1) Przyczyny zmian ludności

Przyczyny wzrostu liczby ludności:

-rewolucja neolityczna (osiadły tryb życia, uprawa roli i chów zwierząt)
-rewolucja przemysłowa (umożliwiła wytwarzanie większej ilości produktów)
-postęp technologiczny
-rozwój medycyny
Przyczyny spadku liczby ludności:
-wojny (straty ludzkie, zniszczenia gospodarcze)
-epidemie
-głód i niedożywienie (wynikają m.in. z naturalnych katastrof np. susz)

2) Obliczanie współczynników: urodzeń, zgonów

Współczynnik urodzeń
W=U:L
Współczynnik zgonów
W=Z:L
Przyrost naturalny
W=Wu-Wz

3) Fazy rozwoju demokratycznego (charakterystyka)

fazę pierwszą-przedtransformacyjną (Liczby urodzeń i zgonów są wysokie i niestabilne. Występuje
wysoka umieralność i rozrodczość.)
fazę drugą-początek transformacji demograficznej (wysoki przyrost naturalny i eksplozja
demograficzna.)
fazę trzecią-intensywną transformację demograficzną (Wiąże się ze stopniowym spadkiem poziomu
urodzeń i przyrostu naturalnego, oraz wzrostem średniej długości życia do ponad 70–75 lat.)
fazę czwartą-późną transformację (długie przeciętne trwanie życia, niska rozrodczość i dzietność)
fazy piątą-regres demograficzny (spadek przyrostu naturalnego)

4) Rozmieszczenie ludności
wśród czynników sprzyjających osiedlaniu wyróżnia się czynniki przyrodnicze oraz czynniki poza
przyrodnicze. Czynniki przyrodnicze: warunki klimatyczne, jakość gleb, rzeźba terenu oraz wysokość
bezwzględna, dostęp do wody słodkiej, występowanie surowców naturalnych. Czynniki poza
przyrodnicze: poziom rozwoju rolnictwa przemysłu i usług, poziom bezrobocia, występowanie miast,
konflikty zbrojne, przeszłość kolonialna. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym coraz większy wpływ na
rozmieszczenie ludności mają czynniki poza przyrodnicze.

5) Bariery osadnicze
bariery osadnicze to przeszkody które mogą niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie organizmu
ludzkiego oraz utrudniać lub wręcz uniemożliwiać prowadzenie działalności gospodarczej.
Najczęściej wyróżnia się 4 bariery:
-termiczną (zbyt niskie temperatury powietrza, zbyt wysokie temperatury)
-wysokościową(ograniczenie działalności rolniczej, spadek ilości tlenu)
-wodną (brak wody i długotrwałe susze, nadmiar wody powoduje wyraźny spadek wydajności
organizmu człowieka)
-świetlną (niedobór światła na obszarze około wieku nowym, zły wpływ niedoboru światła na zdrowie
i samopoczucie wielu ludzi)
 6) Migracje
migracje to przemieszczenie się ludzi związane ze stałą bądź czasową zmianą miejsca pobytu lub
zamieszkania mogą mieć charakter:
-imigracji, czyli napływu ludności na dane terytorium
-emigracji, czyli odpływu ludności z danego terytorium
-reemigracji, czyli powrotu emigrantów do poprzedniego miejsca zamieszkania
aby określić wielkość przemieszczeń ludności oblicza się saldo migracji czyli różnice między liczbą
imigrantów a liczbą emigrantów. Saldo migracji w danym roku może przyjmować wartości:
-dodatnie, gdy liczba imigrantów przewyższy liczbę emigrantów
-Zero, gdy liczba imigrantów jest taka sama jak liczba emigrantów
-ujemne, gdy liczba emigrantów jest wyższa niż liczba imigrantów
aby porównać migracje zachodzące na różnych obszarach stosuje się współczynnik salda migracji
wyrażany w promilach. Migracje mogą mieć różny zasięg wyróżnia się migracje wewnętrzne które
polegają na przemieszczaniu się ludności w obrębie własnego kraju. Natomiast migracje zewnętrzne
są związane z przemieszczaniem się ludności poza granice tego kraju.

