KABANATA IV

PRESENTASYON, ANALISIS AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS

sa kabanatang ito tinalakay ang resulta, pag-aanalisa, at pagbibigay

interpretasyon sa mga nakuhang datos.

Demograpikong Propayl

Inilalahad sa talahanayan 1 sa ibaba ang mga piling demograpikong propayl

ng mga respondente kabilang dito ang edad, kasarian, katayuang sibil, pinagmulan
na rehiyon, natapos na digri, naipasang eksaminasyong pampropesyunal at Mga
nadaluhang pagsasanay at nadaluhang pagsasanay at adbans na pag-aaral
pagkatapos ng kolehiyo.

Talahanayan 1. Ang mga piling Demograpikong Katangian at Panalalawigang

pinagmulan ng mga nagtapos.
EDAD f %
24 29 58.00
23 8 16.00
25 8 16.00
26 4 8.00
27 1 2.00
KABUOAN 50 100.00
KASARIAN f %
Female 40 80.00
Male 10 20.00
KABUOAN 50 100.00
KATAYUANG SIBIL f %
Single 45 90.00
Married 5 10.00
KABUOAN 50 100.00
PINAGMULAN NA REHIYON f %
Region 11 1 2.00
Region 12 46 92.00
ARMM 3 6.00
KABUOAN 50 100.00
NATAPOS NA DIGRI f %

MAT - Filipino 7 14.00

MAEd 3 6.00

None 40 80.00

KABUOAN 50 100.00

NAIPASANG EKSAMINASYONG f %
PAMPROPESYUNAL
LET 43 86.00

None 7 14.00

KABUOAN 50 100.00

MGA NADALUHANG f %
PAGSASANAY AT ADBANS NA
PAG-AARAL PAGKATAPOS NG
KOLEHIYO
Completed 2 4.00

Ongoing 8 16.00

N/A 40 80.00

KABUOAN 50 100.00

Ipinapakita sa talahanayan 1 una ang edad, dito makikita ang edad ng mga
respondente mayroong kabuoang bilang na limampu (50). Dalawampu’t siyam (29)
sa kanila ay edad 24 sa kasalukuyan o katumabas ng 58% ng kabuoang
populasyon, walo sa kanila ay may edad 23 sa kasalukuyan o katumabas ng 16% ng
kabuoang populasyon, ganon din naman ang may edad 24 sa kanila, na katumabas
din ng 16% ng kabuoang populasyon, mayroon naman sa kanilang apat (4) na may
edad 26 o katumabas ng 4% ng kabuoang populasyon, at isang (1) may edad 27 o
katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon.

Kabilang din dito ang pagtatala ng kasarian ng mga respondente kung saan
sila ay binubuo ng apatnapung (40) babae at sampung (10) lalaki. Sa katayuang sibil
naman apatnapu’t lima (45) sa kanila ang nanatali pa ring single at lima (5) naman
ang kasal na. Sa Pinagmulan na Rehiyon ang mga respondente ay nahati lamang sa
tatlong (3) rehiyon, isa (1) sa kanila ay nagmula sa rehiyon 11, samantalang ang
apatnapu’t anim sa kanila ay nagmula sa rehiyon 12 at may tatlo (3) namang
nagmula sa ARMM.

Tilakay din dito ang mga natapos na digri ng mga respodente, dito makikita
ang sariling pagpupursige ng mga mag-aaral magtapos silang makapagtapos sa
kolehiyo, bagama’t karamihan sa kanila ay wala pa ring digri sa kasalukuyan
mayroon pa ring iilan na kasalukuyan ng mayroong digri. Base sa datos na nakuha
pito (7) sa kasalukuyan ng mayroong digri bilang MAT- Filipino o katumabas ng 14%
ng kabuoang populasyon, mayroong tatlong (3) MaEd o katumabas ng 6% ng
kabuoang populasyon, samantala ang apatnapu (40) sa kanila ay wala pang digri sa
kasalukuyan ito ay katumabas ng 80% ng kabuoang populasyon.

Ang mga kadahilanang ito ay ibinigay ng parehong may trabaho at walang

trabaho na mga nagtapos sa mga klasipikasyon ng trabaho. Ang pakikilahok ng
magulang ay may mahalagang papel sa mga desisyon sa kolehiyo ng mga mag-
aaral sa hinaharap (Noel-Levitz, 2009). Higit pa rito, kung isasaalang-alang na
karamihan sa mga respondente ay nagmula sa mahihirap na pamilya, at inaasahan
na ang pagiging may kaya sa pamilya ay ang pumangalawa sa pagraranggo (Tan,
1997).

Dito naipapakita ang kakayahan, katalinuhan ar kasanayan ng bawat mag-

aaral na nagmula sa unibersidad, makikita sa datos na ang mayoridad sa mga
respondente ay nakapasa sa eksaminasyong pampropesyunal na siyang nagbibigay
ng positibong pagtugon sa epekto ng kurikulum ng unibersidad, Kabilang sa mga
datos na inilam ng mga mananaliksik ay kung ano ang mga eksaminasyong
pamapropesyunal ang naipasa na ng mga respondente apatnapu’t tatlo (43) sa
kanila ang nagsabing nakapasa na sila sa Licensure Exam for Teachers (LET) o
katumabas ng 86% ng kabuoang populasyon at pito (7) naman sa kanila ang wala
pang naipapang eksaminayong pampropesyunal o katumabas ng 14% ng kabuoang
populasyon.

Ayon naman kay Saturnino, nabatid niya na ang ilan sa mga kinalabasan
ngkanyang pag-aaral ay pagpapatuloy ng pag-aaral ng guro (masteral at doctorate)
ay nakatutulong sa pag-unlad ng kanilang kaalaman, pagbibigay ng competitive
exam samga gurong aplikante ay nakatutulong upang matiyak ang mahusay na
guro, tagal
ng panahon sa pagtuturo ay hindi garantiya upang masabing mahusay ang guro at
Hindigaanong nakaapekto ang kalusugan at personalidad ng guro sa kahusayan sa
pagtuturo.

