PATNUBAY NG GURO (H5SU-IIIc-9) TG (aralin 3 3rd quarter week3)

YUNIT III
ARALIN 3: Naipapaliwanag kung saan nagmula at kung ano ang caffeine, nikotina at
alkohol

Bilang ng Araw: 1

I. Batayang kasanayan:

a. Nalalaman kung ano ang caffeine, nikotina at alcohol

b. Nalalaman kung saannagmula ang substansya na caffeine, nikotina at
alkohol
c. Natutukoy kung saan inihahalo ang sangkap na caffeine, nikotina at
alcohol.

II. Karagdagang kaalaman para sa guro

1. Caffeine- ito ay isang uri gamot o kemikal na isinasama sa kape o tsaa

upang manatiling gising o masigla ang katawan.

Nikotina- isang uri ng nakakalasong substans o kemikal na inihahalo sa

cigarilyokung kaya ang mga taong naninigarilyo ay nahihirapang itigil ang
pag gamit nito oras ma makatikim sila nito.

Alcohol- ito ay isang parang tubig subalit may kakaibang amoy na hindi
maipaliwanag. Ito rin ay inihahalo sa ibang mga gamot pangmedisina at
iba pang produkto. Ito rin ang inihahalo sa mga alak gaya ng mga beer,
wine, or whisky dahilan kung bakit nalalasing ang mga taong umiinom ng
alak.

2. Ang caffeine, nikotina at alcohol ay mga panghalong kemikal,

nakakalason o kaya namay nakakalasing. Ang nikotina din ay ginagamit
pangpuksa ng insekto. Ans sobrang pag gamit ng mga ito aymay
masamang epkto sa ating katawan.

III. Pamamaraan

A. Pag-usapan Natin:
1. Magpakita ng mga halimbawa ng mga substansiya na ginagamit na
sangkap sa mga produkto kagaya ng sigarilyo.
2. Itanong ang mga sumusunod na katanungan sa klase
 Saan madalas makikita ang mga ito?
 Ano kaya ang kahalagahan nito may maganda ba itong dulot?
  Paano nakakatulong ang pag-inom ng kape sa isang tao?
 Ano dulot ng paninigarilyo?
 Bakit kapag nakatikim nang sigarilyo ang isang tao ay hirap ng
umiwas dito?

B. Pag-aralan Natin

a. Balikan ang mga bagayna pinagusapan.

b. Saan ginagamit ang mga sangkap na caffeine, nikotina at alkohol?
c. Alam ba ninyo ang maaaring mangyayari kapag palagian ang pag-
inom ng alak, pagkakape at paninigarilyo?
d. Ipagawa sa mga bata ang gawain sa” Dapat Magbasa Muna”

Nikotina

Ang nikotina ay isang lason alkaloid, natatagpuan sa mga dahon ng tabako at

gumaganap bilang isang pampalakas-loob sa gitnang nerbiyos system.

Nikotina ay ang pangunahing alkaloyde kung saan ay matatagpuan sa mga dahon at ugat ng
tabako. Sa mga dahong tuyo tabako ay 4-5% ay nagtataglay ng nikotina.

Ito ginagamit sa medisina at sa veterninari. Ang nikotinaay naglilingkod respiratory pampasigla,

ito ay nagiging sanhi sa respiratory pagkalumpo at kamatayan. Ito ay rin ay nagsisilbi bilang
isang veterinary substance oinsecticide sa balat. Sa industriya ng kemikal ito ay nagsisilbi para
sa kapakinabangan ng nicotinic acid, na kung saan ay mahalaga bitamina B kung saan
kumplikadong bitamina.

Google Translate for Business:Translator ToolkitWebsite TranslatorGlobal Market Finder

About Google TranslateCommunityMobileAbout GooglePrivacy & TermsH

Kapeina

Ito ay nakakaapekto sa pampalakas-loob ng methylxanthine klase.Ito ay ang mundo

pinaka-tinatanggap natupok psychoactive gamot, ngunit -. Hindi katulad ng maraming iba pang
mga psychoactive na sangkap. Ito ay legal at unregulated sa halos lahat ng bahagi ng mundo.
Mayroong ilang mga kilalang mga mekanismo ng pagkilos upang ipaliwanag ang epekto ng
caffeine. Ang pinaka-kilalang ito ay reversibly bloke ang pagkilos ng adenosine sa kanyang
receptor at dahil diyan pinipigilan ang pagsisimula ng pag-aantok sapilitan sa pamamagitan ng
adenosine. Caffeine din ang nagsisilbing stimulates ilang mga bahagi ng autonomic nervous
system.

