Eigenschap 6: Creëer synergie®

Creativiteit, samenwerking, diversiteit, nederigheid
Eigenschap 7: Houd de zaag scherp®

Vernieuwing, continue verbetering, balans
Deel kennis om te leren
Paradigma's en principes van effectiviteit
De 7 eigenschappen van effectief leiderschap
l
m.n
Effectiviteit
De gewenste resultaten behalen, op een manier die je in de toekomst in staat
stelt nog betere resultaten te behalen.
shei
inde
Kernconcepten
@w
Wortels van effectiviteit

2976
ZIEN
S107
Het Groeicontinuüm PRINCIPES VAN

EFFICIENTIE
EN
DO
IJG
N
KR
ZIEN
Hoe je gewoontes verandert

PRINCIPES VAN
EFFICIENTIE
EN
DO
IJG
ZIEN
E
N
KR
Paradigma's en principes van PRINCIPES VAN

EFFICIENTIE
EN
effectiviteit
DO
IJG
N
KR
P 1 2 3 4 5 6 7
Welke inzichten uit “paradigma's en principes van

effectiviteit” vind jij het meest waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Zaai een gedachte, oogst een actie; zaai

een actie, oogst een gewoonte; zaai een
gewoonte, oogst een karaktertrek; zaai een
karaktertrek, oogst een toekomst.
– Samuel Smiles
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
l
m.n
shei
inde
@w
EIGENSCHAP 1
Wees proactief ®
2976
De gewoonte van persoonlijke

verantwoordelijkheid
S107
“ Toen ik een boek doorbladerde, kreeg ik een

idee dat mijn inzicht volledig veranderde –
tussen wat er met ons gebeurt en onze reactie
daarop is er ruimte en hoe we die ruimte
benutten is de sleutel tot onze groei en geluk.”
Stephen R. Covey
EIGENSCHAP 1
Wees proactief ®
De gewoonte van persoonlijke verantwoordelijkheid
l
Eige
m.n
nsc
ha
p 7H
OU
D
D
shei
E
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
HE
DAN BEGREPEN CREËER SYNERGIE
inde
OVERWINNING
RP
WORDEN
MET JE OMGEVING
Eigenschap 4
@w
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
Eigenschap 3
2976
EIGENSCHAP 1
OVERWINNING OP
JEZELF Eigenschap 2
S107

IN GEDACHTEN
AFHANKELIJKHEID
Gebaseerd op de principes van verantwoordelijkheid, keuze,

rekenschap, initiatief en vindingrijkheid.
1 2 3 4 5 6 7
l
Doorsnee paradigma Zeer effectief paradigma
m.n
Zo is het nu eenmaal en ik kan er Ik ben vrij om te kiezen en ben zelf
niet veel aan veranderen. verantwoordelijk voor mijn geluk.
shei
inde
Doorsnee Zeer effectieve

toepassingen toepassingen
@w
• Reageren naargelang je • Pauzeren en reageren op basis

humeur, gevoelens en van principes en gewenste
omstandigheden. resultaten.
2976
• Verwijten, beschuldigen en • Proactieve taal gebruiken.

slachtoffertaal gebruiken.
• Tijd en energie verspillen • Focus op je cirkel van invloed.
S107
aan zaken waarover je geen

controle hebt.
• Negatieve patronen doorgeven. • Een transitiepersoon worden.
ASSESSMENTSCORE EN AANDACHTSPUNTEN
EIGENSCHAP 1 WEES PROACTIEF
Pauzeer en reageer op basis van

principes en gewenste resultaten
Reactief gedrag
Als mensen reactief zijn, dan laten ze toe dat externe invloeden (humeur en
l
m.n
gevoelens van anderen en omstandigheden) hun reactie beïnvloeden.
shei
STIMULUS
STIMULUS REACTIE
inde
@w
Proactief gedrag
2976
Als mensen proactief zijn, dan pauzeren ze even om hun reactie te kiezen op basis
van principes en gewenst resultaat. Hun vrijheid om te kiezen wordt groter als ze de
S107
ruimte tussen stimulus en reactie wijs gebruiken.
VRIJHEID OM
STIMULUS
STIMULUS REACTIE
TE KIEZEN
STIMULUS
STIMULUS REACTIE STIMULUS
1 2 3 4 5 6 7
Jouw reactieve gedrag

1. Op welke momenten is de kans aanwezig dat je reactief reageert?
2. Beschrijf een recente situatie waarin je reactief was.
l
m.n
3. Wat zei, deed, dacht of voelde je?
4. Waar kwam deze reactie uit voort? shei

inde
@w
2976
JE BENT REACTIEF JE BENT PROACTIEF

WANNEER JE: WANNEER JE:
S107
• Kwaad wordt en dingen zegt • Kalm blijft.

waarvan je spijt krijgt.
• Geen verantwoordelijkheid • Verantwoordelijkheid neemt.
voor je daden neemt.
• Zeurt en klaagt. • Nadenkt voordat je reageert.
• Andere mensen en dingen de • Focust op oplossingen.
schuld geeft.
• Een slachtofferrol aanneemt. • Initiatief neemt om dingen
waar te maken.
Waar komt mijn gedrag vandaan?
GENEN
“Ik ben zo geboren.”
l
m.n
shei
OPVOEDING
inde
“Mijn ouders hebben me zo opgevoed.”

@w
2976
OMGEVING
“Ik kan er niets aan doen. Het komt door mijn omgeving.”
S107
l
m.n
Je wordt beïnvloed door je genen,
opvoeding en omgeving, maar jeshei
wordt er niet door bepaald.
inde
@w
2976
S107
VRIJHEID OM
STIMULUS
STIMULUS REACTIE
TE KIEZEN
Proactief gedrag
STIMULUS
STIMULUS VRIJHEID OM
STIMULUS REACTIE
TE KIEZEN
l
m.n
shei
DE 4 UNIEKE MENSELIJKE GAVEN
inde
ZELFBEWUSTZIJN VOORSTELLINGSVERMOGEN GEWETEN ONAFHANKELIJKE WIL

@w
2976
De 4 unieke menselijke gaven

ZELFBEWUSTZIJN
1
S107
Ons vermogen om afstand te nemen van onszelf en na te denken over

onze gedachten, humeur en gedrag.
VOORSTELLINGSVERMOGEN
2 Ons vermogen om verder te kijken dan onze ervaring en huidige realiteit.
GEWETEN
3
Ons vermogen om goed van slecht te onderscheiden.
ONAFHANKELIJKE WIL
4 Ons vermogen om te handelen, onafhankelijk van externe invloeden.
1 2 3 4 5 6 7
De 4 unieke gaven toepassen

Denk aan een specifieke situatie waarin je geneigd bent reactief te reageren.
ZELFBEWUSTZIJN
Wat zijn de gevolgen van je reactieve gedrag op jezelf, je relaties en je vermogen
om effectieve resultaten te behalen?
l
m.n
shei
VOORSTELLINGSVERMOGEN
Welk effect wil je hebben op jezelf, je relaties en resultaten?
inde
@w
GEWETEN
2976
Wat is een betere, effectievere reactie?

_
S107
ONAFHANKELIJKE WIL
Wat doe je de volgende keer anders om te pauzeren en dan beter te reageren?
Pauzeer voordat je reageert

Situatie: Er zijn geruchten dat jouw organisatie zal worden overgenomen door
een andere grote organisatie. Je maakt je zorgen dat jouw afdeling zal worden
wegbezuinigd omdat je merkt dat het hoger management zeer kritisch is geworden.
Deze week nog kreeg je van jouw direct leidinggevende een boze e-mail over een
onbelangrijk probleem.
l
m.n
Je bent ervan overtuigd dat jouw team en jijzelf de laatste jaren goed werk hebben
geleverd en de organisatie veel geld hebben bespaard. Je vindt je werk leuk en hebt
goede relaties binnen de organisatie. Je vraagt je af of het hoger management op de
hoogte is van je bijdragen – en of deze er wel toe doen. Ongeacht hoe goed je hebt
shei
gepresteerd, jouw team kan wegbezuinigd worden.
inde
1. Wat zijn de stemmingen, gevoelens en omstandigheden die met deze situatie

gepaard gaan?
@w
2976
2. Wat zijn reactieve reacties op deze situatie? Wat kunnen de gevolgen zijn als we
reactief reageren?
S107
3. Wat zijn proactieve reacties? Wat kunnen de gevolgen zijn als we proactief
reageren?
1 2 3 4 5 6 7
Gebruik proactieve taal

REACTIEVE TAAL PROACTIEVE TAAL
• “Ik kan niet.” • “Ik kan.”
• “Het is niet mijn fout.” • “Het spijt me.”
l
m.n
• “Ik moet.” • “Ik kies ervoor om.”
• “We hebben geen andere keuze.” • “Laten we onze opties eens bekijken.”
• “Ze verbieden me.” • “Ik zorg ervoor.”
shei
• “We kunnen er niets aan doen.” • “Er moet toch iets zijn dat we kunnen
doen.”
inde
@w
2976
S107
Proactieve taal is de taal van leiderschap.

– Rajan Kaicker
BETROK
L VAN KE
E N
HE
CIR
ID
CIRKEL VAN
INVLOED
Focus op jouw cirkel van invloed

Jouw cirkel van invloed bevat die dingen waar je direct invloed op hebt. Jouw
cirkel van betrokkenheid bevat alle dingen die je nauw aan het hart liggen, maar
waarop je geen of weinig invloed hebt.
BETROK
L VAN KE
E N
l
BETROK N BETROKK BETRO
CIR CIRK
m.n
N KK
HE HE
KE
L VA E VA E
L
ID
E
Reactieve focus
KE
NH
N
NH
K
CIR
CIRKEL VAN
EID
EID
ID
Wanneer mensen zich focussen op dingen INVLOED
KEL VAN
waarop ze geen invloedCIRKEL
hebben,VAN
dan hebben shei CIRKEL VAN
VLOED INVLOED INVLOED
ze minder tijd en energie om zich te focussen
op dingen waarop ze wel invloed hebben.
inde
Daardoor wordt hun cirkel van invloed kleiner.

@w
2976
N BETROKK N BETROKK
VA E L VA E V
L E L
Proactieve focus
KE
NH
NH
K
KE
CIR
CIR
EID
S107
EID
CIR
Wanneer mensen zich focussen op de

dingen die ze kunnenCIRKEL VAN dan
beïnvloeden, CIRKEL VAN
INVLOED INVLOED
vergroten ze hun kennis en ervaring
en vergroten ze hun betrouwbaarheid.
Daardoor zal hun cirkel van invloed groter
worden.
1 2 3 4 5 6 7
Cirkel van invloed activiteiten

Waar besteed je op een alledaagse dag jouw tijd en energie aan? Noteer elke
activiteit in de betreffende cirkel.
l
m.n
ETROK
VAN B KE
L N
KE shei
HE
R
CI
ID
inde
CIRKEL VAN
@w
INVLOED
2976
S107
Cirkel van invloed uitdaging

1. Benoem een uitdaging op je werk of in je privéleven – een situatie die je
frustreert en waarvoor je enige verantwoordelijkheid hebt.
2. Beschrijf jouw zorgen.
l
m.n
BETROK
L VAN KE
E N
RK
HE
CI
ID
shei
CIRKEL VAN
INVLOED
inde
3. Waar heb je invloed op?

@w
2976
4. Welke acties ga je deze week ondernemen in jouw cirkel van invloed?
BETROK
N BETROKK VAN KE VA
N
S107
VA E
L EL L
KE
NH
NH
K
KE
CIR
CIR
EID
EID
CIR
CIRKEL VAN CIRKEL VAN CI

INVLOED INVLOED I
1 2 3 4 5 6 7
JIJ
NEGATIEVE POSITIEVE
PATRONEN UIT PATRONEN IN
HET VERLEDEN DE TOEKOMST
Word een transitiepersoon

Een transitiepersoon stopt ongezond, schadelijk of ineffectief gedrag en vervangt
dit door proactief, nuttig, effectief gedrag. Deze persoon modelleert positief gedrag
en geeft gewoontes door die anderen op een positieve manier beïnvloeden en
versterken.
l
m.n
NEGATIEVE POSITIEVE
PATRONEN UIT PATRONEN IN
shei
JIJ
1. Wie is/was voor jou persoonlijk een transitiepersoon?

inde
@w
2. Welke invloed heeft/had deze persoon op jou?

2976
3. In welke specifieke situatie kun jij een transitiepersoon zijn? Denk aan je cirkel
van invloed op het werk, in je privéleven, familie en gemeenschap.
S107
Voor de wereld ben je misschien maar gewoon één persoon,

maar voor één persoon ben je misschien de hele wereld.
– Josephine Billings
JIJ
NEGATIEVEAN BETROK VRIJHEID OM POSITIEVE
STIMULUS
STIMULUS
V KE REACTIE
PATRONENELUIT N TE KIEZEN
PATRONEN IN
HE
CIR
ID
CIRKEL VAN
INVLOED
Eigenschap 1: Wees proactief

De gewoonte van persoonlijke verantwoordelijkheid
STIMULUS
STIMULUS VRIJHEID OM
STIMULUS REACTIE
TE KIEZEN
l
m.n
Zeer effectief paradigmaN BETRO N BETROKK
N BETROKK VA KK VA
VA E L DE E UNIEKE MENSELIJKE GAVEN
4 L E
L Ik ben vrij om te kiezen en ben Ezelf verantwoordelijk voor mijn geluk.
shei
KE
NH
NH
NH
K
KE
CIR
CIR
EID
EID
EID
CIR
ZELFBEWUSTZIJN VOORSTELLINGSVERMOGEN GEWETEN ONAFHANKELIJKE WIL

CIRKEL VAN CIRKEL VAN CIRKEL VAN
inde
INVLOED INVLOED INVLOED
NEGATIEVE POSITI
Zeer effectieve
PATRONEN UIT toepassingen PATRO
@w
HET VERLEDEN DE TOE

Pauzeer en reageeer op basis van JIJ
2976
de principes en gewenste resultaten.