At ang pangwakas na datos sa unang talahanayan ay tinalakay ang mga

nadaluhang pagsasanay at adbans na pag-aaral ng mga respondente pagkatapos
nila sa kolehiyo. Bagama’t sampu lang sa mga respondente ang nagbigay ng
kanilang datos sa katanungang ito, makikita pa rin ang pag-unlad ng iilan at patuloy
na pagpupursige sa napiling larangan. Dalawa (2) sa kanila ang nagsabing mayroon
na silang natapos na pagsasanay at adbansa na pag-aaral o katumabas ng 4% ng
kabuoang populasyon, walo (8) naman sa kanila ang nagsabing kasalukuyan silang
kumukuha ng pagsasanay at adbans na pag-aaral o katumabas ng 16 % ng
kabuoang populasyon, samantalang apatnapu (40) sa kanila ang piniling huwag na
lamang sumagot.

Ang mga dahilan ng mga respondente sa pagkuha ng kurso o pagpupursige

sa kanilang digri

Inilalahad sa talahanayan 2 ang rason ng mga respondente sa kanilang

pagkuha sa kursong Batsilyer ng Edukasyong Pansekundarya Medyor sa Filipino at
sa kanilang pagpupiursige upang makamit ang kanilang digri.

Talahanayan 2. Ang mga dahilan ng mga respondente sa pagkuha ng kurso o

pagpupursi sa kanilang digri.
 Ano ang mga dahilan ng f %
mga respondente sa
pagkuha ng kurso o
pagpupursige ng
kanilang digri?
Para sa propesyunal na 34 77.3
pag-unlad
Para sa promosyon 11 25.00

Iba pang oportunidad sa 11 25.00

trabaho
Wala 4 9.1

Tinalakay sa talahanayan 2 ang mga dahilan ng mga respondente sa

pagkuha ng kurso o pagpupursige sa kanilang digri, makikita sa datos na ito ang
pagpili ng mayoridad sa sagot na para ito sa propesyunal na pag-unlad ay
nagpapakita na ang pagkakaroon ng natural na kagustuhan ng mga mag-aaral sa
kanilang pagpupursige sa kanilang kurso, tatlumpu’t apat (34) sa kanila ang sumagot
na para ito sa pampropesyunal na pag-unlad o katumabas ng 77.3 %, mayroon din
namang labing-isang (11) sumagot na para ito sa promosyon o katumabas ng 25%,
gayon din naman sa sagot na para ito sa iba pang oportunidad sa trabaho na
sinagot din ng labing-isang respondente o katumabas ng 25%, samatala apat naman
ang sumagot sa kanila ng wala o katumabas ng 9.1%.

Ang pagkakakilanlan sa trabaho ng mga respondente

Sa talahanayan 3 ay inilalahad ang pagkakakilanlan ng mga respondente sa

kanilang trabaho, kabilang sa mga datos na nilikom ay ang estado kung mayroong
trabaho o wala, katayuan sa trabaho, kasalukuyang trabaho, pangalan ng
kumpanya/organisasyon, lugar kung saan nagtatrabaho, unang trabaho pagkatapos
ng kolehiyo, mga dahilan kung bakit nagtatrabaho.

Talahanayan 3. ang pagkakakilanlan sa trabaho ng mga respondente ayon sa:

Kasalukuyan ka bang may f %
trabaho?
Mayroon 44 88.00
Wala 6 12.00
KABUOAN 50 100.00
Dahilan ng hindi pa f %
pagkakaroon ng trabaho
Family Concern and decided 3 25.00
not to find a job
Find another job 2 16.67
Lack of work experience 2 16.67
Health related reason 1 8.33
Waiting for an Item 1 8.33
Did not look for a job - 1 1 8.33
No job opportunity 1 8.33
None 1 8.33
Advance or Further study 0 0
KABUOAN 99.99

Katayuan sa trabaho f %
Permanent 15 30.00
Contractual 27 54.00
Casual 1 2.00
Temporary 1 2.00
Self-Employed 2 4.00
N/A 4 8.00
KABUOAN 50 100.00
Kasalukuyang trabaho f %
Professionals 37 74.00
Volunteer 2 4.00
Technician and Associate 1 2.00
Professionals
Philippine Army 1 2.00
Official of government and 2 4.00
Special-Interest Organizations,
Corporate Executive,
Managers, Managing Proprietor
and supervisors
Clerks 1 2.00
Microfinance Officer 1 2.00
Service workers and shop and 1 2.00
market sales workers
N/A 4 8.00
KABUOAN 50 100.00
Pangalan ng f %
kumpanya/organisasyon
Pribado 15 30.00
Publiko 13 26.00
None 7 14.00
N/A 15 30.00
KABUOAN 50 100.00
Linya ng negosyo sa f %
kasalukuyan na trabaho
Edukasyon 35 70.00
Whole sale and retail… 3 6.00
Manufacturing 1 2.00
Health social work 1 2.00
Hotels and restaurants 1 2.00
Financial intermediation 1 2.00
Public administration and 1 2.00
defenses…
Private house hold with 1 2.00
employed persons
Extra-territorial organization and 1 2.00
bodies
N/A 5 10.00
KABUOAN 50 100.00
Nagtuturo ka ba nang f %
naaayon sa iyong medyor o
espesyalisasyon
Oo 33 66.00
Hindi 2 4.00
N/A 15 30.00
KABUOAN 50 100.00
Ito ba ang iyong unang f %
trabaho pagkatapos ng
kolehiyo
Oo 26 52.00
Hindi 20 40.00
N/A 4 8.00
KABUOAN 50 100.00
Mga dahilan ng mga f %
nagtapos sa pananatili sa
kasalukuyang trabaho
Salaries and Benefits 34 30.36
Related to Course or Program 23 20.54
of Study
Career Challenge 22 19.64
Related to Special Skill 19 16.96
Proximity to Residence 5 4.46
Family Influence 4 3.57
Peer Influence 3 2.68
Not Applicable 2 1.79
KABUOAN 100.00
Kauganyan ng unang trabaho f %
sa kursong kinuha sa
kolehiyo
Oo 32 64.00
Hindi 15 30.00
N/A 3 6.00
KABUOAN 50 100.00
Mga dahilan ng mga f %
nagtapos sa pagtanggap ng
trabaho
Salaries and Benefits 21 28.77
Related to Course or Program 18 24.66
of Study
Career Challenge 17 23.29
Related to Special Skill 14 19.18
Proximity to Residence 3 4.10
KABUOAN 100.00
 Mga dahilan ng mga f %
nagtapos sa pagpapalit ng
kasalukuyang trabaho.
Salaries and Benefits 21 25.00
Related to Course or Program 21 25.00
of Study
Career Challenge 15 17.86
Related to Special Skill 15 17.86
Proximity to Residence 6 7.14
Availability 5 5.95
N/A 1 1.19
KABUOAN 100.00