Ang Kapeina ay isang mapait, puting mala-kristal purine, isang methylxanthine alkaloid,
at malapit na nauugnay chemically sa adenine at guanine nakapaloob sa deoxyribonucleic acid
(DNA) at ribonucleic acid (RNA). Ito ay matatagpuan sa ang mga buto, nuts, o dahon ng isang
bilang ng mga halaman tumutubo sa South America at Silangang Asya at isinasangguni sa mga
ito ng ilang kaligtasan ng buhay at reproductive benepisyo. Ang pinaka mahusay na kilala
pinagmulan ng kapeina ay ang coffee bean, isang maling tawag sa binhi ng Coffea halaman.
Inumin naglalaman kapeina ay ingested upang mapawi o maiwasan ang pag-aantok at upang
mapabuti ang pagganap.
Ano ba ang Alkohol?

Alcohol ay nilikha mula sa katas ng prutas, o gulay na tinatawag na fermented. Ang

alcohol ay parang tubig o Kristal dahil sa kulay nitong puti. Ang pagbuburo ay isang proseso na
gumagamit ng yeast o bakterya upang baguhin ang sugars sa pagkain sa alak. Ang Pagbuburo
ay ginagamit upang makagawa ng maraming mga kinakailangang mga item. Alcohol ay may
iba't ibang mga form at maaaring magamit bilang isang malinis, o isang antiseptiko, o di kayay
isang gamot na pampakalma. Kapag ang mga ay tao uminom ng alak, ito ay buyo sa kanilang
bloodstream. Mula doon, ito ay nakakaapekto sa central nervous system (utak at utak ng
galugod), na kumokontrol sa halos lahat ng mga function ng katawan. Dahil ang mga eksperto
ngayon nalalaman na ang utak ng tao ay pa rin ang pagbuo sa panahon ng ating kabataan,
siyentipiko at pananaliksik sa mga epekto ng pag-inom ng alak ay maaaring magkaroon ng
epekto sa mga utak ng mga kabataan.

http://kidshealth.org/en/teens/alcohol.html
Google Translate for Business:Translator ToolkitWebsite TranslatorGlobal Market Finder

Talakayin ang talata gamit ang mga sumusunod na tanong.

1. Ano ang nikotina ayon sa talatang binasa?

2. Saan galing o ano ang pinagmulan ng nikotina?
3. Ano pinagmulan ng caffeine ayon sa binasang talata?
4. Ano ang lasa ng caffeine?
5. Ano ang epekto nito sa taong nakakatikim nito?
6. Ilarawan ang alcohol, ano ang lasa nito at ano ang epekto sa taong
nakainom?

a. Pagsikapan Natin

1. Ipagawa ang Saan Ako Nagkamali? Pagmasdan ang mga larawan. Pag-aralan ang
kanilang mensahe.
Isulat sa patlang sa ibaba ang mensaheng gustong ipahatid ng mga
larawan
b. Pagyamanin Natin
1. Ipagawa ang Kaya Natin sa LM.

c. Pagnilayan Natin

1. Ipagawa ang Gawaing Ikaw at Ako Sundin Natin ‘to

d. Takdang –aralin

Mangalap ng mga larawan ng mga produktong hinahaluan ng mga alcohol. Idikit ito sa
putting papel at isulat kung bakit hinahaluan ito ng alcohol.
PATNUBAY NG GURO (H5SU-IIIde-10) TG (aralin 4- 3rd quarter week4-5)

YUNIT III-

ARALIN 4:Nailalarawan ang Pangkalahatang epekto ng paggamit at pagabusosa caffeine,

nikotina at alcohol.

