UKŁAD ODDECHOWY

Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina) – zapalenie błony śluzowej gardła, nierzadko
też migdałków podniebiennych (angina), wywołane zakażeniem lub podrażnieniem.

Przyczyny:
 najczęściej wirusy,
 choroba przeziębieniowa,
 rzadziej bakterie,
 paciorkowce.

Objawy:
 ból gardła,
 ból głowy,
 ból mięśni i stawów,
 zapalenie spojówek,
 nieżyt nosa,
 kaszel,
 chrypka,
 niekiedy wyraźne owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej lub biegunka,
 powiększone węzły chłonne.

Rozpoznanie:
 „szybkie” testy na obecność antygenu PBHA,
 posiew wymazu z gardła i migdałków.

Leczenie:
 objawowe: odpoczynek, duża ilość płynów, przeciwbólowo i przeciwgorączkowo
paracetamol lub NSLPZ,preparaty do ssania o miejscowym działaniu
przeciwbólowym i przeciwzapalnym.

Powikłania:
  w zapaleniu paciorkowcowym – ropień okołogardłowy, ropne zapalenie węzłów
chłonnych szyjnych, ropne zapalenie ucha środkowego i/lub wyrostka sutkowatego,
ropne zapalenie zatok przynosowych, gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe
zapalenie nerek.

Zapalenie krtani – zapalenie ostre (trwające <3 tyg.) lub przewlekłe (>3 tyg.) fałdów
głosowych i otaczających tkanek.

Przyczyny:
 zapalenia ostrego – zakażenie (najczęściej wirusowe), nadużycie głosu, czynniki
drażniące (dym papierosowy),
 zapalenia przewlekłego – następstwo zapalenia ostrego, refluks żołądkowo
przełykowy, rzadko ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń.

Objawy:
 złe samopoczucie,
 gorączka,
 dyskomfort przy mówieniu lub połykaniu,
 kaszel,
 chrypka,
 niekiedy stridor.

Rozpoznanie:
 opiera się na obrazie klinicznym i laryngoskopii.

Leczenie:
 objawowe: oszczędzanie głosu, nawilżanie powietrza, zaprzestanie palenia tytoniu,
wyeliminowanie czynników drażniących, NSLPZ,
 przyczynowe: w razie zakażenia bakteryjnego – antybiotyk.
Ostre zapalenie oskrzeli – ostre zakażenie dolnych dróg oddechowych z kaszlem trwającym
<3 tyg., rozpoznawane po wykluczeniu zapalenia płuc.

Przyczyny:
 wirusy oddechowe (rynowirusy, enterowirusy, wirusy grypy i paragrypy, RSV,
koronawirusy i adenowirusy,
 zakażenie bakteryjne.

Objawy:
 gorączka,
 złe samopoczucie,
 ból mięśni,
 kaszel z wykrztuszaniem śluzowej lub ropnej wydzieliny,
 czasami świszczący oddech,
 możliwe świsty i furczenia nad polami płucnymi.

Rozpoznanie:
 wykluczenie zapalenia płuc,
 RTG klatki piersiowej.

Leczenie:
 objawowe: leki przeciwgorączkowe i przeciwkaszlowe, nawadnianie, inhalacje.

Pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP) – u chorych, którzy nie przebywają w szpitalu.

Szpitalne zapalenie płuc (SZP) – występuje po 48 h od przyjęcia do szpitala u chorego

niezaintubowanego w chwili przyjęcia.

Przyczyny:
 Streptococcus pneumoniae,
 Mycoplasma pneumoniae,
 Chlamydophila pneumoniae,
  Legionella pneumoniae,
 Haemophilus influenzae,
 w SZP też – pałeczki Gram-ujemne.

Objawy:
 podwyższona temperatura (przeważnie ≥ 38°C),
 dreszcze i poty,
 ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym,
 kaszel,
 niekiedy odksztuszanie ropnej plwociny,
 duszność (u części chorych),
 tachypnoe,
 tachykardia.

