OKREŚLENIA ZWIĄZANE

Z ZAMKAMI i NIE TYLKO

w opisach historycznej architektury militarnej jest używanych wiele
specyficznych określeń oznaczających konkretne budowle lub ich
części. Poniżej kilka najważniejszych
Zamek położony na terenie nizinnym z reguły otoczony był fosą,
więc dojazd do bramy prowadził przez MOST ZWODZONY
Przykłady fos i mostów z Malborka i Vincennes (FR)
Zwróć uwagę, która część mostu jest podnoszona za pomocą
łańcuchów
Mury obronne były zwieńczone poprzez
tzw. KRENELAŻ czyli BLANKI -
zakończenie muru z prostokątnymi
uskokami, zasłaniające obrońców. Od
strony wewnętrznej znajdował się
CHODNIK OBRONNY, który mógł być
zadaszony i wówczas blanki były od góry
zabudowane
BRAMY zamkowe i miejskie
były zamykane wrotami na
zawiasach albo kratą
opuszczaną w specjalnych
prowadnicach, określaną jako
BRONA (po prawej).
Oba przykłady z zamku w
Malborku
Funkcje sanitarne w zamkach pełniły specjalne wieże (w zamkach krzyżackich
określane jako DANSKER), położone często poza zamkiem, albo wykusze
ustępowe na murach (jak na zdjęciach).
Wieże sanitarne określane jako
DANSKER, budowane były niekiedy
poza głównym obwodem zamku i
połączone z nim gankiem na
arkadach
przykłady z Torunia i Kwidzyna
HURDYCJE czyli drewniana konstrukcja
wysunięta przed lico muru umożliwiająca
poprzez otwory w podłodze obronę
pionową czyli chronienie obszaru
u podstawy budowli

Przykład zamku w Carcassonne

Carcassonne
MACHIKUŁY czyli murowana konstrukcja
wysunięta przed lico muru umożliwiająca
poprzez otwory w podłodze obronę
pionową czyli podstawy budowli,
Po prawej stronie widok ganku i te same
otwory

Przykład zamku Vincennes

HURDYCJE i MACHIKUŁY
pełniły analogiczne funkcje – tu na
wieżach zamków w Malborku i Świeciu
Strzałką zaznaczono prześwit otworów
wieży w Świeciu
W wielu zamkach głównym
elementem była wieża ostatecznej
obrony tzw. STOŁP lub BERGFRIED
– tu zamek krzyżacki
w Człuchowie, przekrój i widok
Zwróć uwagę na jakiej wysokości
znajdowało się wejście do wieży (na
rysunku ma otwarty podest)
Obronna wieża mieszkalna tzw.
DONŻON – zamek
w Vincennes i w Świnach
Była na ogół mniej warowna niż stołp,
ale służyła też do celów mieszkalnych
w okresie pokoju, była często
zaczątkiem większego zamku
Pałac Wielkich
Mistrzów zamku w
Malborku,
strzałka wskazuje
otwory nawiewowe
zamknięte
metalowymi
pokrywami

W niektórych zamkach izby mieszkalne ogrzewane były

ciepłym powietrzem wpuszczanym przez otwory w podłodze,
z pieców umieszczonych w pomieszczeniu poniżej.
Pomiędzy piecem a pomieszczeniem była warstwa kamieni,
które nagrzewano – ten system zwany jest HIPOCAUSTUM