Podręcznik

Podstawowego kursu
Bezpieczeństwa VCA

1/53
SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI

1. USTAWODAWSTWO O OKOLICZNOŚCIACH PRACY

1.1 BEZPIECZEŃSTWO
1.2 USTAWODAWSTWO O WARUNKACH PRACY
1.3 OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKA
1.4 INSPEKCJA PRACY
1.5 POZWOLENIA NA WYKONYWANIE PRAC
2. RYZYKO, (PRAWIE)WYPADKI I PREWENCJA
2.1 BEZPIECZEŃSTWO
2.2 CO TO JEST RYZYKO?
2.3 CO TO JEST BEZPIECZEŃSTWO?
2.4 NIEBEZPIECZNE SYTUACJE I POSTĘPOWANIA
2.5 WYPADKI
2.6 TEORIA WYPADKÓW
2.7 METODY PREWENCYJNE

2.8 POSTĘPOWANIA POWYPADKOWE

3. PROCEDURY, SYGNALIZACJA I OZNACZENIA
3.1 BEZPIECZEŃSTWO
3.2 OZNACZENIA
3.3 SYGNALIZACJA
4. ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
4.1 OGÓLNE PRZEPISY
4.2 ŚRODKI OCHRONNE GŁOWY
4.3 ŚRODKI OCHRONNE OCZU
4.4 ŚRODKI OCHRONNE RĄK
4.5 ŚRODKI OCHRONNE CIAŁA
4.6 ŚRODKI OCHRONNE STÓP
4.7 ŚRODKI OCHRONNE DRÓG ODDECHOWYCH
4.8 ŚRODKI OCHRONNE SŁUCHU
4.9 OCHRONA PRZED UPADKIEM

2/53
5. MASZYNY I URZĄDZENIA
5.1 OGÓLNIE
5.2 MASZYNY STACJONARNE
5.3 NARZĘDZIA RĘCZNE
6. NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE
6.1 OGÓLNIE O NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJACH
6.2 ROZPOZNAWANIE NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJI
6.3 DROGI WCHŁANIANIA NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJI
6.4 NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE
6.5 STĘŻENIE TLENU
6.6 TOKSYCZNE DZIAŁANIE SUBSTANCJI
6.7 NAGŁE I PRZEWLEKŁE (CHRONICZNE) EFEKTY
6.8 ŚRODKI ZARADCZE
7. PRACA NA WYSOKOŚCI, PODNOSZENIE I DŹWIGANIE
7.1 PRACA NA WYSOKOŚCI
7.2 URZĄDZENIA I MATERIAŁY DO PRACY NA WYSOKOŚCI
7.3 RUSZTOWANIA
7.4 PRACA NA POCHYŁYCH I RÓWNYCH DACHACH
7.5 PRACE DŹWIGOWE I WYCIĄGOWE HIJS- EN HEFWERKZAAMHEDEN

7.6 WÓZKI WIDŁOWE

7.7 RĘCZNE DŹWIGANIE I PRZENOSZENIE ŁADUNKÓW
8. POŻARY I WYBUCHY
8.1 POWSTANIE POŻARU
8.2 SUBSTANCJE PALNE I ICH WŁAŚCIWOŚCI

8.3 PUNKTY ZAPŁONU I GRANICE WYBUCHU

8.4 RODZAJE POŻARÓW I ŚRODKÓW GAŚNICZYCH
8.5 JAK POSTĘPOWAĆ PODCZAS POŻARU
8.6 PREWENCYJNE ŚRODKI ZARADCZE
9. ELEKTRYCZNOŚĆ
9.1 CO TO JEST ELEKTRYCZNOŚĆ?
9.2 PORAŻENIE PRĄDEM(ELEKTROKUCJA)
9.3 ZABEZPIECZENIA
9.4 BEZPIECZNA PRACA Z ELEKTRYCZNOŚCIĄ
10. ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE
10.1 CO TO SĄ ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE?
10.2 PRACA W ZAMKNIĘTYCH PRZESTRZENIACH
10.3 ZAGROŻENIA I PRZYCZYNY
10.4 ŚRODKI ZARADCZE

3/53
1. USTAWODAWSTWO O OKOLICZNOŚCIACH PRACY

BEZPIECZEŃSTWO
Zarządzenia i wytyczne, które specyfikują bezpieczeństwo i bezpieczne obchodzenie sie ze
środkami pracy:

• Inwentaryzacja ryzyka i ewaluacja

• Opanowanie ryzyka

• Wykonywanie przepisów Kodeksu Pracy i zarządzanie celem zmniejszenia ilosći zachorowań wśród
pracowników

• Dobrobyt

• Urządzenie miejsc pracy

USTAWODAWSTWO O WARUNKACH PRACY

Cel Kodeksu Pracy

• Pracodawca wykonuje możliwie jak najlepiej przepisy Kodeksu Pracy (bezpieczeństwo, zdrowie,
dobrobyt)

Punkty wyjścia przy wykonywaniu przepisów z Kodeksu Pracy

Wykonywane prace nie mogą mieć żadnych ujemnych wpływów na bezpieczeństwo i zdrowie
pracowników

• Zagrożenia związane z wykonywanymi pracami muszą być zwalczane możliwie jak najwięcej u ich
źródła

• Miejsca pracy, metody pracy i środki do pracy muszą być dopasowane do pracowników

• Monotonna, powtarzająca się praca musi być unikana

• Muszą zostać powzięte środki zaradcze tak aby pracownik mógł szybko znaleźć się w
bezpieczeństwie

Działania pracodawcy wywodzące się z Kodeksu Pracy

• Prowadzenie zarządu celem zmniejszenia ilości zwolnień z pracy wskutek zachorowań i szybkiego
ale i odpowiedzialnego powrotu pracowników do pracy

• Zestawienie List Inwentaryzacji Zagrożeń i Ewaluacji

• Powzięcie środków zaradczych celem uniknięcia i ograniczenia ciężkich wypadków z udziałem

niebezpiecznych substancji

• Wydawanie dostatecznych instrukcji dotyczących prac jakie mają być wykonane i o związanych z
nimi ryzykach

• Pracodawcy i pracownicy współpracują ze sobą

OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKA

Obowiązki pracownika

• Używać Środków do Pracy jak i niebezpiecznych materiałów we właściwy sposób

• Używać Srodków Ochrony Indywidualnej, odzieży i obuwia zgodnie z ich przeznaczeniam oraz
utrzymywać je w należytym stanie

4/53
 • Nie zmieniać i nie likwidować wcześniej naniesionych zabezpieczeń oraz stosować je we właściwy
sposób

• Brać udział w organizowanych szkoleniach i instruktażach

• Zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia niezwłocznie zgłaszać do przełożonego

• Współpracować z Inspekcją Pracy i ekspertami podczas prowadzenia badań i dochodzeń

powypadkowych

• Stosować się do nakazu przerwania wykonywanej pracy, wydanych środków zaradczych i

wskazówek

Prawo do powstrzymania się od wykonywanej pracy

• W przypadku poważnego zagrożenia dla ludzi

• Niebezpieczeństwo musi zagrażać tak nagle, że Inspekcja Pracy nie jest w stanie zadziałać na czas

• O przerwaniu pracy należy niezwłocznie powiadomić przełożonego

• Inspekcja Pracy musi zostać poinformowana

INSPEKCJA PRACY

FUNKCJA INSPEKCJI PRACY

Funkcja Inspekcji Pracy

Kontrola stosowania Przepisów Kodeksu Pracy i Ustawy o Czasie Pracy

Uprawnienia Inspekcji Pracy

• Wymaganie stosowana przepisów

• Wydanie nakazu przerwania wykonywanej pracy

• Sporządzanie protokołów

• Nakładanie kar w postaci grzywnych

Obowiązki pracownika w stosunku do Inspekcji Pracy

• Pracownik musi stosować się do wskazówek, środków zaradczych i do nakazu przerwania pracy

POZWOLENIA NA WYKONYWANIE PRAC

FUNKCJE I TREŚĆ POZWOLEŃ NA WYKONYWANIE PRAC

Treść pozwolenia na wykonywanie prac

• Podział, kto i jaką prace bedzie wykonywał

• Gdzie, jak i jakie środki zaradcze bezpieczeństwa są potrzebne

• Kto jest za to odpowiedzialny

• Czy zostały podjęte środki zaradcze

Funkcje pozwolenia na wykonywanie prac

• Omówić z każdym kto ma związek z tą pracą

• Zawrzeć wiążące uzgodnienia z każdym kto ma związek z tą pracą

• Ustalić warunki na jakich trzeba pracować

5/53
 • Udzielić pozwolenie na rozpoczęcie wykonywania prac

Sytuacje w jakich trzeba posiadać pozwolenie na wykonywanie prace

• Niebezpieczne prace, na przykład w zamkniętych przestrzeniach

• Prace z niebezpiecznymi substancjami

• Prace wykonywane przez jednego lub więcej wykonawców

Rubryki jakie muszą się znajdować w każdym pozwoleniu na wykonywanie prac (według
standardowego modelu)

• Podanie o pozwolenie na wykonywanie prac

• Środki zaradcze przepisane przez dział udzielający pozwolenia

• Środki zaradcze do podjęcia przez posiadacza pozwolenia

• Potwierdzenie / podpis

Co jest rozumiane pod pojęciem “podanie o pozwolenie na wykonywanie prac”

Tutaj jest podane co zawierają prace, jak muszą zostać wykonane, i gdzie muszą zostać wykonane

Co jest rozumiane pod pojęciem “środki zaradcze przepisane przez dział udzielający pozwolenia”

Tutaj są opisane środki zaradcze, które muszą zostać powzięte przez zarządcę i/lub dział gdzie te prace
będą miały miejsce, celem bezpiecznej pracy

Co jest rozumiane pod pojęciem” środki zaradcze do podjęcia przez posiadacza pozwolenia”

Tutaj są opisane środki zaradcze jakie muszą zostać wykonane celem bezpiecznej pracy. Wszystkie
Środki Ochrony Indywidualnej muszą być tutaj zanotowane

Co jest rozumiane pod pojęciem” Potwierdzenie / podpis”

Osoba podpisująca zgadza się z treścią pozwolenia na wykonywanie prac

ZASTOSOWANIE POZWOLEŃ NA WYKONYWANIE PRAC

Odpowiedzialności posiadacza (wykanawców)

• Zapoznać się z treścią pozwolenia na pracę

• wykonywać prace zgodnie z pozwoleniem na wykonywanie prac

• Pracować (jedynie) z ważnym pozwoleniem na wykonywanie prac

Odpowidzialności przełożonego (od wykonawcy)

• Wszystkie środki zaradcze dokładnie omówić z wszystkimi osobami wykonującymi prace przez
rozpoczęciem prac

• Dbać o to aby pozwolenie było obecne w miejscu pracy

• Środki zaradcze jakie należy powziąć, kontrolować przez udzielający oddział i przez posiadacza

Uzupełniające specyficzne pozwolenia na wykonywanie prac

• Pozwolenie na wkroczenie do zamkniętych pomieszczeń

• Pozwolenie na prace z zagrożeniem pożarem

• Pozwolenie na prace spawalnicze

• Pozwolenie na roboty ziemne

• Prace przy (lub z) niebezpiecznych źródłach promieniowania

6/53
 • Wykonywanie prac dźwigowych

• Praca z azbestem lub rozbiórki materiałów zawierających azbest

• Praca z toksycznymi substancjami

• Rozkopywanie podłóg i dróg

• Prace na wysokości

• Użycie dźwigów i podnośników

2. RYZYKO, (PRAWIE)WYPADKI I PREWENCJA

BEZPIECZEŃSTWO

W Kodeksie Pracy jest ustalone, że troska pracodawcy jest również troską pracownika.

Prewencyjne Środki Zaradcze

• Być świadomym ryzyka wynikającego z postępowania

• Dobre informacje, instrukcje i uzgodnienia

• Dobre przygotowanie do pracy i jej omównienie

• Naniesienie i konsekwentne stosowanie zabezpieczeń

• Stosowanie sie do zawartych uzgodnień

CO TO JEST RYZYKO?

Formuła ryzyka

Ryzyko = szansa x efekt

Opis ryzyka

Miara prawdopodobności, że jakieś zdarzenie będzie miało miejsce, określona przez szansę jego
wystąpienia, frekwencję lub czas narażenia się na niepożądany efekt

CO TO JEST BEZPIECZEŃSTWO?

Opis pojęcia bezpieczeństwa

Bezpieczeństwo to być świadomym zaakceptowanego ryzyka

NIEBEZPIECZNE SYTUACJE I POSTĘPOWANIA

Niebezpieczne sytuacje

Niebezpieczna sytuacja to sytuacja, która może prowadzić do wypadku lub może spowodować szkody dla
zdrowia.

Niebezpieczne postępowanie

Niebezpieczne postępowanie to postępowanie, które może prowadzić do wypadku.