Rozpoznanie PZP:
 badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, USG, TK,
 badanie morfologii krwi obwodowej z różnicowaniem leukocytów,
 oznaczenia w surowicy mocznika, kreatyniny, sodu i potasu, bilirubiny, ASPAT i
ALAT,
 znaczenie we krwi CRP lub prokalcytoniny,
 ocena utlenowania krwi.

Rozpoznanie SZP:
 badania mikrobiologiczne: próbki wydzieliny z dolnych dróg oddechowych,
 posiewy krwi.

Leczenie:
 leczenie ambulatoryjne: niepalenie tytoniu, odpoczynek, picie dużej ilości płynów; do
zwalczania gorączki i uśmierzania bólu opłucnowego – paracetamol lub NSLPZ,
 leczenie szpitalne: tlenoterapia, w razie wskazań – przetaczanie płynów i stosowanie
suplementów żywieniowych, należy rozważyć stosowanie prednizonu,
antybiotykoterapia.
Powikłania:
 wysięk w jamie opłucnej i ropniak opłucnej,
 ropień płuca.

Wysiękowe zapalenie opłucnej – powstaje w wyniku zapalenia lub w przebiegu

nowotworów. Nagromadzony w płucach płyn może uciskać na płuco, zmniejszając
powierzchnię wymiany gazowej i powodować uczucie duszności.

Przyczyny:
 zapalenie płuc (bakteryjne, rzadziej wirusowe),
 nowotwory płuc,
 zatorowość płucna,
 niewydolność serca, nerek i wątroby,
 uraz klatki piersiowej ze złamaniem żeber,
 gruźlica,
 zatorowość płucna,
 choroby autoimmunologiczne,
 reakcje polekowe,
 zabiegi kardiochirurgiczne,
 napromieniowanie klatki piersiowej,
 zawał serca,
 perforacja przełyku,
 choroby trzustki,
 stan po operacji w obrębie klatki piersiowej lub jamy brzusznej.

Objawy:
 suchy, nagle pojawiający się bolesny kaszel,
 ból podczas oddychania – jeśli ból ma charakter przemijający, świadczyć to może o
pojawieniu się wysięku w jamie opłucnowej,
 wysoka gorączka,
  duszność, utrudnione oddychanie,
 płytki oddech,
 tarcie opłucnowe słyszalne w badaniu osłuchowym,
 ograniczona ruchomość oddechowa klatki piersiowej,
 potliwość i uczucie kłucia w klatce piersiowej,
 osłabienie.

Rozpoznanie:
 badania krwi,
 badanie stetoskopowe,
 RTG klatki piersiowej,
 USG,
 TK,
 punkcja jamy opłucnej i zbadanie pobranego płynu.

Leczenie:
 unieruchomienie w łóżku,
 antybiotykoterapia,
 glikokortykosteroidy,
 drenaż jamy opłucnej,
 doopłucnowe podawanie leków fibrynolitycznych,
 rehabilitacja oddechowa,
 leczenie operacyjne (zabiegi wideotorakoskopowe, otwarty drenaż jamy opłucnej,
torakotomia, dekortykacja).

Zapalenie opłucnej suche – w opłucnej nie pojawia się płyn, może się cofnąć lub przejść w
zapalenie wysiękowe, odnosi się do ograniczonego procesu, niebędącego samoistną chorobą
tylko fazą wstępną wysiękowego zapalenia opłucnej.

Przyczyny:
 zapalenie płuc,
  gruźlica,
 po zabiegu chirurgicznym na klatce piersiowej,
 zatorowość płucna,
 nowotwory płuc,
 niewydolność serca,
 niewydolność wątroby,
 niewydolność nerek.

Objawy:
 nagły, ostry, kłujący ból klatki piersiowej, nasila się przy wdechu i wstrząsach (przy
kaszlu, kichaniu, skakaniu),
 przyspieszony i spłycony oddech,
 duszność,
 w badaniu osłuchowym tarcie opłucnej,
 suchy kaszel,
 dreszcze,
 poty,
 gorączka,
 uczucie zmęczenia i rozbicia.

Rozpoznanie:
 RTG,
 USG,
 TK.