Sa talahanayan 3 ay tinalakay kung ilan nga ba sa mga respondente ang

kasalukuyang may trabaho. Masasabi kong naging maunlad at matagumpay ang
mga respondente sa karerang kanilang pinili, ang datos na nalikom ang
magpapakita na ang mayoridad ng mga respondente ay kasalukuyang may trabaho.
Apatnapu’t apat (44) sa kanila ang sumagot na kasalukuyan silang may trabaho o
katumabas ng 88% ng kabuoang populasyon, at mayroon namang anim (6) ang
nagsabing wala silang trabaho sa kasalukuyan o katumabas ng 12% ng kabuoang
populasyon.

Ang datos na ito ay sinusuportahan ng pag-aaral ni (Roocarberte, 2016).

Ayon sa kanya sa Pilipinas, ang kawalan ng trabaho ay sumusukat sa bilang ng mga
taong aktibong naghahanap ng trabaho bilang isang porsyento ng lakas ng
paggawa. Bumaba pa ang kawalan ng trabaho sa Pilipinas sa 4.2% noong
Nobyembre ng 2022, Samantala, ang bilang ng mga may trabaho ay umabot sa
49.71 milyon, mula sa 45.47 milyon sa parehong panahon noong nakaraang taon.
Ipinahayag sa pagsubaybay na pag-aaral ng Unibersidad ng Panggasinan na ang
mga nagsipagtapos sa kolehiyo ay nahihirapan sa paghahanap ng mga trabaho
dahil sa kakulangan umano nito, na siyang nagreresulta sa paghihintay ng
mahabang panahon dahil sa kakulangan ng karanasan.

Bagama’t 6 lang sa kanila ang walang trabaho sa kasalukuyan nagbigay

naman ng rason ang 12 sa kanila. Sa datos na nakalap makikita natin ang iba’t
ibang rason ng mga respondente sa hindi pagkakaroon ng trabaho sa kasalukuyan.
Tatlo (3) sa kanila ang nagsabing rasong pampamilya at nagdesisyong huwad na
munang magtrabaho ang rason ng hindi pagkakaroon ng trabaho o katumabas ng
25%, mayroon namang dalawa (2) sa kanila ang nagsabing naghanap sila ng iba
pang trabaho o katumabas ng 16.67%, dalawa (2) rin ang nagsabing ang rason ng
kawalan nila ng trabaho ay dahil sa kakulangan ng kasanayan o eksperyensya sa
trabaho o katumabas ng 16.67%, isa (1) sa kanila ay may isyung pangkalusugan o
katumabas ng 8.33%, ang isa (1) sa kanila ay naghihintay na magkaroon ng aytem o
katumabas ng 8.33%, mayroon naman isa (1) na hindi na humanap nang trabaho o
katumabas ng 8.33%, ang isa (1) naman sa kanila ay nagsabing wala silang
makitang oportunidad para makapagtrabaho o katumabas ng 8.33% at ang isa (1)
naman sa kanila ay nagpasiyang huwag na sumagot sa katanungang ito o
katumabas ng 8.33%.

Sa pag-aaral ni (Oboza, 2017) ipinakita niya rin na ang mga nagtapos sa

kursong pang-edukasyon ay mayroon ding suliranin sa limitadong posisyon sa
pagtuturo at kakulangan ng karanasan sa pagtuturo.

Karagdagan pa ayon sa (OECD, 2016). Ang mga Karaniwang dahilan

ng kawalan ng trabaho sa Pilipinas ay nauugnay sa mga dahilan kabilang ang labis
na populasyon, madaming rason kung bakit marami ang walang trabaho dahil sa
ilang mga kadahilanan kabilang ang edukasyon, teknolohiya, lokasyon. Ang maling
pagtutugma sa espesyalisasyon ng pag-aaral ay marahil sa kwalipikasyon, at kung
walang trabaho para sa kanilang partikular na propesyon, maaaring mas mababa sa
kanilang propesyon upang makahanap ng trabaho, ganoon pa man nasa kalahati
lang ang nagkakaroon ng maling pagtutugma sa mga espesyalisyon.

Sa usapin namang ukol sa kanilang katayuan sa trabaho, bagama’t tatlong

taon na noong nakapagtapos sila ng kolehiyo, mayoridad sa mga respondente ay
kasakuyan pa ring kontraktwal, isa rin ang pandemya sa mga tinitignang rason na
nakaapekto kung kaya’t mas marami ang kontraktwal kaysa permanente. labinlima
(15) sa kanila ang permanente na sa kanilang mga trabaho o katumabas ng 30% ng
kabuoang populasyon, mayroon namang dalawampu’t pito (27) sa kanila ang
nananatiling kontraktwal o katumabas ng 54% ng kabuoang populasyon, isa (1) sa
kanila ay kaswal (casual) o katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, isa rin sa
kanila ay pansamantala (temporary) sa kanilang trabaho o katumabas ng 2% ng
kabuoang populasyon, mayroon namang dalawa (2) ang may sariling negosyo o
Self-Employed o katumabas ng 4% ng kabuoang populasyon, mayroon namang
apat (4) na hindi sumagot sa katanungan na ito o katumabas ng 8% ng kabuoang
populasyon.