Możliwe źródła zagrożeń w pracy

• Rodzaj pracy

7/53
 • Miejsce pracy

• Wiedza i umiejętności zawodowe pracownika

• Mentalność pracownika

• Zdrowie pracownika

• Środki

Postępowania/czynnośći które zwiększają ryzyko

• Praca z niebezpiecznymi substancjami

• Praca z niebezpiecznymi narzędziami/maszynami

• Praca z ekranami komputerowymi

Zwiększające ryzyko okoliczności ze względu na miejsce pracy

• Zagrożenie pożarem

• Zagrożenie wybuchiem

• Zagrożenie promieniowaniem

• Zagrożenie elektrycznością

• Zbyt wysokie natężenie dźwięku

• Za mało światła

• Nieuporządkowane miejsce pracy

• Niebezpieczne prace w okolicy

• Zanieczyszczone powietrze

• Zbyt wysoka lub niska temperatura

Zwiększające ryzyko okoliczności ze względu na wiedzę i umiejętności zawodowe pracownika

• Z niskie wykształcenie

• Za mało objaśnień

• Za mało informacji

• Za mało fachowych umiejętności

• Za mało doświadczenia w praktyce

Zwiększające ryzyko okoliczności ze względu na zachowanie się pracownika

• Brawurowe zachowanie

• Praca w pośpiechu

• Brak zainteresowania

• Zabawa podczas pracy

Zwiększające ryzyko okoliczności ze względu na stan zdrowia i samopoczucia pracownika

• Brak kontaktu ze współpracownikami

• Monotonna praca bez wyzwań

• Wiedza dlaczego coś trzeba robić i dla kogo

• Kłótnie z przełożonymi lub współpracownikami

8/53
 • Osobiste problemy

WYPADKI

Definicja pojęcia wypadku

Niepożądane zdarzenie ze szkodą (materialną, dla środowiska lub dotyczącą straty czasu) i/lub z
uszkodzenia ciała jako następstwo

Definicja pojęcia prawie-wypadku

W odróżnieniu od wypadku, nie dochodzi tutaj do powstania szkód lub uszkodzenia ciała

TEORIA WYPADKÓW

5 faz teorii wypadków Lateinera

1. Tło

2. Ludzka ułomnośc

3. Niebezpieczne czynności/postępowania i lub sytuacje

4. Wypadek

5. Rany i / lub szkody

Przyczyna i następstwo między fazami Teorii Lateinera od nieszczęśliwych wypadków

• Tło może być przyczyną ludzkiej ułomności

• Ludzka ułomność może przyczynić się do niebezpiecznego postępowania lub niebezpiecznej sytuacji

• Niebezpieczne postępowanie lub sytuacja może spowodować niepożądane zdarzenie

• Niepożądane zdarzenie (wypadek) może spowodować skaleczenie ciała i/lub szkody

Tło w związku z ludzką ułomnością

• Okoliczności w domu

• Doświadczenie

• Charakter

• Wykształcenie

• Okoliczności w pracy

Przyczyny ludzkiej ułomności

• Niewiedza

• Niemoc

• Niechęć

METODY PREWENCYJNE

Opis pojęcia prewencja

Zapobieganie powstaniu niebezpiecznych sytuacji i niebezpiecznego postępowania

Aspekty na jakie kieruje się prewencja

9/53
 • Człowiek

• Organizacja

• Technika

• Otoczenie

Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do aspektu “człowiek”

• Zachowanie, na przykład:

- Spokojna praca w normalnym tempie

- Uporządkowane miejsce pracy

• Posiadać wiedzę (wiedzieć)

• Móc/być w stanie (posiadać zręczność)

Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do aspektu “organizacja”

• Celowe metody pracy

• Prowadzenie nadzoru przez kierownictwo

Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do aspektu “technika”

• Wybór technicznie bezpiecznie zaprojektowanych maszyn (oznaczenia CE)

• Konserwacja urządzeń i narzędzi

• Dobry ergonomiczny projekt

Prewencyjne środki zaradcze w odniesieniu do aspektu “otoczenie”

• Wybór maszyn, które są odporne na kondycję otoczenia, jak na przykład warunki atmosferyczne

• Wybór bezpiecznego miejsca ustawienia maszyn

Sposoby jak zaradzić niebezpiecznej sytuacji

• Usunąć przyczynę

• Osłonić / zabezpieczyć

• Ostrzegać

• Zaangażować innych

Jaką akcję podjąć w przypadku niebezpiecznego postępowania

(Kazać) zastopować postępowanie/czynność .

POSTĘPOWANIA POWYPADKOWE

NIESZCZĘŚLIWE WYPADKI

Jak postępować podczas wypadków z poważnymi obrażeniami ciała

• Uważaj sam na zagrożenia

• Zadzwonić na numer alarmowy lub na 112, aby przekazać ważne dane

• Zaczekać na ambulans i jeżeli to potrzebne przekazać personelowi ambulansu informacje

• Zrobić meldunek do bezpośredniego przełożonego

10/53
 • Zadbać o to aby nie było więcej ofiar

• Dokonywać jak najmniej zmian na miejscu wypadku

Ważne dane jakie należy podać dzwoniąc na numer alarmowy

• Swoje nazwisko i dział w którym zaistniał wypadek

• Miejsce wypadku

• Rodzaj ran (jeżeli jest to wiadome)

• Ilość ofiar

• Miejsce do jakiego ma przyjechać ambulans

Jak postępować przy wypadkach bez poważnych obrażeń ciała

• Wypadek musi być zgłoszony u bezpośredniego przełożonego

• Pomoc ofiarom w dostaniu się do jednostki służby zdrowia

• Zadbać o to aby wypadek się nie powtórzył

PRAWIE-WYPADKI

Jak postępować podczas prawie-wypadków

Zgłosić do przełożonego

Rejestracja wypadków

Wszystkie wypadki (również prawie-wypadki) muszą być zarejestrowane, za pomocą specjalnego

formularza rejestracyjnego. Jest to zazwyczaj robione przez przełożonego lub pracownika służby
bezpieczeństwa

11/53
3. PROCEDURY, SYGNALIZACJA I OZNACZENIA

BEZPIECZEŃSTWO

Przykłady, których następstwem może być potknięcie, poślizg, lub złe nastąpniecie nogą

• Nie równe lub ślizgie podłoże

• Małe różnice wysokości: leżący luźno kabel, porozrzucane materiały lub rozrzucone dookoła narzędzia

• Duże różnice wysokości: chodzenie po rurach, chodzenie po pochyłym podłożu (po wałach, dachach cystern i
zbiorników, podjazdach i zjazdach)

• Przyczyny w stosunku z ludzkim ciałem, tak jak zejście mające maksymalnie 40 cm, lub zahaczenie się stopą o
krawędź

Sposoby jakimi można zlikwidować zagrożenia u ich źródła, podczas chodzenia

• Projekt. Architekt lub projektant musi się liczyć z tym aby nie mogły powstać żadne niebezpieczne sytuacje

• Dobry utrzymanie porządku. Dbaj o uporządkowane czyste miejsce pracy.

Ograniczyć zagrożenia poprzez stosowanie Środków Ochrony Indywidualnej

Poprzez noszenie dobrze dopasowanego obuwia ochronnego z profilem w podeszwie

Ograniczyć zagrożenia podczas wchodzenia i schodzenia ze schodów

• Na strome schody musisz wchodzić i schodzić w taki sam sposób jak na drabinę. Mianowicie z
twarzą zwróconą do schodów

• Przemieszczać ładunki na górę i na dół możliwie jak najczęściej podciągając je lub za pomocą widny
budowlanej

• Pierwszy i ostatni stopień musi być dla ciebie widoczny. Stopnie schodów powinny być możliwie jak
najbardziej równe względem siebie

Punkt uwagi aby zapobiec zagrożeniom podczas chodzenia

Być uważnym i dobrze chodzić. Na przykład: nie daj się rozproszyć i nie biegaj w miejscu pracy

OZNACZENIA
Zlikwidować zagrożenia podczas chodzenia poprzez odgrodzenie ludzi od zagrożeń

• Poprzez naniesienie fizycznego odgrodzenia

• Poprzez oznakowanie kolorami, na przykład pomalowanie na żółto wystających części

• Poprzez małe ogrodzenia, na przykład słupki połączone łańcuchami, lub biało-czerwona taśma

Wymagania dla oznaczeń

• Kompletność. Oznaczenia muszą być widoczne ze wszystkich stron niebezpiecznej sytuacji

• Funkcjonalność. Muszą pasować do rodzaju zagrożenia

• Systematyczność. Oznaczenia muszą posiadać system

12/53
SYGNALIZACJA

Znaczenie znaków nakazu dotyczące środków ochrony indywidualnej

• Stosowanie okularów ochronnych

• Stosowanie masek ochronnych

• Stosowanie okularów ochronnych – gogli

• Stosowanie ochrony słuchu

• Stosowanie środków ochronnych dróg oddechowych

• Stosowanie hełmu ochronnego

• Stosowanie rękawic ochronnych

• Stosowanie obuwia ochronnego

• Stosowanie ochrony ciała (kombinezon, ubranie ochronne jednorazowego użytku, lub ubrania ochronnego do
długotrwałej pracy)

• Stosowanie ochrony przed upadkiem (szelki ochronne)

13/53
4. ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
OGÓLNE PRZEPISY

Kiedy stosuje się Środki Ochrony Indywidualnej

ŚOI stosuje się wtedy kiedy zagrożenia nie mogą być zlikwidowane, odizolowane lub osłonione u ich
źródła powstania.

Osoba odpowiedzialna za udostępnienie

Pracodawca

Obowiązki pracownika w stosunku do środków ochrony indywidualnej

Pracownik musi stosować nakazane ŚOI i dbać o ich dobry stan

Funkcja ŚOI

ŚOI muszą zapewniać ochronę przed następstwami niebezpieczeństw

Wymagania od producenta dla produkcji środków ochrony indywidualnej

• Faktycznie zapewniać obiecywaną ochronę

• Być wirygodne

• Być przetestowane

Wymagania od użytkownika ze względu na środki ochrony indywidualnej

• Kontrolowanie oznaczeń CE

• Regularna kontrola

• Troska o ich dobry stan

• Właściwe użycie

• Staranne przechowywanie

• Dobre zarządzanie

Najważniejsze wymagania dotyczące oznaczeń CE

• Celowa ochrona

• Ergonomicznie odpowiedzielne

• Dobra instrukcja obsługi

ŚRODKI OCHRONNE GŁOWY

Zasady dotyczące bezpiecznego stosowania hełmu ochronnego

• Wnętrze hełmu musi być regularnie kontrolowane w związku z rozregulowaniem

• Hełm musi być wymieniony na nowy po określonym czasie (zobacz instrukcje użytkowania)

• Jeżeli hełm mocno upadł lub został mocno uderzony musi być wymieniony na nowy. Zewnętrzna lub
wewnętrzna strona może być uszkodzona

• Metalowe hełmy nie mogą być używane w przemyśle, poniważ przewodzą prąd

14/53
ŚRODKI OCHRONNE OCZU

Formy środków ochrony oczu

• Okulary ochronne

• Okulary ochronne gogle/do stosowania na okulary korekcyjne

• Maski na twarz

• Okulary do spawania i przyłbice spawalnicze

Właściwości okularów ochronnych, gogli, masek ochronnych, okularów do spawania i przyłbic

spawalniczych

• Okulary ochronne mają szkła z hartowanego szkła lub tworzywa sztucznego i posiadają ewentualnie boczne
szybki

• Okulary ochronne gogle zachodzą na twarz. Z boku okularów znajdują się otworki wentylacyjne, które są
całkowicie otwarte lub zamknięte na pył

• Osłona masek na twarz jest wykonana z tworzywa sztucznego lub metalowej gazy i który chroni całą twarz.
Maski posiadają ewentualnie umocowanie pod brodą

• Okulary do spawania mają dwie szybki, przeźroczyste, które chronią przed odłamkami metalu i ciemne, które
chronią przed światłem i wysoką temperaturą

• Maski spawalnicze chronią również twarz przed promieniowaniem ultrafioletowym

Zastosowania środków ochronnych oczu

• Okulary ochronne chronią przed odpryskujacymi twardymi ostrymi odłamkami

• Gogle ochronne chronią podczas pracy w zakurzonym otoczeniu, podczas szlifowania, rąbania,
wiercenia oraz chronią przed niebezpiecznymi płynami

• Maski ochronne na twarz chronią twarz przed pyłem i niebezpiecznymi płynami. Dobrze nadają się
do prac, które wykonuje się nad głową lub pracy z oczyszczaczem pod wysokim ciśnieniem

• Okulary do spawania są stosowane prze spawaniu gazem. Okulary te chronią oczy przed światłem,
wysoką tempoeraturą i odłamkami metalu

• Maski do spawania są stosowane przy elektrycznym spawaniu. Oprócz oczu chronią również całą
twarz przed promieniowaniem ultrafioletowym i przed odpryskami metalu

Zagrożenie szkieł kontaktowych

• Szkła kontaktowe nie zapewniają ochrony

• Szkła kontaktowe mogą w zakurzonym pomieszczeniu stanowić zagrożenie

15/53
ŚRODKI OCHRONNE RĄK
Środek ochronny dla dłoni i ramion

• Rękawice ochronne

• Rękawice ochronne na dłonie i nadgarstki, wytrzymałe na wysokie temperatury (do prac z gorącym
wyposażeniem)

