FILIPINO 113

PANGKAT 7

D ULAANG

F ILIPINO

Pangasinan State University

 Kampus ng Bayambang
Kolehiyo ng Edukasyong Pangguro
Departamento ng mga Wika
A.T 2022-2023

.
Paksa: Sining ng Pagtatanghal

I. PANIMULA

Bahagi na ng kulturang Pilipino ang sining ng pagtatanghal. Ito rin ay

pagpapahayag ng damdamin, konsepto, saloobin, opinyon sa masining at madulang
pamamaraan. Sa katunayan, ito ay may malaking ginagampanan sa sistema ng
pamumuhay ng ating mga ninuno, ito ay ang pagpapahayag ng kanilang
pananampalataya sa kataas-taasan. Gayundin, ang paggamit nito bilang kasangkapan
sa pagpapasa ng kaalaman at pangangaral sa buhay sa mga susunod na henerasyon
tulad ng awiting-bayan, pag-aakto sa mga kwentong-bayan, at iba pangkatulad. Sa
paglaon ng panahon, patuloy itong napaunlad at naimpuwensyahan na rin ng iba’t
ibang mga pamamaraan ng pagsasagawa sa mga ito. Hanggang sa ngayon ay buhay
pa rin ang mga ito ngunit nakaaalarmang malaman na tila nangnganib na ang
pagkakakilanlang pambansa sa mga naitatanghal na dulang panteatro sa bansa. Kaya’t
bigyan nating halaga ito sapagkat bawat likhang sining ay may natatagong kuwento
sa likod ng mga ito at ito rin ay parte na ng kultura nating mga Pilipino. Kahit sa
ganitong paraan ay mabigyan nating kulay at buhay ang sining ng pagtatanghal upang
hindi mamatay/masayang ang pinaghirapan ng ating mga ninuno. Maraming anyo ang
pagtatanghal at isa na rito ang role playing, o pagsasadula na kung saan may ibat-
ibang uri rin.
Sa araling ito, tatalakayin ang iba’t ibang uri ng sining ng pagtatanghal na
kakikitaan ng malikhaing pag-iisip, guni-guning imahinasyon at teknikal na husay na
nagnanais pahalagahan dahil sa angking kagandahan o sa kakayahan nito mag pa
antig ng damdamin sa madla.

II. NILALAMAN/PAGTALAKAY
Klasrum Drama
Marami sa mga sikolohista at edukador ang naniniwalang ang dulaang pambata
ay dapat na palagiang bahagi ng kurikulum na tulad ng musika, sayaw, at sining-
biswal. Mahalaga ring maging bahagi ito ng mga dulaang pampamayanan
(community theater) na maglalaan ng pagtatanghal ng mga dulaang pangkabataan.
Ang mga malikhaing dramatika ay nagsisilbing mabisang estratehiya hindi lamang sa
pagtuturo at pagkatuto ng wika at panitikan kundi maging ng iba pang mga asignatura
sa paaralan tulad ng Araling Panlipunan at mga natural na agham tulad ng
Biyolohiya, Kemistri, at Pisika.

Ginagawa ng drama ang isang aralin na mas aktibo, nakakaengganyo at

makabuluhan para sa mga mag-aaral at kalahok at pinahuhusay ang mga kritikal at
malikhaing kasanayan sa pag-iisip, sa gayon ay tumutulong sa mga mag-aaral na
magbalangkas at magpahayag ng mga ideya at opinyon.

Kahalagahan ng Klasrum Drama sa mga mag-aaral

1. Naipakikita at naipamamalas ng mga estudyante ang kanilang mga talento
sa pag-arte.

Ang Fil Drama ay nagbibigay ng pagkakataon upang maipamalas ng mga mag-

aaral ang kanilang mga talento sa teatro. Tinutulungan din nitong mapabuti ang
kanilang mga galaw, ekspresyon, at emosyon na dapat ipakita sa mga manonood.
Nagbibigay din ito ng mga bagong kaalaman sa teatro na maaaring makatulong sa
mga may interes na kumuha ng kursong teatro sa kolehiyo.
2. Nagbibigay ng lakas ng loob at kumpiyansa sa sarili
Alam na natin na kapag may umaarte, may nanonood. Nasasanay ang mga aktor
at aktres na magtanghal kaya nagiging komportable na sila sa entablado. Binibigyan
din nito ang mga estudyante ng pagkakataon para ipahayag ang kanilang mga sarili
sa harap ng maraming tao. Nababawasan ang kanilang hiya at mas naipapakita nila
ang karakter na dapat nilang ginagampanan.

