1.

Zmiany granic Polski po II Wojnie Światowej:

Polskie obszary zmniejszyły się o 20%(względem 1939r.)

 Granica zachodnia i północna(z Niemcami i ZSRS):

Do polski przyłączono: Śląsk, całe Pomorze z Gdańskiem oraz Warmię i Mazury, czyli tak zwane ziemie odzyskane.
Granica z Niemcami została oparta na Odrze i Nysie Łużyckiej

 Granica południowa(z Czechosłowacją):

Czechosłowacji zwrócono Zaolzie- południowa granica Polski wróciła do stanu z września 1938r.

 Granica wschodnia( z ZSRS):

Polska utraciła na rzecz ZSRS całe Kresy Wschodnie(Wileńszczyznę, Polesie, Wołyń) z głównymi miastami: Wilnem,
Grodnem, Lwowem.

2. Postawy polskiego społeczeństwa wobec komunistów:

 Poparcie dla władz komunistycznych:

Zapowiadane przez komunistów reformy(m. In. Bezpłatne szkolnictwo, opieka medyczna, likwidacja bezrobocia i
analfabetyzmu) znajdowały zwolenników zarówno wśród chłopów i robotników, jak i inteligencji o poglądach
lewicowych. Rosła siła Polskiej Partii Robotniczej(PPR), której liderem był Władysław Gomułka.

 Legalna opozycja:

Większość społeczeństwa upatrywała nadzieję w legalnej opozycji, której liderem był Stanisław Mikołajczyk, stojący
na czele Polskiego Stronnictwa Ludowego(PSL). Chciał on poprzez współpracę z komunistami utrzymać suwerenność
kraju i demokrację. Kluczem do tego miało być zwycięstwo w wyborach parlamentarnych.

 Walka zbrojna z komunistami:

Część żołnierzy podziemia nie pogodziła się z nową sytuacją i stawiała zbrojny opór wprowadzaniu rządów
komunistycznych. Liczyli oni na pomoc państw Zachodu. Komuniści, wspierani przez Sowietów, prowadzili z
podziemiem brutalną i krwawą walkę.

3. Referendum ludowe i wybory w 1947r.:

 Referendum ludowe:

Zgodnie z ustaleniami aliantów a Polsce jak najszybciej miały odbyć się demokratyczne wybory, ale komuniści
obawiając się porażki odwlekali ich termin i zorganizowali najpierw referendum ludowe. Propaganda komunistyczna
apelowała o głosowanie “3 x tak”. Referendum ludowe odbyło się 30 czerwca 1946r. Według oficjalnych danych 68%
biorących udział w referendum odpowiedziało “3 x tak”. Było to jednak sfałszowane. Przeciw fałszowaniu wyników
protestowali Mikołajczyk oraz ambasadorzy USA i Wielkiej Brytanii, ale władze komunistyczne zignorowały ich.

Zadano 3 pytania:

1- likwidacja senatu

2- zatwierdzenia reform społeczno-gospodarczych

3- uznania granic Polski i Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej

 Wybory:

Władze komunistyczne podczas referendum Ludowego śledziły głównych działaczy opozycyjnych, aby starannie
przygotować się do walki z nimi przed zbliżającymi się wyborami. W tym celu:

I. Rozbudowano aparat terroru m. in. Urząd Bezpieczeństwa(UB), czyli policję polityczną

II. Uwięziono dziesiątki tysięcy działaczy PSL
 III. Wprowadzono cenzurę prewencyjną(bez zgody cenzora w Polsce nie mogła ukazać się żadna informacja)
IV. Zaczęto prowadzić pełną oszczerstw propagandę wymierzoną w PSL i Mikołajczyka

Wybory do sejmu ustawodawczego zostały przeprowadzone 19 stycznia 1947r. I były również sfałszowane.
Mikołajczyk został zmuszony do opuszczenia Polski. Sejm wybrał na prezydenta jedynego zgłoszonego kandydata-
Bolesława Bieruta, formalnie bezpartyjnego, a w rzeczywistości członka PPR i sowieckiego agenta.

19 lutego 1947r. Sejm ustawodawczy uchwalił tzw. Małą konstytucję. Określała ona ustrój państwa jako demokrację
ludową.

4. Podziemie antykomunistyczne:

Większość społeczeństwa po wyborach w 1947r. Pod wpływem terroru i propagandy pogodziła się z nową
rzeczywistością. Jednak część Polaków, głównie członkowie dawnego AK, pozostała w konspiracji jako podziemie
niepodległościowe. Podporządkowane komunistom sądy masowo wydawały wysokie kary więzienia, w tym liczne
kary śmierci. Większość organizacji niepodległościowych została rozbita przez komunistów w latach 1945-1947.

Żołnierzy podziemia antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski, nazywamy dziś żołnierzami
niezłomnymi lub wyklętymi. Za ostatniego z nich jest uważany sierżant Józef Franczak “Laluś”, zabity w 1963r.

Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość: najliczniejsza organizacja konspiracyjna, założona w 1945r. Jej przywódcy starali
się unikać działań zbrojnych prowadzących do krwawych represji. Zajmowali się głównie działalnościami
wywiadowczymi i partyzanckimi.