S107
Gebruik proactieve taal. “IK KIES”
Focus op je cirkel van invloed.
Word een transitiepersoon.
1 2 3 4 5 6 7
Welke inzichten uit Eigenschap 1 vind jij het meest

waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Het is niet wat mensen doen dat ons kwetst, het is onze
reactie op wat ze doen die ons kwetst.
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
l
m.n
shei
inde
@w
EIGENSCHAP 2
Begin met
2976
het eind in
S107
gedachten ®
De gewoonte van persoonlijke visie
“ Het is ongelooflijk gemakkelijk om steeds harder

te werken en de ladder van succes te beklimmen
en vervolgens te ontdekken dat deze tegen de
verkeerde muur staat.”
Stephen R. Covey
EIGENSCHAP 2 BEGIN MET HET EIND IN GEDACHTEN
EIGENSCHAP 2
Begin met het eind in gedachten ®
Eige
l
nsc
m.n
ha
p 7H
OU
D
D
E
shei
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
HE
OVERWINNING
RP
inde
WORDEN
MET JE OMGEVING
Eigenschap 4
@w
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
Eigenschap 3
2976
OVERWINNING OP EIGENSCHAP 2
Eigenschap 1 JEZELF
S107
BEGIN MET HET EIND

WEES PROACTIEF
IN GEDACHTEN
AFHANKELIJKHEID
Gebaseerd op de principes van visie, commitment en richting.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
Ik kan niet voorspellen hoe Mijn visie en richting in het leven
mijn leven gaat lopen, ik laat me duidelijk bepalen, dat zal het
gewoon meevoeren met de stroom. shei verschil maken.
inde

@w
• Starten zonder te weten wat je • Definieer resultaten voordat je

wilt bereiken. begint.
2976
• De agenda's van anderen en • Stel een persoonlijk mission

omstandigheden laten bepalen statement op en leef dit na.
hoe jij je leven inricht.
S107
Definieer de resultaten voordat je reageert
l
m.n
MENTAAL shei FYSIEK
EERSTE CREATIE TWEEDE CREATIE
inde
Definieer resultaten Bereik resultaten

Een duidelijke agenda en doel Een productief overleg
@w
Goed onderbouwde Een succesvol product op de markt

marktspecificaties
Een doel met een duidelijk Een doel dat met glans wordt bereikt
2976
resultaat en deadline
Een richtinggevend persoonlijk Een leven van bijdragen en
mission statement voldoening
S107
Begin jij met het eind in gedachten:

Aan het begin van ieder overleg?
Bij het plannen van een nieuw jaar, een nieuwe week of een nieuwe dag?
Aan de start van een nieuw project?
Wanneer u vakantieplannen maakt?
Voordat je een belangrijk gesprek start?
Voordat je een belangrijke relatie aangaat?
P 1 2 3 4 5 6 7
Hoe weet je dat?

Kies hieronder twee of drie situaties (of kies je eigen situatie). Bepaal de gewenste
resultaten voor deze situaties. Gebruik je verbeelding om te bepalen hoe je weet of
je al dan niet bent geslaagd. Hoe ziet het uiteindelijke resultaat er uit? Hoe voelt dit
voor jou en de anderen? Wees specifiek en helder in je beschrijving.
Hoe weet je dat je:
l
m.n
• aan je gezondheid werkt?
shei
• een team hebt samengesteld dat goed kan samenwerken?
inde
• een crisis goed hebt aangepakt?

@w
• een effectieve leidinggevende bent?

2976
• een geweldige vakantie hebt gehad?

S107
• een succesvolle klantrelatie hebt ontwikkeld?
• de ouder bent die je wilt zijn?
• (je eigen situatie?)
Stel een persoonlijk mission

statement op en leef dit na
Zeer effectieve mensen vormen hun eigen toekomst, in plaats dat deze door
andere mensen, hun cultuur of omstandigheden wordt gevormd. Een goed mission
statement:
l
m.n
• is gebaseerd op de principes van effectiviteit.
• verduidelijkt wat er voor jou het meest belangrijk is – je diepste waarden.
• geeft richting en doel. shei

• is gericht op de meest belangrijke aspecten van jouw leven.
inde
• laat het beste in jou zien.

@w
2976
S107
EEN PERSOONLIJK MISSION STATEMENT IS
een beginselverklaring waarop alle

beslissingen die je in je leven maakt zijn
gebaseerd.
P 1 2 3 4 5 6 7
Mensen die invloed op je hebben gehad

Stel dat je de vier of vijf mensen, die je het meest beïnvloed hebben – verleden
of heden – kunt uitnodigen om te komen eten en die mensen zitten allemaal met
je aan tafel. Noteer hieronder hun namen. Beschrijf vervolgens de kwaliteiten of
eigenschappen van deze mensen die je het meest waardeert.
l
Naam: _____________________________________________________________________________________
m.n
Kwaliteiten of eigenschappen _
shei
Naam: _____________________________________________________________________________________
Kwaliteiten of eigenschappen
inde
@w
Naam: _____________________________________________________________________________________
Kwaliteiten of eigenschappen:
2976
Naam: _____________________________________________________________________________________
S107
Naam: _____________________________________________________________________________________
Ontdek jezelf
Bij het beantwoorden van de volgende vragen, denk dan aan de
unieke menselijke gaven van zelfbewustzijn, voorstellingsvermogen
en geweten. Je oefent je onafhankelijke wil uit wanneer je jouw
antwoorden op deze vragen omzet in acties.
Zelfbewustzijn
l
m.n
• Ik ben op mijn best wanneer:
shei
inde
• Ik ben op mijn slechtst wanneer:

@w
• Wat vind ik echt leuk aan mijn werk?

2976
S107
• Wat vind ik echt leuk om te doen in mijn vrije tijd?
• Mijn talenten en gaven zijn:
Onze missies in het leven zijn eerder
een ontdekking dan een uitvinding.
– Viktor Frankl
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Voorstellingsvermogen
• Als ik een onbeperkte hoeveelheid tijd en middelen zou hebben, wat zou ik dan
doen?
l
m.n
• Mijn mogelijke levensdoelen zijn:
shei
inde
• Ik wil een persoon zijn die:

@w
2976
Geweten
S107
• Wat beschouw ik als mijn meest belangrijke toekomstige bijdrage aan anderen?
• Zijn er zaken waarvan ik het gevoel heb dat ik ze echt zou moeten doen, zelfs als
ik deze gedachten al verschillende keren heb genegeerd? Wat zijn deze zaken?
P 1 2 3 4 5 6 7
Bijdrage statements
Effectief zijn betekent de tijd nemen om je nalatenschap in ieder van je sleutelrollen
te bepalen. Deze rollen vertegenwoordigen je meest belangrijke relaties en
verantwoordelijkheden.
Definieer de nalatenschap die je wilt achterlaten door de stappen op de volgende pagina

te doorlopen:
l
m.n
1. Benoem maximaal zeven sleutelrollen (zowel werk als privé).
2. Noteer voor elke rol de naam van een sleutelpersoon.

shei
3. Veronderstel dat je je 80ste verjaardag viert. Op dat feestje zijn de sleutelpersonen
inde
van elke rol aanwezig. In de vakken “Bijdrage statements” benoem je wat je van
ieder persoon zou willen horen over jouw nalatenschap en de impact die je hebt
gehad op zijn/haar leven.
@w
2976
S107
Er bestaat geen groter genot of grotere beloning dan een

verschil te kunnen maken in iemand's leven.
– Mary Rose McGeady
Benoem bijdrage statements voor sleutelrollen

Rollen en
relaties Bijdrage statements
Rol 1:
Sleutelpersoon:
l
m.n
Rol 2:
Sleutelpersoon: shei
inde
Rol 3:
Sleutelpersoon:
@w
Rol 4:
2976
Sleutelpersoon:
S107
Rol 5:
Sleutelpersoon:
Rol 6:
Sleutelpersoon:
Rol 7:
Sleutelpersoon:
P 1 2 3 4 5 6 7
Definieer de langetermijndoelen
Wat zijn de twee of drie belangrijkste dingen die je in elke rol zou moeten doen om
deze bijdrage statements te realiseren?
Rol 1
l
m.n
Rol 2
shei
inde
Rol 3
@w
Rol 4
2976
S107
Rol 5
Rol 6
Rol 7
Stel je persoonlijk mission statement op

• Schrijf vijf minuten zonder te stoppen.
• Als je niets meer kunt bedenken, blijf dan toch verder schrijven totdat je iets
nieuws te binnen schiet.
• Maak je geen zorgen over hoe het er uitziet. Schrijf gewoon je gedachten op.
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Herzie en verfijn je persoonlijk mission statement

Neem enkele weken de tijd om je mission statement te herzien en te verfijnen. Je
kunt ideeën putten uit het volgende:
• Gebruik de eigenschap 2-activiteiten in het 7 X 7 Contract™.
• Gebruik ideeën uit de “Mission Statement Builder” in de app Living the 7 Habits™.
l
• Lees: “Het scenario herschrijven: je eigen eerste schepper worden” in het boek
m.n
“De zeven eigenschappen van effectief leiderschap” bij eigenschap 2.
• Lees mission statements van anderen, boeken of citaten, poëzie, biografieën en
andere literatuur die je inspireert.
shei
• Houd een persoonlijk dagboek bij of herlees een oud dagboek om een groter
gevoel van zelfbewustzijn op te bouwen.
inde
• Stel een missieverklaring op – een of twee zinnen – en leer deze uit je hoofd.
• Overweeg om je persoonlijk mission statement in beeldvorm of audiovisueel te
@w
maken.
• Deel jouw persoonlijk mission statement met anderen – vrienden, familie, social
media, enz.
2976
S107
Het maakt niet zoveel uit hoe hard je nu precies gaat als je
niet de juiste richting hebt gekozen.
P 1 2 3 4 5 6 7
PRIVÉ
Mission statement galerij
Ik wil de persoon
zijn die mijn hond
l
m.n
HET GOEDE LEVEN al denkt dat ik ben.
Wees vriendelijk en goed
Leef eenvoudig shei
Wees blij voor anderen
inde
Vervang zorgen door vertrouwen

Verspil geen energie aan wat-als
Dingen die me tegenhouden
@w
loslaten
Houd mijn gedachten zuiver
2976
S107
Leef alsof het je laatste dag is Houd van iedereen die je ontmoet
Lach zoveel mogelijk
© FranklinCovey. Leer van je fouten 51
Veel lachen en liefhebben;
Het respect winnen van intelligente mensen
En de genegenheid van kinderen;
De waardering van eerlijke critici verdienen
En het verraad verdragen van onechte
vrienden;
Schoonheid waarderen;
Het beste ontdekken in anderen;
Het beste geven van jezelf;
Om de wereld een beetje beter te maken,
Hetzij door een gezond kind,
l
m.n
Een stukje tuin,
Of een herwonnen sociale situatie;
Met enthousiasme gespeeld en gelachen
Om oprecht en vreugdevol shei
hebben
En met volle overgave hebben gezongen;
het beste uit mezelf te
Weten dat één leven gemakkelijk is geworden
inde
halen, terwijl ik alles wat ik

Omdat je hebt geleefd -
heb met de wereld en de Dat is succesvol succes zijn.
mensen rondom me deel.
@w
– Anoniem
2976
Een rijk leven creëren door andere lief te hebben en te

dienen – familie, de gemeenschap, collega's en anderen
S107
die hulpbehoevend zijn.
P 1 2 3 4 5 6 7
Mijn creativiteit
en positiviteit
gebruiken om het
leven van mensen
om me heen
te verbeteren,
en anderen te
l
inspireren door
m.n
middel van stille
shei kracht.
inde
Voornemen
@w
Elke morgen is mijn eerste actie het volgende voornemen te maken voor die dag:
ik ben voor niemand op deze wereld bang. Ik heb alleen ontzag voor God. Ik zal
niemand kwaad doen. Ik laat me door niemand onrechtvaardig behandelen. Ik
2976
zal onwaarheid overwinnen met waarheid. En door onwaarheid te weerstaan, kan

ik al het lijden dragen. – Mahatma Gandhi
S107
mijn missie:
oprecht zijn.
mezelf zijn.
alles met
liefde doen.
TEAM EN ORGANISATIE
Om het publiek de best mogelijke Ons doel is de logistiek

brandveiligheid, noodhulp, medische te optimaliseren van
diensten en brandpreventie te bedrijven en organisaties
l
m.n
bieden, en om alle personen te die de ambitie hebben een
behandelen als familie. verschil te maken.
– Brandweerkazerne 51 shei – Swedish Software –
Development Company
inde
Wij stellen
@w
mensen en
organisaties
2976
in staat zichzelf
te overstijgen.
S107
– FranklinCovey
Leiders
ontwikkelen,
een kind
tegelijk.
54
– Basisschool © FranklinCovey.
FAMILIE
Onze familiemissie:
Geen lege stoelen
l
m.n
shei
Deze familie zal...
Attent zijn Tijd samen
inde
Respectvol zijn doorbrengen

Gezond en actief zijn Medeleven tonen
@w
Positief zijn Dankbaar zijn

zorgzame
Zorg voor een Een doel hebben Plezier hebben
en ondersteunende
2976
omgeving met
onvoorwaardelijke
S107
liefde en respect.
Stimuleer ieders
creativiteit en
passie. Iedere dag
integer, intens,
onbaatzuchtig en
met drang naar avontuur
beleven.
55
Eigenschap 2: Begin met het eind in gedachten
l
m.n
Zeer effectief paradigma
Mijn visie en doel in het leven duidelijk bepalen, dat zal het verschil maken.
shei
inde
Zeer effectieve toepassingen

@w
Definieer resultaten voordat je

begint.
2976
MENTAAL FYSIEK
EERSTE CREATIE TWEEDE CREATIE
S107
Stel een persoonlijk mission

statement op en leef dit na.
P 1 2 3 4 5 6 7
Welke inzichten uit eigenschap 2 vind jij het meest

waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Leid jouw leven of iemand anders zal jouw

leven leiden.
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
S107
2976
@w
inde
shei
m.n
l
Mission statement
S107
2976
@w
inde
shei
m.n
l
l
m.n
shei
inde
@w
EIGENSCHAP 3
Belangrijke zaken
2976
eerst ®
S107
De gewoonte van zelfmanagement
“ Het belangrijkste is om het belangrijkste het

belangrijkste te laten zijn.”
Stephen R. Covey
EIGENSCHAP 3
Belangrijke zaken eerst ®
Eige
l
nsc
m.n
ha
p 7H
OU
D
D
E
shei
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
HE
OVERWINNING
RP
inde
WORDEN
MET JE OMGEVING
Eigenschap 4
@w
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
2976
EIGENSCHAP 3 BELANGRIJKE ZAKEN EERST
OVERWINNING OP
S107

IN GEDACHTEN
AFHANKELIJKHEID
Gebaseerd op de principes van focus, integriteit, discipline en prioriteren.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
Ik besteed tijd aan de meest urgente Ik besteed tijd aan de meest
zaken. belangrijke zaken.
shei

inde
@w
»» De meeste tijd besteden aan het »» Focus op je hoogste prioriteiten.

managen van crisissen en de
agenda's van anderen.
2976
»» Proberen om alles te doen. »» Elimineer het onbelangrijke.