3. Nagsisilbing daan upang maipamalas ang pagkamalikhain ng mga

miyembro nito
Sakop din ng teatro ang pag-iisip ng mga konsepto at ideya, pagdidisenyo ng
entablado, pagdidirek ng mga aktor at aktres, paggawa ng mga kagamitan, at
pagdidisenyo ng kasuotan. Nakadadagdag din ito ng pagkamalikhain sa paggalaw,
ekspresyon, at pagpapakita ng emosyon. Isa sa mga layunin ng mga artista ng teatro
ay makuha ang atensyon ng mga manonood kaya mahalaga ang pagiging malikhain.
 4. Nagtuturo ng pagkakaisa at pagtutulungan
Upang makaisip at makagawa ng mga konsepto at ideya na itatanghal,
kailangang magkaroon ng pagtutulungan sa pagitan ng mga estudyante. Maraming
mga gawain at proseso and kailangang pagdaanan ng mga miyembro upang mabuo
ang isang teatrong palabas. Siguradong hindi ito kaya ng iisang tao lamang dahil
kinakailangan nito ng iba't ibang posisyon. Dahil dito, nabubuo ang pagkakaisa at
pagtutulungan ng mga mag-aaral na kabilang sa Fil Drama.

5. Nakatutulong sa pagbabahagi ng ideya at pakikisalamuha sa iba pang mga

miyembro
Nabibigyan din ang mga estudyante ng pagkakataon upang ipamahagi ang
kanilang mga ideya sa kahit na anong posibleng aspeto teatro. Dahil dito, sa
nagkakaroon ng kasanayan ang mga mag-aaral sa pakikisalamuha sa mga tao.
Nakatutulong ito sa pagpapalabas ng kanilang mga personalidad sa entablado at
nakikita ng mga manonood. Nakatutulong din ito upang magkaroon ng kahusayan sa
pagsasalita sa labas at sa loob ng teatro.
6. Nakapagpapahayag ng mensahe o adbokasiya
Ito ay isang daan upang ipakita o ipahayag ang gustong sabihin ng mga
estudyante. Maaaring gamiting ang Filipino Drama upang iparating ang mga
mensahe at adbokasiya sa mga manood. Maaaring layunin nito na manghikayat sa
mga manood na gumawa ng aksyon tungkol sa mga mensahe na kanilang nais
sabihin. Maaari itong gawin ng mga estudyante upang masolusyunan ang mga
problema sa lahat na posibleng aspeto. Maaaring patungkol sa mga problema ng
lipunan, sarili, pamilya, at marami pang iba. Maganda itong daan o paraan dahil
maraming tao ang may interes at nanonood ng teatro.

Ano ang Role play?

Ang mga pagsasanay sa role play ay nagbibigay ng pagkakataon sa mga mag-
aaral na gampanan ang papel ng isang tao o isadula ang isang partikular na sitwasyon.
Ang mga tungkuling ito ay maaaring gampanan ng mga indibidwal na mag-aaral,
nang magkapares, o sa mga grupo na maaaring gumanap ng isang mas kumplikadong
senaryo. Ang mga role play ay umaakit sa mga mag-aaral sa totoong buhay na mga
sitwasyon o senaryo na maaaring maging "stressful, hindi pamilyar, kumplikado, o
kontrobersyal" na nangangailangan sa kanila na suriin ang mga personal na
damdamin sa iba at sa kanilang mga kalagayan (Bonwell & Eison, 1991).
Ang mga role play ay nagbibigay sa mga mag-aaral ng pagkakataong makilahok
sa mga aktibidad na nagpapakita ng mga senaryo na nauugnay sa aralin Upang
 matulungan ang mga mag-aaral na maunawaan ang paggamit ng mga sesyon ng role
playing, ang mga role play ay dapat na nakatuon sa nilalaman, tumutugma sa mga
layunin sa pag-aaral, at may kaugnayan sa mga totoong sitwasyon sa mundo. Ang
mga pagsasanay sa role playing ay hinihikayat ang mga mag-aaral na mag-isip nang
mas kritikal tungkol sa kumplikado at kontrobersyal na mga paksa at upang makita
ang mga sitwasyon mula sa ibang pananaw.