7) Zróżnicowanie ludności
na podstawie dziedzicznych cech fizycznych wyróżnia się głównie 3 odmiany człowieka:
-białą (europeidalną)
-żółtą (monoloidalną)
-czarną (negroidalną)
poza odmianami głównymi oj wyodrębnia się także odmiany mieszane są to m in:
-metysi-potomkowie rasy białej i żółtej
-mulaci-potomkowie rasy białej i czarnej
-zambo-potomkowie rasy czarnej i żółtej
w każdym państwie żyją przedstawiciele mniejszości narodowych lub mniejszości etnicznych.
Mniejszość narodowa to zbiorowość w danym kraju utożsamiająca się z narodem. Z kolei mniejszość
etniczna to grupa która nie ma obecnie swojego państwa i nie utożsamia się z innym narodem.
Polska należy do krajów jednolitych narodowościowo choć zamieszkuje ją kilka mniejszości
narodowych etnicznych. Zróżnicowanie narodowościowe lub etniczne oprócz pozytywnych skutków
takich jak wzbogacenie kultury może przynosić także negatywne konsekwencje np wojny domowe.

8) Religie
a) Chrześcijaństwo
religia monoteistyczna oparta na wierze w jednego boga, wiara w zbawienie i życie wieczne dzięki
zmartwychwstaniu Chrystusa. Świętą księgą jest biblia w której skład wchodzi starej nowy testament.
Głową kościoła jest papież, celibat duchownych
b) Hinduizm
religia politeistyczna oparta na wierzy w wielu bogów, wiara w reinkarnacje oraz w karme. Świętymi
księgami hindusów są m in wedy. Obowiązkiem każdego wyznawcy hinduizmu jest założenie dużej
rodziny. Do najważniejszych rytuałów zalicza się kąpiel w gangesie.
c) Islam
religia monoteistyczna oparta na wierze w jednego boga allaha, proroków oraz życie pozagrobowe.
Muzułmanie są zobowiązani do publicznego wyznawania swojej wiary, modlitwy, postu, jałmużny
oraz odbycia przynajmniej raz w życiu pielgrzymki do mekki. Najważniejszym księgą jest koran.

d) Judaizm
Najstarsza z religii monoteistycznych, opiera się na wierze w jednego boga jahwe i zełanego przez
niego na ziemie mesjasza. Świętą księgą jest biblia hebrajska, a narodem wybranym są Żydzi, muszą
przestrzegać szabatu oraz obrzezania.
e) Buddyzm
religia założona przez buddę, celem wyznawców buddyzmu jest wyzbycie się wszelkich pragnień,
buddyzm nie uznaje bogów.

9) Urbanizacja (Fazy urbanizacji)

urbanizacja to proces rozwoju miast. Obejmuje on zarówno powstawanie nowych ośrodków miejskich
jak i rozwój tych które już istnieją. Ten proces należy rozpatrywać na 4 płaszczyznach:
demograficznej, przestrzennej, ekonomicznej, społecznej.
-demograficzna-wzrost liczby ludności miejskiej wynikający z migracji, a także z przyrostu
naturalnego w miastach
-przestrzenna-rozrastanie się miast poprzez włączanie do nich terenów przyległych
-ekonomiczna-zmiany polegając na na wzroście liczby osób pracujących w przemyśle oraz usługach
przy jednoczesnym spadku liczby pracujących w rolnictwie
-społeczna-upowszechnianie się miejskiego stylu życia wśród ludności zamieszkującej wieś
1) fazy urbanizacji
oblicze miast zmienia się nieustannie z różnych przyczyn ludzie przybywają do jednych ośrodków
miejskich z innych zaś wyjeżdżają. Charakter tych zmian określamy jako fazy urbanizacji. Obecnie
wyróżnia się 4 fazy urbanizacji: urbanizację wstępną, suburbanizację, dezurbanizację, reurbanizację
-urbanizacja wstępna-polega na zwiększeniu się liczby ludności miast szczególnie w jego centrum
-suburbanizacja-szybki wzrost liczby mieszkańców przedmieść
-dezurbanizacja-przenoszenie się ludności na obszary znacznie oddalone od centrum miasta
-reurbanizacja-ponowny wzrost liczby ludności w centrum miasta

10) Aglomeracja
proces urbanizacji prowadzi do przestrzennego rozwoju miast. Na ośrodkach miejskich leżących
blisko siebie wymusza to rozbudowę sieci powiązań. W ten sposób powstają zespoły miejskie wśród
których wyróżnia się 3 główne typy: aglomeracje monocentryczna, policentryczną, megalopolis.
Największym formą przestrzenną jest megalopolis. Stanowi rozległy obszar w którym poszczególne
zespoły miejskie wzajemnie przenikają się ze sobą łączą. Aglomeracja monocentryczna składa się z
dużego wyraźnie dominującego miasta centralnego i otaczających go obszarów podmiejskich,
aglomeracja policentryczna składa się z kilku dużych miast podobnej wielkości bez ośrodka
dominującego.