Translated from English to Malayalam - www.onlinedoctranslator.

com

മന്ത്രിസഭ
ഏറ്റവും കൂടുതൽ

സന്േതാഷം
അരുന്ധതി േറായ്
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
1

ഉള്ളടക്ക പട്ടിക

പ്േലാട്ട് അവേലാകനം 3

അധ്യായം സംഗ്രഹങ്ങളും വിശകലനങ്ങളും 6

ആമുഖം-അദ്ധ്യായം 1 6
അദ്ധ്യായം 2 8
അധ്യായങ്ങൾ 3-6 12
അധ്യായം 7 16
അധ്യായം 8 19
അധ്യായം 9 22
അധ്യായങ്ങൾ 10-12 26

സ്വഭാവ വിശകലനം 31

അഞ്ജും (അഫ്താബ്) 31
എസ്. തിേലാത്തമ (തിേലാ) 32
ബിപ്ലബ് ദാസ് ഗുപ്ത 33
മൂസ െയസ്വി 34
നാഗരാജ് ഹരിഹരൻ (നാഗ) 35
സദ്ദാം ഹുൈസൻ 36
േമജർ അമ്രിക് സിംഗ് 36
ഗുൽെറസ് (ഗുൽ-കാക്ക്) 37
മിസ് െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റ്, മിസ് ഉദയാ െജബിൻ 37
േരവതി 38
േഡാ. ആസാദ് ഭാരതിയ 38
കുൽസൂം ബി 39
ഇമാം സിയാവുദ്ദീൻ 39
ഹമീദ് ഖാൻ 40
നിമ്േമാ േഗാരഖ്പുരി 40
ൈസനബ 41
സഈദ 41
ജഹനാരാ ബീഗം 41
പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
2

മുലാഖത്ത് അലി 42
ശ്രീ ഡി ഡി ഗുപ്ത 42
ഇസ്രത്ത് 42
ജലീബ് ഖാദ്രി 43
എസിപി പിങ്കി 43
മിസ്റ്റർ അഗർവാൾ 43

തീമുകൾ 44

ചിഹ്നങ്ങളും രൂപങ്ങളും 53

പ്രധാനപ്െപട്ട ഉദ്ധരണികൾ 60

ഉപന്യാസ വിഷയങ്ങൾ 73

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
3

പ്േലാട്ട് അവേലാകനം

1950 മുതൽ 2010 വെര വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്നു,ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം, അരുന്ധതി േറായിയുെട 2017 െല

േനാവൽ, സമകാലിക ഇന്ത്യയുെട പശ്ചാത്തലത്തിൽ നിരവധി കഥാപാത്രങ്ങളുെട പരസ്പരബന്ധിതമായ ജീവിതത്െത

പിന്തുടരുന്നു. േനാവൽ സ്വതന്ത്രമായി കാലക്രേമണ പുറേകാട്ടും മുന്േനാട്ടും നീങ്ങുന്നു, െചറുകഥാപാത്രങ്ങളുെട

കഥകളിേലക്ക് വഴിമാറുന്നതിന് പലപ്േപാഴും താൽക്കാലികമായി നിർത്തുന്നു, കൂടാെത പ്രധാന പാഠത്തിനുള്ളിൽ നിരവധി

പാഠങ്ങൾ ഉൾപ്െപടുന്നു (ഉദാ: ഭാരതിയയുെട മാനിെഫസ്റ്േറാ അല്െലങ്കിൽ ടിേലായുെട കാശ്മീരി-ഇംഗ്ലീഷ് അക്ഷരമാല).

എന്നിരുന്നാലും, ഹൃദയത്തിൽ, േനാവൽ രണ്ട് പ്രധാന ആഖ്യാന ത്െരഡുകൾ ഉൾക്െകാള്ളുന്നു, അതിെലാന്ന് ഡൽഹിയിലും

മറ്െറാന്ന് കശ്മീരിലും േകന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

ആദ്യത്േതത് അൻജൂം എന്ന മുസ്ലീം ഹിജ്റയിൽ നിന്നാണ് ആരംഭിക്കുന്നത് (ഇന്ത്യയിെല

ഒരു പരമ്പരാഗത മൂന്നാം ലിംഗം "ട്രാൻസ് െജൻഡർ സ്ത്രീ" എന്ന പദവുമായി
താരതമ്യപ്െപടുത്താവുന്നതാണ്). ഇന്റർെസക് സിൽ ജനിച്ച് അഫ്താബ് എന്ന് േപരിട്ട
അഞ്ജും തുടക്കത്തിൽ ഒരു ആൺകുട്ടിയായാണ് വളർന്നത്. അഫ്താബ് കൗമാരപ്രായത്തിൽ
പ്രേവശിച്ചുകഴിഞ്ഞാൽ, അവൻ ഈ പുരുഷ ഐഡന്റിറ്റി നിരസിക്കുകയും ഹിജ് റകളുെട
പ്രാേദശിക സമൂഹമായ ഖ്വാബ്ഗയിൽ േചരുകയും െചയ്യുന്നു. അഞ്ജും മൂന്ന്
പതിറ്റാണ്ടിേലെറയായി ഖ്വാബ്ഗയിൽ െചലവഴിക്കുന്നു, ഒരു വിേനാദകാരിയായും
ൈലംഗികത്െതാഴിലാളിയായും ഉപജീവനമാർഗം േനടുന്നു (പല ഹിജഡകളും). അവൾ തികച്ചും
വിജയിച്െചങ്കിലും, ഒരു "സാധാരണ" (33) സ്ത്രീയായി ജീവിതം അനുഭവിക്കാൻ അവൾ
െകാതിക്കുന്നു, കൂടാെത 40-കളിൽ ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട ഒരു െകാച്ചുകുട്ടിെയ അവൾ
ൈസനബ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഖ്വാബ്ഗ വിട്ട് ൈസനബിെനാപ്പം ഒരു
സാധാരണ അമ്മയും മകളും ആയി ജീവിക്കാനുള്ള അവളുെട പദ്ധതികൾ 2000 കളുെട
തുടക്കത്തിൽ മുസ്ലീം വിരുദ്ധ വികാരം ഉയർന്നുവന്നേതാെട തടസ്സപ്െപട്ടു. മതപരമായ ഒരു
തീർത്ഥാടനം നടത്തുമ്േപാൾ,

അഞ്ജും ഒരു പഴയ മുസ്ലീം ശ്മശാനത്തിേലക്ക് മാറുന്നു, അവൾ മരിക്കുന്നത് വെര അവിെട താമസിക്കാൻ
ആഗ്രഹിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, കാലക്രേമണ, മുൻ ജീവിതത്തിൽ നിന്നുള്ള സുഹൃത്തുക്കളുെട പിന്തുണേയാെട,
അഞ്ജും അവളുെട അനുഭവങ്ങളുമായി െപാരുത്തപ്െപടാൻ തുടങ്ങുന്നു, കൂടാെത ശ്മശാനത്തിൽ തനിക്കായി ഒരു
യഥാർത്ഥ വീട് ഉണ്ടാക്കുന്നു. അവൾ ഒരു വീട് പണിയുന്നു, ൈവദ്യുതി േപാലുള്ള സൗകര്യങ്ങേളാെട, ഒടുവിൽ സഹ
താമസക്കാെര എടുക്കുന്നു. സിയാവുദ്ദീൻ എന്ന അന്ധനായ ഇമാം (മുസ്ലിം ആത്മീയ േനതാവ്), സദ്ദാം ഹുൈസൻ
എന്ന് േപര് നൽകുന്ന ഒരു യുവാവ്, എന്നാൽ യഥാർത്ഥത്തിൽ ദലിത് (ഇന്ത്യൻ ജാതി വ്യവസ്ഥയിെല ഏറ്റവും
താഴ്ന്ന വിഭാഗം) പ്രതികാരം െചയ്യാൻ ശ്രമിക്കുന്ന ഒരു യുവാവാണ് ഇവരിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്െപട്ട രണ്ട്.
അവന്െറ പിതാവിന്െറ െകാലപാതകം.

രണ്ടാമത്െത പ്രധാന കഥാ സന്ദർഭം ഭാഗികമായി ഡൽഹിയിലാണ് നടക്കുന്നത്, എന്നാൽ 1990-

കളിൽ കശ്മീരിൽ നടന്ന സംഭവങ്ങെളയാണ് േറായ് വ്യത്യസ്ത കഥാപാത്രങ്ങളുെട
വീക്ഷണേകാണിൽ നിന്ന് പര്യേവക്ഷണം െചയ്യുന്നത്. ഈ വിവരണങ്ങളുെടെയല്ലാം കാതൽ
എസ്. തിേലാത്തമ അല്െലങ്കിൽ "ടിേലാ" ആണ് - കുട്ടി ജനിച്ച് മാസങ്ങൾക്ക് േശഷം ടിേലാെയ
"ദത്െതടുത്ത" ഒരു സുസ്ഥിരയായ സിറിയൻ ഇന്ത്യൻ സ്ത്രീയുെട അവിഹിത മകൾ. ടിേലാ

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
4

ഡൽഹിയിെല ആർക്കിെടക്ചറൽ സ്കൂളിൽ േചരാൻ അവൾ വളർന്നു, അവിെട വച്ചാണ് അവെള പ്രണയിക്കുന്ന
മൂന്ന് പുരുഷന്മാെര അവൾ കണ്ടുമുട്ടുന്നത്: ബിപ്ലബ് ദാസ്ഗുപ്ത (ഇന്ത്യൻ ഗവൺെമന്റിനായി േജാലി െചയ്യുന്ന
ജാഗ്രതയും പ്രാേയാഗികവുമായ മനുഷ്യൻ), നാഗരാജ് ഹരിഹരൻ (മേനാഹരവും വികാരഭരിതനുമായ മകൻ ആദ്യം
റാഡിക്കൽ േജണലിസ്റ്റും പിന്നീട് െസക്യൂരിറ്റി അനലിസ്റ്റുമായി മാറുന്ന സവർണ ഹിന്ദു ബ്യൂേറാക്രാറ്റുകളും,
മൂസ െയസ്വിയും (വാസ്തുവിദ്യ പഠിക്കുന്ന ഒരു മുസ്ലീം കാശ്മീരിയും േകാേളജിൽ പഠിക്കുമ്േപാൾ ടിേലായുമായി േഡറ്റ്
െചയ്യുന്നു). നാല് കഥാപാത്രങ്ങളും േകാേളജ് പഠനത്തിന് േശഷം സമ്പർക്കം നഷ്ടപ്െപടുന്നു, പക്േഷ അവരുെട
ജീവിതം വർഷങ്ങൾക്ക് േശഷം കശ്മീരിൽ വീണ്ടും കടന്നുേപാകുന്നു, അവിെട വിഘടനവാദികൾ ഇന്ത്യൻ
ൈസന്യത്തിെനതിെര സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി യുദ്ധം െചയ്യുന്നു.

കാശ്മീരിെല ഒരു രാത്രി, ബിപ്ലബ് ദാസ്ഗുപ്തയ്ക്ക് (ആ േമഖലയിൽ നിയമനം നൽകിയിട്ടുണ്ട്) ഒരു െറയ്ഡിൽ
തിേലാെയ അറസ്റ്റ് െചയ്തതായി ഒരു േകാൾ ലഭിക്കുകയും മൂസെയ (അയാളും അൈസൻെമന്റിൽ
അവിെടയുണ്ട്) ൈസനിക ആസ്ഥാനത്ത് നിന്ന് െകാണ്ടുേപാകാൻ അയയ്ക്കുകയും െചയ്യുന്നു.
ടിേലായ് ക്െകാപ്പം െറയ്ഡിൽ െകാല്ലപ്െപട്ട "കമാൻഡർ ഗുൽെറസ്" മൂസയായിരിക്കണം, തന്െറ ഭാര്യെയയും
മകെളയും ("മിസ് െജബീൻ") ഇന്ത്യൻ ൈസന്യം െതറ്റായി െവടിവച്ചു െകാന്നതിെനത്തുടർന്ന് വിഘടനവാദ
പ്രസ്ഥാനത്തിൽ േചർന്ന മൂസ ആയിരിക്കണെമന്ന് ഇരുവരും അനുമാനിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും,
അങ്ങെനയായിരുന്നില്ല എന്ന് േറായ് ഒടുവിൽ െവളിപ്െപടുത്തുന്നു: മൂസയും ടിേലായും പരസ്പരം
സന്ദർശിക്കുന്ന ഹൗസ് േബാട്ടിൽ േജാലി െചയ്തിരുന്ന ഒരു മാനസിക ൈവകല്യമുള്ള ആളായിരുന്നു
"കമാൻഡർ ഗുൽറസ്" (െറയ്ഡിന് ഏതാനും മണിക്കൂറുകൾക്ക് മുമ്പ് മൂസ തന്െന േപായി. ).

മൂസയുെട ഉപേദശപ്രകാരം, അറസ്റ്റിലായതിന് െതാട്ടുപിന്നാെല ടിേലാ നാഗെയ വിവാഹം കഴിക്കുന്നു. വിവാഹത്തിന്

െതാട്ടുപിന്നാെല, താൻ ഗർഭിണിയാെണന്ന് (മൂസയാൽ) അവൾ കണ്െടത്തുന്നു, എന്നാൽ ഒരു കുട്ടിയുമായുള്ള
സ്വന്തം ബന്ധം അവളുെട അമ്മയുെട ബന്ധത്േതക്കാൾ മികച്ചതായിരിക്കില്െലന്ന് അവൾ ഭയന്ന് ഗർഭച്ഛിദ്രം
നടത്തി. കാശ്മീരിെല അനുഭവങ്ങളാൽ അവൾ ആഘാതത്തിൽ തുടരുകയും ഒടുവിൽ 14 വർഷത്െത ദാമ്പത്യത്തിന്
േശഷം നാഗയിൽ നിന്ന് േവർപിരിയുകയും െചയ്യുന്നു, അവൾ നയിക്കുന്ന ഇരട്ട ജീവിതം താങ്ങാനാവാെത.
വിവാഹേമാചനത്തിനുേശഷം, അവൾ ദാസ്ഗുപ്തയിൽ നിന്ന് വാടകയ് ക്ക് എടുത്ത ഒരു അപ്പാർട്ട് െമന്റിൽ നാല് വർഷം
െചലവഴിക്കുന്നു, അവൾ േപായതിനുേശഷം, അവളുെട മുറികളിൽ കശ്മീരിെന കുറിച്ചും വർഷങ്ങളായി ടിേലാ അവിെട
നടത്തിയ യാത്രകെള കുറിച്ചും ഒരു നിര കടലാസുകൾ കണ്െടത്തി.

തിേലായുെട അപ്പാർട്ട് െമന്റ് വിടാനുള്ള കാരണങ്ങളാണ് അവളുെട കഥ അഞ്ജുമിന്െറ കഥയുമായി

സംേയാജിപ്പിക്കുന്നത്. 2010-കളിൽ ഡൽഹിയിെല ജന്തർ മന്തറിൽ പ്രതിേഷധങ്ങളുെട ഒരു പരമ്പര
െപാട്ടിപ്പുറപ്െപട്ടു (േറായിയുെട സാങ്കൽപ്പിക വിവരണം 2011 െല അഴിമതി വിരുദ്ധ, ഭൂമി ഏറ്െറടുക്കൽ
പ്രതിേഷധങ്ങെള അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്). അൻജും സദ്ദാം ഹുൈസനും അവരുെട കുറച്ച്
സുഹൃത്തുക്കളും ജന്തർ മന്തറിൽ പ്രകടനങ്ങൾ കാണാൻ േപായിരിക്കയാണ്, െപട്െടന്ന് ആൾക്കൂട്ടത്തിൽ
ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട ഒരു കുഞ്ഞിെന കണ്െടത്തിെയന്ന് അവർ േകട്ടു. െപൺകുട്ടിയുെട ചുമതല സ്വയം
ഏറ്െറടുക്കുെമന്ന് അഞ്ജും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു, പക്േഷ അവൾക്ക് കഴിയുന്നതിനുമുമ്പ്, ഒരു നിഗൂഢ സ്ത്രീ-
തിേലാ-കുട്ടിെയ വലിച്െചറിയുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
5

കുട്ടി എങ്ങെനെയങ്കിലും "േവലിേയറ്റം മാറ്റും" (219) എന്ന േതാന്നേലാെടയാണ് തിേലാ കുഞ്ഞിെന (അവൾക്ക് മിസ്
െജബീൻ ദി െസക്കൻഡ് എന്ന് വിളിക്കുന്നത്) എടുക്കുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, േപാലീസ് ഇടെപടൽ ഭയന്ന്, സദ്ദാം
ഹുൈസൻ അൻജൂമിന്െറ െസമിത്േതരി േഹാം, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ്, ഫ്യൂണറൽ പാർലർ എന്നിവയുെട വിലാസമുള്ള
ഒരു കാർഡ് അവൾക്കായി നൽകുമ്േപാൾ അവളുെട അപ്പാർട്ട്െമന്റ് വിടാൻ അവൾ ഉടൻ സമ്മതിക്കുന്നു.
അതനുസരിച്ച് ടിേലാ കുഞ്ഞിെനയും െകാണ്ട് െസമിത്േതരിയിേലക്ക് നീങ്ങുകയും കശ്മീരിെല അനുഭവങ്ങളുെട
ആഘാതത്തിന് അപ്പുറത്േതക്ക് പതുക്െക നീങ്ങാൻ തുടങ്ങുകയും െചയ്യുന്നു.

അേതസമയം, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് തിരക്േകറിയ ബിസിനസ്സ്, കമ്മ്യൂണിറ്റി േകന്ദ്രമായി

മാറിയിരിക്കുന്നു. ഒരു സ്ഥിരം സന്ദർശകയാണ് ൈസനബ് (ഇപ്േപാൾ ഒരു തയ്യൽക്കാരി), അവൾ ഒടുവിൽ
സദ്ദാമുമായി വിവാഹനിശ്ചയം നടത്തുകയും വിവാഹം കഴിക്കുകയും െചയ്യുന്നു, മറ്റ് ദലിതർ േപാരാട്ടം
നടത്തുന്നുണ്െടന്ന് അറിഞ്ഞുെകാണ്ട് പ്രതികാരത്തിനുള്ള തന്െറ അന്േവഷണം മാറ്റിവയ്ക്കാൻ അവൾ
തീരുമാനിച്ചു. ഇമാം സിയാവുദ്ദീനും അഞ്ജും ജന്നത്തിന്െറ മറ്റ് താൽക്കാലിക കുടുംബവും ടിേലായുെട
അമ്മയുെട ചിതാഭസ്മവും സദ്ദാമിന്െറ പിതാവിന്െറ ബഹുമാനാർത്ഥം അവർ വാങ്ങിയ ഒരു ഷർട്ടും
പ്രതീകാത്മകമായി "അടക്കം" െചയ്യുമ്േപാൾ അവനും ടിേലായും കൂടുതൽ അടച്ചുപൂട്ടൽ േനടുന്നു. ഒടുവിൽ,
ബലാത്സംഗത്തിന്െറ ഫലമായി ഗർഭിണിയായ മാേവായിസ്റ്റ് സ്വാതന്ത്ര്യ സമര േസനാനി മിസ് െജബിൻ
രണ്ടാമന്െറ ജന്മമാതാവിൽ നിന്ന് ലഭിച്ച ഒരു കത്തും സംഘം കുഴിച്ചുമൂടുന്നു.

അേതസമയം, ടിേലായുെട അപ്പാർട്ട് െമന്റിൽ നിന്ന് കണ്െടത്തിയ േരഖകളുമായി ബന്ധപ്െപട്ട് ദാസ്ഗുപ്ത

ആധിപത്യം പുലർത്തുന്നു. മൂസ അപ്രതീക്ഷിതമായി ഒരു രാത്രി നിർത്തുമ്േപാൾ, കശ്മീരി വിഘടനവാദികൾ
ശരിയാെണന്ന് താൻ ഇപ്േപാൾ വിശ്വസിക്കുന്നുെവന്ന് ദാസ്ഗുപ്ത സമ്മതിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അവൻ ഈ
തിരിച്ചറിവിനപ്പുറം നീങ്ങുന്നില്ല, മദ്യപാനത്തിേലക്ക് വഴുതി വീഴാൻ തുടങ്ങുന്നു.

േനാവലിന്െറ അവസാന േപജുകളിൽ, മൂസ ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിൽ ടിേലാെയ സന്ദർശിക്കുന്നു; കശ്മീരിെല
േപാരാട്ടത്തിേലക്ക് മടങ്ങിവരുമ്േപാൾ അയാൾ െകാല്ലപ്െപടാൻ സാധ്യതയുണ്െടന്ന് അവനും ടിേലായ്ക്കും
അറിയാെമങ്കിലും, അവൾക്ക് ഇപ്േപാൾ ആ വസ്തുതയുമായി സമാധാനം സ്ഥാപിക്കാൻ കഴിയും. േനാവൽ
അവസാനിക്കുമ്േപാൾ, അഞ്ജും മിസ് െജബീെന രണ്ടാം രാത്രിയിൽ ഡൽഹിയിലൂെട നടക്കാൻ
െകാണ്ടുേപാകുന്നു, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന് സമീപം താമസിക്കുന്ന ചാണക വണ്ട് േപാലും "അവസാനം
കാര്യങ്ങൾ ശരിയാകും […] കാരണം മിസ് െജബീൻ, മിസ് ഉദയാ െജബീൻ, വന്നു” (444).

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
6

അധ്യായം സംഗ്രഹങ്ങളും വിശകലനങ്ങളും

ആമുഖം-അദ്ധ്യായം 1

പ്േരാേലാഗ് സംഗ്രഹം

ഒരു സംക്ഷിപ്ത ആമുഖത്തിൽ, ഡൽഹിയിെല പറക്കുന്ന കുറുക്കന്മാർ എല്ലാ ൈവകുന്േനരവും നഗരത്തിന്

ചുറ്റും പറക്കാൻ ശ്മശാനത്തിൽ നിന്ന് അവരുെട വീട് വിട്ട് േപാകുന്നത് എങ്ങെനെയന്ന് ആഖ്യാതാവ്
വിവരിക്കുന്നു. രാത്രിയിൽ, കാക്കകൾ ശ്മശാനത്തിൽ സ്ഥാനം പിടിക്കുന്നു, അത് "പഴയ െവളുത്ത മുതുകുള്ള
കഴുകന്മാർ, നൂറു ദശലക്ഷം വർഷത്തിേലെറയായി മരിച്ചവരുെട സംരക്ഷകർ" (5). എന്നിരുന്നാലും,
വളെരയധികം ൈഡക്േലാെഫനാക് കഴിച്ചതിന്െറ ഫലമായി കഴുകന്മാർ ചത്തുേപായി - പശുക്കളുെട പാൽ
ഉൽപ്പാദനം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനും ഐസ്ക്രീമിനും മറ്റ് പാലുൽപ്പന്നങ്ങൾക്കുമുള്ള നഗരത്തിന്െറ
വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന ആവശ്യം നിറേവറ്റുന്നതിനുമായി നൽകുന്ന ഒരു മസിൽ റിലാക് സന്റ്: “പലരും
ശ്രദ്ധിച്ചില്ല. സൗഹൃദമുള്ള പഴയ പക്ഷികൾ. ഇനിയും ഒരുപാട് പ്രതീക്ഷിക്കാനുണ്ടായിരുന്നു” (5).

അധ്യായം 1 സംഗ്രഹം: "പഴയ പക്ഷികൾ എവിെടയാണ് മരിക്കുന്നത്?"

അഞ്ജും എന്നു േപരുള്ള ഒരു സ്ത്രീ ഡൽഹിയിെല ഒരു ശ്മശാനത്തിലാണ് താമസിക്കുന്നത്, "[വഴിേപാക്കന്മാരിൽ നിന്ന്]

ഒരു മരത്െതപ്േപാെല-അടിമറയാെത സഹിച്ചു" (7). അഞ്ജും, അത് പിന്നീട് ഉയർന്നുവരുന്നു, ഇന്റർെസക്സിൽ ജനിച്ച ഒരു

ഹിജ്റയാണ്. ആഖ്യാതാവ് ആദ്യ േപജുകളിൽ ഇതിെനക്കുറിച്ച് സൂചന നൽകുന്നു, ഒരിക്കൽ അൻജൂമിന് അറിയാമായിരുന്ന

ഒരാൾ അവളുെട േപര് "മജ്നു" എന്ന് പറഞ്ഞതായി വിശദീകരിച്ചു - മിഡിൽ ഈസ്റ്േറൺ നാേടാടിക്കഥകളിൽ നിന്നുള്ള ഒരു

െറാമാന്റിക് ഹീേറാ - താൻ െതറ്റിദ്ധരിക്കപ്െപട്ടുെവന്ന് മനസ്സിലാക്കാൻ മാത്രം:

അവളുെട േപര് പിന്നിേലക്ക് എഴുതിയത് മുജ്ന എന്നായിരിക്കും, അത് ഒരു േപരല്ല, ഒന്നും
അർത്ഥമാക്കുന്നില്ല. അതിന് അവൾ പറഞ്ഞു, 'സാരമില്ല. ഞാൻ എല്ലാവരും ആണ്, ഞാൻ േറാമിയും ജൂലിയും
ആണ്, ഞാൻ ൈലലയും മജ്നുവും ആണ്. പിന്െന മുജ്ന, എന്തുെകാണ്ട്? […] ഞാൻ ഒരു െമഹ്ഫിൽ ആണ്, ഞാൻ
ഒരു ഒത്തുേചരലാണ്. എല്ലാവരുെടയും ആരുെടയും, എല്ലാത്തിലും ഒന്നുമില്ല' (8).

ഒടുവിൽ, അഞ്ജും സിയാവുദ്ദീൻ എന്ന പഴയ അന്ധനായ ഇമാമുമായി പരിചയപ്െപടുകയും സൗഹൃദത്തിലാകുകയും

െചയ്യുന്നു. ഹിജ് റയുെട ശവസംസ് കാര രീതികെളക്കുറിച്ച് അയാൾ അവേളാട് േചാദിക്കുന്നു, ആളുകൾ നിറങ്ങൾ ചർച്ച

െചയ്യുന്നത് േകൾക്കുമ്േപാൾ തനിക്ക് എന്ത് േതാന്നുന്നുെവന്ന് ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചുെകാണ്ട് അഞ്ജും അവേനാട്

പ്രതികരിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അവസാനമായി, അവൾ േചാദിക്കുന്നു, “നമ്െമ ഈ ഭൂമിയിൽ ആക്കിയ സർവശക്തനും

നമ്െമ െകാണ്ടുേപാകാൻ ശരിയായ ക്രമീകരണങ്ങൾ െചയ്തില്േല” (9). ഇമാം േപാകുന്നു, പക്േഷ ഏകാന്തതയിൽ നിന്ന്

അവൻ വീണ്ടും അവെള കാണാൻ വരുെമന്ന് അഞ്ജും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
7

ആമുഖം-അധ്യായം 1 വിശകലനം

ഇത് വളെര െചറുതാെണങ്കിലും, ആമുഖംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംപ്രധാന തീമുകളും

ചിത്രങ്ങളും അവതരിപ്പിച്ചുെകാണ്ട് തുടർന്നുള്ള േനാവലിന്െറ ഭൂരിഭാഗത്തിനും േടാൺ സജ്ജമാക്കുന്നു.
െഡൽഹിയിെല മുസ്ലീം ശ്മശാനം-വായനക്കാർക്ക് മരണവുമായി മാത്രം ബന്ധപ്െപടാൻ സാധ്യതയുള്ള ഒരു
സ്ഥലം- പറക്കുന്ന കുറുക്കന്മാരും കഴുകന്മാരും ഒരു വീട് പങ്കിടുന്ന സൂക്ഷ്മമായ സന്തുലിത
ആവാസവ്യവസ്ഥയാെണന്ന് േറായ് ആദ്യം സ്ഥാപിക്കുന്നു. മരണത്തിനിടയിലും ജീവിതം പൂത്തുലയുെമന്ന ഈ
ആശയം േനാവലിലുടനീളം ആവർത്തിക്കുന്ന ഒന്നാണ്, അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ ("ഗസ്റ്റ് ഹൗസിലും ഫ്യൂണറൽ
പാർലറിലും" അഞ്ജും ഈ െസമിത്േതരിയുെട നടുവിൽ സ്ഥാപിക്കുന്നു) ആലങ്കാരികമായും (ബന്ധങ്ങളിൽ
കഥാപാത്രങ്ങൾ െകട്ടിപ്പടുക്കുന്നു. അക്രമത്തിനും കഷ്ടപ്പാടുകൾക്കുമിടയിൽ േപാലും).

വാസ് തവത്തിൽ, േനാവൽ ൈകകാര്യം െചയ്യുന്ന തരത്തിലുള്ള കഥാപാത്രങ്ങെള സംബന്ധിച്ചിടത്േതാളം,

ജീവിതത്തിന്െറയും മരണത്തിന്െറയും അതിർവരമ്പുകളിെല ജീവിതം മാത്രമായിരിക്കാം അസ്തിത്വത്തിന്െറ ഏക രൂപെമന്ന്

േറായ് നിർദ്േദശിക്കുന്നു. ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഇന്ത്യയിെല പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ട

ജനവിഭാഗങ്ങൾ, കാശ്മീരികൾ, ദലിതർ തുടങ്ങിയവരുെട കഥകൾ പറയുന്നു-അതിെല പല കഥാപാത്രങ്ങളും ശ്മശാനത്തിൽ

അവരുെട വീടുണ്ടാക്കുന്നു എന്ന വസ്തുത അവരുെട നിലനിൽപ്പ് എത്രമാത്രം അപകടകരമാെണന്ന്

ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. ആമുഖത്തിൽ, െസമിത്േതരിയിെല കഴുകൻ ജനസംഖ്യയുെട മരണം ഇതിെന മുൻനിഴലാക്കുന്നു;

ആധുനികവൽക്കരിക്കാനുള്ള ഇന്ത്യയുെട ശ്രമങ്ങളുെട ഫലമായി കഴുകന്മാർ വിഷലിപ്തമാക്കപ്െപടുന്നു,

മുൻകാലങ്ങളിൽ ഇന്ത്യയിൽ ജീവിക്കാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്ന മറ്റ് ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് കാലക്രേമണ അത് െചയ്യാൻ

കഴിയില്െലന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

ഈ പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ട കഥാപാത്രങ്ങളിൽ ആദ്യത്േതത് േറായ് അവതരിപ്പിക്കുന്നത്, 2002-െല

ഗുജറാത്തിെല മുസ്ലീം വിരുദ്ധ കലാപത്തിൽ ആക്രമിക്കപ്െപട്ടതിന് േശഷം െസമിത്േതരിയിേലക്ക് മാറിയ, പ്രായമായ
ഒരു മുസ്ലീം ഹിജ്റ അഞ്ജും ആണ്. ഒരു ഹിജ് റ എന്ന നിലയിൽ സ്വയം സമാധാനം സ്ഥാപിക്കാൻ േനരത്െത തന്െന
പാടുെപട്ടിരുന്ന അഞ്ജുമിെന ഈ അനുഭവം ആഴത്തിൽ േവദനിപ്പിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, അൻജൂമിന്െറ േവദനയും
പാർശ്വവൽക്കരണവും മറ്റുള്ളവരുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു മാർഗമായി വർത്തിക്കുെമന്ന് േറായ്
അഭിപ്രായപ്െപടുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, സിയാവുദ്ദീനുമായുള്ള അവളുെട സംഭാഷണത്തിനിടയിൽ, ഇരുവരും പരസ്പരം
േവദനിക്കുന്ന പാടുകൾ (അഞ്ജുമിന്െറ ൈലംഗികതയും സിയാവുദ്ദീന്െറ അന്ധതയും) പരസ്പരം ൈകമാറുന്നത്
അവരുെട സൗഹൃദത്തിന് അടിത്തറയിട്ടു: “പരസ്പരം മുറിേവൽപ്പിച്ച േശഷം, ഇരുവരും നിശബ്ദരായി ഇരുന്നു.
ആരുെടെയങ്കിലും സൂര്യപ്രകാശമുള്ള ശവക്കുഴിയിൽ അരികിൽ, രക്തസ്രാവം” (9). "എല്ലാവരുെടയും
ആരുമില്ലാത്തവരുെട കൂടിച്േചരൽ" (9) എന്ന് അഞ്ജുമിന്െറ വിേശഷണവും പറയുന്നു, കാരണം, ഒരു ഹിജ് റ എന്ന
നിലയിലുള്ള അവളുെട സ്ഥാനത്തിന്െറ അവ്യക്തത, ചുറ്റുമുള്ളവേരാട് സഹാനുഭൂതി കാണിക്കാനുള്ള അവളുെട
കഴിവിെന ആഴത്തിലാക്കുന്നുെവന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു; പലർക്കും കഴിയാത്ത വിധത്തിൽ അവൾക്ക്
ഒന്നിലധികം കാഴ്ചപ്പാടുകൾ എടുക്കാൻ കഴിയും. േനാവലിന്െറ ഗതിയിൽ, െസമിത്േതരിയിൽ അവൾ സ്ഥാപിക്കുന്ന
വീട് മറ്റ് പുറത്താക്കപ്െപട്ടവർക്കും െതറ്റായവർക്കും ഒരു സങ്േകതമായി മാറുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
8

അദ്ധ്യായം 2

അധ്യായം 2 സംഗ്രഹം: "ഖ്വാബ്ഗാഹ്"

കാലക്രേമണ പിന്നിേലക്ക് കുതിച്ചുെകാണ്ട്, ആഖ്യാതാവ് അഞ്ജുമിന്െറ ജീവിതത്തിെല ആദ്യത്െത നിരവധി ദശകങ്ങൾ

വിവരിക്കുന്നു. അവൾ ജഹനാര ബീഗത്തിനും മുലാഖത് അലിക്കും ജനിച്ചു-ഒരു "ഹക്കീം, െഹർബൽ െമഡിസിൻ േഡാക്ടർ,

ഉറുദു, േപർഷ്യൻ കവിതകൾ ഇഷ്ടപ്െപടുന്ന" (16) അവർ ഒരു മംേഗാളിയൻ ചക്രവർത്തിയിൽ നിന്ന് (കുറഞ്ഞത്

സിദ്ധാന്തത്തിെലങ്കിലും) വന്നതായി സ്വയം അഭിമാനിച്ചു. അഞ്ജും ജനിച്ചപ്േപാൾ, മിഡ് ൈവഫ് അഹ് ലം ബാജി അവെള

ഒരു ആൺകുട്ടിയായി െതറ്റിദ്ധരിച്ചു, അവളുെട മാതാപിതാക്കൾ അവൾക്ക് അഫ്താബ് എന്ന് േപരിട്ടു. അഫ്താബ്

യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇന്റർെസക് സ് ആെണന്ന് ജഹനാര െപട്െടന്ന് കണ്െടത്തി, പക്േഷ ഭർത്താവിേനാട് പറയാൻ വളെര

ഭയപ്െപട്ടു. പകരം, മതപരമായ സംശയങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിച്ചതിന് ഒടുവിൽ വധിക്കപ്െപട്ട അർേമനിയൻ ഇസ് ലാമിേലക്ക്

പരിവർത്തനം െചയ്ത ഹസ്രത്ത് സർമദ് ഷഹീദിേനാട് ഒരു ദർഗയിൽ (േദവാലയത്തിൽ) പ്രാർത്ഥിക്കാൻ അവൾ തീരുമാനിച്ചു.

േദവാലയത്തിനു പിന്നിെല കഥ അറിയാെത, ജഹനാര വർഷങ്ങേളാളം വിശ്വസ്തതേയാെട അഫ്താബ് "സൗഖ്യമാകാൻ"

പ്രാർത്ഥിച്ചു (15). എന്നിരുന്നാലും, ആൺകുട്ടികെള പരമ്പരാഗതമായി പരിച്േഛദന െചയ്യുന്ന പ്രായം അഫ്താബ്

കടന്നുേപായപ്േപാൾ, തന്െറ ഭർത്താവിേനാട് സത്യം പറേയണ്ടതുണ്െടന്ന് ജഹനാര മനസ്സിലാക്കി. മുലാഖത്ത്

അഫ്താബിെന ഒരു േഡാക്ടറുെട അടുത്േതക്ക് െകാണ്ടുേപായി, ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്കും മരുന്നുകൾക്കും ശാരീരികമായി

അഫ്താബിെന ഒരു ആൺകുട്ടിയാക്കി മാറ്റാൻ കഴിയുെമന്നും എന്നാൽ അയാൾക്ക് "ഹിജ്റ പ്രവണതകൾ" ഉണ്ടാകാൻ

സാധ്യതയുണ്െടന്നും അദ്േദഹം പറഞ്ഞു (21). മുലാഖത്ത് ഇത് അവഗണിച്ച് ചികിത്സയ്ക്കുള്ള പണം സ്വരൂപിക്കാൻ

തുടങ്ങി.

ഇതിനിടയിൽ, അൻജൂമിന്െറ വീടിനടുത്തുള്ള ഖ്വാബ്ഗയിൽ ("സ്വപ്നങ്ങളുെട വീട്") താമസിക്കുന്ന ഒരു

ഹിജ്റെയ അഫ്താബ് കണ്ടുമുട്ടി. അഫ്താബ് ആ സ്ത്രീയിൽ ആകൃഷ്ടനായി, മുസ്ലീം, ഹിന്ദു,
ക്രിസ്ത്യൻ ഹിജ് റകളുെട ആവാസ േകന്ദ്രമായ ഖ്വാബ്ഗയിൽ ചുറ്റിസഞ്ചരിച്ചാണ് കൂടുതൽ സമയം
െചലവഴിച്ചത്. ഒടുവിൽ, േമൽേനാട്ടക്കാരനായ ഉസ്താദ് കുൽസൂം ബി, നിമ്േമാ േഗാരഖ്പുരി എന്ന യുവതി
എന്നിവരുൾപ്െപെട നിരവധി ഹിജ് റകളുമായി സൗഹൃദം സ്ഥാപിക്കാൻ അദ്േദഹത്തിന് കഴിഞ്ഞു.

പുതുതായി പുല്ലിംഗരൂപത്തിലും ശബ്ദത്തിലും പാടുെപടാത്ത അഫ്താബിെന െഞട്ടിച്ചുെകാണ്ട്

പ്രായപൂർത്തിയായതിന്െറ ശാരീരിക മാറ്റങ്ങൾ. ഒടുവിൽ, ഹിജ് റ ദുനിയ ("േലാകം") എന്ന് വിളിച്ചിരുന്ന
ഖ്വാബ് ഗയിൽ താമസിക്കാൻ അദ്േദഹം തീരുമാനിച്ചു, അവിെട അദ്േദഹം അഞ്ജും ആയിത്തീർന്നു,
ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്ക് വിേധയനാകുകയും ശാരീരികമായി കൂടുതൽ സ്ത്രീകെള കാണാനും
ശബ്ദമുണ്ടാക്കാനും േഹാർേമാണുകൾ എടുക്കുകയും െചയ്തു.

വിേദശ േഡാക്യുെമന്ററികളിലും വാർത്താ േലഖനങ്ങളിലും പ്രത്യക്ഷപ്െപട്ട് വിജയിക്കുകയും ആേഘാഷിക്കുകയും

െചയ്ത ഹിജ് റയായി അഞ്ജും വളർന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അവൾ തൃപ്തനല്ല, 46-ാം വയസ്സിൽ ഖ്വാബ്ഗാ

വിടുന്നതിെനക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കാൻ തുടങ്ങി. അവൾ അടുത്തിെട ഒരു ദത്െതടുത്തിരുന്നു

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
9

ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട പിഞ്ചുകുഞ്ഞിന് അവൾ ൈസനബ് എന്ന് േപരിട്ടു, മകേളാെടാപ്പം ഒരു

"സാധാരണ" (33) ജീവിതം നയിക്കാൻ അവൾ സ്വപ്നം കണ്ടു.

ഒരു മനുഷ്യന് മറ്െറാരാെള ഇത്രയധികം പൂർണ്ണമായി സ്േനഹിക്കാൻ സാധിക്കുെമന്ന വസ്തുത [അഞ്ജും]

അറിയാെത പിടികൂടി. ആദ്യം, അച്ചടക്കത്തിൽ പുതിയ ആളായതിനാൽ, തന്െറ ആദ്യത്െത
വളർത്തുമൃഗത്െതപ്േപാെല ഒരു കുട്ടിെയപ്േപാെല തിരക്കിലും തിരക്കിലും തന്െറ വികാരങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിക്കാൻ
അവൾക്ക് കഴിഞ്ഞു […] അവൾ [ൈസനബ] അമിതമായി ഭക്ഷണം നൽകി, അവെള അയൽപക്കത്േതക്ക്
നടക്കാൻ െകാണ്ടുേപായി. ൈസനബ് സ്വാഭാവികമായും മൃഗങ്ങളിേലക്ക് ആകർഷിക്കപ്െപടുന്നതായി അവൾ
കണ്ടു, അവൾക്ക് ഒരു മുയലിെന ലഭിച്ചു - ഖ്വാബ്ഗാഹിൽ തന്െറ ആദ്യ രാത്രിയിൽ തന്െന പൂച്ച െകാന്നു -
മുറ്റത്ത് താമസിച്ചിരുന്ന മൗലാന ൈശലിയിലുള്ള താടിയുള്ള ഒരു ആട് (35-36) ).

ൈസനബ് വളർന്നു വലുതായപ്േപാൾ, അഞ്ജുമിന്െറ സന്േതാഷത്തിന്െറ ചുരുളഴിയാൻ തുടങ്ങി. ൈസനബ്

ഇഷ്ടപ്െപട്ടിരുന്ന ൈസദ എന്ന ഇളയ ഹിജ് റേയാട് അവൾക്ക് അസൂയയും സംശയവും േതാന്നി. ൈസനബ്
തുടർച്ചയായി പനിയുെട ഇരയായപ്േപാൾ, സയീദ തന്െന ശപിച്ചിട്ടുണ്ടാകുെമന്ന് അഞ്ജും നിഗമനം
െചയ്തു. ഇന്ത്യയിെല വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന സംഘർഷഭരിതമായ രാഷ്ട്രീയ കാലാവസ്ഥയ്ക്ക് പിന്നിൽ
സയീദയാെണന്ന് അവർ സംശയിച്ചു; 9/11 ന് േശഷം, ഹിന്ദു േദശീയത കൂടുതൽ ജനകീയമായി വളർന്നു,
ഇത് രാജ്യത്െത മുസ്ലീം ന്യൂനപക്ഷത്തിന്െറ സുരക്ഷയ്ക്ക് ഭീഷണിയായി.

ഒടുവിൽ, ഉത്തേരന്ത്യയിെല അജ്മീര നഗരത്തിെല ഒരു ആരാധനാലയത്തിേലക്ക് തീർത്ഥാടനം നടത്തണെമന്ന്

അഞ്ജും തീരുമാനിക്കുകയും സാക്കിർ മിയാൻ എന്ന കുടുംബ സുഹൃത്തിെനാപ്പം യാത്ര െചയ്യാൻ
പദ്ധതിയിടുകയും െചയ്തു. തിരിച്ചുവരുമ്േപാൾ അഹമ്മദാബാദിൽ നിൽക്കുമ്േപാൾ, അൻജും സാക്കിറും ഹിന്ദു
അക്രമത്തിന്െറ തിരമാലയിൽ അകപ്െപട്ടു (നിരവധി ഹിന്ദു തീർത്ഥാടകരുെട െകാലപാതകത്േതാടുള്ള
പ്രതികരണം); സക്കീർ െകാല്ലപ്െപട്ടു, ഒരു ഹിജ് റെയ െകാല്ലുന്നത് നിർഭാഗ്യകരമാെണന്ന് കരുതിയതിനാൽ
അൻജും രക്ഷപ്െപട്ടു.

പുരുഷന്മാരുെട വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിക്കാൻ തുടങ്ങിയ അഞ്ജുമിെന ഈ അനുഭവം േവദനിപ്പിച്ചു.

തന്നിേലക്ക് എത്താനുള്ള വീട്ടുകാരുെട ശ്രമങ്ങൾ അവൾ നിരസിക്കുകയും ൈസനബിെന
ഭയപ്െപടുത്തുകയും ൈസദേയാെടാപ്പം കൂടുതൽ സമയം െചലവഴിക്കുകയും െചയ്തു. അതിനുേശഷം,
അഞ്ജും ഖ്വാബ്ഗയിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും വിട്ടു, അവളുെട പിതാവിെന അടക്കം െചയ്ത
ശ്മശാനത്തിൽ താമസമാക്കി. അവൾക്ക് ഒരു സ്ലീപ്പിംഗ് േറാളും കുറച്ച് സ്വത്തുക്കളും മാത്രേമ
ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂെവങ്കിലും, ശവകുടീരങ്ങൾക്കിടയിൽ അവൾ പതുക്െക ഒരു വീട് പണിതു:

കാലക്രേമണ അഞ്ജും തന്െറ ബന്ധുക്കളുെട ശവകുടീരങ്ങൾ അടയ്ക്കാനും അവർക്ക് ചുറ്റും മുറികൾ നിർമ്മിക്കാനും തുടങ്ങി.

ഓേരാ മുറിയിലും ഒരു ശവക്കുഴിയും (അല്െലങ്കിൽ രണ്െടണ്ണം) േമാശവും ഉണ്ടായിരുന്നു. അല്െലങ്കിൽ രണ്ട്. അവൾ ഒരു

പ്രത്േയക ബാത്ത്ഹൗസും സ്വന്തമായി െസപ്റ്റിക് ടാങ്കുള്ള ഒരു േടായ് ലറ്റും നിർമ്മിച്ചു (72).

അൻജൂമിന്െറ പഴയ ജീവിതത്തിൽ നിന്നുള്ള സുഹൃത്തുക്കൾ അവെള സന്ദർശിക്കാൻ വന്നു, ഇമാമിെനപ്േപാലുള്ള

പുതിയ ആളുകെള അവൾ പരിചയപ്െപടുത്തി. ഒടുവിൽ അവൻ അഞ്ജുമിനും അവരുെട വീട്ടിേലക്കും മാറി

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
10

"ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ്" എന്നറിയപ്െപട്ടു. സദ്ദാം ഹുൈസൻ എന്ന് േപരിട്ട ഒരു യുവാവും താമസം മാറി. പിന്നീട്,
ദലിതനായ തന്െറ പിതാവിെന പശുവിെന െകാന്നുെവന്ന് െതറ്റായി ആേരാപിച്ച് ജനക്കൂട്ടം െകാലപ്െപടുത്തിയതിന്
േശഷമാണ് താൻ ഇസ്ലാം മതം സ്വീകരിച്ചെതന്ന് അഞ്ജുമിേനാട് വിശദീകരിച്ചു. സദ്ദാം ഹുൈസന്െറ
വധശിക്ഷയുെട ഒരു വീഡിേയാ കണ്ടതിന് േശഷമാണ് അദ്േദഹം തന്െറ പുതിയ േപര് സ്വീകരിച്ചത്, കാരണം തന്െറ
പിതാവിന്െറ മരണത്തിന് പ്രതികാരം െചയ്യുന്നതിൽ എപ്േപാെഴങ്കിലും വിജയിച്ചാലും സമാനമായ
സംയമനത്േതാെട സ്വന്തം ശിക്ഷ അനുഭവിക്കാൻ അദ്േദഹം ആഗ്രഹിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, അതിനിടയിൽ,
വർഷങ്ങേളാളം വിചിത്രവും അർദ്ധ-നിയമപരവുമായ േജാലികളിൽ അദ്േദഹം വികസിപ്പിച്ച കഴിവുകൾ അൻജും
സിയാവുദ്ദീനും "ദുനിയയിെല ശ്മശാനങ്ങളും ഇമാമുകളും നിരസിച്ചവർക്ക്" ഒരു ശവസംസ്കാര ബിസിനസ്സ്
ആരംഭിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു (84).

അധ്യായം 2 വിശകലനം

േനാവലിന്െറ മധ്യഭാഗത്ത് അഞ്ജും ഏെറക്കുെറ അപ്രത്യക്ഷമാെയങ്കിലും, തുടങ്ങാൻ േറായിയുെട തിരഞ്െഞടുപ്പ്

ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഅവളുെട കൂെട പ്രാധാന്യമുണ്ട്. അധ്യായം 1 സ്ഥാപിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്േപാൾ,

ഒരു ഇന്റർെസക് സ് സ്ത്രീയും ഹിജ് റയും എന്ന നിലയിലുള്ള അൻജൂമിന്െറ നില അവെള േനാവലിന്െറ നിരവധി ആശങ്കകളുെട

അക്ഷരാർത്ഥത്തിലുള്ള മൂർത്തീഭാവമാക്കി മാറ്റുന്നു; അവളുെട ഐഡന്റിറ്റികൾ അവെള സമൂഹത്തിന്െറ അരികിൽ

നിർത്തുക മാത്രമല്ല, നിമ്േമാ േഗാരഖ്പുരി ഒരു ഘട്ടത്തിൽ ഇന്ത്യയിെല ഹിന്ദുക്കൾക്കും മുസ്ലീങ്ങൾക്കും ഇടയിൽ

നിലനിൽക്കുന്ന അക്രമാസക്തമായ വിഭജനത്േതാട് ഉപമിക്കുന്ന ആന്തരിക പ്രക്ഷുബ്ധതയ്ക്ക് കാരണമാവുകയും

െചയ്യുന്നു. ഒരു ഹിജ് റയുെട പുരുഷ ശരീരവും സ്ത്രീ സ്വത്വവും തമ്മിലുള്ള അന്തരം സന്േതാഷത്െത തടയുന്നുെവന്ന്

നിമ്േമാ അവകാശപ്െപടുമ്േപാൾ, വംശീയവും ജാതിയും മതപരവുമായ അഗാധമായ പിളർപ്പുകളുള്ള ഒരു രാജ്യത്ത് എന്ത്

സന്േതാഷമാണ് (അല്െലങ്കിൽ അസ്തിത്വം) സാധ്യമാകുന്നത് എന്നതും േനാവൽ േചാദ്യം െചയ്യുന്നു. . ൈലനുകൾ.

പുസ്തകത്തിന്െറ ഈ ഭാഗത്ത് േറായ് ഈ േചാദ്യം തീർപ്പാക്കിയില്െലങ്കിലും,

ഹിജഡകൾ തന്െന ജീവിക്കുന്ന ഖ്വാബ്ഗായുെട അതിശയകരമായ േലാകത്തിനപ്പുറം
നിലനിൽക്കുന്ന "യഥാർത്ഥ േലാകം" - ഹിജഡകൾ "ദുനിയ" എന്ന് വിളിക്കുന്നതിൽ
അഞ്ജുമിന് സന്േതാഷത്േതാെട നിലനിൽക്കാൻ കഴിയില്ല. ഈ "സ്വപ്നങ്ങളുെട
ഭവനം" എന്നത് "സാധാരണ" സമൂഹവുമായി െപാരുത്തപ്െപടാൻ കഴിയാത്ത
ആളുകൾക്കായി േനാവൽ സ്ഥാപിക്കുന്ന നിരവധി ബദൽ ഇടങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്.
എന്നിരുന്നാലും അവളുെട സന്േതാഷം താൽക്കാലികമാണ്; ഗുജറാത്തിെല
ആക്രമണം െതളിയിക്കുന്നത് േപാെല, അഞ്ജുമിന് അവെള വ്യത്യസ്തയായി
അടയാളപ്െപടുത്തുന്ന തിരിച്ചറിവുകളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്െപടാൻ കഴിയില്ല; അവൾ
മുസ്ലീമായതിനാൽ ആക്രമിക്കപ്െപടുകയും ഒരു ഹിജ്റെയ െകാല്ലുന്നത്
ദൗർഭാഗ്യമായി കണക്കാക്കുകയും െചയ്തതിനാൽ അവെള ഒഴിവാക്കി. ഒരു ഹിജ് റ
എന്ന നിലയിൽ

വാസ്തവത്തിൽ, ആക്രമണത്െതത്തുടർന്ന് അഞ്ജും ഇനി ജീവിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നില്ല, അതിനാലാണ്

അവൾ ഒരു ശ്മശാനത്തിേലക്ക് മാറാൻ തീരുമാനിച്ചത്; അവൾക്ക് “[കാത്ത്] മരിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു
സ്ഥലമാണിത് (96). അവിെട അഞ്ജുമിന്െറ വീടിന്െറ േപര്-ജന്നത്ത്-ഇങ്ങെനയാണ് വിവർത്തനം െചയ്യുന്നത്

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
11

"പറുദീസ," ആലങ്കാരിക അർത്ഥത്തിൽ അഞ്ജുമിെന ഇതിനകം മരിച്ചതായി വായിക്കാൻ േപാലും

സാധ്യമാണ്. േറായിയുെട േനാവലിൽ, ജീവിതത്തിനും മരണത്തിനും ഇടയിലുള്ള അതിരുകൾ ദ്രാവകമാണ്,
അഞ്ജും ഒരു പ്രത്േയക അർത്ഥത്തിൽ മരിച്ചുെവങ്കിൽ, എന്നിരുന്നാലും, െസമിത്േതരിയിൽ അവൾ
സ്ഥാപിക്കുന്ന വീട് ൈദനംദിന േലാകത്തിെല പല സ്ഥലങ്ങേളക്കാളും കൂടുതൽ ഊർജ്ജസ്വലവും അഭിവൃദ്ധി
പ്രാപിക്കുന്നതുമാണ്. ദലിതർ, മുസ് ലിംകൾ, വികലാംഗർ, മരിച്ചവർ, ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർ എന്നിങ്ങെന
എല്ലാ തരത്തിലുമുള്ള ആളുകളും അരികിലും ഐക്യത്തിലും നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു ഉട്േടാപ്യൻ സമൂഹെമന്ന
അർത്ഥത്തിൽ ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് "സ്വർഗ്ഗം" കൂടിയാണ്. വംശനാശത്തിന്െറ വക്കിലാണ്
അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്നെതങ്കിലും ദുനിയയുെട മറ്െറാരു ബദലായി ഇത് പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

ഈ അധ്യായത്തിൽ രൂപപ്െപടാൻ തുടങ്ങുന്ന മറ്െറാരു വിഷയം കഥപറച്ചിലിന്െറ സ്വഭാവവും ലക്ഷ്യവുമാണ്. പല

സന്ദർഭങ്ങളിലും, കഥാപാത്രങ്ങൾ അവരുെട ഐഡന്റിറ്റി സ്ഥിരീകരിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു മാർഗമായി കഥകൾ ഉപേയാഗിക്കുന്നു

(പ്രത്േയകിച്ച് അവരുെട ഐഡന്റിറ്റി ഏെതങ്കിലും വിധത്തിൽ ദുർബലമാെണങ്കിൽ). ഉദാഹരണത്തിന്, മുലാഖത്ത് അലി,

പീഡിപ്പിക്കപ്െപട്ട ഒരു മതന്യൂനപക്ഷെമന്ന നിലയിലുള്ള ജീവിതത്െത അഭിമുഖീകരിക്കുന്നത്, ഇന്ത്യയുെട ഒരു കാലത്െത

ഭരണാധികാരികളിൽ നിന്നുള്ള വംശപരമ്പരെയക്കുറിച്ചുള്ള കഥകൾ; മുസ് ലിം എന്നത് അഭിമാനിക്കാവുന്ന ഒന്നാെണന്ന്

മാത്രമല്ല, അത് ഇന്ത്യക്കാരനുമായി െപാരുത്തപ്െപടുന്നുെവന്നും ഈ രീതിയിൽ അദ്േദഹം സ്ഥിരീകരിക്കുന്നു. ഉസ്താദ് കുൽസൂം

ബി, ഇന്ത്യൻ ചരിത്രത്െതക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു ശബ്ദവും െവളിച്ചവും കാണുന്നതിന് ഹിജഡകെള തന്െറ പരിചരണത്തിൽ

ഏൽപ്പിക്കുമ്േപാൾ, ഒരു േകാടതി നപുംസകൻ ചിരിക്കുന്നത് േകൾക്കാൻ കഴിയുന്ന നിമിഷത്തിനായി സമാനമായ ഒരു കാര്യം

െചയ്യുന്നു (ഇതിലും കൂടുതൽ വ്യക്തമാെയങ്കിലും):

ഹൃദയമിടിപ്പിൽ ആ നിമിഷം കടന്നുേപായി. പക്േഷ അത് കാര്യമാക്കിയില്ല. അത് നിലനിന്നിരുന്നു എന്നതാണ്

പ്രധാനം. ചരിത്രത്തിൽ സന്നിഹിതമാകാൻ, ഒരു ചിരിയല്ലാെത മറ്െറാന്നുമല്ല, അതിൽ നിന്ന്

അപ്രത്യക്ഷമാകുന്നതിൽ നിന്ന്, അതിൽ നിന്ന് െമാത്തത്തിൽ എഴുതപ്െപടുന്നതിൽ നിന്ന് അകെലയുള്ള ഒരു

പ്രപഞ്ചമായിരുന്നു (55).