Leczenie:
 doraźnie ułożenie pacjenta na bolącym boku,
 leczenie choroby podstawowej,
 tlenoterapia przy wystąpieniu duszności,
 leki przeciwgorączkowe,
 leki przeciwbólowe,
 leki przeciwkaszlowe.
Gruźlica – powszechna i potencjalnie śmiertelna choroba zakaźna wywołana przez prątka
gruźlicy.

Przyczyny:
 zakażenie prątkiem gruźlicy.

Objawy:
 przewlekły kaszel (początkowo suchy, potem wilgotny z odksztuszaniem śluzowej lub
ropnej wydzieliny),
 niekiedy krwioplucie,
 duszność w niektórych postaciach, w których może dojść do niewydolności
oddechowej.

Rozpoznanie:
 badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, TK klatki piersiowej,
 badania mikrobiologiczne: rozmaz, posiew konwencjonalny, posiew na pożywkach
płynnych, badania genetyczne, ocena lekooporności,
 odczyn tuberkulinowy,
 testy oparte na wydzielaniu interferonu y przez limfocyty T (IGRA).

Leczenie:
 leczenie skojarzone (wielolekowe), systematyczne i odpowiednio długie,
 leki przeciwprątkowe – leki podstawowe: izoniazyd, ryfampicyna, pyrazynamid,
etambutol, streptomycyna.

Powikłania:
 odma opłucnowa,
 ropniak opłucnej,
 zwłóknienie opłucnej,
 krwotok płucny,
 amyloidoza.
Niewydolność oddechowa – niewydolność oddechowa to stan, w którym zaburzenia
czynności układu oddechowego upośledzają wymianę gazową w płucach i prowadzą do
hipoksemii lub hiperkapnii.

Ostra niewydolność oddechowa – rozwija się nagle i jest potencjalnie odwracalna.

Przyczyny:
 obrzęk płuc,
 krwawienie do pęcherzyków płucnych,
 ciężkie zapalenie płuc,
 niedodma,
 odma opłucnowa,
 duża ilość płynu w jamie opłucnej,
 zatorowość płucna,
 wstrząs.

Objawy:
 duszność,
 kaszel,
 gorączka,
 ból w klatce piersiowej,
 krwioplucie,
 sinica,
 tachykardia,
 tachypnoe.

Rozpoznanie:
 wykluczenie przyczyn duszności innych niż niewydolność oddechowa,
 ustalenie przyczyny,
  badania pomocnicze: pulsoksymetria, gazometria krwi, morfologia krwi obwodowej i
badania biochemiczna, badania mikrobiologiczne, RTG klatki piersiowej, TK klatki
piersiowej, EKG.

Leczenie:
 udrożnienie dróg oddechowych,
 tlenoterapia,
 wentylacja mechaniczna płuc,
 leczenie uzależnione od przyczyny: farmakologiczne, inwazyjne,
 fizjoterapia oddechowa,
 odżywianie.

Powikłania:
 nadciśnienie płucne,
 niewydolność prawokomorowa serca,
 poliglobulia,
 palce pałeczkowate i osteodystrofia przerostowa,
 kwasica oddechowa,
 ból głowy i zaburzenia świadomości,
 hipoksemiczny napęd oddechowy,
 krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
 żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.

Przewlekła niewydolność oddechowa – rozwija się stopniowo i nie jest w pełni odwracalna.

Przyczyny:
 POChP,
 rozstrzenie oskrzeli,
 mukowiscydoza,
 idiopatyczne włóknienie płuc,
 sarkoidoza,
 pylice płuc,
  pozapalne zwłóknienie i marskość płuc,
 nowotwory układu oddechowego pierwotne i przerzutowe,
 zniekształcenia klatki piersiowej,
 otyłość olbrzymia,
 stwardnienie boczne zanikowe,
 stwardnienie rozsiane,
 choroba Parkinsona,
 przewlekłe polineuropatie,
 przewlekła zatorowość płucna,
 przewlekła niewydolność serca.

Objawy:
 duszność wysiłkowa lub spoczynkowa i zmniejszona tolerancja wysiłku,
 senność i ból głowy,
 tachypnoe,
 tachykardia,
 sinica,
 palce pałeczkowate,
 zaczerwienienie spojówek i skóry.

