Bilans płatniczy

1
 Pojęcie bilansu płatniczego
Bilans płatniczy

Systematyczny rejestr wszystkich transakcji ekonomicznych

prowadzony w określonym czasie (zwykle jednym roku) między
mieszkańcami (rezydentami - os.fiz. i prawnymi) państwa
prowadzącego bilans a mieszkańcami (rezydentami) pozostałych
państw.

Bilans płatniczy jest zatem narzędziem, które stosując techniki

księgowe, pozwala określić sytuację finansową kraju „na styku” z
otoczeniem zewnętrznym.

2
A.Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa 2006
 Równowaga ogólna – sektorowe bilanse

0 = (S – I) + (G – T) + (X – Z)
Deficyt Deficyt Deficyt „reszty
sektora sektora świata”/ w
prywatnego publicznego relacjach z
zagranicą

S – oszczędności, I – inwestycje, G – wydatki rządowe, T –

podatki netto, czyli wpływy podatkowe pomniejszone o płatności
transferowe, X – eksport, Z - import
3
 KRAJ A ROK KRAJ ROK
B

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

S 3 3 3 3 4 S 3 3 3 3 3

I 5 4 4 4 3 I 5 6 5 3 3

G 2 2 1 1 2 G 2 3 3 3 2

T 1 1 1 2 2 T 1 1 1 2 2

X 2 2 3 3 4 X 2 2 2 3 3

Z 5 4 4 3 3 Z 5 7 6 4 3

Na podstawie powyższych danych oceń sytuację w obu krajach, jakie zmiany zaszły
w nich pomiędzy pierwszym a piątym rokiem. Jak uważasz, w którym z nich
sytuacja gospodarcza jest korzystniejsza?
4
 Bilans rodzinny Bilans płatniczy

rezerwy walutowe
saldo oszczędności
wymienialne

informacje dot.
zgromadzone w rozproszenie
przepływów
jednym miejscu informacji
finansowych
 Transakcje zwiększające zasoby
pieniądza w gospodarce (+)
• Eksport towarów
• Eksport usług
• Dochody z inwestycji otrzymane
• Dochody pracowników otrzymane
• Transfery bieżące otrzymane
• Transfery kapitału otrzymane
• Sprzedaż aktywów niefinansowych i nieprodukowanych (np.
licencje)
• Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w kraju
• Zagraniczne inwestycje portfelowe w kraju
• Pozostałe inwestycje zagraniczne w kraju
• Sprzedaż nierezydentom aktywów stanowiących rezerwy walutowe
kraju

6
 Transakcje zmniejszające zasoby
pieniądza w gospodarce (-)
• Import towarów
• Import usług
• Dochody z inwestycji zapłacone
• Dochody pracowników zapłacone
• Transfery bieżące zapłacone
• Transfery kapitału zapłacone
• Zakup aktywów niefinansowych i nieprodukowanych
• Inwestycje bezpośrednie rezydentów za granicą
• Inwestycje portfelowe rezydentów za granicą
• Pozostałe inwestycje rezydentów za granicą
• Aktywa zakupione od nierezydentów, stanowiące rezerwy
walutowe kraju
7
 Skutki nierównowagi BP (przy kursach
stałych i płynnych)

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Nadwyżka w bilansie
• Przykład:
• Kraj X odnotowuje nadwyżkę eksportową w wysokości 6 mld USD (przy
eksporcie równym 30 mld USD i imporcie wynoszącym 24 mld USD).
• Eksporterzy (rezydenci) inwestują 3 mld USD za granicą
(portfelowe/bezpośrednie inwestycje zagraniczne). Pozostałe środki
odsprzedają bankom komercyjnym.
• Zakładamy, że banki nie inwestują za granicą, w związku z czym 24 mld
USD odsprzedają importerom, a 3 mld USD bankowi centralnemu w
zamian za równowartość w walucie krajowej.
• Bank centralny powiększa zatem oficjalne rezerwy walutowe o 3 mld USD i
dokonuje emisji pieniądza krajowego o wartości równej tej kwocie.