Rękawice zapewniają ochronę przed

• Ostrymi przedmiotami

• Wysoką temperaturą

• Niską temperaturą

• Różnymi rodzajami promieniowania

• Różnymi rodzajami niebezpiecznych substancji

Zasady dotyczące bezpiecznego stosowania rękawic

• Nigdy nie miej założonych rękawic w pobliżu obracających się części urządzeń

• Nie stosuj rękawic ze skóry lub materiału podczas pracy z chemikaliami (np: rozpuszczalnikami)

ŚRODKI OCHRONNE CIAŁA

Formy środków ochronnych ciała

• Kombinezon

• Ubranie ochronne (na przykład odporne na kwasy, nie podtrzymujące ognia)

• Ubranie jednorazowego użytku

• Ubranie ochronne do długotrwałej pracy

• Izolująca bielizna

Właściwości kombinezonu, ubrania ochronnego, ubrania jednorazowego użytku i ubrania do

długotrwałej pracy

• Kombinezony najczęściej są wykonane z materiału, który nie podtrzymuje ognia

• Ubrania ochronne muszą specyficznie chronić przed specjalnymi zagrożeniami jak substancje
toksyczne, wysokie i niskie temperatury, promieniowanie i podobne

• Ubrania jednorazowego użytku wyrzuca sie po jednym zastosowaniu. Ubrania tego rodzaju są
często nie przepuszczające powietrza

• Ubrania ochronne do długotrwałej pracy i izolująca bielizna są używane przy pracy w niskich
temperaturach, z powodu ich dobrej izolacji

Zasady dotyczące bezpiecznego stosowania kombinezonu, ubrania ochronnego, ubrania

jednorazowego użytku i ubrania do długotrwałej pracy

• Ubrania nie czyścić sprężonym powietrzem

• Zanieczyszczone ubranie od razu wyczyścić lub wymienić na inne

• Ubrania nosić zawsze zapięte (dobrze dopasowane) przy poruszających się/obracających się
częściach maszyn/urządzeń

• Uszkodzone ubranie od razu naprawić lub wymienić

16/53
ŚRODKI OCHRONNE STÓP

Formy środków ochronnych stóp

• Obuwie ochronne

Możliwe właściwości ochronnego obuwia

• Stalowe czubki do ochrony palców przed ciężkimi przedmiotami

• Stalowa wkładka w podeszwie do ochrony spodu stopy przed ostrymi przedmiotami (gwoździami)

• Antypoślizgowa podeszwa. Zależnie od zastosowania, musi być odporna na olej lub chemiczne
substancje

Zasady dotyczące bezpiecznego stosowania obuwia ochronnego

• Regularnie je czyścić i natłuszczać, aby pozostawały one odporne na wodę

• Mokre buty nie powinny być suszone przy grzejniku, ponieważ mogą wtedy popękać

• Zużyte obuwie, lub obuwie które miało stycznośc z toksycznymi substancjami musi być wymienione
na nowe

ŚRODKI OCHRONNE DRÓG ODDECHOWYCH

Różne formy środków ochrony dróg oddechowych

• Maski filtrujące posiadające filtr pyłowy

• Maski filtrujące posiadające filtr gazowy

• Niezależne od środowiska, środki ochrony dróg oddechowych za pomocą masek oddechowych

zasilanych powietrzem

• Niezależne środki ochrony dróg oddechowych za pomocą kapturów ochronnych wspomaganych

aparatem ze sprężonym powietrzem

Różnica między maskami filtrowymi a niezależnymi od środowiska środkami ochrony dróg

oddechowych

• Przy maskach filtrowych, wdychane powietrze zostaje oczyszczone.

• Przy niezależnych środkach ochrony dróg oddechowych, świeże powietrze potrzebne do oddychania
jest tłoczone do maski

Właściwości masek filtrowych

• Maski filtrujące nigdy nie dostarczają tlenu

• Maksymalne stężenie jest zależne od klasy filtru (Maski filtrujące stosować tylko przy małych
ilościach niebezpiecznej substancji)

• Pochłaniacze filtracyjne mają ograniczony czas użytku. Od pięciu minut do ośmiu godzin, zależnie
od rodzaju filtra, ilości powietrza, które wdychasz i ilości niebezpiecznych substancji

• Filtry pyłowe są podzielone na klasy P1 (dokuczliwy pył), P2 (szkodliwy pył) P3 (toksyczny pył)

• Filtry gazowe/oparowe są podzielone według możliwości wchłaniania: klasa 1 (mała skuteczność),

klasa 2 (średnia skuteczność), klasa 3 (duża skuteczność)

Zasady dotyczące stosowania masek filtrujących

• Maska pyłowa jednorazowego użytku; z tekstylu lub papieru; przy mocnym wdychaniu i wydychaniu
nie powinno czuć się “przewiewu”. Stosować tylko przy pyle, kurzu (nie przy gazach)

17/53
 • Maski półtwarzowe są najczęściej wykonane z rodzaju gumy. Posiadają mechanizm do którego
wkłada się jedynie pochłaniacze z filtrem pyłowym. Maski które posiadają zakończenie z
nakrętką, mogą być również używane z filtrem gazowym/oparowym

• Maski całotwarzowe są stosowane w taki sam sposób jak maski półtwarzowe. Poprzez szybkę,
chronią również oczy. Maski, które posiadają zakończenie z nakrętką, mogą być również używane
z filtrem gazowym/oparowym

• Kaptury ochronne zasilane powietrzem są nakładane na głowę i zamykane szczelnie na klatce

piersiowej. Świeże powietrze jest tłoczone przez filtr.

Zastosowanie i bezpieczne użycie niezależnych środków ochrony dróg oddechowych

Niezależny środek ochrony dróg oddechowych musi być możliwy do zastosowania przy dużych ilościach
niebezpiecznych substancji i/lub przy niedoborze lub nadmiarze tlenu

Rodzaje masek filtrowych

• Maski całotwarzowe są najczęściej gumowe. Powietrze zostaje dostarczone za pomocą automatu

oddechowego i pochodzi z butli lub z kompresora. Maski chronią również oczy.

• Kaptury ochronne zasilane powietrzem są nakładane na głowę i zamykane szczelnie na klatce

piersiowej. Tłoczone powietrze pochodzi z butli lub kompresora

Zasady stosowania środków ochronnych dróg oddechowych

• Podczas pracy ze środkami ochronnymi dróg oddechowych, proś o dobrą instrukcję i ćwicz najpierw
w miejscu gdzie nie ma niebezpiecznych substancji

• Powietrze (z kompresora) używane do masek musi być zawsze filtrowane

• Maski ochronne muszą być dobrze konserwowane i być regularnie czyszczone

• Należy kontrolować czy dany filtr przeznaczony jest do filtrowania gazu czy też pyłu

• Należy kontrolować czy maska jest dobrze dopasowana

ŚRODKI OCHRONNE SŁUCHU

Rodzaje środków ochrony słuchu

• Waciki lub czopki

• Zatyczki przeciwhałasowe

• Uniwersalne wkładki przeciwhałasowe

• Indywidualne wkładki przeciwhałasowe

• Nauszniki przeciwhałasowe

Właściwości wacików/czopków, zatyczek przeciwhałasowych, uniwersalnych i indywidualnych

wkładek przeciwhałasowych i nauszników przeciwhałasowych

• Waciki lub czopki są powleczone plastikiem i zapewniają maksymalną ochronę mniej więcej 12
dB(A)

• Zatyczki przeciwhałasowe to specjalnie uformowane wałeczki z tworzywa sztucznego, lub

dopasowujące swoją formę wałeczki z gąbki, które są wkładane do uszów

• Uniwersalne wkładki przeciwhałasowe są specjalnie uformowane. Są połączone pałąkiem, który

zakłada się wokół szyji. Zapewniają ochrone w zależności od wysokości tonów między 15 a 30
dB(A)

• Indywidualne wkładki przeciwhałasowe są zrobione według odlewu ucha .Wewnątrz wkładek

znajduje się filtr, który zatrzymuje dźwięk. Istnieją filtry wymienialne, lub filtry które można
regulaować. W zależności od frekwencji hałasu otoczenia, często można je tak ustawić, że ludzki

18/53
 głos pozostaje słyszalny

• Nauszniki przeciwhałasowe wyglądają jak duże słuchawki. Zamykają uszy od otoczenia. Faktor
ochrony jest zależny od rodzaju i wysokości dzwięku

Kiedy stosowanie środków ochrony słuchu jest prawnie obowiązkowe?

Trzeba je stosować powyżej 85 dB(A)

Kiedy istnieje możliwość uszkodzenia słuchu?

Powyżej 80 dB(A)

OCHRONA PRZED UPADKIEM

Środki zabezpieczające przed upadkiem

• Szelki ochronne z pasem biodrowym w kombinacji z siecią i stałym punktem mocowania

• Urządzenia samozahamowne

• Urządzenia samozaciskowe

• Sieć

Zastosowania środków zabezpieczających przed upadkiem

Środki zabezpieczające przed upadkiem muszą być stosowane podczas pracy na wysokości powyżej 2,5
metra

Zasady dotyczące bezpiecznego stosowania zabezpieczeń przed upadkiem

• Środek zabezpieczający przed upadkiem, jeżeli zatrzymał jakiś upadek, musi być poddany kontroli

• Urządzenia zabezpieczające przed upadkiem jak i szelki ochronne muszą być kontrolowane co
najmniej raz na rok

• Urządzenia zabezpieczające przed upadkiem, po nastąpieniu upadku muszą być kontrolowane

• Liny nie mogą być zabrudzone

• Urządzenia samozaciskowe, samozahamowne, szelki, pasy biodrowe muszą być przechowywane w

sychym i czystym miejscu

• Szelki ochronne i pasy biodrowe muszą być dobrze dopasowane i być dostosowane do użytkownika

19/53
5. MASZYNY I URZĄDZENIA

OGÓLNIE

Zagrożenia podczas pracy z maszynami

• Można zostać uchwyconym przez poruszające się części

• Można być trafionym przez odrzucony materiał

• Można zostać zakleszczonym

• Można doznać uszkodzenia słuchu przez hałas

Wymagania podczas pracy z maszynami Eisen bij het werken met machines

• Maszyna musi być regularnie konserwowana i kontrolowana

• Podczas zajęć konserwacyjnych maszyny musi być ona wyłączona

• Maszyna musi posiadac instrukcje obsługi i konserwacji w języku polskim

• Obsługujący maszynę musi być dostatecznie wyszkolony i musi posiadac dostateczne doświadczenie

• Obsługujący maszynę nie może mieć na sobie luźnego ubrania, luźno wiszącej biżuterii, lub luźnych długich
włosów

• W miejscu pracy: podłoga musi być czysta, sucha i szorstka, wokół maszyn musi być dostateczne miejsce do
swobodnego poruszania się, muszą być dostępne dostateczne i właściwe środki ochrony, miejsce musi
być dostatecznie oświetlone

MASZYNY STACJONARNE

Zagrożenia podczas pracy z wiertarkami

• Odrzucenie obrabianego materiału

• Uszkodzenie ciała przez złamane wiertło

• Zranienie przez zmiecenie odpadów od wiercenia ręką

• Zakleszczenie się w otwartym napędzie

• Zranienie przez odłamki materiału obróbkowego

• Opryski oleju chłodniczego lub oleju od cięcia

Wymagania dotyczące pracy ze stacjonarną wiertarką

• Materiał do obróbki musi być dobrze umocowany (nie trzymać go rękoma)

• Osoba obsługująca nie może mieć założonych rękawic

• Osoba obsługująca musi stosować ochronę oczu

• Odpadki od wiercenia muszą być sprzątnięte za pomocą specjalnego pędzla

20/53
 • Nigdy nie wolno włączać wiertarki z odsłoniętym napędem

• Nigdy nie wolno przestawiać paska klinowego podczas włączonej maszyny

Zagrożenia podczas pracy ze stacjonarnymi szlifierkami

• Rozłamanie na części tarcz szlifierskich

• Być trafionym przez odpryskujące cząstki

• Zostać zranionym poprzez zetknięcie się z obracającymi się ściernicami

• Uszkodzenie słuchu

• Wdychanie pyłu szlifierskiego

• Pożar i wybuch

Wymagania dotyczące pracy ze stacjonarnymi maszynami szlifierskimi

• Ściernice szlifierskie mogą być montowane jedynie przez profesjonalny personel

• Ściernice muszą być dostatecznie okrągłe

• Dwie ściernice na jednej maszynie nie mogą rożnić się od siebie zbyt wiele wielkością

• Krawędź szlifierska ściernicy musi być płaska

• Odstęp pomiędzy podporą a ściernicą może wynosić maksymalnie 3 mm

• Podpora nie może mieć kształtu U

• Podpora musi być regularnie na nowo ustawiana

• Podpora może być przestawiana jedynie podczas postoju maszyny

• Boki maszyny muszą być osłonięte

• (Obowiązkowo obecny) ekran ochronny musi być zawsze użyty

• Osoba obsługująca musi zawsze stosować okulary ochronne do szlifowania lub maske ochronną na
twarz