ചരിത്രത്തിൽ നിന്ന് "ആെരെയങ്കിലും എഴുതുക" സാധ്യമാണ് എന്ന േമൽപ്പറഞ്ഞ ഖണ്ഡികയിെല നിർദ്േദശം കഥകൾ

േയാജിപ്പുള്ളതാെണന്നും നല്ലേതാ േമാശമായേതാ ആയ ഉദ്േദശ്യങ്ങൾക്കായി മാറ്റാൻ കഴിയുെമന്നതിന്െറ

ഓർമ്മപ്െപടുത്തലാണ്. ആദ്യത്േതതിന്െറ ഒരു ഉദാഹരണം ഹസ്രത്ത് സർമദ് ഷഹീദിന്െറ േദവാലയത്തിൽ സംഭവിക്കുന്ന

തിരുത്തിെയഴുതലാണ്; ചുരുക്കം ചില സന്ദർശകർക്ക് മനുഷ്യന്െറ യഥാർത്ഥ കഥ അറിയാം, എന്നാൽ സ്വന്തം

ആവശ്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് വിശദാംശങ്ങൾ പൂരിപ്പിച്ച്, അവർ രണ്ടുേപരും ആശ്വാസം കണ്െടത്തുകയും അറിയാെത

തന്െന ബഹുമാനിക്കുകയും െചയ്യുന്നു, "ചരിത്രപരമായ വസ്തുതകളുെട േശഖരണത്േതക്കാൾ തീവ്രവും സ്പഷ്ടവും

സത്യവുമാണ്" (14). എന്നിരുന്നാലും, മറ്റ് സന്ദർഭങ്ങളിൽ, കഥകളുെട പുനരാേലഖനം കൂടുതൽ സംശയാസ്പദമാണ്;

ഉദാഹരണത്തിന്, അഞ്ജുമിന്െറ ഇന്റർവ്യൂ െചയ്യുന്നവർ അവളുെട സന്േതാഷകരമായ ബാല്യകാലത്തിന്െറ

വിശദാംശങ്ങൾ "വായനക്കാരുെട ആഗ്രഹങ്ങൾക്കും പ്രതീക്ഷകൾക്കും അനുസൃതമായി" സ്ഥിരമായി മാറ്റുന്നു (30). ഒരു

ഹിജ് റയുെട സന്േതാഷകരമായ കഥാസന്ദർഭം വായനക്കാർക്ക് സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയില്ല എന്നതാണ് ഇതിന്െറ സൂചന.

ആ പ്രതീക്ഷകൾ യഥാർത്ഥ ജീവിത ഹിജഡകളുെട കഥകൾ കളിക്കുന്ന രീതി രൂപപ്െപടുത്തിേയക്കാം.

കഷ്ടപ്പാടുകെളക്കുറിച്ചുള്ള കഥകൾ സന്േതാഷത്െതക്കുറിച്ചുള്ള കഥകളല്ലാത്ത വിധത്തിൽ ഒരു ചരക്കാെണന്നും ഈ

ഭാഗം സൂചിപ്പിക്കുന്നു - കശ്മീരുമായി ബന്ധപ്െപട്ട അധ്യായങ്ങളിൽ ഈ ആശയം വീണ്ടും ഉയർന്നുവരും.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
12

അധ്യായങ്ങൾ 3-6

അധ്യായം 3 സംഗ്രഹം: "ദി േനറ്റിവിറ്റി"

ഡൽഹി നഗരമധ്യത്തിൽ ഒരു കുഞ്ഞിെന ഉേപക്ഷിച്ചു.

അവൾ നഗ്നയായി, നിേയാൺ-ൈലറ്റ് െകാതുകുകളുെട ഒരു നിരയുെട കീഴിൽ, െവളിച്ചത്തിന്െറ ഒരു കുളത്തിൽ കിടന്നു. അവളുെട

ചർമ്മം നീല-കറുപ്പ്, ഒരു കുഞ്ഞു മുദ്രയുേടത് േപാെല മിനുസമാർന്നതായിരുന്നു. അവൾ ഉണർന്നിരുന്നു, പക്േഷ തികച്ചും

നിശബ്ദയായിരുന്നു, വളെര െചറിയ ഒരാൾക്ക് അസാധാരണമായിരുന്നു. ഒരുപക്േഷ, അവളുെട ജീവിതത്തിെല ആദ്യത്െത െചറിയ

മാസങ്ങളിൽ, കണ്ണുനീർ, അവളുെട കണ്ണുനീെരങ്കിലും വ്യർഥമാെണന്ന് അവൾ ഇതിനകം മനസ്സിലാക്കിയിരുന്നു (100).

കുഞ്ഞിന്െറ കഥ തുടരുന്നതിന് മുമ്പ്, നഗരത്തിൽ സംഭവിച്ചുെകാണ്ടിരിക്കുന്ന മാറ്റങ്ങൾ കഥാകാരൻ

വിവരിക്കുന്നു. ആധുനികവൽക്കരിക്കാനുള്ള ശ്രമത്തിൽ, ഡൽഹി ഭിക്ഷാടനവും "മിച്ചമുള്ള ആളുകളും" (102)
നിേരാധിച്ചിരിക്കുന്നു-ആധുനികവൽക്കരണത്േതാെടാപ്പം വരുന്ന വിലക്കയറ്റം താങ്ങാൻ കഴിയാത്ത
പാവപ്െപട്ട നിവാസികൾ. അയൽപക്കങ്ങളും ഗ്രാമങ്ങളും വനങ്ങളും നശിപ്പിക്കപ്െപടുകയും ആളുകെള
മാറ്റിപ്പാർപ്പിക്കുകയും െചയ്യുന്നു. ഡൽഹിയിെല പുതിയ ആഡംബരജീവിതത്തിൽ "ആളുകൾ" (103)
സന്തുഷ്ടരാെണങ്കിലും, നഗരം പ്രതിസന്ധിയിലാണ്, വിവിധ തരത്തിലുള്ള പ്രതിേഷധക്കാരുെട ജനക്കൂട്ടം
ഡൗണ്ടൗണിെല ഒരു പഴയ നിരീക്ഷണാലയത്തിൽ (ജന്തർ മന്തർ) ഒത്തുകൂടി. ഡൽഹി. വിേശഷിച്ചും ഒരു
മനുഷ്യൻ - "അഴിമതി രഹിത ഇന്ത്യ എന്ന തന്െറ സ്വപ്നം സാക്ഷാത്കരിക്കുന്നതിനായി മരണം വെര
നിരാഹാരം" (105) പ്രഖ്യാപിച്ച ഒരു നിരാഹാര സമരക്കാരൻ - മാധ്യമങ്ങളുെട ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കുകയും
അദ്േദഹത്തിന് പിന്നിൽ െപാതുജന പിന്തുണ സമാഹരിക്കുകയും െചയ്തു. മുസ് ലിം വിരുദ്ധ കലാപത്തിന്െറ
സമയത്ത് ഗുജറാത്ത് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ലയുെട േനതൃത്വത്തിലുള്ള ഹിന്ദു
േദശീയവാദികൾ അദ്േദഹത്തിന്െറ പ്രതിച്ഛായെയ കീഴടക്കും. ഒരു െപട്േരാെകമിക്കൽ കമ്പനിയുെട ഭൂമി
പിടിച്െചടുത്തതിൽ പ്രതിേഷധിക്കുന്ന ഒരു സ്ത്രീ, "േദഹമാസകലം സൂപ്പർഗ്ലൂ ഉപേയാഗിച്ച് മഞ്ഞ
ചുണ്ണാമ്പുകൾ ഒട്ടിച്ച നഗ്നമായ ശരീരമുള്ള പുരുഷൻ" (111), ആക് സസ് ചാർജ് െചയ്യുന്ന േജാലിയുള്ള ഒരു
പുരുഷൻ എന്നിവരും സ് ക്വയറിെല മറ്റ് താമസക്കാരിൽ ഉൾപ്െപടുന്നു. സ്ക്വയറിെല "ഫ്േളാട്ട് ഗ്ലാസ്
മിററുകളും തിളങ്ങുന്ന ഗ്രാൈനറ്റ് തറയും ഉള്ള മിന്നുന്ന െപാതു േടായ് ലറ്റിേലക്ക്" (115).

പ്രതിേഷധങ്ങളിൽ കൗതുകത്േതാെട, അഞ്ജും, സദ്ദാം ഹുൈസൻ, ഉസ്താദ് ഹമീദ്, ഇസ്രത്ത് എന്ന ഹിജ്റ എന്നിവരും
ജന്തർമന്തറിൽ വന്നിട്ടുണ്ട്, കശ്മീരിൽ നിന്നുള്ള ഒരു കൂട്ടം സ്ത്രീകൾ (“കാണാതായവരുെട അമ്മമാർ”) കുഞ്ഞിെന
കാണുമ്േപാൾ അവിെടയുണ്ട്. കുട്ടിയുെട വാക്ക് തടിച്ചുകൂടിയ ജനക്കൂട്ടത്തിലുടനീളം വ്യാപിക്കുന്നു,
എന്തുെചയ്യണെമന്നതിെനക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു തർക്കം ഉയർന്നുവരുന്നു. എന്താണ് സംഭവിക്കുന്നെതന്ന് അഞ്ജും
അറിഞ്ഞപ്േപാൾ, കുഞ്ഞിെന േപാലീസിന് കീഴടക്കുന്നതിെനതിെര അവൾ വാദിക്കുന്നു, അവെള സ്വയം
വളർത്താെമന്ന് വാഗ്ദാനം െചയ്തു. സ്ക്വയറിൽ ആയിരിക്കാനുള്ള അവളുെട അവകാശത്െത േചാദ്യം െചയ്യുന്ന
ഒരു അക്കൗണ്ടന്റുമായി അവൾ തർക്കത്തിൽ ഏർപ്െപടുന്നു, ജനക്കൂട്ടം താമസിക്കുമ്േപാേഴക്കും ഒരു നിഗൂഢ
സ്ത്രീ കുഞ്ഞിെന എടുത്ത് േപായി.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
13

അധ്യായം 4 സംഗ്രഹം: “േഡാ. ആസാദ് ഭാരതിയ"

മറ്െറാരു പ്രതിേഷധക്കാരനും കുഞ്ഞിെന അവസാനമായി കണ്ട വ്യക്തിയുമായ േഡാ. ആസാദ് ഭാരതിയെയ ആഖ്യാതാവ്

പരിചയപ്െപടുത്തുന്നു. ഭാരതിയ സാങ്േകതികമായി ഒരു േഡാക്ടറല്െലങ്കിലും (അദ്േദഹത്തിന്െറ പിഎച്ച് ഡി "തീർച്ചയായിട്ടില്ല") തന്െറ

േയാഗ്യതാപത്രങ്ങൾ ലിസ്റ്റുെചയ്യുന്ന ഒരു അടയാളവും കൂടാെത തന്െറ പട്ടിണി നിരാഹാരവുമായി താൻ പ്രതിേഷധിക്കുന്ന എല്ലാ

കാര്യങ്ങളുെടയും വിശദീകരണവും അദ്േദഹം വഹിക്കുന്നു:

ഞാൻ മുതലാളിത്ത സാമ്രാജ്യത്തിന് എതിരാണ്, കൂടാെത യുഎസ് മുതലാളിത്തത്തിനും ഇന്ത്യൻ, അേമരിക്കൻ

ഭരണകൂട ഭീകരതയ്ക്കും / എല്ലാത്തരം ആണവായുധങ്ങൾക്കും കുറ്റകൃത്യങ്ങൾക്കും എതിരാണ്, കൂടാെത
േമാശം വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായം / അഴിമതി / അക്രമം / പരിസ്ഥിതി തകർച്ച, മറ്റ് എല്ലാ തിന്മകൾക്കും
എതിരാണ്. കൂടാെത ഞാൻ െതാഴിലില്ലായ്മെയ എതിർക്കുന്നു (130).

കൂടാെത, വിതരണത്തിനായി ഒരു ബാഗ് നിറെയ ലഘുേലഖകൾ അദ്േദഹം വഹിക്കുന്നു, അത് ആഖ്യാതാവ്
ഉദ്ധരിക്കുന്നു. ഇതിൽ, താൻ 11 വർഷമായി ജന്തർമന്തറിൽ ഉപവസിക്കുന്നുെവന്നും കുറച്ച്
ദിവസത്തിെലാരിക്കൽ ലഘുഭക്ഷണം കഴിച്ച് ജീവേനാെടയുണ്െടന്നും ഭാരതിയ വിശദീകരിക്കുന്നു. സന്ദർശകനായ
ഒരു അേമരിക്കൻ പ്രസിഡന്റ് രാജ്യത്േതക്ക് െകാണ്ടുവന്നതിന് േശഷവും ഒരു ആഡംബര േഹാട്ടലിൽ ഇപ്േപാഴും
മുറിെയടുക്കുന്നതായി താൻ അവകാശപ്െപടുന്ന നായ്ക്കെള കുറിച്ച് അദ്േദഹം കുറച്ച് േനരം സംസാരിക്കുന്നു.
അേമരിക്കൻ ഗവൺെമന്റ് തന്െന നിരീക്ഷിച്ചു വരികയാെണന്നും നടപ്പാതയിൽ ഉറങ്ങിക്കിടക്കുമ്േപാൾ
അടുത്തിെട കാറിടിച്ചതിന് ഉത്തരവാദിയാെണന്നും അദ്േദഹം പറയുന്നു. തന്െറ പരിക്കുകൾക്ക് ലഭിച്ച
ചികിത്സെയക്കുറിച്ച് പറയുമ്േപാൾ, തന്െന സന്ദർശിച്ച് തന്െറ അഭിേനതാക്കളിൽ ഒപ്പിട്ട എസ്. തിേലാത്തമ
എന്ന "വളെര നല്ല സ്ത്രീ" (135) അദ്േദഹം പരാമർശിക്കുന്നു.

കുഞ്ഞിന്െറ തിേരാധാനത്െത തുടർന്ന് ഭാരതിയെയ േപാലീസ് േചാദ്യം െചയ്യുകയും മർദ്ദിക്കുകയും െചയ്യുന്നു, പക്േഷ

അവരുമായി സഹകരിക്കാൻ അദ്േദഹം വിസമ്മതിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, പിന്നീട്, അവർ ഭാരതീയയുെട ലഘുേലഖകൾ

പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്ന എസ്. തിേലാത്തമയുെട േപര് പൂജ്യമാക്കും.

അദ്ധ്യായം 5 സംഗ്രഹം: "സ്േലാ-േഗാസ് േചസ്"

സദ്ദാം ഹുൈസനും ഇസ്രത്തും സദ്ദാമിന്െറ കുതിരയായ പായൽ എന്ന െവള്ളക്കാരെന നഗരത്തിലൂെട

ഓട്േടാറിക്ഷെയ പിന്തുടർന്ന് ഓടിക്കുന്നു. അവർ സമ്പന്നമായ ചുറ്റുപാടുകളിലൂെട കടന്നുേപാകുന്നു,
അവിെട "[ഇ] ഉയരമുള്ള െതരുവ് വിളക്കുകളിൽ നിന്ന് പകർന്ന മഞ്ഞ െവളിച്ചം േപാലും പണമാക്കി മാറ്റാൻ
കഴിയും - ദ്രാവക സ്വർണ്ണത്തിന്െറ നിരകൾ" (139). അവിെട നിന്ന്, അവർ ആശുപത്രികൾ, മാർക്കറ്റുകൾ,
നിർമ്മാണം എന്നിവയിലൂെട കടന്നുേപാകുന്നു, ഒടുവിൽ "ലാെവൻഡറിന്െറ മങ്ങിയ േഷഡ് വരച്ച ഇരുമ്പ്
േഗറ്റിൽ" എത്തിച്േചരും (141). ഇവിെട, ഒരു സ്ത്രീ റിക്ഷയിൽ നിന്ന് പുറത്തുവന്ന് ഒരു വീടിനുള്ളിേലക്ക്
േപാകുന്നു; രണ്ടാം നിലയിെല ജനലിലൂെട മുകളിേലക്ക് േനാക്കുമ്േപാൾ, സദ്ദാമും ഇസ്രത്തും അവളുമായി
കണ്ണുെവട്ടിച്ചു, അവൾ "തന്െറ തല ചായ്ച്ച്[കൾ] േമാഷ്ടിച്ച സാധനങ്ങൾ അവളുെട ൈകകളിൽ
ചുംബിക്കുന്നു" (142). സദ്ദാം ഹുൈസൻ സ്ത്രീക്ക് ഒരു ബിസിനസ് കാർഡ് നൽകുന്നു “എസ്. തിേലാത്തമയുെട”
െമയിൽേബാക്സ്, ആ സ്ത്രീ തന്െന കുഞ്ഞിെന ഉറങ്ങാൻ കുലുക്കുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
14

അധ്യായം 6 സംഗ്രഹം: "പിന്നീടുള്ള ചില േചാദ്യങ്ങൾ"

തന്െറ ജീവിതത്തിെല ആദ്യകാലങ്ങളിൽ കുഞ്ഞിന് എന്െതങ്കിലും ഓർമ്മയുണ്ടാകുേമാ എന്ന്

ആഖ്യാതാവ് ആശ്ചര്യപ്െപടുന്നു: “അവളുെട ശരീരം കാടിന്െറ തറയിെല ഉണങ്ങിയ ഇലകളുെട അനുഭവേമാ
അല്െലങ്കിൽ അമ്മയുെട േതാക്കിന്െറ കുഴലിന്െറ ചൂടുള്ള േലാഹ സ്പർശേമാ ഓർക്കുേമാ? േസഫ്റ്റി
ക്യാച്ച് ഓഫ് അവളുെട െനറ്റിയിേലക്ക്?" (143)

അധ്യായങ്ങൾ 3-6 വിശകലനം

ഒരുപക്േഷ ഏെതാരു വ്യക്തിഗത കഥാപാത്രത്േതക്കാളും,ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംസമകാലിക

ഇന്ത്യയ്ക്കുള്ളിെല പിരിമുറുക്കങ്ങെള കുറിച്ചുള്ള േനാവലാണ്-വ്യത്യസ് ത സാമൂഹിക ഗ്രൂപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള മാത്രമല്ല,

ആധുനികവൽക്കരിക്കാനുള്ള ഗവൺെമന്റിന്െറ ദൃഢനിശ്ചയവും അവരുെട രാജ്യത്തിന്െറ പുേരാഗതിയിൽ നിന്ന്

അടഞ്ഞുകിടക്കുന്ന ജനങ്ങളും തമ്മിലുള്ള പ്രശ് നങ്ങെളക്കുറിച്ചാണ്. ഈ അധ്യായങ്ങളിൽ, "[ഡൽഹിയുെട]

നവീകരണത്തിന്െറ േവനൽക്കാലത്ത്" (103) ശ്രദ്ധ േകന്ദ്രീകരിച്ച് സമൂഹത്െത െമാത്തത്തിൽ പര്യേവക്ഷണം െചയ്യാൻ

േറായ് ഒരു പടി പിന്േനാട്ട് േപാകുന്നു - നഗരത്െത പാശ്ചാത്യ ൈശലിയിലുള്ള ഒരു മഹാനഗരമാക്കി പുനർനിർമ്മിക്കാനുള്ള

ശ്രമം. ഇന്ത്യയിെല ഉന്നത-മധ്യവർഗക്കാർ നഗരത്തിന്െറ ആേഗാളവൽക്കരണത്െതയും വാണിജ്യവൽക്കരണത്െതയും

സ്വാഗതം െചയ്യുന്നു, “അവരുെട കാറിന്െറ ജനാലകളിൽ നിന്ന് പുറത്േതക്ക് േനാക്കി, അവർ വാങ്ങാൻ ഉദ്േദശിക്കുന്ന

പുതിയ അപ്പാർട്ട് െമന്റ്, അവർ ഇപ്േപാൾ സ്ഥാപിച്ച ജാക്കൂസി, മഷി എന്നിവ മാത്രം കാണുന്നു. അവർ ഇപ്േപാൾ

അവസാനിപ്പിച്ച സ്വീറ്റ്ഹാർട്ട് ഇടപാടിൽ ഇപ്േപാഴും നനഞ്ഞിരിക്കുന്നു” (104). എന്നിരുന്നാലും, ഇതിനകം സമൂഹത്തിന്െറ

അരികിൽ ജീവിക്കുന്നവർക്ക് - യാചകർ, ഗ്രാമീണ കർഷകർ തുടങ്ങിയവർ. - മാറ്റങ്ങൾ അവരുെട നിലനിൽപ്പിെന തന്െന

ഭീഷണിപ്െപടുത്തുന്നു; പുതിയ ഫാക്ടറികൾ, മാളുകൾ മുതലായവയ്ക്ക് ഇടം നൽകുന്നതിനായി ഡൽഹി അതിന്െറ "മിച്ചമുള്ള

ആളുകെള" (102) കുടിെയാഴിപ്പിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു (102), ചുറ്റുമുള്ള ഗ്രാമപ്രേദശങ്ങളിലുള്ളവെര പുറത്താക്കുന്നു.

അേതസമയം, ഈ മാറ്റങ്ങേളാടുള്ള പ്രതിേരാധം വികാരാധീനമാണ്, പക്േഷ ഫലപ്രദമല്ല.

ജന്തർമന്തറിൽ ഒത്തുകൂടുന്ന പ്രതിേഷധക്കാർ പല സന്ദർഭങ്ങളിലും അവർക്െകതിെര
ശബ്ദമുയർത്തുന്ന ആധുനികവൽക്കരണ ശക്തികളാൽ കളങ്കപ്െപട്ടവരാണ്. "വൃദ്ധനായ
കുഞ്ഞിെന" സംബന്ധിച്ച് ഇത് പ്രത്േയകിച്ചും സത്യമാണ് - ഗവൺെമന്റ് അഴിമതിയിലും
വിവിധ തരത്തിലുള്ള "തട്ടിപ്പുകളിലും" പ്രതിേഷധിക്കുന്ന ഒരു നിരാഹാര സമരക്കാരൻ,
രാജ്യത്െത ഉയർന്ന മധ്യവർഗത്തിന്െറ ഒരു പണയക്കാരൻ എന്നതിലുപരി വളെര െപട്െടന്ന്
മാറുന്നു: "െവളിപ്െപടുത്തപ്െപട്ട വ്യവസായികൾ കുംഭേകാണങ്ങൾ അദ്േദഹത്തിന്െറ
പ്രസ്ഥാനത്തിന് പണം സംഭാവന െചയ്യുകയും അഹിംസേയാടുള്ള വൃദ്ധന്െറ അചഞ്ചലമായ
പ്രതിബദ്ധതെയ അഭിനന്ദിക്കുകയും െചയ്തു” (108)-വ്യവസായികൾ ചൂഷണം െചയ്യുന്ന
ആളുകെള അക്രമാസക്തമായി െചറുക്കാനുള്ള സാധ്യത ഇത് കുറയ്ക്കുന്നു. ഇതിനിടയിൽ,
മാധ്യമങ്ങൾ ലാഭമുണ്ടാക്കാൻ േവണ്ടി വൃദ്ധന്െറ പ്രതിേഷധത്െത മുതെലടുക്കുന്നു.

ആധുനികവൽക്കരണം വംശീയവും മതപരവും ജാതിപരവുമായ ഇന്ത്യയുെട മുൻകാല

വിഭജനത്െത കൂടുതൽ വഷളാക്കുന്നുെവന്ന് േറായ് നിർദ്േദശിക്കുന്ന ഒരു മാർഗമാണിത്;

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
15

തങ്ങൾ വഞ്ചിക്കപ്െപടുകയാെണന്ന് ഇന്ത്യയിെല ജനങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കുന്നു, എന്നാൽ അടിച്ചമർത്തലിെനതിരായ

െചറുത്തുനിൽപ്പ് േപാലും അഴിമതി നിറഞ്ഞതായി േതാന്നുന്നതിനാൽ, അവർ തീവ്രവാദത്തിന്െറ വിവിധ രൂപങ്ങളിേലക്ക്

തിരിയുന്നു. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ഉദാഹരണത്തിന്, വൃദ്ധന്െറ പ്രതിേഷധം ഒടുവിൽ ഹിന്ദു േദശീയതയുെട പ്രകടനങ്ങൾക്ക്

വഴിെയാരുക്കുന്നു:

[ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ലയുെട] യുദ്ധഭീതിയുള്ള ജാനിസറികളുെട ൈസന്യം ജന്തർമന്തറിൽ െവള്ളപ്െപാക്കമുണ്ടാക്കി.

ആഹ്ലാദകരമായ പിന്തുണ പ്രഖ്യാപനങ്ങളിലൂെട അവർ വൃദ്ധെന കീഴടക്കി. അവരുെട പതാകകൾ വലുതായിരുന്നു,

അവരുെട പാട്ടുകൾ മറ്റാരുേടതിേനക്കാൾ ഉച്ചത്തിലായിരുന്നു. അവർ കൗണ്ടറുകൾ സ്ഥാപിക്കുകയും

പാവപ്െപട്ടവർക്ക് സൗജന്യ ഭക്ഷണം വിതരണം െചയ്യുകയും െചയ്തു […] ദിവസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ അവർ ഒരു െകാട്ടാര

അട്ടിമറി അവസാനിപ്പിച്ചു. വൃദ്ധെന പ്രശസ്തനാക്കാൻ കഠിനാധ്വാനം െചയ്ത യുവ പ്െരാഫഷണലുകൾ എന്താണ്

സംഭവിച്ചെതന്ന് അവർക്േകാ അവേനാ േപാലും മനസ്സിലാകുന്നതിന് മുമ്പ് പുറത്താക്കപ്െപട്ടു. ഹാപ്പി െമേഡാ വീണു.

ആരും തിരിച്ചറിഞ്ഞില്ല (108-09).

ഈ സംഭവങ്ങൾ േറായിെയ സംബന്ധിച്ചിടത്േതാളം ഭാവിയിൽ തന്െനയാെണങ്കിലും, അവെയ

പ്രാപ്തമാക്കുന്ന പിരിമുറുക്കങ്ങൾ പ്രതിേഷധങ്ങൾക്കുള്ളിൽ തന്െനയുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്,
കാശ്മീരി കലാപത്തിൽ തങ്ങളുെട മക്കളുെട തിേരാധാനത്െതക്കുറിച്ച് േബാധവൽക്കരിക്കാൻ
ജന്തർ മന്ദറിൽ എത്തിയ ഒരു കൂട്ടം മുസ്ലീം കാശ്മീരി സ്ത്രീകെള കുറിച്ച് േറായ് കുറച്ച് സമയം
ചിലവഴിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഏതാണ്ട് ഉടനടി, അവർ ഇരകേളക്കാൾ ആക്രമണകാരികളായി
പരിഗണിക്കപ്െപടുന്നു, പലപ്േപാഴും ഒരു ഐക്യമുന്നണി അവതരിപ്പിക്കുന്നതിൽ നിന്ന്
പ്രതിേഷധക്കാെര തടയുന്നതിൽ നിക്ഷിപ്ത താൽപ്പര്യമുള്ള ആളുകൾ:

ഉച്ചകഴിഞ്ഞ് േറാഡരികിൽ നടത്തിയ വാർത്താസമ്േമളനത്തിൽ സ്ത്രീകെള ഭീഷണിപ്െപടുത്തുകയും

ഭീഷണിപ്െപടുത്തുകയും െചയ്തു, ഒടുവിൽ േപാലീസിന് ഇടെപട്ട് അമ്മമാർക്ക് ചുറ്റും വലയം
െചയ്േയണ്ടിവന്നു. 'മുസ്ലീം ഭീകരർ മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ അർഹിക്കുന്നില്ല!' ഗുജറാത്ത് കാ
ലല്ലയുെട രഹസ്യ ജാനിസറികൾ (119) എന്ന് വിളിച്ചുപറഞ്ഞു.

"കാണാതായവരുെട അമ്മമാരുെട" വിവരണം േനാവലിന്െറ അടുത്ത നിരവധി അധ്യായങ്ങൾക്ക് അടിത്തറയിടുന്നു, അതിൽ

കശ്മീരി സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായുള്ള േപാരാട്ടം ഉൾപ്െപടുന്നു. വാസ് തവത്തിൽ, 3 മുതൽ 6 വെരയുള്ള അധ്യായങ്ങൾ

േനാവലിൽ വിശാലമായ ഒരു പരിവർത്തന ലക്ഷ്യമാണ് നൽകുന്നത്, സദ്ദാം ഹുൈസന്െറയും ഇസ്രത്തിന്െറയും “സ്േലാ-ഗൂസ്

േചസ്” അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ വായനക്കാരെന അഞ്ജുമിൽ നിന്ന് ടിേലായിേലക്കുള്ള ഒരു യാത്രയിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകുന്നു

(അധ്യായങ്ങൾ 7-ന്െറ മധ്യഭാഗത്തായിരിക്കും. 8, കൂടാെത 9). അതുേപാെല തന്െന ശ്രദ്േധയമായി, േറായ് പിന്നീട് മിസ്

െജബീൻ ദി െസക്കന്റ് എന്ന് അറിയപ്െപട്ടിരുന്ന കുഞ്ഞിെന വായനക്കാർക്ക് പരിചയപ്െപടുത്തുന്നു, കൂടാെത അവളുെട

വരവിെന േയശുവിന്െറ ജനനവുമായി താരതമ്യപ്െപടുത്തി േനാവലിൽ അവൾ ഒരു വീണ്െടടുപ്പ് ശക്തിയായിരിക്കുെമന്ന്

സൂചന നൽകുന്നു: “അവൾ െപട്െടന്ന് പ്രത്യക്ഷപ്െപട്ടു. അര്ദ്ധരാത്രിക്ക് േശഷം. മാലാഖമാർ പാടിയില്ല, ജ്ഞാനികളാരും

സമ്മാനങ്ങൾ െകാണ്ടുവന്നില്ല. എന്നാൽ അവളുെട വരവ് അറിയിക്കാൻ കിഴക്ക് ഒരു ദശലക്ഷം നക്ഷത്രങ്ങൾ

ഉദിച്ചു” (99).

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
16

അധ്യായം 7

അധ്യായം 7 സംഗ്രഹം: "ഭൂവുടമ"

ബിപ്ലബ് ദാസ് ഗുപ്ത എന്ന് പിന്നീട് തിരിച്ചറിഞ്ഞ ഒരു മനുഷ്യൻ ഏറ്െറടുക്കുന്നേതാെട ആഖ്യാനം ആദ്യ

വ്യക്തിയിേലക്ക് മാറുന്നു. ദാസ് ഗുപ്ത ഒരു ഇന്ത്യൻ ഇന്റലിജൻസ് ഉദ്േയാഗസ്ഥനാണ്, അദ്േദഹം അവധിെയടുത്ത്

ഡൽഹിയിൽ വീട്ടിലുണ്ട്. അവിെടയിരിക്കുമ്േപാൾ, അവൻ വിവിധ വാടകക്കാർക്ക് വാടകയ് ക്ക് നൽകുന്ന ഒരു വീട്

സന്ദർശിക്കുന്നു, അവരിൽ ഒരാൾ അവെന അറിയിക്കുന്നു, "സാധാരണ ആളല്ല" എന്ന് അവൾ വിേശഷിപ്പിക്കുന്ന

മുകൾനിലയിെല വാടകക്കാരൻ "ഒരു കുഞ്ഞും േപാലീസും" ഉൾപ്െപട്ടതിന്െറ ഫലമായി വിട്ടുേപായി ( 153).

മുകളിലത്െത നിലയിെല അപ്പാർട്ട്െമന്റിൽ കയറാൻ ദാസ്ഗുപ്ത കഴിഞ്ഞു, അവിെട താമസിക്കുന്ന സ്ത്രീയുമായി താൻ

പ്രണയത്തിലായിരുന്നുെവന്ന് െവളിപ്െപടുത്തി-എസ്. തിേലാത്തമ അല്െലങ്കിൽ "തിേലാ" - അവർ രണ്ടുേപരും മൂന്ന്

പതിറ്റാണ്ട് മുമ്പ് േകാേളജിൽ പഠിച്ചിരുന്നതിനാൽ. അദ്േദഹവും സഹ ചരിത്ര പ്രമുഖനായ നാഗരാജ് ഹരിഹരനും ("നാഗ") ഒരു

നാടകത്തിൽ അഭിനയിച്ചു, ടിേലാ െസറ്റിലും ൈലറ്റിംഗിലും േജാലി െചയ്യുന്ന ഒരു വാസ്തുവിദ്യാ വിദ്യാർത്ഥിയായിരുന്നു.

ദാസ്ഗുപ്ത തിേലായിൽ ആകൃഷ്ടനായി, അവളുെട രൂപത്തിലും െപരുമാറ്റത്തിലും അവളുെട അവിേവകവും പ്രകടമായ

താൽപ്പര്യമില്ലായ്മയും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും: “ആെരെയങ്കിലും സന്േതാഷിപ്പിക്കാേനാ അല്െലങ്കിൽ അവെര

സുഖപ്െപടുത്താേനാ ഉള്ള ആഗ്രഹത്തിന്െറ പൂർണ്ണമായ അഭാവം, ദുർബലരായ ഒരു വ്യക്തിയിൽ, അഹങ്കാരമായി

കണക്കാക്കാം. . അവളിൽ അത് ഒരുതരം അശ്രദ്ധമായ ഏകാന്തതയായി കാണപ്െപട്ടു” (158). നാഗാ-”െകാട്ടിേഘാഷിക്കുന്ന,

തമാശക്കാരനായ,” കൂടാെത “ഒരു മികച്ച േഷാമാൻ” (161)—കൂടാെത മൂസ െയസ്വി എന്ന ആർക്കിെടക്ചറൽ വിദ്യാർത്ഥി

തിേലാേയാടുള്ള ദാസ്ഗുപ്തയുെട സ്േനഹം പങ്കിട്ടു.

സ്കൂൾ കഴിഞ്ഞ്, വിദ്യാർത്ഥികൾ അവരുെട വഴികൾ േപായി: മൂസ കാശ്മീരിെല തന്െറ വീട്ടിേലക്ക് മടങ്ങി, ടിേലാ ഒരു
വാസ്തുവിദ്യാ സ്ഥാപനത്തിൽ േചർന്നു, ദാസ്ഗുപ്ത ഇന്റലിജൻസ് ബ്യൂേറായിൽ േചർന്നു, നാഗ "ഒരു ആദരണീയനായ,
ഐക്കേണാക്ലാസ്റ്റിക് വിദ്യാർത്ഥിയിൽ നിന്ന് െതാഴിൽരഹിതനായ ഒരു ബുദ്ധിജീവിയിേലക്കുള്ള നിരവധി
പരിവർത്തനങ്ങളിലൂെട കടന്നുേപായി. തീവ്ര ഇടതുപക്ഷം, മുഖ്യധാരാ പത്രപ്രവർത്തനത്തിേലക്കുള്ള
ഫലസ്തീനിയൻ ലക്ഷ്യത്തിന്െറ […] ആേവശകരമായ വക്താവായി” (166). തന്െറ പത്രപ്രവർത്തനത്തിലൂെടയാണ്
അദ്േദഹം ദാസ്ഗുപ്തയുമായി വീണ്ടും ബന്ധം സ്ഥാപിച്ചത്, സർക്കാരിന് അനുകൂലമായി ഒരു കഥ കറക്കാൻ
അദ്േദഹത്േതാട് ആവശ്യപ്െപട്ടു. നാഗ സമ്മതിച്ചു, കാരണം ദാസ്ഗുപ്ത തന്െറ ഒരു മുൻ സഹായിെയ മുമ്പ്
സഹായിച്ചിരുന്നു, എന്നാൽ കാലക്രേമണ അദ്േദഹം തന്െറ ഇടതുപക്ഷ േവരുകളിൽ നിന്ന് ആത്മാർത്ഥമായി
മാറാൻ തുടങ്ങി.

ദാസ്ഗുപ്തയും നാഗയും അവരുെട "സഹകരണം" (167) ആരംഭിച്ച് അധികം താമസിയാെത, അവർ

തിേലായിേലക്ക് ഓടി. കാശ്മീരിൽ നിയമിതനായ ദാസ്ഗുപ്തയ്ക്ക് അമൃത് സിംഗ് എന്ന കുപ്രസിദ്ധമായ
രക്തദാഹിയായ ൈസനിക ഉദ്േയാഗസ്ഥനിൽ നിന്ന് ഒരു േകാൾ ലഭിച്ചു. ഒരു െറയ്ഡിനിെട പിടിക്കപ്െപട്ട ഒരു
സ്ത്രീ ദാസ്ഗുപ്തെയ ആവശ്യപ്െപടുകയും അദ്േദഹത്െത "ഗാർസൺ േഹാബാർട്ട്" എന്നും വിളിക്കുകയും
െചയ്തു - ടിേലായുെട പഴയ വിളിപ്േപര്. ആ സ്ത്രീ ആരായിരിക്കണെമന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ ദാസ്ഗുപ്ത,
അേത െറയ്ഡിനിെട "കമാൻഡർ ഗുൽെറസ്" െകാല്ലപ്െപട്ടുെവന്ന നിഗമനത്തിെലത്തി.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
17

ഇന്ത്യൻ ൈസന്യം ഭാര്യെയയും മകെളയും െകാലപ്െപടുത്തിയതിന് േശഷം വിഘടനവാദിയായി മാറിയ മൂസ

ആയിരിക്കണം.

കശ്മീരിൽ പത്രപ്രവർത്തനത്തിനായി എത്തിയ നാഗേയാട് ൈസനിക ആസ്ഥാനത്ത് നിന്ന് ടിേലാെയ

െകാണ്ടുവരാൻ ദാസ്ഗുപ്ത ആവശ്യപ്െപട്ടു. നാഗ െചയ്തു, ഏതാനും ആഴ്ചകൾക്കുേശഷം താനും ടിേലായും
വിവാഹിതരാകാൻ േപാകുകയാെണന്ന് ദാസ്ഗുപ്തയ്ക്ക് വിവരം ലഭിച്ചു. വിവാഹച്ചടങ്ങിൽ, തിേലായുെട രൂപം
കണ്ട് ദാസ്ഗുപ്ത െഞട്ടി; കസ്റ്റഡിയിലായിരിക്കുമ്േപാൾ അവളുെട തല െമാട്ടയടിച്ചിരുന്നു, അവൾ
തകർന്നതായി കാണപ്െപട്ടു: “നാഗ ൈവകുന്േനരം വെര ടിേലായുെട ൈക പിടിച്ചു. മൂസയുെട പ്േരതം
അവർക്കിടയിൽ പിണങ്ങി. […] അവർ മൂന്നുേപരും വിവാഹിതരാകുന്നത് േപാെലയായിരുന്നു അത്” (188).

വിവാഹേശഷം ദാസ്ഗുപ്തയ്ക്ക് ദമ്പതികളുമായുള്ള ബന്ധം ഏെറക്കുെറ നഷ്ടപ്െപട്ടു. എന്നിരുന്നാലും, പതിനാല്

വർഷത്തിന് േശഷം, ഗ്രാഫിക് ഡിൈസനർ എന്ന നിലയിലുള്ള തന്െറ േജാലിക്ക് ഒരു ഓഫീസ് ആവശ്യമാെണന്ന് പറഞ്ഞ്

ടിേലാ താൻ വാടകയ്ക്ക് നൽകുന്ന ഒരു അപ്പാർട്ട്െമന്റിെനക്കുറിച്ച് ദാസ്ഗുപ്തെയ െപട്െടന്ന് ബന്ധപ്െപട്ടു;

വാസ്തവത്തിൽ, അവൾ നാഗയിൽ നിന്ന് േവർപിരിയുകയായിരുന്നു, അടുത്ത നാല് വർഷം അപ്പാർട്ട്െമന്റിൽ

താമസിച്ചു.

ദാസ്ഗുപ്ത ഒരു കുപ്പി വിസ്കിയിൽ നിന്ന് കുടിക്കുകയും ടിേലായുെട അപ്പാർട്ട്െമന്റ്

പര്യേവക്ഷണം െചയ്യുകയും െചയ്യുന്ന ആഖ്യാന വർത്തമാനത്തിേലക്ക് ഇത് കഥെയ
എത്തിക്കുന്നു. ഇവിെട, േപാലീസിന്െറ ക്രൂരതയുെടയും അഴിമതിയുെടയും വിവരണം
ഉൾപ്െപടുന്ന േപപ്പറുകളും ഫ്െരയിം െചയ്ത രണ്ട് േഫാട്േടാകളും അദ്േദഹം കണ്െടത്തുന്നു:
ഒന്ന് തലയിലൂെട െവടിേയറ്റ് മരിച്ച കുട്ടിയുെടയും മറ്െറാന്ന് ഹൗസ് േബാട്ടിൽ പൂക്കളുമായി
നിൽക്കുന്ന ഒരു യുവാവിന്െറയും. അവന്െറ െചവികളും രണ്ട് പൂച്ചക്കുട്ടികളും "അവന്െറ
വലിയ ൈകകളുെട പാത്രത്തിൽ കുനിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു" (194). അംരിക് സിംഗിന്െറ വിവിധ
േവഷങ്ങളിലുള്ള നിരവധി േഫാട്േടാകളും സിംഗും ഭാര്യ ലവ് ലീനും അേമരിക്കയിൽ രാഷ്ട്രീയ
അഭയം േതടിയതായി വിശദീകരിക്കുന്ന കാലിേഫാർണിയയിൽ നിന്നുള്ള ഒരു േകസ് ഫയലും
ദാസ്ഗുപ്ത കണ്െടത്തി. ഇന്ത്യൻ േപാലീസ് തന്െന പീഡിപ്പിച്ചുെവന്ന് ആേരാപിക്കുന്ന
സിംഗിന്െറയും ലവ് ലീന്െറയും െമാഴികൾ ഫയലിലുണ്ട്. ഗാർഹിക പീഡനത്െതക്കുറിച്ചുള്ള
പരാതിയും ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ലവ് ലീൻ ഒടുവിൽ പിൻവലിച്ചു,

ഇപ്േപാൾ മദ്യപിച്ച് അസ്വസ്ഥനായി, സദ്ദാം ഹുൈസന്െറയും അഞ്ജുമിന്െറയും സന്ദർശനം ഒരു സ്വപ്നമായി െതറ്റിദ്ധരിച്ച് ദാസ്ഗുപ്ത

അസ്വസ്ഥമായ ഉറക്കത്തിേലക്ക് വീഴുന്നു; ഇരുവരും വാതിൽക്കൽ പ്രത്യക്ഷപ്െപട്ട് ടിേലായുെട സാധനങ്ങൾ േശഖരിക്കാൻ

വന്നതാെണന്ന് പറയുമ്േപാൾ, ദാസ്ഗുപ്ത അവെര അതിന് അനുവദിക്കുന്നു. അവർ േപായതിനുേശഷം, കശ്മീരി അധിനിേവശവും കലാപവുമായി

ബന്ധപ്െപട്ട വാക്കുകളുെട ഒരു ലിസ്റ്റ് ഒരു അലമാരയിൽ ചുരുട്ടിയിരിക്കുന്നത് അയാൾ കണ്െടത്തുന്നു. എന്തുെകാണ്ടാണ് ടിേലാ

"ഇപ്േപാഴും ഈ പഴയ കഥയിൽ മുഴുകുന്നത്" (214) എന്ന് അദ്േദഹം ആശ്ചര്യപ്െപടുന്നു, കൂടാെത കാബൂളിെല അൈസൻെമന്റിൽ

തിരിച്െചത്തിയിരുന്െനങ്കിൽ എന്ന് ആഗ്രഹിക്കുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
18

അധ്യായം 7 വിശകലനം

7-ാം അദ്ധ്യായം േനാവലിന്െറ മുൻ അധ്യായങ്ങളിൽ നിന്ന് കുത്തെനയുള്ള വ്യതിചലനത്െത

അടയാളപ്െപടുത്തുന്നു, ഇത് തികച്ചും പുതിയ ഒരു കൂട്ടം കഥാപാത്രങ്ങളിേലക്ക് വായനക്കാെര
പരിചയപ്െപടുത്തുന്നു. ചില തരത്തിൽ, ഈ ഷിഫ്റ്റ് പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു, കാരണം ഇത് വളെര
െപട്െടന്നാണ്. അവയിൽ ഒരു േകന്ദ്രംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം വിഭജനത്െതയും
അവ്യക്തതെയയും ആശങ്കപ്െപടുത്തുന്നു, േനാവലിന്െറ വിഘടിത ഘടന വളെര വ്യത്യസ്തവും
പലപ്േപാഴും പരസ്പരവിരുദ്ധവുമായ കഥകെള ഒരു ആഖ്യാനത്തിേലക്ക് കൂട്ടിച്േചർക്കുന്നതിനുള്ള
ബുദ്ധിമുട്ട് അടിവരയിടുന്നു. ഈ അധ്യായത്തിലുടനീളം അസാധാരണമായ ആഖ്യാന രൂപങ്ങളിൽ
(ഉദാഹരണത്തിന് അംരിക് സിങ്ങിെനക്കുറിച്ചുള്ള േകസ് റിപ്േപാർട്ട്) േറായിയുെട ആശ്രയം
വിശദീകരിക്കാനും ഇത് സഹായിക്കുന്നു. കൂടുതൽ സാമ്പ്രദായികമായ ആഖ്യാനം വാഗ്ദാനം
െചയ്യുന്നതിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായ േനാവലിന്െറ പ്രേമയങ്ങെളയും സംഭവങ്ങെളയും കുറിച്ചുള്ള
കാഴ്ചപ്പാടുകൾ ഇവ നൽകുന്നു; ഉദാഹരണത്തിന്, തിേലായുെട "കാശ്മീരി-ഇംഗ്ലീഷ് അക്ഷരമാല"
പലപ്േപാഴും കശ്മീരിെല ജീവിതത്തിന്െറ അപരിചിതത്വവും ഭയാനകതയും പകർത്തുന്ന രീതിയിൽ
വാക്കുകൾ കൂട്ടിച്േചർക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, "ആർ" എൻട്രിയിൽ ക്രൂരതയുെട ("ബലാത്സംഗം")
വസ്തുതാപരമായ വിവരണങ്ങളും ആ ക്രൂരതെയ മറയ്ക്കാൻ ലക്ഷ്യമിടുന്ന പദപ്രേയാഗങ്ങളും
യൂെഫമിസങ്ങളും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു-"ആർ പി ജി", ഇത് ടിേലാ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് േപാെല " േറാക്കറ്റ്
പ്െരാപ്പൽഡ് ഗ്രേനഡ്" (213).

കൂടാെത, കഥയുെട ഈ ഭാഗം േനാവലിന്െറ ആദ്യ അധ്യായങ്ങളിൽ േറായ് സ്ഥാപിക്കുന്ന മറ്റ് വിഷയങ്ങൾ
പര്യേവക്ഷണം െചയ്യുന്നത് തുടരുന്നു. പല തരത്തിൽ, കശ്മീരിെല സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായുള്ള േപാരാട്ടം
ആധുനികവൽക്കരണത്തിന്െറയും പാശ്ചാത്യ േലാകവുമായുള്ള ഇന്ത്യയുെട ബന്ധത്തിന്െറയും
േചാദ്യങ്ങളുമായി വിഭജിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ഇന്ത്യൻ ൈസന്യം ഇപ്േപാൾ േചാദ്യം െചയ്യൽ
േകന്ദ്രമായി ഉപേയാഗിക്കുന്ന സിനിമാ തിേയറ്ററിെനക്കുറിച്ച് ദാസ്ഗുപ്ത പറയുന്നു:

ഞങ്ങൾ പ്രവർത്തിക്കുന്ന സിനിമാ ഹാൾ അടച്ചുപൂട്ടി േചാദ്യം െചയ്യൽ േകന്ദ്രമാക്കി

മാറ്റിയിരുന്നില്ല. അള്ളാ ൈടേഗഴ് സ് എന്ന സംഘടന വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ഷിറാസ്
അടച്ചുപൂട്ടിയിരുന്നു. എല്ലാ സിനിമാ ഹാളുകളും മദ്യശാലകളും ബാറുകളും അനിസ്ലാമികവും
'ഇന്ത്യയുെട സാംസ്കാരിക ആക്രമണത്തിന്െറ വാഹനങ്ങളും' (177) അടച്ചുപൂട്ടാൻ ഉത്തരവിട്ടു.

മൂസ പിന്നീട് േനാവലിൽ സ്ഥിരീകരിക്കുന്ന സൂചന, ചില കശ്മീരികൾ ഇസ്ലാമിന്െറ തീവ്രവാദ

വ്യാഖ്യാനങ്ങൾ മതപരമായ കാരണങ്ങളാൽ കുറച്ചുകൂടി സ്വീകരിച്ചു, സാംസ്കാരിക
സാമ്രാജ്യത്വത്െത നിരാകരിക്കുന്നു, അത് ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്െത പുനർനിർമ്മിക്കുകയും ഇന്ത്യ
കാശ്മീരിേലക്ക് െകാണ്ടുവരികയുമാണ്. കാശ്മീരികെള തടവിലിടാനും പീഡിപ്പിക്കാനുമുള്ള ഒരു സ്ഥലമായി
സിനിമാ തിേയറ്റർ ഉപേയാഗിക്കപ്െപടുന്നു എന്ന വസ്തുത സൂചിപ്പിക്കുന്നത് കടുവകൾ പറഞ്ഞത്
ശരിയാണ്: കശ്മീരിേനാടുള്ള ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന്െറ നിലപാട് "ആക്രമണാത്മകമായിരുന്നു".
എന്നിരുന്നാലും, സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്െറ ചില രൂപങ്ങൾ മറ്റുള്ളവേയക്കാൾ അക്രമാസക്തമാെണന്ന്
സിനിമാ തീയറ്ററിന് സംഭവിക്കുന്ന മാറ്റങ്ങൾ ഒരു നാവിൽ നിന്ന് ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. ഇൻ

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
19

കാശ്മീരിൽ നിന്ന് ഇന്ത്യയുെട എല്ലാ സ്വാധീനവും നീക്കം െചയ്യാൻ ശ്രമിച്ചുെകാണ്ട്, കടുവകൾ അശ്രദ്ധമായി

അതിെന കൂടുതൽ േവേരാട്ടവും ക്രൂരവുമാക്കി.

ഈ അധ്യായം അതിന്െറ ആദ്യ വ്യക്തിയിൽ വിവരിച്ചതിൽ നിന്ന് വ്യതിചലിക്കുന്ന ഏറ്റവും

പ്രധാനപ്െപട്ട മാർഗങ്ങളിെലാന്ന്. വാസ്തവത്തിൽ, ഭാരതിയയുെട "വാർത്തകളും കാഴ്ചകളും"
േപാെലയുള്ള െടക്സ്റ്റുകൾ ഒഴിെക, ദാസ്ഗുപ്ത പറഞ്ഞ അധ്യായങ്ങൾ ആദ്യ വ്യക്തിയിൽ
എഴുതിയ േനാവലിന്െറ ഭാഗങ്ങൾ മാത്രമാണ്. ടിേലായുെട അറസ്റ്റുമായി ബന്ധപ്െപട്ട
സംഭവങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള ദാസ്ഗുപ്തയുെട വീക്ഷണം ഒടുവിൽ അപൂർണ്ണവും
കൃത്യമല്ലാത്തതുമാെണന്ന് െതളിയിക്കുന്നതിനാൽ ഈ തിരഞ്െഞടുപ്പ്
പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു; േറായ് നൽകുന്ന കഥയുെട ആദ്യ പതിപ്പ് െതറ്റാണ്. കഥകൾ പറയുകയും
വീണ്ടും പറയുകയും െചയ്യുന്നെതങ്ങെന എന്നതിലുള്ള േനാവലിന്െറ താൽപ്പര്യത്െത ഇത്
ഭാഗികമായി പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു, പക്േഷ ദാസ്ഗുപ്ത പറഞ്ഞതുേപാെല, "ദുരന്തങ്ങളില്ലാത്ത
മനുഷ്യൻ […] [ഒരു] ഉയർന്ന ജാതിക്കാരനാണ് എന്ന വസ്തുതയുെട വ്യാഖ്യാനം കൂടിയാണിത്.
എല്ലാ േകാണിൽ നിന്നും വർഗ്ഗ അടിച്ചമർത്തൽ" (198). വംശം, ലിംഗം, വംശം, എന്നിവയാൽ
പാർശ്വവത്കരിക്കപ്െപടാത്ത േനാവലിെല ചുരുക്കം ചില കഥാപാത്രങ്ങളിൽ ഒരാളാണ് അദ്േദഹം.

അധ്യായം 8

അധ്യായം 8 സംഗ്രഹം: "കുടിയാൻ"

ആഖ്യാനം കാലക്രേമണ അല്പം പിന്നിേലക്ക് കുതിക്കുന്നു. തിേലാ ദാസ്ഗുപ്തയിൽ നിന്ന് വാടകയ് ക്ക് എടുത്ത
അപ്പാർട്ട് െമന്റിലാണ്, അവൾ തട്ടിക്െകാണ്ടുേപായ കുഞ്ഞിെന പരിഗണിച്ച്: “കുഞ്ഞാണ് എന്േതാ ഒരു
തുടക്കമായിരുന്നു […] കുഞ്ഞിെന മിസ് െജബീൻ തിരിെക നൽകി. മടങ്ങി വന്നത്, അതായത് അവളിേലക്കല്ല (മിസ്
െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റ് ഒരിക്കലും അവളുേടതായിരുന്നില്ല), മറിച്ച് േലാകത്തിേലക്കാണ്” (219).

കുറച്ചുകൂടി പിന്േനാട്ട് േപാകുമ്േപാൾ, തിേലാവുമായുള്ള തന്െറ വിവാഹം അവസാനിച്ചതിൽ നാഗയ്ക്ക്

അതൃപ്തിയുണ്െടന്ന് ആഖ്യാതാവ് െവളിപ്െപടുത്തുന്നു, തിേലായുെട തീരുമാനം അവളുെട അമ്മയുെട സമീപകാല

മരണത്തിൽ നിന്േനാ അല്െലങ്കിൽ വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് കാശ്മീരിൽ നടന്ന സംഭവത്തിൽ നിന്േനാ

ഉടെലടുത്തതാെണന്ന് േബാധ്യപ്െപട്ടു; ഷിറാസ് സിനിമയിെല സംഭവങ്ങൾ ഇതിനകം സംവരണം െചയ്യപ്െപട്ട ടിേലാെയ

"കൂടുതേലാ കുറേവാ സമ്പൂർണ്ണമായ ഒറ്റപ്െപടലിന്െറ ഭരണം" (221) ആരംഭിക്കാൻ കാരണമായി.

നാഗയുെട വീക്ഷണേകാണിൽ നിന്ന് കാശ്മീരിൽ എന്താണ് സംഭവിച്ചത് എന്നതിെനക്കുറിച്ചുള്ള വിശദാംശങ്ങൾ

കഥാകാരൻ പൂരിപ്പിക്കുന്നു. ദാസ്ഗുപ്തയിൽ നിന്ന് േകാൾ ലഭിച്ചതിന് േശഷം, തിേലാെയ സിനിമയിേലക്ക് െകാണ്ടുവരാൻ

അദ്േദഹം േപായി, അവിെട ഒരു സംസാരേശഷിയുള്ള പട്ടാളക്കാരൻ അദ്േദഹത്െത കണ്ടുമുട്ടി, "പരിഷ്ക്കരിച്ച" കശ്മീരി

തീവ്രവാദിയുമായി സംസാരിക്കാൻ നാഗെയ അനുവദിക്കാെമന്ന് വാഗ്ദാനം െചയ്തു-പകരം, നാഗ എന്നതാണ് പറയാത്ത

അവസ്ഥ. ടിേലായുെട അറസ്റ്റിെനക്കുറിച്ച് ഒന്നും എഴുതുന്നില്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഒരിക്കൽ ആ കുട്ടി നാഗയ്ക്കും

ടിേലായ്ക്കും ഒപ്പം തനിച്ചായപ്േപാൾ, കശ്മീരി സ്വാതന്ത്ര്യത്െതക്കുറിച്ചുള്ള തന്െറ വീക്ഷണങ്ങളിൽ ഒരു മാറ്റവും

വരുത്തിയിട്ടില്െലന്ന് അദ്േദഹം സമ്മതിച്ചു. നാഗ പിന്നീട് ടിേലാെയ ഒരു േഹാട്ടലിേലക്ക് െകാണ്ടുേപായി, െകാല്ലപ്െപട്ട

“കമാൻഡർ ഗുൽറസ്” യഥാർത്ഥത്തിൽ മൂസയാേണാ എന്ന് േചാദിച്ച് അവെള െകാണ്ടുേപായി.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
20

എന്നതിന്െറ സ്ഥിരീകരണെമന്ന നിലയിൽ അവ്യക്തമായ പ്രതികരണം. ഏതാനും ആഴ്ചകൾക്കുേശഷം നാഗെയ വിവാഹം കഴിക്കാൻ

അവൾ സമ്മതിച്ചു.