Bilang ng Aralin: 2

I. Batayang kasanayan:
a. Natatalakay ang mga kaalaman sa caffeine,nikotina at alkohol
b. Nalalaman ang mga epekto sa pag gamit o pag abuso ng caffeine, nikotina at
alkohol
c. Nakakaiwas sa pag gamit ng mga produktong may sangkap ng caffeine, nikotina
at alkohol
II. Karagdagang Kaalaman para sa guro

Mga pampahina
Tinatawag na pampahina, depresante, o pampakalma ang mga gamot na nakapagpapabagal sa
pagtakbo o pag-andar ng panggitnang sistema ng nerbiyos ng katawan ng tao. Pati na ang
pagpapabagal sa pagdadala ng mga mensaheng papunta at nagmumula sa utak ng tao. Dahil sa
gamot na ito, bumabagal ang paghinga at ang pintig ng puso ng tao. Hindi ito mga gamot na
nagpapahina o nagpapalungkot sa isang tao.

Mga bawal na pampahina

Kabilang sa mga illegal na pampahina ang mga marihuwana, hashish, langis ng hashish, heroina at
iba pang mga pampakalma.

Mga di-bawal na pampahina

Kabilang sa mga legal o hindi ipinagbabawal na mga pampahina ang alak, mahihinang mga
trankilayser, mga nilalanghap na sangkap (tulad ng kola, gasolina, pinturang iwiniwisik), mga gamot
na may kodeina (halimbawa na ang Panadeine), metadona at iba pang mga pampakalma.

Mga epekto ng pampahina

Nakakaapekto sa konsentrasyong pang-isipan at koordinasyong pangkatawan ng tao ang mga

pampahina o pampakalma. Nakapagpapabagal ito sa pagtugon ng tao sa mga hindi inaasahang
mga situwasyon. Dahil dito, mapanganib para sa taong nakainom ng pampahinang gamot ang
pagmamaneho. Kapag naghalo sa katawan ng tao ang iba’t ibang uri ng mga pampahina (tulad ng
pinagsamang alak at marihuwana), mas masidhi ang epekto nito sa tao.
Malalakas na mga epekto

Kabilang sa mga malalakas na mga epekto ang pagsasalitang hindi malinaw o hindi maunawaan,
hindi tugmaang paggalaw o pagkilos, pagsusuka at pagduwal, pagkawala ng malay na dulot ng
mabagal na paghina at bumagal na pintig ng puso, at pagkamatay.

Malalang mga epekto

Dahil sa kaantasan ng pagkapuro o pagkadalisay ng mga pampahinang gamot, nagkakaroon ng

mga malalalang mga epekto ito sa katawan ng tao. Kabilang sa mga malalalang epekto at
kumplikasyon ng mga pampahina ang pagkakaroon ng HIV o AIDS, Hepatitis B, Hepatitis C, at mga
katulad na impeksiyon. Nagiging kinalabasan ang mga ganitong malalalang epekto dahil sa
pakikigamit ng taong nalulong sa pampahinang mga gamot na nakikisalo o nakikigamit ng karayom
ng hiringgilya, ng mismong hiringgilya, at mga katulad na kasangkapang pang-iniksiyon ng
pampahinang mga gamot.

Mga pampasigla
Tinatawag na mga pampasigla o estimulante ang mga bawal na gamot kung nakapagpapabilis o
nakapagpapadali ito sa pagtakbo ng panggitnang sistema ng nerbiyos ng katawan ng tao. Pati na rin
ng mga mensaheng patungo at palabas mula sa utak ng tao. Dahil sa kanila, dumadagsa rin ang
pintig ng puso, tumataas ang temperatura ng katawan, at umaangat din ang presyon ng dugo o
nagkakaroon ng altapresyon.

Mga bawal na pampasigla

Kabilang sa mga bawal ang kokaina, walang pagrereseta ng manggagamot na

mga ampetamina, speed, LSD, at ekstasimethamphetamine hydrochloride.[3]

Mga di-bawal na pampahina

Kabilang sa mga hindi bawal na pampasiglang gamot ang nikotina ng mga sigarilyo;
ang kapeina ng kape, kola, tsokolate, tabletang nakapagpapapayat, at ilang mga inuming
nakapagpapalakas; at ang sudoepedrina mula sa mga gamot na para sa ubo at sipon.

Mga epekto ng pampasigla

Katamtamang mga epekto

Kabilang sa mahihinang mga epekto ng mga pampasigla ang pagkauhaw, walang ganang kumain,
hindi makatulog, kadaldalan, at pagiging balisa.