Ang sistema ng edukasyon sa Bansa ay patuloy na nagbibigay sa mga

nagsipagtapos sa kolehiyo ng hindi naaakmang kakayahan sa kung ano kahingiang
trabaho sa merkado. Karamihan sa mga nagsipagtapos sa Bansa ay walang trabaho
at tinatayang nasa apat na raang libo o 400,000 na nadaragdag sa lakas nang
paggawa sa bawat taon. Ngunit ang malaking bahagi ng bilang sa kanila ay mga
manggagawang natanggal sa trabaho o hindi na-renew ang mga kontrata sa
pagtatrabaho (Pinoy OWF. COM 2022).

Tinalakay din sa talahanayang ito ang kasalukuyang trabaho ang mga

respondente. Positibong resulta ang pagpapanatili ng mga respondente ng kanilang
trabaho bilang mga propesyunal sa na siyang may kaugnayan sa kanilang kurso,
dito makikita na mayoridad sa kanila ay pinakinabangan ang kanilang kursong
tinapos. Tatlumpu’t pito (37) sa kanila ang sumagot na nasa linyang
pampropesyunal (professionals) sila o katumabas ng 74% ng kabuoang populasyon,
dalawa (2) naman sa kanila ang volunteer o katumabas ng 4% ng kabuoang
populasyon, mayroong isang (1) technician and associate professionals o
katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, ang isa (1) sa kanila ay kabilang sa
Philippine Army o katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, ang dalawa (2) sa
kanila ay nagtatrabaho sa goberno at special-interest organizations, corporate
executive, managers, managing proprietor at supervisors o katumabas ng 4% ng
kabuoang populasyon, ang isa (1) naman sa kanila ay nagtatrabaho sa clerks o
katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, ang isa (1) ay nagtatrabaho bilang
isang microfinance officer o katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, ang isa (1)
naman sa kanila ay nagtatrabaho bilang service workers and shop and market sales
workers o katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon at apat (4) sa kanila ang hindi
sumagot sa katanungang ito o katumabas ng 8% ng kabuoang populasyon.

Ayon sa pag-aaral ni (ILO,2020). Ang hindi pagkakatugma ng mga

kasanayan ay nangyayari kapag mayroong hindi pagkakatugma sa pagitan ng mga
kasanayang hinahanap ng mga tagapag-empleyo at mga kasanayang taglay ng
bawat indibidwal. Sa madaling salita, mayroong hindi pagkakatugma sa pagitan ng
mga kasanayan at mga nakukuhang trabaho. Nangangahulugan ito na ang
edukasyon at pagsasanay ay hindi nagbibigay ng mga kasanayang kinakailangan sa
merkado ng paggawa, o na ang ekonomiya ay hindi lumilikha ng mga trabaho na
tumutugma sa mga kasanayan ng bawat indibidwal.

Sa mga kumpanya o organisasyon na pinasukan ng mga respondente.

Labinlima (15) sa kanila ang nasa pampublikong kumpanya o organisayon na
katumabas ng 30% ng kabuoang populasyon, mayroon namang labintatlo (13) ang
kasalukuyang nagtatrabaho sa pribadong kumpanya o organisasyon na katumabas
namna ng 26% ng kabuoang populasyon, samantala mayroong labinlima (15) ang
nagsabing hindi sila kabilang sa kahit na anong kumpaniya o organisayong at ito ay
katumabas ng 30% ng kabuoang populasyon, at pito (7) naman sa kanila ang hindi
sumagot sa tanong na ito o katumabas ng 14% ng kabuoang populasyon.

Tinalakay din sa talahanayang ito kung nasa anong linya ng trabaho ang mga
respondente. Tatlumpu’t lima (35) sa mga respondente ang nagsabing ang linya ng
kanilang trabaho ay nakapapaloob sa edukasyon na katumabas ng 70% ng
kabuoang populasyon, tatlo (3) naman ang nagsabing sila ay napabibilang sa
pagtitinda o wholesale and retail na katumabas ng 6% ng kabuoang populasyon, isa
(1) ang kabilag sa manufacturing na katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon,
ang isa (1) ay kabilang sa health social work na katumabas ng 2% ng kabuoang
populasyon, mayroon namang isa (1) ang nasa industriya ng hotel and restaurants
na katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, ang isa (1) ay kabilang sa industriya
ng financial intermediation na katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, mayroon
ding isa (1) s kanila ang nagtatrabaho sa public administration and defenses… na
katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon, ang isa (1) sa kanila ay pinili sa private
house hold with employed persons na katumabas ng 2% ng kabuoang populasyon,
ang isa (1) naman ay sa exta-territorial organization and bodies na katumabas ng
2% ng kabuoang populasyon, samantalang lima (5) sa kanila ang piniling huwag na
sumagot sa katanungang ito na katumabas ng 10% ng kabuoang populasyon.
Makikita sa datos na bagama’t mayroon ng iba’t ibang larangan o karerang
pinuntahan ang bawat isa sa kanila, mayoridad pa rin sa kanila ay piniling manatili
sa linya ng edukasyon, ito ay pagpapakita ng pagkakaroon ng epektibong kurikulum
na ginamit sa panuruang taon na kanilang kinabilangan.
 Isa rin sa mga tinalakay sa talahanayan 3 ay kung ang mga respondente ba
ay natuturo nang naaayon sa kanilang medyor o espesyalisasyon. Tatlumpu’t tatlo
(33) sa kanila ang nagsabing “Oo” nangangahgulugang ang kanilang itinuturo ay
konektado sa kanilang medyor or espesyalisasyuong tinapos o katumabas ng 66%
ng kabuoang populasyon, dalawa (2) naman ang nagsabhing “Hindi” o katumabas
ng 4% ng kabuoang populasyon, at labinlima (15) naman ang hindi sumagot sa
katanungang ito o katumabas ng 30% ng kabuoang populasyon. Sa datos na ito
makikita ang pagtugon ng mayoridad na sila ay nagtuturo ng asignaturang may
kaugnayan sa kanilang medyor o espesyalisasyong kanilang kinuha sa kolehiyo, ito
ay nagpapakita ng positibong epekto sa asignaturang Filipino na sa kabila ng mga
ideyang tanggalin ang asignaturang ito, ang pagkakaroon ng guro sa Filipino ay isa
pa rin sa mga kailangan o in demand.