എന്നിരുന്നാലും, 14 വർഷത്െത ദാമ്പത്യത്തിന് േശഷം, തനിക്ക് ഇരട്ട ജീവിതം നയിക്കാൻ കഴിയില്െലന്ന്

ടിേലാ കണ്െടത്തി. വിവാഹബന്ധത്തിൽ തുടരാൻ അവെള േബാധ്യപ്െപടുത്താൻ നാഗ എല്ലാം ശ്രമിച്ചു,
പക്േഷ ടിേലാ അവളുെട ഓഫീസിൽ കൂടുതൽ േനരം താമസിക്കാൻ തുടങ്ങി, ഒടുവിൽ നാഗയുെട വീട്
പൂർണ്ണമായും ഉേപക്ഷിച്ചു.

പിന്നീട്, നാഗയ്ക്ക് ഒരു കൂട്ടം കാര്യങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു, ഒടുവിൽ ഒരു ധനികയായ ഉയർന്ന വിധവയുമായി
ബന്ധത്തിൽ ഏർപ്െപട്ടു. എന്നിരുന്നാലും, കാമുകിക്ക് താമസിക്കാനായി ടിേലായുെട കാര്യങ്ങൾ
വൃത്തിയാക്കുന്നതിനിടയിൽ, ടിേലായുെട അമ്മെയക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു െമഡിക്കൽ ഫയൽ നാഗ കാണാനിടയായി -
"പഴയ, കുലീനമായ സിറിയൻ ക്രിസ്ത്യൻ കുടുംബത്തിൽ" നിന്നുള്ള ഒരു സ്ത്രീ, വിവാഹിതയായി ജനിച്ച്
"ദത്െതടുത്ത" (243) ) മാസങ്ങൾക്ക് േശഷം അവളുെട ൈജവിക മകൾ. തിേലാ അമ്മയ് ക്െകതിെര ഇത്
പറഞ്െഞങ്കിലും, അവസാന േരാഗാവസ്ഥയിൽ അവൾ േനെര അവളുെട കിടക്കയിേലക്ക് േപായി.

ജീവിതത്തിന്െറ അവസാന നാളുകളിൽ തിേലായുെട അമ്മ വഴിെതറ്റിപ്േപായിരുന്നു, അത് അവെള ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള

േരാഗിയാക്കി; ആശുപത്രി ജീവനക്കാേരാട് അവരുെട ജാതി നിലെയക്കുറിച്ച് അവൾ ആക്രമേണാത്സുകമായി േചാദ്യം
െചയ്തു, "തന്െറ ചുറ്റുമുള്ള എല്ലാവെരയും ഗട്ടർസ്ൈനപ്പ് മലയാളത്തിന്െറ കഠിനമായ ഭാഷയിൽ
അപമാനിച്ചു" (248), പലതവണ രക്ഷപ്െപടാൻ ശ്രമിച്ചു. അവൾ പറയുന്നെതന്തും ആജ്ഞാപിക്കുക എന്നതാണ്
അവെള ശാന്തമാക്കാനുള്ള ഏക മാർഗം എന്ന് ടിേലാ ഒടുവിൽ കണ്െടത്തി, െമഡിക്കൽ ഫയലിൽ നാഗ കണ്െടത്തിയത്
ഈ അസംബന്ധ കുറിപ്പുകളാണ്. ഈ േപപ്പറുകൾ പരിേശാധിച്ചതിന് േശഷം, താൻ ഇപ്േപാഴും ടിേലായുമായി
പ്രണയത്തിലാെണന്ന് നാഗ മനസ്സിലാക്കുകയും കാമുകിയുമായുള്ള ബന്ധം േവർെപടുത്തുകയും െചയ്തു.

പിന്നീടുള്ള നാല് വർഷക്കാലം ടിേലാ വാടകയ്ക്ക് എടുത്ത അപ്പാർട്ട്െമന്റിൽ താമസിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, മിസ് െജബീൻ ദി െസക്കൻഡ്

േഹാമിെന െകാണ്ടുവന്ന േശഷം, തട്ടിക്െകാണ്ടുേപാകലിെനക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു േപാലീസ് േനാട്ടീസ് അവൾ കാണുകയും ഉപേദശത്തിനായി േഡാ.

ഭാരതിയെയ വിളിക്കുകയും െചയ്യുന്നു; ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിലും ശവസംസ്കാര ശുശ്രൂഷകളിലും താമസിക്കുന്നതിെനക്കുറിച്ച്

അന്േവഷിക്കാൻ സദ്ദാം ഹുൈസേനാേടാ അഞ്ജുമാേയാ ബന്ധപ്െപടണെമന്ന് അദ്േദഹം നിർദ്േദശിക്കുന്നു. അവൾ അങ്ങെന െചയ്യുന്നു,

അവെളയും കുഞ്ഞിെനയും രഹസ്യമായി എടുക്കാൻ സദ്ദാം ഏർപ്പാട് െചയ്യുന്നു.

കാശ്മീരിെല െവള്ളപ്െപാക്കത്തിൽ നിന്ന് മൂസ രക്ഷിച്ച കുറ്റകരമായ "വീണ്െടടുപ്പുകളുെട" നിരവധി

െപട്ടികൾ എന്തുെചയ്യണെമന്ന് ടിേലാ ആശ്ചര്യപ്െപടുന്നു: അയാളുെട കുടുംബത്തിന്െറ േഫാട്േടാകൾ,
െതറ്റായ േപരുകളിലുള്ള പാസ് േപാർട്ടുകൾ, ക്െരഡിറ്റ് കാർഡുകൾ, േതാക്ക്, പത്രം ക്ലിപ്പിംഗുകൾ
മുതലായവ. ഒന്ന്. മൂസയുെട മരണത്െത തുടർന്നുള്ള വർഷങ്ങളിൽ കാശ്മീരിേലക്കുള്ള തന്െറ യാത്രകളിൽ
തിേലാ സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഒരു േനാട്ട്ബുക്കും ഈ െപട്ടികളിൽ അടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. ഈ “റീേഡഴ് സ് ൈഡജസ്റ്റ്
ബുക്ക് ഓഫ് ഇംഗ്ലീഷ് ഗ്രാമർ ആൻഡ് േകാംപ്രിെഹൻഷൻ േഫാർ െവരി യംഗ് ചിൽഡ്രൻ” കാശ്മീർ
അധിനിേവശത്െതയും കലാപത്െതയും കുറിച്ചുള്ള ഭയാനകമായ കഥകളും അവയിൽ നിന്ന് വരയ്ക്കാവുന്ന
ധാർമ്മികതെയക്കുറിച്ചുള്ള േചാദ്യങ്ങളും നിറഞ്ഞതാണ്. അംരിക് സിംഗ് െകാലപാതകവുമായി ബന്ധപ്െപട്ട
േരഖകൾ അടങ്ങിയ ഒരു െപട്ടി ടിേലായ്ക്ക് മൂസ നൽകിയിട്ടുണ്ട്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
21

അവരുെട േകസ് ൈകകാര്യം െചയ്ത അേമരിക്കൻ സാമൂഹിക പ്രവർത്തകൻ. മനുഷ്യാവകാശ അഭിഭാഷകൻ

ജലീബ് ഖാദ്രിെയ സിംഗ് െകാലപ്െപടുത്തിയതുമായി ബന്ധപ്െപട്ട നിരവധി പ്രസ്താവനകളും ഈ േബാക്സിൽ
അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു - ടിേലാെയ അറസ്റ്റ് െചയ്ത രാത്രിയിൽ സിംഗിെന െഡസ്ക് ഡ്യൂട്ടിയിൽ ഇരുത്തിയ സംഭവം.

തിേലാ എല്ലാ "വീണ്െടടുക്കലുകളും" ഫ്രീസറിൽ വയ്ക്കുകയും, മൂസ അവിെട നിർത്തിയാൽ സദ്ദാം ഹുൈസന്െറ കാർഡ്

ഉേപക്ഷിച്ച് േപാകാൻ തയ്യാെറടുക്കുകയും െചയ്യുന്നു. സദ്ദാം ഒരു മാലിന്യ ട്രക്കിൽ എത്തി ടിേലാെയയും മിസ്

െജബീെനയും കൂട്ടിക്െകാണ്ടുേപായി, അവെര െസമിത്േതരിയിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകുന്നു, അവിെട അഞ്ജും ഒരു സ്വാഗത

പാർട്ടി സംഘടിപ്പിച്ചു.

അധ്യായം 8 വിശകലനം

ടിേലായുമായുള്ള നാഗയുെട ബന്ധവും കാശ്മീരിെല സംഭവങ്ങളിൽ അദ്േദഹം വഹിച്ച പങ്കും പര്യേവക്ഷണം െചയ്യാൻ

േറായ് പിന്മാറുമ്േപാൾ, േനാവലിനുള്ള തിേലായുെട പ്രാധാന്യം കൂടുതൽ വ്യക്തമാകും. ടിേലായുെട ചരിത്രവും അത് അവെള

രൂപപ്െപടുത്തിയ വഴികളും അഞ്ജുമിന്െറ കഥയിൽ ആദ്യം പ്രത്യക്ഷപ്െപട്ട ഒരു പ്രേമയം തുടരുന്നു: മാതൃത്വം. ഒേര

കാരണങ്ങളാൽ അല്െലങ്കിലും ഇത് രണ്ട് സ്ത്രീകൾക്കും സങ്കീർണ്ണമായ ഒരു വിഷയമാണ്; അഞ്ജുമിന് എപ്േപാഴും

അമ്മയാകാൻ ആഗ്രഹമുണ്ട്, പക്േഷ ശാരീരികമായി കുട്ടികെള പ്രസവിക്കാൻ കഴിയില്ല, അേതസമയം ടിേലായ്ക്ക് സ്വന്തം

അമ്മ തന്െന തിരസ് കരിച്ചതായി അനുഭവപ്െപടുകയും തൽഫലമായി സ്വയം ഒരു രക്ഷിതാവാകാൻ ഭയപ്െപടുകയും

െചയ്യുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, േനാവലിെല മറ്റു പലതും േപാെല, അഞ്ജുമിന്െറയും ടിേലായുെടയും ഉത്കണ്ഠകളും

പ്രതീകാത്മകമാണ്, മാതൃത്വം ഓേരാ കഥാപാത്രത്തിന്െറയും ഇന്ത്യക്കാരെനക്കുറിച്ചുള്ള േചാദ്യങ്ങളിൽ നിൽക്കുന്നു.

ഇന്ത്യയുെട സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തിൽ ഉടനീളം, േദശീയവാദികൾ "മദർ ഇന്ത്യ"-അല്െലങ്കിൽ ഒരു ഹിന്ദു േദവതയായി

ഇന്ത്യെയ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ആശയം ഒരു റാലിയായി ഉപേയാഗിച്ചു. േനാവലിന്െറ വീക്ഷണേകാണിൽ നിന്നുള്ള

പ്രശ് നം, ഇത് ഇന്ത്യെയ ഹിന്ദുമതത്തിന്െറ അടിസ്ഥാനത്തിൽ നിർവചിക്കുകയും തൽഫലമായി ന്യൂനപക്ഷ മതങ്ങളിെല

അംഗങ്ങൾ യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇന്ത്യക്കാരല്െലന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു എന്നതാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, വൃദ്ധൻ-കുഞ്ഞ്,

അവരുെട വിവാദമായ പഴയ യുദ്ധവിളിയായ വന്േദമാതരം ഉപേയാഗിച്ച് ഹിന്ദു വർഗീയവാദികെള (ഇന്ത്യയുെട മാപ്പിൽ

ഇതിനകം ആേവശഭരിതരായ) ൈവദ്യുതീകരിച്ചത് എങ്ങെനെയന്ന് േറായ് വിവരിക്കുന്നു! അമ്മെയ വന്ദിക്കുക! ” (107)

അമ്മയും െപൺമക്കളും എന്ന നിലയിൽ തങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള അഞ്ജുമിന്െറയും ടിേലായുെടയും അസ്വസ്ഥമായ േബാധം

ഒരു മുസ്ലീം അല്െലങ്കിൽ ക്രിസ്ത്യൻ സ്ത്രീയായി ഇന്ത്യൻ േദശീയത അവകാശപ്െപടാനുള്ള െവല്ലുവിളിെയക്കുറിച്ച്

സംസാരിക്കുന്നു.

ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട കുഞ്ഞിെന വീട്ടിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകാനുള്ള ടിേലായുെട തീരുമാനത്െത ഇെതല്ലാം ഇരട്ടി

പ്രാധാന്യമുള്ളതാക്കുന്നു. തന്െറ പ്രവൃത്തികെളക്കുറിച്ച് ടിേലായ്ക്ക് തന്െന േബാധപൂർവമായ വിശദീകരണം
ഇല്െലങ്കിലും, "കുഞ്ഞ് […] ഒരു കാര്യത്തിന്െറ തുടക്കമാണ് […] മിസ് െജബീൻ രണ്ടാമൻ, അവൾ ഒരു സ്ത്രീയായി
വളർന്നപ്േപാൾ, കണക്കുകൾ തീർക്കുകയും പുസ്തകങ്ങൾ ക്രമീകരിക്കുകയും െചയ്യുെമന്ന് അവൾ
മനസ്സിലാക്കുന്നു. മിസ് െജബീൻ േവലിേയറ്റം മാറ്റും” (219). മിസ് െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റ് മൂസയുെട മകളാെണന്ന്
പിന്നീട് െതളിഞ്ഞു, അവർ അബദ്ധത്തിൽ ഇന്ത്യൻ ൈസനികരുെട െവടിേയറ്റ് മരിച്ചു. ഒരു അടിസ്ഥാന തലത്തിൽ,
ഈ രണ്ടാമത്െത കുട്ടിെയ രക്ഷപ്െപടുത്തുന്നത് ആദ്യ കുട്ടിേയാട് െചയ്ത െതറ്റുകൾ തിരുത്താനുള്ള ഒരു
മാർഗമായാണ് ടിേലാ കാണുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, മിസ് െജബീൻ എന്ന് േറായ് ആവർത്തിച്ച് അടിവരയിടുന്നു

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
22

രണ്ടാമത്േതത് ടിേലായ്ക്ക് മാത്രമല്ല, സമൂഹത്തിന് െമാത്തത്തിൽ പ്രധാനമാണ്; േമൽപ്പറഞ്ഞ ഖണ്ഡികയിൽ, ഉദാഹരണത്തിന്,

മിസ് െജബീൻ രണ്ടാമൻ ഇന്ത്യെയ മുഴുവൻ വീണ്െടടുക്കാൻ വിധിക്കപ്െപട്ടവളാെണന്ന് േതാന്നുന്നു. അങ്ങെനെയങ്കിൽ,

അവൾക്ക് ഇത് െചയ്യാൻ കഴിയുന്ന ഒരു മാർഗ്ഗം, ടിേലായുെടയും അഞ്ജുമിന്െറയും ബന്ധത്െത മാതൃത്വത്തിേലക്ക് മാറ്റുകയും

അത് അവരുെട സ്വന്തം നിബന്ധനകളിൽ നിർവചിക്കാൻ അവെര അനുവദിക്കുകയും െചയ്യുക എന്നതാണ്. പ്രതീകാത്മകമായി, ഇത്

ഇന്ത്യക്ക് െമാത്തത്തിൽ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കും; ഹിന്ദു മാതൃരാജ്യത്േതാടുള്ള വിശ്വസ്തതയുെട അടിസ്ഥാനത്തിൽ

ഇന്ത്യൻ ഐഡന്റിറ്റി നിർവചിക്കുന്നതിനു പകരം,ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിെല ഏറ്റവും

ദുർബലരും ബഹിഷ് കൃതരുമായ ഗ്രൂപ്പുകെള ആലിംഗനം െചയ്യുന്നതിന്െറ (അമ്മയായി) അതിെന നിർവചിക്കാൻ നിർദ്േദശിക്കുന്നു.

അേതസമയം, ഈ അധ്യായം ആഘാതത്തിന്െറയും വിഭജനത്തിന്െറയും പ്രശ്നങ്ങൾ പര്യേവക്ഷണം െചയ്യുന്നത്

തുടരുന്നു. നാഗയുമായുള്ള വിവാഹത്തിന്െറ 14 വർഷക്കാലം, തിേലാ ഇരട്ട ജീവിതം നയിക്കുന്നു; അവർ ഇന്ത്യയുെട
ഭരണവർഗത്തിന്െറ ഭാഗമായ ഒരു പുരുഷന്െറ ഭാര്യയാണ് (കൂടുതൽ സ്ഥിതിഗതികേളാട് കൂടുതൽ അടുക്കുന്നു),
എന്നാൽ അവളുെട ജീവിതത്തിന്െറ ൈവകാരിക േകന്ദ്രം ഇപ്േപാഴും കശ്മീരിലും മൂസയിലുമാണ്. കശ്മീരിെല അവളുെട
അനുഭവങ്ങളുെട ൈവകാരികമായ അനന്തരഫലങ്ങൾ, നാഗയുെട കുടുംബത്തിന്െറ മുൻവിധികളും (തിേലാ
താരതമ്േയന കറുത്ത നിറമുള്ള ആളാണ്, നാഗയുെട മാതാപിതാക്കൾ അവെള ഒരിക്കലും അംഗീകരിച്ചില്ല) "അവളുെട
വിലാസത്തിൽ യഥാർത്ഥത്തിൽ തന്േറതല്ലാത്ത ഒരു ജീവിതം നയിക്കുക" എന്ന അവളുെട േബാധം
വർദ്ധിപ്പിക്കുകേയയുള്ളൂ. ആയിരിക്കരുത്" (235), അതിനാൽ "അവളുെട തലയ്ക്കുള്ളിെല ട്രാഫിക്ക്
ലഘൂകരിക്കാനുള്ള ശ്രമത്തിൽ [അത്] ട്രാഫിക് ൈലറ്റുകളിൽ വിശ്വസിക്കുന്നത് നിർത്തിയതായി
േതാന്നുന്നു" (236). എന്നിരുന്നാലും, അവളുെട വിടവാങ്ങൽ, തുടക്കത്തിൽ അവൾക്ക് വലിയ ആശ്വാസം
നൽകുന്നില്ല, മറ്റുള്ളവരിൽ നിന്നുള്ള അവളുെട േവർപാട് എവിെടെയങ്കിലും എല്ലായ് പ്േപാഴും കാവലിരിക്കുന്ന,
കശ്മീരിെല അറസ്റ്റിനുേശഷം ടിേലാ മറ്റുള്ളവരിൽ നിന്ന് സ്വയം െവട്ടിമാറ്റുന്നു:

മികച്ച സമയങ്ങളിൽ േപാലും [തിേലാ] ഒരു പ്രത്േയക സൗഹൃദ രാജ്യമായിരുന്നില്ല. എന്നാൽ അതിന്െറ
അതിർത്തികൾ അടച്ചുപൂട്ടുകയും ഏെറക്കുെറ സമ്പൂർണ്ണമായ ഒറ്റപ്െപടലിന്െറ ഭരണം
ആരംഭിക്കുകയും െചയ്തത് ഷിറാസ് സിനിമയിെല ട്െരയിൻ തകർച്ചയ്ക്ക് േശഷമാണ് (221).

ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം, എന്നിരുന്നാലും, ഭാഗികമായി വിഭജനങ്ങൾക്കപ്പുറത്തുള്ള

പ്രണയത്െതക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു കഥയാണ്, കൂടാെത േനാവൽ പര്യേവക്ഷണം െചയ്യുന്ന വ്യത്യസ്ത മത-വംശീയ

വിഭാഗങ്ങെളപ്േപാെല തിേലായും കർശനമായ അതിരുകളും "ഒറ്റപ്െപടലിസവും" നിരസിക്േകണ്ടതുണ്ട് എന്ന േപായിന്റ്

അടിവരയിടാൻ േറായ് േദശീയ അതിർത്തികളുെട ചിത്രം ഉപേയാഗിക്കുന്നു. സുഖപ്െപടുത്താൻ ഓർഡർ.

അധ്യായം 9

അദ്ധ്യായം 9 സംഗ്രഹം: "മിസ് െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റിന്െറ അകാല മരണം"

"മിസ്സ്" എന്ന് വിളിക്കപ്െപടണെമന്ന് എപ്േപാഴും നിർബന്ധിച്ചിരുന്ന മൂസയുെട മകൾ െജബീെന

പരിചയപ്െപടുത്തിക്െകാണ്ട് ആഖ്യാനം വീണ്ടും പിന്േനാട്ട് േപാകുന്നു. അവൾ മരിക്കുമ്േപാൾ അവൾക്ക് 3
വയസ്സ് തികഞ്ഞിരുന്നില്ല, ഒരു െവടിേയറ്റ് അവളുെട അമ്മയും മരിച്ചു. ഒരു മിതവാദി കശ്മീരി
വിഘടനവാദിയുെട െവടിേയറ്റ് മരിച്ചയാളുെട ശവസംസ്കാര ചടങ്ങ് വീക്ഷിക്കുകയായിരുന്നു ഈ ദമ്പതികൾ

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
23

മുസ്ലീം തീവ്രവാദി, സമീപത്ത് നിലയുറപ്പിച്ച ഇന്ത്യൻ ൈസനികർ ഒരു സ്േഫാടനം േകട്ട്

ആൾക്കൂട്ടത്തിന് േനെര െവടിയുതിർക്കാൻ തുടങ്ങി, െമാത്തം 17 േപർ െകാല്ലപ്െപട്ടു:

അടുത്ത െതരുവിെല ഒഴിഞ്ഞ കാർട്ടൂണിൽ മാംേഗാ ഫ്രൂട്ടിക്ക് മുകളിലൂെട കാർ ഓടിച്ചതാണ് സ് േഫാടനത്തിന്
കാരണെമന്ന് പിന്നീട് കണ്െടത്തി. ആെരയാണ് കുറ്റപ്െപടുത്േതണ്ടത്? ആരാണ് മാംേഗാ ഫ്രൂട്ടി പാക്കറ്റ്
ഉേപക്ഷിച്ചത് (ഫ്രഷ് 'എൻ' ചീഞ്ഞ) െതരുവിൽ? ഇന്ത്യേയാ കശ്മീേരാ? അേതാ പാക്കിസ്ഥാേനാ? ആരാണ്
അതിന് മുകളിലൂെട ഓടിച്ചത്? വസ്തുതകൾ ഒരിക്കലും സ്ഥാപിക്കപ്െപട്ടിട്ടില്ല. ആെരയും
കുറ്റപ്െപടുത്തിയില്ല. ഇതായിരുന്നു കാശ്മീർ. അത് കശ്മീരിന്െറ പിഴവായിരുന്നു (330).

കൂട്ടക്െകാലയുെട മറ്റ് ഇരകൾക്െകാപ്പം, മിസ് െജബീെനയും അവളുെട അമ്മെയയും രക്തസാക്ഷികളുെട

ശ്മശാനം എന്നറിയപ്െപടുന്ന െസമിത്േതരിയിൽ അടക്കം െചയ്തു.

കശ്മീരിെല കലാപം വർഷങ്ങളായി ക്രമാനുഗതമായി വർദ്ധിച്ചുെകാണ്ടിരിക്കുകയാെണങ്കിലും, മൂസ തന്െന

ആദ്യം കലാപത്തിൽ ഉൾപ്െപട്ടിരുന്നില്ല. എന്നിരുന്നാലും, ശവസംസ്കാര േവളയിൽ അദ്േദഹത്തിന്െറ
നിശബ്ദത അധികാരികളുെട ശ്രദ്ധ ആകർഷിച്ചു, േമജർ അമ്രിക് സിംഗിെന കാണാൻ അദ്േദഹത്െത
െകാണ്ടുവന്നു. മൂസയുെട പിതാവിന്െറ സുഹൃത്െതന്ന നിലയിൽ സിംഗ്, മൂസയുെട നഷ്ടത്തിൽ അനുേശാചനം
േരഖപ്െപടുത്തുകയും മൂസെയ േജാലി കണ്െടത്താൻ സഹായിക്കണെമന്ന് അവകാശപ്െപടുകയും െചയ്തു.
മൂസ ഈ ഓഫറുകൾ നിരസിച്ചപ്േപാൾ, സിംഗ് േപാകാൻ തിരിയുമ്േപാൾ അവെന പിടികൂടുകയും പരസ്യമായി
ഒരു കുപ്പി വിസ്കി നൽകുകയും െചയ്തു:

അരങ്േങറിയ നാടകത്തിെല നായകന്മാർക്കും പ്േരക്ഷകർക്കും തിരക്കഥ മനസ്സിലാക്കി. മൂസ ഈ

സമ്മാനം നിരസിച്ചാൽ, അത് അംറിക് സിങ്ങുമായുള്ള പരസ്യമായ യുദ്ധ പ്രഖ്യാപനമായിരിക്കും-
അത് അവെന, മൂസെയ മരിച്ചവെരപ്േപാെലയാക്കി. അദ്േദഹം അത് അംഗീകരിച്ചിരുന്െനങ്കിൽ,
അംരിക് സിംഗ് തീവ്രവാദികൾക്ക് വധശിക്ഷ നൽകുമായിരുന്നു […] മറ്െറന്െതങ്കിലും കാര്യങ്ങളിൽ
അവർ വിേയാജിക്കുന്നു, [ഓേരാ തീവ്രവാദ ഗ്രൂപ്പും] അധിനിേവശത്തിെല സഹപ്രവർത്തകർക്കും
സുഹൃത്തുക്കൾക്കും മരണമാണ് ശിക്ഷ എന്ന് സമ്മതിച്ചു (348).

മൂസ സിങ്ങിന്െറ സമ്മാനം നിരസിക്കുകയും ഉടൻ തന്െന ഒളിവിൽ േപാകുകയും െചയ്തു.

"മനുഷ്യത്വത്തിന്െറ സാദൃശ്യം മുറുെക പിടിക്കാൻ തന്െറ സഖാക്കെള പ്േരരിപ്പിക്കാൻ, അവർ
െവറുക്കുകയും അവർക്െകതിെര േപാരാടുകയും െചയ്ത കാര്യമായി മാറാതിരിക്കാൻ" പരമാവധി
ശ്രമിച്െചങ്കിലും, അടുത്ത ദിവസം അദ്േദഹം വീട് വിട്ട് കലാപത്തിൽ േചർന്നു. (352).

ഏകേദശം ഒമ്പത് മാസങ്ങൾക്ക് േശഷം, കശ്മീരിെല ഒരു ഹൗസ് േബാട്ടിന്െറ വിലാസം സഹിതം അദ്േദഹം ടിേലായ്ക്ക് ഒരു

കുറിപ്പ് അയച്ചു. ടിേലാ വന്ന് അകത്ത് കാണിച്ചു, ഗുൽറസ് എന്ന െചറുപ്പക്കാരൻ, രണ്ട് പൂച്ചക്കുട്ടികെള േപാക്കറ്റിൽ

കയറ്റി, മൂസയുെട കുടുംബത്േതാട് എന്താണ് സംഭവിച്ചെതന്ന് ടിേലാേയാട് പറഞ്ഞു. മൂസ പിന്നീട് എത്തി, ഗുൽറസ്

തയ്യാറാക്കിയ അത്താഴത്തിന് േശഷം വിശദീകരിച്ചു- ഗുൽറസിന് വികസന ൈവകല്യമുണ്െടന്നും സ്വന്തം

സുരക്ഷയ്ക്കായി േബാട്ടിൽ തന്െന തുടേരണ്ടി വന്െനന്നും: “അവന് ഗ്രാമത്തിൽ ജീവിക്കാൻ കഴിയില്ല […] അത്

അദ്േദഹത്തിന് വളെര അപകടകരമാണ്. ഗുൽ-കാക്കിെന നമ്മൾ 'മൗട്ട്' എന്ന് വിളിക്കുന്നു-അവൻ സ്വന്തം േലാകത്തിൽ,

സ്വന്തം നിയമങ്ങേളാെട ജീവിക്കുന്നു” (360).

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
24

ആ രാത്രിയിൽ, ടിേലായും മൂസയും ഒരുമിച്ച് ഉറങ്ങുകയും അവർ േവർപിരിഞ്ഞ സമയത്തിന്െറ കഥകൾ

ൈകമാറുകയും െചയ്തു. ടിേലാ അടുത്ത പത്ത് ദിവസം കാശ്മീർ പര്യടനം നടത്തി, ചിലപ്േപാൾ മൂസേയാെടാപ്പം.
പത്താം രാത്രി, അവൾ വീണ്ടും ഷഹീനിൽ താമസിച്ചു, ഒരു ൈസനിക െറയ്ഡിൽ അർദ്ധരാത്രിയിൽ അവൾ ഉണർന്നു.
ഏതാനും മണിക്കൂറുകൾക്ക് മുമ്പ് മൂസ േപായിരുന്നു, എന്നാൽ പട്ടാളക്കാർ ഗുൽെറസിെന അടിക്കുകയും അവന്െറ
ഒരു പൂച്ചക്കുട്ടിെയ കടലിേലക്ക് എറിയുകയും െചയ്തു. തുടർന്ന് അവർ ഗുൽറസിെനയും ടിേലാെയയും ഒരു
കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്ക് െകാണ്ടുവന്നു, അമ്രിക് സിംഗ്, ഗുൽെറസിെന കരയിേലക്ക് െകാണ്ടുേപായി െവടിവച്ചു.

സിംഗ് ടിേലാെയ ഷിറാസ് സിനിമയിേലക്ക് െകാണ്ടുേപായി ഒരു വനിതാ േചാദ്യം െചയ്യൽ എസിപി പിങ്കിക്ക് ൈകമാറി.

എന്നിരുന്നാലും, ദാസ്ഗുപ്തയുമായുള്ള ബന്ധം ഉറപ്പിച്ചുെകാണ്ട്, വലിയ പരിക്ക് ഒഴിവാക്കാനും അവളുെട േമാചനം

ഉറപ്പാക്കാനും തിേലായ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു. ഒരിക്കൽ നാഗ അവെള ഒരു േഹാട്ടലിേലക്ക് െകാണ്ടുേപായി, ഒരു ഇടനിലക്കാരൻ വഴി

ടിേലായുമായി ബന്ധപ്െപടാൻ മൂസയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു, അവെള സുരക്ഷിതമായ ഒരു വീട്ടിേലക്ക് െകാണ്ടുവന്നു. അവിെട െവച്ച്

മൂസ ടിേലാേയാട് പറഞ്ഞു, അവൾ തനിെയ സുരക്ഷിതയല്ല, ഒന്നുകിൽ അവൾ വിവാഹം കഴിക്കണം അല്െലങ്കിൽ അവളുെട

അമ്മയുെട അടുത്േതക്ക് മടങ്ങണം; എന്നിരുന്നാലും, യുദ്ധം അവസാനിക്കുമ്േപാൾ അവെള കണ്െടത്താെമന്ന് അദ്േദഹം

വാഗ്ദാനം െചയ്തു. േഹാട്ടലിേലക്കുള്ള മടക്കയാത്രയിൽ, ടിേലാ ഗുൽറസിന്െറയും ആരിഫയുെടയും മിസ് െജബീന്െറയും

ശവക്കുഴിയിൽ നിന്നു.

ഡൽഹിയിൽ തിരിച്െചത്തിയതിന് െതാട്ടുപിന്നാെല നാഗെയ തിേലാ വിവാഹം കഴിച്ചു, എന്നാൽ വിവാഹം

കഴിഞ്ഞ് രണ്ട് മാസത്തിന് േശഷം, മൂസയിൽ നിന്ന് താൻ ഗർഭിണിയാെണന്ന് അവൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. അവൾ
ഗർഭച്ഛിദ്രം നടത്താൻ തീരുമാനിച്ചത് കുട്ടിയുെട പിതൃത്വം െകാണ്ടല്ല, മറിച്ച് "അമ്മയുമായുള്ള
ബന്ധത്തിൽ തനിക്കുണ്ടായ വിചിത്രവും അപകടകരവുമായ മത്സ്യങ്ങൾ നിറഞ്ഞ അേത സമുദ്രത്തിൽ
താൻ ഉൽപാദിപ്പിച്ച െചറിയ മനുഷ്യന് വിലേപേശണ്ടിവരുെമന്ന് അവൾ ഭയപ്െപട്ടിരുന്നു" ( 397). അവൾ
േബാധരഹിതയായി ആശുപത്രി വിട്ട് ഒരു െസമിത്േതരിയിേലക്ക് അലഞ്ഞുനടന്നു, അവിെട അവൾ ഒരു
ശവക്കുഴിയിൽ കിടന്ന് കരഞ്ഞു. ഈ ശ്മശാനത്തിലായിരുന്നു അഞ്ജും പിന്നീട് അവളുെട വീട് ഉണ്ടാക്കിയത്,
ഒടുവിൽ ടിേലാ തന്െന മടങ്ങിെയത്തും.

അധ്യായം 9 വിശകലനം

എട്ടാം അധ്യായത്തിന്െറ അവസാനത്തിൽ, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് സ്ഥിതി െചയ്യുന്ന െസമിത്േതരിെയ മൂസയുെട മകെള അടക്കം

െചയ്തിരിക്കുന്ന െസമിത്േതരിയുമായി േറായ് വ്യക്തമായി താരതമ്യം െചയ്യുന്നു:

ഈ രീതിയിൽ [മിസ് െജബീൻ ദി െസക്കന്റ്] അവളുെട പുതിയ ജീവിതം ആരംഭിച്ചത്, പതിെനട്ട് വർഷങ്ങൾക്ക്
മുമ്പ്, അവളുെട യുവ പൂർവ്വികയായ മിസ് െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റ് അവെള അവസാനിപ്പിച്ചതിന് സമാനമായ ഒരു
സ്ഥലത്ത്, എന്നിട്ടും ഒരു േലാകത്തിന് പുറത്തായിരുന്നു (311).

9-ാം അധ്യായത്തിൽ, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന്െറ വിപരീതമായി കാശ്മീർ പ്രവർത്തിക്കുന്ന വിശാലമായ

വഴികളിേലക്ക് വായനക്കാെര അറിയിക്കുന്നതിനാണ് ഈ താരതമ്യം ഉദ്േദശിക്കുന്നെതന്ന് വ്യക്തമാകും,
പ്രത്േയകിച്ചും ജീവിതവും മരണവും സംബന്ധിച്ച വിഷയങ്ങൾ. ഓേരാ സ്ഥലത്തും മരണം വ്യാപകമാണ്,
മരിച്ചവെര ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരിൽ നിന്ന് േവർതിരിക്കുന്ന അതിർത്തികൾ ഡൽഹിയിെലന്നേപാെല
കശ്മീരിലും അവ്യക്തമാണ്; കശ്മീരികളുെട ജീവിതം അങ്ങെനയാണ്

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
25

മരണങ്ങളുെടയും ശവസംസ്കാരങ്ങളുെടയും അനന്തമായ പരമ്പര, മരിച്ചവർ സ്ഥിരവും ആന്തരികവുമായ സാന്നിധ്യമാണ്.

മൂസ പറയുന്നതുേപാെല: “[ഞാൻ] നമ്മുെട കശ്മീരിൽ മരിച്ചവർ എന്േനക്കും ജീവിക്കും; ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർ ചത്തവർ

മാത്രമാണ്, നടിച്ചുെകാണ്ട്” (349).

എന്നിരുന്നാലും, കശ്മീരിൽ, ജീവിതത്തിനും മരണത്തിനും ഇടയിലുള്ള അതിർവരമ്പുകളുെട ഈ

മങ്ങൽ, പിന്നീട് ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിെല ടിേലായ്ക്ക് ലഭിക്കുന്ന ആശ്വാസത്തിന്െറ
ഉറവിടമല്ല. ഒന്ന്, മരിച്ചവർ പ്രാഥമികമായി കാശ്മീരി സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന് േവണ്ടി
രക്തസാക്ഷികളായി "എന്േനക്കും ജീവിക്കും", അതായത് അവരുെട മരണം അക്രമത്തിന്െറ ചക്രം
ശാശ്വതമാക്കുകയും കൂടുതൽ ആളുകെള തീവ്രവാദത്തിേലക്ക് നയിക്കുകയും കൂടുതൽ
െകാലപാതകങ്ങളിേലക്ക് നയിക്കുകയും െചയ്യുന്നു എന്നാണ്. മിസ് െജബീനും അവളുെട
അമ്മയും, ഒരു കാശ്മീരി വിഘടനവാദിയുെട ശവസംസ്കാര ചടങ്ങിനിെട, മറ്റ് വിഘടനവാദികളാൽ
വളെര മേതതരത്വവും സഹിഷ്ണുതയും കാരണം െകാല്ലപ്െപട്ടു. ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർ
“മരിച്ചവരും നടിക്കുന്നവരുമാണ്” എന്ന മൂസയുെട പരാമർശവും ശ്രദ്േധയമാണ്. ഒരർത്ഥത്തിൽ,
ഏത് നിമിഷവും മരണം സംഭവിക്കാവുന്ന ഒരു യുദ്ധേമഖലയിെല ജീവിതത്തിന്െറ
അനിശ്ചിതത്വത്െതക്കുറിച്ച് മൂസ ഒരു പ്രസ്താവന നടത്തുകയാണ്. എന്നിരുന്നാലും, മൂസയുെട
വാക്കുകൾ ആലങ്കാരികമായി വായിക്കാം.

ടിേലായുമായുള്ള സംഭാഷണത്തിനിടയിൽ മൂസയ്ക്ക് ഇങ്ങെന േതാന്നുന്നത് എന്തുെകാണ്ടാെണന്നതിന്െറ ഒരു സൂചന,

കശ്മീരിെല "വിഡ്ഢിത്തം" (377) എന്ന് അദ്േദഹം വിളിക്കുന്നതിെന വിലപിച്ചപ്േപാൾ - കശ്മീരികൾക്കിടയിലുള്ള

അഭിപ്രായവ്യത്യാസങ്ങൾ കുറയ്ക്േകണ്ടതിന്െറ ആവശ്യകതയും േപരിൽ കടുത്ത അല്െലങ്കിൽ തീവ്ര നിലപാടുകൾ

സ്വീകരിക്േകണ്ടതിന്െറ ആവശ്യകതയും. സ്വാതന്ത്ര്യം ഉറപ്പിക്കുന്നതിന്െറ. കാശ്മീരി വിഘടനവാദികൾക്കിടയിെല

വിഭജനം ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ ചൂഷണം െചയ്യുന്നുെവന്ന് േനാവൽ മുമ്പ് േരഖപ്െപടുത്തിയിട്ടുള്ളതിനാൽ, എല്ലാവരും "ഒേര

രീതിയിൽ ചിന്തിക്കണം, ഒേര കാര്യം ആഗ്രഹിക്കുന്നു" (377) എന്ന മൂസയുെട വിശ്വാസം മനസ്സിലാക്കാവുന്നേതയുള്ളൂ.

എന്നിരുന്നാലും, ൈവവിധ്യവും അവ്യക്തതയും ആേഘാഷിക്കുന്ന ഒരു േനാവലിൽ, അത് (മീസയുെട

വാക്കുകളിൽ) "നശീകരണ"ത്തിേലക്കും നയിക്കും (377). വിഭജനങ്ങൾ േവദനയുെട ഉറവിടമാകുന്നത് േപാെല,
ജീവിതത്തിന് അതിന്െറ സമ്പന്നതയും അർത്ഥവും നൽകുന്നതിന്െറ ഭാഗമാണ് അവെയന്ന് േറായ്
അഭിപ്രായപ്െപടുന്നു. ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന്െറ വിപരീതമായി കാശ്മീർ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഒരു മാർഗ്ഗം
അതിന്െറ വ്യത്യാസത്േതാടുള്ള സമീപനമാണ്; ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ്, അനവധി അസ്വാഭാവികളുേടയും
പുറത്താക്കപ്െപട്ടവരുേടയും ആശ്േലഷിക്കുന്നതിലൂെട ഊർജ്ജസ്വലമായ ഒരു സമൂഹമായി മാറുന്നു,
അേതസമയം കാശ്മീർ തന്െന "നിലവാരമാക്കാൻ" (377) നിർബന്ധിതമാകുമ്േപാൾ ക്രേമണ കൂടുതൽ
നിർജീവമാകുന്നു. ഗുൽറസിന്െറ മരണം െതളിയിക്കുന്നതുേപാെല, കാശ്മീരിൽ യഥാർത്ഥ േലാകത്േതക്കാൾ
"[അവരുെട] സ്വന്തം േലാകത്ത്[360) ജീവിക്കുന്നവർക്ക് (360) ബദൽ ഇടങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയില്ല.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
26

അധ്യായങ്ങൾ 10-12

അധ്യായം 10 സംഗ്രഹം: "അത്യന്തം സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം"

ഇപ്േപാൾ, ജന്നത്ത് ഹൗസിെല താമസക്കാർ ഒരു ദിനചര്യയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കുന്നു. അഞ്ജും തിേലായും മിസ്
െജബീെന രണ്ടാമെന പരിപാലിക്കുന്നു, തിേലാ കുട്ടികൾക്ക് പാഠങ്ങൾ നൽകുകയും “ഉറുദുവും സന്േതാഷത്തിന്െറ
കലയും പഠിക്കുകയും െചയ്യുന്നു” (403), സദ്ദാമും ൈസനബും പ്രണയത്തിലാകുകയും വഴിെതറ്റിയതും
പരിക്േകറ്റതുമായ നിരവധി മൃഗങ്ങെള ദത്െതടുക്കുകയും െചയ്യുന്നു. . ശ്മശാനത്തിന് ചുറ്റും തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്ന
മയക്കുമരുന്ന് ഉപേയാക്താക്കൾക്ക് േജാലി നൽകുന്ന വീട് സ്വന്തമായി പച്ചക്കറികളും വളർത്തുന്നു: “കൂടുതൽ
കഴിവുള്ള ചില അടിമകെള പൂന്േതാട്ടത്െതയും മൃഗങ്ങെളയും സഹായിക്കാൻ റിക്രൂട്ട് െചയ്തു. അത് അവർക്ക്
താൽക്കാലിക ആശ്വാസം നൽകുന്നതായി േതാന്നി” (405).

പുറംേലാകത്ത് ഹിന്ദു േദശീയത ശക്തി പ്രാപിക്കുകയും അക്രമമായി െപാട്ടിപ്പുറപ്െപടുകയും െചയ്യുന്നു.

എന്നിരുന്നാലും, ൈസനബിന്െറ വിവാഹത്തിന് അഞ്ജുമിേനാട് ആവശ്യപ്െപടാൻ സദ്ദാം ഈ നിമിഷം
തിരഞ്െഞടുക്കുന്നു. വാസ്തവത്തിൽ, അഞ്ജും സംശയങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിക്കുമ്േപാൾ, സദ്ദാം വിശദീകരിക്കുന്നത്,
പുറംേലാകത്ത് സംഭവങ്ങൾ അരങ്േങറുന്ന രീതി മൂലമാണ് പ്രതികാരത്തിനുള്ള തന്െറ അന്േവഷണം മാറ്റിെവച്ച്
വിവാഹം കഴിക്കാൻ തനിക്ക് േതാന്നുന്നത്; "[അവന്െറ] ആളുകൾ ഉയിർത്െതഴുന്േനറ്റു" (411) എന്നതിനാൽ, തന്െറ
സ്വന്തം ഇടെപടൽ ഇനി ഒരു മാറ്റവും ഉണ്ടാക്കില്െലന്ന് പറഞ്ഞുെകാണ്ട് അദ്േദഹം അഞ്ജുമിന് ദലിതർ
പശുവിന്െറ ശവങ്ങൾ ഒരു സർക്കാർ ഉദ്േയാഗസ്ഥന്െറ വസ്തുവിേലക്ക് എറിയുന്നതിന്െറ വീഡിേയാ കാണിക്കുന്നു.

വിവാഹത്തിന് ഒരു മാസം മുമ്പ്, എല്ലാവേരയും ഒരു വിേനാദയാത്രയ്ക്ക് െകാണ്ടുേപാകുകയാെണന്ന് സദ്ദാം പറയുന്നു.

അഞ്ജും, സയീദ, നിമ്േമാ, ൈസനബ്, ടിേലാ, മിസ് െജബീൻ, സദ്ദാം എന്നിവെരല്ലാം ഒരു കാറിൽ കയറി നഗരത്തിന് പുറത്േതക്ക്

േപാകുന്നു, ഒടുവിൽ ഒരു മാളിൽ നിർത്തി. അവർ ഒരു െറസ്റ്േറാറന്റിൽ ഉച്ചഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ താമസമാക്കി, എന്തിനാണ്

അവെര അവിെട െകാണ്ടുവന്നെതന്ന് സദ്ദാം വിശദീകരിക്കുന്നു: അവന്െറ അച്ഛൻ മരിച്ചു “[ഇവിെട] ഈ െകട്ടിടം

ഇപ്േപാൾ നിലെകാള്ളുന്നു. അത് വരുന്നതിനുമുമ്പ് ഇവിെട േഗാതമ്പ് വയലുകളാൽ ചുറ്റപ്െപട്ട

ഗ്രാമങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു” (417). അഞ്ജും അസ്വസ്ഥയായി, തന്െറ പിതാവിന് "ശരിയായ" ഹിന്ദു ശവസംസ് കാരം നൽകിെയന്ന്

സദ്ദാം അവെള ആശ്വസിപ്പിക്കാൻ ശ്രമിച്െചങ്കിലും, അവർ കൂടുതൽ കാര്യങ്ങൾ െചയ്യണെമന്ന് അവൾ

നിർബന്ധിക്കുന്നു:

ഒരു വലിയ ചർച്ചയ്ക്ക് േശഷം, സദ്ദാമിന്െറയും ൈസനബിന്െറയും മക്കൾക്ക് അവരുെട

മുത്തച്ഛന്െറ സാന്നിധ്യം അനുഭവിക്കുന്നതിനായി ഒരു കടയിൽ നിന്ന് അവന്െറ േപരിൽ ഒരു ഷർട്ട്
വാങ്ങി (ദർഗകളിൽ ആളുകൾ ചാദർ വാങ്ങുന്നത് േപാെല) പഴയ ശ്മശാനത്തിൽ അടക്കം െചയ്യാൻ
തീരുമാനിച്ചു. അവർ വളർന്നപ്േപാൾ അവർക്ക് ചുറ്റും (418).

തിരിെക െസമിത്േതരിയിൽ, സംഘം സദ്ദാമിന്െറ “അച്ഛെന” വിശ്രമിക്കാൻ കിടത്തുന്നു, ഒപ്പം ടിേലായുെട

അമ്മയുെട ചിതാഭസ്മവും. ഇമാം സിയാവുദ്ദീൻ നിർവ്വഹിക്കുന്നു, ഒരു ക്രിസ്ത്യൻ പ്രാർത്ഥനയ്ക്ക്
പകരമായി േഷക്സ്പിയറിൽ നിന്നുള്ള അമ്മയുെട പ്രിയപ്െപട്ട ഭാഗം ടിേലാ വായിക്കുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
27

സദ്ദാമും ൈസനബും ഒരു മാസത്തിന് േശഷം വിവാഹിതരാകുന്നത് നിരവധി ഹിജഡകളായ േഡാ. ആസാദ്
ഭാരതിയയും സുഹൃത്തുക്കളായ സദ്ദാമും പങ്െകടുത്ത വിവാഹത്തിൽ വർഷങ്ങളായി പലതരം േജാലികൾ
െചയ്തിട്ടുണ്ട്. വിവാഹേശഷം ഹസ്രത്ത് സർമാദിന്െറ ദർഗ സന്ദർശിക്കാൻ വിവാഹിതരായ ദമ്പതികളും
അവേരാട് ഏറ്റവും അടുത്തവരും അനുഗ്രഹം േതടുന്നു.

മൂന്നാഴ്ചയ്ക്ക് േശഷം, ബസ്തർ വനത്തിൽ നിന്ന് േരവതി എന്ന സ്ത്രീയിൽ നിന്ന് ഭാരതിയയ്ക്ക് ഒരു കത്ത്
ലഭിക്കുന്നു, അവിെട കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ശക്തികൾ ഭൂമി െവട്ടിത്െതളിക്കുന്നതിനും അവിടത്െത
തദ്േദശവാസികെള പുറത്താക്കുന്നതിനുെമതിെര േപാരാടുന്നു. േരവതി മിസ് െജബിൻ രണ്ടാമന്െറ
ജീവശാസ്ത്രപരമായ അമ്മയാണ്, അതിനാൽ ഭാരതിയ കത്ത് അഞ്ജും, ടിേലാ, സദ്ദാം ഹുൈസൻ
എന്നിവർക്ക് ഉറക്െക വായിക്കുന്നു.

തന്െറ സന്േദശം ലഭിക്കുമ്േപാേഴക്കും താൻ മരിച്ചിരിക്കുെമന്ന് വിശദീകരിച്ച് േരവതി തന്െറ ജീവിതകഥ

പറയുന്നു. അവളുെട അച്ഛൻ അമ്മെയ ഉപദ്രവിച്ചു, അതിനാൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റുകാരനായ
മുത്തച്ഛനാണ് േരവതിെയ വളർത്തിയത്. േകാേളജിൽ പഠിക്കുമ്േപാൾ അവളുെട മാേവായിസ്റ്റ്
േബാധ്യങ്ങൾ സജീവതയിേലക്ക് ആഴ്ന്നിറങ്ങി: "ഞാൻ പാർട്ടിയുെട പാർട്ട് ൈടമറായും െകാറിയർ ആയും
േജാലി െചയ്തു. പിന്നീട് [അതായത് േകാേളജിന് േശഷം] ഞാൻ മഹിളാ സംഘത്തിൽ-വനിതാ സംഘടനയിൽ
പ്രവർത്തിച്ചു, േചരികളിലും ഗ്രാമങ്ങളിലും ക്ലാസ് അവേബാധം സൃഷ്ടിച്ചു” (426). ഈ നിലപാട് അവെള
ഗണ്യമായ അപകടത്തിേലക്ക് നയിച്ചു, കാരണം ഈ പ്രേദശത്ത് കമ്മ്യൂണിസത്െത
അടിച്ചമർത്താനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ സർക്കാർ ശക്തമാക്കിയിരുന്നു. ഒടുവിൽ േരവതിെയ േപാലീസ്
കസ്റ്റഡിയിെലടുത്ത് പീഡിപ്പിക്കുകയും ബലാത്സംഗം െചയ്യുകയും െചയ്തു. അവൾ
രക്ഷപ്െപട്െടങ്കിലും പിന്നീട് അവൾ ഗർഭിണിയാെണന്ന് കണ്െടത്തി. കുഞ്ഞിെന െകാല്ലാൻ ആദ്യം
പദ്ധതിയിട്െടങ്കിലും തീരുമാനം മാറ്റി കുട്ടിെയ ഡൽഹിയിേലക്കുള്ള യാത്രയിൽ വിട്ടു.

ഈ കഥ േകൾക്കുന്നവെര സ്പർശിക്കുകയും മിസ് െജബീൻ ഒരു ദിവസം അവളുെട അമ്മെയക്കുറിച്ച് പഠിക്കണെമന്ന്

തീരുമാനിക്കുകയും െചയ്യുന്നു (പക്േഷ അവളുെട അച്ഛെനയല്ല). അവർ അവെള ഉദയാ െജബീൻ എന്ന് പുനർനാമകരണം

െചയ്യുകയും െചയ്യുന്നു (“ഉദയ” എന്നത് േരവതി തന്െറ കുട്ടിക്ക് തിരഞ്െഞടുത്ത േപരാണ്). അടുത്ത ദിവസം, സംഘം േരവതിയുെട

കത്ത് െസമിത്േതരിയിൽ കുഴിച്ചിടുകയും അവളുെട ശവസംസ്കാരം നടത്തുകയും െചയ്യുന്നു:

േഡാ.ആസാദ് ഭാരതിയ െചങ്െകാടി വാങ്ങി. േരവതിയുെട കത്ത് വായു കടക്കാത്ത പാത്രത്തിൽ

െവച്ച േശഷം െകാടിയിൽ െപാതിഞ്ഞു. അത് അടക്കം െചയ്യപ്െപടുമ്േപാൾ അദ്േദഹം 'ദി
ഇന്റർനാഷണലിന്െറ' ഹിന്ദി പതിപ്പ് പാടി അവൾക്ക് മുഷ്ടി ചുരുട്ടി െറഡ് സല്യൂട്ട് നൽകി (432).

അധ്യായം 11 സംഗ്രഹം: "ഭൂവുടമ"

േനാവൽ ദാസ്ഗുപ്തയുെട ആഖ്യാനത്തിേലക്ക് തിരിച്ചുവരുന്നു. ദാസ്ഗുപ്തയ്ക്ക് മദ്യപാന പ്രശ് നമുണ്ടായി, േജാലിയും ഭാര്യയും

നഷ് ടപ്െപട്ടു, ടിേലായുെട പഴയ അപ്പാർട്ട് െമന്റിേലക്ക് താമസം മാറി, അവിെട അദ്േദഹം ടിേലായുെട പഴയ േപപ്പറുകൾ വായിക്കാനും

സംഘടിപ്പിക്കാനും സമയം െചലവഴിക്കുന്നു. ഇതിന്െറ ഫലമായി, അദ്േദഹം കശ്മീരി വിഘടനവാദത്േതാട് അനുഭാവം പുലർത്തുന്നു,

എന്നിരുന്നാലും അദ്േദഹം പരസ്യമായി പ്രവർത്തിക്കാൻ ഉദ്േദശിക്കുന്നില്ല.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
28

അവന്െറ പുതിയ കാഴ്ചകൾ പ്രക്േഷപണം െചയ്തു. അേതസമയം, കശ്മീർ അക്രമാസക്തവും അപകടകരവുമായ

സ്ഥലമായി തുടരുന്നു.

സുരക്ഷാ േസന ആളുകെള ആക്രമിക്കുന്ന സാഹചര്യമില്ല. ഇപ്േപാൾ േനെര മറിച്ചാെണന്ന്

േതാന്നുന്നു. ജനങ്ങൾ - സാധാരണക്കാർ, തീവ്രവാദികളല്ല - ൈസന്യത്െത ആക്രമിക്കുന്നു.
ൈകകളിൽ കല്ലുമായി െതരുവിലിറങ്ങുന്ന കുട്ടികൾ േതാക്കുകളുമായി ൈസനികെര
അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു; വടികളും ചട്ടുകങ്ങളും െകാണ്ട് സായുധരായ ഗ്രാമങ്ങൾ പർവതനിരകൾ
തൂത്തുവാരുന്നു, ൈസനിക ക്യാമ്പുകൾ (435).

എന്നിരുന്നാലും, ൈസന്യത്തിന് ഒരിക്കൽ കൂടി േമൽക്ൈക ലഭിക്കുെമന്നും, മുഴുവൻ സാഹചര്യവും

ആണവയുദ്ധത്തിേലക്ക് നീങ്ങാൻ സാധ്യതയുണ്െടന്നും ദാസ്ഗുപ്ത പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.