Rozpoznanie:
 na podstawie przewlekłego przebiegu choroby i kryteriów gazometrycznych,
 RTG klatki piersiowej, spirometria, gazometria krwi,
 badanie morfologii krwi obwodowej, EKG, echokardiografia.

Leczenie:
 tlenoterapia,
 przewlekłą wentylacja mechaniczna,
 odżywianie,
 rehabilitacja,
 leczenie choroby podstawowej.
Powikłania:
 nadciśnienie płucne,
 niewydolność prawokomorowa,
 poliglobulia i zespół nadmiernej lepkości krwi.
 żylna choroba zakrzepopwo-zatorowa,
 niedożywienie i wyniszczenie.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – charakteryzuje się utrzymującymi się

objawami ze strony układu oddechowego oraz trwałym ograniczeniem przepływu powietrza
przez drogi oddechowe.

Przyczyny:
 nieprawidłowości dróg oddechowych i/lub płuc spowodowane narażeniem na
szkodliwe pyły lub gazy,
 zanieczyszczenie powietrza wewnątrz słabo wentylowanych pomieszczeń w
następstwie spalania biomasy.

Objawy:
 przewlekły kaszel (występujący okresowo lub codziennie, często przez cały dzień,
rzadko wyłącznie w nocy),
 przewlekłe odksztuszanie plwociny (największe po przebudzeniu),
 duszność (zwykle codzienna, początkowo wysiłkowa, zasilająca się z upływem czasu,
wreszcie spoczynkowa),
 widoczne używanie dodatkowych mięśni oddechowych,
 zaciąganie międzyżebrzy podczas wdechu.

Rozpoznanie:
 badania czynnościowe: spirometria, pletyzmografia, badanie zdolności dyfuzji gazów
w płucach, ocena tolerancji wysiłku fizycznego,
 badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, TKWR,
 pulsoksymetria i gazometria krwi tętniczej,
 posiew plwociny,
  inne badania: morfologia krwi obwodowej, EKG, echokardiografia.

Leczenie:
 zalecenia ogólne: całkowite zaprzestanie palenia tytoniu oraz unikanie biernego
palenia i narażenia na zanieczyszczenia powietrza, aktywność fizyczna, rehabilitacja,
edukacja, właściwe odżywianie, szczepienie przeciwko grypie i zakażeniom
pneumokokowym,
 leczenie farmakologiczne: leki rozkurczające oskrzela, GKS wziewne, roflumilast,
 przewlekłe leczenia tlenem,
 wspomaganie wentylacji,
 leczenie inwazyjne: wycięcie pęcherzy rozedmowych, zabiegi zmniejszające objętość
płuc, przeszczepienie płuc.

Powikłania:
 nadciśnienie płucne i niewydolność prawej komory serca,
 czerwienica wtórna,
 niedokrwistość choroby przewlekłej,
 kacheksja,
 żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,
 depresja i zaburzenia lękowe,
 powikłania przewlekłej niewydolności oddechowej.

Astma – heterogenna choroba, zwykle charakteryzująca się przewlekłym zapaleniem dróg

oddechowych.

Przyczyny:
 alergie,
 zapalenie dróg oddechowych.

Objawy:
 napadowa duszność (głównie wdechowa, niekiedy odczuwana jako ściskanie w klatce
piersiowej, ustępująca samoistnie lub pod wpływem leczenia),
  świszczący oddech,
 suchy, napadowy kaszel,
 rozlane, obustronne świsty i furczenia,
 wydłużony wydech,
 tachykardia.

Rozpoznanie:
 spirometria,
 szczytowy przepływ wydechowy,
 RTG klatki piersiowej,
 pulsoksymetria i gazometria krwi tętniczej,
 badania wykrywające alergię IgE-zależną,
 badanie plwociny indukowanej w kierunku eozynofilii,
 badanie stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym.