HAKBANG SA PAGSASAGAWA NG PAGSASATAO

 Pumili ng isang sitwasyon na magiging basehan ng isasagawang pagsasatao. Ito

ay maaaring nabasa sa isang bahagi ng kwento o nobela. Maari rin namang halaw
sa isang bahagi ng pelikula o teleserye.
 Tuklasin kung paano maisasagawa ang sitwasyon. Pag-aralan kung paano
ipapakita ang ekspresyon ng mukha,kilos ng mga kamay,galaw ng katawan at
maging ang pagbitaw ng mga salita.
 Pumili ng wikang bibigkasin na aangkop sa karakterisasyon
 Paghandaan ang gagawing pagsasatao.

Ano ang dramatikong monologo?

 Isa tanyag na anyo ng dulaang gamitin sa mga silid-aralan at paaralan ay ang
dramatikong monologo. Isa itong anyo ng kontemporaryong dulaan na
nagtatampok sa isang aktor na sumasambit at umaarte ng kaniyang mga
damdamin at kaisipan bilang pangunahing tauhan ng dula
 Ito ay isang dramatikong uri na binubuo ng isang tula na nagsisiwalat ng pagkatao
ng isang tauhan. Ang layunin ng may-akda ay para sa mambabasa na lalong
maging pamilyar sa karakter na ito hanggang maoukaw ang matinding emosyonal
na tugon. Ang pananalita ay binubuo sa anyo ng mga pagmuni-muni na
nakadirekta sa isang tukoy na kausap o madla.

Kasaysayan ng Dramatikong Monologo

 May matulaing anyo, nauso ito noong 1830 hanggang 1930 sa Amerika. Higit na
nakilala ito sa Pilipinas noong pagkaraan ng pananakop ng mga Amerikano sa
ating bansa. Usong-uso pa rin ito hanggang sa kasalukuyan sa mga paaralan at may
pagkakataon ding amg anyong ito ay ginagamit ng mga aktor sa mga awdisyon sa
mga pagtatanghal ng mga dula sa teatro.
  Tungkol sa pinagmulang makasaysayang ito, pinanatili ng kritika sa panitikan ang
dalawang posisyon. Ang ilang mga magtaltalan na ito ay nagsimula sa Heroidas ng
Ovid (1st singlo AD). Sinasabi ng iba na lumitaw ito sa panahon ng English
Victorian bilang isang ebolusyon ng iba’t ibang mga genre.

 Mula sa huling posisyon na ito, dalawang mga tagapanguna sa loob ng

dramatikong genre ang kilala: ang makatang Ingles na si Robert Browning (181-
1889) at ang makatang Ingles din na si Alfred Tennyson (1809-1892).

 Halos kahawig ito ng dula-tula at nangangailangan lamang ng minimal na mga

props at set nagbibigay-daan sa maraming malikhaing interpretasyon ng isang
piyesa. Kabilang sa mga napatanyag na dulang may ganitong anyo ang mga
sumusunod: Alex Antiporda (1974) ni Tny Perez ; Taong Grasa (1985) ni Anton
Juan; Kwadro ni Isagani R. Cruz: Teresa, Gregorio, Teodora (1993) nina Malou
Jacob at Rene Villanueva; at Pepe (2006) ni Malou Jacob

Tatlong kategorya ng Dramatic Monologue

1. Romantic Monologue
Kung saan nagsasalita ang isang tauhan tungkol sa isang romantikong relasyon,
alinman sa nakaraan, kasalukuyang, o ninanais ay tinatawag na isang romantikong
monologo.
2.Conversational Monologue
Ang dramatikong monologo na ipinakita ng nagsasalita na para bang bahagi ito ng
isang pag-uusap.

3.Philosophical Monologue
Kung saan isinalarawan ng tauhan ang kanilang personal na pilosopiya o teorya
tungkol sa mundo.

Mga katangian ng Dramatikong Monologo

1. Ang nagsasalita bilang tanging boses

Sa dramatikong monologo, ang nagsasalita ay kumakatawan sa nag-iisang tinig na
may akses sa mambabasa. Bagaman nagsasalita sa unang tao, ang tinig ay nagmula sa
isang tagapagsalita na naghahatid ng kanyang sariling pagsasalita sa direktang istilo.
 Ang tagapagsalita na ito ay nakabalangkas sa sikolohikal sa pamamagitan ng paraan
ng pagharap sa mga sitwasyong inilalarawan at sinusuri niya sa nasabing talumpati.

