Wojny z Rosją w XVII w.

Przyczyny wojen z Moskwą:

- osłabienie państwa moskiewskiego z powodu kryzysu wewn. i wykorzystanie
tej sytuacji przez magnaterię i Zygmunta III Wazę
- spór o przygraniczne obszary: ziemię smoleńską, siewierską i czernihowską
- zaangażowanie się państwa moskiewskiego w konflikt Rzeczypospolitej z
Kozakami

Za panowania Zygmunta III Wazy:

Fiodor I zmarł w 1598 roku- był to ostatni car z dynastii Rurykowiczów. Władzę w
kraju przejął Borys Godunow. Jego rządy zapoczątkowały w państwie moskiewskim
okres Wielkiej Smuty.

W 1602 roku na terenach Rzeczypospolitej pojawił się człowiek, który podawał się za
cudownie ocalałego carewicza Dymitra- syna Iwana IV Groźnego. W rzeczywistości
był to zbiegły z Moskwy prawosławny mnich Grigorij Otriepiew. Dymitr
Samozwaniec zyskał poparcie rodziny Wiśniowieckich i Jerzego Mniszka- magnatów.
Dymitr obiecał Mniszkowi, że po objęciu tronu carskiego poślubi jego córkę Marynę.

Dymitriada- zbrojna interwencja części polskich magnatów w państwie moskiewskim

w latach 1604-1609

1 dymitriada- 1604 r.:

- początkowo Zygmunt III krytycznie odnosił się do Dymitra, jednak później
skrycie udzielił mu cichego poparcia
- miała na celu zapewnienie moskiewskiego tronu Dymitrowi Samozwańcowi
- opór początkowo stawiała jedynie armia Borysa Godunowa, jednakże wkrótce
zmarł, a jego syna szybko pozbawiono władzy. Bojarzy postanowili sami
zaproponować tron Dymitrowi
- w 1605 roku nastąpiła koronacja Samozwańca na cara Rosji, a rok później
poślubił on córkę Mniszka- Marynę
- miejscowym nie podobało się to jak dobre stosunki Dymitr ma z Polakami,
dlatego rosła przeciwko niemu opozycja
- w 1606 roku bojarzy zamordowali nowego cara, a na tron wstąpił jeden z
morderców- Wasyl Szujski
Na wieść, że car Dymitr jednak ocalał wybuchło powstanie Bołotnikowa. Niedługo po
tym w Rzeczypospolitej znalazł się kolejny samozwaniec. “Ocalałego męża” miała
rozpoznać Maryna Mniszchówna. Nastąpiła wówczas 2 dymitriada (1607).
Skutkiem dymitriad było zaistnienie 2 centrów władzy: w Moskwie (Wasyl Szujski) i
w Tuszynie (Dymitr II)
Wasyl Szujski był niepewny postawy Polaków i zwrócił się ku Szwecji, z którą w
1609 roku zawarł pokój wieczysty, w którym Szujski uznawał panowanie Szwedów
na Inflantach, w zamian za 5 tys. żołnierzy(i tak musiał ich opłacać). Sojusz ten miał
być wymierzony przeciwko Polsce, co skłoniło Zygmunta III do wypowiedzenia
Moskwie wojny.

Wojska polsko-litewskie były dowodzone przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego.

Mieli oni cel, aby zająć Smoleńsk, żeby później zająć Moskwę.
W 1610 roku Wasyl Szujski ruszył na odsiecz Smoleńska. Do spotkania armii doszło
4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem. Żółkiewski rozbił armię przeciwnika i ruszył dalej
na Moskwę. Bojarzy w tym czasie obalili Szujskiego i zaproponowali tron
królewiczowi Władysławowi, gdy ten przejdzie na prawosławie i będzie rezydował w
Moskwie- Zygmunt III nie zgodził się, bo on chciał być carem, ale nie zatrzymał
dalszego pochodu Żółkiewskiego na Moskwę. Postawa Zygmunta nie spodobała się
Rosjanom, i wybuchł bunt antypolski, który został stłumiony przez wojska
Żółkiewskiego w 1611 roku, w tym samym roku armia Zygmunta III zdobyła
Smoleńsk i wróciła do Rzeczypospolitej.
W 1612 roku Rosjanie zablokowali polski garnizon na Kremlu, w związku z czym w
listopadzie nastąpiła kapitulacja Polaków.
W 1613 roku Duma bojarska wybrała na cara Michała Romanowa. Zakończył się
okres Wielkiej Smuty.
W 1617 roku odbyła się nieudana wyprawa królewicza Władysława na Moskwę, na
czele z Janem Karolem Chodkiewiczem.
W 1619 roku zawarto rozejm w Dywilinie. Polska strona uzyskała ziemię smoleńską,
siewierską i czernihowską. Terytorium Rzeczypospolitej osiągnęło wtedy prawie 1
mln km2.
Za panowania Władysława IV Wazy:
- Wojna w latach 1632–1634
- Wybuch konfliktu z powodu dążenia państwa moskiewskiego do odzyskania
ziem utraconych w poprzednich latach
- W 1632 roku nastąpił atak państwa moskiewskiego na Rzeczpospolitą i zajęcie
ziemi smoleńskiej i siewierskiej. Rosjanie wykorzystali moment po śmierci
Zygmunta III
- Władysław IV Waza od razu rozpoczął przygotowania do odsieczy Smoleńska.
Zorganizował nową piechotę.
- Na sam Smoleńsk rozpoczęli oblężenie dopiero wiosną 1633 roku, a wojska
Władysława przybyli tam w sierpniu tego samego roku. Władysław okrążył
moskiewskie wojska w ich obozie, gdyż nie chciały przyjąć otwartej bitwy, a
na początku 1634 roku ich armia się poddała. Smoleńsk pozostaje w posiadaniu
Polaków
- Skutkiem wojny było podpisanie w czerwcu 1634 roku pokoju w Polanowie,
na mocy którego państwo moskiewskie otrzymało jedynie wschodnie krańce
ziemi smoleńskiej i siewierskiej, a Władysław IV Waza zrzekł się praw do
carskiej korony i uznał władzę cara Michała Romanowa