Rządy Zygmunta Starego:

Zygmunt Stary (1467-1548):

a) Postać:
- Był synem Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki
- Objął Polski tron po śmierci swoich braci
- Był dwukrotnie żonaty:
- 1 żona- Barbara Zapolya (z węgierskiej magnaterii)
- 2 żona- Bona Sforza (włoska księżniczka), była królową aktywną w sferze
politycznej
- Wspierał rozwój renesansowej sztuki w Polsce; m.in. kontynuował przebudowę
zamku na Wawelu i ufundował kaplicę Zygmuntowską, w tamtejszej katedrze
- Dwoje jego dzieci z drugiego małżeństwa zasiadło na polskim tronie:
Zygmunt II August oraz Anna Jagiellonka (żona Stefana Batorego)
b) Panowanie:
- Został w późnym wieku królem (miał prawie 40 lat)
- Jego panowanie było długie i uważa się je za początek ,,Złotego wieku”
państwa polskiego

Polityka wewnętrzna:
- Zygmunt Stary dążył do wzmocnienia władzy królewskiej i wprowadzenia
dziedziczności polskiego tronu.
- W 1529 r. przeprowadzono elekcję vivente rege królewskiego syna- Zygmunta
Augusta (miał wtedy 9 lat). Spotkało się to ze sprzeciwem szlachty, której
przedstawiciele obawiali się zmiany dotychczasowego ustroju państwa
- W 1537 r. szlachta zawiązała rokosz lwowski, zwany wojną kokoszą.
Domagano się m. in.:
- Poszanowania praw
- Zwolnienia z podatków
- Wprowadzenia zakazu łączenia urzędów
- Zaprzestania przez Bonę Sforzę skupu dóbr (królowa powiększała swój
majątek)
- Postulaty z Lwowa zapoczątkowały formowanie się ruchu egzekucyjnego
Ruch egzekucyjny to ruch, któremu przewodziła szlachta, jej celem była egzekucja
praw i dóbr królewskich, które często bezprawnie znajdowały się w rękach magnaterii
- Wojna kokosza zakończyłą się kompromisem pomiędzy władcą a szlachtą
- Po rokoszu lwowskim Zygmunt Stary wydał statuty, na podstawie których król
polski miał być wybrany podczas elekcji viritim
- W latach 20 XVI w. do Polski dołączono Mazowsze. Stało się to po śmierci
ostatnich tamtejszych książąt z dynastii Piastów
- Zygmunt Stary współpracował z magnaterią
Polityka zewnętrzna:
Zygmunt Stary prowadził aktywną politykę zagraniczną.

- Kontynuował walki z Wielkim Księstwem Moskiewskim, których celem było

odzyskanie terenów utraconych przez Litwę:
- Żadna ze stron nie mogła zdobyć przewagi, np. w 1514 r. wojsko
moskiewskie zajęło Smoleńsk, ale przegrało w bitwie pod Orszą
- Wielkie Księstwo Moskiewskie zawarło sojusz z Krzyżakami i Habsburgami
- Podpisano rozejm, w którym obie strony konfliktu utrzymały swój stan
posiadania

- W 1515 r. w Wiedniu odbył się zjazd z udziałem cesarza Maksymiliana I,

Władysława Jagiellończyka i Zygmunta Starego:
a) Celem spotkania było:
- rozstrzygnięcie sporów pomiędzy Jagiellonami i Habsburgami
- rozbicie sojuszu cesarza z państwem moskiewskim i Krzyżakami
b) Postanowienia układu z Wiednia:
- Odstąpienie cesarza od sojuszu z Moskwą i Krzyżakami
- Aranżacja małżeństw dzieci Władysława Jagiellończyka z wnukami
cesarza
W 1526 r. gdy pod Mohaczem zginął Ludwik II Jagiellończyk, władzę
w Czechach i na Węgrzech przejęli Habsburgowie

- Konflikt z Krzyżakami:
- 1519-1521 r.- wojna pruska, zakończona rozejmem
- Wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern przeszedł na luteranizm i
zlikwidował państwo krzyżackie (powołał świeckie Prusy Książęce)
- 1525 r.- hołd pruski (hołd lenny) złożony przez Albrechta Hohenzollerna
Zygmuntowi Staremu w Krakowie

- W 1533 r. Polska i Turcja zawarły pokój wieczysty