»» Soms of helemaal niet plannen. »» Plan elke week.
»» Je laten verleiden door de druk »» Trouw blijven op het moment
S107
van het moment. van keuze.
Belangrijke dingen mogen nooit
l
m.n
ondergeschikt worden gemaakt aan
onbelangrijke dingen.
shei
– Johann Goethe
inde
@w
2976
S107
P 11 22 3 44 55 66 77
Wat kan een verschil maken?

Wat is één ding dat jij regelmatig kunt doen, dat je nu niet
doet, om een belangrijk, positief verschil te maken in jouw
werken privéleven?
WERK:
l
m.n
shei
inde
@w
2976
PRIVÉ:
S107
© FranklinCovey. © FranklinCovey. 65
Focus op je hoogste prioriteiten

De tijdmatrix®
NIET URGENT
URGENT
l
Q2
m.n
Q1 NOODZAAK
EFFECTIVITEIT
Proactief werken
shei
BELANGRIJK
Crisissen Belangrijke doelen

Dringende meetings Creatief denken
Deadlines op het laatste Plannen en voorkomen
inde
moment Relaties versterken

Dringende problemen Leren en vernieuwen
Onverwachte Recreatie
gebeurtenissen
@w
Q3 Q4
2976
AFLEIDING VERSPILLING
NIET BELANGRIJK
Onnodige onderbrekingen Onbelangrijk werk

Onbelangrijke rapporten Activiteiten vermijden
S107
Onbelangrijke meetings Teveel ontspanning,

Kleine problemen van anderen televisie, gaming, internet
Onbelangrijke e-mails, taken, Tijdverspillers
telefoongesprekken, status Roddelen
posts, enz.
BELANGRIJK
Activiteiten die je missie, rollen, waarden en belangrijkste doelen
vertegenwoordigen.
URGENT
Activiteiten die onmiddellijke aandacht vereisen.
l
m.n
DE KWADRANT ZELF-CHECK
Stel jezelf regelmatig deze vragen:

shei
1. In welk kwadrant bevind ik me nu?
inde
2. Waarom ben ik hier?

@w
3. Hoe lang ben ik hier al?

2976
4. Wat zijn de gevolgen als ik hier blijf?

S107
Elimineer het onbelangrijke

Benoem activiteiten uit een gemiddelde dag of week. Wijs elke activiteit aan een
kwadrant toe.
URGENT NIET URGENT
l
Q1 Q2
m.n
NOODZAAK EFFECTIVITEIT
BELANGRIJK
shei
inde
@w
Q3 Q4
2976
AFLEIDING VERSPILLING
NIET BELANGRIJK
S107
Beschrijf hoe je de onbelangrijke Q3 en Q4 activiteiten zult elimineren.
P 1 2 3 4 5 6 7
Q3 op het werk
URGENT NIET URGENT
Q1 NOODZAAK Q2 EFFECTIVITEIT
BELANGRIJK
l
m.n
Crisissen Proactief werken
Dringende meetings Belangrijke doelen
Deadlines op het laatste Creatief denken
momentt Plannen en voorkomen
Dringende problemen shei Relaties versterken
Onverwachte Leren en vernieuwen
gebeurtenissen Recreatie
inde
Q3
Q3 DISTRACTION Q4 VERSPILLING
@w
AFLEIDING
NIET BELANGRIJK
Needless interruptions Onbelangrijk werk

Onnodige onderbrekingen
Unnecessary reports Activiteiten vermijden
Onbelangrijke rapporten
Irrelevant meetings Teveel ontspanning,
2976
Onbelangrijke meetings
Other people’s minor issues televisie, gaming, internet
Kleine problemenemail,
Unimportant van anderen Tijdverspillers
Onbelangrijke e-mails,
tasks, phone calls, taken,
status Roddelen
telefoongesprekken,
posts, etc. status
S107
posts, enz.
Wat zijn de chronische Q3 activiteiten bij jou op het werk?
Hoe kun jij helpen om deze te elimineren of verminderen?
Jouw belangrijke dingen

Noteer vijf of zes belangrijke dingen die je voorrang wilt
geven in je werken privéleven, vervolgens prioriteer je deze.
l
m.n
_
shei
inde
@w
2976
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
2976
Als je me zou vragen wat je leven meer

in balans zou brengen en je productiviteit
S107
zou verhogen, dan zou zou ik zeggen:

plan iedere week je week voordat de week
begint.
Plan elke week

1. Maak verbinding met missie, rollen en doelen
l
m.n
»» Welke kernwoorden uit jouw persoonlijk
mission statement zullen je deze week
richting geven?
shei
»» Welke rollen hebben deze week jouw
aandacht nodig?
inde
Big Rocks WEEK VAN: ________________________________________
ROLLEN BIG ROCKS
1
Houd de zaag
scherp®
LICHAAM:
VERSTAND:
HART:
ZIEL:
»» Hoe kun je elke week je rollen in balans
houden?
@w
4
»» Aan welke langetermijndoelen wil je deze
week werken?
2976
2. Plan de Big Rocks © FranklinCovey.

S107
Stel de Big Rocks vraag:

“Wat is het belangrijkste (één of twee dingen) dat ik deze week in deze rol kan doen?”
WERKROL Big Rocks van deze week:

Projectmanager 1. Kwartaaloverleg met Jan
2. E
en budgetvoorstel voor het volgende
project voorbereiden.
PRIVÉROL Big Rocks van deze week:
Ouder 1. Een afspraak met Suze's leerkracht plannen.
2. Avondeten met familie
P 1 2 3 4 5 6 7
TIPS VOOR WEEKPLANNING

»» Wanneer? Voordat de week begint.
»» Waar? Op een rustige plek.
»» Hoe lang? 20–30 minuten.
3. De rest organiseren
Plan je andere activiteiten, taken en afspraken rond je Big Rocks.
MA DI WO DO VR ZA ZO
l
OCHTEND
m.n
Hardlopen Hardlopen Hardlopen Hardlopen
6 Internationale Internationale
telefoontjes telefoontjes
7 shei
8
Budgetvoorstel Klantenrapport Productlancering
inde
Teamoverleg voorbereiden afwerken evalueren
9
@w
10
11
Grafieken Overleg
2976
nalopen Jan
MIDDAG
1
S107
4
Afspraak
tandarts
5
Familiediner Familiediner Familiediner
6
Afspraak met Suze's

TAKEN leerkracht plannen
Wekelijks plannen
ROLLEN BIG ROCKS MAANDAG

6 uur
LICHAAM:
VERSTAND: 7
1 Houd de zaag
scherp® HART:
l
m.n
ZIEL: 8
9
2 shei
10
inde
11
3
12
@w
1
2976
4 2
3
S107
4
5
6
6
7
7 TAKEN
P 1 2 3 4 5 6 7
DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Trouw blijven aan jezelf op het moment

van keuze
Situatie: Het is tijd voor de afspraak met Willem en je loopt enorm achter met je
werk. Je hebt 45 ongeopende e-mails en verschillende voicemails die je nog niet
hebt beluisterd. Sharon vraagt: “is het rapport klaar dat je me hebt beloofd?” Hoe
l
m.n
blijf je trouw op het moment van keuze met behulp van de eigenschap 3 concepten
en toepassingen?
shei
inde
@w
Situatie: Je hebt je gezin beloofd dat jullie donderdag samen zullen eten, maar
2976
op het moment dat je het kantoor wilt verlaten, komt er iemand van jouw team
aangerend die zegt dat er een ernstig probleem is met een ontevreden klant. Je
leidinggevende wil dat je het probleem onmiddellijk oplost, wat je de hele avond zal
kosten. Hoe blijf je trouw op het moment van keuze met behulp van de eigenschap
S107
3 concepten en toepassingen?
P 1 2 3 4 5 6 7
Jouw moment van keuze

Denk aan de twee dingen die je op pagina 65 hebt benoemd. Hoe zal eigenschap 3
je helpen trouw te blijven op het moment van keuze?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Je kunt alleen nee zeggen tegen de populariteit van

Kwadrant 3 als je van binnen een grote 'ja' voelt branden.
Eigenschap 3: Belangrijke zaken eerst
l
m.n
Ik besteed tijd aan de meest belangrijke zaken. shei
inde

@w
Q2
Focus op je belangrijkste prioriteiten.
Q3 Q4
2976
Q2
S107
Elimineer het onbelangrijke. Q3 Q4
Big Rocks WEEK VAN: ________________________________________
ROLLEN BIG ROCKS
Plan elke week.

LICHAAM:
Houd de zaag VERSTAND:
1 scherp® HART:
ZIEL:
Q2 3
Q3het Q4
4
Trouw blijven op moment van

keuze.
5
© FranklinCovey.
P 1 2 3 4 5 6 7
Welke inzichten uit eigenschap 3 vind jij het meest

waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Actie vertolkt prioriteiten.

– Mahatma Gandhi
Overwinning op jezelf behalen® winnen
ZEER EFFECTIEF PARADIGMA

ZIEN
Eigenschap 1: Ik ben vrij om te kiezen en
ben zelf verantwoordelijk
voor mijn geluk.
l
m.n
Eigenschap 2: Mijn visie en doel in het
PRINCIPES
VAN EFFECTIVITEIT leven duidelijk bepalen, dat
zal het verschil maken.
shei
EN
JG
DO
Eigenschap 3: Ik besteed tijd aan de meest

I
E
R
belangrijke zaken.
N
inde
K
@w
ZEER EFFECTIEVE TOEPASSINGEN
Eigenschap 1: •Pauzeren en antwoorden

2976
RESULTATEN op basis van principes en

gewenste resultaten.
Eigenschap 1: Ik word de creatieve • Proactieve taal gebruiken.
kracht van mijn leven. • Focus op je cirkel van invloed.
S107
• Een transitiepersoon worden.

Eigenschap 2: Ik heb een duidelijke
visie over waar ik heen Eigenschap 2: • Definieer resultaten voordat
wil en wie ik wil zijn. je actie onderneemt.
• Stel een persoonlijk mission
Eigenschap 3: Ik ben gedisciplineerd statement op en leef dit na.
en krijg de meest
belangrijke dingen voor Eigenschap 3: • Focus op je hoogste prioriteiten.
elkaar. • Elimineer het onbelangrijke.
• Plan elke week.
• Blijf trouw op het moment van
keuze.
P 1 2 3 4 5 6 7
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
l
m.n
shei
inde
@w
Van overwinning
2976
op jezelf naar ®
S107
overwinning met
je omgeving ®
“ De overwinning op jezelf komt voor de

overwinning met je omgeving. Je kunt dit
proces niet omdraaien, net zoals je niet kunt
oogsten voordat je gezaaid hebt.”
Stephen R. Covey
Van overwinning op jezelf naar ®
overwinning met je omgeving ®
Eige
nsc
ha
p 7H
OU
D
l
D
m.n
E
ZA
AG
SC
HE
OVERWINNING MET
RP
shei
JE OMGEVING
inde
ONAFHANKELIJK
@w
Habit 3
PUT FIRST THINGS FIRST
OVERWINNING
2976
Habit 1
BE PROACTIVE
OP JEZELF BEGIN
Habit 2
WITH THE
END IN MIND
S107
AFHANKELIJK
P 1 2 3 4 5 6 7
Werk aan je emotionele bankrekening

bij anderen
De emotionele bankrekening (EBR) is een metafoor voor de hoeveelheid
vertrouwen die binnen een relatie aanwezig is. Stortingen bouwen en herstellen het
vertrouwen binnen een relatie. Opnames verminderen het vertrouwen binnen een
l
relatie.
m.n
Stortingen en opnames
shei
Denk aan een collega met wie je regelmatig contact hebt. Vink aan (stortingen,
neutraal, opnames) wat het beste aangeeft hoe je het gedrag van de ander ervaart
inde
als hij/zij:
OPNAME NEUTRAAL STORTING

@w
Je meeneemt naar een biologisch

restaurant, zodat jullie het werk
2976
kunnen bespreken.
Je vraagt om voor hem/haar een

presentatie te maken, zodat hij/zij
S107
een dag vrij kan nemen.
Fouten vindt in een rapport dat jij

hebt opgesteld en je laat weten wat
er fout is.
Je tagt in een foto op social media.
Je een sms stuurt om je te feliciteren

met je verjaardag.
VAN OVERWINNING OP JEZELF NAAR OVERWINNING MET JE OMGEVING
Emotionele bankrekening
Laag vertrouwen Hoog vertrouwen
l
m.n
OPNAMES STORTINGEN
• Veronderstellen dat je het begrijpt. • Probeer eerst te begrijpen.
• Onvriendelijk, onattent en shei
• Wees vriendelijk, beleefd en
onbeleefd zijn. respectvol.
• Beloftes niet nakomen. • Houd je aan je beloftes.
inde
• Ontrouw zijn, kwaadspreken. • Wees loyaal aan degenen die

afwezig zijn.
@w
• Onduidelijke verwachtingen • Maak je verwachtingen duidelijk.

creëren.
2976
• Trots en arrogant zijn. • Verontschuldig je.