Malalakas na mga epekto

Kabilang sa malalakas na mga epekto ng mga pampasigla ang pagkabalisa, pagkatakot, atake, sakit
ng ulo, pangangalambre ngsikmura, pagka-agresibo, nakakatuwang guni-guni, pagkawala ng malay-
tao, kalituhan ng isipan, at kapaguran.
Ilan ang mga iyan sa mga pangkalahatang epekto ng pag abuso sa sangkap ng substansya na
ginagamit sa paggawa ng alak, sigarilyo at kape.

1. Maling paggamit ng mga substansya na ginagamit na sangkap sa produkto.

 Angpagtikim ng sigarilyong isang tao
 Sobrang pag-inom ng alak.
 Pag-inom ng kape ng madaming beses sa loob ng isang araw

A. Pag-usapan Natin:

1. Magpakita ng mga halimbawa ng mga kemikal na inihahalo sa produkto

2. Itanong ang mga sumusunod na katanungan sa klase
 Saan inihahalo ang alkohol?
 Ano ang epekto nito sa taong nakatikim ng alcohol?
 Ano ang nangyayari sa taong nakatikim ng caffeine?
 May masama bang epekto ang nikotina sa ating katawa?

B. Pag-aralan Natin

a. Balikan ang mga bagay bagayna pinagusapan.

b. Bakit tayo nanatiling gising kapag nakainom ng caffeine?
c. Ipagawa sa mga bata ang gawain sa” Dapat Magbasa Muna”

ANG PAGLALASING AY NAKAKASIRA SA ATAY.

Dumako naman tayo sa mga pangmatagalang epekto ng patuloy na paglalasing at sobrang

pag-inom ng alak. Ang epekto ng alak sa atay ay ang pinakamabigat. Dahil ang alcohol ay
isang lason sa katawan at ang atay ang pangunahing bahagi ng katawan na tiga-linis ng mga
lason at iba’t ibang kemikal, kapag sobra ang nainom mong alak, hindi kinakaya ng atay na
linisin lahat ng alcohol sa katawan, at ito’y namamaga at nasisira. Kapag tuluyang nasira ang
atay – isang kondisyong tinatawag na cirrhosis – maaaring magtuloy-tuloy ang isang tao sa
pakasira ng bato, coma, o kamatayan.Hindi lamang atay ang apektado ng sobrang pag-inom ng
alak. Pinakaganit ng alak ang mga ugat ng dugo, na maaaring magdulot ng high blood at sakit
sa puso. Marami pang epekto sa katawan ang alak, gaya ng pagkasira sa utak ng mga brain
cells, pagkasira ng pancreas, bangungot, at iba pa.
Isa pa, nakakapagpataba hindi lamang ang alak mismo , kundi ang pulutan na kalimitan ay
bahagi ng inuman.

d. Talakayin ang talata gamit ang mga sumusunod na tanong

1. Ano ang bahagi ng katawan ang nasisira sa pag inom ng alak?
2. Ano ang nagiging sakit ng malimit na pag-inom ng alak?
3. Bukod sa atay ano pa ang apektado sa ating katawan?
 4. Ano ang pinakamabigat na epekto ng sobrang pag-inom ng alak o alcohol?
C. Pagsikapan Natin

2. Pagmasdan ang mga larawan. Pag-aralan ang kanilang mensahe.

3. Isulat sa patlang sa ibaba ang mensaheng gustong ipahatid ng mga larawan.

D. Pagyamanin Natin

1. Ipagawa ang Kaya Natin. Pagsasadula sa isang kalagayan kung saan makakaiwas
sa pag gamit ng mga sumusunod.

Unang grupo : caffeine

Pangalawang grupo : nikotina

Ikatlong grupo : alkohol

E. Pagnilayan Natin
1. Tandaan ang mga mahahalagang bagay at epekto ng paggamit ng mga caffeine,
nikotina at alcohol.

2. Ulat pangkalusugan

F. Takdang –aralin

Mangalap ng iba pang substansiya o kemikal na ginagamit sa mga produkto gaya ng

mga caffeine, nikotina at alcohol. Idikit ito saputing papel at isulat ang mga epekto sa
taong nakakagamit nito.