9
 Nadwyżka w bilansie
• Przykład:
• Kraj X ma deficyt handlowy w wysokości 5 mld euro (eksport
40 mld euro, import 45 mld euro).
• W tym samym roku napływają do niego inwestycje
bezpośrednie na sumę 10 mld euro (zakładamy, że nie ma
odpływu inwestycji).
• W rezultacie na rynku walutowym kraju X pojawia się
nadwyżka w wysokości 5 mld euro, którą skupuje od banków
komercyjnych bank centralny, powiększając oficjalne rezerwy
walutowe.
• W ten sposób następuje zwiększenie podaży pieniądza
krajowego o równowartość 5 mld euro (impuls inflacyjny)
10
 Deficyt w bilansie
• Przykład
• Kraj Z ma deficyt na rachunku usług w wysokości 2 mld euro
oraz nadwyżkę na rachunku towarowym w wysokości 5 mld
euro.
• Jednocześnie do kraju Z napłynęło 8 mld euro inwestycji
bezpośrednich, a mieszkańcy kraju Z kupili akcje firm
notowanych na giełdzie w Nowym Jorku za 12 mld euro.
• W konsekwencji banki komercyjne muszą dokupić 1 mld euro
od banku centralnego, płacąc mu za to krajowymi pieniędzmi.
Bank centralny zmniejsza stan oficjalnych rezerw walutowych,
a na rynku mamy do czynienia ze zmniejszeniem podaży
pieniądza (impuls deflacyjny)
11
 Transakcje międzynarodowe:
• debetowe (winien/aktywa; zapisywane ze znakiem ujemnym) –
wymagające płatności na rzecz podmiotów zagranicznych ze strony
danego kraju

[np. import towarów na rzecz obcokrajowców, wywóz kapitału za

granicę]

• kredytowe (ma/pasywa; zapisywane ze znakiem dodatnim) –

powodujące otrzymanie płatności od podmiotów zagranicznych

[np. eksport towarów, napływ kapitału zagranicznego]

 Transakcje w BP :

• odpłatne – powiązane z osiąganiem korzyści majątkowych, np.:

– Kupno i sprzedaż towarów lub usług w zamian za gotówkę,
– Zamiana towarów lub usług na inne towary lub usługi,
– Zakup zagranicznej obligacji za gotówkę z rachunku bieżącego w
banku zagranicznym.

• nieodpłatne – wyróżnia się:

– nieodpłatne nabycie albo dostarczenie towaru lub usługi np.
wysłanie paczki rodzinie za granicę,
– nieodpłatne otrzymanie lub przekazanie elementu finansowego
np. zapłata składki na rzecz organizacji międzynarodowej

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Zasada podwójnego zapisu
Każda transakcja księgowana jest w tej samej wartości po
obu stronach: „Winien” (debetowej) i „Ma” (kredytowej).

Każda transakcja ma dwie strony: jeśli kupuje się coś od

zagranicznego rezydenta, trzeba mu w jakiś sposób zapłacić, a
osoba ta musi w jakiś sposób taką płatność wydać lub zachować
[zob. Gandolfo, 1995].

Nie zawsze istnieje idealna zgodność obu stron BP, gdyż oba
zapisy są dokonywane oddzielnie, często w znacznym odstępie
czasu → odbiciem tego jest pozycja „błędy i opuszczenia”
 Struktura bilansu płatniczego (BP)
1. Rachunek bieżący:
– Obroty towarowe.
– Obrót Usługi.
– Dochody pierwotne.
– Dochody wtórne.
2. Rachunek kapitałowy
3. Rachunek finansowy:
–Inwestycje bezpośrednie.
– Inwestycje portfelowe.
– Pozostałe inwestycje.
– Pochodne instrumenty finansowe.
– Oficjalne aktywa rezerwowe.
4. Błędy i opuszczenia.
 Rachunek bieżący
• zestawienie płatności danego kraju wynikające z
międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z
kapitału i transferów jednostronnych;

• transakcje księgowane w RB nie powodują powstania przyszłych

zobowiązań.

