Wreszcie najmniejszymi państwami świata są:

Andora 453 km 2, Grenada 344, Malta 316, Maledywy 298, Liechtenstein

157, San Marino 61, Tuvalu 30, Nauru 21, Monako L.9, Watykan 44 ha5•

c) Władza publiczna
Władza publiczna jest nieodzownym atrybutem państwa. Występuje ona
w postaci specyficmej organizacji, kt(>rą cechuje jak powiada F. Ryszka „zdol-
ność do narzucania i egzekwowania decyzji, czyli wpływania na lud:d, by
zachowywali się w sposób oczekiwany i pożądany''6.
Najważniejszą kwestią dla władzy jest podporządkowanie sobie ludzi na da-
nym terytorium, tj. jednostek, jak i wszelkich ich grup. Podporządkowanie to
osiąga za pomocą wydawania ro7Jcazów i ich egzekucji w razie potrzeby w dro-
dze zastosowania przymusu.
Władza publiczna pojawia się historycmie wtedy, gdy następuje pierwszy
podział we wspólnotach ludzkich. Występuje wówczas sytuacja, że jedni pra-
gną i mogą narzucać swoją wolę innym. a inni natomiast poddają się tej wo-
li. W społeczeństwie pierwotnym władza społeczna względem rzeczy i ludzi
w świadomości zbiorowej nie była wyraźnie rozdzielona. Władza i własność
oznacmły ten sam stosunek do ludzi lub do rzeczy. Jednej i drugiej strzegła
przemoc zbiorowości.
W starożytności zaczyna się dokonywać rozdział między władzą jako sy-
nonimem własności i władzą nad wspólnotą ludzką. Monarchie starożytnego
Wschodu cechuje jeszcze mocne utożsamianie dwóch typów władzy. Rzyinia-
nie sfommłowali wyraźną konstrukcję teoretyczną władzy nad rzeczami, czy-
i i własność (dominiwn) różniącej się od władzy nad ludźmi (impe,-ium.). Kon-
sekwencją tego podziału były odrębne regulacje prawne w sferze prywatnej
(ius p1ivatwn) i w dziedzinie publicznej prawo publiczne (ius publicum).
W średniowieczu utrwala się rozr6żnienie między tym. co publiczne
i co prywatne w miarę utrwalania władzy monarszej. Jednakie uprawnienia
władzy monarchy sięgają w sferę własności prywatnej jego poddanych. Z ty-
tułu władzy publicznej przysługują panującemu pewne prawa majątkowe np.
wydobywanie surowców. System poddańczy był tak konstruowany„ że wład­
ca czerpał ~orzyści z całego podległego mu obszaru~ jak gdyby był jego wła­
ścicielem.
W dobie nowożytnej wyraźnie zaznacza się podział między władzą w sen-
sie publicznym. Podział ten pogłębia się wraz z utrwalaniem prywatnej wła­
sności osobistej~ a zwłaszcza korporacji publicznych. Władza publiczna staje

5 Roc.:znik Statylftyki ...• s. 49-55.

6 F. Ryszka. Nauka o polityce. Warszawa 1984. s. 20.

16