Najsłynniejszymi grupami partyzanckimi, które występowały zbrojnie przeciw komunistom dowodzili:

 Major Zygmunt Szendzielarz “Łupaszka”

 Major Marian Bernaciak “Orlik”
 Major Hieronim Dekutowski “Zapora”
 Porucznik Franciszek Jaskulski “Zagończyk”

Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego: zajmowało się głównie rozbijaniem podziemia niepodległościowego.

Podlegało mu około 70tyś. Funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa oraz rozbudowana sieć informatorów tzw.
Tajnych współpracowników.

Danuta Siedzikówna “Inka”- 18-letnia sanitariuszka, na którą zapadł wyrok śmierci

Rotmistrz Witold Pilecki- bohater II wojny Światowej- dobrowolny więzień Auschwitz. W 1948r. Za działalność
niepodległościową skazano go na śmierć i zamordowano.

5. Polska w czasach Stalinizmu:

Okres stalinizmu 1948-1956

Pod naciskiem Stalina komuniści rozpoczęli wdrażanie kolejnych rozwiązań wzorowanych na sowieckich- okres
stalinizmu. Obywateli poddawano terrorowi i pełnej kontroli, a w społeczeństwie tworzono atmosferę zagrożenia.
Starano się odpowiednio ukształtować nowe pokolenie obywateli.

W tym celu:

 System oświaty oparto na wzorach sowieckich

 Dzieci uczono rosyjskiego
 Wychwalano komunizm na lekcjach
 Zmuszano młodych ludzi do wstępowania do komunistycznych organizacji, takich jak Związek Młodzieży
Polskiej(ZMP)

6. Charakterystyka rządów Gomułki i Gierka:

1. Rządy Gomułki:
Do PZPR przyjęto ponownie Władysława Gomułkę(który był więźniem w czasach stalinizmu), ze względu na
rozprawę z protestującymi z Poznaniu, która przyśpieszyła zmiany partii komunistycznej. Cieszył się on dużym
autorytetem u Polaków, bo nie był kojarzony ze stalinizmem. W październiku 1956r. Gomułce zaproponowano
stanowisko I sekretarza KC PZPR. Wtedy wówczas do Warszawy przybył sowiecki przywódca Nikita Chruszczow, który
bał się, że Gomułka będzie dążył do zniesienia komunizmu i wystąpienia z Układu Warszawskiego, a wtedy sowieckie
wojska by wyruszyły do stolicy. Ale Gomułka przekonał Chruszczowa, że zmiana sekretarza nie wpłynie na sojusz z
ZSRS i ustrój kraju.

Pierwsze miesiące jego rządów dały początek odwilży politycznej(odwilż październikowa):

 Uwalniano więźniów politycznych

 Anulowano wyroki dla uczestników poznańskiego Czerwca
 Zaniechano kolektywizacji rolnictwa
 Wypuszczono z więzień i ośrodków internowania duchownych, w tym prymasa Wyszyńskiego
 Ponownie zezwolono na nauczanie religii w szkołach

Rządy Władysława Gomułki przyniosły odejście od stalinowskich represji, a okres sprawowania jego władzy zaczęto
nazywać małą stabilizacją. Chociaż nie doszło do zmiany ustroju i kraj był nadaj uzależniony od ZSRS.

W niewielkim stopniu poprawiła się sytuacja materialna Polaków. Zaczęto inwestować w przemysł lekki i spożywczy,
a w sprzedaży pojawiły się wcześniej niemal nieosiągalne towary(np. Lodówki, pralki, telewizory) Została
wzmocniona międzynarodowa pozycja Polski. Zawarto porozumienie z ZSRS. Rozwinięto kontakty z krajami
komunistycznymi i poprawiono relacje z innymi państwami, dzięki temu ułatwiono eksport polskich towarów i
uzyskano korzystniejsze kredyty.

W 1958r. Gomułka wznowił walkę z Kościołem(jego celem była ateizacja społeczeństwa)

2. Rządy Gierka:

Po odsunięciu Gomułki od władzy funkcję I sekretarza KC PZPR objął Edward Gierek.

Gdy wybuchły kolejne robotnicze strajki w Szczecinie, nie wysłał tam wojska ani milicji, ale sam się tam udał, dzięki
czemu zdołał zakończyć protesty.

Dodatkowo władze komunistyczne:

 Złagodziły cenzurę
 Podjęły decyzję o odbudowie zniszczonego podczas wojny Zamku Królewskiego w Warszawie
 Nawiązały poprawne stosunki z Kościołem katolickim(m. In. Zgodziły się na budowę nowych kościołów)

Gierek dążył do przekształcenia PRL w nowoczesny kraj, a do tego potrzebne były pieniądze. Gierek zaciągnął
kredyty, licząc, że będziemy w stanie je spłacić, jednakże reformy gospodarcze nie przynosiły spodziewanych
rezultatów, więc władze PRL zaciągały kolejne kredyty.

Gierek propagował hasło “Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej”

Dzięki Gierkowi:

Cofnięto podwyżkę cen, podniesiono płacę, renty i emerytury, masowe produkcje Fiata 126p, były dostępne w
sklepach takie towary jak kolorowe telewizory, lodówki, pralki, rozpoczęto produkcję coca-coli, wprowadzono
elektryczność w domach, otwarto szkoły dla wszystkich.

Działały peweksy- sklepy gdzie za dolary można było kupować “prestiżowe” produkty

Było ukryte bezrobocie, propaganda sukcesu, brak podstawowych artykułów, utrudnione wyjazdy za granicę/ trudno
dostępne do dostania paszporty