Natuklasan sa GTS na malakas pa rin ang labor force participation rate

(LFPR) ng mga kamakailang nagtapos, kung saan halos 9 sa bawat 10 sa kanila
ang sumasali sa lakas paggawa at humigit-kumulang 8 sa bawat 10 sa kanila ang
may trabaho. Ito ay napatunayan mula sa mga nagtapos sa kursong pang sekondrya
at accounting. 52% lamang ng mga nagtapos ay mga propesyunal o kasamang
propesyunal, ayon sa sarbey, habang ang ilan ay mga housekeeping staff sa
elementarya, factory worker, at construction worker, at iba pa (PIDS, 2020).

Dito tinalakay din kung ang kasalukuyang trabaho ba ng mga respondente ay

ang kanila ring naunang trabaho matapos makapagtapos ng kolehiyo. Dalawampu’t
anim (26) sa kanila ang nagsabing ito ang kanilang unang trabaho matapos
makapagtapos ng kolehiyo o katumabas ng 52% ng kabuoang populasyon, mayroon
namang dalawampu (20) ang nagsabing hindi o katumabas ng 40% ng kabuoang
populasyon, samantala apat (4) naman sa kanila ang hindi sumahgot sa
katanungang ito. Naipapakita lamang sa datos na ito ang kaangkupan o pagiging
kontento ng mga respondente sa kanilang unang trabaho dahil hanggang sa
kasalukuyan ay nananatili sila rito, samantala bagama’t mayoridad ay piniling
manatili sa kanilang unang trabaho, mayroon din naman ang mga piniling lumipat at
ito ay mayroong iba’t ibang dahilan.

Dahil tinalakay na ang datos ng mga respondenteng nanatili sa kanilang

trabaho, dito ay atin ding malalaman ang iba’t ibang dahilan ng mga respondente sa
pananatili sa kanilang kasalukuyang trabaho. Tatlumpu’t apat (34) sa kanila ang
nagsabing nanatili sila sa kanilang mga trabaho dahil sa sahod at mga benepisyo ito
ay katumabas ng 30.36%, dalawampu’t tatlo (23) naman ang nagsabing nananatili
sila sa kanilang trabaho dahil ito’y may kaugnayan ito sa tinapos nilang kurso ito ay
katumabas ng 20.54%, dalawampu’t dalawa (22) ang nagsabing para sa hamon sa
kanilang karerera ito ay katumabas ng 19.64%, labing-siyam (19) ang nagsabing
dahil may kaugnayan ang kanilang trabaho sa kanilang espesyal na kakayahan ito
ay katumabas ng 16.96%, lima (5) naman sa kanila ang nananatili sa kasalukuyang
trabaho dahil ang lugar ng kanilang pinagtatrabahuan ay malapit sa kanilang tirahan
ito ay katumabas ng 4.46%, apat (4) sa kanila ang nagsabing dahil ito sa
impluwensya ng kanilang pamilya ito ay katumabas ng 3.57%, tatlo (3) naman ang
dahil sa impluwensya ng kanilang mga kaibigan ito ay katumabas ng 2,69% at may
dalawang (2) hindi sumagot sa katanungang ito. Batay sa datos na nalikom nakita
natin ang pagiging praktikal ng mga respondente, kung saan mas prinayoridad nila
ang pagkakaroon ng sahod at benepisyo kaysa sa iba pang rason.

Tinalakay din kung ang mga trabahong nakuha ng mga respondente sa

kasalukuhayan ay may kaugnayan ba sa kursong kinuha nila sa kolehiyo. Tatlumpu’t
dalawa (32) sa kanila ang nagsabing “Oo” o katumabas ng 64% ng kabuoang
populasyon, mayroon namang labinlimang (15) sumagot ng “Hindi” na katumabas ng
30% ng kabuoang populasyon, at may tatlong (3) hindi sumagot sa tanong na ito.
Ang pagkakaroon ng mayroridad sa mga respondente na nagsabing may kaugnayan
ang kanilang trabaho sa kursong kanilang kinuha ay nagpapakita ng positibong
pidbak na nagpapatunay na naging epektibo ang kurikulum na ipinatupad.

Inalam din ang iba’t ibang rason ng mga respondente sa pagtanggap ng

trabaho. Dalawampu’t isa (21) ang nagsabing tinanggap nila ang trabaho dahil sa
sahod at mga benepisyo ito ay katumabas ng 28.77%, labing-walo (18) ang
nagsabing dahil ito’y may kaugnayan ito sa tinapos nilang kurso ito ay katumabas
ng 24.66%, labing-pito (17) ang nagsabing para sa hamon sa kanilang karerera ito
ay katumabas ng 23.29%, labing-apat (14) ang nagsabing dahil may kaugnayan ang
kanilang trabaho sa kanilang espesyal na kakayahan ito ay katumabas ng 19.18%,
tatlo (3) naman sa kanila ang tinanggap ang kasalukuyang trabaho dahil ang lugar
ng kanilang pinagtatrabahuan ay malapit sa kanilang tirahan ito ay katumabas ng
4.11%. Sa datos na nakuha makikita na mayoridad pa rin sa kanila ang piniling
maging praktikal, katulad ng rason sa pananatili sa trabaho, mayoridad din sa
respondente ang nagsabing ang sahod at benepisyo ang kanilang rason sa
pagtanggap sa trabaho.