• Przy długotrwalej pracy, obsługująca osoba musi stosować ochronę słuchu

Zagrożenia podczas pracy ze stacjonarnymi pilarkami tarczowymi

• Być trafionym lub być uchwyconym przez piłę lub inne ruchome części

• Być trafionym przez odpiłowane, odrzucone części produktu

• Doznanie urazu słuchu poprzez długotrwałą pracę z wysokom natężeniem dźwięku

• Dolegliwości zdrowotne poprzez wdychanie dokłuczliwego pyłu

Wymagania dotyczące pracy ze stacjonarnymi pilarkami tarczowymi

• Maszyna musi posiadać odpowiednią osłonę, zamocowaną na solidnym statywie

• Musi posiadać zamocowanie z pasującym do tarczy klinem rozszczepiającym

• Maszyna musi mieć dobrze regulowaną, nadającą się prowadnicę

• Przy maszynie muszą być obecne jedno lub więcej możliwości podłączeń dla systemu
wchłaniającego pył, a przy pracy w zamkniętym pomieszczeniu system wchłaniania jest
obowiązkowy

• Maszyna musi posiadać popycharkę, którą przesuwa się małe lub wąskie części do obróbki

• Piła musi być jak najwyżej nastawiona

21/53
 • Obsługujący musi wiedzieć jak użyć maszyny i zabezpieczeń

• Obsługującemu nie wolno mieć na sobie luźnego ubrania, luźnej biżuterii lub luźnych włosów

• Osoba obsługująca musi mieć ukończone 18 lat

• Przy dużych materiałach do obróbki musi być obecna druga osoba lub należy użyć taśmy
przesuwającej

NARZĘDZIA RĘCZNE

Dwie najważniejsze przyczyny wypadków z narzędziami ręcznymi

1. Zła konserwacja narzędzi

2. Niewłaściwe zastosowanie

NARZĘDZIA MECHANICZNE

Wymagania do pracy z młotkiem

• Obuch musi być dobrze umocowany na trzonie

• Trzon musi być gładki

• Obuch musi być gładki (bez odpęknięć)

• Nie uderzaj młotków o siebie

Wymagania do pracy z kluczem francuzem

• Klucz nie może być uszkodzony (bez odpęknięć)

• Nie wolno przedłużać uchwytu

• Dziub musi pasować dokładnie na nakrętkę (nie wolno stosować żadnych środków wypałniających
przestrzeń między dziobem klucza a nakrętką)

• Jeżeli można używaj klucza oczkowego zamiast klucza francuza

Wymagania do pracy z pilnikiem

• Pilnik musi mieć solidny uchwyt

• Uchwyt musi być dobrze umocowany do pilnika; jeżeli się obluźnił nie wolno go za pomocą różnych
środków na nowo próbować przytwierdzić

Wymagania do pracy ze śrubokrętem

• Śrubokręt musi być wyszlifowany na rozmiar rowka śruby

• Końcówka śrubokrętu nie może być za bardzo wyostrzona

• Małe części do obróbki muszą być umocowane

Wymagania do pracy z dłutem

• Końcówka dłuta nie może mieć żadnych odprysków, odłamków

• Dłuta muszą być wymieniane w czas

URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE

Zagrożenia podczas pracy z elektrycznymi urządzeniami

22/53
 • Elektryczny szok

• Pożar lub wybuch na skutek przeskoku iskry

• Poparzenia na skutek elektrycznego zwarcia

Wymagania do pracy z urządzeniami elektrycznymi

• Elektryczne urządzenia muszą być poddawane okresowym przeglądom (każdego roku)

• Urządzenia nie mogą wykazywać uszkodzeń/usterek

• Urządzenia muszą być dobrze konserwowane

• Należy pracować z bezpiecznym napięciem, lub urządzenia muszą być podwójnie izolowane

• Podwójnie izolowane urządzenia nie mogą być uziemione

• Narzędzia/urządzenia wyprodukowane po 1995 roku muszą posiadać oznaczenia CE

• Nie wolno używać uszkodzonych kabli

• Kable nie mogą się panoszyć po chodnikach/ścieżkach lub też luźno zwisać z rusztowań

• Motowidła mogą być maksymalnie obciążone mocą która jest na nich podana (w stanie zwiniętym i
rozwiniętym)

• W pomieszczeniach gdzie istnieje szansa na wybuch, można używać tylko urządzeń/narzędzi, które
są bezpieczne od wybuchu

Wartości “bezpiecznego napięcia”

• Napięcie zmienne 50 V

• Napięcie stałe 120 V

Symbol “podwójnie izolowanych narzędzi”

Dwa kwadraty, jeden w drugim

Działanie wyłącznika bezpieczeństwa

Jeżeli go puścisz maszyna wyłącza się

URZĄDZENIA PNEUNATYCZNE

Zagrożenia podczas pracy z urządzeniami pneumatycznymi

• Dolegliwości z powodu drgania

• Uszkodzenie słuchu poprzez nadmierny hałas

• Doznanie ran z powodu oderwania się kabla z powietrzem

Wymagania do pracy z urządzeniami pneumatycznymi

• Urządzenia muszą być utrzymane w dobrym stanie

• Obsługujący musi stosować środki ochrony słuchu

• Podczas obróbki metalu jest obowiązkowe stosowanie okularów ochronnych, lub maski chroniącej
przed pyłem

• Jeżeli jest taka potrzeba obsługujący ma założone miękkie skórzane rękawice

• Przy pracach z silnym drganiem, należy robić regularne przerwy, na przykład przy pracy z młotem
pneumatycznym do rozbiórek

• Po zakończeniu użycia, należy odłączyć dopływ powietrza

23/53
 • Ciężkie lub niebezpieczne urządzenia/narzędzia muszą posiadać wyłącznik bezpieczeństwa

MASZYNY SZLIFIERSKIE I WKŁADKI IZOLACYJNE

Zagrożenia podczas pracy z ręcznymi szlifierkami, tarczami do cięcia i szlifowania

• Być trafionym przez odrzucone części tarczy lub materiału obróbkowego

• Zostać zranionym poprzez dotknięcie tarczy

• Zostać zranionym przez rozłamaną tarczę

• Pożar w wyniku zapłonu palnych materiałów

• Uszkodzenie słuchu przez nadmierny hałas

• Wdychanie oparów i pyłów powstałych podczas szlifowania

Funkcje zastosowania tarczy do szlifowania i do cięcia/skrawania

• Tarcze do cięcia/skrawania są przeznaczone do cięcia/skrawania metalu i kamienia. Nie wolno używać brzegu
tarczy do na przykład wygładzania/szlifowania

• Tarcze do szlifowania mogą zostać użyte w zależności od typu do następujących czynności:

- skrawanie i szlifowanie do maksymalnie 3-4 mm

- wygładzanie spawów lub szlifowanie do maksymalnie 4-4,5 mm

- wszystkiego rodzaju prace szlifierskie powyżej 4,5 mm

Wymagania do pracy z ręcznymi szlifierkami, tarczami do cięcia i szlifowania

• Ręczna maszyna szlifierska musi być wyposażona w wyłącznik bezpieczeństwa

• Na tarczy muszą być podane następujące dane: nazwa producenta, maksymalna dopuszczalna
prędkość obrotowa, środek wiążący, ziarnistość, struktura, twardość i wymiary tarczy,
zastosowanie

• Maksymalna prędkość obrotowa tarczy nie może być nigdy przekroczona

• Szlifierka musi posiadać uchwyt z boku maszyny

• Wokół tarczy musi znajdować się osłona

• Materiał do obróbki musi być umocowany

• Osoba obsługująca musi mieć założone okulary ochronne i środek chroniący słuch

• Ręczne maszyny szlifierskie mogą zostać odłożone na bok dopiero kiedy tarcza jest nieruchoma

Funkcja wkładki izolacyjnej

Oddzielenie części przewodów, cystern/zbiorników lub aparatury

Sytuacje w jakich stosuje się wkładki izolacyjne

• Przy czyszczeniu, naprawach, inspekcjach, przy płukaniu, uwalnianiu z gazów lub czyszczeniu parą
przewodów,instalacji, zbiorników/cystern lub aparatury

24/53
 • Podczas pracy w zamkniętej przestrzeni (przewody doprowadzające muszą zostać odcięte)

6. NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE

OGÓLNIE O NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJACH

Definicja pojęcia niebezpiecznej substancji

Niebezpieczne substancje to substancje które zagrażają zdrowiu

Definicja pojęcia toksycznej substancji

Substancja jest toksyczna kiedy pod wpływem jej działania normalne funkcjonowanie ludzkiego ciała
zostaje zaburzone

Kategorie niebezpiecznych substancji

• Wybuchowe (na przykład gaz ziemny)

• Palne (na przykład gaz ziemny)

• Toksyczne (na przykład gaz kanalizacyjny lub opary metali jak na przykład rtęć i ołów)

• Szkodliwe (na przykład rozpuszczalniki z farb i lakierów))

• Żrące (na przykład kwasy i ługi)

• Rakotwórcze (azbest)

• Wypierające tlen (na przykład dwutlenek węgla)

Szkodliwe działanie różnego rodzaju niebezpiecznych substancji

• Substancje wybuchowe: Palne i łatwopalne substancje; łatwo się zapalają

• Substancje utleniające; reagują gwałtownie z innymi substancjami, niebezpieczeństwo dla skóry i

ubrania

• Toksyczne i bardzo toksyczne substancje; szansa na poważne objawy w przypadku wdychania,

połknięcia lub kontaktu ze skórą

• Szkodliwe i drażniące substancje; niebezpieczne w wypadku wdychania, połknięcia lub kontaktu ze

skórą, następstwa są ograniczone

• Żrące(=korozyjne) substancje; szkodliwe dla ubrań, skóry , oczu i płuc

• Substancje niebezpieczne dla środowiska; niebezpieczne dla ludzi i ich otoczenia

• Inne substancje (rakotwórcze, substancje które mogą działać szkodliwie na dziecko w łonie matki i
substancje, które mogą powodować dziedziczne upośledzenia genetyczne)

ROZPOZNAWANIE NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJI

OGÓLNIE

Przykłady substancji

• Rozpuszczalniki organiczne (często wytworzone z gazu ziemnego, na przykład terpentyna,

rozpuszczone w farbie, lakierach, woskach i klejach)

• Związki cykliczne (również używane jako rozpuszczalniki, na przykład benzen, fenol, toulen, xylen)

25/53
 • Ciężkie metale (na przykład ołów, rtęc, cynk i aluminium)

Szkodliwe działanie organicznych rozpuszczalników, związków cyklicznych, cieżkich metali, tlenku

węgla, farb, lakierów i azbestu

• Organiczne rozpuszczalniki; drogą wdychania i są one bardzo toksyczne

• Związki cykliczne; drogą wdychania benzen i fenol są toksyczne, benzen jest ponadto rakotwórczy

• Ciężkie metale; drogą wdychania oparów metali, są bardzo toksyczne

• Tlenek węgla; drogą wdychania, jest bardzo toksyczny, również wypiera tlen i zagraża wybuchiem

• Farby i lakiery (patrz rozpuszczalniki)

• Azbest; drogą wdychania uszkadza płuca od wewnątrz, następstwem jest rak płuc lub pylica
azbestowa

Spostrzeżenie węchowe nie jest dobrą wskazówką na (nie)obecność niebezpiecznych gazów

• Wiele niebezpiecznych oparów lub gazów jest bezzapachowa i nie ma koloru

• Granica węchu może leżeć poniżej wartości NDS

• Zapach niebezpiecznej substancji może być wyparty przez zapach innej nietoksycznej substancji

• Pojęcie zapachu jest subiektywne i zależne od osoby

Znaczenie symboli zagrożenia

• Substancje wybuchowe

• Palne i łatwopalne substancje

• Substancje utleniające

• Substancje toksyczne i bardzo toksyczne

• Substancje szkodliwe i drażniące

• Substancje żrące (korozyjne)

• Substancje szkodliwe dla środowiska

• Pozostałe substancje

KODY S I R

Kody R

Ogólne zagrożenia danej substancji.