• Wrok koesteren. • Vergeef.
S107
VOOR EEN STERKE EBR...

• Ken de munteenheid van de ander – wat voor de een een storting is, kan voor
de ander een opname zijn.
• Wees oprecht en consistent in je stortingen.
• Doe steeds kleine stortingen die uiteindelijk resulteren in een groot positief saldo.
• Bedenk dat hechte relaties meer stortingen vereisen.
• Probeer geen opnames te doen.
P 1 2 3 4 5 6 7
Werken aan je EBR

1. Neem een belangrijke werk- of privérelatie in gedachten die niet zo goed is als
je zou willen. Hoeveel bedraagt je saldo op de emotionele bankrekening bij deze
persoon (op een schaal van -10 tot +10)? Duid dit aan op de onderstaande grafiek.
RELATIE
l
m.n
–10 –5 0 +5 +10
shei
LAAG VERTROUWENSSALDO HOOG VERTROUWENSSALDO
inde
@w
2. Beschrijf drie dingen waarvan je denkt dat deze persoon ze als stortingen zal
beschouwen.
2976
S107
3. Beschrijf drie dingen waarvan je denkt dat deze persoon ze als opnames zal
beschouwen.
Van overwinning op jezelf naar
overwinning met je omgeving
l
m.n
Emotionele bankrekening shei
Een metafoor voor de hoeveelheid vertrouwen in een relatie.
inde
@w

2976
Werk aan het saldo op je emotionele

bankrekening bij anderen.
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
Welke inzichten uit de emotionele bankrekening vind je het

meest waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
In relaties zijn de kleine dingen de grote dingen.

VAN OVERWINNING OP JEZELF NAAR OVERWINNING MET JE OMGEVING
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
l
m.n
shei
inde
@w
EIGENSCHAP 4
Denk Win-Win ®
2976
De gewoonte van wederzijds voordeel

S107
“ Als we uiteindelijk niet beiden winnen, dan

zullen we beiden verliezen. Daarom is een
win-win in relaties het enige realistische
alternatief.”
Stephen R. Covey
EIGENSCHAP 4
Denk Win-Win ®
Eige
l
nsc
m.n
ha
p 7H
OU
D
D
E
shei
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
HE
inde
OVERWINNING
RP
WORDEN
MET JE OMGEVING
EIGENSCHAP 4 DENK WIN-WIN

@w
ONAFHANKELIJKHEID
Eigenschap 3
2976
OVERWINNING OP
S107

IN GEDACHTEN
AFHANKELIJKHEID
Gebaseerd op de principes van wederzijds voordeel, eerlijkheid en

overvloed.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
Er is maar een beperkte hoeveelheid Er is voldoende voor iedereen en
en hoe meer jij krijgt, hoe minder ik dan nog is er over.
krijg. shei
inde
• Je bedreigd voelen door het • Zorg dat je een mentaliteit van
@w
succes van anderen. overvloed hebt.

• Ongevoelig zijn voor de • Moed en consideratie
behoeften en wensen van balanceren.
2976
anderen of eigen behoeften en

wensen opgeven voor de eisen
van anderen.
S107
• Alleen aan je eigen behoeften • Zowel aan de voordelen denken

denken. voor anderen als de voordelen
voor jezelf.
• Ervan uitgaan dat je wint of • Tot win-win overeenkomsten
verliest. komen.
Zes paradigma's van menselijke interactie:

1 WIN-VERLIES:
“Ik ga winnen en jij gaat verliezen.”
• I k gebruik mijn positie, macht, referenties, bezittingen of persoonlijkheid
om te krijgen wat ik wil.
l
• Ik denk alleen aan mezelf.
m.n
• Ik haal anderen omlaag zodat ik er beter uitkom.
• I k ga de competitie aan met anderen in plaats van met anderen samen te
werken. shei
Win-verlies-denken leidt tot:
inde
@w
2976
2 VERLIES-WIN:
“Loop maar over me heen, iedereen doet het.”
• Ik heb niet de moed om te laten weten wat ik nodig heb.
S107
• Ik ben vaak geïntimideerd, ik geef gemakkelijk op/toe.

• Ik wil geaccepteerd worden en populair zijn.
• Ik onderdruk veel van mijn gevoelens.
Verlies-win-denken leidt tot:
P 1 2 3 4 5 6 7
3 VERLIES-VERLIES:
“Als ik ga verliezen, dan zul jij ook verliezen.”
• Ik ben heel afhankelijk.
• Als ik niet kan winnen, dan zul jij ook niet winnen.
l
m.n
• Ik wil dat jij verliest, zelfs als dit mij schaadt.
Verlies-verlies-denken leidt tot:

shei
inde
@w
4 WIN:
“Zolang ik maar win, maakt het me niet uit of jij wint of verliest.”
2976
• Ik ben egoïstisch en denk alleen aan mijn eigen behoeften.

• I k ben me er niet van bewust wat mijn winst voor invloed heeft op
anderen.
S107
• Ik wil niet per se dat anderen verliezen, ik wil gewoon winnen.
Win-denken leidt tot:
5 WIN-WIN:
“Laten we een oplossing zoeken die voor ons beiden werkt.”
• I k vind jouw behoeften en wensen net zo belangrijk als die
van mij.
• Ik zoek naar wederzijds voordeel.
• Ik werk liever samen dan te wedijveren.
l
m.n
• Ik gebruik moed en consideratie wanneer ik communiceer.
Win-win-denken leidt tot:

shei
inde
6
@w
WIN-WIN OF GEEN OVEREENKOMST:

“Laat ons een oplossing zoeken die voor beide werkt – anders doen
we het niet.”
2976
• Ik zoek naar win-win-oplossingen.

• Ik respecteer het als we er niet uitkomen.
S107
• Ik kan de onderhandelingstafel verlaten.
Win-win of geen overeenkomst denken leidt tot:
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
2976
Win-win is een kader voor verstand en hart,

S107
dat constant op zoek is naar wederzijds

voordeel in alle menselijke interacties.
Win-win is gebaseerd op het model dat er
voor iedereen voldoende is – dat iemands
succes niet ten koste gaat van anderen.
Zorg voor een mentaliteit van overvloed

Beoordeling van overvloed
1. Hoe vaak vergelijk je jezelf met anderen om een gevoel van eigenwaarde te
vinden? Op welke manier vergelijk jij jezelf met anderen?
l
m.n
shei
inde
@w
2. Wanneer je aan het onderhandelen bent, vind je het dan makkelijker om aan je
2976
eigen behoeften te denken of aan die van anderen? Waarom?

S107
P 1 2 3 4 5 6 7
3. Hoe voelt het als personen slagen in iets waarin je zelf ook zou willen slagen?
l
m.n
shei
inde
@w
4. Zouden de mensen waarmee je leeft en werkt je als een competitief of

2976
samenwerkend persoon beschrijven? Waarom?

S107
Volwassenheid is het vermogen om je eigen

gevoelens en meningen te balanceren
l
met consideratie voor de gedachten en
m.n
gevoelens van anderen.
shei
– Hrand Saxenian
inde
@w
2976
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
Balanceer moed en consideratie

Denk na over hoe je weet of je hoog of laag scoort in moed of consideratie.
Je hebt veel Je hebt veel

moed als: consideratie als:
l
m.n
• Je met vertrouwen je ideeën en • Je de ideeën en meningen van
meningen deelt. anderen erkent.
• Je eerlijke feedback van anderen niet shei
• Je ervoor zorgt dat iedereen aan het
bedreigend vindt. woord komt.
• ___________________________________ • ___________________________________
inde
• ___________________________________ • ___________________________________
• ___________________________________ • ___________________________________
@w
Je hebt weinig moed als: Je hebt weinig consideratie als:

2976
• Je ideeën hebt maar die niet • Je mensen onderbreekt, hun zinnen

uitspreekt. afmaakt of doet alsof ze er niet bij
S107
zijn.
• Je afhaakt zodra je wordt
onderbroken. • Je e-mail checkt, telefoon opneemt of
sms/berichten beantwoordt, wanneer
• Je je snel gewonnen geeft als anderen
je met anderen in gesprek bent.
het niet met je eens zijn.
• ___________________________________ • ___________________________________
• ___________________________________ • ___________________________________
• ___________________________________ • ___________________________________
Strategieën om moed en consideratie te verhogen

Ik kan mijn moed verhogen door:
•
l
•
m.n
•
•
shei
•
inde
•
@w
Ik kan mijn consideratie verhogen door:

2976
•
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
2976
Win-win is in principe de gouden regel.

S107
‘Behandel mensen zoals jij behandeld zou

willen worden.’ En de gouden regel is een
basiswet van het leven. Het is de wet van
alle langdurige relaties. Het is de kern van
de wederzijds afhankelijke wereld.
Zoek wederzijds voordeel

Situatie: Alan maakt deel uit van een team dat een reorganisatie ondergaat. Alan's
leidinggevende, Sarina, heeft hem gevraagd om als interim teammanager te werken.
Alan, die nu al het werk van twee personen doet, is overwerkt en gestrest. Sarina's
leidinggevende verwacht goede resultaten voor een belangrijk, door deadlines
gedreven project dat nog dit kwartaal aan de verwachtingen van de stakeholders
l
m.n
moet voldoen.
shei
Alan’s wins Sarina’s wins
inde
@w
2976
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
Benoem wins
Denk aan een relatie of situatie die voordeel kan halen uit win-win-denken?
Vul de T-tabel in door de onderstaande vragen te beantwoorden:
l
Hoe wordt dit een win Hoe wordt dit een win
m.n
voor jou? voor de ander?
shei
inde
@w
2976
S107
Maak win-win overeenkomsten

Een win-win overeenkomst wordt gesloten wanneer twee of meerdere
belanghebbenden samenwerken aan wederzijds voordeel. De overeenkomsten
kunnen formeel of informeel zijn, schriftelijk of mondeling en kunnen in elke
situatie of omstandigheid worden afgesloten.
l
m.n
Verkoop-
contract shei
Projectteam
inde
Prestatieover-
eenkomst
@w
WIN-WIN
2976
OVEREENKOMST
Afdelings-
managers
Zakelijke
partners
S107
Ouder en kind Familieuitstapje
P 1 2 3 4 5 6 7
Win-win overeenkomst, voorbeeld 1

Situatie: David wil meer flexibele uren, zodat hij twee of drie dagen per week
kan telewerken. Ingrid, zijn leidinggevende, wil niet alleen dat het werk wordt
uitgevoerd, maar ook dat David uitstekende resultaten behaalt. Ze wil dat het
volledige team goed samenwerkt, zodat de teamleden effectief samenwerken.
David's wins Ingrid’s wins
l
m.n
• Wil twee of drie dagen per week • Heeft uitstekende resultaten nodig –
telewerken. het werk moet op tijd en uitstekend
• Wil meer flexibele werkuren sheiworden uitgevoerd.
wanneer hij op kantoor is (vroeger of • Moet David tijdens de normale
later beginnen of stoppen). kantooruren kunnen bereiken.
inde
• Wil het vertrouwen krijgen dat hij zijn • Wil er zeker van zijn dat dit geen
werk goed doet zonder dat hij constant trend zet – niet alle banen zijn zo
@w
op kantoor aanwezig moet zijn. flexibel.

• Vertrouwt erop dat hij technologie • Wil er zeker van zijn dat David
kan gebruiken om met zijn en andere teamleden voldoende
2976
medewerkers in contact te blijven. samenwerken.

• Is bereid om 's avonds te werken op • Wil ervoor zorgen dat haar
S107
de dagen dat hij vroeger naar huis gaat. ledinggevende blijft denken dat ze
het team goed leidt.
Onze overeenkomst:
David kan gedurende een proefperiode van drie maanden twee dagen per
week thuis werken. Hij moet tijdens de normale kantooruren bereikbaar zijn.
Hij krijgt meer flexibele werkuren op voorwaarde dat het werk op tijd klaar is
en goed wordt uitgevoerd. David zal de eerste maand elke week een meeting
hebben met Ingrid om zijn voortgang te bespreken om, zo nodig, bij te kunnen
sturen. Aan het einde van de maand zullen ze de voortgang bespreken en
vervolgens beslissen om deze flexibele werkafspraak voort te zetten of niet.
Ingrid moet ervan overtuigd zijn dat de nieuwe werksituatie even goed, zo niet
beter is dan de huidige.

Situatie: John wil een kamer in zijn appartement verhuren en plaatst een
advertentie. Sam is op zoek naar een kamer in de buurt van de universiteit
en reageert op de advertentie. Ze sturen elkaar e-mails over hun ideale
leefomstandigheden.
l
m.n
John’s wins Sam’s wins
• 's Ochtends en 's avonds rustige • Wonen aan de busroute naar de

momenten. shei
universiteit.
• Mijn kamergenoot is mijn vriend en • Niet alleen te wonen, maar wel met
inde
we drinken regelmatig samen koffie. slechts één kamergenoot.

• Op de hond passen wanneer ik op • Thuis kunnen studeren.
reis ben.
@w
• Mogelijkheid om bezoekers van

• De helft van de internetkosten en buiten de stad een week te laten
huishoudelijke kosten betalen. logeren.
2976
• Helpen met huishoudelijke taken – • De huur hetzelfde houden.

niet als huishoudelijk werk, maar als
• Een schone, nette leefruimte
“eigenaar” van de leefruimte.
hebben.
S107
• Over het algemeen netjes zijn.