At pangwakas tinalakay dito ang mga rason ng mga respondente sa

pagpapalit ng kanilang kasalukuyang trabaho. Dalawampu’t isa (21) sa kanila ang
nagsabing dahil pa rin ito so sahod o benepiyong maaari nilang makuha na
katumabas ng 25% ng kabuoang populasyon, dalawampu’t isa (21) rin ang sumagot
na dahil may kaugnayan ito sa kanilang kurso na katumabas ng 25% ng kabuoang
populasyon, labinlima (15) sa kanila ang nagpalit o magpapalit ng trabaho para sa
pagsubok sa kanilang karera na katumabas ng 17.86% ng kabuoang populasyon,
labinlima (15) rin ang nagsabing dahil ito ay may kaugnayan sa kanilang espesyal
na kakayahan na katumabas ng 17.86% ng kabuoang populasyon, anim (6) namang
ang nagsabing dahil malapit ang pinagtatrabahuan sa kanilang tahanan na
katumabas ng 7.14% ng kabuoang populasyon, lima (5) sa kanila ang nagsabing
dahil ito ay bukas o dahil sa availability ng trabaho na katumabas ng 5.95% ng
kabuoang populasyon, at mayroon namang isang piniling huwag sumagot sa
katanungang ito. Sa pareho pa ring rason ang mga respodente ay pinipiling lumipat
ng ibang trabaho dahil sa sahod at benepisyo, batay sa mga datos na ating nakita,
nagpapatunay ito kung gaanong kalaking impluwensya ang sahod at benepisyong
makukuha ng mga manggagawa sa pagbuo nila nang kanilang desisyon.

Background ng unang trabaho

Inilalahad sa talahanayan 4 ang ibang pang impormasyon ukol sa unang

trabaho ng mga respondente kabilang dito ang pagtukoy kung gaano kahaba ang
pananatili ng mga respondente sa trabaho, mga paraan sa paghahanap ng trabaho,
tagal ng panahon sa paghahanap ng trabaho, antas ng katayuan sa trabaho at
unang kabuuang buwanang kita sa kanilang unang trabaho pagkatapos ng kolehiyo.

Talahanayan 4. Background ng unang trabaho.

Tagal ng pananatili sa unang f %
trabaho
3 years to less than 4 years 9 18.00
2 years to less than 3years 9 18.00
1 year to less than 2 years 12 24.00
7 to 11 months 10 20.00
1 to 6 months 8 16.00
Less than a month 2 4.00
KABUOAN 50 100.00
Paano mo nahanap ang iyong f %
unang trabaho?
As walk in applicant 23 35.38
Recommended by someone 21 32.31
Information from friends 6 9.23
Arrange by school job 5 7.69
placement officer
Job fair of Public Employment 4 6.15
Service (PESO)
Response to an advertisement 3 4.62
Referred by a Government 1 1.54
Employment Agencies for new
immigrants
Not Applicable 2 3.08
KABUOAN 100.00
Gaano katagal bago ka f %
nagkapasok sa iyong unang
trabaho?
2 years to less than 3years 3 6.00
1 year to less than 2 years 6 12.00
7 to 11 months 4 8.00
1 to 6 months 9 18.00
Less than a month 26 52.00
N/A 2 4.00
KABUOAN 50 100.00
Magkano ang iyong f %
kabuoang paunang sahod sa
iyong unang trabaho?
Twenty five thousand pesos 7 14.00
and above
Fifteen thousand pesos to less 13 26.00
than twenty thousand pesos
Five thousand pesos to less 21 42.00
than ten thousand pesos
Below five Thousand pesos 9 18.00
KABUOAN 50 100.00

Tinalakay sa talahanayan 4 ang iba pang impormasyon ukol sa unang

trabaho ng mga respondente, kabilang dito ang paglikom ng datos sa kung gaano
katagal nanatili ang mga respondente sa kanilang unang trabaho. Makikita sa datos
nakolekta ang pagkakaiba-iba ng sagot ng mga respondente sa katanungang ito,
maaaring dahil sila ay kontraktwal, o dahil sa kababaan ng sahod at kakulangan sa
benepisyo sa naunang trabaho kaya paiba-iba ng kasagutan ang mga respondente.
Siyam (9) sa limampung (50) respondente ang nagsabing tumagal sila ng 3
hanggang humigit kumulang 4 na taon sa kanilang unang trabaho ito ay katumabas
ng 18% ng kabuoang populasyon, katulad ng nauna siyam (9) din ang sumagot na
tumagal sila ng 2 hanggang humigit kumulang 3 taon sa kanilang trabaho ay
katumabas ng 18% ng kabuoang populasyon, labindalawa ang nagsabing tumagal
sila ng 1 taon hanggang humigit kumulang 2 taon sa kanilang trabaho ay katumabas
ng 24% ng kabuoang populasyon, sampu (10) naman ang sumagot ng 7 hanggang
11 buwan lamang sila sa kanilang unang trabaho ay katumabas ng 20% ng
kabuoang populasyon, walo (8) sa kanila ay tumagal lamang ng 1 hanggang 6 na
buwan sa kanilang unang trabaho ay katumabas ng 16% ng kabuoang populasyon,
habang mayroong dalawang (2 hindi umabot ng 1 buwan sa kanilang unang trabaho
ay katumabas ng 4% ng kabuoang populasyon.

Ayon sa pag-aaral nina Ayaneh, et. al (2020) ang median na panahon ng

paghihintay para sa mga nagtapos na makakuha ng kanilang unang trabaho ay
natukoy na 15 buwan, ibig sabihin, 50% ng mga nagtapos ay nakuha ang kanilang
unang posisyon 15 buwan pagkatapos ng graduation. Ang log-logistic parametric
model ay mas mahusay na gumanap sa pagkuha ng oras ng mga nagtapos sa
unang trabaho kung ihahambing sa iba pang mga parametric survival models.
Natuklasan na covariates ang naturang kasarian, cumulative grade point average
(CGPA) mula sa unibersidad, edad sa pagtatapos, paninirahan, Ang median na
panahon ng paghihintay para sa mga nagtapos na makakuha ng kanilang unang
trabaho ay natukoy na 15 buwan, ibig sabihin, 50% ng mga nagtapos ay nakuha ang
kanilang unang posisyon 15 buwan pagkatapos ng graduation.