Kody S

Środki bezpieczenstwa jakie muszą zostać podjęte

KARTY CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNYCH PREPARATÓW

Cel Kart informacyjnych niebezpiecznych substancji

Dostarczają informacji o:

• Zagrożeniach danej substancji

• Środkach bezpieczeństwa jakie należy podjąć

Najważniejsze punkty jakie znajdują się na kartach charakterystyki niebezpiecznych preparatów

26/53
 • Wartość NDS

• Drogi wchłaniania do ciała

• Bezpośrednie zagrożenia

• Oznaczenia (symbol zagrożenia, Kody R i Kody S)

Znaczenie czterech pól jakie zawiera diament zagrożenia

• Niebieskie pole (H); relatywne zagrożenie dla zdrowia

• Czerwone pole (F); zagrożenie pożarem

• Żółte pole (R); niestabilność

• Białe pole; ewentualne specyficzne zagrożenia

DROGI WCHŁANIANIA NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJI

Drogi wchłaniania niebezpiecznych substancji

• Przez usta (organ układu trawiennego))

• Przez skórę

• Przez nos (organy układu oddechowego, również błony śluzowe)

• Bezpośrednie wchłonienie do układu krążenia

Sposoby wchłaniania niebezpiecznych substancji

• Przez usta: poprzez spożycie posiłków lub napojów i brudne ręce

• Przez skórę: poprzez dotyk na przykład rozpuszczalników lub rozpuszczalników w farbach

• Przez nos: poprzez wdychanie pyłu, gazu, mgły lub pary na przykład kwasu solnego lub azbestu

• Bezpośrednio do układu krwionośnego, poprzez otwartą ranę, na przykład startą skóre, lub nastąpnięcie na
zardzewiały gwóźdź

Zapobieganie wchłanianiu niebezpiecznych substancji

Zapobieganie wchłanianiu przez usta poprzez spożywanie posiłków i napojów w specjalnych do tego
przeznaczonych pomieszczeniach; zdejmowania zanieczyszczonego ubrania; mycie rąk

• Zapobieganie wchłanianiu przez skórę poprzez stosowanie dobrych Środków Ochrony Indywidualnej

• Zapobieganie wchłanianiu przez nos poprzez stosowanie środków ochrony dróg oddechowych

NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE

Definicja pojęcia Najwyższe Dopuszczalne Stężenie (NDS)

27/53
 Wartość NDS to maksymalne stężenie niebezpiecznej substancji jaka może być obecna w miejscu pracy

Dwie jednostki w jakich podaje się wartość NDS

• Mg/m3

• Ppm

Warunki dla jakich obowiązują wartości NDS

• Praca przez nie dłużej niż 8 godzin dziennie

• Praca nie więcej niż 40 godzin na tydzień werken

• Osoby pełnoletnie

• Osoby zdrowe

• Praca w normalnych warunkach

• Normalny fizyczny wysiłek

Specyficzne określenia wartości NDS

• Ch

• Ch 15 min.

•S

•P

STĘŻENIE TLENU

Zawartość procentowa tlenu w powietrzu przy normalnych warunkach

21%

Minimalna zawartość procentowa tlenu w powietrzu przy jakiej można pracować

20%

Następstwa przy różniącej się procentowaj zawartości tlenu od procentowej normy

• Powyżej normy zagrożenie pożarem i wybuchiem

• Poniżej normy niedobór tlenu, następstwa w zależności od zawartości procentowej: otępienie, utrata
przytomności i śmierć

Ogólne środki zaradcze przy różnicy poniżej normy procentowej

• Przestrzeń dopowietrzać (mechanicznie)

• Stosować niezależne środki ochrony dróg oddechowych

Środki zaradcze celem zapobiegania powstania zbyt wysokiej zawartości procentowej tlenu

• Zastosowanie zabezpieczenia węży przed pęknięciem

• Nie trzymać butli z tlenem w zamkniętej przestrzeni

Środki zaradcze do pracy w pomieszczeniu z niedoborem tlenu

• Zastosowanie niezależnych środków ochrony dróg oddechowych zasilanych powietrzem

• Zlikwidować niedobór tlenu za pomocą mechanicznego tłoczenia powietrza

TOKSYCZNE DZIAŁANIE SUBSTANCJI

28/53
 Czynniki, które mają wpływ na zatrucie

• Toksyczność substancji

• Kondycja ofiary

• Waga ofiary

• Wiek ofiary

• Ilość toksyn jakie wchłonęły do ciała

• Czas narażenia się na działanie toksycznej substancji

• Ogólny stan zdrowia

NAGŁE I PRZEWLEKŁE (CHRONICZNE) EFEKTY

Definicja pojęcia nagłe/ostre zatrucie/choroba

Zatrucie przy którym objawy występują bezpośrednio po narażeniu się na substancję, na przykład zatrucie
alkoholem

Definicja pojęcia chroniczne zatrucie/choroba

Zatrucie, które powstaje przez dłuższy okres, na przykład przez 20 a 30 lat, narażenia się na działanie
substancji, na przykład azbest

ŚRODKI ZARADCZE

Środki zaradcze jakie muszą być powzięte w następującej kolejnoiści przeciw niebezpiecznym
substancjom

• Jako pierwszy: u źródła

• Jako drugi: wentylacja

• Jako trzeci: oddzielenie ludzi od źródła

• Jako czwarty: środki ochrony indywidualnej

Środki zaradcze u źródła

• Eliminacja: przez wymianę substancji na inną, lub przez nie stosowanie substancji (na przykłąd
tłuszcz przemysłowy)

• Wymiana: na przykład przez zastosowanie farby bez rozpuszczalnika, na bazie wodnej

• Dostosowanie: na przykład przez zastosowanie surowca nie w formie proszku ale w formie tabletek

Środek zaradczy wentylacja

Tłoczenie powietrza do środka i wypompowywanie na zewnątrz, lub zamontowanie wentylacji

bezpośrednio nad miejscem pracy, na przykład instalacja pochłaniaczy przy spawaniu.

Środek zaradczy oddzielenie ludzi od źródła

Izolacja: na przykład przez ustawienie maszyny szlifierskiej wewnątrz obudowy z wentylacją..

29/53
 Środek zaradczy Środki ochrony indywidualnej

Zobacz rozdział 4.

7. PRACA NA WYSOKOŚCI, PODNOSZENIE I DŹWIGANIE

PRACA NA WYSOKOŚCI

Mowa o wysokości upadku według prawa Kodeksu Pracy

Według Kodeksu Pracy jest mowa o zagrożeniu upadkiem wtedy, kiedy prace odbywają się na wysokości
2,5 metra i wyżej

Przykłady zagrożenia upadkiem przy pracach na wysokości

• Upadek z krawędzi dachu lub piętra

• Upadek przez otwór w podłodze

• Zostać utrafionym przez spadający przedmiot

• Osoba może sama spaść

Środki zaradcze przy zagrożeniu upadkiem

• Naniesienie bezpiecznych rusztowań, stelaży, podestów i podłóg do pracy

• Naniesienie celowych płotów, oparć zabezpieczającycyh poręczy ochronnych i innych tego typu
zabezpieczeń

• Zamknięcie otworów w podłodze

• Stosowanie środków ochronnych jak hełm, ochronne obuwie, zabezpieczeń przed upadkiem i sieci

URZĄDZENIA I MATERIAŁY DO PRACY NA WYSOKOŚCI

Zastosowanie drabin i schodów

• Prace muszą być krótkotrwałe, ryzyko niskie, cechy lokacji. Jeżeli możesz zastosuj lepiej innego,
bezpieczniejszego środka do pracy

Zasady dotyczące zastosowania drabin i schodów

• Wysokość stania jest niższa niż 7,5 metra

• Czas stania jest krótszy niż 4 godziny

• Wywarcie siły jest mniejsze niż 100N (10kg)

• Szerokość zasięgu jest mniejsza niż długość ramienia

• Nie wolno używać drabin powyżej siły wiatru 6

Zasady dotyczące użycia drabin i schodów

• Przy odbiorze drabiny i przed każdym jej użyciem, kontroluj czy nie zawiera usterek. Użycie lub
naprawa uszkodzonych lub złamanych drabin jest niedozwolona. Dokonać tego może jedynie
profesjonalna osoba

• Dbaj o to aby drabina była czysta. Drabina może być ślizga od farby, błota, śniegu lub oleju.

• Drabina powinna stać na stabilnym mocnym podłożu: wokół drabiny musi być dostateczna ilość
wolnego miejsca

30/53
 • Stabilność drabiny musi być zapewniona: ustawiać ją pod kątem 75 stopni, nie ustawiać do góry
nogami lub tyłem do przodu

• Należy uniknąć wysunięcia się drabiny. Drabina powinna być u dołu wyposażona w belkę
stabilizacyjną. Aby zapobiec wysunięciu się drabiny w bok, musi ona być u góry przymocowana
liną.

• Przy użyciu kilku drabin/drabin wieloczęściowych, należy je użyć tak aby poszczególne części były
względem siebie nieruchome

• Drabiny przejezdne muszą być przed zastosowaniem całkowicie unieruchomione

• Długość zachodzenia na siebie drabin jest zależna od kalkulacji i rodzaju drabiny: długość
zachodzenia jest ustalona przez producenta

• Dojście do drabiny powinno być zawsze wolne

• Nie wolno opierać drabin bezpośrednio o okna: użyj w tym wypadku poprzecznej podpory

• Nigdy nie zostawiaj drabiny bez nadzoru

• Drabina musi wystawać co najmniej 1 metr ponad platformę do jakiej daje ona dostęp, jeżeli nie ma
w inny sposób dostatecznego zabezpieczenia przy wchodzeniu i zchodzeniu; w miejscu
schodzenia musi być obecna solidna poręcz do uchwycenia

• Kiedy używasz drabiny, rób to zawsze z twarzą zwróconą do drabiny, trzymaj ją dwoma rękoma i
trzymaj oby dwie stopy na szczeblach

• Nie wspinaj się na drabinę nigdy wyżej niż cztery szczeble od góry

• Miej na uwadze to, że zabieranie ze sobą materiałów ogranicza możliwość uchwycenia się;
wskazane jest wciągąnie na górę materiałów i narzędzi za pomocą liny

Zasady dotyczące pracy w podnośniku z ramieniem teleskopowym

• W podnośniku teleskopowym może pracować jedynie przeszkolony personel

• Podnośnik musi posiadać ważne oznaczenia od przeglądów

• Najwyższe dopuszczalne obciążenie musi być czytelne na tabliczce podnośnika

• Podnośnik musi posiadać instrukcję obsługi

• Podnośnik musi posiadać książkę logowań

• Przy narządach sterowniczych podnośnika muszą być podane zrozumiałe wskazówki

Zasady podczas pracy w podnośniku z ramieniem teleskopowym

• Podnośniki muszą być ustawione poziomo i na płaskim podłożu

• Podnośnik z własnym napędem może się przemieszczać jedynie z wsuniętymi podporami, z

ramieniem do dołu i z platformą w neutralnej pozycji

• Niedozwolone jest używać podnośnika do dźwigania ładunków

• Niedozwolone jest używać podnośnika jako windy

• Nie wolno pracować w podnośniku powyżej siły wiatru 6

• Personel na platformie podnośnika musi stosować zabezpieczenia od upadku, które są umocowane

do platformy

• Jeżeli osoby na platformie znajdują się na wysokości 25 metrów lub wyżej, muszą używać
krótkofalówki

• Jeżeli podnośnik jest używany w fabryce, która pracuje, musi być na ziemi obecny asystent

Zasady użycia podnośników dotyczące osób

31/53
 • Operator i personel na platformie muszą się na wzajem móc widzieć lub móc porozumiewać (na
przykład za pomocą krótkofalówki)

• Jedna osoba na platformie utrzymuje kontakt z operatorem

• Każdy znajdujący się na platformie musi mieć na sobie szelki ochronne, które muszą być
umocowane do platformy

• Wchodzenie i zchodzenie z platformy jest dozwolone jedynie wtedy kiedy jest ona ustawiona na
stałym podłożu

RUSZTOWANIA

Funkcja karty rusztowania

Karta rusztowania informuje dane rusztowanie jest gotowe do użytku

Zasady dotyczące użycia stałych stalowych rusztowań

• Stałe rusztowania mogą być montowane i zmieniane jedynie przez wyspecjalizowany w tym
personel(monter rusztowań)

• Nigdy nie zmieniaj niczego sam w konstrukcji rusztowania

• Nie pozwól aby materiał lub narzędzia włóczyły się po platformie rusztowania

• Ślizgie deski platformy posyp piaskiem, solą, lub (przy tłuszczu lub oleju) materiałem absorbującym.
Zanim zaczniesz pracę odgarnij śnieg

• Używanie drabin lub schodków na rusztowaniu jest niedozwolone. Używaj rusztowania

pomocniczego

• Dbaj o to aby rusztowanie nie zostało bardziej obciążone niż dozwolone maksymalne obciążenie,
które jest podane na karcie rusztowania

Zasady dotyczące użycia rusztowań wiszących

• Nie wolno pracować na wiszącym rusztowaniu powyżej siły wiatru 6

• Jeżeli narządy obsługi wiszącego rusztowania nie znajdują się na rusztowaniu tylko na dachu,
osobie obsługującej je nie wolno opuścić miejsca podczas gdy w rusztowaniu znajdują się ludzie

• Podczas usterki rusztowania, wszyscy muszą je opuścić

• Nie wolno nigdy zostawiać rusztowania gotowego do użycia bez nadzoru. W sytuacji gdzie jest mało
kontaktu widoczności muszą zostać użyte inne środki do komunikacji.