• Af en toe vrienden uitnodigen om
• De huur met 10% verhogen. te komen eten.
Onze overeenkomst:
John gaat akkoord met de verhuur van de kamer aan Sam. Hij vraagt meer
huur dan Sam kan betalen dus komen ze overeen dat Sam drie dagen per
maand voor de hond zal zorgen in ruil voor een lagere huur.
P 1 2 3 4 5 6 7

Situatie: De afzet en ophaal zones voor leerlingen zijn te druk en mogelijk
gevaarlijk, vooral bij slecht weer.
l
m.n
Directie's wins Ouders/verzorgers wins
• Leerlingen kunnen worden afgezet • De speciale afzet en ophaal zones

en opgehaald op een daarvoor sheizijn veilig en in de buurt van de
aangewezen plek. schoolingang.
inde
• Auto's blokkeren de weg niet. • Er zijn tenminste twee speciale

plekken om leerlingen af te zetten of
• Mensen blijven niet stilstaan of
op te halen vlak bij de ingangen.
parkeren op deze plek, zodat de
@w
verkeersstroom niet gehinderd wordt. • Er zijn verkeersbegeleiders aanwezig

bij slecht weer op drukke dagen.
• Men blijft op een veilige afstand van
de oversteekplaats. • Er zijn borden die bestuurders
2976
waarschuwen dat ze hun voertuig

• Men vermijdt de oversteekplaats, en
niet onbeheerd mogen achterlaten
laten auto's niet onbeheerd achter
en de busbaan en oversteekplaats niet
zodat boetes worden vermeden.
S107
mogen blokkeren.
• Er worden geen boetes uitgeschreven
totdat de nieuwe verkeersregels
duidelijk zijn gecommuniceerd en
er een of twee waarschuwingen zijn
gegeven.
Onze overeenkomst:
De schooldirectie en ouders/verzorgers gaan akkoord met alle wins om
veiligheid, consideratie en gemak voor de leerlingen door de afzet- en
ophaalzones te promoten, vooral op drukke dagen.

Situatie: Jeroen, een 11-jarige jongen, wil een tablet.
Jeroen’s wins Ouders wins
l
m.n
• Mijn eigen tablet hebben. • Verdien het.
shei
• Meer lezen.
inde
@w
2976
S107
Onze overeenkomst:
• Overeenstemming van de ouders om met Jeroen naar de bibliotheek te
gaan zodat hij boeken kan lenen en meer kan lezen.
• Jeroen zal een logboek bijhouden waarin hij elke dag de titel van het
boek en het aantal gelezen pagina's noteert.
• De ouders controleren elke week het logboek.
• Als Jeroen 1000 pagina's heeft gelezen, krijgt hij een nieuwe tablet.
P 1 2 3 4 5 6 7

Situatie: Online Sales B.V. is een online winkel die apps verkoopt. Your App B.V.
heeft nieuwe apps ontwikkeld en is op zoek naar kopers. De bedrijfsjuristen zijn de
wettelijke overeenkomst voor deze verkoop aan het opstellen.
Online Sales B.V.'s wins Your App B.V.’s wins
l
m.n
• Verwerven van hoogwaardige apps • De apps zullen uitsluitend worden
om te verkopen. sheionderhouden en verkocht met
• Het recht krijgen om apps aan de benodigde beveiliging zodat
klanten te verkopen en leveren. misbruik en ongeoorloofd gebruik
inde
worden voorkomen.
• De kans krijgen om de verworven
apps te commercialiseren. • Behoud van alle rechten, titel
en belangen, inclusief, zonder
@w
• Toekomstige zaken doen met Your beperking, alle intellectuele

App B.V. eigendomsrechten op de app en
• De apps worden geleverd in een alle andere content, materialen of
2976
formaat en wijze die voor de klant documenten van de ontwikkelaar.

geschikt is. • De wederverkoper zal naar zijn
beste vermogen de intellectuele
S107
eigendom van de ontwikkelaar

beschermen. De apps zullen niet
worden gebruikt, gekopieerd
of gedistribueerd zonder de
nadrukkelijke toestemming van de
ontwikkelaar.
Onze overeenkomst:
Een document dat 10 pagina's telt, dat beide partijen ondertekenen.
Win-win overeenkomst
Situatie:
l
m.n
______________________ Overwinningen ______________________ Overwinningen
shei
inde
@w
2976
S107
Onze overeenkomst:
P 1 2 3 4 5 6 7
Win-win overeenkomst
Situatie:
l
m.n
______________________ Overwinningen ______________________ Overwinningen
shei
inde
@w
2976
S107
Onze overeenkomst:
Eigenschap 4: Denk win-win
l
m.n
Er is voldoende voor iedereen en dan nog is er over.
shei
inde

@w
Een mentaliteit van overvloed

hebben.
2976
S107
Moed en consideratie balanceren.
Zowel aan de voordelen denken

voor anderen als de voordelen voor
jezelf.
Tot win-win overeenkomsten

komen.
P 1 2 3 4 5 6 7
Welke inzichten uit eigenschap 4 vind je het meest

waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Je hoeft het licht van de ander niet

uit te blazen om het jouwe te laten
schijnen.
– Bernard M. Baruch
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
l
m.n
EIGENSCHAP 5 shei
Eerst begrijpen,
inde
dan begrepen
@w
worden ®
2976
De gewoonte van empathische communicatie

S107
“ Naast fysiek overleven is de grootste behoefte

van de mens psychologisch overleven – om
begrepen, erkend, bevestigd en gewaardeerd te
worden.”
Stephen R. Covey
EIGENSCHAP 5
Eerst begrijpen,
dan begrepen worden ®
De gewoonte van empathische communicatie
l
m.n
Eige
nsc
ha
p 7H
OU
D
shei
D
E
ZA
AG
SC
EIGENSCHAP 5 Eigenschap 6
inde
HE
EERST BEGRIJPEN, DAN CREËER SYNERGIE
OVERWINNING
RP
BEGREPEN WORDEN
MET JE OMGEVING
@w
Eigenschap 4
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
2976
Eigenschap 3
OVERWINNING OP
S107

IN GEDACHTEN
AFHANKELIJKHEID
Gebaseerd op de principes van respect, wederzijds begrip,

empathie en moed.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
Ik moet ervoor zorgen dat mensen Ik heb meer invloed bij anderen als
mijn standpunt begrijpen. ik hen eerst probeer te begrijpen.
shei
inde
• Luisteren met de bedoeling om • Empathisch luisteren toepassen.
@w
te antwoorden.
• Confronteren en beledigen, of • Respectvol proberen begrepen
helemaal niets zeggen. te worden.
2976
S107
Wat houdt je tegen?
1. Denk aan een situatie waarin iemand niet naar je luisterde. Hoe voelde dat?
l
m.n
2. Wat zijn de gevolgen voor relaties of resultaten wanneer je eerst medicijnen
voorschrijft en pas dan een diagnose stelt?
shei
inde
3. Wat houdt je tegen om effectief te luisteren?

@w
2976
S107
Luister, anders maakt je eigen stem je doof.

– citaat van Noord-Amerikaanse Indiaan
P 1 2 3 4 5 6 7
Autobiografisch luisteren
Autobiografisch luisteren is het filteren van wat anderen zeggen via je eigen verhaal,
ervaringen, vooroordelen en waarden. Als je autobiografisch luistert, dan luister je eerder
met de intentie om te antwoorden in plaats van om te begrijpen.
SOORTEN AUTOBIOGRAFISCHE ANTWOORDEN
l
m.n
Vragen stellen vanuit je eigen referentiekader of agenda.
Onderzoeken
• Wat is er gebeurd? • Wat heeft tot deze situatie geleid?

• Wat hebben ze toen gezegd? • Waarom zeg je dat?
• Maar waar was jij toen dit
shei
• Wat heeft je ertoe gezet om dat te
gebeurde? doen?
• Wie was er bij je?
inde
• Hoe heeft dat voor jou uitgepakt?
Mee eens of niet mee eens zijn.

@w
Evalueren
• Dat was verstandig. • Ik begrijp wat je bedoelt.

• Ik kan niet geloven dat je dit • Je overdrijft.
gedaan hebt!
2976
• Het verbaast me niets.

• Ik ben het helemaal eens met
wat je zegt.
Advies, raad en oplossingen voor problemen bieden.
S107
• Ik heb precies hetzelfde • Hebt je er al over gedacht om dit te

Adviseren
meegemaakt, ik kan je het doen...?

volgende aanraden. • Misschien moet je het eens op deze
• Dit is wat ik denk... manier bekijken?
• Dit is wat ik zou doen als ik jou • Als ik in jouw schoenen stond, dan
was... zou ik...
Proberen om de ander te analyseren.

Interpreteren
• Je doet dat altijd omdat... • Ik weet zeker van dat je wenst dat je
• Weet je, toen ik in die situatie dit niet gedaan had.
zat... • Je probeerde waarschijnlijk je
• Je moet wel boos geweest zijn! reputatie te redden.
EIGENSCHAP 5 EERST BEGRIJPEN, DAN BEGREPEN WORDEN
Oefen empathisch luisteren

Empathisch luisteren is luisteren met de intentie om de andere persoon binnen zijn/
haar referentiekader te begrijpen. Het vereist zowel intentie als vaardigheid.
l
m.n
INTENTIE
BEDOELING VAARDIGHEID
VAARDIGHEID
LUISTEREN
LISTEN TO OM REFLECTEER
REFLECTGEVOELENS
FEELINGS
UNDERSTAND
TE BEGRIJPEN shei AND WORDS
EN WOORDEN
inde
@w
2976
S107
Als ik je vraag om te luisteren en je denkt dat je iets moet

doen om mijn probleem op te lossen, dan heb je gefaald,
hoe vreemd dit ook lijkt. Luister! Het enige wat ik vraag,
is dat je luistert, niet spreken of doen – gewoon naar me
luisteren.
– Ralph Roughton, arts
P 1 2 3 4 5 6 7
BEDOELING
INTENTIE VAARDIGHEID
VAARDIGHEID
LUISTEREN
LISTEN TO OM REFLECTEER
REFLECTGEVOELENS
FEELINGS
AND WORDS
EN WOORDEN
UNDERSTAND
TE BEGRIJPEN
l
Luister met de intentie om te begrijpen.
m.n
shei
Denk aan een situatie waarin iemand empathisch naar je luisterde met de intentie
inde
om je te begrijpen en met respect (zonder te onderzoeken, evalueren, adviseren of

interpreteren).
@w
Beschrijf hoe dat voelde.

2976
S107
Welk effect had dit op jou, de relatie en de resultaten die je wilde behalen?
Hoe kun je ervoor zorgen dat je luistert met de intentie om te begrijpen?
Reflecteer gevoelens en woorden
l
LUISTEREN OM REFLECTEER GEVOELENS
m.n
TE BEGRIJPEN
EN WOORDEN
shei
inde
Je voelt je _____________ over __________________.

@w
boos, gefrustreerd, opgewonden, verdrietig, onderwerp of betekenis van

geïrriteerd, genegeerd, verkeerd begrepen, wat er wordt gezegd
gelukkig, zenuwachtig, aarzelend, in
verlegenheid gebracht, dwaas, boos,
2976
ontmoedigd, onderdrukt, geminacht, emotioneel,

verward, sprakeloos, onzeker, enthousiast
S107
Niet-uitgedrukte gevoelens verdwijnen niet. Ze worden

levend begraven en komen later nog akeliger terug.
P 1 2 3 4 5 6 7
Als je empathisch luistert: let dan op de signalen
Stop met praten en luister empathisch wanneer:

• De emoties hoog oplaaien.
• Je tot de bodem van een probleem wilt komen.
l
m.n
• Je denkt dat je het niet begrijpt.
• De andere persoon zich niet begrepen voelt.
shei
Rem af.
inde
• Observeer en wees klaar om empathisch te

luisteren.
@w
Ga verder en probeer te worden begrepen wanneer:

2976
• Het probleem duidelijk is en door iedereen

wordt begrepen.
• Het gesprek makkelijk en zonder emoties is.
S107
• Je gevraagd wordt om raad of advies.
TIPS VOOR EMPATHISCH LUISTEREN

• Focus op je intentie, maak je geen zorgen over het juiste antwoord.
• Wees niet bang voor stiltes.
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Als je echt luistert naar een ander, vanuit

zijn/haar perspectief en dit begrip reflecteert,
dan kan dit vergeleken worden met het
geven van emotionele zuurstof.
126 ©
© FranklinCovey.
FranklinCovey.
P 1 2 3 4 5 6 7
Stel verduidelijkende vragen

Een verduidelijkende vraag is een vraag op basis van het verhaal van de spreker,
niet jouw autobiografie. Stel verduidelijkende vragen om het gesprek gaande te
houden – vooral als je korte antwoorden krijgt.
VOORBEELD 1
Spreker: Ik denk dat mijn baas er niet op vertrouwt dat ik het werk goed doe.
l
m.n
Empathische reactie: Denk je dat je baas het vertrouwen in je is verloren?
Spreker: Ja.
Verduidelijkende vraag: Wat bedoel je met hij vertrouwt me niet?
shei
Spreker: Ik wou dat ik meer kon bijdragen aan het team.
VOORBEELD 2
Empathische reactie: Je hebt dus het gevoel dat je meer waarde aan het team zou
inde
kunnen toevoegen?
Spreker: Ja.
Verduidelijkende vraag: Hoe zou dat er dan uitzien, meer bijdragen leveren aan het
@w
team?
Spreker: Ik vind mijn taken niet leuk. Ze zijn vernederend.

VOORBEELD 3
Empathische reactie: Je vindt je werk niet leuk?

2976
Spreker: Juist.
Verduidelijkende vraag: Als je zegt dat je taken vernederend zijn, wat bedoel je
daar dan mee?
S107
Spreker: Ik heb het gevoel dat het salesteam te weinig presteert.

VOORBEELD 4
Empathische reactie: Je bent teleurgesteld in de prestatie van het salesteam.

Spreker: Ja.
Verduidelijkende vraag: Kun je me helpen om te begrijpen wat je bedoelt met te
weinig presteren?
VOORBEELD 5
Spreker: Ik ben het onprofessionele gedrag op kantoor beu.