ഒരു സായാഹ്നത്തിൽ തിേലാെയ േതടി മൂസ അപ്പാർട്ട്െമന്റിന് സമീപം നിർത്തിയെതങ്ങെനെയന്ന് ദാസ്ഗുപ്ത

വിവരിക്കുന്നു. രാഷ് ട്രീയ ചർച്ചകൾ ഒഴിവാക്കി അത്താഴസമയത്ത് ഇരുവരും സൗഹൃദ സംഭാഷണം നടത്തി.
എന്നിരുന്നാലും, മൂസ "[കാശ്മീരിെനക്കുറിച്ച്] ശരിയായിരിക്കാം, പക്േഷ [അവൻ] ഒരിക്കലും
വിജയിക്കുകയില്ല" (437) എന്ന് ദാസ്ഗുപ്ത പറഞ്ഞു. "വിപരീതമായത്" താൻ വിശ്വസിക്കുന്നുെവന്ന് മൂസ
പ്രതികരിച്ചു: "ഞങ്ങൾ െതറ്റിദ്ധരിച്േചക്കാം, പക്േഷ ഞങ്ങൾ ഇതിനകം വിജയിച്ചു" (437). ദാസ്ഗുപ്ത ഇതുവെര
കാണുന്ന ഒേരെയാരു ആളുകളിൽ ഒരാളായ നാഗേയാട് അദ്േദഹം േചാദിച്ചു: ടിേലായുെട അഭാവത്തിൽ ഇരുവരും
വീണ്ടും ബന്ധപ്െപട്ടു, "േറഡിേയായിേലാ േപാഡ് കാസ് റ്േറാ ആകാം" (438) "ഒരുതരം പഴയ സംഗീത ചാനൽ"
ആരംഭിക്കുന്നതിെനക്കുറിച്ച് ആേലാചിക്കുന്നു.

മൂസ േപാകുന്നതിന് െതാട്ടുമുമ്പ്, ദാസ്ഗുപ്ത അവേനാട് അമ്രിക് സിങ്ങിെന െകാന്േനാ എന്ന് േചാദിച്ചു, "അവെന സ്വയം

െകാല്ലാൻ പ്േരരിപ്പിച്ചു" എന്ന് മൂസ വിശദീകരിക്കുന്നു (438). സിംഗ് യുൈണറ്റഡ് സ്റ്േററ്റ്സിൽ എങ്ങെന

താമസിക്കുന്നുെവന്ന് കാണാൻ വിവിധ കാശ്മീരികൾ എത്തി, അവന്െറ മുൻ ഇരകൾ അവന്െറ വീടിനും േജാലിസ്ഥലത്തിനും

മറ്റും ചുറ്റും തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്ന കാഴ്ച സിങ്ങിെന ആത്മഹത്യയിേലക്ക് നയിച്ചു. ഇതാണ് ആത്യന്തികമായി

ഇന്ത്യയ്ക്കും സംഭവിക്കുകെയന്നും മൂസ പറയുന്നു.

അപ്പാർട്ട്െമന്റിൽ തനിച്ചിരിക്കുമ്േപാൾ ദാസ്ഗുപ്ത ഇതിെനക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുന്നു. ചുറ്റുമുള്ള േലാകം ഇതിനകം

"അഴിഞ്ഞുവീഴുക" (440) ആെണന്ന് അദ്േദഹം ആശങ്കപ്െപടുന്നു, കൂടാെത താനും അങ്ങെന െചയ്യുെമന്ന് ഭയപ്െപടുന്നു.

േപാഡ് കാസ്റ്റിെനക്കുറിച്ച് നാഗയുമായി ബന്ധപ്െപടണെമന്ന് അയാൾ മനസ്സിലാക്കുന്നു, പക്േഷ ആദ്യം മദ്യപിക്കാൻ

തീരുമാനിക്കുന്നു.

അധ്യായം 12 സംഗ്രഹം: “ഗുയിഹ് ക്േയാം”

മൂസ തന്െറ "വീണ്െടടുക്കലുകൾ" ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകുകയും മൂന്ന് പകലും

രാത്രിയും ടിേലായുമായി വീണ്ടും ബന്ധപ്െപടുകയും െചയ്യുന്നു. അതിനുേശഷം, കാശ്മീരിേലക്ക് മടങ്ങാനും
"ഒരു പഴയ യുദ്ധത്തിന്െറ ഒരു പുതിയ ഘട്ടം, ഇത്തവണ അവൻ മടങ്ങിവരില്ല" (443). എന്നിരുന്നാലും, തന്െറ
പുതിയ വീട്ടിൽ സമാധാനം കണ്െടത്തിയതിനാൽ തന്െറ മരണത്െത േനരിടാൻ ടിേലായ്ക്ക്
കഴിയുെമന്നറിയുന്നതിൽ അയാൾ ആശ്വസിക്കുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
29

അേത രാത്രിയിൽ, അഞ്ജും ഉറങ്ങാൻ കഴിയാത്തതിനാൽ െസമിത്േതരിയിൽ ചുറ്റിനടന്നു, വിവിധ

ശവക്കുഴികളിൽ പ്രാർത്ഥനകൾ െചാല്ലുകയും മിസ് ഉദയാ െജബീെന അവരുെട താമസക്കാർക്ക്
പരിചയപ്െപടുത്തുകയും െചയ്തു. അവൾ കുട്ടിെയ െസമിത്േതരിയിൽ നിന്ന് പ്രധാന േറാഡിേലക്ക്
െകാണ്ടുേപാകുന്നു; േജാഡി നക്ഷത്രങ്ങെള േനാക്കുകയും തുടർന്ന് ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിേലക്ക്
മടങ്ങുകയും െചയ്യുന്നു, അവിെട എല്ലാവരും ഉറങ്ങുന്നു. ഒേരെയാരു അപവാദം "ഗുയിഹ് ക്േയാം ചാണക
വണ്ട്" ആണ്, അവൻ "ഡ്യൂട്ടിയിലാണ്, സ്വർഗ്ഗം വീണാൽ േലാകത്െത രക്ഷിക്കാൻ വായുവിൽ കാലുകൾ
െവച്ച് പുറകിൽ കിടക്കുന്നു" (443). എന്തായാലും അവസാനം എല്ലാം നടക്കുെമന്നാണ് ഉദയ െജബീന്െറ വരവ്
എന്ന് അവനറിയാം.

അധ്യായങ്ങൾ 10-12 വിശകലനം

അവിെട താമസിക്കുന്നവർക്ക്, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് അവർക്ക് സുഖം പ്രാപിക്കാനും പൂർണ്ണ

ജീവിതം നയിക്കാനുമുള്ള ഒരു സ്ഥലമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, േനാവലിന്െറ വിശാലമായ
പശ്ചാത്തലത്തിൽ, േലാകത്തിൽ നിന്നുള്ള ഈ പിൻവാങ്ങലിന്െറ അർത്ഥെമന്താെണന്ന്
േചാദിക്കുന്നത് മൂല്യവത്താണ്, പ്രത്േയകിച്ചും ഇന്ത്യെയ ബാധിക്കുന്ന പ്രതിസന്ധികെളാന്നും
പരിഹരിച്ചിട്ടില്ലാത്തതിനാൽ - കശ്മീരിെല യുദ്ധം, ഹിന്ദു േദശീയതയുെട ഉദയം മുതലായവ. സദ്ദാം
ഹുൈസൻ ഈ വിഷയം വ്യക്തമായി ഉന്നയിക്കുന്നത് തന്െറ പിതാവിന് േവണ്ടി പ്രതികാരം
െചയ്േയണ്ടതില്െലന്ന് അദ്േദഹം പ്രഖ്യാപിക്കുമ്േപാൾ; ൈസനബിെനാപ്പം തന്െറ സ്വകാര്യ
സന്േതാഷം പിന്തുടരാൻ അദ്േദഹത്തിന് സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്.

സാമൂഹ്യപ്രശ്നങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഈ പിന്മാറ്റം, േറായ് അഭിസംേബാധന െചയ്യാൻ വളെരയധികം

സമയം ചിലവഴിച്ചത് വായനക്കാർക്ക് വിചിത്രമായി േതാന്നിേയക്കാം, എന്നാൽ അതിെനക്കുറിച്ചുള്ള
ഒരു ചിന്താഗതി ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന്െറ േപരിലാണ്-അതായത്, "പറുദീസ" ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന്െറ
േപരിലാണ്. ഒരു ആലങ്കാരിക അർത്ഥത്തിൽ, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിൽ താമസിക്കുന്നവർ ഇതിനകം
മരിച്ചു, ആ വീട് തന്െന കാലത്തിനും ചരിത്രത്തിനും പുറത്ത് നിലനിൽക്കുന്നു. എല്ലാം സംഭവിച്ചിട്ടും
േനാവലിന്െറ കാലഘട്ടത്തിൽ "അധികമായി ഒന്നും [[]] മാറിയിട്ടില്ല" (421) എന്ന് അഞ്ജും
അവകാശപ്െപടുന്നത് എന്തുെകാണ്ടാെണന്ന് വിശദീകരിക്കാൻ ഇത് സഹായിക്കുന്നു;
െസമിത്േതരിയുെട േലാകം ശാശ്വതമാണ്, തത്ഫലമായി കഥയുെട ഗതിയിൽ നടക്കുന്ന എല്ലാ
സംഭവങ്ങളാലും മാറ്റമില്ല (പ്രത്േയകിച്ച് കശ്മീരിൽ). ആ കുറിപ്പിൽ, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിെല
അധ്യായങ്ങൾ േനാവലിന്െറ ബാക്കി ഭാഗങ്ങൾ പുസ്തകമാക്കുന്നു എന്നത് ശ്രദ്േധയമാണ്.
ഫലത്തിൽ, േനാവൽ ഒരു വ്യക്തിഗത മനുഷ്യജീവിതത്തിന്െറ ഘടനെയ അനുകരിക്കുന്നു,

േനാവലിന്െറ ഘടന ഒരു തുറന്ന കഥയിൽ അടച്ചുപൂട്ടലിന്െറ ഒരു േബാധം നൽകാൻ സഹായിക്കുന്നു;
േനാവലിന്െറ അവസാനത്േതാെട കശ്മീരിന്െറ വിധി വ്യക്തമല്െലങ്കിലും, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിേലക്കുള്ള
മടക്കം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് "അവസാനം കാര്യങ്ങൾ ശരിയാകും" (444). േനാവലിന്െറ എല്ലാ അയഞ്ഞ
അറ്റങ്ങളും വൃത്തിയുള്ളേതാ ഉന്േമഷദായകേമാ ആയ ഒരു നിഗമനത്തിേലക്ക് േറായ് െപാതിയുന്നില്ല.
ദാസ്ഗുപ്തയുെട വീക്ഷണത്തിേലക്ക് മടങ്ങിക്െകാണ്ട്, 11-ാം അധ്യായം ഇന്ത്യയുെട ഭാവിെയക്കുറിച്ച്
സങ്കീർണ്ണമായ േചാദ്യങ്ങൾ ഉയർത്തുന്നു:

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
30

[മൂസയുെട] ശരിയാെണങ്കിേലാ? മഹത്തായ രാജ്യങ്ങൾ ഒറ്റരാത്രിെകാണ്ട് നാശത്തിേലക്ക് വീഴുന്നത് നാം

കണ്ടു. അടുത്ത വരിയിൽ നമ്മൾ ആെണങ്കിേലാ? […] ഈ െചറിയ പിന്നാമ്പുറത്െത െതരുവിലൂെട
എന്െതങ്കിലും േപാകാനുണ്െടങ്കിൽ, ഒരുപക്േഷ അഴിച്ചുപണി ഇതിനകം ആരംഭിച്ചിരിക്കാം. എല്ലാം
െപട്െടന്ന് നിശബ്ദമായി. എല്ലാ നിർമാണവും നിലച്ചു. […] അെതല്ലാം എങ്ങെന െപട്െടന്ന്
അപ്രത്യക്ഷമാകും? (440)

ഇന്ത്യ ദാസ്ഗുപ്ത തന്െന പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത് േനാവലിന്െറ അവസാനത്േതാെട മരിക്കുന്നതിെനയാണ്; ദാസ്ഗുപ്തയുെട

ജീവിതം മുന്േനാട്ടുെകാണ്ടുേപാകാനുള്ള കഴിവില്ലായ്മ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഇന്ത്യയും നിലവിെല ഗതിയിൽ തുടർന്നാൽ

സമാനമായി സ്തംഭനാവസ്ഥയിലാകുെമന്നാണ്.

മിസ് െജബീൻ ദി െസക്കന്റ് േനാവലിെല ഒരു പ്രധാന വ്യക്തിത്വമായിരിക്കുന്നത് എന്തുെകാണ്ടാെണന്ന് വിശദീകരിക്കാൻ ഇത്

സഹായിക്കുന്നു: േനാവൽ ആശങ്കാകുലരായ നിരവധി പുറത്താക്കപ്െപട്ട, പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ട, അടിച്ചമർത്തപ്െപട്ട

ജനങ്ങളുെട ഉൽപ്പന്നമാണ് അവൾ. േഡാ. ആസാദ് ഭാരതിയ കാണുന്നത് േപാെല, അവൾക്ക് "മൂന്ന് അമ്മമാർ […] െവളിച്ചത്തിന്െറ

നൂലുകൾ െകാണ്ട് തുന്നിച്േചർത്തിരിക്കുന്നു" (137): അഞ്ജും (ഒരു മുസ്ലീം ഹിജ്റ), തിേലാ (ജനനം െകാണ്ട് കാശ്മീരുമായി ബന്ധമുള്ള

ഒരു സിറിയൻ ക്രിസ്ത്യാനി), േരവതി (ഒരു െതലുങ്ക് മാേവായിസ്റ്റ് സ്വാതന്ത്ര്യ സമര േസനാനി, കുട്ടിയുെട ൈജവിക അമ്മ). ഈ

രീതിയിൽ, അവൾ ഇന്ത്യയുെട കൂടുതൽ പ്രതീക്ഷയുള്ള ഭാവിയുെട പ്രതീകമായി വർത്തിക്കുന്നു: അതിന്െറ ൈവവിധ്യങ്ങളുെടയും

വ്യത്യാസങ്ങളുെടയും അടിസ്ഥാനത്തിൽ സ്വയം ഉൾക്െകാള്ളുകയും നിർവചിക്കുകയും െചയ്യുന്ന ഒന്ന്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
31

സ്വഭാവ വിശകലനം

അഞ്ജും (അഫ്താബ്)

േറായ് ആദ്യമായി അവതരിപ്പിക്കുന്ന കഥാപാത്രമാണ് അഞ്ജും, േനാവലിന്െറ വ്യാപ്തി വികസിക്കുമ്േപാഴും അവൾ ഒരു

േകന്ദ്ര കഥാപാത്രമായി തുടരുന്നു. യഥാർത്ഥത്തിൽ അഫ്താബ് എന്ന് േപരിട്ടിരിക്കുന്ന അഞ്ജും ഒരു ഇന്റർെസക്സ്

മുസ്ലീം സ്ത്രീയാണ്, അവരുെട മാതാപിതാക്കളായ ജഹനാര ബീഗവും മുലാഖത്ത് അലിയും അവെള ആൺകുട്ടിയായി

വളർത്തി. അവളുെട ശ്രദ്േധയമായ േനാട്ടം, തുറന്നുപറയുന്ന െപരുമാറ്റം, "അതിശേയാക്തവും അതിരുകടന്നതുമായ

സ്ത്രീത്വത്േതാടുള്ള അചഞ്ചലമായ പ്രതിബദ്ധത" (30) എന്നിവയ്ക്ക് നന്ദി പറഞ്ഞുെകാണ്ട് അവൾ ഒടുവിൽ വളെര

വിജയകരമായ ഹിജ് റയായി. എന്നിരുന്നാലും, അവൾ തന്െറ ജീവിതത്തിൽ അസംതൃപ്തയായി തുടർന്നു, ഒരു അമ്മയാകാൻ

അവൾ ആഗ്രഹിച്ചു. കലാപകാരികളായ ഹിന്ദു േദശീയവാദികളുെട ൈകയിൽ നിന്ന് കഷ്ടിച്ച് മരണത്തിൽ നിന്ന്

രക്ഷപ്െപട്ടതിന് േശഷം അവളുെട വിഷാദം വഷളായി; അതിജീവിച്ചവന്െറ കുറ്റേബാധത്താൽ പീഡിപ്പിക്കപ്െപട്ട അവൾ

ഖ്വാബ്ഗ വിട്ട് ഒരു െസമിത്േതരിയിൽ തനിക്കായി ഒരു വീട് ഉണ്ടാക്കി, അവിെട അവൾക്ക് മരിക്കാൻ കാത്തിരിക്കാം (96).

ഒരു ഹിജ് റയും ഒരു ഇന്റർെസക് സ് സ്ത്രീയും ആയ അഞ്ജുമിന്െറ അനുഭവങ്ങൾ ആന്തരിക അസ്വസ്ഥതകേളാടുള്ള

േനാവലിന്െറ താൽപ്പര്യത്െത പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. േദശീയ തലത്തിൽ, ഹിന്ദു-മുസ്ലിം ഇന്ത്യക്കാർ തമ്മിലുള്ള

ഏറ്റുമുട്ടൽ, കശ്മീരിെല കലാപം, കശ്മീരി കലാപകാരികളുെട അണികൾക്കുള്ളിെല തർക്കങ്ങൾ മുതലായവയിൽ ഇത്

കളിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അഞ്ജുമിന്െറ സാഹചര്യം പ്രകടമാക്കുന്നത് േപാെല ഇതിന് കൂടുതൽ വ്യക്തിപരമായ

രൂപങ്ങൾ എടുക്കാം; അവൾക്ക് ഒരു സ്ത്രീെയപ്േപാെല േതാന്നുന്നു, പക്േഷ അവളുെട മിക്കവാറും പുരുഷ ശരീരഘടനയുെട

അനന്തരഫലമായി അവളുെട സ്ത്രീത്വത്തിന്െറ അതിരുകൾക്െകതിെര നിരന്തരം ഓടിക്െകാണ്ടിരിക്കുന്നു-ഏറ്റവും

വ്യക്തമായും, ശാരീരികമായി സ്വയം ഒരു കുട്ടിയുണ്ടാക്കാനുള്ള അവളുെട കഴിവില്ലായ്മയിൽ.

അഞ്ജും ഒരുതരം സന്േതാഷം ൈകവരുന്നു എന്നതും പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നതാണ്, അവളുെട അവ്യക്തതെയ

ഉൾക്െകാണ്ട് അവൾ അത് െചയ്യുന്നു എന്നതും പ്രധാനമാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, അവൾ ഒരിക്കൽ കൂടി തന്െനയും
അവളുെട രൂപവും പരിപാലിക്കാൻ തുടങ്ങുമ്േപാൾ, അഞ്ജും തന്െറ പഴയ ഹിജ്റ വസ്ത്രങ്ങളിേലക്ക് മടങ്ങാൻ
തിരഞ്െഞടുക്കുന്നില്ല, പകരം പുരുഷലിംഗവും സ്ത്രീലിംഗവുമായ ഘടകങ്ങളും പരമ്പരാഗതവും വിചിത്രവുമായവ
കൂടിച്േചരുന്ന ഒരു രൂപം തിരഞ്െഞടുത്തു:

അവൾ തലമുടി ജ്വലിക്കുന്ന ഓറഞ്ചാക്കി മാറ്റി. അവൾ അവളുെട മുഖത്െത േരാമങ്ങൾ നീക്കം െചയ്തു, അവളുെട

അയഞ്ഞ പല്ല് േവർതിരിച്െചടുത്തു, പകരം ഒരു ഇംപ്ലാന്റ് െവച്ചു. പല്ലുകൾക്കായി കടന്നുേപായ കടുംചുവപ്പ്

കുറ്റിക്കാടുകൾക്കിടയിൽ ഒരു ട്യൂബുേപാെല െവളുത്ത നിറമുള്ള ഒരു പല്ല് ഇപ്േപാൾ തിളങ്ങി. […] അവൾ പത്താൻ

സ്യൂട്ടുകൾക്െകാപ്പമാണ് താമസിച്ചിരുന്നത്, പക്േഷ അവൾക്ക് ഇളം നീലയും െപാടി പിങ്ക് നിറത്തിലുള്ള ഇളം

നിറങ്ങളിലുള്ള പുതിയവ ഉണ്ടായിരുന്നു, അത് അവളുെട പഴയ തുന്നിച്േചർത്തതും അച്ചടിച്ചതുമായ ദുപ്പട്ടകളുമായി

െപാരുത്തപ്െപടുന്നു (70-71).

അൻജൂമിന്െറ പുതിയ സ്വയം സ്വീകാര്യത ഒരു തരംഗ ഫലമുണ്ടാക്കുന്നു, കാരണം അവൾ കൂടുതൽ െതറ്റായവെരയും പുറത്താക്കപ്െപട്ടവെരയും

(മരിച്ചവരും ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരുമായ) െസമിത്േതരിയിെല അവളുെട വീട്ടിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകുന്നു. അവസാനത്േതാെട

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
32

േനാവൽ, അവൾ ഒരു അമ്മയാകാനുള്ള അവളുെട സ്വപ്നം പൂർത്തീകരിക്കുക മാത്രമല്ല, അവളുെട

ഔദാര്യത്തിലും അനുകമ്പയിലും ഏതാണ്ട് ഒരു വിശുദ്ധ വ്യക്തിയായി മാറുകയും െചയ്തു.

എസ്. തിേലാത്തമ (തിേലാ)

അവൾ താരതമ്േയന ൈവകിയാണ് പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്നെതങ്കിലുംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം, േനാവലിെല

രണ്ട് പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളിൽ ഒരാളാണ് തിേലാ (മറ്െറാരാളാണ് അഞ്ജും). സിറിയൻ ക്രിസ്ത്യൻ വംശജരായ

കുടുംബത്തിെല ഒരു സ്ത്രീയായ മറിയം ഐപ്പുമായുള്ള വിവാഹബന്ധത്തിൽ നിന്നാണ് അവൾ ജനിച്ചത്. അഴിമതി കാരണം,

ഏതാനും മാസങ്ങൾക്ക് േശഷം മറിയം ടിേലാെയ തന്െറ മകളായി "ദത്െതടുത്തു". ഈ പ്രാരംഭ നിരസനം ടിേലായിൽ

ആജീവനാന്ത അടയാളം ഇടുന്നു; ബിപ്ലബ് പറയുന്നതനുസരിച്ച്, അവളുമായി പ്രണയത്തിലായ നിരവധി പുരുഷന്മാരിൽ

ഒരാളാണ്-തിേലാ "അശ്രദ്ധമായ ഏകാന്തത" യുെട ഒരു അന്തരീക്ഷം ഉേപക്ഷിച്ചു, മിക്ക ഇടെപടലുകളിലും

അകന്നുനിൽക്കുകയും തനിക്ക് ചുറ്റുമുള്ളവെര "പ്രസാദിപ്പിക്കാൻ" ഒരിക്കലും ശ്രമിച്ചിട്ടില്ല (158). വാസ്തവത്തിൽ,

അവൾ പലപ്േപാഴും വിപരീതമായി െചയ്തതായി അദ്േദഹം നിർദ്േദശിക്കുന്നു, മനഃപൂർവ്വം ഒരു വിചിത്ര രൂപം

വളർത്തിെയടുത്തു:

അവളുെട നീണ്ടതും കട്ടിയുള്ളതുമായ മുടി നിവർന്നേതാ ചുരുണ്ടേതാ ആയിരുന്നില്ല, പക്േഷ പിണഞ്ഞുകിടക്കുന്നതും

ശ്രദ്ധിക്കപ്െപടാത്തതുമാണ്. […] അവൾ അത് ഒരു ജടയിൽ മുതുകിൽ ധരിക്കുകയും ചിലപ്േപാൾ അവളുെട നീളമുള്ള

കഴുത്തിന്െറ അഗ്രഭാഗത്ത് ഒരു മഞ്ഞ െപൻസിൽ ഉപേയാഗിച്ച് വൃത്തിെകട്ട െകട്ടുണ്ടാക്കുകയും െചയ്തു. അവൾ േമക്കപ്പ്

ധരിച്ചില്ല, ഒന്നും െചയ്തില്ല - െപൺകുട്ടികൾ അവരുെട മുടിേയാ കണ്ണുകേളാ വാേയാ െകാണ്േടാ െചയ്യുന്ന

സന്േതാഷകരമായ കാര്യങ്ങെളാന്നും അവളുെട രൂപം വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ േവണ്ടിയല്ല. […] ഞാൻ അവെള കണ്ടുമുട്ടിയ ആദ്യ

ദിവസം, അവൾ െവളുത്ത േകാട്ടൺ ൈപജാമയും ഒരു വിചിത്രമായ വസ്ത്രവും ധരിച്ചിരുന്നു - എങ്ങെനെയങ്കിലും മനഃപൂർവം

വിചാരിച്ചതാണ് - അച്ചടിച്ച, വലിപ്പമുള്ള പുരുഷന്െറ ഷർട്ട്, അത് അവളുേടതല്െലന്ന് േതാന്നുന്നു (157).

േറായ് തിേലായുെട കഥ കഷണങ്ങളായി നിറയ്ക്കുന്നു, പലപ്േപാഴും ദാസ്ഗുപ്തന്െറേയാ

നാഗയുെടേയാ കണ്ണിലൂെടയാണ് - ദാസ്ഗുപ്തയുെട മുൻ സഹപാഠിയായ ടിേലാ ഒടുവിൽ വിവാഹം
കഴിച്ചത്. രണ്ടുേപരും ടിേലായിൽ ആകൃഷ്ടരാെണങ്കിലും പ്രണയത്തിലാെണങ്കിലും, അയാൾക്ക്
അവെള ശരിക്കും അറിയാെമന്േനാ മനസ്സിലാക്കുന്നുണ്െടന്േനാ േതാന്നുന്നില്ല. ഒടുവിൽ,
ടിേലായുെട ആഴേമറിയതും അർത്ഥവത്തായതുമായ ഒരു ബന്ധം മൂസയുമായി ആെണന്ന്
വ്യക്തമാകും - അവൾ വാസ്തുവിദ്യാ സ്കൂളിൽ േപായ ഒരു കശ്മീരി പുരുഷനുമായി. മൂസയുെട
ഭാര്യയും കുഞ്ഞും ഇന്ത്യൻ ൈസന്യത്തിന്െറ ൈകകളിൽ നിന്ന് മരിക്കുകയും കാശ്മീരി
സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായുള്ള േപാരാട്ടത്തിൽ അദ്േദഹം തന്െന പങ്കുേചരുകയും െചയ്തതിന് േശഷം,
േകാേളജ് പഠനത്തിന് േശഷം ഇരുവരും അകന്നിരുന്നുെവങ്കിലും വർഷങ്ങൾക്ക് േശഷം അവരുെട
പ്രണയബന്ധം പുനഃസ്ഥാപിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഒരു "വിഘടനവാദി" എന്ന നിലയിലുള്ള മൂസയുെട
പദവി അവെന നിരന്തരം അപകടത്തിലാക്കുന്നു, ഒരു േപാലീസ് െറയ്ഡിൽ പിടിക്കപ്െപടുമ്േപാൾ
ടിേലാ സ്വയം മാനസികമായി തകർന്നു.

എന്നിരുന്നാലും, ഒരുതരം അമ്മ എന്ന നിലയിലാണ് ടിേലായുെട കഥ അഞ്ജുമിന്െറ കഥയുമായി ഇടകലരുന്നത്, കാരണം

ഡൽഹി നഗരമധ്യത്തിൽ ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട ഒരു കുഞ്ഞിെന തിേലാ "തട്ടിക്െകാണ്ടുേപാകുന്നത്" അഞ്ജും

കാണുന്നു. കുഞ്ഞിന് “മിസ് െജബീൻ ദി” എന്ന് േപരിട്ടപ്േപാൾ തിേലാ അങ്ങെന െചയ്യാനുള്ള കാരണം വ്യക്തമാകും

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
33

രണ്ടാമത്േതത്” മിസ് െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റിനു േശഷം-മൂസയുെട മകൾ ഭാര്യ ആരിഫയ് ക്െകാപ്പം. ടിേലാ ആവശ്യമില്ലാത്ത കുട്ടിയിൽ

പുനർജന്മത്തിനുള്ള അവസരം കാണുകയും അവെള ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിൽ താമസിപ്പിക്കുകയും മാതാപിതാക്കളുെട

ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ അഞ്ജുമുമായി പങ്കിടുകയും െചയ്യുന്നു. അങ്ങെന, തന്െറ അമ്മയുെട ചിതാഭസ് മം െസമിത്േതരിയിൽ

സംസ് കരിക്കുകയും മൂസേയാടുള്ള ഭയം ഉേപക്ഷിക്കാൻ കഴിയുെമന്ന് കണ്െടത്തുകയും െചയ് ത തിേലായ്ക്ക് തന്െറ

ഭൂതകാലവുമായി സമാധാനം സ്ഥാപിക്കാൻ കഴിയും. ആഘാതത്െത അതിജീവിക്കാനും ഒരാളുെട േവദനയും വ്യത്യാസങ്ങളും സഹിച്ച്

സുഖമായി ജീവിക്കാനുമുള്ള സാധ്യതയാണ് ടിേലായുെട കഥ അടിവരയിടുന്നത്.

ബിപ്ലബ് ദാസ് ഗുപ്ത

ബിപ്ലബ് ദാസ്ഗുപ്ത (തിേലാ ഗാർസൺ േഹാബാർട്ട് എന്നും നാഗയാൽ ദാസ്-ഗൂസ് എന്നും വിളിക്കപ്െപടുന്നു)
ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ േജാലി െചയ്യുന്ന ഒരു ഇന്റലിജൻസ് ഓഫീസറാണ്. ആദ്യമായി പരിചയപ്െപടുമ്േപാൾ,
ദാസ്ഗുപ്ത കാബൂളിെല ഒരു അൈസൻെമന്റിൽ നിന്ന് ഡൽഹിയിേലക്ക് മടങ്ങി. അവന്െറ ദാമ്പത്യം
പിരിമുറുക്കത്തിലാണ്, ഭാര്യ വിേദശത്ത് േജാലി െചയ്യുന്നു, അവരുെട രണ്ട് െപൺമക്കേളാെടാപ്പം; ദാസ് ഗുപ്ത
താൻ വിട്ടയച്ച െകട്ടിടം സന്ദർശിക്കുമ്േപാൾ, ഭാര്യയുമായുള്ള ബന്ധത്തിെല പ്രശ് നങ്ങൾ ഒരു പരിധിവെര
അവനിൽ നിന്ന് ഒരു അപ്പാർട്ട്െമന്റ് വാടകയ് ക്െകടുക്കുന്ന ടിേലായുമായി പ്രണയത്തിലാെണന്ന് വ്യക്തമാകും.
േകാേളജ് കാലം മുതൽ, നാഗയും മൂസയും ഒരുമിച്ച് ഒരു നാടകത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുമ്േപാൾ ഇരുവരും പരസ്പരം
അറിയാം. സ് കൂൾ വിട്ടതിന് േശഷം അയാൾക്ക് അവളുമായുള്ള ബന്ധം ഏെറക്കുെറ നഷ്ടപ്െപട്ടു, എന്നാൽ
കശ്മീരിെല െറയ്ഡിനിെട ടിേലാ അറസ്റ്റിലായേതാെട അവരുെട വഴികൾ കടന്നുേപായി. അക്കാലത്ത് ദാസ്ഗുപ്തെയ
എവിെടയാണ് നിയമിച്ചത്; തിേലാ ദാസ്ഗുപ്തേയാട് സഹായം അഭ്യർത്ഥിക്കുകയും അവൻ അവെള
േമാചിപ്പിക്കുകയും െചയ്തു. വർഷങ്ങൾക്ക് േശഷം, ഭർത്താവ് നാഗയുമായി േവർപിരിയുകയും സ്വന്തമായി ഒരു
അപ്പാർട്ട്െമന്റ് ആവശ്യമായി വരികയും െചയ്തപ്േപാൾ അവൾ അവെന ബന്ധപ്െപട്ടു.

ടിേലാ അവെന ഒരു സുഹൃത്തായി മാത്രേമ കണ്ടിട്ടുള്ളൂെവന്ന് ദാസ്ഗുപ്ത മനസ്സിലാക്കുന്നു; വാസ്തവത്തിൽ,

ദാസ്ഗുപ്തയുെട േജാലി കാരണം, കാശ്മീരി വിഘടനവാദിയായ ടിേലായുെട വീണ്ടും വീണ്ടും കാമുകൻ മൂസയുമായി

ൈവരുദ്ധ്യത്തിലാണ് അദ്േദഹം തന്െറ ജീവിതത്തിന്െറ ഒരു പ്രധാന ഭാഗം െചലവഴിച്ചത്. എന്നിരുന്നാലും, തിേലാേയാടുള്ള

ദാസ്ഗുപ്തയുെട സ്േനഹം വളെര ദഹിപ്പിക്കുന്നതാണ്, അവൻ "അവൾക്ക് ചുറ്റും [സ്വയം] െകട്ടിപ്പടുത്തു" എന്ന്

അയാൾക്ക് േതാന്നുന്നു-തന്െറ മികച്ച ഗുണങ്ങൾ പുറത്തുെകാണ്ടുവരുന്നു (153). ഉദാഹരണത്തിന്, സ്വന്തം സിനിസിസം

ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, നാഗയുമായുള്ള അവളുെട വിവാഹം ഒരു "പരിഹാസമായി" കണക്കാക്കുന്ന തരത്തിൽ ടിേലായുെട

കൂടുതൽ ആദർശപരമായ പ്രവണതകെള അദ്േദഹം ബഹുമാനിക്കുന്നു:

താമസിയാെത വരാനിരിക്കുന്ന ഭർത്താവും ഇന്റലിജൻസ് ബ്യൂേറായും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്െതക്കുറിച്ച്

അവെള രഹസ്യമാക്കുെമന്ന് ഞാൻ കരുതിയില്ല. താൻ സ്േനഹിച്ച മനുഷ്യെന െകാലപ്െപടുത്തിയ
സ്ഥാപനത്തിന്െറ ബാധ, നീതി േതടുന്ന, പ്രചാരണം നടത്തുന്ന ഒരു പത്രപ്രവർത്തകെനയാണ് താൻ
വിവാഹം കഴിക്കുന്നെതന്ന് അവൾ വിചാരിച്ചിട്ടുണ്ടാകും. വഞ്ചന എന്െന േകാപാകുലനാക്കി, പക്േഷ ആ
ധാരണെയ അവെള ദുരുപേയാഗം െചയ്യാൻ എനിക്ക് കഴിഞ്ഞില്ല (186).

ചില തരത്തിൽ, ഈ ഭാഗം യഥാർത്ഥത്തിൽ േനാവലിന്െറ ഗതിയിൽ ദാസ്ഗുപ്തയ്ക്ക് സംഭവിക്കുന്ന പരിവർത്തനത്െത

മുൻനിഴലാക്കുന്നു; അപ്പാർട്ട് െമന്റിൽ നിന്ന് ടിേലായുെട െപട്െടന്നുള്ള േവർപാട് മനസിലാക്കാൻ അയാൾ
പാടുെപടുമ്േപാൾ, അയാൾ അവളുെട േപപ്പറുകളിലൂെട കടന്നുേപായി, സത്യം മനസ്സിലാക്കുന്നു

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
34

മൂസയുെട "മരണത്െത" കുറിച്ച്, കാശ്മീരി വിഷയത്തിൽ താൻ കൂടുതൽ കൂടുതൽ സഹതാപം പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതായി കണ്െടത്തി.

എന്നിരുന്നാലും, ഈ മനംമാറ്റം അവന്െറ സിനിസിസത്െത കൂടുതൽ വഷളാക്കുന്നു; ഇന്ത്യയും കശ്മീരും പരസ്പരം പൂർണ്ണമായും

നശിപ്പിച്ചാൽ മാത്രേമ കശ്മീരിെല അക്രമം അവസാനിക്കൂ എന്ന് അദ്േദഹം സംശയിക്കുന്നു. ഭാര്യയും േജാലിയും

നഷ് ടപ്െപടുകയും അമിതമായി മദ്യപിക്കുകയും െചയ്യുന്ന അദ്േദഹം വ്യക്തിപരമായ നിരാശയിേലക്കും വഴുതി വീഴുന്നു. േനാവൽ

അവസാനിക്കുമ്േപാൾ, നാഗയ് ക്െകാപ്പം ഒരു േറഡിേയാ സ്റ്േറഷൻ ആരംഭിക്കുെമന്ന് അവ്യക്തമായ പ്രതീക്ഷകളുള്ള

ദാസ്ഗുപ്തയിൽ േറായ് അൽപ്പം പ്രതീക്ഷ പുലർത്തുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഈ പുനർജന്മം എന്െനങ്കിലും

സാക്ഷാത്കരിക്കപ്െപടുേമാ എന്നത് വ്യക്തമല്ല; ദാസ് ഗുപ്തയുെട അവസാന വാക്കുകൾ—“എന്നാൽ ആദ്യം എനിക്െകാരു

ഡ്രിങ്ക് േവണം” (440)—ഒരു പുതിയ തുടക്കത്തിന് ശ്രമിക്കാനാകാത്ത നിരാശയാൽ അദ്േദഹം തളർന്നിരിക്കുന്നുെവന്ന്

സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഈ രീതിയിൽ, ദാസ്ഗുപ്തയുെട കഥയിൽ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ഇന്ത്യയുെട ദർശനം അഞ്ജുമുേടത് േപാെലയുള്ള

ഒരു കഥാപാത്രത്തിന്െറ കാഴ്ചപ്പാടിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമാണ്; ആഘാതകരവും വിഭജിക്കുന്നതുമായ ഭൂതകാലത്തിന്

അപ്പുറത്േതക്ക് നീങ്ങാൻ ഇന്ത്യക്ക് കഴിയുെമന്ന് അഞ്ജുമിന്െറ കഥ സൂചിപ്പിക്കുന്നിടത്ത്, രാജ്യം നിരാശയുെട അവസ്ഥയിൽ

കുടുങ്ങിപ്േപാകുെമന്ന് ദാസ്ഗുപ്ത മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുന്നു.

മൂസ െയസ്വി

കാശ്മീരി സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ പങ്െകടുത്ത ഒരു കശ്മീരി തീവ്രവാദിയാണ് മൂസ. െചറുപ്പത്തിൽ

ഡൽഹിയിൽ ആർക്കിെടക്ചർ പഠിച്െചങ്കിലും ഡിഗ്രി കഴിഞ്ഞ് നാട്ടിൽ തിരിച്െചത്തി ആരിഫ എന്ന
കാശ്മീരി യുവതിെയ വിവാഹം കഴിച്ച് ഒരു മകളുണ്ടായി. അക്കാലത്ത് േപാലും അദ്േദഹം
വിഘടനവാദത്േതാട് അനുഭാവം പുലർത്തിയിരുന്നു, അത് തന്െറ പിതാവുമായുള്ള ബന്ധം വഷളാക്കി -
ഇന്ത്യൻ ആർമിയിൽ േജാലി െചയ്തിരുന്ന ഒരു െകട്ടിട കരാറുകാരനും േമജർ അമ്രിക് സിങ്ങുമായി
സൗഹൃദത്തിലായിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അദ്േദഹത്തിന്െറ ഭാര്യയുെടയും കുട്ടിയുെടയും (“മിസ്
െജബീൻ”) മരണം വെര മൂസ തന്െന േപാരാട്ടത്തിൽ പങ്െകടുത്തില്ല, തുടർന്ന് ജന്മനാട്ടിൽ തുടർന്നാൽ
മരണം ഉറപ്പായതിനാൽ മാത്രം.

മൂസയുെട "മന്ദബുദ്ധി", "ശാന്തത" (160) എന്ന് ദാസ്ഗുപ്ത വിേശഷിപ്പിക്കുന്നതിെന ഇത് സംസാരിക്കുന്നു. മൂസ സ്വഭാവത്താൽ

അക്രമത്തിേനാ തീവ്രവാദത്തിേനാ വിേധയനല്ല, വാസ്തവത്തിൽ വിഘടനവാദ പ്രസ്ഥാനത്തിെല ഈ പ്രവണതകെള മയപ്െപടുത്താൻ

തന്െറ പരമാവധി ശ്രമിക്കുന്നു, ഏെതങ്കിലും ആഭ്യന്തര കലഹങ്ങളിൽ പങ്െകടുക്കാൻ വിസമ്മതിക്കുകയും “ലളിതമായി

[തങ്ങെള] സ്വയം നിലവാരം പുലർത്േതണ്ടതിന്െറ ആവശ്യകതെയക്കുറിച്ച് വിലപിക്കുകയും െചയ്യുന്നു. , "ഏകമനസ്സുള്ള",

"േമാേണാലിത്തിക്ക്" (377) ഇന്ത്യൻ ആർമി എന്നിവയ് ക്െകതിെര സ് ക്വയർ െചയ്യാൻ അവെര [സ്വയം] കുറയ്ക്കുക.

സ്വകാര്യമായി, മൂസ താൻ അനുകമ്പയും ആർദ്രതയും ഉള്ള ഒരു മനുഷ്യനാെണന്ന് െവളിപ്െപടുത്തുന്നു, മാനസിക ൈവകല്യമുള്ള

ഗുൽെറസിെന തന്െറ "സേഹാദരനായി" ദത്െതടുക്കുകയും സുരക്ഷിതമായ താമസസ്ഥലം കണ്െടത്താൻ അവെന സഹായിക്കുകയും

െചയ്യുന്നു.

മൂസയുെട ഏറ്റവും ആഴത്തിലുള്ള ബന്ധം, ടിേലായുമായാണ്. ഇരുവരും േകാേളജിൽ വച്ച് കണ്ടുമുട്ടുകയും

ദാസ്ഗുപ്തയുെട അഭിപ്രായത്തിൽ, െവറും പ്രണയത്തിന് അതീതമായ ഒരു ബന്ധം പങ്കിടുകയും െചയ്യുന്നു:

മൂസ-മൂസ െയസ്വിയൻ ടിേലാ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം യഥാർത്ഥത്തിൽ എന്താെണന്ന് എനിക്ക് പൂർണ്ണമായി

ഉറപ്പില്ലായിരുന്നു. അവർ പരസ്പരം സഹകരിച്ചു നിശബ്ദരായിരുന്നു, ഒരിക്കലും പ്രകടനപരമല്ല.

ചിലപ്േപാെഴാക്െക അവർ പ്രണയിതാക്കേളക്കാൾ കൂടുതൽ സേഹാദരങ്ങെളപ്േപാെലയായിരുന്നു (160).

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
35

തൽഫലമായി, ടിേലായും കുടുംബവും മരിച്ച് ഒമ്പത് മാസങ്ങൾക്ക് േശഷം അവെള ബന്ധപ്െപടുമ്േപാൾ അവർ

ഉേപക്ഷിച്ചിടത്ത് നിന്ന് അവരുെട ബന്ധം അനായാസമായി എടുക്കണം. എന്നിരുന്നാലും, കശ്മീരി സ്വാതന്ത്ര്യത്േതാടുള്ള

മൂസയുെട പ്രതിബദ്ധത ടിേലായുമായി സ്ഥിരതാമസമാക്കുന്നതിൽ നിന്ന് അവെന തടയുകയും അവരുെട ബന്ധത്തിന്

കയ്േപറിയ ഗുണം നൽകുകയും െചയ്യുന്നു. േനാവൽ അവസാനിക്കുമ്േപാൾ, അവൻ േപാരാട്ടത്തിേലക്ക് മടങ്ങാൻ

പദ്ധതിയിടുന്നു, ടിേലാെയ ഇനിെയാരിക്കലും കാണാെത െകാല്ലപ്െപടുെമന്ന് അവൻ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു:

അടുത്ത ദിവസം രാവിെല അദ്േദഹം കാശ്മീരിേലക്ക് േപാകും, ഒരു പഴയ യുദ്ധത്തിന്െറ ഒരു പുതിയ
ഘട്ടത്തിേലക്ക് മടങ്ങാൻ, ഇത്തവണ അദ്േദഹം മടങ്ങിവരില്ല. അസൽ ബൂട്ട് ധരിച്ച് അവൻ
ആഗ്രഹിച്ച രീതിയിൽ മരിക്കും. അവൻ ആഗ്രഹിച്ച രീതിയിൽ അടക്കം െചയ്യപ്െപടും-േപരില്ലാത്ത ഒരു
കുഴിമാടത്തിൽ മുഖമില്ലാത്ത മനുഷ്യൻ (443).

നാഗരാജ് ഹരിഹരൻ (നാഗ)

നാഗ ഒരു െസക്യൂരിറ്റി അനലിസ്റ്റും ടിേലായുെട മുൻ ഭർത്താവുമാണ്. അദ്േദഹം ദാസ്ഗുപ്തയ് ക്െകാപ്പം േകാേളജിൽ

േപാകുകയും ടിേലാ െസറ്റ് പീസുകൾ ഡിൈസൻ െചയ്ത ഒരു നാടകത്തിൽ അദ്േദഹത്േതാെടാപ്പം അഭിനയിക്കുകയും െചയ്തു.

ആ സമയത്ത്, നാഗ സുന്ദരനും, ആകർഷകനും, ആത്മവിശ്വാസമുള്ളവനും, അൽപ്പം സ്ത്രീപ്േരമിയും ആയിരുന്നു. അവന്െറ

അപ്പീലിന്െറ ഒരു ഭാഗം അവന്െറ വിമതത്വത്തിലായിരുന്നു; നല്ല നയതന്ത്രജ്ഞരുെട കുടുംബത്തിൽ നിന്നാണ്

വന്നെതങ്കിലും, നാഗ വിവിധ റാഡിക്കൽ ഗ്രൂപ്പുകളിൽ ഇടപഴകുകയും ഇടതുപക്ഷ പത്രപ്രവർത്തകനായി തന്െറ കരിയർ

ആരംഭിക്കുകയും െചയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, കാലക്രേമണ, അദ്േദഹം ഇന്ത്യൻ ഗവൺെമന്റുമായി അടുത്ത

സഹകരണത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ തുടങ്ങി, അവരുെട അഭ്യർത്ഥന പ്രകാരം മനുഷ്യാവകാശ ലംഘനങ്ങെള

കുറച്ചുകാണിക്കുകയും ഭരണകൂടത്തിന്െറ പിന്തുണക്കാരനായി പൂർണ്ണമായും മാറുകയും െചയ്തു. ഈ പരിവർത്തനം

കാപട്യത്തിന്െറേയാ സത്യസന്ധതയില്ലായ്മയുെടേയാ ഫലമായിരുന്നില്ല, കാരണം ഇത് അദ്േദഹത്തിന്െറ "െമർക്കുറിയൽ"

സ്വഭാവത്തിന്െറ ഉേപാൽപ്പന്നമായിരുന്നുെവന്ന് ബിപ്ലബ് സൂചിപ്പിക്കുന്നു; "നല്ല അഭിേനതാക്കൾക്കുള്ള ചാമിലിയൻ

േപാലുള്ള ഗുണം - ഉപരിപ്ലവമായിട്ടല്ല, മറിച്ച് സമൂലമായി, തന്െറ ജീവിതത്തിെല ആ പ്രത്േയക നിമിഷത്തിൽ

ആരായിരിക്കാൻ അവൻ തീരുമാനിച്ചു എന്നതിെന ആശ്രയിച്ച് അവന്െറ ശാരീരിക രൂപം മാറ്റാനുള്ള കഴിവ്" (161) അദ്േദഹം

േരഖപ്െപടുത്തുന്നു. അദ്േദഹത്തിന്െറ അഭിപ്രായങ്ങളുെട "െഡസിബൽ െലവൽ" (166) ഒരിക്കലും മാറിയിട്ടില്ല,

അഭിപ്രായങ്ങൾ തന്െനയാെണങ്കിലും.

ഈ ചഞ്ചലതയ്ക്ക് അത്രെയാന്നും വ്യാപ്തിയില്ലാത്തത് നാഗയുെട തിേലാേയാടുള്ള സ്േനഹമാണ്. വിവാഹത്തിന്

വർഷങ്ങൾക്ക് േശഷവും അവൾ എപ്േപാഴും അവനുമായി ഒരു പരിധിവെര അടച്ചുപൂട്ടിയതിനാലാണിത്: "നാഗ ടിേലാെയ

വിവാഹം കഴിച്ചത് അവേനാട് ഒരിക്കലും എത്താൻ കഴിയാതിരുന്നതിനാലാണ്. അവളിേലക്ക് എത്താൻ കഴിയാത്തതിനാൽ

അവെള വിട്ടയക്കാൻ അവന് കഴിഞ്ഞില്ല” (221-22). തൽഫലമായി, തിേലാ അവെന വിട്ടുേപാകുമ്േപാൾ നാഗ തകർന്നു,

അവളുെട േവർപാട് അവന്െറ ജീവിതത്െത പുനർമൂല്യനിർണയം നടത്തുന്നു; വായനക്കാരൻ അവെനക്കുറിച്ച് അവസാനമായി

േകൾക്കുന്നത്, അദ്േദഹം "തന്െറ പത്രത്തിൽ നിന്ന് രാജിെവച്ചു, [ദാസ്ഗുപ്ത] താൻ എന്െനങ്കിലും

ഉണ്ടായിരുന്നതിേനക്കാൾ സന്േതാഷവാനാെണന്ന് േതാന്നുന്നു" (437). ചില വഴികളിൽ, ദാസ്ഗുപ്തയ് ക്െകാപ്പം ഒരു

േറഡിേയാ ചാനേലാ േപാഡ് കാസ് റ്േറാ ആരംഭിക്കാനുള്ള അദ്േദഹത്തിന്െറ ആഗ്രഹം, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് േപാെല,

"ദുനിയ"യിൽ നിന്നുള്ള അഭയത്തിന്െറ ഒരു രൂപമാണ്, സംഗീതത്തിന്െറ ലളിതമായ ആനന്ദത്തിനായി രാഷ്ട്രീയ അശാന്തിെയ

അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ഒരു കരിയർ വ്യാപാരം െചയ്യുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
36

സദ്ദാം ഹുൈസൻ

അൻജൂമിന്െറ വാടകക്കാരിൽ ഒരാളായി (ഒടുവിൽ) അവളുെട വളർത്തുമകൾ ൈസനബയുെട ഭർത്താവായി മാറുന്ന ഒരു
െചറുപ്പക്കാരനാണ് സദ്ദാം ഹുൈസൻ. ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിൽ എത്തുമ്േപാേഴക്കും സദ്ദാമിന്െറ കാഴ്ചശക്തിക്ക്
സ്ഥിരമായ ക്ഷതം സംഭവിച്ചു; സൂര്യെന വളെര തിളക്കത്േതാെട പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന ഒരു വലിയ െമറ്റാലിക്
കലാസൃഷ്ടിയുെട കാവൽക്കാരനായി അദ്േദഹം നിരവധി വിചിത്രമായ േജാലികൾ െചയ്തിട്ടുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, ഈ
ദൗർഭാഗ്യം അദ്േദഹത്തിന്െറ അടിസ്ഥാന സ്വഭാവത്തിൽ മാറ്റം വരുത്തിയില്ല, അത് കണ്ടുപിടുത്തവും
ശുഭാപ്തിവിശ്വാസവുമാണ്; ആശുപത്രിക്ക് പുറത്ത് ട്രിങ്കറ്റുകളും മരുന്നുകളും വിൽക്കുകയും അൻജൂമിെനയും
ഇമാം സിയാവുദ്ദീെനയും അവരുെട ശവസംസ്കാര ബിസിനസ്സ് ആരംഭിക്കാൻ സഹായിക്കുകയും െചയ്യുന്ന പുതിയ
പണം സമ്പാദിക്കുന്ന "സംരംഭങ്ങൾ"ക്കായി അദ്േദഹം നിരന്തരം തിരയുന്നു (82).

സന്േതാഷവും അനായാസ സ്വഭാവവും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, സദ്ദാമിന് പ്രശ് നങ്ങൾ നിറഞ്ഞ ഒരു

ഭൂതകാലമുണ്ട്, അത് ഒടുവിൽ അഞ്ജുമിേനാട് െവളിപ്െപടുത്തുന്നു. സദ്ദാമിന്െറ കുടുംബം താഴ്ന്ന
ജാതിക്കാരായ ഹിന്ദുക്കളായിരുന്നു, അവർ പശുക്കളുെട ശവങ്ങൾ നീക്കം െചയ്തുെകാണ്ട് ഉപജീവനം
കഴിച്ചു, ഒരു ദിവസം അവന്െറ പിതാവിെനയും നിരവധി സുഹൃത്തുക്കെളയും ആ പശുകളിെലാന്നിെന
െകാന്നുെവന്ന് െതറ്റായി ആേരാപിച്ച് ഒരു ജനക്കൂട്ടം െകാലപ്െപടുത്തി. തൽഫലമായി, സദ്ദാം ഇസ്ലാം മതം
സ്വീകരിക്കുകയും തന്െറ പിതാവിെന ആദ്യം അറസ്റ്റ് െചയ്ത സർക്കാർ ഉദ്േയാഗസ്ഥേനാട് പ്രതികാരം
െചയ്യുകയും െചയ്തു. സദ്ദാം ഹുൈസന്െറ വധശിക്ഷയുെട വീഡിേയാ കണ്ടതിന് േശഷം അദ്േദഹം "സദ്ദാം
ഹുൈസൻ" എന്ന േപരും സ്വീകരിച്ചു; ഹുൈസന്െറ സംയമനത്തിൽ അദ്േദഹം മതിപ്പുളവാക്കി, താൻ തന്െന
ഒരു വില നൽേകണ്ടതുണ്െടങ്കിൽ, അത് അങ്ങെന തന്െന നൽകണെമന്ന് അദ്േദഹം ആവശ്യപ്െപടുന്നു (95).
എന്നിരുന്നാലും, േനാവലിന്െറ അവസാനത്േതാെട, പ്രതികാരത്തിനായുള്ള തന്െറ അന്േവഷണം
മാറ്റിവയ്ക്കാൻ സദ്ദാമിന് കഴിയുന്നു; തന്െറ പിതാവിെനപ്േപാെല ഒരു കൂട്ടം െതാഴിലാളികൾ പ്രതിേഷധവുമായി
എഴുന്േനറ്റുനിൽക്കുന്നത് കാണുമ്േപാൾ,

േമജർ അമ്രിക് സിംഗ്

ഇന്ത്യൻ ആർമിയിെല ഒരു ഉദ്േയാഗസ്ഥനാണ് അംരിക് സിംഗ് ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം. അവൻ
കാശ്മീരിൽ നിയമിക്കപ്െപട്ടിരിക്കുന്നു, സ്വന്തം ഭാഗത്തുള്ളവർക്ക് േപാലും അസ്വസ്ഥതയുണ്ടാക്കുന്ന
ക്രൂരതയ്ക്ക് പ്രശസ്തനാണ്; തടങ്കലിൽ െവക്േകണ്ടിയിരുന്ന ഒരു മനുഷ്യാവകാശ അഭിഭാഷകെന (ജലീബ് ഖാദ്രി)
െകാലപ്െപടുത്തിയതിന് േശഷം ഒടുവിൽ െഡസ്ക് ഡ്യൂട്ടിയിൽ അദ്േധഹത്െത നിേയാഗിക്കുന്നു. ഈ േവഷത്തിൽ
അദ്േദഹം അപകടകാരിയാെണന്ന് െതളിയിക്കുന്നു, സൗഹൃദത്തിന്െറ െതറ്റായ േഷാകളിലൂെട മൂസെയ ഒളിവിൽ
േപാകാൻ നിർബന്ധിക്കുകയും പിന്നീട് ടിേലായുെട അറസ്റ്റിലും ഗുൽറസിന്െറ െകാലപാതകത്തിലും ഒരു
പങ്കുവഹിക്കുകയും െചയ്തു. 2000-കളുെട തുടക്കത്തിൽ അദ്േദഹം തന്െറ ഭാര്യ ലവ് ലീനും രണ്ട് ആൺമക്കൾക്കും
ഒപ്പം അേമരിക്കയിേലക്ക് മാറി, രാഷ്ട്രീയ പീഡനത്തിന്െറ അടിസ്ഥാനത്തിൽ അഭയം േതടി. ഈ ഘട്ടത്തിൽ, അവൻ
ഒരു തകർന്ന മനുഷ്യനായിരുന്നു, ഒടുവിൽ ഒരു െകാലപാതക-ആത്മഹത്യയിൽ അവൻ തന്െനയും കുടുംബത്െതയും
െകാന്നു. താൻ സിങ്ങിെന കണ്െടത്തി, മറ്റ് കശ്മീരികൾക്െകാപ്പം, സിങ്ങിെന കുറ്റേബാധം െകാണ്ട്
ഭ്രാന്തനാക്കിെയന്നും മൂസ െവളിപ്െപടുത്തുന്നു:

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
37

കശ്മീരിെല കശാപ്പുകാരൻ ഇപ്േപാൾ എങ്ങെന ജീവിക്കുന്നു എന്നറിയാൻ [മറ്റ് കശ്മീരികൾ] ക്േലാവിസിൽ

എത്തിത്തുടങ്ങി. ചിലർ പത്രപ്രവർത്തകർ, ചിലർ എഴുത്തുകാർ, േഫാട്േടാഗ്രാഫർമാർ, അഭിഭാഷകർ […] ചിലർ
സാധാരണക്കാരായിരുന്നു. അവന്െറ േജാലിസ്ഥലത്ത്, അവന്െറ വീട്ടിൽ, സൂപ്പർമാർക്കറ്റിൽ, െതരുവിന്
അപ്പുറത്തുള്ള അവന്െറ കുട്ടികളുെട സ്കൂളിൽ അവർ വന്നു. എല്ലാ ദിവസവും. അവൻ ഞങ്ങെള േനാക്കാൻ
നിർബന്ധിച്ചു. ഓർക്കാൻ നിർബന്ധിച്ചു. അത് അവെന ഭ്രാന്തനാക്കിയിരിക്കണം. ഒടുവിൽ അത് അവെന
സ്വയം നശിപ്പിച്ചു (439).