• Nie przekraczać maksymalnego obciążenia rusztowania

• Przed zastosowaniem wiszącego rusztowania najpierw je przetestować

• Osoby znajdujące się w rusztowaniu muszą obowiązkowo mieć na sobie szelki bezpieczeństwa
umocowane w specjalnym punkcie

• Miejsce na ziemi pod rusztowaniem musi być ogrodzone taśmą lub płotem

Zasady dotyczące pracy na rusztowaniach jezdnych

• Zanim wejdziesz na rusztowanie zadbaj o to aby wszystkie koła były zablokowane

• Wspinaj się na rusztowanie od wewnętrznej strony

• Wciągaj na górę materiały i narzędzia za pomocą liny

• Dbaj o uporządkowaną platformę rusztowania

• Podpory są przeznaczone do umocnienia. Nie wolno na nich stać

32/53
 • Nie wolno pracować na rusztowaniu przy sile wiatru większej niż 6

Zasady dotyczące przemieszczania rusztowań jezdnych

• Nie wolno przemieszczać rusztowania jeżeli znajdują sie na nim osoby

• Rusztowanie jezdne do wysokości 8 metrów może być przemieszczane

• Podczas przemieszczania rusztowania, stabilizatory bez kółek muszą znajdować się jak najniżej
podłoża. Jeżeli stabilizatory mają kółka, muszą wtedy pozostawać na ziemi

• Zadbaj o to aby porecze ochronne nie przesuwały się podczas przemieszczania rusztowania

• Podłoże musi być płaskie

• Jeżeli podłoże nie jest płaskie lub wystarczająco twarde, muszą zostać powzięte kroki aby uzdatnić
podłoże do przejazdu

PRACA NA POCHYŁYCH I RÓWNYCH DACHACH

Zabezpieczenia na pochyłych dachach

• Jeżeli pokrycie dachu nie jest dostateczne mocne należy położyć na nim deski umożliwiające chodzenie

• Jeżeli w dachu znajdują się otwory, muszą zostać one zabezpieczone od dołu sieciami

Zabezpieczenia na płaskich dachach w granicy do czterech metrów od krawędzi dachu

• Zabezpieczenie krawędzi dachu jest obowiązkowe lub

• Siecie zabezpieczające przed upadkiem są obowiązkowe jeżeli istnieje możliwośc ich zamontowania. Jeżeli nie
ma takiej możliwości, każdy pracujący na dachu musi mieć założone szelki ochronne

Zabezpieczenia przy ścian i otworów w podłodze

• Przykryć je mocnym materiałem Należy je odgrodzić należytym ogrodzeniem. Jeżeli takie zabezpieczenie nie jest
możliwe, należy to zagrożenie oznaczyć (kolorem, lub tekstem z ostrzeżeniem)

PRACE DŹWIGOWE I WYCIĄGOWE HIJS- EN HEFWERKZAAMHEDEN

DEFINICJE

• Dźwig jest mechanicznie poruszanym urządzeniem podnośniczym, skonstruowanym i przeznaczonym do

przemieszczania wolno wiszących ładunków

• Dźwig wieżowy to dźwig w którym punkt zawieszenia bomu znajduje się 20 m lub wyżej ponad platformą
podtrzymującą dźwig.

• Dźwig ruchomy to dźwig, który nie jest zależny od stałego toru lub stałego miejsca

33/53
OGÓLNIE

Żagrożenia podczas pracy z urządzeniami dźwigowymi

• Upadek ładunku

• Przewrócenie się dźwigu z ładunkiem

• Uderzenie w wyposażenie

• Być uderzonym przez dźwig w zasięgu jego obwodu obrotowego

• Zakleszczenie między ładunkiem a innym objektem (na przykład murem lub materiałem)

Środki zaradcze bezpieczeństwa podczas pracy z urządzeniami dźwigowymi

• Urządzenia podnośnicze muszą być poddane przeglądom i muszą posiadać odpowiednie certyfikaty

• Urządzenia podnośnicze muszą mieć właściwe obciążenie

• Operator dźwigu i osoba zaczepiająca i prowadząca ładunek muszą sie na wzajem dobrze rozumieć. Muszą sie
móc widzieć i najlepiej również móc słyszeć

• Powyżej siły wiatru 8 i podczas burzy należy przerwać prace podnośnicze

• Powyżej siły wiatru 6 zaprzestanie pracy zależy od danych na wiarygodnej tabeli podnoszonych ładunków

• Uważaj na miękkie podłoża w związku z zapadaniem się w niego pieczęci/podpór. Używaj mocnych płyt lub
desek pod pieczęcie

• Urządzenie dźwigowe, które jest używane musi posiadać dokument przeglądu

• Jest ważne aby operator i monter (często wybrany cieśla) kontrolowali regularnie materiał. Operator dźwigu jest
odpowiedzialny za regularne kontrolowanie materiału

• Ładunek musi być mocowany we właściwy sposób

Dokumenty jakie muszą być dostępne na miejscu, przy dźwigach z obowiązkiem posiadania przeglądów

• Książka dźwigowa. To dokument w którym zapisane są wszystkie przeglądy

• Tabele dźwigowe i grafiki. W tych dokumentach jest zapisane jaki ciężar na jaką odległośc może być
przeniesiony

• Certyfikaty. Certyfikaty przeglądów jakie muszą być obecne odnoszą się do krążków linowych, masztów
podnośniczych, lecz również do dodatkowych łańcuchów, trawersów i innego rodzaju urządzeń
podnośniczych jakie się do nich zaliczają

• Przy każdym dźwigu powinna znajdować się książka ze zrozumiałą instrukcją obsługi w języku polskim

34/53
 Dokumenty udowadniające znajomość fachu operatora dźwigu

• Uprawnienia operatora dźwigu, obowiązkowe do dźwigów wieżowych (żurawi), dźwigów ruchomych

• Książka rejestracyjna operatora dźwigu w której jest zapisane jak długo operator dźwigu jest zawodowo
aktywny i z jakimi rodzajami dźwigów ma doświadczenie

Definicja przyrządów dźwigowych

Przyrządy dźwigowe to przyrządy, które nie są na stałe zamontowane do dźwigu

Przykłady przyrządów dźwigowych

• Łańcuchy

• Kable

• Zaciski

• Haki

• Ogniwa

• Szakle

• Śruby zakończone uchem

• Pętle

• Pętle z zamkniętym obwodem

• Zawiesia

• Trawersy

SYSTEMY ŁAŃCUCHOWE

Części od systemu łańcuchowego

• Łańcuchy

• Haki

• Szakle

• Ogniwa

• Zaciski

• Śruby zakończone uchem

Dane o maksymalnym obciążeniu łańcucha

• Są wybite na łańcuchu

• Na metalowej płytce która jest przywieszona do lańcucha

• Na luźnym ogniwie

35/53
 Dane, które znajdują się na łańcuchach

• Data ostatniego przeglądu technicznego

• Numer certyfikatu

• WLL (Working Load Limit, max. obciążenie)

• Środek dźwigowy powyżej 100 kg własnego ciężaru

Dane znajdujące się na certyfikacie od łańcuchów

• WLL lub bezpieczne obciążenie

• Numer certyfikatu

• Obciążenie próbne

• Obciążenie przy wysokich temperaturach (ewentualnie)

• Data przegłądu lub testu

• Nazwa instancji robiąca przeglądy

Zasady dotyczące użycia łańcuchów

• Dobrze dokręć śruby zamków

• Nigdy nie obciążaj punktu haka

• Kontroluj czy maksymalne obciążenie łańcucha jest dostateczne dla ładunku

• Zanim zaczniesz podnośić skontroluj łańcuch czy nie ma on uszkodzeń

• Kontroluj również czy materiały pomocnicze nie są uszkodzone lub zniszczone przez ich nadmierne
użycie

• Systemy łańcuchowe można obciążać jedynie na ich długości .

• Nie forsuj łańcuchów poprzez wybijanie ich na swoje miejsce młotkiem

• Łańcuch z rozciągnięymi lub ciasno zbitymi ogniwami musi zostać wyjęty z użytku (był za mocno
obciążony)

• Jeżeli ładunek ma ostre rogi, ochroń łańcuch przed nimi stosując deski lub kawałki opon

• Jeżeli chcesz przedłużyć łańcuch, możesz do tego użyć jedynie specjalnego łączącego ogniwa

• Mocuj ładunek we właściwy sposób

KABEL STALOWY
Definicja stalowego kabla

Kable stalowe to kable z ciągliwym środkiem (stal lub lina) z zaplecioną wokół tego stalą

Zasady dotyczące użycia stalowych kabli

• Stalowe kable muszą być przechowywane w suchych dobrze wentylowanych pomieszczeniach

• Stalowe kable nie mogą mieć kontaktu z wilgocią, ługami lub kwasami. (Mogą one uszkodzić stal)

• Stalowe kable muszą być regularnie kontrolowane co do korozji i zużycia

• Jeżeli ładunek ma ostre rogi, osłonić kabel za pomocą drewna lub opony

• Wiązanie stalowych kabli jest niedozwolone

Kiedy stalowe kable nie mogą być zakwalifikowane do użytku

36/53
 • Jeżeli powierzchnia kabla jest postrzępiona

• Jeżeli kabel ma więcej złamanych drutów na dłuższej długości

• Jeżeli druty są złamane lub uszkodzone w jednym miejscu

• Jeżeli kabel jest na zewnątrz przegiety lub uszkodzony (w środki znajduje się załom//pęknięcie)

• Przy dużej ilości rdzy lub śladów zużycia (zużycie 10% diametru kabla)

• Jeżeli dane są nieczytelne lub brak płytki z danymi

• Jeżeli brakuje certyfikatu

• Jeżeli kleszcze zaciskające są zdeformowane lub zdarte

Jakie przyrządy dźwigowe są w określonych sytuacjach naljepsze do zastosowania

• Ogólnie najlepsze są kable stalowe

• Przy specyficznie ciężkich ładunkach najlepsze są łańcuchy

• Tam gdzie zainstalowane są pomocnicze środki dźwigowe (na przykład oka podnośnicze) ogólnie
najlepsze do zastosowania są łańcuchy i zawiesia stalowe

• W zależności od ładunku, stosuje się zawiesia taśmowe, ponieważ są one przyjazne w obsłudze i
mają niewielki własny ciężar

PĘTLE I ZAWIESIA

Pętle

Pętla to kawałek kabla lub łańcuch z okiem po obydwóch stronach. Oka w pętli są dostatecznie duże aby
móc je jedno przez drugie przeciągnąć

Zawiesia

Zawiesie to kawałek kabla lub łańcucha z hakiem po jednej stronie i z ogniwem zakańczającym po drugiej
stronie.

Zawiesia taśmowe

Zawiesia taśmowe są podobne do pętli ale mają płaską formę. Są wytworzone z drutu stalowego lub z
tworzywa sztucznego. Czasami są powleczone dodatkową warstwą ochronną wokół stalowego drutu

Dane znajdujace się na zawiesiach taśmowych

• Bezpieczne obciążenie

• Materiał z jakiego wykonane jest zawiesie

• Data przeglądu

• Instancja robiąca przegląd

Zasady dotyczące użycia zawiesi

• Skontroluj czy zawiesie jest dostateczne mocne dla ładunku (maksymalne obciążenie)

• Uważaj na ostre rogi ładunku. Chroń zawiesie przed nimi używając specjalnych ochronników na rogi
lub kawałka opony

• Uważaj na zbyt dużo słońca, jeżeli zawiesie lub jego ochrona zrobione są z tworzywa sztucznego, w
związku z promieniowaniem ultrafioletowym

• Kontroluj zawiesie przed każdym użytkiem. Licz się z tym, że powleczone zawiesia mogą mieć
uszkodzone w środku druty (na przykład przez nadmierne obciążenie, lub kontakt z kwasami)

Kiedy zawiesia są niezdatne do użytku

37/53
 • Jeżeli są na nich wyraźnie widoczne uszkodzenia

• Jeżeli są w nich rozdarcia

• Jeżeli na ich powierzchni znajdują się olej lub chemikalia

• Jeżeli coś się nie zgadza z metalowymi częściami zamocowanymi do zawiesia (złamanie,
zdeformowanie lub rdza)

• Jeżeli etykieta jest nieczytelna

ZESTAWY I KRĄŻKI LINOWE

Zestaw

Zestaw to kombinacja kilku urządzń do dźwigania, jakie są potrzebne do dźwigania jednego ładunku

Przykład przyrządów w zastawach

• Zawiesie czterocięgnowe

• Zawiesie trzycięgnowe

• Zawiesie dwucięgnowe

• Trawersy

Maksymalna wielkość kąta między kablami a zestawem

Maksymalny kąt rozwarcia to 120 stopni

Sytuacja w jakiej używa się trawersów

• Przy małej przestrzeni nad ładunkiem

• Przy wielokrotnym przemieszczaniu takich samych ładunków

Zalety trawersów

Ponieważ kable wiszą równo do dołu jest mała szansa na to że ładunki przesuną się względem siebie

Krążek linowy

Krążek linowy jest urządzeniem podnośniczym bez własnego napędu, który jest ręcznie poruszany.