Leczenie:
 leki kontrolujące przebieg choroby (GKS wziewne, LABA, długo działające leki
przeciwcholinergiczne i leki przeciwleukotrienowe),
 leki objawowe (np. krótko działające leki wziewne przeciwcholinergiczne),
 leki biologiczne, GKS doustne, termoplastyka oskrzeli,
 tlen.
UKŁAD POKARMOWY

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – cykliczne pojawianie się wrzodów

trawiennych w żołądku lub dwunastnicy.

Przyczyny:
 zakażenie Helicobacter pylori,
 NSLPZ,
 leczenie na OIT,
 zespół Zollingera i Ellisona,
 GKS w skojarzeniu z NSLPZ.

Objawy:
 ból w nadbrzuszu (wrzody żołądka – podczas posiłków, wrzody dwunastnicy – na
czczo),
 nudności i wymioty.

Rozpoznanie:
 endoskopia,
 testy wykrywające zakażenie H. pylori.

Leczenie:
 zalecenia ogólne: dieta, niepalenie papierosów, unikanie NSPLZ albo włączenie
równoczesnego leczenia gastroprotekcyjnego,
 leczenie zakażenia H. pylori: inhibitor pompy protonowej, bizmut i 2 antybiotyki,
 leczenie chorych niezakażonych H. pylori: inhibitor pompy protonowej, H2-blokery,
 leczenie operacyjne.

Powikłania:
 krwotok z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
 perforacja,
 zwężenie odźwiernika.
Ostre zapalenie trzustki – ostry stan zapalny związany z przedwczesną aktywacją
proenzymów trzustkowych i różnego stopnia uszkodzeniem sąsiadujących tkanek, niekiedy
też odległych narządów.

Przyczyny:
 choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,
 alkohol,
 idiopatyczne,
 jatrogenne (ECPW),
 wady wrodzone,
 urazy jamy brzusznej,
 pooperacyjne.

Objawy:
 ból brzucha (pojawia się nagle, bardzo silny, w nadbrzuszu lub górnym lewym
kwadrancie brzucha, czasami promieniuje do kręgosłupa),
 nudności i wymioty nieprzynoszące ulgi,
 gorączka,
 osłabienie lub brak odgłosów perystaltyki,
 wzmożone napięcie powłok brzucha,
 bolesność palpacyjna w nadbrzuszu,
 zaburzenia świadomości,
 tachykardia,
 hipotensja.

Rozpoznanie:
 badania laboratoryjne: lipazy we krwi, amylazy we krwi i moczu,
 badania obrazowe, USG jamy brzusznej, TK z podaniem środka kontrastowego, MR,
RTG klatki piersiowej, RTG jamy brzusznej, ECPW, MRCP, EUS.

Leczenie:
  zachowawcze: intensywne nawadnianie, wyrównanie zaburzeń elektrolitowych,
 zwalczanie bólu,
 żywieniowe: całkowite żywienie dojelitowe, całkowite żywienie pozajelitowe,
 antybiotykoterapia,
 inwazyjne: ECPW ze sfinkterotomią, cholecystektomia.

Powikłania:
 ostry okołotrzustkowy zbiornik płynu,
 torbiel rzekoma,
 ostry zbiornik martwiczy,
 otorbiona martwica,
 zakażenie martwicy trzustki i tkanek okołotrzustkowych,
 przetoki i zespół odłączonego przewodu trzustkowego,
 powikłania naczyniowe,
 powikłania narządowe.

Przewlekłe zapalenie trzustki – patologiczny zespół włókniejąco-zapalny trzustki u osób z

genetycznymi, środowiskowymi i/lub innymi czynnikami ryzyka, u których dochodzi do
rozwoju przewlekłej nieprawidłowej odpowiedzi na uszkodzenie miąższu trzustki.

Przyczyny:
 toksyczno-metaboliczne (alkohol, palenie tytoniu, hiperkalcemia, leki, toksyny),
 idiopatyczne,
 genetyczne,
 autoimmunologiczne,
 nawracające i ciężkie OZT,
 zaporowe (trzustka dwudzielna, zwężenie bańki wątrobowo-trzustkowej, kamica
głównego przewodu trzustkowego, rozsiane zwapnienia w miąższu trzustki, zwężenie
głównego przewodu trzustkowego lub guz powodujący jego niedrożność).