ഗുൽെറസ് (ഗുൽ-കാക്ക്)

കാശ്മീരിെല മൂസെയ സന്ദർശിക്കുന്നതിനിടയിൽ ടിേലാെയ കണ്ടുമുട്ടുന്നത് വികസന ൈവകല്യമുള്ള

ആളാണ്. മൂസയുെട ഒരു സുഹൃത്തിന്െറ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ഒരു ഹൗസ് േബാട്ടിലാണ് അദ്േദഹം
താമസിക്കുന്നത്, ഇടയ്ക്കിെട വരുന്ന അതിഥികൾക്ക് പാചകം െചയ്യുന്നു. േബാട്ടിന് പുറത്തുള്ള
േലാകം വളെര അപകടകരവും േവദനാജനകവും ആയതിനാൽ ഗുൽറസിനായി താൻ ഈ േജാലി കണ്െടത്തി
എന്ന് മൂസ പിന്നീട് വിശദീകരിക്കുന്നു; ഉദാഹരണത്തിന്, അവന്െറ വിലേയറിയ വളർത്തു േകാഴി
സുൽത്താെന ഒരു പട്ടാള നായ െകാന്നപ്േപാൾ അവൻ "തകർന്നു" (371). എന്നിരുന്നാലും, െപാതുവായി
പറഞ്ഞാൽ, ഗുൽറസ് തന്െറ "സേഹാദരൻ" മൂസെയയും അവൻ ദത്െതടുത്ത രണ്ട് പൂച്ചക്കുട്ടികെളയും
ആഴത്തിൽ പരിപാലിക്കുന്ന സന്േതാഷവാനും ദയയും കരുതലും ഉള്ള ആളാണ്. അദ്േദഹത്തിന്െറ
മാധുര്യം അദ്േദഹത്തിന്െറ മരണത്െത കശ്മീരിെല ഇന്ത്യൻ അധിനിേവശത്തിന്െറ ക്രൂരതയുെട
കുറ്റാേരാപണമാക്കി മാറ്റുന്നു; മൂസ പറഞ്ഞതുേപാെല, “അവർ എന്താണ് െചയ്തെതന്ന്
അവർക്കറിയില്ല. അവർക്ക് ശരിക്കും ഒരു ധാരണയുമില്ല” (395). അദ്േദഹത്തിന്െറ മരണവും
േനാവലിന്െറ ഇതിവൃത്തത്തിൽ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.

മിസ് െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റ്, മിസ് ഉദയാ െജബീൻ

േനാവലിന്െറ ഇതിവൃത്തത്തിൽ അവർ വഹിക്കുന്ന പ്രധാന പങ്ക് ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, രണ്ട് മിസ്

െജബീൻസ് കഥാപാത്രങ്ങേളക്കാൾ പ്രതീകങ്ങളാണ്. ഇത് അവരുെട െചറുപ്പം കാരണമാണ്; മിസ്
െജബീൻ ദി ഫസ്റ്റ് (മൂസയുെട ഭാര്യ ആരിഫയുെട മകൾ) അവളുെട മൂന്നാം ജന്മദിനത്തിന് െതാട്ടുമുമ്പ്
മരിച്ചു.ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംമിസ് ഉദയാ െജബീൻ (തിേലായുെടയും അഞ്ജുമിന്െറയും
ദത്തുപുത്രി) ഏകേദശം ഒേര പ്രായത്തിൽ അവസാനിക്കുന്നു. ഇത്തരത്തിൽ, ഏറ്റവും ഭയാനകമായ
സാഹചര്യങ്ങളിൽപ്േപാലും പുനർജന്മത്തിനുള്ള സാധ്യതെയ േറായ് അടിവരയിടുന്നു. ആദ്യത്െത മിസ്
െജബീന്െറ തീവ്ര യൗവനവും തികഞ്ഞ നിഷ്കളങ്കതയും-അമ്മേയാെടാപ്പം ഒരു ശവസംസ്കാര
േഘാഷയാത്ര കാണുമ്േപാൾ അവൾ െവടിേയറ്റു-കാശ്മീരിെല യുദ്ധത്തിന്െറ വിേവചനരഹിതമായ
ക്രൂരതയും അക്രമവും, അതുേപാെല ഇന്ത്യയുെട വിശാലമായ മതപരവും വംശീയവുമായ വിഭജനത്തിന്െറ
വിനാശകതെയ എടുത്തുകാണിക്കുന്നു. േനെരമറിച്ച്, ഈ പിരിമുറുക്കങ്ങളിൽ നിന്നാണ് രണ്ടാമത്െത
മിസ് െജബീൻ ജനിച്ചത്: അവളുെട അമ്മ േരവതിെയ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് തീവ്രവാദിയായി അറസ്റ്റ്
െചയ്യുകയും ബലാത്സംഗം െചയ്യുകയും െചയ്തപ്േപാൾ അവൾ ഗർഭം ധരിച്ചു, തദ്േദശീയെര
കുടിെയാഴിപ്പിക്കൽ മുതൽ സർക്കാരിേലക്കുള്ള എല്ലാത്തിലും പ്രതിേഷധിച്ച് െപാതു
പ്രകടനങ്ങൾക്കിടയിൽ ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ടു. അഴിമതി, അവെള ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിൽ
വളർത്തിയത് (മറ്റുള്ളവരിൽ) ഒരു മുസ്ലീം ഹിജ്റയാണ്,

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
38

പിന്നീട് ഇസ്ലാം മതം സ്വീകരിച്ച ജാതി ഹിന്ദു. ഉദയയുെട ജനനവും വളർത്തലും ഇന്ത്യയിെല ഏറ്റവും
േമാശമായതും മികച്ചതുമായ മത, രാഷ്ട്രീയ, വംശീയ വിഭജനങ്ങെള പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു, അതിനാലാണ്
നിരവധി കഥാപാത്രങ്ങൾ ഭാവിയിേലക്കുള്ള പ്രതീക്ഷയുെട പ്രതീകമായി അവെള കാണുന്നത്.

േരവതി

െതക്കുകിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള ഒരു മാേവായിസ്റ്റ് തീവ്രവാദിയാണ് േരവതി, മിസ് െജബിൻ രണ്ടാമന്െറ

ജീവശാസ്ത്രപരമായ അമ്മയാണ്, ഡൽഹി നഗരമധ്യത്തിൽ പ്രതിേഷധക്കാരുെട കൂട്ടത്തിൽ അവെള ഉേപക്ഷിച്ചു.

േരവതിയുെട മരണേശഷം അവൾ ആസാദ് ഭാരതിയയ്ക്ക് അയയ് ക്കുന്ന കത്തിൽ അവൾ അങ്ങെന െചയ്യാനുള്ള

കാരണങ്ങൾ വ്യക്തമാണ്: ഉദയ എന്ന് അവർ േപരിട്ട കുട്ടി, േപാലീസിന്െറ ൈകകളിെല കൂട്ടബലാത്സംഗത്തിന്െറ

ഉൽപ്പന്നമായിരുന്നു. ഈ അനുഭവത്തിന് മുമ്പും േരവതിയുെട ജീവിതം കഷ്ടപ്പാടുകൾ നിറഞ്ഞതായിരുന്നു; അവളുെട

പിതാവ് അമ്മെയ ദുരുപേയാഗം െചയ്തു, അവളുെട മാതാപിതാക്കെളക്കാൾ ഇരുണ്ട ചർമ്മമുള്ളതിനാൽ അവൾ സ്വയം

വിേവചനം അനുഭവിച്ചു. പിന്നീട് േകാേളജിൽ േപായപ്േപാൾ ദൃഢമായ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് വിശ്വാസങ്ങൾ അവളിൽ വളർത്തിയ

മുത്തച്ഛനാണ് അവെള പ്രധാനമായും വളർത്തിയത്. എന്നിരുന്നാലും, ആദ്യം ഒരു ആക്ടിവിസ്റ്റ് എന്ന നിലയിലും പിന്നീട്

ഒരു ൈസനികെനന്ന നിലയിലും അവളുെട വിശ്വസ്ത േസവനം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, േരവതിയുെട സഖാക്കൾക്ക്

ബലാത്സംഗത്തിന് േശഷം അവൾ അനുഭവിക്കുന്ന പി.ടി.എസ്.ഡിേയാട് വളെര കുറച്ച് ക്ഷമ മാത്രേമ ഉള്ളൂ, അല്െലങ്കിൽ

യഥാർത്ഥത്തിൽ അവളുെട സ്ത്രീവിരുദ്ധതയുെട വിശാലമായ അനുഭവങ്ങൾ: "സ്ത്രീകൾ [പാർട്ടിയിൽ] േചരുന്നത് അവർ

വിപ്ലവകാരികളായതുെകാണ്ടാണ്, മാത്രമല്ല അവരുെട വീട്ടിെല കഷ്ടപ്പാടുകൾ സഹിക്കാൻ പറ്റാത്തത് െകാണ്ടാണ്.

സ്ത്രീയും പുരുഷനും തുല്യരാെണന്ന് പാർട്ടി പറയുന്നു, എന്നിട്ടും അവർക്ക് മനസ്സിലാകുന്നില്ല” (431). എന്നിരുന്നാലും,

അവൾ ഈ ലക്ഷ്യത്തിൽ പ്രതിജ്ഞാബദ്ധയായി തുടരുന്നു, അഞ്ജും, ടിേലാ, സദ്ദാം എന്നിവർ അവളുെട

വിശ്വാസങ്ങേളാടുള്ള ബഹുമാനാർത്ഥം ചുവന്ന പതാകയിൽ െപാതിഞ്ഞ അവളുെട കത്ത് "അടക്കം" െചയ്യുന്നു.

േഡാ. ആസാദ് ഭാരതിയ

"നഗരത്തിന്െറ ഉയിർത്െതഴുന്േനൽപ്പിന്െറ േവനൽ" (105) സമയത്ത് ജന്തർ മന്തറിൽ ഒത്തുകൂടിയ പ്രതിേഷധക്കാരിൽ

ഒരാളാണ് ആസാദ് ഭാരതിയ. പല പ്രതിേഷധക്കാരിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി, അദ്േദഹം 11 വർഷമായി സമീപപ്രേദശത്ത്

താമസിക്കുന്നു, െസമിനാറുകളിൽ പങ്െകടുക്കാൻ മാത്രം വിട്ടു - അദ്േദഹത്തിന് നിരവധി ബിരുദങ്ങൾ ഉണ്െടങ്കിലും,

അദ്േദഹത്തിന്െറ പിഎച്ച്ഡി തുടർച്ചയായി "തീർച്ചപ്െപടുത്താെത കിടക്കുന്നു" (130). ഈ കാലയളവിലുടനീളം അദ്േദഹം

നിരാഹാരസമരം നടത്തി, ഏതാനും ദിവസങ്ങൾ കൂടുമ്േപാൾ െചറിയ ഭക്ഷണം കഴിച്ച് അതിജീവിച്ചു; തന്െറ അരികിൽ

സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്ന ലഘുേലഖകളിൽ അദ്േദഹം വിശദീകരിക്കുന്നതുേപാെല, അദ്േദഹം ഇത് ഒരു പ്രസ്താവനയായി

െചയ്യുന്നു:

ഞാൻ മുതലാളിത്ത സാമ്രാജ്യത്തിന് എതിരാണ്, കൂടാെത യുഎസ് മുതലാളിത്തത്തിനും ഇന്ത്യൻ, അേമരിക്കൻ

ഭരണകൂട ഭീകരതയ്ക്കും / എല്ലാത്തരം ആണവായുധങ്ങൾക്കും കുറ്റകൃത്യങ്ങൾക്കും എതിരാണ്, കൂടാെത
േമാശം വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായം / അഴിമതി / അക്രമം / പരിസ്ഥിതി തകർച്ച, മറ്റ് എല്ലാ തിന്മകൾക്കും
എതിരാണ് (130).

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
39

തന്െറ ലഘുേലഖകൾ അച്ചടിക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന ടിേലായുെട ഒരു പരിചയക്കാരനാണ് അവൻ, മിസ് െജബിൻ
രണ്ടാമനായി മാറുന്ന കുഞ്ഞിെന അവൾ എടുക്കുമ്േപാൾ അവിെടയുണ്ട്. അഞ്ജും കുഞ്ഞിെന കണ്െടത്താൻ
ശ്രമിക്കുന്നതും അദ്േദഹം കാണുകയും ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിൽ അഭയം േതടാൻ ടിേലാെയ ഉപേദശിക്കുകയും
െചയ്യുന്നു, അവിെട അദ്േദഹം തന്െന പിന്നീട് പതിവായി അതിഥിയായി മാറുന്നു; ആ െകട്ടിടത്തിെല പല
താമസക്കാെരയും േപാെല, ആസാദ് ഭാരതിയയും അടിസ്ഥാനപരമായി നല്ലതും ഉദാരവുമായ ഹൃദയമുള്ള ഒരു
വിചിത്രനാണ്.

കുൽസൂം ബി

കൗമാരപ്രായത്തിൽ അഞ്ജും േചരുന്ന ഹിജ് റകളുെട സമൂഹമായ ഖ്വാബ്ഗയുെട തലവനാണ് കുൽസൂം ബി. കുൽസൂം ബി സ്വയം ഒരു

ഹിജ് റയാണ്, പക്േഷ ഇപ്േപാൾ പ്രായമായിരിക്കുന്നു, െചറുപ്പക്കാരായ സ്ത്രീകളുെട ഉപേദശകനായും മാേനജരായും

പ്രവർത്തിക്കുന്നു, അവർ ആദരസൂചകമായി അവെള "ഉസ്താദ്" കുൽസൂം ബി എന്ന് വിളിക്കുന്നു ("ഉസ്താദ്" എന്നത് പുരുഷെന

അഭിസംേബാധന െചയ്യാൻ സാധാരണയായി ഉപേയാഗിക്കുന്ന ഒരു ബഹുമതിയാണ്. അധ്യാപകർ അല്െലങ്കിൽ വിദഗ്ധർ).

ഗുജറാത്തിെല ആക്രമണത്െതത്തുടർന്ന് അഞ്ജുമിന്െറ വിചിത്രതയിേലക്കും വിഷാദത്തിേലക്കും ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കാൻ

മടിക്കാത്ത ഉറച്ചതും പ്രാേയാഗികവുമായ ഒരു സ്ത്രീയാണ് അവർ. എന്നിരുന്നാലും, അവൾ അങ്ങെന െചയ്യുന്നത്, തന്െറ

സംരക്ഷണത്തിൻ കീഴിലുള്ളവരുെട ക്േഷമത്തിൽ അവൾ ശ്രദ്ധാലുവായിരിക്കുകയും ഹിജഡകൾ എന്ന വ്യക്തിത്വത്തിൽ

അഭിമാനേബാധം അവളിൽ വളർത്താൻ പ്രവർത്തിക്കുകയും െചയ്യുന്നു. ഒരു നപുംസകൻ ചിരിക്കുന്നത് േകൾക്കാൻ കഴിയുന്ന

നിമിഷം ചൂണ്ടിക്കാണിക്കാൻ േവണ്ടി അവൾ ഓേരാ പുതിയ ഹിജ് റെയയും ഇന്ത്യൻ ചരിത്രത്തിെല ഒരു സൗണ്ട് ആന്റ് ൈലറ്റ്

േഷായിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകുന്നു:

'അവിെട!' ഉസ്താദ് കുൽസൂം ബി പറയും, അപൂർവമായ ഒരു നിശാശലഭത്െത വലയിലാക്കിയ വിജയിയായ ഒരു
കുഷ്ഠേരാഗിെയപ്േപാെല. 'നീ അത് േകട്േടാ? അതാണ് നമ്മൾ. അതാണ് നമ്മുെട വംശപരമ്പര, നമ്മുെട ചരിത്രം,
നമ്മുെട കഥ. ഞങ്ങൾ ഒരിക്കലും സാധാരണക്കാരായിരുന്നില്ല, നിങ്ങൾ േനാക്കൂ, ഞങ്ങൾ
രാജെകാട്ടാരത്തിെല ജീവനക്കാരായിരുന്നു' (55).

ഇമാം സിയാവുദ്ദീൻ

അന്ധനായ ഒരു ഇമാമാണ് സിയാവുദ്ദീൻ, അവൾ െസമിത്േതരിയിേലക്ക് മാറിയതിന് േശഷം അഞ്ജുമുമായി

സൗഹൃദത്തിലാകുന്നു. സിയാവുദ്ദീന് തന്െറ വീക്ഷണങ്ങളിൽ യാഥാസ്ഥിതികനാകാൻ കഴിയും, ഇരുവരും ചിലപ്േപാൾ
പരസ്പരം കലഹിക്കുന്നു; എന്നിരുന്നാലും, അവർ ഏകാന്തതയുെട െപാതുവായ ഒരു ബന്ധം പങ്കിടുന്നു, അഞ്ജും
ഒരു യഥാർത്ഥ വീട് നിർമ്മിക്കുകയും വാടകക്കാെര എടുക്കാൻ തുടങ്ങുകയും െചയ്യുമ്േപാൾ ആദ്യം താമസം
മാറുന്നത് സിയാവുദ്ദീനാണ്. കൂടാെത, മറ്െറവിെടയും േപാകാൻ കഴിയാത്ത ആളുകൾക്ക് ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ്
അഭയേകന്ദ്രമാക്കുന്നതിലും മറ്റ് ശ്മശാന സ്ഥലങ്ങൾ നിരസിക്കുന്നവരുെട (േവശ്യകൾ, ഹിജഡകൾ മുതലായവ)
ശവസംസ്കാര ചടങ്ങുകൾക്ക് േനതൃത്വം നൽകുന്നതിലും "അടക്കം" െചയ്യാൻ സമ്മതിക്കുന്നതിലും സിയാവുദ്ദീൻ
ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. സദ്ദാം ഹുൈസന്െറ പിതാവിെന പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ഒരു ഷർട്ട്: "ഇമാം
സിയാവുദ്ദീൻ നടപടിക്രമങ്ങളുെട അനാചാരത്െതക്കുറിച്ച് അൽപ്പം മടിച്ചു, പക്േഷ ഒടുവിൽ പ്രാർത്ഥന നടത്താൻ
സമ്മതിച്ചു" (419).

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
40

ഹമീദ് ഖാൻ

ഹമീദ് ഖാൻ (സാധാരണയായി "ഉസ്താദ് ഹമീദ്" എന്നാണ് അറിയപ്െപടുന്നത്) സംഗീത അദ്ധ്യാപകനായ അഞ്ജും

കുട്ടിക്കാലത്ത് പാഠങ്ങൾ പഠിച്ചിരുന്നു. അഞ്ജുമിന്െറ ശബ്ദം അവെള ഹമീദിന്െറ പ്രിയപ്െപട്ട വിദ്യാർത്ഥിയാക്കുന്നു,

അതിനാൽ മറ്റ് വിദ്യാർത്ഥികൾ അവെള കളിയാക്കാൻ തുടങ്ങുമ്േപാൾ, അയാൾ അവൾക്ക് സ്വകാര്യ പാഠങ്ങൾ

ക്രമീകരിക്കുന്നു. അഞ്ജും പാടുന്നത് പൂർണ്ണമായും ഉേപക്ഷിച്ചിട്ടും ഇരുവരും നല്ല സുഹൃത്തുക്കളായി തുടരുന്നു.

വാസ്തവത്തിൽ, അഞ്ജും ആദ്യമായി െസമിത്േതരിയിേലക്ക് മാറുമ്േപാൾ അവളുെട "ഏറ്റവും സ്ഥിരം സന്ദർശകൻ" ഉസ്താദ്

ഹമീദ് ആണ്:

െവളിച്ചം മരിക്കുമ്േപാൾ (അല്െലങ്കിൽ ജനിച്ചത്) ഉസ്താദ് ഹമീദിന്െറ സൗമ്യമായ ശബ്ദം തകർന്ന

ഭൂപ്രകൃതിയിലും അതിെല നശിച്ച നിവാസികളിലും പരന്നപ്േപാൾ, അഞ്ജും ബീഗം െറനാറ്റ മുംതാസ്
മാഡത്തിന്െറ ഖബറിടത്തിൽ ഉസ്താദ് ഹമീദിന് പുറകിൽ കാലുകുത്തി ഇരിക്കും. അവൾ അവേനാട്
സംസാരിക്കുകേയാ അവെന േനാക്കുകേയാ െചയ്തില്ല. അവൻ കാര്യമാക്കിയില്ല. അവൾ
േകൾക്കുന്നുണ്െടന്ന് അവളുെട ചുമലിെല നിശ്ശബ്ദതയിൽ നിന്ന് അയാൾക്ക് മനസ്സിലായി. അവൻ
അവെള ഒരുപാട് കണ്ടിരുന്നു; ഇല്െലങ്കിൽ, തീർച്ചയായും സംഗീതം അവെള ഇതിലൂെടയും കാണുെമന്ന്
അവൻ വിശ്വസിച്ചു (69-70).

നിമ്േമാ േഗാരഖ്പുരി

ഖ്വാബ്ഗയിൽ താമസിക്കുന്ന ഹിജഡകളിൽ ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞയാളാണ് നിമ്േമാ േഗാരഖ്പുരി, അഞ്ജും

ആദ്യം അത് കണ്െടത്തുമ്േപാൾ:

കട്ടിയുള്ളതും ചുരുണ്ടതുമായ മുടി, ഒരു േജാടി സ് കിമിറ്റാറുകൾ േപാെല വളഞ്ഞ അതിശയകരമായ പുരികങ്ങൾ,

അസാധാരണമാംവിധം കട്ടിയുള്ള കണ്പീലികൾ എന്നിവയുള്ള അവൾ െചറുതും തടിച്ചവളുമായിരുന്നു. അവൾ

സുന്ദരിയായിരിക്കുമായിരുന്നു, പക്േഷ അവളുെട േവഗത്തിൽ വളരുന്ന മുഖത്െത േരാമങ്ങൾ കാരണം അവളുെട േമക്കപ്പിന്

കീഴിൽ അവളുെട കവിളുകളിെല ചർമ്മം നീലയായി കാണപ്െപടും, അവൾ േഷവ് െചയ്തപ്േപാഴും. നിമ്േമാ പാശ്ചാത്യ സ്ത്രീകളുെട

ഫാഷനിൽ അഭിനിേവശമുള്ളയാളായിരുന്നു, കൂടാെത ഫാഷൻ മാഗസിനുകളുെട േശഖരം നിമ്േമായ്ക്ക് വളെരേയെറ

ൈകവശമുണ്ടായിരുന്നു (26).

നിമ്േമാ അഞ്ജുമുമായി ചങ്ങാത്തം കൂടുന്നു (അന്ന് അഫ്താബ് എന്നാണ് അറിയപ്െപടുന്നത്), എന്നാൽ അഞ്ജും സ്വയം

താമസം മാറുമ്േപാേഴക്കും ഖ്വാബ്ഗ വിട്ടു. എന്നിരുന്നാലും, അഞ്ജുമിെന െസമിത്േതരിയിേലക്ക് മാറ്റിയതിന് േശഷം അവൾ

അഞ്ജുമുമായി വീണ്ടും ബന്ധപ്െപടുന്നു, അപ്േപാേഴക്കും നിമ്േമാ സ്വയം ആയിത്തീർന്നു. േകാലാട്ടുെകാറ്റെനപ്േപാെല

സമ്പന്നൻ. ആ നിമിഷം മുതൽ, അവൾ ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിെല പതിവ് സന്ദർശകയാണ്, ആദ്യം അഞ്ജുമിെനയും പിന്നീട്

ടിേലാെയയും അവളുെട സന്േതാഷവും സൗഹൃദപരവുമായ െപരുമാറ്റത്തിലൂെട അവരുെട അനുഭവങ്ങളിൽ നിന്ന് കരകയറാൻ

സഹായിക്കുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
41

ൈസനബ

അൻജൂമിന്െറ (പിന്നീട് സയീദയുെടയും) ദത്തുപുത്രിയാണ് ൈസനബ്. ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട ഒരു 3 വയസ്സുകാരിയായി

അഞ്ജും അവെള കണ്െടത്തി, വർഷങ്ങളായി ഒരു അമ്മയാകാൻ സ്വപ്നം കണ്ടു, വളെര േവഗം അവേളാട് ഭക്തനായി.
ൈസനബ് വളർന്നു വലുതായപ്േപാൾ, അഞ്ജും അവളുെട ആഗ്രഹങ്ങൾ ഓേരാ തിരിവിലും നിറേവറ്റാൻ പരമാവധി
ശ്രമിച്ചു; ഉദാഹരണത്തിന്, ൈസനബിന് മൃഗങ്ങേളാട് ഒരു "അഭിനിേവശം" ഉണ്െടന്ന് വ്യക്തമായപ്േപാൾ, അഞ്ജും
അവൾക്ക് ഒരു ആടും േകാഴിയും വാങ്ങി, അവെള മൃഗശാലയിേലക്ക് പതിവ് യാത്രകൾക്ക് െകാണ്ടുേപായി. ഈ
ശ്രദ്ധയിൽ അഞ്ജും പൂത്തു, "റൗഡി, വ്യക്തമായ ബാൻഡികൂട്ട് േപാലുള്ള പ്രവണതകളുള്ള ഒരു ചീകിളി യുവതി" (35).
ൈസനബിന്െറ സുരക്ഷിതത്വത്െത കുറിച്ച് അഞ്ജുമിന് ഭ്രമവും മറ്െറാരു ഹിജ് റ (സഈദ)േയാടുള്ള അവളുെട
വാത്സല്യത്തിൽ അസൂയയും േതാന്നിയതിനാൽ ൈസനബിന്െറയും അഞ്ജുമിന്െറയും ബന്ധം തകർന്നു.
എന്നിരുന്നാലും, ൈസനബ് വളരുകയും അഞ്ജും അവളുെട ആഘാതകരമായ അനുഭവങ്ങളിൽ നിന്ന് സുഖം
പ്രാപിക്കുകയും െചയ്തേതാെട ഇരുവരും ഒടുവിൽ വീണ്ടും ബന്ധപ്െപടാൻ കഴിയുന്നു. ൈസനബ് (ഇപ്േപാൾ ഫാഷൻ
ഡിൈസനിംഗ് വിദ്യാർത്ഥിനി) ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിെല പതിവ് സന്ദർശകയായി മാറുന്നു, സദ്ദാം ഹുൈസനുമായി
ബന്ധം സ്ഥാപിക്കുകയും ഒടുവിൽ അവെന വിവാഹം കഴിക്കുകയും െചയ്യുന്നു.

സഈദ

അൻജും കുറച്ചുകാലമായി ഖ്വാബ്ഗയിൽ േചരുന്ന ഒരു ഹിജ്റയാണ് സയീദ. അവൾ അൻജൂമിേനക്കാൾ

െചറുപ്പമാണ്, അതിനാൽ പാശ്ചാത്യ സംസ്കാരവും ചിന്തയും അവെള കൂടുതൽ സ്വാധീനിച്ചു;
ഉദാഹരണത്തിന്, പരമ്പരാഗതമായി ഇന്ത്യൻ "ഹിജ്റ" എന്നതിന് പുറേമ, അവൾ സ്വയം ഒരു "ട്രാൻസ്േപഴ്സൺ"
ആയി സ്വയം വിേശഷിപ്പിക്കുന്നു. അവളുെട കൂടുതൽ പാശ്ചാത്യവൽക്കരിക്കപ്െപട്ട െപരുമാറ്റം അവെള
മാധ്യമങ്ങളിെല ഒന്നാം സ്ഥാനത്തുനിന്നും അഞ്ജുമിെന പുറത്താക്കാൻ അനുവദിക്കുന്നു. […] പുതിയ
ഇന്ത്യയുെട പ്രതിച്ഛായയ്ക്ക് വിേദശികൾ േയാജിച്ചില്ല - ഒരു ആണവശക്തിയും അന്താരാഷ്ട്ര
ധനകാര്യത്തിനുള്ള ഉയർന്നുവരുന്ന ലക്ഷ്യസ്ഥാനവുമാണ്" (42). ൈസനബിന് സയീദേയാട് ഇഷ്ടം
േതാന്നുന്നതും അൻജൂമിൽ അവേളാട് അസൂയയും സംശയവും ഉണ്ടാക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ൈസദ
യഥാർത്ഥത്തിൽ വളെര പരിഗണനയും സൗഹൃദവും ഉള്ള ഒരു വ്യക്തിയാണ്, അഞ്ജും ഖ്വാബ്ഗയിൽ നിന്ന്
േപായതിനു േശഷവും ൈസനബും അൻജും ബന്ധം തുടരുന്നുെവന്ന് ഉറപ്പാക്കാൻ പരമാവധി ശ്രമിക്കുന്നു;
ഒടുവിൽ അഞ്ജും അവളുെട അവിശ്വാസത്െത മറികടക്കുകയും രണ്ട് സ്ത്രീകളും സുഹൃത്തുക്കളാകുകയും
െചയ്യുന്നു.

ജഹനാരാ ബീഗം

ജഹനാരാ ബീഗമാണ് അഞ്ജുമിന്െറ അമ്മ. അവളും അവളുെട ഭർത്താവ് മുലാഖത്ത് അലിയും ഒരു മകെന ജനിപ്പിക്കാൻ

വർഷങ്ങേളാളം കാത്തിരുന്നു, അതിനാൽ അഞ്ജും ഇന്റർെസക് സ് ആെണന്ന് കണ്െടത്തിയപ്േപാൾ അവൾ വളെര

വിഷമത്തിലായിരുന്നു, തുടക്കത്തിൽ അവൾ തന്െറ കണ്െടത്തൽ രഹസ്യമായി സൂക്ഷിക്കുകയും അഞ്ജുമിന് “സൗഖ്യം”

ലഭിക്കാൻ പ്രാർത്ഥിക്കുകയും െചയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, അവൾ അവളുെട ജീവിതകാലം മുഴുവൻ സ്േനഹനിധിയായ

അമ്മയായി തുടരുന്നു, വീടുവിട്ടിറങ്ങിയ േശഷവും അഞ്ജുമിനായി പാചകം െചയ്യുന്നത് തുടരുന്നു, കഴിയുമ്േപാെഴല്ലാം

അവെള കണ്ടുമുട്ടുന്നു. ഒടുവിൽ അവെള ഭർത്താവിേനാെടാപ്പം െസമിത്േതരിയിൽ അടക്കം െചയ്തു

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
42

അവിെട അഞ്ജും ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് സ്ഥാപിക്കുന്നു, ഇമാം സിയാവുദ്ദീൻ േസവനം

നടത്തുന്നു.

മുലാഖത്ത് അലി

മുലാഖത്ത് അലി അൻജൂമിന്െറ പിതാവും ജഹനാരാ ബീഗത്തിന്െറ ഭർത്താവും "ഒരു െഹർബൽ െമഡിസിൻ േഡാക്ടറും
ഉറുദു, േപർഷ്യൻ കവിതകളുെട പ്രിയങ്കരനുമാണ്" (16). തന്െറ കുടുംബ ചരിത്രത്തിൽ അദ്േദഹം വളെരയധികം
അഭിമാനിക്കുന്നു, അത് േചഞ്ചസ് ഖാൻ എന്ന ചക്രവർത്തിെയ കണ്െടത്താൻ കഴിയുെമന്ന് അവകാശപ്െപടുന്നു,
കൂടാെത "സന്ദർശകെര തന്െറ െചറിയ മുറികളിേലക്ക് ഒരു കുലീനന്െറ മങ്ങിയ കൃപേയാെട സ്വാഗതം
െചയ്യുന്നു" (18) . തന്െറ ഭാര്യെയപ്േപാെല, മുലാഖത്ത് അലിയും ഒരു മകെന ജനിപ്പിക്കാൻ വളെരക്കാലം
കാത്തിരുന്നു, അൻജൂമിെനക്കുറിച്ചുള്ള സത്യം മനസ്സിലാക്കിയ അദ്േദഹം ഉടൻ തന്െന “അഫ്താബിൽ പൗരുഷം
വളർത്തുന്ന സാംസ്കാരിക പദ്ധതിയിൽ ഏർപ്െപടുന്നു” (21). അൻജും ഖ്വാബ്ഗയിൽ േചരുമ്േപാൾ അവളും മുലാഖത്ത്
അലിയും അകന്നുേപാകുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അഞ്ജും തനിക്കായി ഒരു വീട് ഉണ്ടാക്കുന്ന െസമിത്േതരിയിൽ
അവെന അടക്കം െചയ്തു.

ശ്രീ ഡി ഡി ഗുപ്ത

അൻജൂമിന്െറ മുൻ ക്ലയന്റാണ് ശ്രീ. ഡി.ഡി. ഗുപ്ത, അവൾ ഖ്വാബ്ഗയിൽ നിന്ന് േപായ േശഷവും അവളുമായി സൗഹൃദം
പുലർത്തുന്നു; െസമിത്േതരിയിെല അവളുെട ആദ്യകാലങ്ങളിൽ, അവൻ അവൾക്ക് ഒരു െസൽേഫാണും ഭവന
സാമഗ്രികളും ചൂടുള്ള ഭക്ഷണവും നൽകി. ഏതാണ്ട് അേത സമയം, ഒരു ബിൽഡിംഗ് േകാൺട്രാക്ടെറന്ന നിലയിൽ
ഗുപ്തയുെട േജാലി അവെന ബാഗ്ദാദിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകുന്നു: സ്േഫാടന മതിലുകളിൽ പണമുണ്ടാക്കാൻ കഴിയുന്ന
ഒരു യുദ്ധേമഖല. ഇറാഖിൽ കണ്ട അക്രമത്തിൽ അസ്വസ്ഥനായ അദ്േദഹം വർഷങ്ങൾക്ക് േശഷം തിരിച്െചത്തി,
അഞ്ജുമുമായുള്ള സൗഹൃദം പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നു:

ഭിത്തികൾ െപാട്ടിത്െതറിക്കാേനാ ഏെതങ്കിലും തരത്തിലുള്ള ബിസിനസ്സ് സംരംഭത്തിേനാ

അദ്േദഹത്തിന് വയറില്ലായിരുന്നു, ഇറാഖിേലക്ക് േപായപ്േപാൾ താൻ ഉേപക്ഷിച്ച വിജനമായ,
നശിപ്പിക്കപ്െപട്ട ഭൂതം എങ്ങെന പൂക്കുകയും അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിക്കുകയും െചയ്തുെവന്നതിൽ
സന്േതാഷമുണ്ട് (406).

ഇസ്രത്ത്

ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിൽ കുറച്ചുകാലം കഴിയുന്ന ഹിജ്റയാണ് ഇസ്രത്ത്. ജന്തർ മന്തറിൽ മിസ് െജബീൻ ദി
െസക്കൻഡ് പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്ന ദിവസം അവൾ അഞ്ജുമിന്െറ കൂെടയുണ്ട്, സദ്ദാം ഹുൈസെനാപ്പം, അന്നു
രാത്രി തന്െന തിേലാെയ അവളുെട അപ്പാർട്ട്െമന്റിേലക്ക് തിരിെകെയത്തുന്നു. അവൾ പിന്നീട് അഞ്ജുമുമായി
നല്ല ബന്ധത്തിൽ തുടരുകയും സദ്ദാമിന്െറയും ൈസനബിന്െറയും വിവാഹത്തിൽ പങ്െകടുക്കുകയും െചയ്തു.
ഇസ്രത്ത് വളെര സുന്ദരിയാണ്, േനാവലിൽ പലപ്േപാഴും "ഇഷ്രത്ത്-ദി ബ്യൂട്ടിഫുൾ" എന്ന് പരാമർശിക്കപ്െപടുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
43

ജലീബ് ഖാദ്രി

ജലീബ് ഖാദ്രി ഒരിക്കലും േനാവലിൽ പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്നില്ല, പക്േഷ േമജർ അമ്രിക് സിങ്ങിന്െറ കഥയിൽ
അദ്േദഹത്തിന്െറ മരണം ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ഖാദ്രി പ്രശസ്ത അഭിഭാഷകനും പൗരാവകാശ
പ്രവർത്തകനുമായതിനാൽ, ഖാദ്രി കശ്മീരിേലക്കുള്ള ഒരു യാത്രയ്ക്കിെട അദ്േദഹത്െത തടങ്കലിൽ വയ്ക്കാൻ
സിംഗിേനാട് നിർദ്േദശിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഖാദ്രിെയയും െകാലപാതകത്തിന് ദൃക് സാക്ഷികേളാ കൂട്ടാളിയായി
അതിൽ പങ്െകടുത്തവേരാ ആയ ആെരയും സിംഗ് െകാലപ്െപടുത്തി. പ്രത്യുപകാരമായി രഹസ്യ വിവരങ്ങൾ
െവളിപ്െപടുത്തുെമന്ന് ഭയന്ന് ൈസന്യത്തിന് സിംഗിെന ശിക്ഷിക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല, പക്േഷ അദ്േദഹത്തിന്െറ
പ്രവർത്തനങ്ങൾ അദ്േദഹത്െത െഡസ്ക് ഡ്യൂട്ടിയിേലക്ക് മാറ്റി.

എസിപി പിങ്കി

ടിേലാെയ "േചാദ്യം" െചയ്യുകയും അവെള മർദിക്കുകയും തല െമാട്ടയടിക്കുകയും െചയ്യുന്ന സ്ത്രീ

േചാദ്യകർത്താവാണ് എസിപി പിങ്കി. അവൾ െപാതുെവ ക്രൂരയായ ഒരു സ്ത്രീയാെണങ്കിലും ടിേലാേയാട്
ക്രൂരത കാണിക്കുന്നതിന് വ്യക്തിപരമായ കാരണങ്ങളുണ്ട്; എസിപി പിങ്കിയുമായി ബന്ധമുള്ള അമ്രിക്
സിംഗിന്െറ ശ്രദ്ധ തിേലാ ആകർഷിച്ചിരിക്കുെമന്ന് അവൾ ഭയപ്െപടുന്നു.

മിസ്റ്റർ അഗർവാൾ

അഗർവാൾ ഒരു മുൻ ഉദ്േയാഗസ്ഥനാണ്, അദ്േദഹം സ്വന്തം രാഷ്ട്രീയ ജീവിതം മുന്േനാട്ട് െകാണ്ടുേപാകാനുള്ള
പ്രതീക്ഷയിൽ “പഴയ മനുഷ്യരുെട” പ്രതിേഷധത്തിന് പിന്നിൽ ചരട് വലിക്കുന്നു. അവൻ നിയമങ്ങളിൽ
മുഴുകിയ ഒരു േനരായ മനുഷ്യനാണ്, "വളർന്നുവരുന്ന ഒരു രാഷ്ട്രീയക്കാരൻ എന്ന നിലയിലുള്ള
അദ്േദഹത്തിന്െറ അവിഭാജ്യ ഭാവമായിരുന്നു" (124). ജന്തർ മന്തറിൽ ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട നിലയിൽ ഒരു
കുഞ്ഞിെന (മിസ് െജബിൻ രണ്ടാമത്െത) കണ്െടത്തിയപ്േപാൾ, കുട്ടിെയ േപാലീസിന് ൈകമാറണെമന്ന്
നിർബന്ധിച്ച് അഗർവാൾ അഞ്ജുമുമായി തർക്കത്തിൽ ഏർപ്െപടുന്നു. ഈ വാദം അയാൾക്ക്
അതിശയകരമായി നഷ്ടപ്െപടുന്നു, പക്േഷ അപ്േപാേഴക്കും കുഞ്ഞ് അപ്രത്യക്ഷമായി.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
44

തീമുകൾ

പറുദീസയുെട സ്വഭാവം

അതിന്െറ ശീർഷകം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് േപാെല, േറായിയുെട േനാവലിൽ സന്േതാഷം ഒരു േകന്ദ്ര ആശങ്കയാണ്. കൂടുതൽ

വ്യക്തമായി,ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംസന്േതാഷം എവിെട കണ്െടത്താെമന്നും അതിൽ എന്താണ്

അടങ്ങിയിരിക്കുന്നെതന്നുമാണ് കാര്യമായി ഇടെപടുന്നത്. ഇത് സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള മറ്െറാരു മാർഗ്ഗം, ഈ േനാവലിൽ

പറുദീസ േതടൽ ഉൾപ്െപടുന്നു എന്നതാണ്: േനാവലിെല പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങൾ പരിശീലിക്കുന്നേതാ വളർന്നേതാ ആയ

അബ്രഹാമിക് മതങ്ങളിൽ (പ്രാഥമികമായി ഇസ്ലാം, ക്രിസ്ത്യാനിറ്റി) തികഞ്ഞ ആനന്ദത്തിന്െറയും സംതൃപ്തിയുെടയും

ഇടം.

അെതാന്നും പറയാനില്ലഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഒരു ആത്മീയ മണ്ഡലത്തിന്െറേയാ മരണാനന്തര

ജീവിതത്തിന്െറേയാ അടിസ്ഥാനത്തിൽ മാത്രം സന്േതാഷത്െത വിഭാവനം െചയ്യുന്നു. വാസ് തവത്തിൽ,
േനാവലിലുടനീളം േറായ് ചിത്രീകരിക്കുന്ന സാമൂഹികവും രാഷ്ട്രീയവുമായ പ്രസ്ഥാനങ്ങൾ ഒരർഥത്തിൽ ഭൂമിയിൽ
സ്വർഗം സൃഷ്ടിക്കാനുള്ള ശ്രമമാണ്; ഉദാഹരണത്തിന്, ജന്തർ മന്തറിെല പ്രകടനങ്ങളിൽ, ഒരു കൂട്ടം
േഡാക്യുെമന്ററി സംവിധായകർ പ്രതിേഷധക്കാേരാട് "അവർ സംസാരിക്കുന്ന ഏത് ഭാഷയിലും 'മറ്െറാരു േലാകം
സാധ്യമാണ്' എന്ന വാചകം പറയാൻ ആവശ്യപ്െപടുന്നു (113)-ഇതിന്െറ അർത്ഥം ന്യായവും കൂടുതൽ
സമാധാനപരവുമായ േലാകം മാത്രമല്ല. എത്തിച്േചരാവുന്ന ദൂരത്താണ്, എന്നാൽ ആ േലാകത്ത് എല്ലാ വ്യത്യസ്ത
പശ്ചാത്തലങ്ങളിൽ നിന്നുമുള്ള ആളുകൾ േയാജിപ്േപാെട അരികിൽ നിലനിൽക്കും.

ഇത്തരെമാരു സമൂഹം യാഥാർത്ഥ്യത്തിൽ സാധ്യമാേണാ എന്ന സംശയം ജനിപ്പിക്കുന്നതാണ്

സിനിമാപ്രവർത്തകേരാടുള്ള അഞ്ജുമിന്െറ പ്രതികരണം. അഞ്ജും ഖ്വാബ്ഗയും പുറം േലാകവും തമ്മിൽ
േവർതിരിവ് വരയ്ക്കുന്നത് പതിവായതിനാൽ, അവൾ “ക്യാമറയിേലക്ക്[കൾ] തുറിച്ചുേനാക്കുകയും”
“ഞങ്ങൾ അവിെട നിന്ന് ... മറ്െറാരു േലാകത്ത് നിന്ന് വന്നിരിക്കുന്നു” എന്ന് പ്രഖ്യാപിക്കുകയും
െചയ്യുന്നു (114). ഒരു പ്രത്േയക അർത്ഥത്തിൽ, തീർച്ചയായും, സിനിമാക്കാർ വിഭാവനം െചയ്യുന്ന
േലാകത്േതാട് സാമ്യമുള്ളതാണ് ഖ്വാബ്ഗ: പീഡിപ്പിക്കപ്െപടുന്ന ഹിജ് റ വിഭാഗത്തിന് ഇത് ഒരു
അഭയേകന്ദ്രമാണ്, എല്ലാ വ്യത്യസ്ത മത പശ്ചാത്തലങ്ങളിൽ നിന്നുമുള്ള ഹിജ് റകൾ അതിനുള്ളിൽ
പരസ്പരം േചർന്ന് ജീവിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഖ്വാബ്ഗാഹിൽ അയഥാർത്ഥമായ എന്േതാ
ഒന്നുണ്െടന്ന് േറായ് ആവർത്തിച്ച് ഊന്നിപ്പറയുന്നു: "ദുനിയ" ("േലാകം") എന്നതിന് എതിരായി
നിലനിൽക്കുന്ന "മറ്െറാരു പ്രപഞ്ചം" ആണ്, അതിന്െറ േപരിന്െറ അർത്ഥം േപാലും "സ്വപ്നങ്ങളുെട
വീട്" എന്നാണ് (29). ഖ്വാബ്ഗാഹ് അതിനുള്ളിൽ വസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് േവണ്ടത്ര
യഥാർത്ഥമാെണങ്കിലും,

േനാവൽ വാഗ്ദാനം െചയ്യുന്ന പറുദീസയുെട മറ്റ് കാഴ്ചകളും സമാനമായി അസംബന്ധേമാ ദുർബലേമാ ആണ്.
ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ, അവ ഭാവനയുെട മണ്ഡലത്തിൽ മാത്രം നിലനിൽക്കുന്നു; ടിേലായും മൂസയും ഒരുമിച്ച്
ഷഹീനിൽ െചലവഴിക്കുന്ന രാത്രി േറായ് വിവരിക്കുന്നു:

[F] അല്െലങ്കിൽ ഒരു ക്ഷണികമായ നിമിഷം [അതിൽ] അവർ ജീവിച്ചിരുന്ന േലാകത്െത

നിരാകരിക്കാനും മറ്െറാന്നിെന വിളിക്കാനും അവർക്ക് കഴിഞ്ഞു. ഇണെയ നൽകിയ ഒരു േലാകം

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
45

ഓർഡറുകൾക്കും പട്ടാളക്കാർക്കും കർണ്ണപുടം ആവശ്യമായിരുന്നു, അതിനാൽ അവർക്ക് അവ വ്യക്തമായി േകൾക്കാനും

ശരിയായി നടപ്പിലാക്കാനും കഴിയും (368).

എന്നിരുന്നാലും, അത്തരെമാരു സ്ഥലത്തിന്െറ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണം ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസും

ഫ്യൂണറൽ പാർലറും ആണ്; വാസ്തവത്തിൽ, "ജന്നത്ത്" എന്നതിന്െറ അർത്ഥം "പറുദീസ" എന്നാണ്.
അൻജൂം സ്ഥാപിച്ച ഈ വീട് ക്രേമണ ഇമാം സിയാവുദ്ദീൻ, സദ്ദാം ഹുൈസൻ, തിേലാ തുടങ്ങിയ
കഥാപാത്രങ്ങളുെട ഒരു സങ്േകതമായി മാറുന്നു-എല്ലാവരും െതറ്റായ അല്െലങ്കിൽ പുറം േലാകത്െത
അനുഭവങ്ങളാൽ മുറിേവറ്റ പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ട ആളുകൾ. ഖ്വാബ്ഗെയക്കാളും, ജന്നത്ത്
ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് ഒരു ചിഹ്നത്േതക്കാൾ യഥാർത്ഥ സ്ഥലമല്െലന്ന് േതാന്നുന്നു; അതിെനക്കുറിച്ചുള്ള
േറായിയുെട വിവരണങ്ങൾ അതിശയകരമാണ് (ഒരു ഘട്ടത്തിൽ, ഉദാഹരണത്തിന്, അഞ്ജും
െസമിത്േതരിയുെട നടുവിൽ െവള്ളമില്ലാത്ത ഒരു കുളം സ്ഥാപിക്കുന്നു), േനാവലിൽ മറ്െറാരിടത്ത്
പ്രവർത്തിക്കുന്ന ൈടംൈലനിന് പുറത്ത് അത് നിലവിലുണ്ട്. ഏറ്റവും പ്രധാനം വീടിന്െറ സ്ഥാനം:
ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് െസമിത്േതരിയിൽ സ്ഥാപിക്കുന്നതിലൂെട, അതും അതിെല താമസക്കാരും
നാശത്തിന്െറ വക്കിലാണ് ജീവിക്കുന്നെതന്ന് േറായ് സൂചന നൽകുന്നു,

േനാവൽ വിവരിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള സ്വർഗം കഷ്ടപ്പാടുകൾക്കും മരണത്തിനുെമാപ്പം നിലനിൽക്കുന്ന ഒന്നാണ്.

എന്നിരുന്നാലും, ജീവിതത്െത മരണത്തിൽ നിന്ന് േവർതിരിക്കാനാവില്ല എന്ന വസ്തുതയുമായി ഇത്
െപാരുത്തപ്െപടുന്നുഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം. വാസ്തവത്തിൽ, ഇത് സ്വീകരിക്കുന്നതിൽ ഒരുതരം
സംതൃപ്തി കണ്െടത്താനുണ്െടന്ന് േറായ് അഭിപ്രായപ്െപടുന്നു. ടിേലാ ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിേലക്ക് താമസം
മാറുമ്േപാൾ, അവൾ സ്വന്തം വിദ്യാർത്ഥികെള ഒരു ഭാഷയിലും 'വി ഷാൾ ഓവർകം' പാടാൻ പഠിപ്പിച്ചില്ല, കാരണം
മറികടക്കുക എന്നത് ആരുെടെയങ്കിലും ചക്രവാളത്തിൽ എവിെടെയങ്കിലും ഉണ്െടന്ന് അവൾക്ക്
ഉറപ്പില്ലായിരുന്നു," എന്നിരുന്നാലും അവൾ തന്െന "പഠിച്ചു[ s] […] സന്േതാഷത്തിന്െറ കലയുെട
എന്െതങ്കിലും" (403).

അവ്യക്തതയുെടയും ൈവവിധ്യത്തിന്െറയും പ്രാധാന്യം

െല ഏറ്റവും പ്രധാനപ്െപട്ട േമാട്ടിഫുകളിൽ ഒന്നഏ

് റ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംരാജ്യങ്ങൾക്കിടയിലും

പ്രസ്ഥാനങ്ങൾക്കിടയിലും അല്െലങ്കിൽ വ്യക്തിഗത ആളുകൾക്കിടയിലും ഉള്ള ആഭ്യന്തര വിഭജനമാണ്.

രണ്ടാമത്േതതിന്െറ ഏറ്റവും വ്യക്തമായ ഉദാഹരണം േറായിയുെട ചിത്രീകരണത്തിൽ അഞ്ജുമിന്െറയും അവളുെട സഹ

ഹിജഡകളുെടയും ചിത്രീകരണം വരുന്നു: ജീവശാസ്ത്രപരമായി പുരുഷൻ (അല്െലങ്കിൽ, അഞ്ജുമിന്െറ കാര്യത്തിൽ,

ഇന്റർെസക്സ്) ഭാഗികമാേയാ പൂർണ്ണമാേയാ സ്ത്രീയാെണന്ന് േതാന്നുന്ന വ്യക്തികൾ. ഇക്കാരണത്താൽ, അഞ്ജുമിന്

അവളുെട ശരീരം "യുദ്ധം" എന്ന നിലയിൽ പ്രായപൂർത്തിയാകുന്നതിന്െറ പുരുഷത്വപരമായ ഫലങ്ങൾ അനുഭവിക്കുന്നു,

കൂടാെത ശസ്ത്രക്രിയയും േഹാർേമാൺ െതറാപ്പിയും പാശ്ചാത്യ ൈവദ്യശാസ്ത്രം "െജൻഡർ ഡിസ്േഫാറിയ" എന്ന്

വിളിക്കുന്ന ചിലത് ലഘൂകരിക്കുന്നുെവങ്കിലും അവൾക്ക് ഒരിക്കലും കൃത്യമായ ശരീരം ഉണ്ടാകില്ല. അവൾ

ആഗ്രഹിക്കുന്നു. േഹാർേമാൺ വ്യതിയാനം സംഭവിച്ച അവളുെട ശബ്ദം ശാരീരികമായി പ്രതീകപ്െപടുത്തുന്ന ആന്തരിക

പിരിമുറുക്കത്തിന്െറ നിരന്തരമായ അവസ്ഥയാണ് ഫലം: “േഡാ. മുഖ്താറിന്െറ ഗുളികകൾ [അഞ്ജുമിന്െറ] ശബ്ദത്തിന്

അടിവരയിടുന്നു. പക്േഷ, അത് അതിന്െറ അനുരണനത്െത പരിമിതപ്െപടുത്തി, അതിന്െറ തടി പരുപരുത്തുകയും അതിന് ഒരു

സവിേശഷ ഗുണം നൽകുകയും െചയ്തു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
46

മറ്െറാരു ഹിജ് റ, നിമ്േമാ, ഈ ആന്തരിക വിേയാജിപ്പിന്െറ വികാരത്െത മുസ്ലീം പാകിസ്ഥാനും ഹിന്ദു ഇന്ത്യയും
തമ്മിലുള്ള വിഭജനത്േതാട് ഉപമിക്കുന്നു, അങ്ങെന ഒരു ഹിജ് റയുെട േവദനെയ ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തിന്െറയും
വംശീയേമാ മതപരേമാ ആയ സംഘർഷത്തിന്െറ േവദനയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. േറായിയുെട േനാവലിൽ,
രണ്ടാമത്േതതിന്െറ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്െപട്ട ഉദാഹരണം കാശ്മീരിെല സംഘർഷമാണ്, അവിെട പ്രധാനമായും മുസ്ലീം
കശ്മീരി ജനത ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ േസനയ് ക്െകതിെര രക്തരൂക്ഷിതമായ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ
ഏർപ്െപടുന്നു. വിഘടനവാദ പ്രസ്ഥാനം ആന്തരികമായും ഭിന്നിച്ചു, മുസ്ലീം മതമൗലികവാദികൾക്കും കൂടുതൽ
മേതതരവും സഹിഷ്ണുത പുലർത്തുന്നതുമായ സമീപനം ഇഷ്ടപ്െപടുന്നവർക്കിടയിൽ പിളർന്നിരിക്കുന്നു-കൂടുതൽ
കടുത്ത വിമതർക്ക് ആയുധവും പണവും നൽകി രഹസ്യമായി ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ പ്േരാത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഈ
വിഭജനം. കാശ്മീരികൾ ഇന്ത്യൻ ൈസന്യത്േതാട് മാത്രമല്ല പരസ് പരം േപാരാടുമ്േപാൾ അനന്തമായ
അക്രമത്തിന്െറയും മരണത്തിന്െറയും അനന്തരഫലമാണ് ഫലം.