Przykład sytuacji gdzie krążek linowy zostaje użyty jako przyrząd dźwigowy

• W wypadku gdzie zastosowanie dźwigu jest niemożliwe

• W wypadku gdzie użycie dźwigu jest nieekonomiczne

Zagrożenia podczas użycia krążka linowego

• Mechaniczne złamanie krążka linowego

• Mechaniczne złamanie punktu zaczepienia (Mocuj krążki linowe dlatego zawsze na dostatecznie
solidnej konstrukcji)

Zasady podczas zastosowania krążka linowego

• Nie wolno obciążać haka na jego punkcie

• Krążek linowy nie może być przeciążony

• Przy krążkach linowych które są obsługiwane za pomocą uchwytu,nigdy nie wolno jego przedłużać
za pomocą rurki

• Przed każdym użyciem należy go skontrolować

38/53
 • W przypadku usterki zwrócić go i zameldować to

• Nie wolno obciążać kabli krążka linowego bocznie w związku z przeciążeniem

• Krążek linowy musi być raz do roku oddany do przeglądu technicznego

WÓZKI WIDŁOWE

Wymagania od kierowcy wózka widłowego

Kierowcy wózków widłowych muszą posiadać udowodnione przetestowane umiejętności zawodowe

Zasady podczas użycia wózka widłowego

• Przejazd dodatkowych osób w wózku bez specjalnego miejsca siedzącego jest niedozwolony

• Nie wolno nigdy zwiększać przeciwwagi

• Nie wolno przenosić wózkiem żadnych osób, chyba że używa się do tego specjalnej platformy, która
odpowiada przepisom bezpieczeństwa

• Widoczność operatora musi być zawsze optymalna, osoby które poruszają się po powierzchni gdzie
jeżdżą wózki widłowe, muszą być świadome ruchów jezdnych wózków

• Nie wolno dźwigać za pomocą wózka widłowego, chyba że posiada on specjalne urządzenia do
dźwigania

RĘCZNE DŹWIGANIE I PRZENOSZENIE ŁADUNKÓW

Właściwa postawa przy dźwiganiu

• Dźwigaj ładunki z prostymi plecami i ugiętymi kolanami

• Trzymaj ładunek jak najbliżej swojego ciała

Żagrożenia podczas dźwigania Gevaar bij tillen

• Nadwyrężenie pleców

• Przy niedostatecznej możliwości dobrego uchwytu, ładunek może spaść na stopy

• Podczas kładzenia ładunku mogą się zakleszczyć palce

Zasady bezpiecznego dźwigania i przenoszenia

• Pracodawca powinien zadbać o szkolenie i instrukcje dotyczące bezpiecznego dźwigania i przenoszenia

• Zalecany maksymalny ciężar do podnoszenia to 25 kg

• Pracownik musi zachować właściwą pozycję ciała podczas dźwigania

• Pracownik musi być chroniony poprzez zakładanie ochronnego ubrania jak i stosowanie środków ochrony
indywidualnej (m.inn ochronne rękawice i obuwie)

39/53
Środki zaradcze jakie musi podjąć pracodawca, aby zmniejszyć ryzyko podczas dźwigania

• Jeżeli zasady dla bezpiecznego dźwigania nie zmniejszają dostatecznie zagrożeń, pracodawca ma obowiązek
udostępnić właściwe środki pomocnicze do dźwigania

• Jeżeli praca nie może być w żaden sposób bezpiecznie wykonana, pracodawca musi zastosować inną metodę
pracy

Środki pomocnicze przy dźwiganiu i przenoszeniu

• Kleszcze (na przykład do cegieł)

• Magnez (na przykład do stalowych płyt)

• Przyssawki (na przykład do szkla)

• Dla ciężkich ładunków są dostępne na przykład wózki różnego rodzaju, nośniki do płyt

40/53
8. POŻARY I WYBUCHY

POWSTANIE POŻARU

Faktory, które są potrzebne do wskrzeszenia ognia

• Palny materiał

• Tlen

• Temperatura zapłonu

• Stosunek mieszaniny

• Katalizator

Faktory które wspomagają powstanie pożaru

• Punkt zapłonu

• Granice wybuchu

• W niektórych substancjach teperatura samozapłonu

• Dodatkowo duża zawartośc tlenu w powietrzu

• Duży upał (poprzez przekaz ciepła niektóre cysterny, które wypełnione są palną substanją mogą
wybuchnąć)

SUBSTANCJE PALNE I ICH WŁAŚCIWOŚCI

CIECZE

Klasy podziału palnych cieczy

• Klasa 0 (K 0): wysoko łatwo zapalne

• Klasa 1 (K 1): łatwo zapalne

• Klasa 2 (K 2): zapalne

• Klasa 3 (K 3): palne

Cechy klasy 0-ciecze

• Punkt wrzenia tych cieczy leży poniżej 35°C

• Punkt zapłonu leży poniżej 0° C

Cechy klasy 1-ciecze

Punkt zapłonu tych cieczy leży między 0° a 21°C

Cechy klasy 2-ciecze

Punkt zapłonu tych cieczy leży między 21° a 55°C

Cechy klasy 3-ciecze

Punkt zapłonu tych cieczy leży powyżej 55°C

41/53
 SUBSTANCJE WSPOMAGAJĄCE PROCES SPALANIA
Substancja wspomagająca spalanie

Substancje wspomagające spalanie zawierają w sobie tlen, który uwalnia się podczas spalania, przez co
inne substancje palą się (lepiej) i ogień staje się bardziej gwałtowny.

Przykłady substancji wspomagających się palenie

• Nadtlenek

• Chlorany

PUNKTY ZAPŁONU I GRANICE WYBUCHU

Granica wybuchu

• Minimalna lub maksymalna ilość gazu w powietrzu przy jakiej możliwy jest wybuch

• Granica strefy zagrożenia wybuchiem

LEL

Lower Explosion Limit (dolna granica wybuchu). Minimalna ilość gazu jaka musi się znajdować w
powietrzu aby wywołać wybuch.

UEL

Upper Explosion Limit (górna granica wybuchu). Maksymalna ilość gazu jaka musi się znajdować w
powietrzu aby wybuch mógł nastąpić .

Strefa zagrożenia wybuchiem

Stosunek mieszaniny między powietrzem i gazem, przy której może nastąpić wybuch.

Punkt zapłonu

Temperatura przy której ciecze parują na tyle, że obecna w powietrzu para może zostać zapalona.

RODZAJE POŻARÓW I ŚRODKÓW GAŚNICZYCH

POŻARY

Klasy pożarów

• Klasa A: pożar materiałów stałych

• Klasa B: pożar cieczy

• Klasa C: pożar gazów

• Klasa D: pożar metali

Metody gaśnicze dla pożarów klasy A

• Gaszenie wodą

• Gaszenie proszkiem gaśniczym

Metody gaśnicze dla pożarów klasy B

• Gaszenie proszkiem gaśniczym BC lub ABC

• Gaszenie Aqueous Film Forming Foam (AFFF lub AF3)

• Gaszenie dwutlenkiem węgla

42/53
 Metody gaśnicze dla pożarów klasy C

• Gaszenie proszkiem gaśniczym BC lub ABC

• Odcięcie dopływu gazu

Metody gaśnicze dla pożarów klasy D

Gaszenie proszkiem gaśniczym D (specyficzny środek gaśniczy)

WŁAŚCIWOŚCI GASZENIA
Właściwości gaszenia wodą

• Powoduje zniżenie temperatury

• Uwalniająca się para wypiera tlen

Aspekty zagrożeń i wady gaszenia wodą

• Powoduje szkody wodne

• Przewodzi prąd

• Wiele chemicznych substancji reaguje gwałtownie z wodą

• Olej utrzymuje się na jej powierzchni

Właściwości gaszenia parą wodną stoom

Para wypiera tlen

Aspekty zagrożeń i wady gaszenia parą wodną

• Powoduje ograniczone szkody wodne

• Przewodzi prąd

Właściwości gaszenia pianą

Działa na zasadzie odcięcia dopływu tlenu

Właściwości gaszenia ‘Light water (AFFF)’

AFFF oznacza Aqueous Film Forming Foam. Działa na zasadzie odcięcia dopływu tlenu i łączy się z
powierzchnią cieczy. Dzieje się tak przez powstanie powłoki piany, i zmniejszenie napięcia powierzchni.

Właściwości gaszenia piaskiem

• Ma oziębiające działanie

• Odcina dopływ tlenu

Właściwości gaszenia proszkiem gaśniczym

Hamuje reakcję spalania pomiędzy palną substancją/materiałem a tlenem (negatywny katalizator)

Właściwości gaszenia substancjami formującymi gaz (takimi jak dwutlenek węgla lub inne
chemiczne środki gaśnicze)

• Wypiera tlen

• Ochładza powietrze (parowanie zmniejsza temperaturę)

Podczas gaszenia pożarów stosowanie niezależnych środków ochrony dróg oddechowych jest
niezbędne, a po zagaszeniu pożaru konieczna jest wentylacja

43/53
JAK POSTĘPOWAĆ PODCZAS POŻARU

Właściwy sposób postępowania przy odkryciu pożaru

Te dwa są obowiązkowe:

• Zadbaj o własne bezpieczeństwo

• Zgłoś pożar

Dalej:

• Ostrzegaj ludzi znajdujących się w pobliżu

• Zamknij drzwi i okna

• Pomóż ludziom znaleźć się w bezpieczeństwie (pomóż im w ewakuacji)

• Gaś ogień (jeżeli jest to możliwe)

• Skontroluj czy każdy jest bezpieczny

• Wymelduj się

Ważne aspekty ze względu na metodę gaśniczą

• Wybierz właściwy środek gaśniczy

• Ustaw siebie z wiatrem w plecy i z twarzą zwróconą w kierunku incydentu

• Kieruj, w zależności od środka gaśniczego, na palący się objekt, lub na płomienie

Ważne aspekty ze względu na sposób ewakuacji

• Podążaj za wydanmi wskazówkami(straż pożarna)

• Nie używaj windy

• Uciekaj w pod wiatr

Ważne aspekty ze względu na opatrzenie zewnętrznych oparzeń

Jak najszybciej możliwie, chłodzić wodą przez co najmniej 15 minut (jeżeli czysta woda nie jest dostępna,
może być to również woda z kanalizacji lub od płukania) Uważaj na zbytnie ochłodzenie

PREWENCYJNE ŚRODKI ZARADCZE

• Dbaj o to aby wszystkie opakowania z (pożarowo-)niebezpiecznymi substancjami posiadały etykietę

zagrożeń

• Dbaj o to aby każdy znał zagrożenia

• Przechowuj możliwie jak najmniejszy zapas materiałów palnych

• Dbaj o uporządkowane czyste miejsce pracy

• Dbaj o dobry dopływ powietrza i system pochłaniania par

• Rozlane substancje od razu usuwaj

• Umieść pojemniki na przecieki cieczy

• Substancje, które mają właściwości samozapalne przechowywuj osobno

• Dbaj o dobrze wentylowane pożarowo bezpieczne pomieszczenia magazynowe

• Jeżeli potrzeba, używaj wybuchowo bezpiecznych urządzeń

44/53
 • Źródła zapłonu trzymaj z daleka od pożarowo niebezpiecznych substancji; zakaz palenia

45/53
9. ELEKTRYCZNOŚĆ

CO TO JEST ELEKTRYCZNOŚĆ?

Zagrożenia elektryczności

• Przepływ prądu przez ludzkie ciało

• Zranienia przez zjawiska ognia

• Doznanie ran przez na przykład upadek jako następstwo elektrycznego szoku (drugorzędny wypadek)

Przyczyny wypadkow podczas pracy z elektrycznością

• Uszkodzone niesolidne maszyny, urządzenia i układy przewodów

• Złe lub brakujące uziemienia

• Zła budowa lub montaż

• Niechcący kontakt z częściami pod napięciem

• Nieprofesjonalne użycie elektrycznych instalacji i/lub materiałów

Statyczna elektryczność

Statyczna elektryczność powstaje kiedy dwa, elektrycznie od siebie oddzielone materiały posiadają
różnice w ładunkach.

Sytuacje w których powstaje statyczna elektryczność

• Przejście po nylonowej wykładzinie

• Niektóre ciecze zostają elektrycznie naładowane podczas gwałtownego przepływu przez rurociąg lub
podczas mieszania jej w cysternie gdzie zachodzą reakcje

Środki zaradcze jak ograniczyć powstawanie statycznej elektryczności

• Dodanie antystatycznego dodatku (antistatic additive)

• Ograniczenie prędkości przepływu cieczy

• Uziemienie rurociągów, aparatury i cystern

• Ograniczenie wysokości upadku produktu do cystern lub zbiorników magazynowych

• Ograniczyć prędkość przepływu podczas pryskania farby lub grysu

• Podczas uziemiania, podłączać możliwie jak najwięcej do istniejącej sieci uziemienia

PORAŻENIE PRĄDEM(ELEKTROKUCJA)

Faktory od jakich zależne jest zranienie ciała jako następstwo przepływu prądu przez ludzkie ciało

• Droga jaką pokonuje prąd

• Natężenie prądu

46/53
 • Czas trwania przepływu prądu

• Napięcie (rodzaj i wysokość)

• Fizyczna kondycja ciała osoby porażonej

Określone natężenie prądu i wpływ jaki elektryczny prąd ma normalnie na ludzkie ciało

• 0,2 – 2 mA lekko kłujące uczucie

• 2 – 10 mA silniejszy skurcz mięśni

• 10 – 20 mA granica natężenia prądu puszczenie znajdujących się pod napieciem części jest
niemożliwe

• 20 mA oddychanie zostaje utrudnione, istnieje szansa na uduszenie jeżeli pomoc nadejdzie zbyt
późno

• 100 mA Zaburzenia rytmu pracy serca, prowadzi do śmierci (natychmiastowa elektrokucja)

Faktory wpływające na natężenie prądu podczas przepływu przez ludzkie ciało

• Napięcie

• Wilgotność skóry

• Grubość skóry

• Płaszczyzna zetknięcia, im większa tym większy przepływ prądu

• Opór miejsca na którym stoi osoba, linoleum i guma mają wysoką odporność. Ziemia, podłoże
poktyte cegłami lub podłoga betonowa są dobrze przewodzące i mają więc słabą odporność

Różnice w zagrożeniu między napięciem zmiennym i stałym

Wytycznymi jakie są uważane za nie niebezpieczne napięcie są: 120 V napięcie stałe i 50 V napięcie
zmienne.