Empathische reactie: Je klinkt gefrustreerd.
Spreker: Ja, dat kunt je wel zeggen!
Verduidelijkende vraag: Kun je me meer vertellen?
Empathisch luisteren oefenen
Beschrijf een situatie in je werk- of privéleven die je belangrijk vindt en met
anderen wilt delen.
l
m.n
Spreker: Deel je situatie met de shei SPREKER
luisteraar. Vertel je verhaal in
de ik-vorm. Wanneer jij je
inde
volledig begrepen voelt, zeg je:

"Ik voel me begrepen." WAARNEMER
@w
Luisteraar: Speel de situatie na

met de luisteraar als in een
rollenspel. Gebruik empathisch
2976
luisteren om de situatie te LUISTERAAR

begrijpen.
S107
1. Check je intentie.
2. Reflecteer de gevoelens en
woorden van de spreker.
3. Stel verduidelijkende vragen,
indien nodig.
Waarnemer: Noteer de
empathische of autobiografische
zinnen die door de luisteraar
worden gebruikt. Na 3 minuten
deel je je opmerkingen.
P 1 2 3 4 5 6 7
Respectvol begrepen willen worden

Begrepen willen worden, is het tweede deel van effectieve communicatie. Zodra je
er zeker van bent dat de andere persoon zich volledig begrepen voelt, kun je jouw
mening geven, op een open en respectvolle manier. Net zoals empathisch luisteren,
vereist het begrepen willen worden intentie en vaardigheid.
l
m.n
VAARDIGHEID
shei
INTENTIE DEEL JOUW
STREEF ERNAAR MENING MET
BEGREPEN TE WORDEN “IK”-BERICHTEN.
inde
@w
Zeg uw mening:
2976
• “Ik voel me _______________ over ________________.”

• “Ik had graag...”
• “Op basis van mijn ervaring, denk ik dat we....”
S107
• “Misschien heb je gelijk, maar ik heb liever....”

• “Dat klinkt interessant. Kunnen we dat later bespreken?”
• “Ik begrijp wat je bedoelt, maar ik heb een andere mening
die ik graag wil delen.”
• “Bedankt voor het delen van je mening, mag ik mijn
mening geven?”
Oefen beide onderdelen van eigenschap 5

Beschrijf nog een situatie in je werk- of privéleven die je belangrijk vindt en met
anderen wilt delen.
l
m.n
Spreker: Deel je situatie met de shei SPREKER
luisteraar. Vertel je verhaal in de
ik-vorm. Wanneer jij je volledig
inde
begrepen voelt, zeg je: "Ik voel

me begrepen." WAARNEMER
@w
Luisteraar: Gebruik je
empathische luistervaardigheden
om de situatie te begrijpen. Als je
2976
er zeker van bent dat je partner LUISTERAAR

zich begrepen voelt, dan kunt je
jouw mening geven met behulp
S107
van 'ik' boodschappen.
Waarnemer: Noteer empathische

of autobiografische uitspraken,
'ik' of 'jij' boodschappen en
voorbeelden van moed en
consideratie. Na 5 minuten deel
je jouw opmerkingen.
Tips om begrepen te worden
l
1. Als de persoon waarmee je aan het praten bent je onderbreekt
m.n
(onderzoeken, evalueren, adviseren of interpreteren) dan kun je het
volgende zeggen...
• “Ben je bereid naar mij te luisteren, zoals ik ook net naar jou heb
geluisterd?” shei
• “Voordat we verdergaan, mag ik eerst mijn ideeën toelichten?”
inde
• “Dat klinkt interessant. Kunnen we dat later bespreken?”

• “Ik stel je ideeën op prijs. Mag ik mijn verhaal afmaken voordat je
antwoord geeft?”
@w
• “Misschien heb je gelijk. Ik zou graag mijn verhaal eerst afmaken

zonder dat ik word onderbroken. Is dat goed?”
2976
2. Als de persoon waarmee je in gesprek bent emotioneel wordt...

• Keer terug naar empathisch luisteren voordat je verder gaat.
S107
• Pauzeer en hervat het gesprek later.
3. Als je je na het gesprek nog steeds niet begrepen voelt...

• Volg het gesprek op met een schriftelijke versie van jouw mening.
• Maak een afspraak om later het gesprek verder te zetten. Bereid
het gesprek voor met behulp van de win-win overeenkomst tool
in eigenschap 4.
Empathische communicatie in de digitale wereld

Effectieve communicatie in de digitale wereld vereist dezelfde intentie en
vaardigheden als in persoonlijke communicatie. De uitdaging ligt in het lezen en
doorgeven van intentie via de verschillende media.
l
m.n
TIPS VOOR EMPATHISCHE COMMUNICATIE
• Begin met het eind in gedachten. Definieer het gewenste resultaat van
deze interactie. shei
• Denk aan de emotionele bankrekening. Denk aan de hoeveelheid
vertrouwen in de relatie.
inde
• Zorg dat je intentie helder is. Wees specifiek. Zorg dat je motieven
niet aan interpretatie onderhevig zijn.
@w
2976
S107
Empathie is de snelste vorm van menselijke communicatie.

P 1 2 3 4 5 6 7
Digitale strategieën
Lees de onderstaande ideeën en voeg je eigen ideeën toe.
TELEFOON:
• Laat de andere persoon helemaal uitspreken voordat je reageert.
• Als de emoties hoog oplopen, reflecteer dan de gevoelens en woorden bij het
l
luisteren. Gebruik 'ik' boodschappen wanneer je spreekt.
m.n
• Stel verduidelijkende vragen: “Heb ik je zo helemaal begrepen?”
• Volg een telefonisch gesprek op met een samenvatting per e-mail, vraag om
bevestiging en verduidelijking. shei
• Voor video calls, draag passende kleding, zit rechtop en glimlach.
inde
• _________________________________________________________________________________________
• _________________________________________________________________________________________
@w
• _________________________________________________________________________________________
E-MAIL EN SMS-BERICHTEN:
2976
• Lees en schrijf e-mails en sms-berichten zorgvuldig en volledig.

• Als de emoties hoog oplopen, reflecteer dan de gevoelens en woorden wanneer
S107
je antwoordt. Gebruik 'ik' boodschappen wanneer je schrijft.

• Pauzeer even en loop even weg bij je computer of telefoon voordat je je
antwoord opstelt en verzendt.
• Plan een telefonisch of persoonlijk gesprek.
• _________________________________________________________________________________________
• _________________________________________________________________________________
• _________________________________________________________________________________________
Eigenschap 5: Eerst begrijpen, dan
begrepen worden
De gewoonte van empatische communicatie
l
m.n
shei
Ik heb meer invloed bij anderen als ik hen eerst probeer te begrijpen.
inde

@w
Empathisch luisteren toepassen.

2976
S107
Respectvol proberen begrepen te INTENTIE VAARDIGHEID

worden.
P 1 2 3 4 5 6 7

waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Met mensen is snel langzaam en langzaam

is snel.
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
l
m.n
shei
inde
@w
EIGENSCHAP 6
Creëer synergie ®
2976
De gewoonte van creatieve samenwerking

S107
“ Het creëren van synergie is de meest

waardevolle activiteit in het leven – de
echte test en manifestatie van alle andere
eigenschappen samen.”
Stephen R. Covey
EIGENSCHAP 6
Creëer synergie ®
l
Eige
m.n
nsc
ha
p 7H
OU
D
D
shei
E
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
EERST BEGRIJPEN,
HE
DAN BEGREPEN
EIGENSCHAP 6
inde
OVERWINNING
RP
WORDEN CREËER SYNERGIE
MET JE OMGEVING
Eigenschap 4
@w
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
Eigenschap 3
2976
OVERWINNING OP
S107

IN GEDACHTEN
AFHANKELIJKHEID
Gebaseerd op de principes van creativiteit, samenwerking, diversiteit

en nederigheid.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
Laten we een compromis sluiten. Laten we iets bedenken dat beter
is dan wat we tot nu ieder zelf
shei bedacht hebben.
inde

@w
• Verschillen verwerpen of • Verschillen waarderen.

aanvaarden.
• Je neerleggen bij een conflict • Zoek derde alternatieven.
2976
of compromis.
S107
EIGENSCHAP 6 CREËER SYNERGIE
De weg naar conflict
VIJANDIG DEFENSIEF COMPROMIS

1 + 1 = –1 1+1=½ 1 + 1 = 1½
BEPERKT AANTAL ALTERNATIEVEN
l
m.n
shei
ONWILLIG
inde
ONDUIDELIJK
EIND IN MIJN MANIER
GEDACHTE JOUW MANIER
@w
VERSCHILLEN AFWIJZEN
OF TOLEREREN
2976
S107
Je weet dat je geen synergie creëert als je:

• je defensief opstelt en je positie probeert te verdedigen.
• je beperkt voelt of verloren in wanorde en chaos.
• de dingen ziet zoals altijd en niet gelooft dat deze kunnen veranderen.
• blijft steken in evalueren en oordelen.
• uitkomt op voorspelbare, niet-creatieve of saaie resultaten.
P 1 2 3 4 5 6 7
De weg naar synergie™
DERDE ALTERNATIEF
1 + 1 = 3, 10, 100
VERKEN DE ALTERNATIEVEN
l
m.n
shei
inde
WEES BEREIDWILLIG
MAAK HET EERST
EIND IN BEGRIJPEN,
@w
GEDACHTEN DAN BEGREPEN

DUIDELIJK WORDEN
2976
VERSCHILLEN WAARDEREN
S107
Je weet dat je synergie creëert als je:

• van gedachten verandert.
• nieuwe energie en opwinding voelt.
• dingen in een nieuw licht ziet.
• voelt dat de relatie een verandering heeft ondergaan.
• achterblijft met een idee of resultaat dat beter is dan het idee of resultaat dat jullie
ieder oorspronkelijk in gedachten hadden (3e alternatief).
Verschillen waarderen
Denk aan iemand die je echt uitdaagt. Dit kan een collega, vriend of
familielid zijn.
Ronde 1:
l
m.n
shei
inde
@w
Ronde 2:
2976
S107
142 © FranklinCovey. © FranklinCovey.

P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Onzekere mensen hebben de behoefte om

anderen te klonen, ze om te vormen naar
hun manier van denken. Ze realiseren zich
niet dat de kracht van een relatie juist ligt in
het hebben van verschillende zienswijzen.
Uniformiteit is niet creatief – en saai.
Waardeer verschillen, bouw verder op sterke punten

Een team benoemde de sterke punten van haar leden in de onderstaande tabel.
Victoria Kari Luca Hamid Rachel
Goede
Strategisch Creatief Geboren leider Communicator
l
luisteraar
m.n
Sterke punten
Goed
Probleemoplosser Planner Logisch/lineair Praktisch prioriteiten
stellen
Intelligent Harde werker

shei
Makkelijk in Goede
Vastberaden
de omgang organisator
Goed in Positieve
inde
Moedig Leuk Verstandig

samenwerken houding
@w
Schrijf in de ruimte hieronder wat de sterke punten zijn van je team of familieleden,
begin met jezelf.
2976
Jijzelf
S107
Sterke punten
P 1 2 3 4 5 6 7
Zoek derde alternatieven

DERDE ALTERNATIEF
1 + 1 = 3, 10, 100
Als de basis voor het waarderen van verschillen

aanwezig is, dan kun je het synergetisch proces
WEES
starten om het derde alternatief te zoeken. MAAK HET BEREIDWILLIG EERST
EIND IN BEGRIJPEN,
DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
Wees bereidwillig
De synergie is afhankelijk van de bereidheid om naar een derde alternatief te zoeken. Het
shei
vereist ook nederigheid en het vermogen om je ego in toom te houden. Als je denkt dat
de synergie minder wordt, stel dan een van de volgende vragen:
inde
• Zou je overwegen om iets beters te kiezen dan wat er nu op tafel ligt?

• Ik wil graag iets beters vinden. Sta jij hiervoor open?
@w
• Ben je bereid om beide oplossingen van tafel te vegen en iets beters te zoeken?
2976
S107
Synergie is wat er gebeurt wanneer één plus één gelijk is aan

tien, of honderd of zelfs duizend! ...Het is de passie, energie,
vernuftigheid, sensatie om een nieuwe realiteit te creëren die
de oude realiteit overstijgt.
Maak het eind in gedachten DERDE ALTERNATIEF

1 + 1 = 3, 10, 100
duidelijk VERKEN DE ALTERNATIEVEN
Voor het creëren van synergie is het

belangrijk om een gemeenschappelijk eind
in gedachten te hebben. Ontdek het echte MAAK HET WEES BEREIDWILLIG
EERST
probleem dat je probeert op te lossen en EIND IN
GEDACHTEN
BEGRIJPEN,
DAN BEGREPEN
licht je oplossingen toe. DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
Voorbeeldtaal om het eind in gedachten te verhelderen:

• “Wat proberen we echt te bereiken?” shei
• “Zijn er oplossingen waarover we het eens zijn?”
• “Welke resultaten kunnen bijdragen tot een volledig aanvaardbare oplossing?”
inde
• _________________________________________________________________________________________
@w
2976
S107
Alleen kunnen we zo weinig doen, samen kunnen we zo

veel doen.
– Helen Keller
P 1 2 3 4 5 6 7
Eerst begrijpen, dan begrepen DERDE ALTERNATIEF

1 + 1 = 3, 10, 100
worden VERKEN DE ALTERNATIEVEN
Synergie vereist de win-win houding

van eigenschap 4 en de luisteren
communicatievaardigheden van eigenschap MAAK HET
WEES BEREIDWILLIG
EERST
5. Je moet het standpunt van de anderen EIND IN
GEDACHTEN
BEGRIJPEN,
DAN BEGREPEN
DUIDELIJK
begrijpen en vervolgens je eigen mening
l
WORDEN
m.n
respectvol delen. VERSCHILLEN WAARDEREN
Voorbeeldtaal voor om meer begrip te krijgen: shei