എന്നിരുന്നാലും, ഈ വ്യത്യാസങ്ങൾ എത്രത്േതാളം വിനാശകരമാെണങ്കിലും, േനാവൽ അവെയ ബദലുകേളക്കാൾ അഭികാമ്യമായി ചിത്രീകരിക്കുന്നു; വാസ്തവത്തിൽ, കശ്മീരിെല

സ്ഥിതിഗതികൾ ഇത്രയും വിനാശകരമാക്കുന്നത് ജനങ്ങളുെടയും അഭിപ്രായങ്ങളുെടയും ൈവവിധ്യമല്ല, മറിച്ച് ഇന്ത്യൻ സർക്കാരും കൂടുതൽ കടുത്ത വിമതരും ഒേര

ചിന്താഗതിയും െപരുമാറ്റവും നടപ്പിലാക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളാണ്. രാജ്യത്തിന്െറ ചരിത്രപരമായ ൈവവിധ്യം. മൂസ കുറിക്കുന്നതുേപാെല, “[ഒരാളുെട] സങ്കീർണ്ണതകൾ, [ഒരാളുെട]

വ്യത്യാസങ്ങൾ, [ഒരാളുെട] അസംബന്ധങ്ങൾ, [ഒരാളുെട] സൂക്ഷ്മതകൾ എന്നിവ ഒഴിവാക്കുക” എന്നത് ഒരു യുദ്ധത്തിൽ വിജയിക്കാനുള്ള ഫലപ്രദമായ മാർഗമാണ്, പക്േഷ

അതിൽ അന്തർലീനമായി അക്രമാസക്തമായ എന്െതങ്കിലും ഉള്ളതിനാൽ മാത്രം "കുറയ്ക്കൽ" എന്ന രൂപം (377); ആത്യന്തികമായി, അത് കശ്മീരിെന സ്വയം നശിപ്പിക്കാൻ

ഇടയാക്കുെമന്നും അദ്േദഹം പറയുന്നു. ഏകതാനതയിേലക്കുള്ള പ്േരരണ അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ മരണത്തിൽ കലാശിക്കാത്ത സന്ദർഭങ്ങളിൽ േപാലും, ഇതിന് ആലങ്കാരികമായി

നിർജ്ജീവമായ ഫലമുണ്ടാകുെമന്ന് േറായ് അഭിപ്രായപ്െപടുന്നു. ജന്തർ മന്തറിൽ ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട കുട്ടിയുെട (അല്െലങ്കിൽ വാസ്തവത്തിൽ, സ്ക്വയറിൽ േപാലും)

ചുമതലേയൽക്കാനുള്ള അവളുെട അവകാശത്െത േചാദ്യം െചയ്യുന്ന അക്കൗണ്ടന്റും മുൻ ബ്യൂേറാക്രാറ്റുമായ അഞ്ജും മിസ്റ്റർ അഗർവാളും തമ്മിലുള്ള തർക്കത്തിൽ ഇത്

വ്യക്തമാണ്. സർക്കാർ "അനുമതി" ഇല്ലാെത). േറായ് അവെന വിവരിക്കുന്നതുേപാെല, അഗർവാൾ "അവന്െറ ഉറപ്പുകളാൽ കുറയുന്നു", അേതസമയം അഞ്ജും "അവളുെട

അവ്യക്തതയാൽ വർദ്ധിപ്പിച്ചു" (126). എല്ലാം ശരിയായി തരംതിരിക്കുകയും ക്േരാഡീകരിക്കുകയും െചയ്യുന്നുെവന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നതിൽ അഗർവാൾ വളെരയധികം

ശ്രദ്ധാലുവാണ്, അപകടത്തിലായിരിക്കുന്ന വലിയ പ്രശ് നം-അതായത്, ഒരു കുട്ടിയുെട ജീവിതം തിരിച്ചറിയുന്നതിൽ അയാൾ പരാജയപ്െപട്ടു. ഗവൺെമന്റിന്െറ "അനുമതി" ഇല്ലാെത

േപാലും സ്ക്വയറിൽ ആയിരിക്കുക). േറായ് അവെന വിവരിക്കുന്നതുേപാെല, അഗർവാൾ "അവന്െറ ഉറപ്പുകളാൽ കുറയുന്നു", അേതസമയം അഞ്ജും "അവളുെട അവ്യക്തതയാൽ

വർദ്ധിപ്പിച്ചു" (126). എല്ലാം ശരിയായി തരംതിരിക്കുകയും ക്േരാഡീകരിക്കുകയും െചയ്യുന്നുെവന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നതിൽ അഗർവാൾ വളെരയധികം ശ്രദ്ധാലുവാണ്,

അപകടത്തിലായിരിക്കുന്ന വലിയ പ്രശ് നം-അതായത്, ഒരു കുട്ടിയുെട ജീവിതം തിരിച്ചറിയുന്നതിൽ അയാൾ പരാജയപ്െപട്ടു. ഗവൺെമന്റിന്െറ "അനുമതി" ഇല്ലാെത േപാലും

സ്ക്വയറിൽ ആയിരിക്കുക). േറായ് അവെന വിവരിക്കുന്നതുേപാെല, അഗർവാൾ "അവന്െറ ഉറപ്പുകളാൽ കുറയുന്നു", അേതസമയം അഞ്ജും "അവളുെട അവ്യക്തതയാൽ

വർദ്ധിപ്പിച്ചു" (126). എല്ലാം ശരിയായി തരംതിരിക്കുകയും ക്േരാഡീകരിക്കുകയും െചയ്യുന്നുെവന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നതിൽ അഗർവാൾ വളെരയധികം ശ്രദ്ധാലുവാണ്,

അപകടത്തിലായിരിക്കുന്ന വലിയ പ്രശ് നം-അതായത്, ഒരു കുട്ടിയുെട ജീവിതം തിരിച്ചറിയുന്നതിൽ അയാൾ പരാജയപ്െപട്ടു.

േനെരമറിച്ച്, അഞ്ജുമിന്െറ പ്രവർത്തനങ്ങളും പ്രേചാദനങ്ങളും സൂചിപ്പിക്കുന്നത് "അവ്യക്തമായ" അനുഭവം

അവളുെട സ്േനഹിക്കാനുള്ള കഴിവ് വർദ്ധിപ്പിച്ചു എന്നാണ്, പ്രത്േയകിച്ച് സമാനമായി പുറത്താക്കപ്െപട്ടവേരാ
ആഘാതേമറ്റവേരാ ആയ ആെരയും. ഏകീകരിക്കാനും മാനകവൽക്കരിക്കാനുമുള്ള ശ്രമങ്ങൾ വിനാശകരവും
മാരകവുമാകുമ്േപാൾ, വ്യത്യസ്തതയുെടേയാ തകർച്ചയുെടേയാ സ്ഥലത്ത് നിന്ന് പരസ്പരം ബന്ധപ്െപട്ടിരിക്കുന്ന
ആളുകൾക്ക് ജീവിതത്െത സ്ഥിരീകരിക്കുന്ന എന്െതങ്കിലും ഉണ്െടന്ന് േനാവൽ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
മറ്െറവിെടയും േചരാത്ത ആെരയും സ്വാഗതം െചയ്തുെകാണ്ട് അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിക്കുന്ന ഒരു സമൂഹമായി
മാറുന്ന ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന്െറ പിന്നിെല മാർഗ്ഗനിർദ്േദശ യുക്തി ഇതാണ്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
47

ആധുനികവൽക്കരണത്തിന്െറ ചിലവ്

ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംനിരവധി പതിറ്റാണ്ടുകൾ നീണ്ടുനിൽക്കുന്നു (കാലക്രമത്തിൽ

അല്െലങ്കിലും). എന്നിരുന്നാലും, കഥയുെട പ്രവർത്തനത്തിന്െറ ഭൂരിഭാഗവും നടക്കുന്നത് ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്െറ
അവസാന വർഷങ്ങളിലും ഇരുപത്തിെയാന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്െറ ആദ്യ വർഷങ്ങളിലുമാണ്, ഇത് അതിേവഗ
നവീകരണത്തിന്െറ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ്. പ്രാേയാഗികമായി, ഇത് പലപ്േപാഴും പാശ്ചാത്യവൽക്കരണം എന്നാണ്
അർത്ഥമാക്കുന്നത്, ഈ വിവരണത്തിൽ "[ഡൽഹിയുെട] േവനൽക്കാലം" േപാെല:

നമസ്േത, [ആളുകൾ] വിചിത്രമായ ഉച്ചാരണത്തിൽ പറഞ്ഞു, പഞ്ചനക്ഷത്ര േഹാട്ടലുകളിൽ വിേദശ അതിഥികെള സ്വാഗതം

െചയ്യുന്ന മഹാരാജാ മീശയുള്ള തലപ്പാവ് ധരിച്ച വാതിൽപ്പടിക്കാെരപ്േപാെല പുഞ്ചിരിച്ചു. […] േലാകം അതിന്െറ

പാദങ്ങളിേലക്ക് ഉയർന്നു, അതിന്െറ അഭിനന്ദനം അലറുന്നു. ഫാക്ടറികൾ ഉണ്ടായിരുന്നിടത്ത് അംബരചുംബികളായ

െകട്ടിടങ്ങളും ഉരുക്ക് ഫാക്ടറികളും ഉയർന്നുവന്നു, നദികൾ കുപ്പിയിലാക്കി സൂപ്പർമാർക്കറ്റുകളിൽ വിൽക്കുന്നു, മത്സ്യം

ടിൻ െചയ്തു, പർവതങ്ങൾ ഖനനം െചയ്ത് തിളങ്ങുന്ന മിൈസലുകളായി മാറി. കൂറ്റൻ അണക്െകട്ടുകൾ ക്രിസ്മസ് ട്രീകൾ

േപാെല നഗരങ്ങെള പ്രകാശിപ്പിച്ചു. എല്ലാവരും സന്േതാഷത്തിലായിരുന്നു (101-02).

േമൽപ്പറഞ്ഞ ഖണ്ഡികയിെല കടുത്ത വിേരാധാഭാസ സ്വരം, ആധുനികവൽക്കരിക്കാനുള്ള ഈ

ശ്രമങ്ങളിൽ േറായിയുെട തലത്തിലുള്ള ഒരു പ്രധാന വിമർശനത്തിേലക്ക് വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു: പാശ്ചാത്യ
ൈശലിയിലുള്ള മുതലാളിത്തത്തിന്െറ വിനാശകത. ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ, നാശം പ്രതീകാത്മകമാണ്;
േമൽപ്പറഞ്ഞ ഖണ്ഡികയിൽ, ഉദാഹരണത്തിന്, ടൂറിസ്റ്റ് വ്യവസായം ഇന്ത്യയുെട സംസ്കാരത്െതയും
ചരിത്രത്െതയും വാണിജ്യവൽക്കരിച്ച് അധഃപതിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, മറ്റ് സന്ദർഭങ്ങളിൽ,
ഇന്ത്യയുെട സാമ്പത്തിക വളർച്ച വളെര അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ നഷ്ടപ്െപടുത്തുന്നു. "എല്ലാവരും
സന്തുഷ്ടരായിരുന്നു" എന്ന് േമൽപ്പറഞ്ഞ ഖണ്ഡിക അവകാശപ്െപടുന്നുണ്െടങ്കിലും, "എല്ലാവരും"
"[എണ്ണം] ആളുകളായി" (103) മാത്രേമ ഉൾക്െകാള്ളുന്നുള്ളൂെവന്ന് കുറച്ച് േപജുകൾക്ക് േശഷം മാത്രേമ
വ്യക്തമാകൂ. ഇന്ത്യയുെട വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന സമ്പത്തും േലാകനിലവാരവും അതിെല പലരുെടയും
െചലവിലാണ് വരുന്നത്-ഭൂമി കണ്ടുെകട്ടിയ കർഷകർ, നിലനിൽപ്പ് നിേരാധിക്കപ്െപട്ട യാചകർ
തുടങ്ങിയവർ. ഈ ആളുകൾക്ക് പുതിയ ഇന്ത്യയിൽ സ്ഥാനമില്ല,

കാശ്മീർ രണ്ടാമത്േതതിന് ഒരു ഉദാഹരണം നൽകുന്നു. വിഘടനവാദികളും സർക്കാർ േസനയും തമ്മിൽ

നടന്നുെകാണ്ടിരിക്കുന്ന അക്രമം ആയുധവ്യാപാരത്തിേലാ സായുധ േസനയിേലാ ഉള്ളവർക്ക്
ലാഭകരമായ ബിസിനസ്സാണ്, ഒരു വിമതൻ വിശദീകരിക്കുന്നത് േപാെല:

ഞാൻ ഇവിെട പരിശീലനം േനടി. കശ്മീരിൽ. ഞങ്ങൾക്ക് ഇപ്േപാൾ ഇവിെട എല്ലാം ഉണ്ട്. പരിശീലനം, ആയുധങ്ങൾ ...

ഞങ്ങളുെട െവടിമരുന്ന് ഞങ്ങൾ ൈസന്യത്തിൽ നിന്ന് വാങ്ങുന്നു. […] തീവ്രവാദം അവസാനിപ്പിക്കാൻ അവർ

ആഗ്രഹിക്കുന്നില്ല. അവർ കാശ്മീർ വിട്ടുേപാകാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നില്ല. ഈ അവസ്ഥയിൽ അവർ വളെര

സന്തുഷ്ടരാണ്. കശ്മീരികളായ യുവാക്കളുെട (232) ശരീരത്തിൽ എല്ലാ ഭാഗത്തുമുള്ള എല്ലാവരും പണം

സമ്പാദിക്കുന്നു.

എന്നിരുന്നാലും, ഇതിനപ്പുറവും, കശ്മീരിെല സാഹചര്യവും ഒരു രാജ്യം എന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യയുെട

"പുേരാഗതി"യും തമ്മിൽ സങ്കീർണ്ണമായ ബന്ധങ്ങളുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ആ േടാൾ

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
48

ആധുനികവൽക്കരണം ഇന്ത്യയിെല ദരിദ്രരായ പൗരന്മാെര ഏറ്െറടുക്കുന്നത് അവരുെട കഷ്ടപ്പാടുകൾ

മനസ്സിലാക്കാനുള്ള ശ്രമത്തിൽ ഹിന്ദു േദശീയതയിേലക്ക് ഒഴുകാൻ അവെര കൂടുതൽ സാധ്യതയുള്ളതാക്കുന്നു;
ഗുജറാത്ത് ക ലല്ലയുെട ൈസന്യം ജന്തർ മന്തറിെല പ്രതിേഷധങ്ങെള സ്വന്തം ലക്ഷ്യത്തിേലക്ക് മാറ്റുകയും
പട്ടിണി കിടക്കുന്ന പൗരന്മാർക്ക് ഭക്ഷണം വിതരണം െചയ്യുകയും ഇന്ത്യയിെല മുസ്ലീം ജനസംഖ്യെയക്കുറിച്ച്
കിംവദന്തികൾ പ്രചരിപ്പിക്കുകയും െചയ്യുമ്േപാൾ ഇത് അദ്ധ്യായം 3 ൽ വ്യക്തമാണ്. കൂടുതൽ അമൂർത്തമായ
രീതിയിൽ, സാമ്പത്തികവും ഗവൺെമന്റ് വളർച്ചയും കൂടി വരുന്ന ബ്യൂേറാക്രസി മുസ്ലീം വിരുദ്ധതയും കശ്മീർ
വിരുദ്ധതയും കൂടുതൽ വഷളാക്കുന്നു, കാരണം ഇന്ത്യയുെട ചരിത്രപരമായ ൈവവിധ്യം എല്ലാറ്റിെനയും
കണക്കാക്കാനും ലളിതമാക്കാനും കണക്കാക്കാനും ദൃഢനിശ്ചയം െചയ്യുന്നവർക്ക് ഭീഷണിയാണ്.

േനാവലിൽ ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് പ്രതീകാത്മകമായി പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നതിന്െറ മറ്െറാരു കാരണം ഇെതല്ലാം

കൂടിയാണ്; ജീവിതത്തിനും മരണത്തിനുമിടയിലുള്ള വരികൾ മങ്ങിക്കുന്ന ഒരു സ്ഥലെമന്ന നിലയിൽ, അത് സാധാരണ

സമയത്തിന് പുറത്ത് നിലനിൽക്കുന്നു, അതിനാൽ ആധുനികവൽക്കരണത്തിന്െറ മുന്േനറ്റത്തിൽ നിന്ന് ഒരു അഭയം

പ്രദാനം െചയ്യുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, േറായ് തിരിച്ചറിഞ്ഞ പ്രശ്നങ്ങൾക്കുള്ള ഒരു അപകടകരമായ പരിഹാരമാണിത്,

േനാവൽ അവസാനിക്കുമ്േപാൾ, ഭാവിയിൽ ഇന്ത്യയുെട ഗതി എന്തായിരിക്കുെമന്ന് പൂർണ്ണമായും വ്യക്തമല്ല.

മരണത്തിനും ജീവിതത്തിനും ഇടയിലുള്ള അതിരുകൾ

ജീവിതവും മരണവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തിൽ േറായിയുെട താൽപ്പര്യം മറ്റ് പല പ്രധാന വിഷയങ്ങളുമായി

ഓവർലാപ്പ് െചയ്യുന്നുഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം: ഇവ രണ്ടും തമ്മിലുള്ള അതിരുകളുെട
അനിശ്ചിതത്വം േനാവൽ ആേഘാഷിക്കുന്ന അവ്യക്തതയുെട മറ്െറാരു രൂപമാണ്, സ്വർഗം എന്ന ആശയം
മരണത്െതയും മരണാനന്തര ജീവിതത്െതയും കുറിച്ചുള്ള ആശയങ്ങളുമായി ഇഴേചർന്നിരിക്കുന്നു.
ജീവിതത്െതയും മരണത്െതയും കുറിച്ചുള്ള േചാദ്യങ്ങളും പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു, രണ്ടും വായനക്കാർ
പ്രതീക്ഷിക്കുന്ന വിപരീതങ്ങളല്െലന്ന് േനാവൽ ഇടയ്ക്കിെട നിർദ്േദശിക്കുന്നു.

േറായ് കാശ്മീരിന് സമർപ്പിക്കുന്ന അധ്യായങ്ങളിൽ ഇത് വ്യക്തമാണ്, അവിെട മൂസ പറഞ്ഞതുേപാെല, “മരിച്ചവർ

എന്േനക്കും ജീവിക്കും; ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർ ചത്തവർ മാത്രമാണ്, നടിച്ചുെകാണ്ട്” (349). ഒരു പരിധിവെര, ഈ പരാമർശം

കശ്മീരി കലാപത്തിെല രക്തസാക്ഷിത്വ സംസ്കാരത്െതക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പ്രസ്താവന മാത്രമാണ്. മരിച്ചവർ

സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുേവണ്ടിയുള്ള ആദരണീയമായ ത്യാഗങ്ങളായി "എന്േനക്കും ജീവിക്കുന്നു" എന്നതിനാൽ, മരണം

തന്െന അഭിലഷണീയമായ ഒന്നായി മാറുന്നു-അല്െലങ്കിൽ, േറായ് പറഞ്ഞതുേപാെല, "മരിക്കുന്നത് മറ്െറാരു

ജീവിതരീതിയായി മാറുന്നു" (320). ഇതിൽ പരിഹാസത്തിന്െറ ഒരു ഘടകമുണ്ട്, കാരണം രക്തസാക്ഷികളായി

ഓർമ്മിക്കപ്െപട്ടവരിൽ പലരും (മൂസയുെട സ്വന്തം മകൾ ഉൾപ്െപെട) തീവ്രവാദികളായിരുന്നില്ല, അവരുെട വിധി ഒരിക്കലും

തിരഞ്െഞടുത്തില്ല. എന്നിരുന്നാലും, മൂസ പറയുന്നതുേപാെല, കശ്മീരിെല ജീവിതമാണ് യഥാർത്ഥത്തിൽ മരണത്േതക്കാൾ

അഭികാമ്യെമന്ന് വ്യക്തമല്ല, അല്െലങ്കിൽ യഥാർത്ഥത്തിൽ വാക്കിന്െറ പൂർണ്ണമായ അർത്ഥത്തിൽ "ജീവിക്കുക".

ഇത് ഒരു അധിനിേവശത്തിൻകീഴിൽ ജീവിക്കുന്ന യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളുെട ഭാഗമാണ്; മൂസ പിന്നീട് കുറിക്കുന്നതുേപാെല,

"ഏകമനസ്സുള്ള" "ഏകശിലാ" (377) േപാരാട്ട ശക്തിെയ ഫലപ്രദമായി േനരിടാൻ അവനും മറ്റ് തീവ്രവാദികൾക്കും അവരുെട

മനുഷ്യത്വത്തിന്െറ ഒരു ഭാഗം അടിച്ചമർത്േതണ്ടി വന്നു. എന്നിരുന്നാലും, കൂടുതൽ അടിസ്ഥാന തലത്തിൽ, കശ്മീരികളുെട

നിലനിൽപ്പ് തന്െന ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന്െറ കണ്ണിൽ ഒരു പ്രശ്നമാെണന്ന വസ്തുതയിേലക്ക് മൂസയുെട പരാമർശങ്ങൾ

വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു. ഒരു കശ്മീരിയായി ജീവിക്കുന്നത് ശിക്ഷാർഹമായ "കുറ്റം" ആണ്

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
49

മരണം വഴി; മൂസ ടിേലാേയാട് ഒരു ഘട്ടത്തിൽ പറയുന്നു, "[ഇത്] ഈ ദിവസങ്ങളിൽ കശ്മീരിൽ,
അതിജീവിക്കാൻ നിങ്ങെള െകാല്ലാം" (273).

വാസ്തവത്തിൽ, അതിജീവനത്തിന്െറ മുഴുവൻ ആശയവും സങ്കീർണ്ണമായ ഒന്നാണ്ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ

മന്ത്രാലയം. മറ്റുള്ളവെര െകാല്ലുന്ന സംഭവങ്ങെള അതിജീവിക്കുന്ന പല കഥാപാത്രങ്ങളും (അഞ്ജും, മൂസ, ടിേലാ,
സദ്ദാം, മുതലായവ) വളെര ആഘാതവും മാറ്റവും ഉള്ളവയാണ്, അവർ ഒരു പ്രതീകാത്മക അർത്ഥത്തിൽ
മരിച്ചുെവന്ന് പറയാം; ഉദാഹരണത്തിന്, അൻജൂമിന്െറ ആദ്യ മാസങ്ങളിൽ ശ്മശാനത്തിൽ, േറായ് അവെള
വിേശഷിപ്പിക്കുന്നത് "നശിപ്പിച്ച, കാട്ടുമൃഗം, എല്ലാ താമസക്കാരായ ജിന്നിെനയും ആത്മാവിെനയും
േവട്ടയാടുന്നവൾ" എന്നാണ് (67). അതിജീവിച്ചയാളുെട കുറ്റേബാധം അവളും ടിേലായും അനുഭവിക്കുന്നത് രണ്ട്
സ്ത്രീകെളയും അതിജീവിക്കാൻ അനുവദിച്ചത് അവരുെട കൂട്ടാളികെള െകാന്ന വ്യക്തിേയാ ആളുകേളാ ആണ്. ഒരു
ഹിജ് റ എന്ന നിലയിൽ, ആക്രമണത്തിന് േശഷം താൻ ജീവിക്കുന്ന എല്ലാ ദിവസവും ആക്രമണകാരികൾക്ക്
അനുകൂലമായി കണക്കാക്കുെമന്ന് അഞ്ജും ഭയപ്െപടുന്നു: “കശാപ്പുകാരന്െറ ഭാഗ്യം. അത്രമാത്രം ആയിരുന്നു
അവൾ. അവൾ കൂടുതൽ കാലം ജീവിക്കുന്േതാറും അവൾ അവർക്ക് കൂടുതൽ ഭാഗ്യം നൽകി” (67).
അങ്ങെനെയങ്കിൽ, മറ്റുള്ളവരുെട അക്രമാസക്തമായ മരണങ്ങളുമായി ഇഴേചർന്ന ഒരു ജീവിതത്േതക്കാൾ നല്ലത്
അഞ്ജുമിെന മരണം ബാധിക്കുന്നു.

എന്നിരുന്നാലും, ജീവിതത്തിനും മരണത്തിനും ഇടയിലുള്ള അതിരുകളുെട ഈ മങ്ങൽ േനാവലിൽ എല്ലായ്പ്േപാഴും

ആഘാതകരമല്ല. വാസ്തവത്തിൽ, േനാവലിെല കഥാപാത്രങ്ങൾക്ക് ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിെന സുഖപ്െപടുത്തുന്ന
സ്ഥലമാക്കി മാറ്റുന്നതിന്െറ ഭാഗമാണിത്. ആ വീട് ഒേരസമയം ജീവനാൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു എന്നതും
(മനുഷ്യർക്കും മൃഗങ്ങൾക്കും പുറെമ, അതിന്െറ സ്വന്തം പച്ചക്കറിത്േതാട്ടത്തിന്െറ സവിേശഷതയാണ്)
മരണത്താൽ ചുറ്റപ്െപട്ടിരിക്കുന്നതും, താൻ െകാല്ലപ്െപട്ടാലും മൂസ തന്േനാട് അടുത്ത് നിൽക്കുെമന്ന്
ടിേലായ്ക്ക് േതാന്നാൻ അനുവദിക്കുന്നു. വീടിന്െറ െലാക്േകഷന്െറ അവ്യക്തതയും അഞ്ജുമിെന
ആശ്വസിപ്പിക്കുന്നു, ഒരുപക്േഷ, ജീവിതത്തിനും മരണത്തിനും ഇടയിൽ അവളും ഉണ്െടന്ന് സങ്കൽപ്പിക്കാൻ
ഇത് അവെള അനുവദിക്കുന്നു.

എങ്ങെന, എന്തുെകാണ്ട് കഥകൾ പറയുന്നു

ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംനിരവധി ആഖ്യാന കൺെവൻഷനുകൾ തകർക്കുന്നു: ഇത് ക്രമരഹിതമായി

േതാന്നുന്ന സമയത്ത് പിന്േനാട്ടും മുന്േനാട്ടും കുതിക്കുന്നു, ഇത് മൂന്നാമത്േതയും ആദ്യത്േതയും കഥപറച്ചിൽ
സമന്വയിപ്പിക്കുന്നു, ഒേര സമയം നൂറുകണക്കിന് േപജുകളിൽ പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങെള ഇറക്കുന്നു, കൂടാെത
േപാലീസ് ഫയലുകൾ മുതൽ പരസ്യങ്ങൾ വെരയുള്ള സ്വകാര്യ േരഖകളും ഇത് പതിവായി ഉപേയാഗിക്കുന്നു.
േജണലുകൾ. ഈ പരീക്ഷണ ഘടന േനാവലിൽ കഥപറച്ചിൽ എന്ന ആശയം എത്രമാത്രം േകന്ദ്രീകൃതമാെണന്നതിന്െറ
ഒരു സൂചനയാണ്, കാരണം ചില തരത്തിലുള്ള കഥകൾ ഈ വിഘടിതവും കാലക്രേമണ അല്ലാത്തതുമായ രീതിയിൽ
മാത്രേമ പറയാൻ കഴിയൂ എന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അവസാന അധ്യായത്തിൽ ടിേലാ സൂചിപ്പിക്കുന്ന
"തകർന്ന" കഥകൾ ഇവയാണ്: സാധാരണ, േനരായ പ്േലാട്ട് ൈലനിേലക്ക് ഉൾക്െകാള്ളാൻ കഴിയാത്തവിധം തകർന്ന
ആളുകെളയും കാര്യങ്ങെളയും കുറിച്ചുള്ള കഥകൾ.

കഥകൾ പറയുന്നയാളുമാേയാ പ്േരക്ഷകരുമാേയാ പരിണമിക്കുന്ന രീതിയിലാണ് േറായിക്ക് താൽപ്പര്യം. ചില

സന്ദർഭങ്ങളിൽ, ഈ മാറ്റങ്ങൾ "തകർന്ന" കഥ പറയാൻ ശ്രമിക്കുന്ന പ്രശ്നവുമായി ബന്ധപ്െപട്ടിരിക്കുന്നു. േറായ്

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
50

ഉദാഹരണത്തിന്, ഹസ്രത്ത് സർമദ് ഷഹീദിന്െറ ആരാധനാലയം സന്ദർശിക്കുന്ന ഓേരാ സന്ദർശകനും ആ

മനുഷ്യന്െറ ജീവിതത്തിന്െറ സ്വന്തം പതിപ്പ് െകാണ്ടുവരുന്നു, കൂടാെത സർമദ് തന്െന ഒരു തരത്തിൽ ഇത്
അനുവദിക്കുകയും െചയ്യുന്നു: “തന്െറ അടുത്ത് വന്നവെര അവന്െറ കഥെയടുക്കാനും അത് തിരിക്കാനും
സർമദിന്െറ ആത്മാവ് അനുവദിച്ചു. അവർക്കാവശ്യമുള്ളത് എന്താേണാ അത്” (14). കഥയുെട
കഥാപാത്രങ്ങളിൽ തങ്ങെളത്തന്െനയും അവരുെട േപാരാട്ടങ്ങെളയും കണ്െടത്താനും അങ്ങെന ചില
ക്രമവും ലക്ഷ്യേബാധവും അനുഭവിക്കാനും അനുവദിക്കുന്നതിലൂെട നഷ്ടപ്െപട്ടേതാ ആഘാതേമാ ആയ
ആളുകൾക്ക് ആശ്വാസം പകരാൻ കഥപറച്ചിലിന് കഴിയും. അഞ്ജും തന്െറ “ഫ് ൈളഓവർ സ്റ്േറാറി”
ൈസനബയുെട െചവിയിൽ ഒതുങ്ങാൻ എഡിറ്റ് െചയ്യുമ്േപാൾ, താനും അവളുെട സഹ ഹിജഡകളും േജാലി
െചയ്തിരുന്ന ഒരു പാർട്ടിെയ േപാലീസ് തകർത്തതിനാൽ അവൾ ഫ്ൈല ഓവറിന് കുറുെക തിടുക്കം
കൂട്ടുകയായിരുന്നു എന്ന വസ്തുത മനഃപൂർവം അവഗണിക്കുമ്േപാൾ സംഭവിക്കുന്നത് ഇതാണ്: “
ൈസനബിെന പ്രീതിപ്െപടുത്തുന്നതിനായി, അഞ്ജും തനിക്കായി ലളിതവും സന്േതാഷകരവുമായ ഒരു ജീവിതം
തിരുത്തിെയഴുതാൻ തുടങ്ങി.

എന്നിരുന്നാലും, മറ്റ് സന്ദർഭങ്ങളിൽ, ഒരു കഥ "തിരിച്െചഴുതുന്നത്" കൂടുതൽ പ്രശ്നകരമാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്,

ദുരന്തങ്ങൾ, യുദ്ധങ്ങൾ മുതലായവയുെട ഇരകൾ അവരുെട ദുരവസ്ഥയിേലക്ക് ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കുന്നതിനായി
അവരുെട കഥകൾ പ്രത്േയകമായി പാക്േകജുെചയ്േയണ്ട വഴികളിേലക്ക് േറായ് ആവർത്തിച്ച് ശ്രദ്ധ
ആകർഷിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, "കാണാതായവരുെട അമ്മമാരുെട" അനുഭവങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട
വിവരണം ഇതാ:

ദുഃഖത്തിന്െറ അന്തർേദശീയ സൂപ്പർമാർക്കറ്റുകളിെല അനന്തമായ മീറ്റിംഗുകളിലും ട്രിബ്യൂണലുകളിലും മറ്റ്

രാജ്യങ്ങളിെല മറ്റ് യുദ്ധങ്ങളുെട ഇരകൾക്െകാപ്പം അവർ അവരുെട കഥകൾ പറഞ്ഞിരുന്നു. അവർ
പരസ്യമായും പലപ്േപാഴും കരഞ്ഞിരുന്നു, അതിൽ നിന്ന് ഒന്നും ലഭിച്ചില്ല (119).

"സൂപ്പർമാർക്കറ്റുകൾ" എന്ന േറായിയുെട പരാമർശം പ്രത്േയകിച്ചും ശ്രദ്േധയമാണ്, കാരണം ഇന്ത്യയുെട പുതിയ

സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയിൽ കഥകൾ േപാലും ഒരു ചരക്കായി മാറിയിരിക്കുന്നു എന്ന വസ്തുതയിേലക്ക് ഇത് വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു. അതിലും

േമാശമാണ്, അധികാരത്തിലിരിക്കുന്നവർക്ക് പലപ്േപാഴും സ്വാധീനം െചലുത്തുന്നത് എന്ത് കഥകൾ പറയുന്നു എന്നതിലല്ല,

മറിച്ച് അവർ എങ്ങെന പറയുന്നു എന്നതിലുമാണ്, ദുർബലരായവെര പീഡിപ്പിക്കാൻ ആ സ്വാധീനം ഉപേയാഗിക്കാൻ കഴിയും. ഈ

രീതിയിൽ, ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ല അധികാരത്തിൽ വന്നതിന് േശഷം, ഉസ്താദ് കുൽസൂം ബി വളെരയധികം അഭിമാനം െകാള്ളുന്നു എന്ന്

സൗണ്ട് ആന്റ് ൈലറ്റ് േഷായിെല നിമിഷം മായ്ച്ചുകളയുന്നു:

നൂറ്റാണ്ടുകളുെട മുസ്ലീം ഭരണം കവിത, സംഗീതം, വാസ്തുവിദ്യ എന്നിവയിൽ നിന്ന് നീക്കം

െചയ്യപ്െപടുകയും, ഉസ്താദ് കുൽസൂം ബി തന്െറ പ്രതീക്ഷയിൽ തൂക്കിയിരുന്ന ഹസ്കി ചിരിേയക്കാൾ
അൽപ്പം കൂടി നീണ്ടുനിന്ന വാളുകളുെട ഏറ്റുമുട്ടലിന്െറയും രക്തരൂക്ഷിതമായ യുദ്ധവിളിയുെടയും
ശബ്ദത്തിേലക്ക് തകരുകയും െചയ്യും. ബാക്കിയുള്ള സമയം ൈഹന്ദവ മഹത്വത്തിന്െറ കഥയായിരിക്കും.
എല്ലായ് പ്േപാഴും എന്നേപാെല, ചരിത്രം ഭൂതകാലത്െതക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പഠനം േപാെല തന്െന ഭാവിയുെട
െവളിപാടായിരിക്കും (407).

ഈ ഖണ്ഡികയിെല അവസാന വാചകം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് േപാെല, ഇത്തരത്തിലുള്ള തിരുത്തിെയഴുതലിന്െറ ഫലങ്ങൾ

അപകടകരവും അക്രമാസക്തവുമാണ്. ഈ കാരണത്താൽ തന്െന,ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംകഥകളിൽ

(അല്െലങ്കിൽ, കുറഞ്ഞത്, അതിൽ മാത്രം) വളെരയധികം സ്റ്േറാക്ക് ഇടരുെതന്ന് വായനക്കാെര ഉപേദശിക്കുന്നു

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
51

ഒരു കഥ). ടിേലാ പറയുന്നതുേപാെല: “നിങ്ങൾക്ക് ഇഷ്ടമാെണങ്കിൽ എന്െറ ഓേരാ ഇഞ്ചും നിങ്ങൾക്ക് മാറ്റാൻ
കഴിയും. ഞാൻ ഒരു കഥ മാത്രമാണ്” (263). ബഹുജന മാധ്യമങ്ങളുെടയും ൈവവിധ്യമാർന്ന അഭിപ്രായങ്ങളുെടയും
േലാകത്ത്, കഥകളുെട യഥാർത്ഥ പതിപ്പ് പിൻവലിക്കുന്നത് ബുദ്ധിമുട്ടാണ്; വാസ്തവത്തിൽ, ടിേലായുെട
അറസ്റ്റിന്െറ രാത്രിെയ മൂന്ന് വ്യത്യസ്ത വീക്ഷണങ്ങളിൽ നിന്ന് ചിത്രീകരിച്ചുെകാണ്ട് േനാവൽ തന്െന ഇത്
െതളിയിക്കുന്നു. ഇത് ഒരു പ്രശ്നമല്ല, േറായ് നിർദ്േദശിക്കുന്നു, കാരണം കഥകൾ േകവലം സത്യം പറയുന്നതിന്
അപ്പുറം പ്രവർത്തിക്കുന്നു (ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു വ്യക്തിയുെട സ്വത്വേബാധം സ്ഥിരീകരിക്കുന്നു).
എന്നിരുന്നാലും, മറ്െറല്ലാ പതിപ്പുകളും വ്യതിയാനങ്ങളും ഒഴിവാക്കിക്െകാണ്ട് ആെരങ്കിലും ഒരു "ഔദ്േയാഗിക"
സ്റ്േറാറി അനുവദിക്കുന്നത് അപകടകരമാണ്.

സമകാലിക ഇന്ത്യയിെല സാമൂഹിക നില

ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഹിജ് റകളുെട പദവി മുതൽ പ്രധാന നഗരങ്ങെള വർഗീയവൽക്കരിക്കുന്നത് വെര
കാശ്മീരി വിഘടനവാദം വെരയുള്ള എല്ലാ കാര്യങ്ങളിലും സ്പർശിക്കുന്ന സമകാലിക ഇന്ത്യയിെല ജീവിതത്തിന്െറ

വിശാലമായ കാഴ്ച വായനക്കാർക്ക് നൽകുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഈ വിഷയങ്ങൾ ഒറ്റേനാട്ടത്തിൽ

ദൃശ്യമാകുന്നതുേപാെല വ്യത്യസ്തമല്ല; (പല സന്ദർഭങ്ങളിലും) ആധുനിക മുതലാളിത്തത്െതക്കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട

വിമർശനവുമായി കൂടിച്േചരുന്നതിന് പുറെമ, ഓേരാ പ്രശ്നത്തിനും അതിന്െറ ഹൃദയത്തിൽ പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ടവരും

വിസ്മരിക്കപ്െപട്ടവരുമായ ഒരു ആശങ്കയുണ്ട്.

േനാവലിന്െറ പശ്ചാത്തലം ഇെതാരു സമ്മർദപ്രശ്നമാക്കി മാറ്റുന്നു, കാരണം ഇന്ത്യെയ ചരിത്രപരമായി

ഭരിക്കുന്നത് സങ്കീർണ്ണമായ ഒരു ജാതി വ്യവസ്ഥയാണ്, അത് ചില ആളുകെള ദലിതരായി (ഇപ്േപാൾ
"പട്ടികവർഗങ്ങൾ" എന്ന് വിളിക്കുന്നു) ജീവിതത്തിേലക്ക് തള്ളിവിടുന്നു. േറായിയുെട േനാവലിൽ, സദ്ദാം ഹുൈസൻ
ഈ വർഗ്ഗത്തിന്െറ ഭാഗമാണ്, പരമ്പരാഗതമായി കൂലിപ്പണിയും േമാശം കൂലിയും ലഭിക്കുന്നതിേലക്ക്
തരംതാഴ്ത്തപ്െപട്ടു. അദ്േദഹവും മറ്റ് ദളിതരും സാങ്േകതികമായി ഇന്ത്യൻ പൗരന്മാരാെണങ്കിലും,
പ്രാേയാഗികമായി അവർ പലപ്േപാഴും ഇന്ത്യൻ സ്വത്വത്തിൽ നിന്ന് ഒഴിവാക്കപ്െപടുന്നുെവന്ന് േനാവൽ
സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഹിന്ദു േദശീയത കൂടുതൽ ശക്തമായ ഒരു ശക്തിയായി മാറുമ്േപാൾ ഇത് ശരിയാണ്; ഹിന്ദുക്കൾക്ക്
പരമ്പരാഗതമായി നിഷിദ്ധമായ അധ്വാനം ധാരാളം ദലിതർ െചയ്യുന്നതിനാൽ (ഉദാഹരണത്തിന്, സദ്ദാമിന്െറ പിതാവ്
പശുക്കളുെട ശവങ്ങൾ എടുത്തിരുന്നു), അവെര മതദ്േരാഹികളായി കാണാനും ഒഴിവാക്കാനും (അല്െലങ്കിൽ
േമാശമായത്) ബാധ്യസ്ഥരാണ്.

ഇത് േനാവലിെല അഹിന്ദു കഥാപാത്രങ്ങൾ േനരിടുന്ന പ്രശ് നങ്ങെളക്കുറിച്ചും സംസാരിക്കുന്നു.

ഹിന്ദുമതവും ഇന്ത്യൻ സ്വത്വവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം കൂടുതൽ ശക്തമാകുമ്േപാൾ, ഇന്ത്യയിെല ഗണ്യമായ
മുസ്ലീം ന്യൂനപക്ഷം അടിച്ചമർത്തലിന് കൂടുതൽ ഇരയാകുന്നു; ഉദാഹരണത്തിന്, ജന്തർ മന്തറിെല
പ്രതിേഷധത്തിനിെട, ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ലയുെട അനുയായികൾ "മുസ് ലിം തീവ്രവാദികൾ മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ
അർഹിക്കുന്നില്ല" (119) എന്ന് ആക്േരാശിച്ചുെകാണ്ട് ഒരു കൂട്ടം കാശ്മീരി സ്ത്രീകെള ഉപദ്രവിക്കുന്നു-
സ്ത്രീകൾ യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇന്ത്യക്കാരല്െലന്ന് മാത്രമല്ല അത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അവർ
യഥാർത്ഥത്തിൽ ആളുകളല്ല. തീർച്ചയായും, പല കശ്മീരികളും തങ്ങെള ഇന്ത്യക്കാരായി
കണക്കാക്കുന്നില്െലന്നും ഇന്ത്യയുെട ഭാഗമായി തുടരാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നില്െലന്നും േനാവലിൽ പിന്നീട്
വ്യക്തമാകും, എന്നാൽ മുസ്ലീങ്ങേളാടുള്ള ഹിന്ദു ഭരണവർഗങ്ങളുെട മേനാഭാവം എത്രത്േതാളം
വിരുദ്ധതയ്ക്ക് കാരണമായി എന്ന് േചാദിക്േകണ്ടതാണ്. കശ്മീരിെല ഇന്ത്യൻ വികാരം.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
52

അവസാനമായി, േറായിയുെട േനാവൽ സജ്ജീകരിക്കുന്ന സമയത്ത് ഇന്ത്യ േനരിടുന്ന സാമൂഹികവും

സാമ്പത്തികവുമായ മാറ്റങ്ങൾ, അടിച്ചമർത്തപ്െപട്ടേതാ വിസ്മരിക്കപ്െപട്ടേതാ ആയ ഒരു പുതിയ ജനവിഭാഗത്െത
സൃഷ്ടിക്കുെമന്ന് ഭീഷണിപ്െപടുത്തുന്നു. ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ, പാശ്ചാത്യവൽക്കരിക്കാനുള്ള പുഷ് േകവലം
കയ്േപറിയ ഫലങ്ങൾ നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, നിമ്േമായും അഞ്ജും, ൈലംഗിക പുനർ നിയമന ശസ്ത്രക്രിയ
വിലകുറഞ്ഞതും കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ലഭ്യവുമാകുന്നതിന്െറ അനന്തരഫലങ്ങെളക്കുറിച്ച് ചർച്ച െചയ്യുന്നു;
ഇെതാരു നല്ല കാര്യമാെണന്ന് നിമ്േമാ തറപ്പിച്ചുപറയുന്നു, കാരണം ഒരു ഹിജ് റ എന്ന അനുഭവം "എല്ലാം
േമാശമായിരുന്നു", എന്നാൽ ഇത്രയും നീണ്ടതും സമ്പന്നവുമായ ചരിത്രത്തിന് േശഷം "[ഹിജ് റകൾ] വംശനാശം
സംഭവിച്ചാൽ അത് ലജ്ജാകരമാണ്" (415) എന്ന് അഞ്ജും കരുതുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, മറ്റ് സന്ദർഭങ്ങളിൽ,
ഇന്ത്യയുെട പുേരാഗതി വരുന്നത് അതിന്െറ ഏറ്റവും ദരിദ്രരായ പൗരന്മാരുെട െചലവിലാണ്, അവർ വീടുകൾ
ഉേപക്ഷിക്കാേനാ ഭൂമി വിട്ടുെകാടുക്കാേനാ നിർബന്ധിതരാകുന്നു. ഈ ആളുകൾ "ആളുകളായി
കണക്കാക്കുന്നില്ല" (103),

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
53

ചിഹ്നങ്ങളും രൂപങ്ങളും

ഹസ്രത്ത് സർമദ് ഷഹീദ്

ഹസ്രത്ത് സർമദ് ഷഹീദ് ഇന്ത്യൻ ഇസ്ലാമിക പാരമ്പര്യത്തിെല ഒരു വിശുദ്ധ വ്യക്തിയാണ്. േപാെലഏറ്റവും
സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഅദ്േദഹം യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു അർേമനിയൻ ജൂതനായിരുന്നു, എന്നാൽ താൻ
പ്രണയത്തിലായ ഒരു ഹിന്ദുവിെന േതടി ഇന്ത്യയിേലക്ക് യാത്ര െചയ്തു, ആ പ്രക്രിയയിൽ ഇസ്ലാം മതം
സ്വീകരിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, വിശ്വാസത്യാഗത്തിന് അദ്േദഹത്െത വധിച്ചു, കാരണം അദ്േദഹത്തിന് മതപരമായ
സംശയങ്ങൾ ഉണ്ടാകുകയും ചക്രവർത്തി ആവശ്യപ്െപട്ടപ്േപാൾ കലിമ (വിശ്വാസ പ്രഖ്യാപനം) വായിക്കാൻ
വിസമ്മതിക്കുകയും െചയ്തു. ഹസ്രത്ത് സർമദ് ഷഹീദിന്െറ ആരാധനാലയം സന്ദർശിക്കുന്നവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും ഈ
വിശദാംശങ്ങെളാന്നും അറിഞ്ഞിട്ടില്െലന്ന് േറായ് കുറിക്കുന്നു, എന്നാൽ ഇത് അപ്രധാനമാെണന്ന്
സൂചിപ്പിക്കുന്നു:

ദർഗയ്ക്കുള്ളിൽ, സർമാദിന്െറ അനിയന്ത്രിതമായ ആത്മാവ്, ചരിത്രപരമായ വസ്തുതകളുെട ഏെതാരു

േശഖരണത്േതക്കാളും തീവ്രവും സ്പഷ്ടവും സത്യവുമാണ്, അദ്േദഹത്തിന്െറ അനുഗ്രഹം േതടിയവർക്ക്.
ഉന്മൂലനത്തിന്െറ സാധ്യതെയ അഭിമുഖീകരിക്കുമ്േപാൾ േപാലും അത് കൂദാശയ് ക്ക് േമലുള്ള ആത്മീയതയുെട
ഗുണവും, സമൃദ്ധിയുെട േമലുള്ള ലാളിത്യവും, ശാഠ്യവും, ഉന്േമഷദായകവുമായ സ്േനഹവും അത് ആേഘാഷിച്ചു
(എന്നാൽ ഒരിക്കലും പ്രസംഗിച്ചിട്ടില്ല). ശർമ്മദിന്െറ ആത്മാവ് തന്െറ അടുക്കൽ വരുന്നവെര അവന്െറ
കഥെയടുക്കാനും അവർക്കാവശ്യമുള്ളതാക്കി മാറ്റാനും അനുവദിച്ചു (14).

ശർമ്മദും അദ്േദഹത്തിന്െറ ആരാധനാലയവും േനാവൽ ആേഘാഷിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള സ്േനഹത്തിന്െറ പ്രതീകങ്ങളാണ്:

ൈവവിധ്യത്െത ഉൾക്െകാള്ളുന്നതും സ്വന്തം വ്യത്യാസങ്ങളിൽ നിന്ന് േപാലും ഉടെലടുക്കുന്നതും. സർമാദിന്െറ ൈലംഗികതയും

പാരമ്പര്േയതര മതപരമായ അഭിപ്രായങ്ങളും അവെന സമൂഹത്തിന്െറ ദൃഷ്ടിയിൽ നാമമാത്രേമാ അപകടകാരിേയാ ആക്കുന്നു,

പക്േഷ അദ്േദഹം തന്െന എല്ലാ സന്ദർശകെരയും തന്െറ ആരാധനാലയത്തിേലക്ക് സ്വാഗതം െചയ്യുകയും അവരുെട

സുഖത്തിനായി തന്െറ കഥ മാറ്റിെയഴുതാൻ അവെര "അനുവദിക്കുകയും" െചയ്യുന്നു.

ദി ഓൾഡ് മാൻ-േബബി

ജന്തർമന്തറിെല നിരാഹാര സമരത്തിനിെട െസലിബ്രിറ്റി പദവി േനടുന്ന മനുഷ്യൻ സമകാലിക ഇന്ത്യ േനരിടുന്ന
പ്രതിസന്ധിയുെട പ്രതീകമാണ്. ഇന്ത്യൻ ഗവൺെമന്റിെല അഴിമതിയ് ക്െകതിരായ തന്െറ പ്രതിേഷധത്തിലൂെട
അദ്േദഹം "സമ്പന്നമായ ഒരു സീമിേലക്ക്, െപാതുജന േരാഷത്തിന്െറ സംഭരണി" (106) തട്ടിെയടുത്തു;
േവനൽക്കാലത്ത് അദ്േദഹം തന്െറ സമരം നടത്തുന്നു, പ്രത്േയകിച്ച് വികാരങ്ങൾ ഉയർന്നുവരുന്നു, കാരണം
നഗരം ആധുനികവത്കരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുമ്േപാൾ ഡൽഹിയിലും പരിസരങ്ങളിലും നിരവധി പാവപ്െപട്ട ആളുകൾ
കുടിയിറക്കപ്െപട്ടു. പലരുെടയും ദൃഷ്ടിയിൽ, ആ മനുഷ്യൻ ഇന്ത്യയുെട ഭാവിെയക്കുറിച്ചുള്ള പ്രതീക്ഷെയ
പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു-അങ്ങെനയധികം വ്യത്യസ്ത വിശ്വാസങ്ങളിലും പശ്ചാത്തലങ്ങളിലും ഉള്ള ആളുകെള
ഒരുതരം "സന്േതാഷകരമായ പുൽേമട്ടിൽ ഒന്നിപ്പിക്കുന്നതിൽ അവൻ താൽക്കാലികമായി വിജയിക്കുന്നു,
അതിൽ ഏറ്റവും അഴിമതിക്കാർ ഉൾപ്െപെട എല്ലാവർക്കും േമയാൻ കഴിയും." ” (106)

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
54

പ്രശ്നം, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ഭാഗം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് േപാെല, വൃദ്ധന്െറ പ്രതിേഷധം നിലവിെല സ്ഥിതിെയ
ശല്യപ്െപടുത്തുന്നില്ല എന്നതാണ്. വാസ്തവത്തിൽ, മനുഷ്യൻ പ്രശസ്തനാകുമ്േപാെഴങ്കിലും അത്
ഉദ്േദശിച്ചുള്ളതല്ല. ഒരു "യുവ പ്െരാഫഷണലുകളുെട ടീം"-ഇന്ത്യയിെല ഉയർന്ന മധ്യവർഗത്തിന്െറ ചിഹ്നങ്ങൾ-
പ്രതിേഷധത്തിന്െറയും വൃദ്ധന്െറ പ്രതിച്ഛായയുെടയും "മാേനജ്െമന്റ്" (106) ഏറ്െറടുക്കുന്നു, അത് ഫലപ്രദമായി
ഏെതങ്കിലും വസ്തുവിൽ നിന്ന് നീക്കം െചയ്യുകയും പ്രതിേഷധത്തിന്െറ ആേവശം പ്രാഥമികമായി ഉണ്ടാക്കുകയും
െചയ്യുന്നു:

ജീവിതത്തിന്െറ ഭൗതിക ആവശ്യങ്ങളാൽ അനുഗ്രഹീതരായ, എന്നാൽ ഒരിക്കലും അഡ്രിനാലിൻ തിരക്ക്

അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത വൃദ്ധന്െറ ആരാധകരിൽ താരതമ്േയന നല്ല നിലയിലുള്ളവർ, ഒരു ബഹുജന പ്രതിേഷധത്തിൽ

പങ്െകടുത്തപ്േപാൾ വന്ന നീതിപൂർവകമായ േകാപത്തിന്െറ രുചി, കാറുകളിലും േമാട്േടാർ ൈസക്കിളുകളിലും എത്തി.

േദശീയ പതാകകൾ വീശുകയും േദശഭക്തി ഗാനങ്ങൾ ആലപിക്കുകയും െചയ്യുന്നു (108).

അേതസമയം, ഹിന്ദു േദശീയവാദികെള ആകർഷിക്കുന്ന കാഴ്ചകൾ വൃദ്ധൻ തന്െന സംപ്േരഷണം െചയ്യാൻ തുടങ്ങുന്നു,

അവരിൽ ഒരു സംഘം ഒടുവിൽ മുഴുവൻ പ്രകടനവും ഏറ്െറടുക്കുന്നു. വൃദ്ധന്െറ പ്രതിേഷധം അവന്െറ അനുയായികൾക്ക്

ഒരു ഉട്േടാപ്യൻ സമൂഹത്തിന്െറ പ്രത്യക്ഷമായ കാഴ്ച നൽകുന്നു, അേതസമയം സമ്പത്ത്, മതഭ്രാന്ത് മുതലായവയ്ക്ക്

കടപ്െപട്ടിരിക്കുന്നു. അവന്െറ രൂപം ഈ പിരിമുറുക്കത്െത അടിവരയിടുന്നു, യുവത്വത്െതയും ഭാവിെയക്കുറിച്ചുള്ള

പ്രതീക്ഷെയയും സൂചിപ്പിക്േകണ്ട സവിേശഷതകേളാെട (ഉദാ: “ഗമ്മി ഫാെരക്സ് -കുട്ടിയുെട പുഞ്ചിരി”) പ്രായമായതും

മരിക്കുന്നതുമായ ശരീരത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്നു.

ഷിറാസ് സിനിമ

കശ്മീരിെല ഇന്ത്യൻ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്െറ പ്രതീകമാണ് ഷിറാസ് സിനിമ. വാസ് തവത്തിൽ, സിനിമ ഹാളുകൾ
അനിസ് ലാമികമാെണന്നും “ഇന്ത്യയുെട സാംസ് കാരിക ആക്രമണത്തിന്െറ വാഹനങ്ങളാെണന്നും” (177)
ആേരാപിച്ച മുസ് ലിം കാശ്മീരി വിഘടനവാദികളുെട ഒരു കൂട്ടം “അള്ളാ ൈടേഗഴ് സ്” ഇത് ആദ്യം അടച്ചുപൂട്ടിയത്
അതുെകാണ്ടാണ്. എങ്കിലുംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഇസ് ലാമിന്െറ ഇത്തരത്തിലുള്ള മൗലികവാദ
വ്യാഖ്യാനത്േതാട് പരിമിതമായ സഹതാപം മാത്രേമ ഉള്ളൂ, കാശ്മീരിൽ ഒരു സിനിമാ തിേയറ്ററിന്െറ അസ്തിത്വം
ഇന്ത്യ എത്രത്േതാളം പാശ്ചാത്യ സംസ് കാരം സ്വീകരിക്കുകയും പ്രചരിപ്പിക്കുകയും െചയ് തു എന്നതിെന
സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വിേരാധാഭാസെമന്നു പറയട്െട, കടുവകൾ അടച്ചതിനുേശഷം തീേയറ്റർ കൂടുതൽ വ്യക്തവും
അക്രമാസക്തവുമായ സാമ്രാജ്യത്വ പ്രവർത്തനം ഏറ്െറടുക്കുന്നു; ഇന്ത്യൻ ൈസന്യം തിേയറ്റർ
പിടിച്െചടുക്കുകയും അതിെന ഒരു "േചാദ്യം െചയ്യൽ േകന്ദ്രം" ആക്കുകയും അവിെട അവർ കലാപകാരികെളന്ന്
സംശയിക്കുന്നവെര തടങ്കലിൽ വയ്ക്കുകയും പലപ്േപാഴും പീഡിപ്പിക്കുകയും െചയ്യുന്നു. അതിനാൽ തീേയറ്റർ
രണ്ടും സാംസ്കാരിക സാമ്രാജ്യത്വവും ൈസനിക സാമ്രാജ്യത്വവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്െത ചിത്രീകരിക്കുന്നു,
അേതസമയം തീവ്രവാദത്തിന്െറ അപകടങ്ങൾ പ്രകടമാക്കുന്നു; ഷിറാസ് സിനിമാശാല അടച്ചുപൂട്ടി,
വിഘടനവാദികൾ തങ്ങൾ േനരിട്ടതിേനക്കാൾ ഗുരുതരമായ പ്രശ് നം സൃഷ്ടിച്ചു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
55

ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസും ഫ്യൂണറൽ പാർലറും

ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസും ഫ്യൂണറൽ പാർലറും േനാവലിെല ഏറ്റവും പ്രധാനപ്െപട്ട പ്രതീകമാണ്. പഴയ മുസ്ലീം
െസമിത്േതരിയിൽ താമസിക്കുമ്േപാൾ അഞ്ജും തനിക്കായി നിർമ്മിച്ച ഒരു കുടിലായിട്ടാണ് ഇത് ആരംഭിക്കുന്നത്,
പക്േഷ വലുപ്പത്തിലും പ്രവർത്തനത്തിലും പതുക്െക വികസിക്കുന്നു; മരണപ്െപട്ട ബന്ധുക്കളുെട
ശവകുടീരങ്ങൾക്ക് ചുറ്റും അവൾ അധിക മുറികൾ പണിയുന്നു, ൈവദ്യുതി, ബാത്ത്ഹൗസ് തുടങ്ങിയ സൗകര്യങ്ങൾ
എങ്ങെന സ്ഥാപിക്കാെമന്ന് േനാക്കുന്നു, തിളങ്ങുന്ന നിറങ്ങളിൽ അലങ്കരിക്കുന്നു, ഇമാം സിയാവുദ്ദീനും സദ്ദാം
ഹുൈസനും ഉൾപ്െപെടയുള്ള വാടകക്കാെര എടുക്കുന്നു. ഈ രണ്ട് താമസക്കാരും േചർന്ന്, മറ്റ് ശ്മശാനങ്ങൾ
നിരസിക്കുന്നവർക്കായി അവൾ വീടിന്െറ ഒരു ഭാഗം ഒരു ശവസംസ്കാര പാർലറാക്കി മാറ്റുന്നു. േനാവലിന്െറ
അവസാനത്തിൽ, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് ടിേലായുെടയും മിസ് െജബിൻ ദി െസക്കന്റിന്െറയും ആസ്ഥാനമാണ്.

