CHROM (Cr) 4s13d5 ← promocja elektronu (korzystne energetycznie)

• 6 grupa, 6 elektronów walencyjnych niesparowanych

• Cr2+ 3d4; Cr3+ 3d3 (najpierw zabierane są z podpowłoki „s”)
• stopnie utlenienia teoretycznie (I-VI), a najczęściej (II, III, VI)
• to metal aktywny
• na powietrzu ulega pasywacji- zwiększa odporność na korozję
• nie reaguje z kwasami utleniającymi
• Zastosowanie: stal nierdzewna (stal+Cr= wytrzymałość)
• reaguje z kwasami nieutleniającymi i utleniającymi rozcieńczonymi
(środowisko beztlenowe= sole Cr2+; środowisko tlenowe= sole Cr3+):
◦ 2Cr + 3H2SO4 + O2 → Cr2(SO4)3 + H2O + 2H2
◦ Cr + HCl → Cr(Cl)2 + 2H2

Źródło: e-chemia.nazwa.pl
Związki chromu na +II stopniu utlenienia:
• tlenek chromu (II) i wodorotlenek chromu (II) mają barwę ciemnobrunatną. Są nierozpuszczalne w
wodzie, więc Cr(OH)2 otrzymujemy strąceniowo. Wykazują właściwości zasadowe (nie reagują z
wodą):
◦ CrO + 2HCl → CrCl2 + H2O
◦ Cr(OH)2 + 2HCl → CrCl2 + 2H2O
• sole chromu (II) są niebieskie (jon Cr2+ daje niebieskie zabarwienie)

Związki chromu na +III stopniu utlenienia:

• tlenek chromu (III) i wodorotlenek chromu (III) mają barwę szarozieloną. Są amfoteryczne (reagują z
kwasami i zasadami, nie z H2O). Są nierozpuszczalne w H2O, więc Cr(OH)3 otrzymujemy strąceniowo:
-odczynniki: azotan (V) chromu (III), NaOH(aq.);
-obserwacje: wytrąca się szarozielony osad.
-wniosek: Po dodaniu zasady wytrąca się Cr(OH) 3
Otrzymywanie tlenku chromu (III) przez rozkład termiczny dichromianu (VI) amonu „węże faraona”:
◦ (NH4)2Cr2O7 → Cr2O3 + N2 + 4H2O

Związki chromu na +VI stopniu utlenienia:

• CrO3 czerwony, kwasowy, reaguje z wodą tworząc nietrwały kwas chromowy (VI)- H 2CrO4:
◦ CrO3 + H2O → H2CrO4
Kwas chromowy i dichromowy nie może być wydzielony w czystej postaci, za to trwałe są ich sole-
chromiany (VI) [CrO42- - nadaje żółtą barwę] i dichromiany (VI) [Cr2O72- - nadaje pomarańczową barwę].
• Jony chromianowe (VI) są trwałe w środowisku zadadowym, zaś dichromianowe (VI)- w kwasowym;
• Jony chromianowe (VI) w środowisku kwasowym ulegają dimeryzacji do jonów dichromianowych:
◦ 2CrO42- + 2H+ → Cr2O72- + H2O (zmiana barwy z żółtej na pomarańczową)
• Jony dichromianowe (VI) w środowisku zasadowym przekształcają się w jony chromianowe (VI):
◦ Cr2O72- + 2OH- → 2CrO42-- + H2O (zmiana barwy z pomarańczowej na żółtą)

@leknababy
Właściwości redukująco-utleniające związków chromu: +II i +III stopień utlenienia mają właściwości
redukujące, sole chromu (II) bardzo łatwo utleniają się do soli chromu (III)- nawet pod wpływem O 2 z AIR (!):
• 4CrCl2 + 4HCl + O2 → 4CrCl3 + 2H2O
Związki chromu (III) utleniają się do chromianów (VI)- reakcje na pamięć (!!!) :
• Cr2O3+3KNO3+4KOH → 2K2CrO4 + 2H2O + 3KNO2
• 2CrCl3 + 3H2O2 + 10NaOH → 8H2O + 2Na2CrO4 + 6NaCl
• 3BiO3- + 2Cr3+ + 4H+ → Cr2O72- + 3Bi3+ + 2H2O
• 2Cr3+ + 3Cl2 + 16OH- → 2CrO4- + 6Cl- + 8H2O

Chromiany (VI) i dichromiany (VI) mają właściwości utleniające, utleniają sub. nieorganiczne i organiczne:
• 2K2CrO4 + 4H2SO4 + 3Na2SO3 → Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O + 3Na2SO4

Badanie zachowania dichromianu (VI) potasu w środowisku zasadowym i kwasowym:

• odczynniki: r-r dichromianu (VI) potasu, r-r H2SO4, r-r NaOH;
• obserwacje: W I probówce brak widocznych zmian, zaś w II
probówce roztwór zmienił barwę z pomarańczowej na żółtą.
• wniosek: Jony dichromianowe są trwałe w środowisku kwasowym,
zaś w zasadowym przekształcają się w jony chromianowe (VI).

Badanie zachowania chromianu (VI) potasu w środowisku zasadowym i kwasowym:

• odczynniki: r-r chromianu (VI) potasu, r-r H2SO4, r-r NaOH;
• obserwacje: W I probówce- zmiana barwy z żółtej na pomarańczową,
zaś w II probówce po dodaniu r-ru NaOH brak widocznych zmian.
• wniosek: Jony dichromianowe są trwałe w środowisku zasadowym,
zaś w kwasowym przekształcają się w jony dichromianowe (VI).

Badanie właściwości utleniających dichromianu (VI) potasu:

• odczynniki: Na2SO3(aq.), K2Cr2O7(aq.), H2SO4(aq.)
• obserwacje: zmiana barwy z pomarańczowej na żółtą
• wnioski: dichromianu (VI) potasu ma właściwości utleniające,
gdyż zredukował się do jonów chromianowych.
• K2Cr2O7 + 3NaNO3 + 4H2SO4 → Cr2(SO4)3 + 4H2O + 3NaNO3 + K2SO4

Dlaczego do zakwaszania nie używamy HCl?

• K2Cr2O7 + 14HCl → 2CrCl3 + 2KCl + 3Cl2 + 7H2O -reakcja zajdzie, bo HCl zredukuje się do Cl2
• K2Cr2O7 +H2SO4 → nie zajdzie, bo nie ma czego utlenić

wartościowe linki
• przemiany chromu: https://www.chemiamiedzynami.pl/chemia-chromu/
• prezentacja: https://slideplayer.pl/slide/403527/

@leknababy