• “Kunt je mij meer vertellen over de zorgen die je hebt over deze kwestie?”
• “Ik denk dat ik begrijp wat je hiervan vindt. Is er nog meer?”
inde
• “Nu ik je standpunt beter begrijp, vind je het goed als ik mijn standpunt met je deel?”
•
@w
________________________________________________________________________________________
2976
S107
Verken de alternatieven DERDE ALTERNATIEF

1 + 1 = 3, 10, 100
Wanneer je een probleem of een VERKEN DE ALTERNATIEVEN
kans benadert met de wil een

gemeenschappelijk eind in gedachten
te verhelderen en de tijd neemt ieders WEES BEREIDWILLIG
MAAK HET EERST
belangen te identificeren, dan kun je EIND IN BEGRIJPEN,
synergie creëren. Iedereen kan zijn DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
mening geven zonder angst voor kritiek VERSCHILLEN WAARDEREN
en je kunt zelfs nieuwe – zelfs wilde –
ideeën in de groep gooien. Synergie
gebeurt als iedereen bereid is om shei
alternatieven te onderzoeken.
inde
Houd deze tips in gedachte wanneer je op zoek bent naar een 3e alternatief:
@w
Focus op wins Moedig wilde ideeën aan

Verken alternatieven zodat het voor Verzamel ongebruikelijke ideeën
beiden een win is. om tot nieuwe inzichten en betere
resultaten te komen.
2976
Geef geen kritiek

Oordeel niet. Zorg voor een open Houd je niet teveel bezig met
geest. details
S107
Blijf op een hoog niveau, zodat je

Focus op kwantiteit sneller naar nieuwe ideeën kunt gaan.
Hoe meer ideeën, hoe groter de kans
op een derde alternatief. Schrijf alles op
Het kan helpen om alle ideeën op
Bouw verder op de ideeën van te schrijven, zodat je ze later kunt
anderen teruglezen.
Combineer ideeën en voeg er ideeën
aan toe om op een nog beter idee te Houd vol
komen. Soms kan het even duren om een
derde alternatief te vinden, maar het
is de moeite waard.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Alleen wanneer mensen oprecht en

betekenisvol betrokken zijn, zullen ze het
beste uit zichzelf willen halen.
De weg naar synergie™
l
m.n
DERDE ALTERNATIEF
1 + 1 = 3, 10, 100
shei
inde
@w
WEES BEREIDWILLIG
2976
MAAK HET EERST

EIND IN BEGRIJPEN,
S107
DUIDELIJK WORDEN
P 1 2 3 4 5 6 7
De weg naar synergie oefenen DERDE ALTERNATIEF

1 + 1 = 3, 10, 100
Raam dicht, raam open

Situatie: Sheila en Anton delen een
kantoor met een raam. Sheila wilt het raam WEES BEREIDWILLIG
open zodat er frisse lucht in de kamer kan MAAK HET

EIND IN
EERST
BEGRIJPEN,
komen. Anton is onvermurwbaar en zegt DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
dat het raam dicht moet blijven om lawaai VERSCHILLEN WAARDEREN
en tocht te vermijden. Beiden willen een
stressvrije werkplaats.
shei
1. Wat is het eind in gedachten?
inde
@w
2. Wat zijn de wins voor een ieder?

2976
S107
3. Wat zijn de alternatieven, opties en wilde ideeën?
Het 3e alternatief:

1 + 1 = 3, 10, 100
Moeilijke beslissingen
Situatie: Olivia is zeer ontevreden in
haar organisatie en kreeg zojuist een leuke WEES BEREIDWILLIG
aanbieding om in het buitenland te gaan MAAK HET

EIND IN
EERST
BEGRIJPEN,
werken. Ze wil deze kans heel graag grijpen, DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
maar ze weet dat haar echtgenoot Ralph net VERSCHILLEN WAARDEREN
carrière begint te maken. Ralph heeft zijn
baan al drie jaar en vindt het heel leuk. Hun
kinderen zijn gelukkig op hun school en hebben veel vrienden
shei
en vriendinnen. Ralph wil Olivia's carrière steunen, maar
maakt zich zorgen om zijn eigen carrière. Beide maken ze zich
inde
zorgen over de impact die een verhuizing op hun kinderen zou

kunnen hebben.
@w

2976

S107
Het 3e alternatief:
P 1 2 3 4 5 6 7

1 + 1 = 3, 10, 100
Projectteam
Situatie: Sonia leidt een belangrijk project
en heeft een team samengesteld dat zeer WEES BEREIDWILLIG
goed samenwerkt. Hun voortgang is beter MAAK HET

EIND IN
EERST
BEGRIJPEN,
dan verwacht. Onlangs startte Kris, een DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
andere manager in hetzelfde bedrijf, een VERSCHILLEN WAARDEREN
nieuw en zeer leuk project en begon hij
intensief mensen te werven. Sommige
teamleden van Sonia toonden belangstelling
in Kris zijn nieuwe project. Sonia maakt
shei
zich zorgen dat als ze haar teamleden gaat
inde
verplichten om te blijven het moreel zal

zakken; maar als ze hen laat gaan, dan loopt
haar project gevaar.
@w

2976

S107
4.
Het 3e alternatief:

1 + 1 = 3, 10, 100
Jouw situatie
WEES BEREIDWILLIG
MAAK HET EERST
EIND IN BEGRIJPEN,
DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
shei
inde
@w

2976
S107
Het 3e alternatief:
P 1 2 3 4 5 6 7

1 + 1 = 3, 10, 100
Jouw situatie
WEES BEREIDWILLIG
MAAK HET EERST
EIND IN BEGRIJPEN,
DUIDELIJK WORDEN
l
m.n
shei
inde
@w

2976

S107
Het 3e alternatief:
Eigenschap 6: Creëer synergie
l
m.n
Laten we iets bedenken dat beter is dan wat we tot nu ieder zelf bedacht hebben.
shei
inde

@w
Verschillen waarderen.
2976
Zoek derde alternatieven.

S107
WEES
BEREIDWILLIG
P 1 2 3 4 5 6 7

waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Het is verbluffend hoeveel je kunt bereiken als het er niet toe

doet wie de eer krijgt.
– Harry S. Truman
De overwinning met je omgeving® behalen

ZEER EFFECTIEF PARADIGMA
ZIEN
Eigenschap 4: Er is voldoende voor
iedereen en dan nog is er
over.
l
m.n
Eigenschap 5: Ik heb meer invloed bij
PRINCIPES anderen als ik hen eerst
VAN EFFECTIVITEIT probeer te begrijpen.
shei
EN
Eigenschap 6: Laten we iets bedenken dat

JG
DO
beter is dan wat we tot nu

I
E
R
N
inde
K ieder zelf bedacht hebben.

@w
ZEER EFFECTIEVE TOEPASSINGEN
Van overwinning op jezelf naar overwinning met je

omgeving:
2976
RESULTATEN
•W
erk aan je emotionele
bankrekening bij anderen.
Eigenschap 4: Ik werk aan rijke en
productieve relaties.
S107
Eigenschap 4: • E
en mentaliteit van overvloed
hebben.
Eigenschap 5: Ik kan luisteren en
• Balanceer moed en
effectief communiceren.
consideratie.
• Denk zowel aan de wins van
Eigenschap 6: We kunnen problemen
anderen als aan die van jezelf.
oplossen en samen
• Maak win-win overeenkomsten.
boeiende nieuwe
ideeën bedenken.
Eigenschap 5: • Empathisch luisteren toepassen.
• Respectvol proberen begrepen
te worden.
Eigenschap 6: • Verschillen waarderen.

• 3e alternatieven zoeken.
P 1 2 3 4 5 6 7
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
l
m.n
shei
inde
@w
EIGENSCHAP 7
Houd de zaag
2976
scherp ®
S107
De gewoonte van continue zelfontwikkeling
“ Het uur dat je investeert in de dagelijkse

overwinning op jezelf, zal elke beslissing en
elke relatie beïnvloeden en zal de kwaliteit
en effectiviteit van elk ander uur van de dag
enorm verhogen.”
Stephen R. Covey
EIGENSCHAP 7
Houd de zaag scherp ®
l
m.n
EIGENS
CHA
P7
HO
UD
DE
shei
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
Eigenschap 6
inde
EERST BEGRIJPEN,
HE
OVERWINNING
RP
WORDEN
MET JE OMGEVING
@w
Eigenschap 4
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
2976
Eigenschap 3
OVERWINNING OP
S107

IN GEDACHTEN
AFHANKELIJKHEID
Op basis van de principes van vernieuwing, continue verbetering

en balans.
P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
Ik heb het vandaag te druk om tijd Ik neem elke dag tijd voor mezelf
voor mezelf te maken. omdat dit me het vermogen geeft
shei om alle andere dingen te doen.
inde
Doorsnee toepassing Zeer effectieve

• Zelden in jezelf investeren. toepassingen
@w
• De dagelijkse overwinning op
jezelf behalen.
2976
S107
EIGENSCHAP 7 HOUD DE ZAAG SCHERP
Effectief omgaan met de uitdagingen in het leven

Bekijk met behulp van het groeicontinuüm op de volgende pagina welke eigenschappen
jou kunnen helpen om de onderstaande problemen en uitdagingen het hoofd te bieden:
Eigenschappen 4, 5, 6 Mijn teamleden volharden niet.
l
Ik moet beginnen met sporten, maar heb geen tijd.
m.n
Ik heb een uitzichtloze baan.
Ik heb doelen gesteld, maar ik vind het moeilijk ze te

shei
behalen.
Ik ben jaloers op het succes van anderen.
inde
Ik ben bang om mijn mening te geven.

@w
Er zijn veel conflicten in mijn familie.
Ik vertrouw niet wat mijn baas zegt.

2976
Mijn tiener houdt zich niet aan de afspraken.
Ik ben humeurig.
S107
Ik heb veel kritiek op anderen.
Ik voel me niet in balans – ik ben erg moe en lusteloos.
Eigenschap 7 omringt de andere gewoonten

binnen het 7 eigenschappen groeicontinuüm
omdat het de gewoonte is die alle anderen
mogelijk maakt.
P 1 2 3 4 5 6 7
Persoonlijke toepassing
Eige
nsc
ha
p 7H
OU
D
l
D
E
m.n
ZA
AG
Eigenschap 5
SC
HE
OVERWINNING
RP
WORDEN
MET JE OMGEVING
shei
Eigenschap 4
DENK WIN-WIN
ONAFHANKELIJKHEID
inde
Eigenschap 3
@w
OVERWINNING OP
IN GEDACHTEN
2976
AFHANKELIJKHEID
S107
Denk na over de twee gebieden van effectiviteit die je aan het begin van het
programma op pagina 2 hebt bepaald (een werk, een privé). Om hier verbetering
in aan te brengen: welke eigenschappen ga je gebruiken en hoe ga je ze gebruiken?
Werk: Privé:
De vier dimensies van vernieuwing

Mensen bestaan uit vier dimensies. Elk aspect moet continu worden vernieuwd om
in balans te blijven. Als er een wordt verwaarloosd, dan zal dit een negatieve invloed
hebben op de drie anderen. Omgekeerd geldt ook, als een dimensie wordt gevoed,
dan zullen ze alle vier opbloeien.
l
m.n
shei
LICHAAM HART
Lichaamsbeweging, Consistent storten op de EBR
inde
voeding, rust, van belangrijke relaties

stressmanagement
@w
2976
S107
VERSTAND ZIEL
Lezen, schrijven, Zingeving,
leren, studeren waardeverduidelijking,
inspirerende literatuur,
meditatie, natuur
P 1 2 3 4 5 6 7
Starten, stoppen en doorgaan

Denk na over één ding waarmee je zou willen starten, stoppen of doorgaan,
in ieder van de dimensies van vernieuwing.
l
m.n
LICHAAM HART
shei
inde
@w
2976
S107
VERSTAND ZIEL
Ideeën voor een gebalanceerde vernieuwing

LICHAAM
Aan je fysieke capaciteiten werken:
• Zorg dat je voldoende slaap krijgt.
• Stel doelstellingen voor gezondheid en fitheid (een marathon lopen, een
l
bepaald cholesterolgehalte of gewicht bereiken, enz.).
m.n
• Zorg voor voldoende groenten, fruit, volkoren granen, vezels en water in
je dieet.
shei
• Zorg dat je sportprogramma niet eenzijdig is en zowel stretchoefeningen,
krachttraining en cardiotraining omvat.
• Verminder stress door kwadrant 3 activiteiten te vermijden.
inde
• ____________________________________________________________________________
• ____________________________________________________________________________
@w
VERSTAND
2976
Aan je mentale capaciteit werken:

• Houd een dagboekje bij waar je al je ideeën in opschrijft en je ruimte
geeft om problemen op te lossen.
S107
• Lees heel veel.

• Verzamel citaten die je inspireren en motiveren.
• Kies een hobby die je de kans geeft iets te doen wat je echt leuk vindt.
• Oefen afstand nemen en onderzoek je eigen paradigma's.
• ____________________________________________________________________________
• ____________________________________________________________________________
168 © FranklinCovey. © FranklinCovey.

P 1 2 3 4 5 6 7
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Eigenschap 7 is het behouden en verbeteren

van het meest waardevolle dat je bezit –
namelijk jezelf. Het gaat over het verzorgen
van de gans die de gouden eieren legt, de
essentie van effectiviteit.
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
De spirituele dimensie is je kern, je centrum,

je commitment aan je waardesysteem. Het
is een heel persoonlijk deel en een zeer
belangrijk deel van het leven.
P 1 2 3 4 5 6 7
HART
Aan je sociaal/emotionele capaciteit werken:
• Werk continu aan je relaties door steeds stortingen te doen op de
emotionele bankrekening.
• Waardeer de verschillen in mensen en zoek naar mogelijkheden om
synergie te creëren.
l
m.n
• Bouw verder op sterke punten – zowel die van jou als die van anderen.
• Oefen regelmatig empatisch luisteren met de mensen die belangrijk
voor je zijn.
• Vergroot je vriendenkring. shei
• Vergeef jezelf en anderen die je hebben gekwetst.
inde
• Werk aan familierelaties – zowel met directe als verre familie.