2. Tatanggap o Implicit na Partido

Karamihan sa mga oras, ang tatanggap o tagapagsalita ng isang dramatikong
monologo ay implicit. Sa mga monologo na ito piang-uusapan ang mga pag-uusap, at
ang interlocutor ay lilitaw na may isang pag-uusap kasama ang nagsasalita.
Ang kanilang mga salita o ideya ay hindi tuwirang ipinahayag sa pamamagitan ng
nagsasalita na gumagawa ng mga ito sa pamamagitan ng mga katanungan,
obserbasyon o komento. Gayundin, ang mga reaksyon at kilos ng interlocutor ay
inaasahan at kinopya ng nagsasalita.

3. Nakakaantalang realsyon sa pagitan ng mga kalahok

Ang ugnayan na nakalantad sa dramatikong monologo sa pagitan ng nagsasalita, ang
kanyang kausap at ang palitan sa pagitan nila ay nakalulungkot. Ang layunin nito ay
upang makamit ang objectification ng makata sa boses ng isang tauhan ay
nagmumungkahi ng isang minarkahang sitwasyon ng dramatiko.

4. Ang mambabasa bilang bahagi ng proseso ng paglikha

Pangkalahatan, ang isang dramatikong monologo ay tumatagal ng isang mapamilit o
argumatative tone. Pinapayagan nitong mabasa ng mambabasa ang damdamin ng
tauhna. Bilang karagdagan, ang mambabasa ay maaaring bukas na bigyang kahulugan
ang mga salita ng tauhan. Bukod dito, dahil ang paggamit ng salita ay hindi mahigpit
at konkreto ang mambabasa ay naging bahagi ng proseso sa paglikha.

Pagsasatao

Malalim ang mga pagpapakahulugan, pahiwatig at mga interpretasyon sa isang

piyesa ng Pagsasatao. Ang isang inanimate na object o bagay na walang buhay ay
maaaring pagsalitain at bigyang buhay, katauhan at damdamin sa Sining ng
Pagsasatao. Sa pamamagitan ng Pagsasatao, at sa maikling guni-guni at imahinasyon
ng isang manunulat ng piyesa na Pagsasatao ay maaari nating arukin ang realismong
kalagayan, sitwasyon at pagkakataon sa likod ng mga bagay na walang buhay o mga
bagay na di natin inaakalang magiging tauhan sa isang kuwentuhan/dula na may
sariling animasyon, buhay, tunggalian at damdamin.
Halimbawa, paano kaya mangungusap kung bibigyang karakter sa pagsasatao ang
mga sumusunod: Ulilang Libing, Bulkang pasabog, Alon sa Dagat, Pader, Basura,
atbp.
 Hinihikayat ang paggamit ng mga Props, Costumes, Set pieces at ibang pang
kagamitang Pamproduksyon at mga elementong teknikal gaya ng Musika, Tunog at
Pag-iilaw upang magkaroon ito ng sariling artistic distinction o kakanyahang pang-
sining at pamproduksyon sapagkat pilit itong iniuugnay at inihahanay sa kategoryang
Monologo. May malaking pagkakahawig man ito sa monologo ngunit maituturing na
higit na masining, malikhain at mapagpakahulugan ang Sining ng Pagsasatao.

Maikling Kasaysayan ng Pagsasatao

 Natuklasan ito ni Jacob L. Moreno isang Psychiatristna Vietnamese
taong 1920

 Naisip niyang palaganapin ito matapos ang niyang makita ang bias ng
kanyang ginawa sa harap ng kanyang mga tagapakinig at tagapanood.

 Noong 1920 ay nagtayo siya ng isang Teatro na mapagtatanghalan.

Theater of Spontaneity

PAGBUO NG PAGSASATAO

1. Maghanap ng mga Paksa

Piliin ang paksang kakikitaan ng interes at makapagbibigay sayo ng
kaligayahan
2. Gawing malinaw ang papel na gagampanan
Ipakita sa manunuod ang kagalingan sa papel na ginagampanan
3. Pumili ng mga pahayag na bibigkasin
Kailangang maging malinaw ang pagpapahayag,maliwanag ang bawat salita at
pangungusap na bibigkasin
Ano ang Pantomina?