A.Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa 2006

Bilans obrotów bieżących – STARY
UKŁAD
a. Saldo obrotów towarowych (Bilans
handlowy/towarowy)
– zestawienie płatności z tytułu eksportu i importu towarów.

b. Saldo usług (Bilans usług)

– zestawienie płatności z tytułu eksportu i importu usług.
c. Saldo dochodów pierwotnych (Bilans procentów i
dywidend/saldo dochodów)

– zestawienie wpływów i wydatków z tytułu obsługi kapitału

i pracy (krajowej za granicą i zagranicznej w kraju). Miejsce księgowania
dywidend od inwestycji bezpośrednich, odsetek od uzyskanych/udzielonych
kredytów, zarobków uzyskanych za granicą.

d. Saldo dochodów wtórnych (Bilans transferów)

– zestawienie transakcji stanowiących przepływ dóbr, usług lub środków
finansowych, którym nie towarzyszy przepływ dóbr, usług lub płatności w
drugą stronę. Miejsce księgowania transferów rządowych i prywatnych. 17
 Rachunek obrotów bieżących – nowy układ
a. Bilans handlowy (towarowy)
– zestawienie płatności z tytułu eksportu i importu towarów.

b. Bilans usług
– zestawienie płatności z tytułu eksportu i importu usług.

c. Dochody pierwotne
- wynagrodzenia siły roboczej – do roku
- dochody inwestycyjne z kapitału (FDI, inwestycje
portfelowe, kap. bankowy)

d. Dochody wtórne
- zarobki pow. 12 mcy
- podatki
- część transferów z UE 18
 Dochody pierwotne
• Analogicznie jak dotychczas w jej skład wchodzą
wynagrodzenia pracowników krótkookresowych
oraz dochody z inwestycji,
• dodatkowo wprowadzono grupę pozostałe dochody
pierwotne zawierającą:
– Podatki i subwencje do produktów i produkcji
– Z transferów bieżących przesunięto do tej kategorii
środki związane z Wspólną Polityką Rolną (przychody)
część składki do Komisji Europejskiej dotycząca TOR
(tradycyjnych zasobów własnych)
– Opłaty z tytułu dzierżawy - nowe źródło danych o
przychodach z dzierżawy przez gospodarstwa domowe
nieruchomości za granicą (badanie Budżetów 19
 Dochody wtórne
Najważniejsze pozycje wchodzące w skład
dochodów wtórnych to:
• pozostała część transferów pomiędzy Polską oraz UE,
• przekazy zarobków (pow. roku)
• transfery rzeczowe,
• przepływy podatkowe,
• przepływy związane z systemem ubezpieczeń
społecznych,
• przepływy związane z usługami ubezpieczeniowymi –
wypłata świadczeń.

20
 Rachunek kapitałowy
• rozliczenia wpływów i wypłat dotyczące
transferów kapitałowych (darów i środków
z tytułu pomocy bezzwrotnej z wyraźnym
przeznaczeniem na finansowanie aktywów
trwałych, umorzeń długu)
• oraz rozliczenia operacji nabywania i
zbywania aktywów niefinansowych (zakup
i sprzedaż praw własności, patentów, praw
autorskich, znaków handlowych itp.).
 Rachunek finansowy
• Inwestycje bezpośrednie –transakcje związane z
ustanawianiem trwałych i bezpośrednich więzi
ekonomicznych (nabycie co najmniej 10% udziałów w
kapitale podstawowym firmy)
• Inwestycje portfelowe –płatności z tytułu zakupu i
sprzedaży udziałowych (nie będących inwestycjami
bezpośrednimi) oraz dłużnych papierów wartościowych
• Pozostałe inwestycje –transakcje finansowe, które nie są
ujmowane z inwestycjach bezpośrednich, inwestycjach
portfelowych ani oficjalnych aktywach rezerwowych, a
które wpływają na krajowe należności i zobowiązania
• Pochodne instrumenty finansowe
• Oficjalne aktywa rezerwowe
 Równowaga bilansu
Podstawowa tożsamość bilansu płatniczego:
CA + KA + FA + SD+ RES = 0,
–CA – current account (rachunek bieżący)
–KA – capital account (rachunek kapitałowy)
–FA – financial account (rachunek finansowy)
–SD – statistical discrepancy (saldo błędów)
–RES – reserves (zmiana rezerw)

Bilans płatniczy zawsze sumuje się do 0 (w sensie

księgowym)
 Oficjalne aktywa rezerwowe

Zestawienie obejmujące:

a. Zmiany stanu oficjalnych rezerw danego kraju w

- walutach wymienialnych,

- SDR-ach,

- złocie.

b. Kredyty otrzymane z MFW

c. Transakcje finansowania wyjątkowego (exceptional

financing) - zmiany stanu zaległości oraz
zrestrukturyzowane zobowiązania i należności
zagraniczne.
24
A.Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa 2006
Czynniki determinujące sytuację w BP:
A. czynniki krótkookresowe:

• wielkość produktu krajowego brutto (PKB),

• warunki wymiany towarów i usług (terms of trade),

• kurs walutowy,

• zmiany wysokości stóp procentowych w kraju w stosunku do stóp za granicą

B. czynniki długookresowe:

• wewnętrzne czynniki popytowe i podażowe związane ze wzrostem gospodarczym,

• wewnętrzne i zewnętrzne czynniki determinujące zmiany warunków rozwoju

gospodarczego,

• strukturalne zmiany w popycie zagranicznym na towary eksportowane przez dany

kraj.