Kabilang sa mga datos na nilikom ay kung paano nahanap ng mga

respondente ang una nilang trabaho. Dalawampu’t tatlo (23) sa kanila ang
nagsabing personal silang pumunta sa tanggapan na kanilang pinagtrabahuan ito ay
katumabas ng 35.38% ng kabuoang populasyon, dalawampu’t isa (21) sa kanila ang
nagsabing inirekomenda sila ng ibang tao sa kanilang pinagtrabahuan ito ay
katumabas ng 32.31% ng kabuoang populasyon, ang anim (6) sa kanila ay
nakakuha ng impormasyon mula sa kanilang mga kaibigan ito ay katumabas ng
9.23% ng kabuoang populasyon, lima (5) sa kanila ay nagsabing nakuha nila ang
kanilang unang trabaho sa pag-aayos ng opisyal ng paaralan na nakatalaga upang
magbigay ng posisyon sa trabaho ito ay katumabas ng 7.69% ng kabuoang
populasyon, ang apat (4) naman ay nakuha sa pamamagitan ng pagdalo sa Job fair
of Public Employment Service (PESO) ito ay katumabas ng 6.15% ng kabuoang
populasyon, tatlo (3) sa kanila ay nakuha dahil sa pagtugon sa mga komersyal o
advertisement ito ay katumabas ng 4.62% ng kabuoang populasyon, ang isa (1) sa
kanila ay sumangguni sa mga ahensya ng gobyerno sa pagtatrabaho bilang bagong
imigrante ito ay katumabas ng 1.54% ng kabuoang populasyon, at mayroong
dalawang (2) hindi sumagot sa katanungang ito ito ay katumabas ng 3.08% ng
kabuoang populasyon. Makikita sa datos ang pinakaepektibong pamamaraan ng
pagkakaroon ng trabaho at ito nga ay ang personal na pagpunta ng mga empleyado
sa kumpanyang nais nilang pagtrabahuan, marahil nakatutulong ng husto at
nakadadagdag ng puntos sa mga employer ang makita ng personal, makausap at
personal na mahusgahan ang dedikasyon ng isang empleyado.

Tinalakay din sa talahanayan 3 kung gaano katagal ang panahon bago

nakapasok sa kanilang unang trabaho ang mga respondente matapos silang
makapagtapos. Tatlo (3) sa kanila ang nagsabing naghintay sila nang 2 hanggang
humigit kumulang 3 taon bago nakapagtrabaho ito ay katumabas ng 6% ng
kabuoang populasyon, anim (6) naman sa kanila ay umabot ng 1 hanggang humigit
kumulang 2 taon bago nakapasok sa kanilang trabaho ito ay katumabas ng 12% ng
kabuoang populasyon, ang apat (4) naman ay 7 hanggang 11 buwan lamang
naghintay ito ay katumabas ng 8% ng kabuoang populasyon, ang siyam (9) naman
sa kanila ay 1 hanggang 6 na buwan naghintay ito ay katumabas ng 18% ng
kabuoang populasyon, habang hindi namang inabot ng 1 buwan ang dalawampu’t
anim (26) sa kanila bago makapasok sa kanilang unang trabaho ito ay katumabas
ng 52% ng kabuoang populasyon samantala mayroong dalawa ang hindi sumagot
sa tanong na ito. ito ay katumabas ng 4% ng kabuoang populasyon. Base na rin sa
mga naunang datos na na ating nakalap atin nang nakita na prayoridad ng
mayoridad ang pagiging praktikal, kung kaya’t hindi nakabibigla na ang mayoridad
sa kanila ay nakakita agad nang trabaho wala pa man din isang buwan matapos
nilang makapagtapos, na siya ring nagbibigay ng positibong pidbak sa unibersidad
dahil ang mabilisang pagtanggap sa mga nagsipagtapos sa paaralan ay simbolo rin
ng pagkakaroon ng mahuhusay na produkto sa pagsasanay nang iba’t ibang
aspekto.

At ang pangwakas na tinalakay sa talahanayan 4 ay kung magkano ang

kanilang kabuoang paunang sahod sa kanilang unang trabaho. Pito (7) sa kanila ang
nagsabing kumikita sila ng 25,000 pesos pataas, ito ay katumabas ng 14% ng
kabuoang populasyon, labintatlo (13) sa kanila nag nagsabing kumikita sila ng mas
mababa 20,000 pesos hanggang 25,000 pesos, ito ay katumabas ng 26% ng
kabuoang populasyon, ang dalawampu’t isa (21) ay kumikita ng 5,000 hanggang sa
mas mababa sa 10,000 sa una nilang trabaho, ito ay katumabas ng 42% ng
kabuoang populasyon, at ang siyam (9) sa kanila ay kumikita ng mas mababa sa
5,000 sa kanilang unang trabaho, ito ay katumabas ng 18% ng kabuoang
populasyon. Bagama’t madami sa kanila ang mabilisang nakakuha ng trabaho,
marami rin sa kanila ang kumikita lamang ng 5,000 hanggang 10,000 sa isang
buwan, sa iba ay sapat na ito, sa iba naman ay kulang pa, kaya nagkaroon din ng
pagpapalit ng trabaho, dahil sa kakulangan ng sahod at benepisyo.

Ayon sa pag-aaral nina Cornillez Jr, E. E. C., Caminoc, S. R. T., Basas. B. R.,
Ang mga pangunahing dahilan kung bakit binago ng mga nagtapos ang kanilang
mga unang trabaho ay mga suweldo at benepisyo. Ang pangkalahatang edukasyon
at pagtuturo ng practicum learning na mga lugar ay ipinakita na ang pinaka-kaugnay
na mga lugar sa pag-aaral na may pinakamalaking kontribusyon sa trabaho ng mga
nagtapos. Tinasa din ng mga nagtapos ang lawak ng kurikulum na ipinakita bilang
may kaugnayan.