Objawy:
  ból (występuje stale lub okresowo i z różnym natężeniem u większości chorych, jest
zlokalizowany w nadbrzuszu, może promieniować do pleców, występuje lub nasila się
15–30 min po posiłku),
 zaburzenia trawienia,
 utrata łaknienia,
 bolesność palpacyjna w nadbrzuszu,
 żółtaczka.

Rozpoznanie:
 badania laboratoryjne: aktywność amylazy i lipazy w surowicy, stężenie jonu
chlorkowego w pocie,
 badania obrazowe: USG brzucha, EUS, MR lub MRCP, TK, ECPW,
 badania czynnościowe: test sekretynowo-cholecystokininowy, stężenie elastazy 1 w
kale, ilościowa ocena dobowego wydalania tłuszczów kałem,

Leczenie:
 zalecenia ogólne: zakaz picia alkoholu oraz palenia tytoniu, dieta,
 objawowe: zwalczanie bólu, uzupełnianie niedoborów enzymów trzustkowych,
wyrównywanie zaburzeń metabolizmu węglowodanów, zapobieganie niedożywieniu,
leczenie powikłań,
 inwazyjne: leczenie endoskopowe, leczenie operacyjne.

Powikłania:
 torbiele rzekome trzustki,
 zwężenie lub niedrożność przewodu żółciowego wspólnego,
 wodobrzusze trzustkowe,
 zakrzepica żyły śledzionowej,
 tętniaki rzekome naczyń zlokalizowanych w sąsiedztwie trzustki,
 rak trzustki.

Marskość wątroby – stan, w którym w następstwie uogólnionego uszkodzenia miąższu

wątroby dochodzi do włóknienia i przemiany prawidłowej architektury narządu w
strukturalnie nieprawidłowe guzki regeneracyjne, zmniejsza się ilość czynnego miąższu,
rozwijają się zaburzenia czynności wątroby oraz struktury układu naczyniowego, co prowadzi
do nadciśnienia wrotnego.

Przyczyny:
 alkoholowa choroba wątroby,
 WZW typu B, D lub C,
 autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
 choroby metaboliczne,
 choroby dróg żółciowych,
 utrudnienie odpływu żylnego,
 leki,
 toksyny.

Objawy:
 osłabienie i łatwe męczenie się,
 stan podgorączkowy,
 utrata łaknienia,
 zmniejszenie masy ciała,
 charakterystyczna sylwetka,
 bolesne kurcze mięśni,
 świąd skóry,
 krwawienie z dziąseł i nosa,
 zaburzenia miesiączkowania,
 zaburzenia nastroju i koncentracji,
 drżenia mięśniowe,
 żółtaczka,
 naczyniaki gwiaździste,
 wybroczyny i podskórne wylewy krwi,
 rumień dłoniowy i podeszwowy,
 wzdęcie,
 nudności i wymioty,
  wygładzenie języka,
 hipogonadyzm,
 feminizacja.

Rozpoznanie:
 badania krwi: morfologia, badania biochemiczne, badania układu krzepnięcia,
 badania obrazowe: USG, TK,
 badanie endoskopowe,
 badanie histologiczne wycinka wątroby,
 elastografia.

Leczenie:
 bezwzględna abstynencja alkoholowa, niepalenie tytoniu dieta,
 leczenie przyczynowe,
 leczenie objawowe,
 leczenie powikłań,
 B-blokery, antybiotyki, statyny, szczepienie przeciwko WZW typu A i B, grypie oraz
pneumokokom,
 przeszczepienie wątroby.

Powikłania:
 wodobrzusze,
 samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej,
 krwawienie z przewodu pokarmowego,
 encefalopatia wątrobowa,
 zespół wątrobowo-nerkowy,
 zespół wątrobowo-płucny,
 hipersplenizm.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – rozlane nieswoiste zapalenie błony śluzowej
odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w cięższych przypadkach do powstania
owrzodzeń.

Przyczyny – niewyjaśnione.