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Wewnętrzne czynniki popytowe i podażowe
związane ze wzrostem gospodarczym:
1. czynniki po stronie popytu:
• stopa wzrostu gospodarczego
• stopa oszczędności
• stopa importu oraz stopa absorpcji podaży eksportowej przez popyt
wewnętrzny
• źródła wzrostu gospodarczego (inwestycje krajowe, wydatki budżetowe,
eksport)
• sposoby i proporcje finansowania inwestycji krajowych
2. czynniki po stronie podaży:
• relacja między stopą wzrostu produkcji na eksport a stopą wzrostu
produkcji na rynek wewnętrzny
• relacja pomiędzy stopą wzrostu produkcji konkurującej z importem a
stopą wzrostu produkcji kierowanej na rynek wewnętrzny
• zmiany udziału importowanych surowców i półfabrykatów w produkcji
globalnej.

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Wewnętrzne i zewnętrzne czynniki determinujące
zmiany warunków rozwoju gospodarczego:

• zmiany poziomu cen krajowych w stosunku do cen

zagranicznych

• zmiany poziomu realnego kursu walutowego w stosunku do

tendencji inwestycyjnych w świecie

• zmiany poziomu i struktury konkurencyjności kraju w skali

międzynarodowej przy uwzględnieniu skutków postępu
technicznego i długookresowych tendencji rozwojowych
popytu światowego

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Skutki nierównowagi BP (przy kursach
stałych i płynnych)

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Determinanty BP

BP = RB RK i RF (R)

• E – nominalny kurs walutowy

• p* – ceny zagraniczne

• p – ceny krajowe

• Y – dochód narodowy

• R – stopa procentowa
29
 Równowaga BP (ujęcie rachunkowe)
Bilans płatniczy sporządzany jest zgodnie z ogólnymi zasadami
rachunkowości – obowiązuje system podwójnego zapisu – każdej
transakcji kredytowej towarzyszy równoległa transakcja debetowa.

• Transakcje debetowe - transakcje, które pociągają za sobą płatność

wobec rezydenta zagranicznego.
• Transakcje kredytowe – transakcje, które pociągają za sobą otrzymanie
płatności z zagranicy.

Stosowanie metody podwójnego zapisu sprawia, że w ujęciu

rachunkowym bilans płatniczy jest zawsze w równowadze.

Uwaga! System podwójnego zapisu nie gwarantuje idealnej zgodności obu stron
BP, ponieważ oba zapisy (kredytowy i debetowy) dokonywane są oddzielnie,
niejednokrotnie w znacznym odstępie czasu. Odbiciem braku tej zależności jest
pozycja „błędy i opuszczenia” w BP każdego państwa.
30
A.Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa 2006
 Równowaga BP (ujęcie ekonomiczne)
1. 2 rodzaje transakcji (J.E. Meade)
a. Transakcje autonomiczne

– transakcje zawierane niezależnie od stanu BP;

dokonywane wyłącznie z motywów ekonomicznych.

Najczęściej do transakcji autonomicznych zalicza się transakcje wchodzące w skład BOB

oraz przepływy kapitałów długoterminowych wchodzących w skład BOKF.

b. Transakcje wyrównawcze
– transakcje, które dochodzą do skutku z myślą o wyrównaniu BP.