Pantomina o dulang walang salita, isang ekspresyunismong anyo ng sining

pagtatanghal, ay maituturing na pinakamasining, malikhain at dinamikong anyo ng
sining pantanghalan. Sinasabing may mataas na antas at uring klasikal at kategoryang
artistikong teatrikal na may anyong alegorikal ang pagtatanghal ng ganitong sining.
Anyong alegorikal na kung saan ang mga gumaganap dito at mga pangyayari ay may
isinisimbolo, katulad na lamang ng buhay ng isang tao, o kaya nama'y pangyayari sa
pulitaka at kasaysayan.

Ang pantomina ay sumasalamin sa panitikan mula pa sa ibang kultura na

kakikitaan ng masining na pagpapahayag ng mensahe, sapagkat ito lamang and
dulang di gumagamit ng salita. Lubos na mahalgang ito'y maunawaan at maimulat
ang mga mag aaral sa sining na ito sapagkat ito'y magsisilbing gabay sa kanila upang
patuloy na buhayin ang panitikang ito. Mahalagang malaman muna natin ang
kasaysayan ng panitikang ito upang lubos natin itong maunawaan.

Ang Pantomime ay nagsimula sa Gresya subalit naging tanyag ito noong panahon
ni Augustus sa Roma. Kasama na rin ang pagtuklas natin sa tunay na kahulugan ng
Pantomime. Lubos rin nating mauunawaan dito kung bakit ito tinuring na
pinakamasining na anyong pantanghalan at ito ay may mga elemento rin. Mga
halimabawa ng kilos o galawin, kumpas ng kamay at ekspresyon ng mukha na lubos
magpapaunawa satin kung pano nga ba isinasagawa ang dulang pantanghalan na ito.

Sa panahong ito marahil malimit na rin ang nakakaalam sa panitikang ito subalit
hindi maikakaila na ito ay nakakapagbigay aliw sa manonood hindi lamang yan kundi
kapupulutuan rin ito ng aral. Pantomime na kung iisipin hindi ginagamitan ng salita
ngunit bakit marami ang natutuwa, ito'y sa kadahilanang may taglay na kagalingan
ang nagsisipagganap dito, na nagbibigay buhay sa kwento at nagpapaunlad nito.
III. KONKLUSYON

Ang sining ng pagtatanghal na tinatawag ding sining ng pagganap, ay isang

pagtatanghal, pagsasagawa, pagganap, pagsasakatuparan, o pagpapalabas na
inihaharap sa madla o kapulungan ng mga manonood at tagapakinig, na nakaugaliang
interdisiplinaryo. Ang pagtatanghal ay maaaring ayon sa inihandang piyesa o script sa
Ingles, o kaya ay kusa at hindi pinaghandaan, o kaya ay maingat na pinaghandaan at
binalak na maaaring mayroon o walang paglahok ng madla. Ang pagtatanghal ay
maaaaring maisakatuparan sa oras mismo ng pagtatanghal (na tinatawag na live
performance) o kaya ay sa pamamagitan ng midya; at ang tagapagtanghal ay
maaaring naroroon sa oras ng pagtatanghal o wala dahil, bilang halimbawa, ay
nairekord na ito. Maaari itong isang sitwasyon na kinasasangkutan ng apat na mga
payak o pampatakarang mga elemento: oras (panahon), puwang (espasyo), ang
katawan ng tagaganap, o pagiging naroroon ngunit nasa isang midyum (midya), at
isang ugnayan sa pagitan ng tagapagganap at ng manonood at tagapakinig. Maaaring
mangyari ang sining ng pagtatanghal kahit na saan man, na maaaring sa isang
itinakdang tanghalan o tagpuan, at isinasakatuparan sa loob ng anumang haba o tagal
ng oras. Ang mga kilos ng isang indibidwal o isang pangkat sa isang partikular na
lugar at sa isang tiyak na oras ang bumubuo sa gawain.

Ang sining ng pagtatanghal sa pangkalahatan ay naglalayong maitanghal ang mga

iba`t ibang isyu,kaganapan at gumanap sa mga karakter na kaiba sa ating personalidad.
Nangangailangan ng masining na pamamaraan upang ganapin ng mga karakter ang nais
gayahin. Mahalagang taglayin ng isang aktor o tagaganap ang bawat mahahalagang
kakanyahan ng orihinal nitong bersyon. Mahalagang sa bawat pagganap ay naipapakita
at nagagampanan ito ng may husay,kalakip nito`y ang pagbubukas ng kamalayan ng mga
manunuod at pati na rin ang dulot nitong aliw na sa patuloy na pagbabagong lipunan ay
huwag sanang magmaliw.