Objawy:
 biegunka i domieszka krwi w kale,
 osłabienie i utrata masy ciała,
 objawy odwodnienia,
 tachykardia,
 obrzęki,
 rozlana lub miejscowa bolesność uciskowa brzucha,
 gorączka.

Rozpoznanie:
 badania laboratoryjne: CRP, OB., leukocyty, badanie stolca w kierunku zakażenia C.
difficile,
 endoskopia,
 badanie histologiczne,
 badania obrazowe: USG, RTG przeglądowy jamy brzusznej, kontrastowy wlew
doodbytniczy, TK, MR.

Leczenie:
 aminosalicylany,
 GKS,
 leki immunosupresyjne,
 leki biologiczne,
 unikanie stresu, zakażeń przewodu pokarmowego, przyjmowania antybiotyków
doustnych i NSPLZ,
 leczenie operacyjne.

Powikłania:
  polipowość zapalna,
 ostre rozdęcie okrężnicy,
 rak jelita grubego,
 zapalenie stawów,
 stłuszczenie wątroby,
 rumień guzowaty,
 zapalenie spojówek,
 żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – pełnościenne, przeważnie ziarniniakowe zapalenie, które

może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego od jamy ustnej aż do odbytu;
typowe są odcinkowe zmiany zapalne, przedzielone odcinkami zdrowymi.

Przyczyny – nieznane.

Objawy:
 osłabienie,
 gorączka,
 utrata masy ciała,
 ból brzucha o charakterze przewlekłym,
 biegunka.

Rozpoznanie:
 badania laboratoryjne,
 ileokolonoskopia,
 rektoskopia,
 endoskopia kapsułkowa,
 enteroskopia,
 badanie histologiczne,
 USG,
 TK,
  MR.

Leczenie:
 zaprzestanie palenia tytoniu,
 uzupełnianie niedoborów,
 leki przeciwzapalne,
 leki immunosupresyjne,
 leki biologiczne,
 antybiotyki,
 leki przeciwbólowe,
 leki przeciwbiegunkowe.

Powikłania:
 wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
 kamica żółciowa,
 palce pałeczkowate,
 kamica moczowa.
Bloki przedsionkowo-komorowe – utrudnienie lub zablokowanie przewodzenia do
przedsionków komór.

Przyczyny:
 blok wrodzony;
 zawał serca lub niedokrwienie;
 zwyrodnienie układu przewodzącego;
 kardiomiopatie;
 zapalenie mięśnia sercowego;
 uszkodzenie po operacji lub po interwencjach wewnątrznaczyniowych;
 guzy serca;
 choroby układowe;
 leki;
 niedoczynność tarczycy;
 zaburzenia układu autonomicznego;
 hiperkaliemia;
 ablacja łącza AV.

Objawy:
 łatwe męczenie się;
 znużenie;
 drażliwość;
 trudność koncentracji;
 apatia;
 zaburzenia funkcji poznawczych;
 zaburzenia pamięci;
 zawroty głowy;
 zaburzenia równowagi;
 niewydolność serca;
 zmniejszona wydolność wysiłkowa;
 omdlenie;
 stan przedomdleniowy;
  nieostre widzenie;
 nagła duszność i ból w klatce piersiowej niezwiązane z wysiłkiem;
 kołatanie serca.

Rozpoznanie:
 EKG.

Leczenie:
 atropina;
 stymulacja przezskórna;
 dopamina;
 stymulacja przezżylna.

Bloki śródkomorowe – mogą mieć charakter bloku wiązki lub odnogi pęczka Hisa i są
następstwem znacznego zwolnienia lub przerwania przewodzenia.

Przyczyny:
 wady serca;
 choroba niedokrwienna serca;
 idiopatyczne włóknienie lub wapnienie;
 kardiomiopatie;
 zapalenie mięśnia sercowego;
 choroby tkanki łącznej;
 choroby przebiegające z nacieczeniem mięśnia sercowego.

Rozpoznanie:
 EKG.

Leczenie:
 leczenie choroby podstawowej,
 wszczepienie układu stymulującego,
 wszczepienie dwukomorowego stymulatora resynchronizującego prace komór.