2. Równowaga BP w znaczeniu ekonomicznym ma miejsce

wtedy, gdy transakcje autonomiczne równoważą się,
a transakcje wyrównawcze nie występują.
31
A.Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa 2006
 Elementy transakcji autonomicznych:

• najczęściej:

– transakcje wchodzące w skład BOB

– przepływ kapitałów długoterminowych wchodzących w skład BOK

• koncepcja liquidity balance (dodatkowo zalicza się):

– część krótkoterminowych przepływów kapitałowych, która nie może być szybko

upłynniona

• koncepcja official reserve transaction balance:

– wszystkie transakcje zawierane przez prywatne podmioty

A.Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa 2006

 Równowaga BP (ujęcie rzeczywiste)

Równowaga rzeczywista

Ma miejsce wtedy, gdy równowaga BP w ujęciu ekonomicznym

jest utrzymywana przez dłuższy czas bez interwencji państwa.

Innymi słowy, równowaga rzeczywista to równowaga BP

utrzymywana wyłącznie w wyniku działania sił rynku.

A.Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa 2006 33

 Równowaga pozorna

równowaga transakcji autonomicznych osiągana wskutek

restrykcyjnej polityki ekonomicznej (np. ograniczenie

importu przez wprowadzenie ceł lub kontyngentów).

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Bilans płatniczy w stanie
nierównowagi
Deficyt BP nie może utrzymywać się w nieskończoność, gdyż:

1. Nie może być pokrywany przez dłuższy okres czasu z rezerw walutowych (groźba
wyczerpania rezerw);

2. Nie może być finansowany przez dłuższy okres czasu przez dopływ kapitału z
zagranicy w postaci kredytów lub inwestycji bezpośrednich

(utrzymujący się deficyt jest traktowany jako symptom zmniejszającego się zaufania
kredytowego do danego kraju oraz niskiej konkurencyjności jego gospodarki, co
prędzej, czy później doprowadzi do wstrzymania dopływu kredytów i inwestycji
bezpośrednich).

Musi zatem istnieć możliwość przywracania równowagi BP.

Automatyczny mechanizm dostosowawczy
oraz polityka dostosowawcza
Automatyczny mechanizm dostosowawczy

mechanizm ekonomiczny przywracający BP do stanu równowagi w

sposób automatyczny w wyniku działania sił rynkowych

Polityka dostosowawcza

przywracanie równowagi BP za pomocą narzędzi stosowanych przez

państwo

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Automatyczne mechanizmy
przywracające równowagę w BP

• mechanizm cenowy (klasyczny, waluty złotej)

• mechanizm kursu walutowego (neoklasyczny, waluty

papierowej)

• mechanizm dochodowy (keynesowski, waluty papierowej)

• mechanizm stopy procentowej (monetarny, współczesny)

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Klasyczny mechanizm wyrównywania deficytu BP

System waluty złotej – zasady:

- Kurs walutowy jest stały i określony przez relację parytetu złota dwóch walut
- Ilość pieniędzy w obiegu jest ściśle związana z wielkością rezerw złota
- Deficyt bilansu płatniczego jest pokrywany transferem złota
1. Wystąpienie w danym kraju deficytu bilansu płatniczego powoduje odpływ części
rezerw złota, zmniejszając w ten sposób ich wielkość
2. Zmniejszenie ilości rezerw złota powoduje zmniejszenie ilości pieniędzy w obiegu
3. Zmniejszenie ilości pieniędzy w obiegu wpływa na spadek cen krajowych
4. Spadek cen krajowych powoduje wzrost eksportu i spadek importu
5. Wzrost eksportu i spadek importu prowadzą do przywrócenia równowagi bilansu
płatniczego
 Klasyczny mechanizm wyrównywania deficytu BP - zastrzeżenia

Ilościowa teoria pieniądza

MV = PQ,
gdzie:
M – podaż pieniądza w danym kraju
V – współczynnik cyrkulacji
P – indeks cen w danym kraju
Q – fizyczna wielkość produkcji dóbr i usług
powstałych w danym kraju 39
 Neoklasyczny mechanizm wyrównywania deficytu BP

Deficyt bilansu płatniczego prowadzi do deprecjacji waluty danego

kraju na rynku walutowym, w wyniku której ceny jego dóbr i usług
wyrażone w walutach zagranicznych obniżają się. Jednocześnie rosną
ceny dóbr i usług zagranicznych wyrażonych w walucie krajowej. W
sumie zatem zmiany cen wywołane deprecjacją waluty kraju, w którym
występuje deficyt bilansu płatniczego, mogą spowodować wzrost
eksportu i spadek importu, a tym samym przyczynić się do
przywrócenia równowagi bilansu płatniczego