• ______________________________________________________________________________
@w
• ______________________________________________________________________________
ZIEL
2976
Aan je spirituele capaciteit werken:

• Schrijf, reviseer en verfijn je persoonlijk mission statement.
S107
• Waardeer en geniet van de natuur.

• Lees inspirerende literatuur of biografieën van mensen die je inspireren.
• Doorleef je prioriteiten en diepste waarden.
• Luister naar inspirerende, stimulerende muziek.
• Wees actief in de gemeenschap waarin je leeft. Geef hen je tijd, geld en
jezelf.
• Onderhoud spirituele of religieuze gebruiken (meditatie, bidden, enz.).
• ______________________________________________________________________________
• ______________________________________________________________________________
© FranklinCovey. © FranklinCovey. 171

Behaal de dagelijkse overwinning op jezelf

ROLLEN BIG ROCKS MAANDAG
6 uur
LICHAAM:
VERSTAND: 7
1 Houd de zaag
scherp® HART:
l
m.n
ZIEL: 8
9
2 shei
10
inde
11
3
12
@w
1
2976
4 2
3
S107
4
5
6
6
7
7 TAKEN
P 1 2 3 4 5 6 7
DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Dagelijkse overwinning
op jezelf galerij
Minji
Elke dag probeer ik mijn dagelijkse
overwinning op mezelf te halen. Ik begin
de dag met yoga en meditatie (lichaam
en ziel), behalve op zaterdag dan ga ik
l
met enkele vrienden naar de yogales
m.n
(hart). Op het werk neem ik 15 minuten
de tijd (tijdens de lunch) om posts op
marketingblogs te lezen (verstand). In het shei
weekend probeer ik in verbinding te komen
met mijn familiegeschiedenis door culturele
inde
geschiedenissen te lezen (ziel) en bel ik

mijn moeder (hart).
@w
2976
Liam
Elke morgen besteed ik een uur, van
zes tot zeven, aan mijn dagelijkse
S107
overwinning op mezelf. Eerst doe ik

30 minuten aerobicsoefeningen (lichaam).
Vervolgens neem ik 15 minuten de tijd
voor mijn missie en doelstellingen op
lange termijn (ziel) voordat ik mijn dag
plan. Ik lees de eerste pagina van het
nieuws, zodat ik op de hoogte blijf van
wat er in de wereld gebeurt, terwijl ik
ontbijt (verstand). En ten slotte vertel ik
Jill ten minste een ding wat ik leuk vind
aan haar (hart).
Arturo
Elke morgen ontbijt ik met mijn
gezin en oefen ik empathisch
luisteren (hart en lichaam). Hierdoor
onthoud ik de hele dag ik wat er
echt belangrijk is en dit houdt me
in balans. Voor het ontbijt stretch
ik 30 minuten (lichaam), herhaal ik
wat er positief is (verstand en ziel).
Eenmaal per week, elke week, lunch
l
m.n
ik met iemand nieuw (verstand) en
werk ik als vrijwilliger (ziel). Op
die manier haal ik mijn dagelijkse
shei overwinning op mezelf.
inde
@w
2976
Chanice
Mijn dagelijkse overwinning
op mezelf bestaat uit
S107
stretchoefeningen 's ochtends

en meer 'aanwezig' zijn bij
het avondeten met de familie
(lichaam en hart). Ik heb ook als
doel gesteld om elke maand
twee nieuwe boeken te lezen –
geschiedenis en fictie – ik
lees dus elke dag (verstand).
Schilderen vernieuwt mijn ziel,
ik schilder dus drie tot vier keer
per week (ziel).
Wees sterk op sleutelmomenten

Als je probeert je dagelijkse overwinning op jezelf te behalen, dan zul je obstakels
tegenkomen. Deze lastige maar belangrijke momenten kunnen zijn:
• Op tijd opstaan (“verstand versus matras”).

• Je humeur onder controle houden en niet iets onvriendelijk zeggen.
l
m.n
• De discipline opbrengen om gezond te eten.
• Je houden aan je leesplanning wanneer je het druk hebt.
shei
Als je voldoende discipline hebt om deze moeilijke momenten door te komen, dan
zul je daar later de vruchten van plukken.
inde
Wat kan jou ervan weerhouden om de dagelijkse overwinning op jezelf te behalen?

@w
2976
S107
Welke strategieën kun je gebruiken om deze obstakels te overwinnen?
P 1 2 3 4 5 6 7
DEFINITIE VAN DAGELIJKSE OVERWINNING OP JEZELF
De dagelijkse overwinning op jezelf is een

gewoonte. Een patroon, routine of regime
dat je elke dag uitvoert om jezelf in de vier
l
m.n
dimensies van je leven te vernieuwen. De
dagelijkse overwinning op jezelf stelt je in
shei
staat om de overwinning met je omgeving te
behalen. Als je de dagelijkse overwinning op
inde
jezelf behaalt, dan zal dit elke beslissing en

relatie op een positieve manier beïnvloeden.
@w
2976
S107
Eigenschap 7: Houd de zaag scherp
l
m.n
Ik neem elke dag tijd voor mezelf omdat dit me het vermogen geeft om alle
andere dingen te doen.
shei
inde
Zeer effectieve gebruiken

@w
LICHAAM HART
De dagelijkse overwinning op jezelf

2976
behalen.
VERSTAND ZIEL
S107
P 1 2 3 4 5 6 7

waardevol?
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
IJzer roest als het niet wordt gebruikt, stilstaand water

verliest haar zuiverheid en bevriest bij lage temperaturen;
dit geldt ook voor onze geest.
– Leonardo da Vinci
De 7 eigenschappen toepassen
VOORBEREIDEN LEREN EN OEFENEN TOEPASSEN
• 7 eigenschappen • 7 eigenschappen • Vul het 7X7 contract in

assessment werksessie • Gebruik de app Living the
l
m.n
7 Habits en de 7
eigenschappen kaarten
shei
inde
JE BENT HIER
@w
2976
S107
De 7 eigenschappen toepassen, vraagt van ons dat we

leren, commitment aangaan en doen, op een steeds hoger
niveau. We misleiden onszelf als we denken dat slechts
een van deze voldoende zal zijn. Om voortgang te blijven
boeken, moeten we leren, commitment aangaan en doen –
leren, commitment aangaan en doen – en opnieuw leren,
commitment aangaan en doen.
P 1 2 3 4 5 6 7
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
P 1 2 3 4 5 6 7
Aantekeningen
l
m.n
shei
inde
@w
2976
S107
Over FranklinCovey
Het ultieme voordeel op uw concurrenten
FranklinCovey is een wereldwijde organisatie die zich specialiseert in het
performance verbetering. We helpen organisaties om resultaten te behalen die een
verandering van het menselijk gedrag vereisen.
l
m.n
We hebben expertise op zeven gebieden:
LEIDERSCHAP
shei
Ontwikkelt zeer effectieve leiders die anderen motiveren om resultaten te halen.
inde
UITVOERING
Stelt bedrijven in staat om strategieën uit te voeren die een verandering in menselijk
gedrag vereisen.
@w
PRODUCTIVITEIT
Mensen hoogwaardige keuzes laten maken en uitvoerenmet excellence als prioriteit.
2976
VERTROUWEN
Het opbouwen van een cultuur van samenwerking en betrokkenheid, waardoor
hogere snelheid en lagere kosten worden bereikt.
S107
SALES PERFORMANCE
De relatie koper-verkoper transformeren doorklanten te helpen succesvol te zijn.
KLANTENLOYALITEIT
Leidt tot een snellere groei en verbeterde prestatie, met accurate gegevens over
klanten- en werknemersloyaliteit.
ONDERWIJS
Helpt scholen om hun prestatie te transformeren door potentieel aan te spreken van
iedere onderwijzer en leerling.
P 1 2 3 4 5 6 7
We onderscheiden ons
op vier manieren
Wereldklasse, op principes gebaseerde inhoud
Onze content is ontworpen om een nieuwe mindset te creëren, nieuwe
l
vaardigheden te verwerven en de meest effectieve toolsets te gebruiken om
m.n
hoogwaardige resultaten te behalen. Onze content is niet gebaseerd op lucht, maar
verankerd in tijdloze principes, natuurlijke wetten van menselijke en organisatie
effectiviteit, en bewezen toepassingen. Onze content werd jarenlang bestudeerd,
shei
verfijnd op basis van honderden betatesten en vervolgens ontwikkeld op basis van
bewezen processen. Als gevolg van deze gedisciplineerde aanpak dient onze content
als basis voor bestsellers die ons bereik laten toenemen.
inde
@w
2976
Transformationele impact en bereik

Onze content is aansprekend voor de deelnemers, wat belangrijk is voor een blijvende
S107
verandering. Wat ons misschien zelfs het meeste onderscheidt, is dat we onszelf
verantwoordelijke houden en beoordelen op basis van de resultaten van de klant.
Onze commitment om een blijvende impact te maken, reikt tot al onze klanten –
van CEO's tot leerlingen uit het basisonderwijs, van senior management tot
medewerkers, en van bedrijven tot overheidsinstellingen en scholen.
Door dit proces in onze organisatie te gebruiken, konden onze leiders en teams buitengewone
doelen stellen en bereiken... Elke organisatie kan deze resultaten behalen als ze de principes en
processen toepassen.
– J.W. MARRIOTT, JR., VOORZITTER VAN BESTUUR, MARRIOTT INTERNATIONAL, INC.
Breedte en schaalbaarheid van uitvoeringsopties

We bieden veel verschillende vormen om content te leveren, inclusief online leren;
blended learning; licenties voor intellectuele eigendom; training door gecertificeerde
trainers/consultants; training op locatie door onze ervaren trainers/consultants; en
transformatieprocessen door de gehele organisatie, inclusief coaching en consulting.
ALLEEN CONTENT VOLLEDIGE BETROKKENHEID
l
m.n
Consument On-Demand Intellectual- Training Live Online FranklinCovey Geïntegreerd
Media, eLearning Property door interne Learning workshop o.l.v. transformatie
Boeken, en
Audio
licenties
shei
trainer trainer proces
producten
inde
Wereldwijd
We hebben klanten in meer dan 150 landen en programma's vertaald in meer dan
@w
30 talen.
2976
S107
Voor meer informatie ga naar www.FranklinCovey.nl of www.franklincovey.be of

www.cps.nl/franklincovey (voor het onderwijs in Nederland)..

Deelnemershandleiding (Online Te Gebruiken)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Deelnemershandleiding (Online Te Gebruiken)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Deelnemershandleiding (Online Te Gebruiken)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

l

Het persoonlijk leiderschapsysteem gebaseerd

Copyright © Franklin Covey Co. Alle rechten voorbehouden.

Geregistreerde en/of in pending handelsmerken van FranklinCovey in de Verenigde Staten en

wijzevoor enkel verklarende doeleinden, of de bezitter of gelicenceerde heeft toestemming

FranklinCovey|CPS (voor het onderwijs in Nederland)

© FranklinCovey. LEA130125 Versie 1.1.0

DEFINITIE VAN EFFECTIVITEIT

De essentie van effectiviteit is dat je vandaag

een manier die je in de toekomst in staat

Als je vandaag één van de 7 eigenschappen

toepast, dan zul je onmiddellijk de resultaten

VOORBEREIDEN LEREN & OEFENEN TOEPASSEN

CREËER EEN EFFECTIEVE LEEROMGEVING:

Karakter: de wortels van effectiviteit

We moeten onze energie eerst richten op de ontwikkeling

Inleiding tot het Groeicontinuüm

Elk van de 7 eigenschappen is gebaseerd op principes van

Hoe je gewoontes verandert

Wat zijn jouw paradigma's?

Paradigma's zijn de manieren

Als je kleine veranderingen in je leven wilt maken, werk dan

1. Om welke gebeurtenis of omstandigheid ging het?

3. Hoe heeft deze paradigmaverschuiving je gedrag beïnvloed? (DOEN)

4. Welke resultaten heeft dat je opgeleverd? (KRIJGEN)

5. Welke principes van effectiviteit waren van

Principes zijn tijdloos, universeel, vanzelfsprekend

Eigenschap 3: Belangrijke zaken eerst®

Focus, integriteit, discipline, prioriteiten stellen

Eigenschap 4: Denk win-win®

Eigenschap 5: Eerst begrijpen, dan begrepen worden®

Eigenschap 6: Creëer synergie®

Eigenschap 7: Houd de zaag scherp®

Wortels van effectiviteit

Het Groeicontinuüm PRINCIPES VAN

Hoe je gewoontes verandert

Paradigma's en principes van PRINCIPES VAN

Welke inzichten uit “paradigma's en principes van

Zaai een gedachte, oogst een actie; zaai

De gewoonte van persoonlijke

“ Toen ik een boek doorbladerde, kreeg ik een

De gewoonte van persoonlijke verantwoordelijkheid

BELANGRIJKE ZAKEN EERST

WEES PROACTIEF BEGIN MET HET EIND

Gebaseerd op de principes van verantwoordelijkheid, keuze,

Doorsnee Zeer effectieve

• Reageren naargelang je • Pauzeren en reageren op basis

• Verwijten, beschuldigen en • Proactieve taal gebruiken.

aan zaken waarover je geen

Pauzeer en reageer op basis van

ruimte tussen stimulus en reactie wijs gebruiken.

Jouw reactieve gedrag

2. Beschrijf een recente situatie waarin je reactief was.

4. Waar kwam deze reactie uit voort? shei

JE BENT REACTIEF JE BENT PROACTIEF

• Kwaad wordt en dingen zegt • Kalm blijft.

Waar komt mijn gedrag vandaan?

“Mijn ouders hebben me zo opgevoed.”

ZELFBEWUSTZIJN VOORSTELLINGSVERMOGEN GEWETEN ONAFHANKELIJKE WIL