അപ്േപാൾ, വീടിന്െറ പ്രാധാന്യം ഭാഗികമായി ഉൾക്െകാള്ളുന്നത്; എല്ലാ മതങ്ങളിലും, വംശങ്ങളിലും, ലിംഗേഭദങ്ങളിലും,

ജാതികളിലും മറ്റും ഉള്ള ആളുകെള അവിെട സ്വാഗതം െചയ്യുന്നു, ഇത് ഇന്ത്യൻ മുഖ്യധാരാ സമൂഹത്താൽ

പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ടവേരാ പുറത്താക്കപ്െപട്ടവേരാ ആയ ആർക്കും ഒരു സുരക്ഷിത താവളമാക്കി മാറ്റുന്നു. ഈ

അർത്ഥത്തിൽ, ഇത് ഇന്ത്യയുെട തന്െന ഒരു ആദർശരൂപമായി വർത്തിക്കുന്നു, അല്െലങ്കിൽ ഒെരാറ്റ, കർക്കശമായ േദശീയ

ഐഡന്റിറ്റി നടപ്പിലാക്കാനുള്ള ശ്രമം നിർത്തി, പകരം അതിന്െറ സങ്കീർണ്ണവും ൈവവിധ്യപൂർണ്ണവുമായ ചരിത്രത്തിൽ

അർത്ഥം കണ്െടത്താൻ പഠിച്ചാൽ ഭാവിയിൽ ഇന്ത്യ എന്തായിരിക്കുെമന്നതിന്െറ ചിത്രീകരണമാണ്. ജനങ്ങൾ.

അേതസമയം, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന് മരണത്േതാട് സാമീപ്യമുണ്ട്. ഭാഗികമായി, അൻജൂമിെനയും സദ്ദാം

ഹുൈസെനയും േപാലുള്ള ആളുകളുെട അസ്തിത്വം എത്രമാത്രം ദുർബലമാെണന്നതിന്െറ
ഓർമ്മപ്െപടുത്തലായി ഇത് പ്രവർത്തിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അത് പറുദീസയുെട പ്രതീകമായി വീടിന്െറ
പങ്കിെന ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു (വാസ്തവത്തിൽ, "ജന്നത്ത്" എന്നതിന്െറ അർത്ഥം തന്െന). ഈ
അർത്ഥത്തിൽ, െഭൗതിക േലാകത്തിനും ചരിത്രത്തിനും പുറത്ത് നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു കാലാതീതമായ
ഉട്േടാപ്യയുെട ഒരു േനർക്കാഴ്ചയായതിനാൽ, ഇന്ത്യ എന്തായിരിക്കുെമന്നതിെനക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു
ദർശനമല്ല ഇത്.

ദുനിയയും ജന്നത്തും

േനാവലിെല യഥാർത്ഥ സ്ഥലങ്ങളുമായി ബന്ധപ്െപട്ട് അവ രണ്ടും സംഭവിക്കുന്നുണ്െടങ്കിലും, "ദുനിയ", "ജന്നത്ത്"

എന്നീ പദങ്ങൾ േറായ് സന്േതാഷം, ജീവിതം, മരണം എന്നിവെയക്കുറിച്ചുള്ള േചാദ്യങ്ങെള പര്യേവക്ഷണം
െചയ്യുന്ന ഒരു പ്രേമയമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ഖ്വാബ്ഗാഹിന് പുറത്തുള്ള ജീവിതത്െത പരാമർശിക്കാൻ
േനാവലിെല ഹിജഡകൾ ഉപേയാഗിക്കുന്ന പദമായാണ് "ദുനിയ" യഥാർത്ഥത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്നത്; ഈ
പദത്തിന്െറ അർത്ഥം "േലാകം" എന്നാണ്. "ജന്നത്ത്," അേതസമയം, െസമിത്േതരിയിെല അവളുെട വീടിന് അഞ്ജും
നൽകുന്ന േപര് "സ്വർഗം" എന്നാണ്. അതിനാൽ ഈ രണ്ട് പദങ്ങളും േനാവലിൽ ഒരു പരിധിവെര വിപരീതമായി
പ്രവർത്തിക്കുന്നു, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസും ഖ്വാബ്ഗായും േപാലുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ യഥാർത്ഥ േലാകത്തിന്െറ
(ഇന്ത്യൻ സമൂഹം െമാത്തത്തിൽ) ഭീകരതയ്ക്കും അക്രമത്തിനും പുറത്ത് ഉട്േടാപ്യൻ കുമിളകളായി
നിലനിൽക്കുന്നു.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
56

എന്നിരുന്നാലും, ജീവിതവും മരണവും േപാെല, നിബന്ധനകൾ ആദ്യം േതാന്നുന്ന വിപരീതങ്ങളല്ല.

ഉദാഹരണത്തിന്, േരവതിയുെട കത്തിൽ, േനാവലിൽ ഉടനീളം ആവർത്തിക്കുന്ന ഒരു ആശയം േറായ്
കളിക്കുന്നു: ഖ്വാബ്ഗ േപാലുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ േലാകത്ത് ജീവിക്കാൻ കഴിയാത്തവർക്ക് ആവശ്യമാണ്.
കാട്ടിെല തന്െറ വീടിന് പുറത്ത് തനിക്ക് താമസിക്കാൻ കഴിയില്െലന്ന് േരവതി അവകാശപ്െപടുന്നു, എന്നാൽ
അവളുെട കാര്യത്തിൽ, "പറുദീസ" പുറത്െത േലാകത്െത േപാെല അക്രമാസക്തവും ഭയപ്െപടുത്തുന്നതുമാണ്;
ദണ്ഡകാരണ്യയിെല വനേമഖലയിൽ "ബലാത്സംഗം െചയ്യുന്ന ദരിദ്രെര ചുട്ടുെകാല്ലുന്ന" (431) സർക്കാർ
േസനയ് ക്െകതിെര േപാരാടുന്ന മാേവായിസ്റ്റ് ഗറില്ല േപാരാളിയാണ് േരവതി. "ജന്നത്ത് എക് സ് പ്രസ്" എന്ന
വിളിപ്േപര് അവകാശപ്െപടുകയും കശ്മീരി തീവ്രവാദികെള െകാല്ലുന്നതിലൂെട താൻ സ്വർഗ്ഗത്തിേലക്കുള്ള
"[അവരുെട] യാത്ര സുഗമമാക്കുക" (342) ആെണന്ന് തമാശ പറയുകയും െചയ്തുെകാണ്ട് അംരിക് സിംഗ്
പറുദീസയ്ക്കും യാഥാർത്ഥ്യത്തിനും ഇടയിലുള്ള വരികൾ മങ്ങുന്നു.

മാതൃത്വം

മാതൃത്വം ഒരു പ്രധാന പ്േരരണയാണ്ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം, േനാവലിന്െറ വ്യക്തിപരവും

സാമൂഹികവുമായ ആശങ്കകൾ പ്രകാശിപ്പിക്കാൻ ഇത് സഹായിക്കുന്നു. േനാവലിെല ഒട്ടുമിക്ക
കഥാപാത്രങ്ങൾക്കും മാതൃത്വം ഒരു പ്രശ്നമാണ്, അേത കാരണങ്ങളാൽ ആവശ്യമില്െലങ്കിലും:
ഉദാഹരണത്തിന്, അഞ്ജുമിന്െറ അമ്മ ജഹനാര, അഞ്ജും ഇന്റർെസക് സ് ആെണന്ന് കണ്െടത്തുമ്േപാൾ
“സ്വന്തം കുഞ്ഞിെന ഭയക്കുന്നു”, മിസ് ഉദയയുെട െജബീന്െറ ൈജവിക അമ്മ േരവതി. അവൾ
ബലാത്സംഗത്തിന്െറ ഫലമായതിനാൽ നവജാതശിശുവിെന െകാല്ലുന്നതിെനക്കുറിച്ച് കലാപം നടത്തി,
സ്വന്തം അമ്മ അവെള നിരാശപ്െപടുത്തിയതുേപാെല ഒരു കുട്ടിെയ നിരാശപ്െപടുത്തുേമാ എന്ന ഭയത്താൽ
ടിേലാ ഒരു കുഞ്ഞിെന ഗർഭച്ഛിദ്രം െചയ്യുന്നു. േനരായ രീതിയിൽ മാതൃത്വം ആഗ്രഹിക്കുന്ന ഒേരെയാരു
പ്രധാന കഥാപാത്രം അഞ്ജും ആണ്, എന്നാൽ ഒരു കുട്ടിെയ പ്രസവിക്കാനുള്ള അവളുെട ൈജവിക
കഴിവില്ലായ്മയും (പിന്നീട്) ഗുജറാത്തിെല അവളുെട ആഘാതകരമായ അനുഭവങ്ങളും േനാവലിന്െറ
ഭൂരിഭാഗത്തിനും ഈ ആഗ്രഹത്െത തടസ്സപ്െപടുത്തുന്നു.

േറായിയുെട േനാവലിൽ മാതൃത്വം ഇത്ര സങ്കീർണ്ണമായ ഒരു പ്രശ്നമായിരിക്കുന്നത് എന്തുെകാണ്ടാെണന്ന്

മനസിലാക്കാൻ, ഇന്ത്യൻ േദശീയത പലപ്േപാഴും ഹിന്ദു പാരമ്പര്യത്തിൽ ഒരു മാതൃേദവതയായി രാജ്യത്െത
വിേശഷിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട് എന്നത് മനസ്സിൽ പിടിക്കാൻ സഹായകമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, േനാവലിെല മിക്ക
കഥാപാത്രങ്ങളും ഈ പാരമ്പര്യത്തിന്െറ ഭാഗമല്ല, വാസ്തവത്തിൽ അവർ പലപ്േപാഴും പീഡിപ്പിക്കപ്െപടുന്നു;
ഉദാഹരണത്തിന്, അഞ്ജും, "ഇന്ത്യ മാതാവിന് വിജയം! അമ്മെയ വന്ദിക്കുക! ” (67) അവെള ഏതാണ്ട് െകാല്ലുന്ന
കലാപകാരികളാൽ. മാതൃത്വം, അഞ്ജും, ടിേലാ തുടങ്ങിയ കഥാപാത്രങ്ങൾക്ക് "ഇന്ത്യൻ" േപാെല സങ്കീർണ്ണമായ
ഒരു ഐഡന്റിറ്റിയാണ്. എന്നിരുന്നാലും, രണ്ട് സ്ത്രീകളും ഒടുവിൽ മിസ് െജബീൻ ദ െസക്കന്റിെന
ദത്െതടുക്കുന്നതും അവെള മാതാപിതാക്കളായി വളർത്തുന്നതിൽ അവർ ഓേരാരുത്തരും വഹിക്കുന്ന
പാരമ്പര്േയതര േറാളുകളും, മാതൃത്വത്െത (ഇന്ത്യൻ േദശീയതെയ) കുറച്ചുകൂടി കർക്കശവും കൂടുതൽ
ഉൾക്െകാള്ളുന്നതുമായ രീതിയിൽ നിർവചിക്കാൻ സാധിക്കുെമന്നതിന്െറ സൂചനയാണ്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
57

ശരീരങ്ങൾ, മാലിന്യങ്ങൾ, ആന്തരിക അവയവങ്ങൾ

ശരീരങ്ങളും അവ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്ന മാലിന്യങ്ങളും ആവർത്തിച്ചുള്ള ചിത്രമാണ്ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ

മന്ത്രാലയം. ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ, ഇത് കഥ വികസിക്കുന്ന നിലവിലുള്ള സാംസ്കാരിക പശ്ചാത്തലത്തിന്െറ
പ്രതിഫലനം മാത്രമാണ്. ഇന്ത്യയിെല ജാതി വ്യവസ്ഥ മാലിന്യങ്ങളും മൃതേദഹങ്ങളും സംസ് കരിക്കുന്നത്
ദലിതർക്ക് വിട്ടുെകാടുക്കുന്നു; ഇപ്േപാൾ ഔദ്േയാഗികമായി "പട്ടികജാതി" എന്നറിയപ്െപടുന്നു, ദളിതർ ജാതി
പിരമിഡിന്െറ ഏറ്റവും താെഴയുള്ളവരാണ്, അവർ സ്വയം അശുദ്ധരായി കണക്കാക്കപ്െപടുന്നു. േറായിയുെട
േനാവലിൽ, സദ്ദാം ഹുൈസൻ ഈ ജാതിയിൽപ്െപട്ടയാളാണ്, അദ്േദഹത്തിന്െറ കുടുംബം ചത്ത പശുക്കെള-
ഹിന്ദുമതത്തിെല ഒരു വിശുദ്ധ മൃഗത്െത-പുറന്തള്ളുന്നത് അദ്േദഹത്തിന്െറ സ്ഥാനത്തിന്െറ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ കൂടുതൽ
വഷളാക്കുന്നു.

ഭാഗികമായി ഈ സാംസ്കാരിക പശ്ചാത്തലം കാരണം, േറായ് പലപ്േപാഴും മാലിന്യത്െത നിലവിലുള്ള അവസ്ഥേയാടുള്ള

പ്രതിേരാധത്തിന്െറ പ്രതീകമായി ഉപേയാഗിക്കുന്നു. ചില സന്ദർഭങ്ങളിൽ, ദലിതർ ഒരു സർക്കാർ ഉദ്േയാഗസ്ഥന്െറ
വീടിന് േനെര പശുവിന്െറ ശവങ്ങൾ ഉപേയാഗിച്ച് േബാംെബറിഞ്ഞ് തങ്ങളുെട പദവിയിൽ പ്രതിേഷധിക്കുമ്േപാൾ,
അട്ടിമറി വ്യക്തമാണ്. മറ്റിടങ്ങളിൽ, പ്രാധാന്യം സൂക്ഷ്മമാണ്; ഉദാഹരണത്തിന്, ഡൽഹി അതിന്െറ "മിച്ച
ജനങ്ങെള" നിേരാധിക്കാൻ ശ്രമിക്കുമ്േപാൾ അവർ പ്രതികരിക്കുന്നത്, "നമ്മൾ എവിെട േപാകണം? […] നിങ്ങൾക്ക്
ഞങ്ങെള െകാല്ലാം, പക്േഷ ഞങ്ങൾ അനങ്ങുകയില്ല” (102)—അവരുെട ശരീരങ്ങൾ ൈകകാര്യം െചയ്േയണ്ട ഒരു
പ്രശ് നമായി നിലെകാള്ളും എന്നതാണ്.

മനുഷ്യവിസർജ്ജനം അട്ടിമറിക്കപ്െപടുന്നു, ജാതി വ്യവസ്ഥയുമായുള്ള ബന്ധം മാത്രമല്ല, കൂടുതൽ വിശാലമായി,

"മിച്ചമായ" എന്തും ഒഴിവാക്കി രാജ്യത്െത നവീകരിക്കാനും നിലവാരം പുലർത്താനുമുള്ള സർക്കാരിന്െറ
ശ്രമങ്ങെള ഇത് തടസ്സപ്െപടുത്തുന്നു. ഈ അർത്ഥത്തിൽ, േറായിയുെട േനാവൽ പ്രാഥമികമായി പിന്തുടരുന്ന
കഥാപാത്രങ്ങളുമായി ഇത് ഒരു ബന്ധം വഹിക്കുന്നു, കാരണം അവെയ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിേനാ
വർഗ്ഗീകരിക്കുന്നതിേനാ ഉള്ള ശ്രമങ്ങെള അവർ പരാജയപ്െപടുത്തുന്നു. അവസാന ഭാഗങ്ങളിെലാന്നിന്െറ
പ്രാധാന്യം വിശദീകരിക്കാൻ ഇത് സഹായിക്കുന്നുഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം:

അഞ്ജും [മിസ് ഉദയാ െജബീൻ] ഒരു െതരുവ് വിളക്കിന് താെഴ ഇരുന്നു. അവളുെട കണ്ണുകൾ അമ്മയിൽ

ഉറപ്പിച്ചുെകാണ്ട് അവൾ മൂത്രെമാഴിച്ചു, എന്നിട്ട് രാത്രിയിെല ആകാശത്െതയും നക്ഷത്രങ്ങെളയും ആയിരം

വർഷം പഴക്കമുള്ള നഗരത്െതയും അത്ഭുതപ്െപടുത്താൻ അവളുെട അടിഭാഗം ഉയർത്തി, അവൾ നിർമ്മിച്ച

കുളത്തിൽ പ്രതിഫലിച്ചു (444).

"ആയിരം വർഷം പഴക്കമുള്ള നഗരത്െത" ഒരു മൂത്രക്കുളത്തിൽ ചിത്രീകരിച്ചുെകാണ്ട് അതിെന അനാദരിക്കുകേയാ

പരിഹസിക്കുകേയാ െചയ്യുന്നതല്ല ഇവിെട പ്രധാനം, മറിച്ച് ചരിത്രപരമായി അശുദ്ധവും അപ്രധാനവും ആയി

കണക്കാക്കപ്െപട്ടിരിക്കുന്നതിൽ നഗരത്തിന്െറയും രാജ്യത്തിന്െറയും ഭാവി കിടക്കുന്നുണ്െടന്ന് സൂചിപ്പിക്കുക

എന്നതാണ്. —അതായത് ഉദയാ െജബീെന േപാെലയുള്ളവർ.

ആന്തരിക പ്രക്ഷുബ്ധതയും വിഭജനവും ഉൾപ്െപടുന്ന ഒരു വിശാലമായ രൂപത്തിന്െറ ഏറ്റവും വ്യക്തമായ ഉദാഹരണമായും ശാരീരിക

ഇേമജറി വർത്തിക്കുന്നു. ആന്തരികാവയവങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട ചിത്രീകരണം ഇക്കാര്യത്തിൽ വളെര പ്രധാനമാണ്.

ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു ഗറില്ലാ േപാരാളിയായി പരിശീലിക്കുമ്േപാഴുള്ള മൂസയുെട അനുഭവങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട വിവരണം

ഇതാ:

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
58

രാത്രിയിൽ, നിശബ്ദതയുെട ഭരണം മടുത്തു, അവന്െറ അവയവങ്ങൾ രാത്രി ക്രിക്കറ്റിന്െറ ഭാഷയിൽ പരസ്പരം

പിറുപിറുത്തു. അവന്െറ പ്ലീഹ അവന്െറ വൃക്കയുമായി ബന്ധപ്െപട്ടു. അവന്െറ പാൻക്രിയാസ് നിശബ്ദമായ

ശൂന്യതയിലൂെട അവന്െറ ശ്വാസേകാശത്തിേലക്ക് മന്ത്രിച്ചു […] നിങ്ങൾ ഇപ്േപാഴും അവിെടയുണ്േടാ? (352)

േറായ് ഇവിെട വിവരിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള അകൽച്ച േനാവലിലുടനീളം അവൾ പര്യേവക്ഷണം െചയ്യുന്ന

ആന്തരിക കലഹത്തിന്െറ തീവ്രമായ രൂപമാണ്; ഇതിലും സമാനമായ ഭാഗങ്ങളിലും, കഥാപാത്രങ്ങൾ വളെര
വിഭജിക്കപ്െപടുകയും ആഘാതേമൽക്കുകയും െചയ്യുന്നു, അവയ്ക്കുള്ളിെല വ്യത്യസ്ത അവയവങ്ങൾ
േപാലും പരസ്പരം േയാജിച്ച് പ്രവർത്തിക്കാൻ കഴിവില്ലാത്തതായി േതാന്നുന്നു. പ്രധാന തീമുകളിൽ ഒന്ന്
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഈ ഭിന്നതകളുമായി ജീവിക്കാൻ പഠിക്കുന്ന കഥാപാത്രങ്ങളും
രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്െപടുന്നു.

സൗണ്ട് ആൻഡ് ൈലറ്റ് േഷാ

െചങ്േകാട്ടയിൽ തന്െന നടക്കുന്ന പ്രദർശനം, ഇന്ത്യയുെട മഹത്തായ ഭൂതകാലത്െത ആേഘാഷിക്കാനും േദശീയ

അഭിമാനത്െത പ്രേചാദിപ്പിക്കാനും രൂപകൽപ്പന െചയ്ത ഒരു വിവരണം അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ഇത് ആനുകാലികമായി

ഉടനീളം പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്നുഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം:

സൗണ്ട് ആന്റ് ൈലറ്റ് േഷാ […] […] […] െചങ്േകാട്ടയുെട […] ചരിത്രത്തിന്െറ ഒരു പഴയ-ഗവൺെമന്റ്-
അംഗീകൃത പതിപ്പായിരുന്നു […] […] […] ഇത് നിർമ്മിച്ച ഷാജഹാൻ മുതൽ ബഹദൂർ വെരയുള്ള
ഇരുനൂറു വർഷത്തിേലെറയായി അതിൽ നിന്ന് ഭരിച്ച ചക്രവർത്തിമാർ. ഷാ സഫർ, അവസാനത്െത
മുഗൾ, 1857-െല പരാജയപ്െപട്ട കലാപത്തിന് േശഷം ബ്രിട്ടീഷുകാർ നാടുകടത്തപ്െപട്ടു (54).

ഹിജഡകളുെട ചരിത്രപരമായ പ്രാമുഖ്യത്തിന് അടിവരയിടാൻ ഉസ്താദ് കുൽസൂം ബി അവളുെട ചുമതലകൾ

ഏറ്െറടുക്കുന്നു, കൂടാെത ഒരു കൂട്ടം കാശ്മീരി അനാഥെര ഡൽഹിയിേലക്ക് െകാണ്ടുേപാകുന്ന
വഴികാട്ടിയായി മൂസ ടിേലാെയ അവിെട കണ്ടുമുട്ടുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, േനാവലിന്െറ അവസാനത്തിൽ,
പുതിയ ഹിന്ദു േദശീയ സർക്കാർ സൗണ്ട് ആൻഡ് ൈലറ്റ് േഷാെയ മാറ്റിമറിക്കുന്നു, മുസ്ലീം ഭരണത്തിൻ
കീഴിൽ രാജ്യം െചലവഴിച്ച വർഷങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള പരാമർശങ്ങൾ ഫലത്തിൽ ഇല്ലാതാക്കുന്നു. ഈ
രീതിയിൽ, േഷാ ഏറ്റവും ഔദ്േയാഗികവും പരക്െക അംഗീകരിക്കപ്െപട്ടതുമായ കഥകളുെട േപാലും
നശ്വരതെയ പ്രതീകപ്െപടുത്തുന്നു, കൂടാെത കഥകൾ തുടർച്ചയായി വിവിധ അജണ്ടകളിേലക്ക്
മാറ്റിെയഴുതുന്ന രീതികെള ചിത്രീകരിക്കുന്നു.

കഴുകന്മാർ

മൃഗങ്ങൾ െപാതുെവ വൻേതാതിൽ കാണപ്െപടുന്നുഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഎന്നാൽ ഡൽഹിയിെല

മുസ്ലീം െസമിത്േതരിയിൽ താമസിച്ചിരുന്ന കഴുകന്മാർക്ക് പ്രാധാന്യമുണ്ട്. േനാവലിന്െറ ആമുഖത്തിൽ േറായ്
വിശദീകരിക്കുന്നതുേപാെല, ഈ കഴുകന്മാർ ആധുനികവൽക്കരണത്തിന്െറ ഉദ്േദശിക്കാത്ത അപകടമായിരുന്നു,
ൈഡക്േലാെഫനാക് കഴിച്ചതിന്െറ ഫലമായി നശിച്ചുേപായി - പാൽ ഉൽപ്പാദനം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനും
പാലുൽപ്പന്നങ്ങളുെട വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന ആവശ്യം നിറേവറ്റുന്നതിനും ഉപേയാഗിക്കുന്ന മരുന്ന്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
59

സമകാലിക ഇന്ത്യയിൽ നടക്കുന്ന സാമൂഹികവും സാമ്പത്തികവുമായ മാറ്റങ്ങളാൽ അസ്തിത്വത്തിന്

ഭീഷണിയായ മറ്െറല്ലാ വിഭാഗങ്ങെളയും ഈ കഴുകന്മാർ പ്രതീകപ്െപടുത്തുകയും മുൻനിഴലാക്കുകയും
െചയ്യുന്നു.

ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ല

പടിഞ്ഞാറൻ സംസ്ഥാനമായ ഗുജറാത്തിൽ നിന്ന് കരിയർ ആരംഭിക്കുന്ന ഒരു ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയക്കാരന്െറ

വിളിപ്േപരാണ് ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ല. േറായ് ഒരിക്കലും തന്െറ യഥാർത്ഥ േപര് നൽകുന്നില്ല, എന്നാൽ അദ്േദഹം
ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി നേരന്ദ്ര േമാദിെയ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്, 2002 െല കലാപത്തിൽ ഗുജറാത്ത്
മുഖ്യമന്ത്രിെയന്ന നിലയിൽ അദ്േദഹം വഹിച്ച പങ്ക് നിമിത്തം പ്രശസ്തിയിേലക്ക് ഉയർന്നു - വിരുദ്ധ
തരംഗം. മുസ്ലീം അക്രമവും പീഡനവും അഞ്ജുംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം, സ്വയം
പിടിക്കപ്െപട്ടതായി കണ്െടത്തുന്നു.

േറായിയുെട േനാവലിൽ, ഈ കലാപങ്ങൾ േമാദിക്ക് "ഗുജറാത്തിന്െറ പ്രിയപ്െപട്ടവൻ" എന്ന വിളിപ്േപര് േനടിക്െകാടുക്കുകയും

അദ്േദഹത്തിന്െറ കരിയർ കൂടുതൽ മുന്േനാട്ട് െകാണ്ടുേപാകുകയും െചയ്യുന്നു; കഥയിലുടനീളം, ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ലയുെടയും

അദ്േദഹത്തിന്െറ അനുയായികളുെടയും ("കുങ്കുമ തത്തകൾ") വരാനിരിക്കുന്ന "മാർച്ച് ടു ഡൽഹി" - 2014-െല േമാദിയുെട

പ്രധാനമന്ത്രി െതരഞ്െഞടുപ്പിന് മുമ്പുള്ള പ്രചാരണത്െതക്കുറിച്ച് േറായ് പരാമർശിക്കുന്നു. അതിനാൽ ഗുജറാത്ത് കാ ലല്ല

ഹിന്ദു േദശീയതയുെട ഉയർന്നുവരുന്ന ഭീഷണിെയ പ്രതീകപ്െപടുത്തുന്നു. വളെരയധികം മുൻകരുതലുകൾക്ക് േശഷം, ഗുജറാത്ത് കാ

ലല്ല സത്യപ്രതിജ്ഞ െചയ്യുന്നേതാെട േനാവലിന്െറ അവസാന േപജുകളിൽ ഈ ഭീഷണി യാഥാർത്ഥ്യമാകുന്നു എന്നത് കഥയുെട

സന്േതാഷകരമായ അന്ത്യത്െത വളെര താൽക്കാലികമാക്കുന്നതിന്െറ ഭാഗമാണ്; ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന് പുറത്തുള്ള േലാകം

അതിെല താമസക്കാർക്ക് കൂടുതൽ അപകടകരമായി വളരുകയാണ്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
60

പ്രധാനപ്െപട്ട ഉദ്ധരണികൾ

1. “ഒരു മരം േപാെല അവൾ ശ്മശാനത്തിൽ ജീവിച്ചു. േനരം പുലർന്നപ്േപാൾ അവൾ കാക്കകെള കാണുകയും വവ്വാലുകെള

വീട്ടിേലക്ക് സ്വാഗതം െചയ്യുകയും െചയ്തു. സന്ധ്യയായപ്േപാൾ അവൾ േനെര മറിച്ചാണ് െചയ്തത്.

ഷിഫ്റ്റുകൾക്കിടയിൽ അവൾ അവളുെട ഉയർന്ന ശാഖകളിൽ വിരിഞ്ഞ കഴുകന്മാരുെട പ്േരതങ്ങളുമായി സംസാരിച്ചു.

(അധ്യായം 1, േപജ് 7)

അദ്ധ്യായം 1 ന്െറ ആദ്യ വരികളിൽ തന്െന, തുടർന്നുള്ള േനാവലിൽ ജീവിതത്തിനും മരണത്തിനും ഇടയിലുള്ള
അതിരുകൾ മാഞ്ഞുേപാകുെമന്ന് േറായ് സ്ഥാപിക്കുന്നു. ഒരു ശ്മശാനത്തിൽ "ജീവിക്കുക" എന്ന ആശയം
അതിൽത്തന്െന അപ്രതീക്ഷിതമാണ്, കൂടാെത അഞ്ജും പതിവായി മരിച്ചവരുമായി (ഈ സാഹചര്യത്തിൽ,
കഴുകന്മാരുമായി) "സമർപ്പിക്കുന്നു" എന്ന് പറഞ്ഞുെകാണ്ട് േറായ് ചിത്രം കൂടുതൽ
സങ്കീർണ്ണമാക്കുന്നു. േറായിയുെട വസ്തുതാപരമായ േടാൺ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് അവൾ വിവരിക്കുന്ന
ഒന്നിലും അസ്വാഭാവികമായി ഒന്നുമില്െലന്നും ജീവിതവും മരണവും തമ്മിലുള്ള അതിർത്തി
സ്വാഭാവികമായും ഈ രീതിയിൽ സുഷിരങ്ങളുള്ളതാെണന്നും.

അഞ്ജുമിന്െറ ശ്മശാന ഭവനം സാധാരണ മനുഷ്യസമയത്തിന് പുറത്തുള്ള ഒരു സ്ഥലമായി

അവതരിപ്പിക്കാൻ ഈ ഭാഗം ആരംഭിക്കുന്നു; ശ്മശാനത്തിൽ (അവർ മരിച്ചതിനാൽ) ഇനി
സമയത്തിന് വിേധയരല്ലാത്തവെര മാത്രമല്ല, മാറ്റമില്ലാത്തതും ശാശ്വതവുമായ സ്വന്തം
താളങ്ങൾ പിന്തുടരുകയും െചയ്യുന്നു. അഞ്ജുമിെന (ഈ ഭാഗത്തിൽ ആദ്യമായി
പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്ന) ഒരു മരവുമായി താരതമ്യം െചയ്യുന്നത് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് അവൾ
സ്വയം ഈ േലാകത്തിന്െറ ഒരു ഭാഗമാണ്, അതിൽ േവരൂന്നിയതും ഒരു വ്യക്തി ജീവിതത്െത
വളെരയധികം മറികടക്കുന്ന ഒരു കാലഘട്ടത്തിൽ ജീവിക്കുന്നതുമാണ്.

2. “ഇവിെട ആരും സന്തുഷ്ടരല്ല. അത് സാധ്യമല്ല.അേര യാർ, ആേലാചിച്ചു േനാക്കൂ, നിങ്ങൾ സാധാരണക്കാരായ

ആളുകൾക്ക് അതൃപ്തി േതാന്നുന്ന കാര്യങ്ങൾ എന്െതാക്െകയാണ്? […] [F]അല്െലങ്കിൽ വിലക്കയറ്റവും

സ്കൂൾ പ്രേവശനവും തല്ലുന്ന-ഭർത്താക്കന്മാരും വഞ്ചന-ഭാര്യമാരും എല്ലാം നമ്മുെട ഉള്ളിലാണ്. കലാപം

നമ്മുെട ഉള്ളിലാണ്. യുദ്ധം നമ്മുെട ഉള്ളിലാണ്. ഇന്േതാ-പാക്ക് നമ്മുെട ഉള്ളിലാണ്. അെതാരിക്കലും ശമിക്കില്ല.

അതിന് കഴിയില്ല.” (അധ്യായം 2, േപജ് 27)

ഒരു ഹിജ് റ എങ്ങെനയായിരിക്കുെമന്ന് നിമ്േമാ േഗാരഖ്പുരിയുെട വിവരണം വിഭജനത്തിന്െറയും

വ്യത്യാസത്തിന്െറയും േചാദ്യങ്ങൾ േനാവൽ അന്േവഷിക്കുന്ന വഴികൾക്ക് നിർണായകമാണ്. അവൾ
വിവരിക്കുന്നതുേപാെല, ഒരു ഹിജ് റയുെട മനസ്സും ശരീരവും തമ്മിലുള്ള െപാരുത്തക്േകട് ഇന്ത്യെയ തന്െന
വിഭജിക്കുന്ന വംശീയ, വർഗ, മതപരമായ ഭിന്നതകൾക്ക് സമാനമായ നിരന്തരമായ സംഘർഷത്തിന്െറയും
ആഘാതത്തിന്െറയും ഉറവിടമാണ്. തൽഫലമായി, ഈ പിരിമുറുക്കം ഹിജ് റകൾക്ക് യഥാർത്ഥ സന്േതാഷം
അസാധ്യമാക്കുന്നുെവന്ന് അവർ അവകാശപ്െപടുമ്േപാൾ, ഇന്ത്യയിൽ െമാത്തത്തിൽ സന്േതാഷം
അസാധ്യമാെണന്ന് അവൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അവ്യക്തതയും വ്യത്യാസവും കാരണം േനാവൽ
കാര്യങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള ഈ വീക്ഷണം ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നുണ്േടാ എന്നത് തർക്കവിഷയമാണ്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
61

സാധ്യമായത്ര േവദനാജനകമായവ, ഏകതാനതയ്ക്കും നിശ്ചയത്തിനും അഭികാമ്യമാെണന്ന് ആവർത്തിച്ച്

കാണിക്കുന്നു.

3. “അേമരിക്കയിെല ഉയർന്ന െകട്ടിടങ്ങളിേലക്ക് പറന്ന വിമാനങ്ങൾ ഇന്ത്യയിലും പലർക്കും അനുഗ്രഹമായി.

രാജ്യത്തിന്െറ കവി-പ്രധാനമന്ത്രിയും അദ്േദഹത്തിന്െറ നിരവധി മുതിർന്ന മന്ത്രിമാരും ഇന്ത്യ
അടിസ്ഥാനപരമായി ഒരു ഹിന്ദു രാഷ്ട്രമാെണന്നും പാകിസ്ഥാൻ സ്വയം ഒരു ഇസ്ലാമിക് റിപ്പബ്ലിക്കായി
പ്രഖ്യാപിച്ചതുേപാെല, ഇന്ത്യ സ്വയം ഹിന്ദുവായി പ്രഖ്യാപിക്കണെമന്നും വിശ്വസിക്കുന്ന ഒരു പഴയ
സംഘടനയിെല അംഗങ്ങളായിരുന്നു. അതിന്െറ ചില അനുഭാവികളും പ്രത്യയശാസ്ത്രജ്ഞരും ഹിറ്റ് ലെറ
പരസ്യമായി അഭിനന്ദിക്കുകയും ഇന്ത്യയിെല മുസ്ലീങ്ങെള ജർമ്മനിയിെല ജൂതന്മാരുമായി താരതമ്യം
െചയ്യുകയും െചയ്തു. ഇപ്േപാൾ, െപട്െടന്ന്, മുസ് ലിംകേളാടുള്ള ശത്രുത വളർന്നപ്േപാൾ, േലാകം മുഴുവൻ
തങ്ങളുെട പക്ഷത്താെണന്ന് സംഘടനയ്ക്ക് േതാന്നിത്തുടങ്ങി. (അധ്യായം 2, േപജ് 45)

ഇന്ത്യൻ സംസ്കാരത്തിന്െറയും ചരിത്രത്തിന്െറയും വിശാലമായ പശ്ചാത്തലത്തിൽ േനാവലിന്െറ ഇതിവൃത്തത്െത

േറായ് എങ്ങെന സ്ഥാപിക്കുന്നു എന്നതിന്െറ ഉത്തമ ഉദാഹരണമാണ് മുകളിൽ പറഞ്ഞ ഭാഗം. എന്ന
വസ് തുതെയക്കുറിച്ച് േറായ് വായനക്കാെര അേലർട്ട് െചയ്യുന്ന മറ്െറാരു വഴിയാണിത്ഏറ്റവും
സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഇത് േകവലം വ്യക്തിഗത കഥാപാത്രങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു കഥയല്ല, മറിച്ച് ആ

കഥാപാത്രങ്ങൾ ഉൾക്െകാള്ളുന്ന ഇന്ത്യയിെല വിശാലമായ പ്രവണതകെളയും ശക്തികെളയും കുറിച്ചാണ്. ഈ

സാഹചര്യത്തിൽ, പുസ്തകത്തിെല പ്രധാന പ്രശ്നങ്ങളിെലാന്നിന് പിന്നിെല ചരിത്രവും േറായ് വായനക്കാരിൽ
നിറയ്ക്കുന്നു: രാജ്യം മുഴുവൻ ഹിന്ദു സ്വത്വം അടിച്േചൽപ്പിക്കാനുള്ള ഇന്ത്യൻ ഗവൺെമന്റിന്െറ
ശ്രമങ്ങൾ, അത് അഹിന്ദുക്കെള ഇന്ത്യൻ പൗരന്മാരായി അദൃശ്യരാക്കുന്നു. ഏറ്റവും േമാശം അവരുെട
മരണത്തിേലക്ക് നയിക്കുന്നു. ഈ ഭാഗം ഹിന്ദു േദശീയതയുെട ഉയർച്ചെയ 9/11, പാശ്ചാത്യ േലാകത്തിന്െറ
"ഭീകരതയ് ക്െകതിരായ യുദ്ധം" എന്നിവയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. േനാവലിലുടനീളം, ദുർബലരായ ജനങ്ങെള
അടിച്ചമർത്തുന്ന ഇന്ത്യയുെട പാശ്ചാത്യ ൈലനുകളിൽ ആധുനികവൽക്കരിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളുമായി േറായ്
ബന്ധപ്െപടുത്തും.

4. "ഖ്വാബ്ഗെയ ഖ്വാബ്ഗാഹ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു, ഉസ്താദ് കുൽസൂം ബി പറഞ്ഞു, കാരണം ദുനിയായിൽ

സാക്ഷാത്കരിക്കാൻ കഴിയാത്ത പ്രത്േയക ആളുകൾ, അനുഗ്രഹീതരായ ആളുകൾ അവരുെട
സ്വപ്നങ്ങളുമായി വന്നത് ഇവിെടയാണ്. ഖ്വാബ്ഗാഹിൽ, െതറ്റായ ശരീരങ്ങളിൽ കുടുങ്ങിപ്േപായ
പരിശുദ്ധാത്മാക്കൾ േമാചിപ്പിക്കപ്െപട്ടു. (അധ്യായം 2, േപജ് 57)

"ദുനിയാ"യിൽ-അതായത് യഥാർത്ഥ േലാകത്ത് ജീവിക്കാൻ കഴിയാത്ത ആളുകൾക്ക്

അഭയേകന്ദ്രമായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന േനാവലിെല പല സ്ഥലങ്ങളിൽ ആദ്യത്േതതാണ് ഖ്വാബ്ഗാഹ്.
മറ്െറാരിടത്ത്, ഉദാഹരണത്തിന്, ഗുൽറസ് എങ്ങെനയാണ് എച്ച്ബി ഷഹീനിൽ താമസിക്കുന്നത് എന്ന്
േറായ് വിവരിക്കുന്നു, കാരണം അദ്േദഹത്തിന്െറ ൈവകല്യം മിക്കവാറും ഇന്ത്യൻ ൈസനികരാൽ
െകാല്ലപ്െപടുെമന്ന് ഉറപ്പാണ്, കൂടാെത ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് ഒരു കൂട്ടം കടും നിറമുള്ള പക്ഷികെള
എങ്ങെന േവട്ടക്കാരുെട ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കും. കാട്ടിൽ. എന്നിരുന്നാലും, ഈ ഇടങ്ങൾ
വ്യത്യാസവും അവ്യക്തതയും തഴച്ചുവളരാൻ അനുവദിക്കുമ്േപാൾ, അവയുെട നിലനിൽപ്പ്
പലപ്േപാഴും ദുർബലമാണ്; എച്ച് ബി ഷഹീൻ സർക്കാർ േസന െറയ്ഡ് െചയ്യുന്നു, ഖ്വാബ്ഗയുെട േപര്
(“സ്വപ്നങ്ങളുെട വീട്”) അതിന് ഒരു അവ്യക്തത നൽകുന്നു

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
62

ഗുണനിലവാരം, കൂടാെത ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസ് സ്ഥിതി െചയ്യുന്നത് ഒരു െസമിത്േതരിയിലാണ്, അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ

മരണം എല്ലാ ഭാഗത്തും ഉണ്ട്.

വാസ്തവത്തിൽ, ഈ "അഭയേകന്ദ്രങ്ങളിൽ" ചിലത് പുറം േലാകത്െതക്കാൾ സുരക്ഷിതമല്ല; ഉദാഹരണത്തിന്,

പുസ്തകത്തിന്െറ അവസാനത്തിൽ, േരവതി കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് െചറുത്തുനിൽപ്പിന്െറ ഭാഗമായി തുടരാനുള്ള തന്െറ

തിരഞ്െഞടുപ്പിെന വിശദീകരിക്കുന്നു, താൻ മരിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്െടന്ന് അറിഞ്ഞുെകാണ്ട്, “എനിക്ക് എന്െറ

പാർട്ടിയിൽ നിന്ന് പുറത്തുേപാകാൻ കഴിയില്ല. എനിക്ക് പുറത്ത് ജീവിക്കാൻ കഴിയില്ല” (431). ഖ്വാബ്ഗാഹ് േപാെലയുള്ള

സ്ഥലങ്ങൾ ഉട്േടാപ്യൻ സമൂഹങ്ങെള കുറിച്ചുള്ള കാഴ്ച്ചപ്പാടുകൾ നൽകുന്നത് സന്േതാഷേമാ സുരക്ഷിതത്വേമാ

ഉറപ്പ് നൽകുന്നതുെകാണ്ടല്ല, മറിച്ച് പുറത്തുള്ള കർക്കശവും അടിച്ചമർത്തുന്നതുമായ േലാകം പരിഗണിക്കാൻ

േപാലും വിസമ്മതിക്കുന്ന "സ്വപ്നങ്ങളുെട" സാധ്യതെയങ്കിലും അവർ സമ്മതിക്കുന്നതിനാലാണ്.

5. “നഗരത്തിലുടനീളം, ഒരു ഇംഗ്ലീഷ് പത്രവും ഏറ്റവും പുതിയ ബ്രാൻഡായ ചർമ്മം െവളുപ്പിക്കുന്ന

ക്രീമും (ടൺ കണക്കിന് വിൽക്കുന്നു) സംയുക്തമായി സ്േപാൺസർ െചയ്യുന്ന കൂറ്റൻ
ബിൽേബാർഡുകൾ പറഞ്ഞു: നമ്മുെട സമയം ഇപ്േപാൾ ആണ്. Kmart വരുന്നുണ്ടായിരുന്നു.
വാൾമാർട്ടും സ്റ്റാർബക്സും വരുന്നു, ടിവിയിെല ബ്രിട്ടീഷ് എയർേവസ് പരസ്യത്തിൽ,
േലാകത്തിെല ജനങ്ങൾ (െവള്ള, തവിട്ട്, കറുപ്പ്, മഞ്ഞ) എല്ലാവരും ഗായത്രി മന്ത്രം ജപിച്ചു:
ഓം ഭൂർ ഭുവഃ സ്വാഹാ തത് സവിതുർ വേരണ്യം ഭർേഗാ േദവസ്യ ധിമഹി ധിേയാ േയാ നഃ
പ്രേകാദയാത് [ …] (എല്ലാവരും BA പറക്കട്െട.).” (അധ്യായം 3, േപജ് 101)

േറായിയുെട േനാവലിെല ആധുനികവൽക്കരണം, മുതലാളിത്തം, േദശീയത എന്നിവ തമ്മിലുള്ള

സങ്കീർണ്ണമായ ബന്ധങ്ങെള േമൽപ്പറഞ്ഞ ഭാഗം വ്യക്തമാക്കുന്നു. പാശ്ചാത്യ ൈശലിയിലുള്ള
ഉപേഭാക്തൃത്വം സ്വീകരിച്ചുെകാണ്ട് ഇന്ത്യ ഒരു ആേഗാള സൂപ്പർ പവർ എന്ന പദവിെയ സൂചിപ്പിക്കുന്നു,
ഈ സാഹചര്യത്തിെലങ്കിലും പാശ്ചാത്യ േകാർപ്പേറഷനുകൾ ഇന്ത്യയുെട പരിവർത്തനത്െത
ഫലപ്രദമായി സ്േപാൺസർ െചയ്യുന്നതിൽ അതിശയിക്കാനില്ല. ഈ കമ്പനികൾ ഇന്ത്യയുെട സ്വന്തം
സംസ് കാരത്െതയും ചരിത്രത്െതയും കുറിച്ച് അധരേസവനം നടത്തിേയക്കാെമങ്കിലും, ബ്രിട്ടീഷ്
എയർേവയ് സ് ഹിന്ദു മന്ത്രം ഉപേയാഗിച്ച് സ്വയം പ്രേമാട്ട് െചയ്യുമ്േപാൾ, അവരുെട സ്വന്തം അജണ്ട
പിന്തുടരാനാണ് അവർ അത് െചയ്യുന്നത്. ഈ കമ്പനികൾ പലപ്േപാഴും നിലവിലുള്ള വിഭജനങ്ങെളയും
മുൻവിധികെളയും ചൂഷണം െചയ്യുകയും വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും െചയ്യുന്നു; "നമ്മുെട സമയമാണ് ഇപ്േപാൾ"
എന്ന മുദ്രാവാക്യം പ്രത്യക്ഷത്തിൽ ഇന്ത്യെയാട്ടാെക കാത്തുസൂക്ഷിക്കുന്ന മഹത്തായ ഭാവിെയ
സൂചിപ്പിക്കുന്നു, എന്നാൽ ചർമ്മം െവളുപ്പിക്കുന്ന ക്രീമിലൂെട ഇത് പ്േരാത്സാഹിപ്പിക്കപ്െപടുന്നു
എന്ന വസ്തുത സൂചിപ്പിക്കുന്നത് എല്ലാ ഇന്ത്യക്കാരും അല്ല (ഉദാ.

6. "അവിെടയാണ്, അപ്രത്യക്ഷരായവരുെട അമ്മമാരുെട അടുത്ത്, ഞങ്ങളുെട ശാന്തമായ കുഞ്ഞ്

പ്രത്യക്ഷപ്െപട്ടത്. രാത്രിയുെട നിറമായതിനാൽ അമ്മമാർക്ക് അവെള ശ്രദ്ധിക്കാൻ
കുറച്ച് സമയെമടുത്തു. െതരുവ് വിളക്കിന് കീഴിലുള്ള നിഴലുകളിൽ മൂർച്ചയുള്ള രൂപേരഖയുള്ള
അഭാവം. ” (അധ്യായം 3, േപജ് 120)

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
63

ഈ ഖണ്ഡികയിൽ "കാണുന്ന" കുഞ്ഞ് മിസ് െജബീൻ ദി െസക്കന്റായി മാറുന്നു: േറായ് സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഒരു
രൂപം ഇന്ത്യയുെട ഭാവിെയക്കുറിച്ചുള്ള പ്രതീക്ഷെയ ഉൾക്െകാള്ളുന്നു. േറായ് അവളുെട വരവ് അത്തരം
വിരുദ്ധമായ പദങ്ങളിൽ ചിത്രീകരിക്കുന്നത് കൂടുതൽ ശ്രദ്േധയമാണ്: അവൾ ഒരു "അസാന്നിധ്യം"
മാത്രമാണ്, തുടക്കത്തിൽ എല്ലാവരും അവഗണിക്കുന്നു. ഭാഗികമായി, ഇത് ഇന്ത്യയിെല വംശീയ
മുൻവിധിെയക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പ്രസ്താവനയാണ്; കുഞ്ഞിന് ഇരുണ്ട ചർമ്മമുണ്ട്, ഇത് െപാതുെവ
അഭികാമ്യമല്െലന്ന് കണക്കാക്കപ്െപടുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഒരർത്ഥത്തിൽ, മിസ് െജബീൻ
തുടക്കത്തിൽ അദൃശ്യയായിരുന്നു എന്ന വസ്തുതയാണ് അവെള െമച്ചപ്െപട്ട ഇന്ത്യയുെട ചിഹ്നമാക്കി
മാറ്റുന്നത്, കാരണം ഇന്ത്യയുെട ഹൃദയത്തിൽ അത് ആവശ്യമായി വരുെമന്ന് േറായ് അഭിപ്രായപ്െപടുന്നു,
മുമ്പ് അത് അപ്രധാനവും ഡിസ്േപാസിബിൾ എന്ന് കരുതിയിരുന്ന ആളുകളും ഗ്രൂപ്പുകളും.

7. “അവൻ, ഒരു അക്കൗണ്ടന്റിന്െറ മനസ്സിൽ കുടുങ്ങിയ ഒരു വിപ്ലവകാരി. അവൾ, ഒരു പുരുഷന്െറ ശരീരത്തിൽ

കുടുങ്ങിയ ഒരു സ്ത്രീ. ബാലൻസ് ഷീറ്റുകൾ ഒത്തുേപാകാത്ത ഒരു േലാകത്ത് അയാൾ ആഞ്ഞടിച്ചു. അവൾ,

അവളുെട ഗ്രന്ഥികൾ, അവളുെട അവയവങ്ങൾ, അവളുെട ചർമ്മം, അവളുെട മുടിയുെട ഘടന, അവളുെട േതാളുകളുെട

വീതി, അവളുെട ശബ്ദത്തിന്െറ തടി എന്നിവയിൽ േരാഷാകുലയായി. […] താൻ എപ്േപാഴും ശരിയാെണന്ന്

വിശ്വസിച്ചിരുന്ന അവൻ. താൻ എല്ലാം െതറ്റാെണന്ന് അറിയാവുന്ന അവൾ എപ്േപാഴും െതറ്റാണ്. അവൻ, തന്െറ

ഉറപ്പുകളാൽ കുറച്ചു. അവൾ, അവളുെട അവ്യക്തതയാൽ വർദ്ധിച്ചു. അവൻ, ഒരു നിയമം ആഗ്രഹിച്ചു. അവൾ,

ഒരു കുഞ്ഞിെന ആഗ്രഹിച്ചു. അവർക്ക് ചുറ്റും ഒരു സർക്കിൾ രൂപപ്െപട്ടു: േരാഷം, ജിജ്ഞാസ, എതിരാളികെള

വിലയിരുത്തൽ, വശങ്ങൾ തിരഞ്െഞടുക്കൽ. അത് കാര്യമാക്കിയില്ല. പഴയ ഡൽഹി ഹിജ് റയ് ക്െകതിെര

പരസ്യമായി ഏറ്റുമുട്ടിയപ്േപാൾ നരകത്തിൽ മുറുെക പിടിച്ച ഏത് ഗാന്ധിയൻ അക്കൗണ്ടന്റാണ്?” (അധ്യായം 3,

േപജ് 126)

അഞ്ജും അഗർവാളും തമ്മിലുള്ള ഏറ്റുമുട്ടൽ, അഞ്ജുമിെന ഒരു കഥാപാത്രെമന്ന നിലയിലും േനാവലിന്െറ

പ്രേമയങ്ങേളാടുള്ള അവളുെട വിശാലമായ പ്രസക്തിെയക്കുറിച്ചും േനാവലിന്െറ ഏറ്റവും വ്യക്തമായ ഉൾക്കാഴ്ച
നൽകുന്നു. ഈ ഖണ്ഡികയിൽ, അഞ്ജുമിെന സമൂഹത്തിന്െറ കണ്ണിൽ "െതറ്റും" "അവ്യക്തവും" ആക്കുന്ന
കാര്യങ്ങെള-അവളുെട ശരീരവും അത് "േഫാറങ്ങളും [ടിക്ക്] േബാക്സുകളും" ആഗ്രഹിക്കുന്നവർക്ക് അത്
ഉണ്ടാക്കുന്ന ആശയക്കുഴപ്പവും-േറായ് സംേയാജിപ്പിക്കുന്നു. ഒരു കുട്ടിക്കുേവണ്ടിയുള്ള ആഗ്രഹം.
അഞ്ജുമിന്െറ “അവ്യക്തത”െയയും അത് അവളിൽ ഉണ്ടാക്കിയ േവദനെയയും അവളുെട പ്രണയത്തിനുള്ള
കഴിവുമായി േറായ് ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. അൻജൂമിെന അവളുെട വിപരീത ധ്രുവവുമായി താരതമ്യം െചയ്തുെകാണ്ട്
അവൾ ഇത് കൂടുതൽ അടിവരയിടുന്നു: എല്ലാ വിധത്തിലും "സാധാരണ" ആയ ഒരു മനുഷ്യൻ, എന്നാൽ അവന്െറ
സാധാരണ സ്വഭാവം അവെന തന്െനക്കുറിച്ച് വളെര ഉറപ്പുള്ളവനാക്കി, ചുറ്റുമുള്ള എല്ലാവേരാടും അയാൾ
അന്ധനായി മാറുന്നു, മറ്റുള്ളവെര അനുരൂപപ്െപടുത്താനുള്ള അവന്െറ ദൃഢനിശ്ചയത്തിെലാഴിെക. അവന്െറ
നിയമങ്ങളും "നിയമങ്ങളും"

8. “ഞങ്ങൾ ഇവിെട കൂട്ടിലടച്ച മൃഗങ്ങെളപ്േപാെല ഇരിക്കുന്നു, ഈ ഇരുമ്പ് െറയിലിംഗിന്െറ കമ്പികൾക്കിടയിലൂെട

ഗവൺെമന്റ് ഞങ്ങൾക്ക് ഉപേയാഗശൂന്യമായ െചറിയ പ്രതീക്ഷകൾ നൽകുന്നു. ജീവിക്കാൻ േപാരാ, മരിക്കുന്നത്

തടയാൻ മാത്രം മതി. അവർ അവരുെട പത്രപ്രവർത്തകെര ഞങ്ങളുെട അടുത്േതക്ക് അയയ്ക്കുന്നു. ഞങ്ങൾ

ഞങ്ങളുെട കഥകൾ പറയുന്നു. കുറച്ചു കാലത്േതക്ക് അത് നമ്മുെട ഭാരം ലഘൂകരിക്കുന്നു. ഇങ്ങെനയാണ് അവർ നമ്െമ

നിയന്ത്രിക്കുന്നത്. (അധ്യായം 4, േപജ് 136)

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
64

ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംകഥപറച്ചിലിന്െറ രാഷ്ട്രീയത്െതക്കുറിച്ച് ആഴത്തിൽ

ആശങ്കയുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, യുദ്ധങ്ങൾ, ദുരന്തങ്ങൾ മുതലായവയുെട ഇരകൾ സഹായം
ലഭിക്കുെമന്ന പ്രതീക്ഷയ് ക്കായി പ്േരക്ഷകരുെട പ്രതീക്ഷകൾ നിറേവറ്റുന്ന രീതിയിൽ അവരുെട കഥകൾ
പറയാൻ നിർബന്ധിതരാെണന്ന് േറായ് ആവർത്തിച്ച് നിർദ്േദശിക്കുന്നു. ആസാദ് ഭാരതിയയുെട
“വാർത്തകളും കാഴ്ചകളും” എന്നതിൽ നിന്ന് വരുന്ന ഈ ഭാഗം, സമാനമായതും എന്നാൽ അതിലും കൂടുതൽ
അസ്വസ്ഥതയുളവാക്കുന്നതുമായ ഒരു ആശയത്െത സ്പർശിക്കുന്നു: ഒരാെള അവരുെട കഥ പറയാൻ
അനുവദിക്കുന്നത് യഥാർത്ഥത്തിൽ അവെര “നിയന്ത്രിക്കാനുള്ള” ഒരു മാർഗമാണ്. കഥ ഒരു രക്ഷപ്െപടൽ
വാൽവായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു, േവദനയുെട "ഭാരം" താൽക്കാലികമായി ഉയർത്തിയേതാെട, യഥാർത്ഥ
മാറ്റെമാന്നും വരുത്തിയില്െലങ്കിലും, കഥാകാരൻ അവരുെട സാഹചര്യങ്ങളിൽ സംതൃപ്തനായി തുടരുന്നു
എന്നതാണ് സൂചന.