Zranienia podczas powstania ognia

Można doznać ran poprzez kontakt z łukami elektrycznymi. Przyczyną powstania ich może być zwarcie.

(Drugorzędne) rany podczas pracy z elektrycznością

Przy (nie)szkodliwym przepływie prądu, osoba porażona może się wystraszyć i przez to doznać ran.

ZABEZPIECZENIA
Zabezpieczający środek zaradczy “fizyczna osłona”

Poprzez naniesienie osłony lub obudowy stojące pod napięciem cześci są niedostępne

• Szafa z przełącznikami/rozdzielcza

• Obudowa pralki automatycznej

Zabezpieczający środek zaradczy “izolacja”

O izolacji jest mowa wtedy kiedy przewodzące napięcie części są niedostępne. Można to osiągnąć za
pomocą otoczenia ich nieprzewodzącym materiałem, który można usunąć jedynie przez jego zniszczenie

• Guma

• Sztuczne tworzywo

• Ceramika

Funkcja i działanie wyłącznika różnicowoprądowego(przeciwporażeniowego)

47/53
 Wyłącznik różnicowoprądowy sygnalizuje (i działa na) upływy prądu. Upływ prądu to sytuacja gdzie prąd
elektryczny nie przechodzi przez przewody instalacji ale w taki czy inny sposób znajduje drogę do ziemi.
Wyłącznik różnicowoprądowy porównuje sumę płynących w obu kierunkach prądów. Jeżeli nastąpi
różnica powyżej określionej wartości, (np: 30mA) wyłącznik odłącza zasilanie obwodu. Wyłącznik nie
zapewnia całkowitego bezpieczenstwa (Działa on jednak na zwiększenie bezpieczeństwa).

Zagrożenia podczas stosowania motowideł (przedłużaczy zwijanych)

W przypadku kiedy motowidło z kablem nie jest calkowicie rozwinięte podczas użytku, może ono w
następstwie przewijania stać się bardzo gorące, co może spowodować pożar.

Środki zaradcze podczas stosowania motowideł (przedłużaczy zwijanych)

Podczas użytku zaznajomić się z maksymalnie dopuszczalną mocą motowidła w stanie zwiniętym i
rozwiniętym.

Zagrożenia podczas użytku kabli zasilających i przedłużaczy

Przeciążenie kabla.

Środki zaradcze podczas użytku kabli zasilających i przedłużaczy

Być pewnym, że kable zasilające i przedłużacze są przystosowane do mocy podłączonych aparatów.

Frekwancja kontroli elektrotechnicznych materiałów

Środki do pracy z elektryczną siłą napędową muszą być kontrolowane co najmniej raz do roku.

• Sprawne działanie

• Stan konsterwacji

• Miara elektrycznego bezpieczeństwa

BEZPIECZNA PRACA Z ELEKTRYCZNOŚCIĄ

Definicja Laika

Laik to osoba która nie jest fachowcem w dziedzinie elektrotechniki. Laik nie jest upoważniony do pracy z
elektrycznymi instalacjami które są pod napięciem.

Definicja Dostatecznie Podszkolonej Osoby

Osoba, która jest dostatecznie poinstruowana przez wykwalifikowaną osobę, i przez co jest ona w stanie
zapobiec zagrożeniom, które mogą być spowodowane przez elektryczność. Osoba, która może
wykonywać tylko ściśle opisane zadania, do jakich została ona dostatecznie poinstruowana, pod
regularnym nadzorem.

Definicja uziemienia ochronnego

Uziemienie ochronne to połączenie zewnętrznych części metalowych elektrycznych urządzeń z ziemią

Funkcja uziemienia ochronnego

Uziemienie zapobiega temu aby podczas usterki elektrycznego urządzenia, na jego zewnętrznych
metalowych częściach nie pojawiło się napięcie elektryczne

Rusztowania muszą być solidnie połączone z siecią uziemienia

Uziemienie rusztowań jest obowiązkowe kiedy w ich pobliżu znajdują się elektryczne kable, przewody i/lub
elektryczne materiały (jak urządzenia ręczne), które znajdują się pod niebezpiecznym napięciem.

Środek zaradczy w cysternach magazynowych i kontenerach jako miejscem pracy

Podłączać według przepisów, więc i również uziemiać

48/53
 Zapobiegawcze środki zaradcze celem ochrony ludzi przed zagrożeniami elektryczności

• Fizyczna osłona

• Izolacja

• Podwójna izolacja

• Ochronne uziemienie

• Stosowanie bardzo nieskich napięć

49/53
10. ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE

CO TO SĄ ZAMKNIĘTE PRZESTRZENIE?

Cechy zamkniętej przestrzeni

• Ciasne (często małe, wilgotne i niepraktyczne pomieszczenia)

• Źle oświetlone

• Trudno dostępne

• Ze złą wentylacją

• Przewody i kable leżą często w nieoczekiwanych miejscach

• Złe możliwości ewakuacji

Przykłady: Zbiorniki i cysterny magazynowe, kanalizacje, rurociągi, szyby, podziemne kanały, piwnice.

PRACA W ZAMKNIĘTYCH PRZESTRZENIACH

Środki zaradcze pod warunkiem jakich można wejść do zamkniętych przestrzeni

• Organizacyjne środki zaradcze

• Nadzór

• Czas pobytu w przestrzeni

• Pozwolenia

• Kondycja pomiarów

• Wentylacja

• Stosowanie środków ochrony indywidualnej

Wymagania dla wstępu do zamkniętych przestrzeni

• Zamknięta przestrzeń musi być dobrze dostępna (np: przez sposobność wspięcia się)

• Ważne pozwolenie

• Obecność osoby asekurującej

• Na zewnątrz muszą się znajdować ogrodzenia lub tabilce ostrzegawcze

• Wyjścia muszą być wolne/dostępne

• Osobom poniżej 18 lat nie wolno pracować w zamkniętych przestrzeniach

• Pomieszczenia muszą być czyste i suche (to znaczy, możliwie jak najbardziej wolne od chemikalii)

• Dopływ przewodów musi być odłączony od cystern lub odizolowany za pomącą wkładek izolacyjnych

Środki ochrony indywidualnej, które należy standardowo stosować w zamkniętych przestrzeniach

• Kombinezon

• Okulary ochronne

• Rękawice ochronne

• Obuwie ochronne

50/53
 • Hełm ochronny

Dodatkowe środki ochrony indywidualnej do stosowania w zamkniętych przestrzeniach

• Niezależne środki ochrony dróg oddechowych (czyli: nie używać masek filtrowych; przy stężeniu
obecnych substancji powyżej wartości NDS)

• Środki ochrony słuchu(zależnie od rodzaju wykonywanych prac i właściwości zamkniętej przestrzeni)

ZAGROŻENIA I PRZYCZYNY

Zagrożenia podczas pracy w zamkniętych przestrzeniach

• Zagrożenie pożarowe i wybuchowe

• Zagrożenie uduszeniem

• Zagrożenia zatruciem

• Zagrożenie porażenia prądem

Zwiększone zagrożenie pożarem i wybuchiem w zamkniętych przestrzeniach

• Zła wentylacja, przez co wartość LEL jest szybko osiągalna

• Obecność substancji palnych w przestrzeni

• Obecność substancji palnych w materiałach

• Użycie otwartego ognia w zamkniętej przestrzeni

Zwiększone zagrożenie uduszeniem w zamkniętej przestrzeni

Jako następstwo niedoboru tlenu (może powstać na przykład przez niedostateczną wentylację)

Zwiększone zagrożenie zatruciem w zamkniętej przestrzeni

• Jako następstwo szkodliwych gazów i par obecnych lub powstałych w przestrzeni (wchłanianie przez
wdychanie, skórę, połknięcie)

• Na skutek małej powierzchni zamkniętej przestrzeni stężenie uwalniającego się niebezpiecznego

gazu może szybko stać sie niebezpiecznie wysokie

Zwiększone zagrożenie porażeniem prądem w zamkniętej przestrzeni

Poprzez złą wentylację, zwyższoną temperaturę ciała i większą wilgotność; są to czynniki zwiększające
przewodzenie prądu (używaj dlatego zawsze bezpiecznych napięć)

ŚRODKI ZARADCZE

Środki zaradcze zapobiegające zagrożeniu porażenia prądem w zamkniętej przestrzeni

• Elektryczną aparaturę należy uwolnić od napięcia we właściwy sposób

• Zamknięte przestrzenie są często zbudowane z przewodzącego materiału. Dlatego szansa na to, że

podczas usterek aparatury ściany znajdą się pod napięciem jest większa

51/53
 Środki zaradcze dla pracy w zamkniętych przestrzeniach ze względu na nadzór

Przy pracy powinny być obecne co najmniej dwie osoby:

1. Osoba pracująca wewnątrz

2. Jedna osoba asekurująca na zewnątrz (straż wejścia)

Środki zaradcze dla pracy w zamkniętych przestrzeniach ze względu na czas pobytu

Możliwie jak najkrótszy.

Środki zaradcze dla pracy w zamkniętych przestrzeniach ze względu na pozwolenia

Do zamkniętych przestrzeni celem wykonania w nich prac nie wolno wkraczać bez zezwolenia na
prowadzenie prac (w zakładach petrochemii) lub bez pisemnego pozwolenia.

Środki zaradcze dla pracy w zamkniętych przestrzeniach ze względu na pomiary

Następujące pomiary muszą być wykonane aby sprawdzić czy:

1. zawartość procentowa tlenu w powietrzu minimalnie 20%

2. mieszanka gazów wynosi mniej niż 10% od LEL, stężenia wybuchowego

3. Obecne stężenie par toksycznych substancji musi być niższa niż wartość NDS

• Pomiary muszą być wykonane przez wykwalifikowaną osobę

• Czasami należy wykonać pomiary w kilku miejscach

• Czasami należy dokonywać pomiarów przez cały czas

Środki zaradcze dla pracy w zamkniętych przestrzeniach ze względu na wentylację

• Jeżeli pyły uwalniają się z przestrzeni, stosować całkowitą wentylację

• Jeżeli pyły uwalniają się na skutek wykonywanej pracy, stosować wtedy miejscową wentylację,
miejscowe pochłaniacze

• Jeżeli pyły uwalniają się z przestrzeni jak i w skutek wykonywanej pracy, należy wtedy stosować
kombinację całkowitej wentylacji jak i miejscowych pochłaniaczy

Dodatkowe środki zaradcze przy ruchomych częściach/urządzeniach

Ruchome urządzenia należy odłączyć, przez wykwalifikowaną do tego osobę, od źródeł ich zasilania

Dodatkowe środki zaradcze przy użyciu butli z tlenem i innymi gazami

• Przed rozpoczęciem pracy kontrolować węże na przecieki

• Butle z gazami umieszczać na zewnątrz. Podczas przerw i po zakończeniu prac, węże i palniki
wynieść na zewnątrz

Dodatkowe środki zaradcze przy pracach spawalniczych w zamkniętych przestrzeniach

• Wszystkie palne materiały należy wynieść lub zakryć

• Środki gaśnicze trzymać w zasięgu ręki

• Dodatkowo kontrolować węże na przecieki tlenu

• Miejscowe pochłanianie jest konieczne ze względu na uwalniające się opary od spawania

• Przy spawaniu elektrycznym używać bezpiecznego napięcia

Dodatkowe środki zaradcze podczas malowania w zamkniętych przestrzeniach

52/53
 • Stosowanie niezależnych środków ochrony dróg oddechowych jest obowiązkowe

• Aby stężenie pozostawało poniżej 10% od LEL potrzebna jest wentylacja całej przestrzeni

• Cała aparatura musi być uziemiona w związku ze statyczną elektrycznością

• Należy wentylować do kilku dni po zakończeniu prac malarskich, do momentu kiedy stężenie gazów
jest dostatecznie niskie

• Nie wolno zamykać przestrzeni, ponieważ niektóre rodzaje farb zużywają tlen podczas procesu
twardnienia

53/53