Międzynarodowe stosunki gospodarcze, P.Bożyk, PWE, Warszawa 2008

 Neoklasyczny mechanizm wyrównywania deficytu BP - zastrzeżenia

Należy uwzględnić cenową elastyczność

popytu na eksport oraz cenową elastyczność
popytu na towary importowane

41
Cenowy mechanizm dostosowawczy w warunkach kursów płynnych

42
Cenowy mechanizm dostosowawczy w warunkach kursów płynnych przy małej
cenowej elastyczności popytu i podaży

43
 Warunek Marshalla - Lernera

Spadek wartości waluty krajowej poprawi RB, gdy

suma elastyczności eksportu i importu względem
nominalnego kursu walutowego będzie większa od 1.

SEX + SEIM > 1

• SEX – elastyczność eksportu względem nominalnego kursu walutowego

• SEIM – elastyczność importu względem nominalnego kursu walutowego

44
Źródło: Opracowanie Kamila Kuziemska UŁ, NBP
 Prawidłowości wynikające z
warunku Marshalla-Lernera
1. Gdy suma SEX oraz SEIM jest równa jedności,
spadek wartości waluty nie wpływa na poprawę
bilansu handlowego.

2. Gdy suma SEX oraz SEIM jest mniejsza od

jedności, spadek wartości waluty prowadzi do
pogorszenia bilansu handlowego.

Źródło: Opracowanie Kamila Kuziemska UŁ, NBP

 Spełnienie warunku
Marshalla-Lernera

Ponieważ wysoką elastycznością cenową popytu

zarówno na eksport jak i na import charakteryzują się
dobra przemysłowe, natomiast niską surowce, warunek
Marshalla-Lernera ma wyższe szanse spełnienia w
krajach rozwiniętych, w których obrotach handlowych
dominują dobra przemysłowe, niż w państwach
rozwijających się, w których obrotach handlowych
dominują surowce.

Źródło: Opracowanie Kamila Kuziemska UŁ, NBP

 Keynesowski mechanizm
wyrównywania deficytu BP

Międzynarodowe stosunki gospodarcze, P.Bożyk, PWE, Warszawa 2008

Równowaga w gospodarce zamkniętej I = O Mnożnik w gospodarce otwartej
Równowaga w gospodarce otwartej I + Ex = O + Im 1/1- [KSK (1-t) - KSIm)]

Ex – Im = O – I lub
Im – Ex = I – O

Gospodarka danego kraju może się znajdować w warunkach równowagi, jeżeli nadwyżka eksportu
nad importem jest równa nadwyżce oszczędności nad inwestycjami
Warunek równowagi ogólnej jest spełniony także wówczas, gdy występuje deficyt bilansu
handlowego, byleby towarzyszyła temu nadwyżka inwestycji nad oszczędnościami

Założenia: przy Y = 0, O =
- 40,
I =60,
Ex = 140,
Im = 40
KSO = 0,4
KSIm = 0,4

Co się dzieje, gdy

1. mamy przyrost
eksportu o 100
2. Mamy przyrost
inwestycji o 100

48
49
 Współczesny (monetarny) mechanizm
wyrównywania deficytu BP

Międzynarodowe stosunki gospodarcze, P.Bożyk, PWE, Warszawa 2008

 Polityka dostosowawcza państwa

• narzędzia makroekonomiczne

• polityka monetarna (działalność banku centralnego)

• polityka fiskalna

• polityka dochodowa

• polityka cenowa

• narzędzia mikroekonomiczne (m.in. polityka rolna,

ochrony środowiska, narzędzia taryfowe i pozataryfowe)

Finanse i rozliczenia międzynarodowe, A.Kosztowniak, P.Misztal, I.Pszczółka, A.Szelągowska, C.H.Beck, Warszwa 2009
 Klasyfikacja polityk dostosowawczych
I. POLITYKA ZMIANY WYDATKÓW

1. Polityka fiskalna

- polityka podatkowa

- polityka wydatków budżetowych

2. Polityka pieniężna

- zwiększanie podaży pieniądza (spadek R)

- zmniejszanie podaży pieniądza (wzrost R)

II. POLITYKA PRZESUWANIA WYDATKÓW

1. Polityka kursowa

- dewaluacja

- rewaluacja

2. Polityka wybiórczego przesuwania wydatków

- ograniczenia handlowe

- ograniczenia dewizowe

- ograniczenia przepływu kapitału