9. “അവളുെട പ്െലയിൻ, ഫാഷൻ അല്ലാത്ത കണ്ണടകൾക്ക് പിന്നിൽ, അവളുെട െചറുതായി ചരിഞ്ഞ

പൂച്ചക്കണ്ണുകൾക്ക് ഒരു ൈപേറാമാനിയാക്കിന്െറ രഹസ്യാത്മകത ഉണ്ടായിരുന്നു. അവൾ
എങ്ങെനേയാ തന്െറ െകട്ടഴിച്ച് വഴുതിപ്േപായ പ്രതീതി നൽകി. ബാക്കിയുള്ളവർ നടക്കുമ്േപാൾ
അവൾ സ്വയം നടക്കാൻ െകാണ്ടുേപാകുന്നതുേപാെല - വളർത്തുമൃഗങ്ങെളപ്േപാെല." (അധ്യായം 7,
േപജ് 158)

േറായ് ആദ്യമായി ടിേലാെയ അവതരിപ്പിക്കുന്നത് ദാസ്ഗുപ്തയുെട കണ്ണിലൂെടയാണ്, അവളുെട ഈ വിവരണം

വായനക്കാരെന രണ്ട് കഥാപാത്രങ്ങെളയും മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. ടിേലാ ഒരു അനിയന്ത്രിതമായ ജീവിതം

നയിക്കുന്നു, മിക്ക ൈവകാരിക കുരുക്കുകളും ഒഴിവാക്കുന്നു, അങ്ങെന അവൾ പറയുന്നതുേപാെല, "അറിയപ്െപടാെത,

ഒരു കാരണവുമില്ലാെത നിരുത്തരവാദപരമായി മരിക്കാൻ സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ട്" (163). എന്നിരുന്നാലും, അവളുെട

െപരുമാറ്റം, ഭാഗികമായി ആഘാതത്തിന്െറ ഫലമാണ്, അതിനാൽ ദാസ്ഗുപ്ത ഇവിെട സൂചിപ്പിക്കുന്നതിേനക്കാൾ

െറാമാന്റിക് കുറവാണ്. ഇത് ദാസ്ഗുപ്തയുെട സ്വഭാവത്െതക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കുന്നു; രാഷ്ട്രീയ സ്ഥിതി

ഉയർത്തിപ്പിടിച്ചുെകാണ്ട് അദ്േദഹം ഒരു പരമ്പരാഗത ജീവിതമാണ് നയിക്കുന്നെതങ്കിലും, അദ്േദഹത്തിന്െറ ഒരു ഭാഗം

ഈ നിയന്ത്രണങ്ങേളാട് നീരസം പ്രകടിപ്പിക്കുകയും ടിേലായുെട കൂടുതൽ സാഹസികമായ അസ്തിത്വത്തിനായി

(അദ്േദഹം സങ്കൽപ്പിക്കുന്നത്) ആഗ്രഹിക്കുകയും െചയ്യുന്നു.

10. "ജനങ്ങൾ-സമുദായങ്ങൾ, ജാതികൾ, വംശങ്ങൾ, രാജ്യങ്ങൾ േപാലും- അവരുെട ദുരന്ത ചരിത്രങ്ങളും

അവരുെട ദൗർഭാഗ്യങ്ങളും ട്േരാഫികൾ േപാെലേയാ ഓഹരികൾ േപാെലേയാ ഓപ്പൺ മാർക്കറ്റിൽ
വാങ്ങാനും വിൽക്കാനും െകാണ്ടുേപാകുന്നു." (അധ്യായം 7, േപജ് 198)

പല തരത്തിൽ, ഈ ഖണ്ഡികയിെല ദാസ്ഗുപ്തയുെട പരാമർശങ്ങൾ േനാവലിെന െമാത്തത്തിൽ പ്രതിധ്വനിപ്പിക്കുന്നു;

ഉടനീളംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം, ആളുകൾ അവരുെട ആഘാതത്തിന്െറ കഥകൾ െപാതു ഉപേഭാഗത്തിനായി

പാക്േകജുെചയ്യുന്ന രീതികളിേലക്ക് േറായ് ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ദാസ്ഗുപ്തയുെട നിരാകരണ സ്വരം

സൂചിപ്പിക്കുന്നത്, അദ്േദഹം ഇത് വ്യക്തിപരമായ ആഹ്ലാദത്തിന്െറ ഒരു രൂപമായി കണക്കാക്കുന്നു എന്നാണ്,

അേതസമയം എല്ലാറ്റിെനയും മൂല്യത്തിന്െറയും െചലവിന്െറയും അടിസ്ഥാനത്തിൽ പരിഗണിക്കുന്ന ഒരു േലാകത്തിന്

സാധ്യമായ ഒേരെയാരു പ്രതികരണമാണിെതന്ന് േറായ് നിർദ്േദശിക്കുന്നു; ഫലത്തിൽ, ആളുകൾ അവരുെട കഥകൾ

േകൾക്കാൻ "േയാഗ്യമാെണന്ന്" ഉറപ്പാക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു, ആെരങ്കിലും അടിസ്ഥാന പ്രശ്നങ്ങൾ പരിഹരിക്കുെമന്ന

പ്രതീക്ഷയിലാണ്. എന്നിരുന്നാലും, ദാസ്ഗുപ്തെയ അദ്േദഹം തന്െന വിളിക്കുന്നത് "ദുരന്തങ്ങളില്ലാത്ത മനുഷ്യൻ"

എന്നാണ്.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
65

അവൻ സമൂഹത്തിൽ താരതമ്േയന പ്രത്േയക പദവി വഹിക്കുന്നു, അതിനാൽ മറ്റുള്ളവർ

അവരുെട ശബ്ദം േകൾക്കാൻ എങ്ങെന പാടുെപടുന്നു എന്നതിെനക്കുറിച്ച് ചിന്തിച്ചിട്ടില്ല.

11. “ടിേലാെയ േതടിയുള്ള നാഗയുെട ശ്രമം ആസൂത്രണം െചയ്തതുേപാെല നടന്നില്ല. അവൾ മറ്െറാരു
അനായാസമായ കീഴടക്കാൻ ഉദ്േദശിച്ചുള്ളതാണ്, എന്നിട്ടും അവന്െറ അപ്രസക്തമായ മിഴിവിനും
ആകർഷകമായ മേനാഹാരിതയ്ക്കും വഴങ്ങി ഹൃദയം തകർന്ന മറ്െറാരു സ്ത്രീ. പക്േഷ, ടിേലാ
അവനിേലക്ക് കയറി, ഒരുതരം നിർബന്ധിതനായി, ഏതാണ്ട് ഒരു ആസക്തിയായി. […] അത്
അഹങ്കാരമായിരുന്നു (അവളുെട 'സ്റ്േറാക്ക്' എന്ന േചാദ്യചിഹ്നം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, അത് പറയാൻ
അവന്െറ അമ്മ മടിച്ചില്ല.) അത് അവളുെട സ്വന്തം നാട്ടിൽ അവൾ ജീവിച്ച രീതിയുമായി
ബന്ധപ്െപട്ടിരിക്കുന്നു. വിസ നൽകാത്തതും േകാൺസുേലറ്റ് ഇല്െലന്ന് േതാന്നിക്കുന്നതുമായ ഒരു
രാജ്യം. (അധ്യായം 8, േപജ് 221)

ടിേലായുെട ൈവകാരിക കരുതലിന് അടിവരയിടുന്നതിനു പുറേമ, മുകളിെല ഭാഗം നാഗയുെട

കഥാപാത്രത്െതക്കുറിച്ചുള്ള ഉൾക്കാഴ്ച നൽകുന്നു. േറായ് ഇവിെട നാഗെയക്കുറിച്ചുള്ള
വിവരണം ദാസ്ഗുപ്ത തന്െറ സുഹൃത്തിെന സുന്ദരിയായും സ്ത്രീപ്േരമിയായും ചിത്രീകരിച്ചതിന്
അനുസൃതമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, നാഗ, ടിേലായിേലക്ക് ആകർഷിക്കപ്െപടുന്നത് അവേനാടുള്ള
അവളുെട നിസ്സംഗത െകാണ്ടാണ്. ടിേലായുെട സ്വതന്ത്രമായ മേനാഭാവത്തിൽ സ്വന്തം
പാരമ്പര്യത്തിനുള്ള പ്രതിവിധി കാണുന്ന ദാസ്ഗുപ്തെയപ്േപാെല, ടിേലായുെട "അഹങ്കാരത്തിന്"
തനിക്കില്ലാത്ത എന്െതങ്കിലും, സ്വന്തം അഭിമാനവും ആത്മസംതൃപ്തിയും പരിേശാധിക്കാൻ
കഴിയുെമന്ന് നാഗ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.

12. “വളെരയധികം ഒന്നും സംഭവിക്കുന്നില്െലങ്കിലും എഴുതാൻ ധാരാളം കാര്യങ്ങൾ ഉള്ള നൂതനമായ

കഥകളിെലാന്ന് എഴുതാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. കശ്മീരിൽ അത് െചയ്യാൻ കഴിയില്ല. ഇത്
സങ്കീർണ്ണമല്ല, ഇവിെട എന്താണ് സംഭവിക്കുന്നത്. നല്ല സാഹിത്യത്തിന് ധാരാളം
രക്തമുണ്ട്. േചാദ്യം: എന്തുെകാണ്ട് ഇത് സങ്കീർണ്ണമല്ല? Q2: നല്ല സാഹിത്യത്തിന്
സ്വീകാര്യമായ രക്തത്തിന്െറ അളവ് എന്താണ്? (അധ്യായം 8, േപജ് 288)

ടിേലായുെട “റീേഡഴ് സ് ൈഡജസ്റ്റ് ബുക്ക് ഓഫ് ഇംഗ്ലീഷ് ഗ്രാമർ ആൻഡ്

േകാംപ്രിെഹൻഷൻ േഫാർ െവരി യംഗ് ചിൽഡ്രൻ”-ൽ നിന്നാണ് മുകളിൽ പറഞ്ഞ ഭാഗം
വരുന്നത്—വർഷങ്ങളായി കാശ്മീരിേലക്കുള്ള വിവിധ യാത്രകളിൽ അവൾ എഴുതിയ
നാവുള്ള കഥകളുെട ഒരു േശഖരം. േനാവലിനുള്ളിെല ആഖ്യാനത്തിന്െറ പാരമ്പര്േയതര
രൂപങ്ങെള േറായി ആശ്രയിക്കുന്നതിന്െറ ഒരു ഉദാഹരണമാണിത്. ഈ െടക് സ്റ്റുകൾ-
െടക് സ്റ്റുകൾക്കുള്ളിെല അവളുെട ഉപേയാഗം േനാവലിന് അതിന്െറ വിഷയത്െത
പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പാച്ച് വർക്ക് അനുഭവം നൽകുന്നു: “തകർന്നുേപായ”
ആളുകളും സ്വയം ഒരുമിച്ച് േചർക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളും (442). ഈ
എൻട്രിയുെട ഉള്ളടക്കം േറായിയുെട കഥപറച്ചിലിലുള്ള താൽപ്പര്യത്െതക്കുറിച്ചും
സംസാരിക്കുന്നു. "നല്ല സാഹിത്യത്തിെല" "രക്തത്തിന്െറ സ്വീകാര്യമായ അളവ്"
സംബന്ധിച്ച ടിേലായുെട ചൂണ്ടിക്കാണിച്ച േചാദ്യം, പ്േരക്ഷകെര േനടുന്നതിന് കഥകൾ
ഫ്െരയിം െചയ്യുകേയാ പാക്േകജുെചയ്യുകേയാ െചയ്േയണ്ടതുണ്െടന്ന ആശയത്െത
വിമർശിക്കുന്നു. സത്യത്തിൽ,

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
66

13. “നഗരത്തിൽ ഒന്നും സ്ത്രീകൾക്കുള്ളതല്ല. ഒരു െചറിയ പ്േലാട്ടല്ല, േചരിയിെല ഒരു പറമ്പല്ല,
അവരുെട തലയിൽ ഒരു തകരപ്പാത്രമല്ല. മലിനജല സംവിധാനം േപാലുമില്ല. എന്നാൽ ഇപ്േപാൾ
അവർ േനരിട്ടുള്ള, അസാധാരണമായ നിക്േഷപം നടത്തി, ഒരു എക്സ്പ്രസ് െഡലിവറി േനരിട്ട്
സിസ്റ്റത്തിേലക്ക്. ഒരുപക്േഷ അത് നഗരത്തിൽ കാലിടറുന്നതിന്െറ തുടക്കമായിരിക്കാം.
(അധ്യായം 8, േപജ് 306)

എങ്കിലുംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംപ്രാഥമികമായി ഏതാനും പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളുെട

കഥകൾ പിന്തുടരുന്നു, ആളുകെളയും അവെര ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള സംഭവങ്ങെളയും കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട
വിശദമായ വിവരണങ്ങൾ േനാവലിന്െറ അർത്ഥത്തിൽ നിർണായകമാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ ഭാഗത്ത്, ഒരു
കുട്ടി െതരുവിൽ മൂത്രെമാഴിക്കുന്നതും അവന്െറ അമ്മ - ഒരു പാവപ്െപട്ട കുടിേയറ്റ െതാഴിലാളി - ഒരു
മാൻേഹാളിന്െറ കവറിൽ മാലിന്യം കഴുകാൻ ഒരു കുപ്പി െവള്ളം ഉപേയാഗിക്കുന്നതും ടിേലാ
നിരീക്ഷിക്കുന്നു. അതിനാൽ ഇന്ത്യയിെല പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ട ജനതെയക്കുറിച്ച് േനാവലിന്
പറയാനുള്ളത് ഈ നിമിഷം ഉൾക്െകാള്ളുന്നു. പല ഇന്ത്യക്കാരും ജീവിക്കുന്ന ദാരിദ്ര്യത്െത ഇത്
ചിത്രീകരിക്കുക മാത്രമല്ല, അനാവശ്യമായ, പുറന്തള്ളപ്െപട്ട ഒരു കൂട്ടം ആളുകൾക്ക്, ഏെതങ്കിലും
തരത്തിലുള്ള ശാരീരിക സാന്നിധ്യം പ്രതിേരാധത്തിന്െറ ഒരു രൂപമാെണന്നും നിർദ്േദശിക്കുന്നു;
കുട്ടിയുെടയും അമ്മയുെടയും ആവശ്യങ്ങൾ ഗവൺെമന്റ് അവഗണിച്േചക്കാം, പക്േഷ അതിന് അവരുെട
ശരീരത്െതേയാ ശരീര മാലിന്യങ്ങെളേയാ അവഗണിക്കാനാവില്ല.

14. "ജീവിതത്തിൽ ആദ്യമായി, തന്െറ ശരീരത്തിന് അതിന്െറ എല്ലാ അവയവങ്ങെളയും ഉൾക്െകാള്ളാൻ

മതിയായ ഇടമുണ്െടന്ന് ടിേലായ്ക്ക് േതാന്നി." (അധ്യായം 8, േപജ് 310)

ഈ ഭാഗത്തിൽ, ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിേലക്ക് മാറിയതിന് േശഷം ടിേലായുെട ഉടനടി ആശ്വാസം പകരാൻ േറായ്
ശാരീരിക അവയവങ്ങളുെട രൂപഭാവം വരയ്ക്കുന്നു. േനാവലിെല മറ്റ് പല കഥാപാത്രങ്ങെളയും േപാെല,
ടിേലായുെട ജീവിതവും ആന്തരിക പിരിമുറുക്കത്താൽ അടയാളപ്െപടുത്തിയിരിക്കുന്നു-പ്രത്േയകിച്ച്,
നാഗയുമായുള്ള വിവാഹവും മൂസയുമായുള്ള അവളുെട ബന്ധവും കാശ്മീരുമായുള്ള അവളുെട ബന്ധവും
മൂലമുണ്ടാകുന്ന സമ്മർദ്ദം. ടിേലായ് ക്കുള്ളിൽ മത്സരിക്കുന്നേതാ ഏറ്റുമുട്ടുന്നേതാ ആയ ശക്തികളുെട
കാര്യത്തിൽ േറായ് മുമ്പ് ഈ ബുദ്ധിമുട്ട് വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്: “അവളുെട തലയ്ക്കുള്ളിെല ട്രാഫിക് ട്രാഫിക്
ൈലറ്റുകളിൽ വിശ്വസിക്കുന്നത് നിർത്തിയതായി േതാന്നുന്നു. അനന്തമായ ശബ്ദം, ചില േമാശം ക്രാഷുകൾ,
ഒടുവിൽ ഗ്രിഡ്േലാക്ക് എന്നിവയായിരുന്നു ഫലം” (236). എന്നിരുന്നാലും, ഈ “ട്രാഫിക്” നിലനിൽക്കുമ്േപാൾ
തനിക്ക് സമാധാനമായിരിക്കാൻ കഴിയുെമന്ന് ടിേലാ ഇപ്േപാൾ കണ്െടത്തുന്നു. അവളുെട അവയവങ്ങളാൽ
പ്രതീകപ്െപടുത്തുന്ന അവളുെട ഉള്ളിെല വ്യത്യസ്ത ഡ്ൈരവുകളും പ്േരരണകളും ഇനി "മുറി"ക്കായി
പരസ്പരം മത്സരിക്കുന്നില്ല.

15. “കാശ്മീർ താഴ് വരയിൽ യുദ്ധം പുേരാഗമിക്കുമ്േപാൾ, സമതലങ്ങളിെല വളർന്നുവരുന്ന

നഗരങ്ങളിൽ ഉയർന്നുവരുന്ന ബഹുനില പാർക്കിംഗ് സ്ഥലങ്ങൾ േപാെല ശ്മശാനങ്ങളും
സാധാരണമായി. സ്ഥലമില്ലാതായപ്േപാൾ, ശ്രീനഗറിെല ബസുകൾ േപാെല, ലാൽ ചൗക്കിനും
െബാളിവാർഡിനും ഇടയിൽ വിേനാദസഞ്ചാരികെള കടത്തിവിട്ടിരുന്നതുേപാെല, ചില ശവക്കുഴികൾ
ഇരുനിലകളുള്ളതായി മാറി. (അധ്യായം 9, േപജ് 325)

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
67

കാശ്മീരിെല യുദ്ധത്െത ഇന്ത്യയിെല നഗരവൽക്കരണവുമായി താരതമ്യപ്െപടുത്തിയ േറായ്

േനാവലിൽ ആധുനികവൽക്കരണവും അക്രമവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്െത ഉൾക്െകാള്ളുന്നു. കശ്മീരിെല
മരണവും നാശവും ആ പ്രേദശത്െത േവറിട്ടു നിർത്തുന്നതായി േതാന്നുന്നു; ഇന്ത്യയുെട മറ്റ്
ഭാഗങ്ങൾ നഗരങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുമ്േപാൾ, അത് ശ്മശാനങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും,
േനാവലിന്െറ മറ്െറാരിടത്ത്, നഗര, മുതലാളിത്ത വികാസവും നാശനഷ്ടങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നുെവന്ന്
േറായ് വ്യക്തമാക്കുന്നു. കശ്മീരി കലാപം തന്െന "കറുത്ത കച്ചവടക്കാർ, മതഭ്രാന്തന്മാർ,
െതമ്മാടികൾ, ആത്മവിശ്വാസം കബളിപ്പിക്കുന്നവർ" (320) എന്നിങ്ങെന പലർക്കും ഒരു ബിസിനസ്
അവസരമാണ്. "ഇരട്ടത്തലയുള്ള" ശവക്കുഴികളും "ഇരട്ട നിലയുള്ള" ടൂറിസ്റ്റ് ബസുകളും തമ്മിലുള്ള
പ്രത്യക്ഷമായ വ്യത്യാസം ഇവ രണ്ടും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തിന് അടിവരയിടുന്നു.

16. “എപ്േപാഴും വികൃതിയായ മിസ് െജബീൻ, ചിലപ്േപാൾ മാതാജി എന്ന് വിളിച്ചുപറഞ്ഞു! (അമ്മ)
ആസാദിക്ക് പകരം!- കാരണം രണ്ട് വാക്കുകളും ഒേര േപാെലയായിരുന്നു, അവൾ അങ്ങെന
െചയ്യുമ്േപാൾ, അവളുെട അമ്മ അവെള േനാക്കി പുഞ്ചിരിക്കുകയും ചുംബിക്കുകയും െചയ്യുെമന്ന്
അവൾക്കറിയാമായിരുന്നു. (അധ്യായം 9, േപജ് 329)

മുകളിലുള്ള ഭാഗം മാതൃത്വത്തിന്െറ അക്ഷരീയവും പ്രതീകാത്മകവുമായ പ്രാധാന്യത്െത

പ്രകടമാക്കുന്നുഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം."ആസാദി എന്നാൽ "സ്വാതന്ത്ര്യം"
എന്നാണ് അർത്ഥമാക്കുന്നത്, കാശ്മീരിൽ ഇത് ഒരു പ്രത്േയക കശ്മീരി രാഷ്ട്രം േതടുന്നവരുെട
റാലിയായി ഉപേയാഗിക്കുന്നു. "അമ്മ" എന്ന വാക്ക് മിസ് െജബിൻ വിളിച്ചുപറയുന്നതിലൂെട, േനാവലിൽ
മാതൃത്വവും േദശീയതയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്െതക്കുറിച്ച് േറായ് സൂചന നൽകുന്നു: അമ്മേയാ
െപൺമക്കേളാ ആയി തങ്ങെളത്തന്െന പിടിക്കാൻ പാടുെപടുന്ന ടിേലാ, അഞ്ജും തുടങ്ങിയ
കഥാപാത്രങ്ങളും െപാരുത്തപ്െപടാൻ പാടുെപടുന്നു. അവരുെട മാതൃരാജ്യത്േതക്ക്. കാശ്മീരിെല
യുദ്ധത്തിന്െറ വിനാശകരമായ ഒരു പ്രതീകം മാത്രമായിരുന്േനക്കാവുന്ന ഒരു കഥാപാത്രത്െത
മാനുഷികമാക്കുന്ന നിമിഷം കൂടിയാണ് ഈ ഭാഗം. മിസ് െജബീന്െറ കളിയായ "വികൃതി" േറായിയുെട
ചിത്രീകരണത്തിന് യാഥാർത്ഥ്യേബാധം നൽകുകയും അവളുെട ആത്യന്തിക മരണത്െത കൂടുതൽ
തീവ്രമാക്കുകയും െചയ്യുന്നു.

17. “പരിഹരിക്കപ്െപടാത്ത (ഒരുപക്േഷ പരിഹരിക്കാനാകാത്ത) പ്രേഹളികയുെട കഷണങ്ങൾ

േപാെല അവർ എപ്േപാഴും ഒത്തുേചർന്നിരുന്നു - അവളുെട പുക അവന്െറ ദൃഢതയിേലക്കും,
അവളുെട ഏകാന്തത അവന്െറ കൂടിച്േചരലിേലക്കും, അവളുെട അപരിചിതത്വം അവന്െറ
േനരായതിേലക്കും. അവന്െറ നിയന്ത്രണത്തിേലക്കുള്ള അവളുെട insouciance. അവളുെട
നിശബ്ദത അവന്െറ നിശബ്ദതയിേലക്ക്." (അധ്യായം 9, േപജ് 368)

ഷഹീനിെല തിേലായുെടയും മൂസയുെടയും രാത്രിെയക്കുറിച്ചുള്ള മുകളിൽ പറഞ്ഞ വിവരണം, തടസ്സങ്ങൾക്കും

വിഭജനങ്ങൾക്കും അതീതമായ പ്രണയത്െതക്കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട ആശയങ്ങെള നന്നായി ചിത്രീകരിക്കുന്നു.
േറായ് ഇവിെട വിവരിക്കുന്നതുേപാെല, തിേലായും മൂസയും ഏതാണ്ട് വിപരീതങ്ങളാണ്; ടിേലാ സ്വഭാവത്താൽ
വിചിത്രനും ഏകാന്തനുമാണ്, അേതസമയം മൂസ ഇത് വെര ഒരു പരമ്പരാഗത ജീവിതം നയിച്ചു, വിവാഹം
കഴിക്കുകയും കുട്ടികളുണ്ടാകുകയും െചയ്തു, അേതസമയം (തിേലായുെട സ്വന്തം വാക്കുകളിൽ) "[തന്െറ]
ആളുകൾക്ക് പൂർണ്ണമായും അവകാശപ്െപട്ടതാണ്". ഒരു "കൂട്ടം" (365) േപാെല തന്െന.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
68

തൽഫലമായി, അവരുെട ബന്ധത്തിൽ "പരിഹരിക്കാൻ പറ്റാത്ത" ചിലതുണ്ട്, എന്നാൽ ഇത് പസിൽ കഷണങ്ങൾ
േപാെല "ഒരുമിച്ച് േചരുന്നതിൽ" നിന്നും അവരുെട പങ്കിട്ട ആഘാതങ്ങളിൽ ആശ്വാസം കണ്െടത്തുന്നതിൽ
നിന്നും അവെര തടയുന്നില്ല. േറായ് പറയുന്നതുേപാെല: “അന്ന് രാത്രി എച്ച്ബി ഷഹീനിൽ സംഭവിച്ചത്
വിലാപത്േതക്കാൾ സ്േനഹനിർഭരമായിരുന്നു. അവരുെട മുറിവുകൾ വളെര പഴക്കമുള്ളതും വളെര പുതിയതും, വളെര
വ്യത്യസ്തവും, ഒരുപക്േഷ വളെര ആഴത്തിലുള്ളതും, സുഖപ്െപടുത്തുന്നതിന് േവണ്ടിയുള്ളതുമാണ്" (368).

18. “[ഞങ്ങൾ] ഒരു ജനെമന്ന നിലയിൽ-ഒരു സാധാരണ ജനെമന്ന നിലയിൽ-ഒരു േപാരാട്ട ശക്തിയായി […] ഒരു
ൈസന്യമായി മാേറണ്ടതുണ്ട്. അത് െചയ്യുന്നതിന് നമ്മൾ സ്വയം ലളിതമാക്കണം, സ്വയം നിലവാരം
പുലർത്തണം, സ്വയം കുറയ്ക്കണം […] എല്ലാവരും ഒേര രീതിയിൽ ചിന്തിക്കണം, ഒേര കാര്യം
ആഗ്രഹിക്കുന്നു […] നമ്മുെട സങ്കീർണ്ണതകൾ, നമ്മുെട വ്യത്യാസങ്ങൾ, നമ്മുെട അസംബന്ധങ്ങൾ,
നമ്മുെട സൂക്ഷ്മതകൾ എന്നിവ ഇല്ലാതാക്േകണ്ടതുണ്ട് ... നാം അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന
ൈസന്യത്െതപ്േപാെല ഏകമനസ്സുള്ള […] ഏകശിലാ […] േപാെല മണ്ടന്മാരായി […] മാറണം. എന്നാൽ അവർ
പ്െരാഫഷണലുകളാണ്, ഞങ്ങൾ െവറും ആളുകളാണ്. അധിനിേവശത്തിെല ഏറ്റവും േമാശമായത് ഇതാണ് […]
അത് നമ്മേളാട് തന്െന െചയ്യാൻ പ്േരരിപ്പിക്കുന്നു. ഈ കുറവ്, ഈ സ്റ്റാൻേഡർൈഡേസഷൻ, ഈ
മണ്ടത്തരം […] അെതാരു വാക്കാേണാ? […] ഈ വിഡ്ഢിത്തം […] ഈ വിഡ്ഢിത്തം […] നമ്മൾ അത് േനടിയാലും
എപ്േപാഴായാലും ... നമ്മുെട രക്ഷയായിരിക്കും. അത് നമ്െമ േതാൽപ്പിക്കുക അസാധ്യമാക്കും. ആദ്യം
അത് നമ്മുെട രക്ഷയായിരിക്കും, പിന്െന […] നമ്മൾ വിജയിച്ചതിന് േശഷം […] അത് നമ്മുെട
ശത്രുവായിരിക്കും. ആദ്യം ആസാദി. പിന്െന ഉന്മൂലനം.” (അധ്യായം 9, േപജ് 377)

മൂസയുെട അഭിപ്രായത്തിൽ, കശ്മീരിെല യുദ്ധത്തിന്െറ ഏറ്റവും േമാശമായ കാര്യം അദ്േദഹം വിളിക്കുന്നത്

"വിഡ്ഢിത്തം" അല്െലങ്കിൽ ഇന്ത്യൻ ൈസന്യത്തിെനതിെര കൂടുതൽ ഫലപ്രദമായി യുദ്ധം െചയ്യാൻ
ആഭ്യന്തര വ്യത്യാസങ്ങൾ കുറയ്ക്േകണ്ടതിന്െറ ആവശ്യകതയാണ്. കലാപം തുടർച്ചയായി കൂടുതൽ
തീവ്രവും അസഹിഷ്ണുതയും ആയിത്തീരുന്നു എന്നതു മാത്രമല്ല, ചിന്തയുെട എല്ലാ
ൈവവിധ്യങ്ങളുെടയും (അല്െലങ്കിൽ മതം, വംശീയത മുതലായവ) ഉന്മൂലനം െചയ്യുന്നത്
"നശീകരണ"ത്തിേലക്ക് നയിക്കുന്നു എന്നതാണ് ഇതിന്െറ പ്രശ്നം. അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ, മൂസ
അർത്ഥമാക്കുന്നത്, ഇപ്േപാൾ കലാപവുമായി ഇഴേചർന്നിരിക്കുന്ന മതതീവ്രവാദം, കശ്മീർ
എപ്േപാെഴങ്കിലും ഒരു രാഷ്ട്രമായി മാറുകയാെണങ്കിൽ, അത് ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തിേലക്ക് നയിച്േചക്കാം
എന്നാണ്. എന്നിരുന്നാലും, രൂപകപരമായി, വ്യത്യാസം ജീവിതത്തിന് മൂല്യവും അർത്ഥവും നൽകുന്നതിന്െറ
അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ്, അത് ഇല്ലാതാക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നത് പ്രതീകാത്മക മരണത്തിേലക്ക് നയിക്കുന്നു
എന്നതാണ്. കലാപത്തിന്െറ അക്രമം തടയാൻ പ്രവർത്തിക്കുക മാത്രമല്ല, "ഏെതങ്കിലും ഒരു പ്രത്േയക
സംഘടനയിൽ െപട്ടവരായി" (352) വിസമ്മതിക്കുകയും െചയ്യുന്നതിനാൽ, മൂസയുെട വിശ്വാസങ്ങൾ
കലാപത്തിൽ താൻ വഹിക്കുന്ന പങ്ക് രൂപപ്െപടുത്തിെയന്ന് േറായ് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. മറ്െറല്ലാവെരയും
ഒഴിവാക്കി ഒെരാറ്റ വിഭാഗത്തിേലാ അജണ്ടയിേലാ പ്രതിബദ്ധത പുലർത്തിക്െകാണ്ട് "സ്വയം
ലളിതമാക്കാൻ" (352) മൂസ തയ്യാറല്ല.

19. “അംറിക് സിംഗ് ടിേലാെയ അഴിച്ച് അവളുെട കാൽക്കൽ സഹായിച്ചു. അവൻ അവളുെട േതാളിൽ നിന്ന് മുടി
െപാടിതട്ടി ഒരു േഷാ നടത്തി. അവൻ അവളുെട തലേയാട്ടിയിൽ ഒരു വലിയ ൈക െവച്ചു-ഒരു കശാപ്പുകാരന്െറ
അനുഗ്രഹം. ആ സ്പർശനത്തിന്െറ അശ്ലീലതയിൽ നിന്ന് കരകയറാൻ ടിേലായ്ക്ക് വർഷങ്ങെളടുക്കും.
(അധ്യായം 9, േപജ് 389)

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
69

ചിത്രങ്ങേളാ ആശയങ്ങേളാ മാത്രമല്ല, പ്രത്േയക വാക്യങ്ങളും ആവർത്തിച്ചുെകാണ്ട്, വളെര വ്യത്യസ്തമായ

നിരവധി കഥാസന്ദർഭങ്ങൾ ൈകകാര്യം െചയ്യുമ്േപാഴും േറായ് ഒരു േയാജിപ്പിന്െറ ഒരു േബാധം
സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന്െറ ഒരു ഉദാഹരണമാണ് മുകളിൽ പറഞ്ഞ ഭാഗം. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, "കശാപ്പുകാരന്െറ
അനുഗ്രഹം" എന്ന ആശയം പ്രതിധ്വനിക്കുന്നത് "കശാപ്പുകാരന്െറ ഭാഗ്യം" പ്രതിധ്വനിക്കുന്നു, ജീവേനാെട
നടന്ന് ഗുജറാത്തിെല തന്െറ ആക്രമണകാരികൾക്ക് താൻ െകാണ്ടുവന്നതായി അഞ്ജും ഭയപ്െപടുന്നു.
േനാവലിെല പല കഥാപാത്രങ്ങെളയും േവട്ടയാടുന്ന അതിജീവിച്ചയാളുെട കുറ്റേബാധത്തിന്െറ സാരാംശവും
ൈകമാറ്റം ഉൾക്െകാള്ളുന്നു; ഗുൽെറസിെന െകാന്ന അേത മനുഷ്യൻ ടിേലാെയ ഒഴിവാക്കി
("അനുഗ്രഹിക്കപ്െപട്ടവൻ" േപാലും), തൽഫലമായി, ഗുൽറസിന്െറ മരണത്താൽ അവളുെട സ്വന്തം ജീവിതം
കളങ്കപ്െപട്ടതായി േതാന്നുന്നു.

20. “ടിേലാ അശ്രദ്ധയായിരുന്നു. അവൾ മരണത്തിന്െറ താഴ് വരയിൽ നിന്ന് ഒരു െചറിയ ജീവിതം
വഹിച്ചുെകാണ്ട് മടങ്ങി. (അധ്യായം 9, േപജ് 397)

എങ്കിലുംഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംജീവിതവും മരണവും പരസ്പരം ബന്ധപ്െപട്ടിരിക്കുന്നതായി

ചിത്രീകരിക്കുന്നു, ഏത് േനരായ വഴിയിലും ജീവിതത്തിന് മരണത്തിൽ നിന്ന് വളരാൻ കഴിയുെമന്ന്
നിർദ്േദശിക്കുന്നത് ഒഴിവാക്കുന്നു. കാശ്മീരിൽ മൂസയ് ക്െകാപ്പം െചലവഴിച്ച സമയത്തിന്െറ ഫലമായി ടിേലാ
ഗർഭിണിയാകുന്നു, പക്േഷ ഭയാനകമായ ഒരു സാഹചര്യത്തിന്െറ സന്േതാഷകരമായ ഫലമായി േറായ് ഇതിെന
കണക്കാക്കുന്നില്ല; ഒരു അമ്മെയന്ന നിലയിൽ താൻ അേയാഗ്യനാെണന്ന് െതളിയിക്കുെമന്ന് ഭയന്ന് ടിേലാ
ഗർഭച്ഛിദ്രം തിരഞ്െഞടുക്കുകയും കാശ്മീരിെല അനുഭവങ്ങളിൽ നിന്ന് തകരുകയും െചയ്തു. മൂസയുമായുള്ള
ടിേലായുെട ബന്ധം യഥാർത്ഥത്തിൽ ഉേപക്ഷിക്കപ്െപട്ട ഒരു കുട്ടിെയ ദത്െതടുക്കുന്നതിനുള്ള സന്ദർഭം നൽകും,
മൂസയുെട ദീർഘകാലം മരിച്ചുേപായ മകളുെട േപരിലാണ് അവൾ ആ േപര് നൽകുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, ടിേലാ ഈ
ഗർഭം അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിലൂെട, ആഘാതത്തിന്െറയും മരണത്തിന്െറയും പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് എളുപ്പവും
അയഥാർത്ഥവുമായ പരിഹാരങ്ങൾ േറായ് ഒഴിവാക്കുന്നു.

21. "'ഇത് അവന്െറ മസറാണ്,' അഞ്ജും പറഞ്ഞു. 'ഹിന്ദുക്കെള അടക്കം െചയ്തിട്ടില്ല. അവർക്ക് മസാറുകൾ
ഇല്ല, മമ്മീ, ൈസനബ് പറഞ്ഞു. ഒരു പക്െഷ അത് േലാകത്തിന്െറ മുഴുവൻ മസാറായിരിക്കാം, ടിേലാ
വിചാരിച്ചു, പക്േഷ പറഞ്ഞില്ല. ഒരുപക്േഷ മാെനക്വിൻ-േഷാപ്പർമാർ നിലവിലില്ലാത്തത് വാങ്ങാൻ
ശ്രമിക്കുന്ന പ്േരതങ്ങളായിരിക്കാം. (അധ്യായം 10, േപജ് 418)

ൈസനബിെന വിവാഹം കഴിക്കുന്നതിനുമുമ്പ്, സദ്ദാം ഹുൈസൻ തന്െറ സുഹൃത്തുക്കെളയും പ്രതിശ്രുത

വധുവിെനയും ഡൽഹിക്ക് പുറത്തുള്ള ഒരു മാളിേലക്ക് െകാണ്ടുവരുന്നു, അവെര തന്െറ പിതാവിന്
പരിചയപ്െപടുത്തുന്നു, പ്രേദശം ഒരു േഷാപ്പിംഗ് േകന്ദ്രമാക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അവിെട െകാല്ലപ്െപട്ടു.
കശ്മീരിൽ "രണ്ടുതവണ മരിക്കുന്ന" (324) േപാെല, സദ്ദാമിന്െറ പിതാവും ഒരുതരം ഇരട്ട വംശനാശത്തിന്െറ
ഇരയാണ്; അവൻ തന്െറ ജാതിയുെട േപരിൽ െകാല്ലപ്െപടുക മാത്രമല്ല, അവന്െറ െകാലപാതകം നടന്ന
സ്ഥലം മൂടിെവക്കുകയും നഗരം പുറത്േതക്ക് വികസിപ്പിക്കാനുള്ള തിരക്കിൽ മറക്കുകയും െചയ്യുന്നു.

സദ്ദാമിന്െറ പിതാവിെന അടക്കം അടക്കം െചയ്യില്ലായിരുന്നുെവന്ന് ൈസനബ് കൃത്യമായി

േരഖപ്െപടുത്തിയിട്ടുണ്െടങ്കിലും, അദ്േദഹത്തിന്െറ "മസർ" (മേസാളിയം) ഒരു മാളാണ് എന്നതാണ് വസ്തുത.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
70

അനാദരവ്; മാളിന്െറ െകട്ടിടം സദ്ദാമിന്െറ കുടുംബത്െതപ്േപാെല പാവപ്െപട്ട കർഷകെരയും

െതാഴിലാളികെളയും മാറ്റിപ്പാർപ്പിച്ചു. സംഘം സദ്ദാമിന്െറ പിതാവിെന െസമിത്േതരിയിൽ
പ്രതീകാത്മകമായി "അടക്കം" െചയ്യുന്നുണ്െടങ്കിലും, ഈ ഭാഗം (മാളിെല മുഴുവൻ എപ്പിേസാഡും)
ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന് പുറത്തുള്ള േലാകം അക്രമാസക്തവും വിനാശകരവുമായ ഒന്നായി തുടരുന്നു
എന്ന ഓർമ്മപ്െപടുത്തലായി വർത്തിക്കുന്നു. വാസ്തവത്തിൽ, ടിേലാ കാണുന്നതുേപാെല, പുറം േലാകം
ഇതിനകം തന്െന മരിച്ചു, അവേശഷിക്കുന്നെതല്ലാം മുതലാളിത്തം നശിപ്പിച്ച എന്െതങ്കിലും
"വാങ്ങാൻ" ശ്രമിക്കുന്ന (വിേരാധാഭാസെമന്നു പറയട്െട) "പ്േരതങ്ങൾ" മാത്രമാണ്.

22. "അഞ്ജും ഒരു പ്രാർത്ഥന െചാല്ലി, യുവ ദമ്പതികെള അനുഗ്രഹിക്കാൻ [ഹസ്രത്ത് ശർമ്മദ്]
ആവശ്യപ്െപട്ടു. സർമദ് - അത്യധികമായ സന്േതാഷത്തിന്െറ ഹസ്രത്ത്, അനിയന്ത്രിതരുെട
വിശുദ്ധനും അനിശ്ചിതത്വത്തിന്െറ സാന്ത്വനവും, വിശ്വാസികൾക്കിടയിൽ ദൂഷകനും,
ൈദവദൂഷണക്കാരിൽ വിശ്വാസിയും- െചയ്തു. (അധ്യായം 10, േപജ് 421)

ഹസ്രത്ത് സർമദ് ഒരു പ്രധാന ചിഹ്നമാണ്ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം, ഈ ഭാഗം

ഓക് സിേമാറണുകളുെട ഒരു പരമ്പരയായി കാണപ്െപടുന്നവയിലൂെട അദ്േദഹത്തിന്െറ പ്രാധാന്യം
ഉൾക്െകാള്ളുന്നു: സന്േതാഷത്തിന്െറയും സങ്കടത്തിന്െറയും വിശ്വാസത്തിന്െറയും അവിശ്വാസത്തിന്െറയും
രക്ഷാധികാരിയാണ് സർമദ്. എന്നിരുന്നാലും, േറായ് അദ്േദഹത്െത "അനിശ്ചിതത്വത്തിന്െറ ആശ്വാസം" എന്ന്
വിേശഷിപ്പിക്കുന്നു. "സന്േതാഷം", "ദുഃഖം" എന്നിങ്ങെനയുള്ള സമ്പൂർണ്ണവും പരസ്പരവിരുദ്ധവുമായ
വിഭാഗങ്ങളുമായി െപാരുത്തപ്െപടുന്നതിൽ പരാജയപ്െപടുന്ന ഏെതാരാൾക്കും അദ്േദഹം ഒരു വഴികാട്ടിയാണ്,
അതിനാൽ േനാവൽ ആേഘാഷിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള അവ്യക്തതയും ൈവവിധ്യവും അംഗീകരിക്കുന്നതിന്െറ
പ്രതീകമാണ്. ൈസനബിന്െറയും സദ്ദാമിന്െറയും വിവാഹത്തിന്െറ അനുഗ്രഹം േനാവലിന് പ്രതീക്ഷ നൽകുന്ന ഒരു
അന്ത്യം നൽകുകയും ജന്നത്ത് ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന് ചുറ്റും വളർന്നു വന്ന സമൂഹം േലാകത്തിന് തന്െന
മാതൃകയാെണന്ന ആശയം ഊട്ടിയുറപ്പിക്കുകയും െചയ്യുന്നു.

23. "ഓേരാ ശ്േരാതാക്കളും അവരുേടതായ രീതിയിൽ, തങ്ങളുേടതും അവരുെട

സ്വന്തം കഥകളും, അവരുെട സ്വന്തം ഇൻേഡാ-പാക്ക്, ഈ അജ്ഞാത
ദൂെരയുള്ള സ്ത്രീയുെട കഥയിൽ തിരിച്ചറിഞ്ഞു." (അധ്യായം 10, േപജ് 432)

േരവതി സാങ്േകതികമായി േനാവലിൽ ഒരിക്കലും ഒരു കഥാപാത്രമായി പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്നില്െലങ്കിലും,

േറായിയുെട നിരവധി പ്രധാന ആശങ്കകൾ ഉൾക്െകാള്ളുന്ന ഒരു പ്രധാന സാന്നിധ്യമാണ് േരവതി, ഏറ്റവും
വ്യക്തമായും, ഇന്ത്യയിെല ദരിദ്രരും പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്െപട്ടവരുമായ ജനങ്ങൾക്െകതിരായ അക്രമം.
ഈ ഭാഗം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് േപാെല, മറ്റ് കഥാപാത്രങ്ങളുെട കഥകളിെല പ്രധാന രൂപങ്ങളും സംഭവങ്ങളും
പ്രതിധ്വനിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, േരവതിയുെട പീഡനവും ബലാത്സംഗവും, ഷിറാസ് സിനിമയിൽ ടിേലാ
അനുഭവിക്കുന്നതിന്െറ കൂടുതൽ ക്രൂരമായ പതിപ്പാണ്, കൂടാെത േരവതിയുെട അമ്മ അവളുെട ജനനത്േതാട്
അഞ്ജുമിന്െറ അമ്മ ജഹനാരാ ബീഗത്തിന്െറ പ്രതികരണത്തിന് സമാനമാണ്: “അവൾ ഇരട്ടക്കുട്ടികെള
പ്രതീക്ഷിക്കുകയായിരുന്നു. അവെളയും ഭർത്താവിെനയും േപാെല െവളുത്ത നിറം. പക്െഷ ഞാൻ
പുറത്തിറങ്ങി. ഞാൻ കറുത്തവനും ഭാരമുള്ളവനുമായിരുന്നു. എന്െറ നിറം കണ്ട് അമ്മ രണ്ടു ദിവസം
അേബാധാവസ്ഥയിലായിരുന്നു” (424). േരവതിയുെട കത്തിൽ േനാവലിൽ സംഭവിച്ച പലതും ഉൾക്െകാള്ളുന്നു
എന്നതാണ് വസ്തുത

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
71

കഥാപാത്രങ്ങളുെട വ്യത്യസ് തമായ "കഥകളുെടയും" "ഇന്േതാ-പാക് സിന്െറയും"

പരിസമാപ്തിയായ തന്െറ കുട്ടിയായ മിസ് െജബീൻ രണ്ടാമന്െറ പ്രാധാന്യം കൂടുതൽ
അടിവരയിടുന്നു.

24. “എനിക്ക് എന്ത് സംഭവിക്കും? ഞാൻ അംരിക് സിങ്ങിെനപ്േപാെലയാണ് - പ്രായമായ, വീർപ്പുമുട്ടുന്ന, ഭയന്ന, മൂസ

വളെര വാചാലമായി 'ശിക്ഷയുെട അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ' എന്ന് വിളിക്കുന്നതിെന ഞാൻ എന്െറ

ജീവിതത്തിലുടനീളം പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഞാനും സ്വയം നശിച്ചാേലാ? എനിക്ക് കഴിയും-സംഗീതം എന്െന

രക്ഷിക്കുന്നില്െലങ്കിൽ. എനിക്ക് നാഗയുമായി ബന്ധപ്െപടണം. ആ േപാഡ് കാസ്റ്റ് ആശയത്തിൽ ഞാൻ

പ്രവർത്തിക്കണം. എന്നാൽ ആദ്യം എനിക്ക് ഒരു ഡ്രിങ്ക് േവണം. (അധ്യായം 11, േപജ് 440)

േനാവലിന്െറ ഗതിയിൽ ദാസ്ഗുപ്തയ്ക്ക് സംഭവിച്ച മാറ്റങ്ങെളയാണ് മുകളിെല ഉദ്ധരണി

വ്യക്തമാക്കുന്നത്. ഒരു ഇന്റലിജൻസ് ഓഫീസർ എന്ന നിലയിൽ ദാസ്ഗുപ്ത തന്െറ കരിയർ മുഴുവൻ
െകട്ടിപ്പടുത്തത് അദ്േദഹം പരാമർശിക്കുന്ന "ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ ഓഫ് ഇംപ്യൂണിറ്റി"യിലാണ്;
താരതമ്േയന നല്ല നിലയിലുള്ള ഒരു ഹിന്ദു എന്ന നിലയിൽ, കശ്മീരി മുസ് ലിംകളുെട (ഉദാഹരണത്തിന്)
സമരങ്ങളിൽ അദ്േദഹത്തിന് സഹതാപം േതാന്േനണ്ടതില്ല, വാസ്തവത്തിൽ ആ േപാരാട്ടങ്ങളിൽ
അദ്േദഹം തന്െന സംഭാവന െചയ്തു. ടിേലായുെട േപപ്പറുകളിലൂെട കടന്നുേപാകുമ്േപാൾ, ഈ
വിശ്വാസങ്ങെള പുനർവിചിന്തനം െചയ്യാനും തന്െറ ജീവിതത്തിനിടയിൽ താൻ െചയ്ത
െതറ്റുകെളക്കുറിച്ച് േബാധവാന്മാരാകാനും അവെന നിർബന്ധിതനാക്കി. എന്നിരുന്നാലും, ഈ അറിവ്
അവന്െറ ജീവിതത്തിൽ നല്ല മാറ്റത്തിന് കാരണമാകുെമന്ന് വ്യക്തമല്ല; ഒരു േപാഡ് കാസ്റ്റ്
േഹാസ്റ്റായി ആരംഭിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നതിെനക്കുറിച്ച് അദ്േദഹം
സംസാരിക്കുന്നുണ്െടങ്കിലും, അദ്േദഹത്തിന്െറ അവസാന വാക്കുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് അവൻ
മദ്യപിക്കുന്നത് തുടരുകയും ഒടുവിൽ "സ്വയം നശിപ്പിക്കുകയും" െചയ്യുെമന്നാണ്. ഈ രീതിയിൽ,
ദാസ്ഗുപ്തയുെട സാഹചര്യം ഇന്ത്യ തന്െന കടന്നുേപാകുന്ന വഴിത്തിരിവാണ്,

25. “മൂസയുെട വിേയാഗത്തിൽ തിേലാ അഗാധമായി ദുഃഖിക്കുമായിരുന്നു, പക്േഷ അവളുെട ദുഃഖം

വിട്ടുമാറിയില്ല, കാരണം അവൾക്ക് പതിവായി എഴുതാനും അവെന സന്ദർശിക്കാനും
ശ്മശാനത്തിൽ അടിേയറ്റ മാലാഖമാർ തുറന്നിട്ടിരുന്ന വാതിൽ വിള്ളലിലൂെട
(നിയമവിരുദ്ധമായി) ) അവൾക്കായി." (അധ്യായം 12, േപജ് 443)

"വാതിലിെല വിള്ളൽ" തുറന്നിരിക്കുന്ന മാലാഖമാെരക്കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട വിവരണം േനാവലിന് ജന്നത്ത്

ഗസ്റ്റ് ഹൗസിന്െറ പ്രാധാന്യവും ജീവിതവും മരണവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തിന്െറ വിശാലമായ ചിത്രീകരണവും
ഉൾക്െകാള്ളുന്നു. ഒരു െസമിത്േതരിയിലാണ് ജന്നത്ത് ഹൗസ് സ്ഥിതി െചയ്യുന്നത്, മരിച്ചയാളുെട
ശവകുടീരത്തിന് ചുറ്റും േപാലും ഇത് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു. തൽഫലമായി, ടിേലായുെട േരാഗശാന്തി
െതളിയിക്കുന്ന വിധത്തിൽ ജീവിതത്െതയും മരണത്െതയും േവർതിരിക്കുന്ന വരികൾ ഇത് മങ്ങിക്കുന്നു.
കാശ്മീരിൽ യുദ്ധത്തിൽ മൂസ മരിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്െടന്ന് അവൾക്ക് അറിയാെമങ്കിലും, േവർപിരിയൽ
മരണം അവളുെട പുതിയ വീട്ടിൽ പൂർണ്ണമായി കാണുന്നില്ല. വ്യത്യസ്തതേയാടും അവ്യക്തതേയാടും
ആളുകളും സർക്കാരുകളും എങ്ങെന പ്രതികരിക്കുന്നു എന്നതിലുള്ള േനാവലിന്െറ താൽപ്പര്യത്തിന്െറ
െവളിച്ചത്തിൽ മാലാഖമാരുെട പ്രവർത്തനങ്ങൾ “നിയമവിരുദ്ധമാണ്” എന്ന ആശയവും പ്രധാനമാണ്; േറായ്
േവർതിരിവ് നിർദ്േദശിക്കുന്നു

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
72

മരിച്ചവർക്കും ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർക്കും ഇടയിലുള്ള മറ്െറാരു കൃത്രിമ തടസ്സമാണ് പ്രണയത്തിന് അത്

മറികടക്കാൻ കഴിയും.

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
73

ഉപന്യാസ വിഷയങ്ങൾ

1.ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഒന്േനാ രണ്േടാ സീനുകളിൽ മാത്രം പ്രത്യക്ഷപ്െപടുന്ന നിരവധി െചറിയ

കഥാപാത്രങ്ങൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു (ഉദാ. മിസ്റ്റർ അഗർവാൾ അല്െലങ്കിൽ എസിപി പിങ്കി). ഈ

കഥാപാത്രങ്ങളിൽ ഒന്ന് തിരഞ്െഞടുത്ത് േനാവലിന് െമാത്തത്തിൽ അവയുെട പ്രസക്തി ചർച്ച െചയ്യുക.

2. നിലവിൽ ഇന്ത്യെയ വിഭജിക്കുന്ന ഭിന്നതകളായ "ഇന്േതാ-പാക്"-ന്െറ പ്രതീകമാണ്

അഞ്ജും എത്രത്േതാളം? സ്വന്തം നിലയിൽ അവൾ എത്രത്േതാളം ത്രിമാന
കഥാപാത്രമാണ്?

3. വൃദ്ധൻ-കുഞ്ഞ്, മിസ് െജബിൻ ദി െസക്കന്റ് എന്നിവ ഉൾക്െകാള്ളുന്ന സമൂഹത്തിന്െറ വ്യത്യസ്ത

ദർശനങ്ങൾ താരതമ്യം െചയ്യുക.

4. േനാവലിന്െറ ഭൂരിഭാഗവും മൂന്നാം വ്യക്തിയിൽ എഴുതിയതാെണങ്കിലും, ബിപ്ലബ് ദാസ്ഗുപ്ത

ഉൾപ്െപടുന്ന അധ്യായങ്ങൾ ആദ്യ വ്യക്തിയിൽ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. എന്തുെകാണ്ടാണ് േറായ്
ഈ ഘടന തിരഞ്െഞടുത്തത്?

5. േനാവലിന്െറ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഭൂരിഭാഗവും യഥാർത്ഥ ആളുകെളയും സംഭവങ്ങെളയും

അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാെണങ്കിലും, േറായ് സാധാരണയായി ഇവെയ േപേരാ തീയതിേയാ

പരാമർശിക്കുന്നില്ല. ഇതിന്െറ ഫലേമാ പ്രാധാന്യേമാ എന്താണ്?

6. െസമിത്േതരികൾ, ശവക്കുഴികൾ, ആരാധനാലയങ്ങൾ എന്നിവ വഹിക്കുന്ന പങ്ക് ചർച്ച െചയ്യുകഏറ്റവും

സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം.

7. "തകർന്ന കഥ" പറയാനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടിെനക്കുറിച്ച് ടിേലാ എഴുതിയ കവിത പരിഗണിക്കുക. “എല്ലാം

ആയിത്തീരുക” എന്നതിന്െറ അർത്ഥെമന്താണ്, തന്െറ പ്രശ് നത്തിനുള്ള പരിഹാരമായി ടിേലാ അതിെന
കണ്േടക്കാവുന്നത് എന്തുെകാണ്ട്?

8. േനാവലിന്െറ അവസാനത്തിൽ, "േലാകം ഇപ്േപാൾ വീഡിേയാകൾ മാത്രമാണ്" (412) എന്ന് സദ്ദാം അവകാശപ്െപടുന്നു.

ആധുനിക മാധ്യമങ്ങെളക്കുറിച്ചുള്ള േറായിയുെട ചിത്രീകരണം കഥകളുെടയും കഥപറച്ചിലിന്െറയും

സ്വഭാവത്െതക്കുറിച്ചുള്ള അവളുെട ആശയങ്ങളുമായി എങ്ങെന കടന്നുേപാകുന്നു?

9. േനാവലിന്െറ ശീർഷകത്തിന്െറ പ്രാധാന്യം എന്താണ്? ഈ േനാവലിൽ "സന്േതാഷം" എന്നതിന്െറ

അർത്ഥെമന്താണ്?

10.േറായ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചുഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയംഅവളുെട ആദ്യ േനാവൽ

പ്രസിദ്ധീകരിച്ച് ഏകേദശം 20 വർഷങ്ങൾക്ക് േശഷം, ഇടക്കാല എഴുത്ത് േനാൺ ഫിക്ഷനായി എ

പകർപ്പവകാശം 2019
ഏറ്റവും സന്േതാഷത്തിന്െറ മന്ത്രാലയം സൂപ്പർസുമ്മറി
74

സാമൂഹികവും രാഷ്ട്രീയവുമായ വിഷയങ്ങളുെട എണ്ണം. േറായിയുെട ആക്ടിവിസത്തിന്െറ സ്വാധീനം

ഈ േനാവലിൽ അതിന്െറ പ്രേമയങ്ങളിേലാ ഘടനയിേലാ എങ്ങെന കാണാൻ കഴിയും?

പകർപ്പവകാശം 2019