Kaugnayan sa trabaho

Inilalahad sa talahanayan 5 kung ang kurikulum sa kolehiyo ay may

kaugnayan ba sa kanilang trabaho at kung ang mga kasanayang nakuha mula sa
unibersidad ng mga respondente ay nakatulong ba sa kanila.
Table 5. Ang kaugnayan ng mga sumusunod na salita sa unang trabaho ng
mga respondente:
May kaugnayan ba ang f %
kurikulum mo noong
kolehiyo sa iyong
trabaho?
Wala 6 12.00
Mayroon 44 88.00
KABUOAN 50 100.00
Hindi Medyo Kapaki- Sobrang
kapaki- kapaki- pakinabang kapaki-
pakinabang pakinabang pakinabang
f % f % f % f %
Communication skills 6 19.35 0 0 10 32.26 15 48.39
Human Relation Skills 5 16.67 1 3.33 9 30.00 15 50.00
Entrepreneurial skills 3 8.11 7 18.92 16 43.24 11 29.73
Problem Solving Skills 4 10.26 6 15.38 8 20.51 21 53.85
Critical Thinking Skills 6 15.38 1 2.56 11 28.21 21 53.85
Leadership skills 6 15.00 0 0 13 32.50 21 52.50
Research skills 4 10.81 5 13.51 10 27.03 18 48.65
Numeracy skills 4 10.81 6 16.22 12 32.43 15 40.54
Information Media and 5 13.16 2 5.26 11 28.95 20 52.63
Technology skills
Persuasion and Negotiation 4 10.81 2 5.41 13 35.14 18 48.65
skills
Cooperation and 6 14.63 0 0 13 31.71 22 53.66
Collaboration skills

Tinalakay sa talahanayan 5 kung mayroon bang kauganayan ang kurikulum

na ginamit ng mga respondente sa kasalukuyan nilang trabaho. Dito ay maliwanag
na makikitang na naging matagumpay ang kurikulum na ginamit, at tunay ngang
naging kapaki-pakinabang ito sa mga mag-aaral, dahil anim (6) lamang sa kanila
ang sumagot na walang kaugnayan ang kurikulum sa kanilang kasalukuyang
trabaho o katumbas ng 12% ng kabuoang populasyon ng mga respondente at
mayoridad sa kanila ay sumagot na mayroong kaugnayan ang kurikulum sa kanilang
trabaho sa kasalukuyan ito ay sinang-ayunan ng apatnapu’t apat (44) o katumbas ng
88% ng kabuoang populasyon ng mga respondente. Ang pagkakaroon ng
mayoridad sa mga respondente na mayroong trabaho na may kaugnayan sa
kanilang kurikulum na ginamit ay nagpapakita rin ng pagiging flexible ng kurikulum
na ginamit.
 Ayon sa pag-aaral ng (ILO, 2020) na ang edukasyon at pagsasanay ay hindi
nagbibigay ng mga kasanayang kinakailangan sa merkado ng paggawa, o na ang
ekonomiya ay hindi lumilikha ng mga trabaho na tumutugma sa mga kasanayan ng
bawat indibidwal.

Ang pangwakas sa talahanayan 5 ay ang paglikom ng datos kung naging

kapaki-pakinabang ba ang mga kasanayang nakuha ng mga respondente mula sa
paaralan. Bagama’t mayroong iba’t ibang opinyon o kasagutan ang bawat isa, tunay
ngang naging positibo ang resulta ng pananaliksik na ito dahil mayoridad sa kanila
ay tunay ngang sobrang naging kapakipakinabang ang mga kasanayang kanilang
nakuha. Sa kakayahang pangkomunikasyon 6 sa kanila ang nagsabing hindi ito
naging kapaki-pakinabang o katumbas ng 19.35%, naging kapaki-pakinabang
naman ito para sa 10 respondente kanila o katumbas ng 32.26%, at naging sobrang
kapaki-pakinabang ito sa 15 respondente o katumbas ng 48.39% sa kabuoang
datos.

Sa kasanayan ng pakikipag ugnayan sa tao 5 ang nagsabing hindi ito naging

kapaki-pakinabang sa kanila o katumbas ng 16.67%, mayroon namang 1 na
nagsabing medyo naging kapaki-pakinabang ito sa kanya o katumbas ng 3.33%,
naging kapaki-pakinabang naman ito sa 9 na respondente o katumbas ng 30%, at
sobrang kapaki-pakinabang para sa 15 respondente na katumbas ng 50% sa
kabuoang datos.

Sa kasanasyang pangnegosyo 3 sa kanila ang nagsabing hindi ito naging

kapaki-pakinabang o katumbas ng 8.11%, mayroon namang 7 na nagsabing medyo
naging kapaki-pakinabang sa kanila ang kasanayan o katumbas ng 18.92%, habang
mayroon namang 16 sa kanilang nagsabing naging kapaki-pakinabang ang
kasanayan sa kanila o katumbas ng 43.24% at 11 naman ang nagsabing naging
sobrang kapaki-pakinabang ang kasansayan sa kanila o katumbas ng 29.73% sa
kabuoang datos.

Sa kasanayan sa paglutas ng problema, 4 sa mga respodente ang nagsabing

hindi ito naging kapaki-pakinabang sa kanila o katumbas ng 10.26%, ang 6 naman
ay nagsabing naging medyo kapaki-pakinabang ito para sa kanila o katumbas ng
15.38%, mayrppn namang 8 sa kanila ang nagsabing naging kapaki-kapakinabang
ito para sa kanila o katumbas ng 20.51% at 21 sa kanila ang nagsabing naging
sobrang kapaki-pakinapang para sa kania ang kasanayan sa paglutas ng problema
na nakuha nila sa unibersidad o katumbas ng 53.85% sa kabuoang datos.

Sa pagkakaroon ng mataas na pag-iisip, 6 sa kanila ang nagsabing hindi ito

naging kapaki-pakinabang sa kanila o katumbas ng 15.38%, ang 1 naman ay
nagsabing naging medyo kapaki-pakinabang ito para sa kanya o katumbas ng
2.56%, mayroon namang 11 na nagsabing naging kapaki-pakinabang ito para sa
kanila o katumbas ng 28.21% at naging sobrang kapaki-pakinabang naman ang
kasanayan para sa 21 respondente o katumbas ng 53.85% sa kabuoang datos.

Sa kakayahan sa pamumuno, 6 sa kanila ang nagsabing hindi ito naging

kapaki-pakinabang sa kanila o katumbas ng 15%, mayroon namang 13 sa mga
respondente ang nagsabing naging kapaki-pakinabang ito sa kanila o katumbas ng
32.50%, at 21 sa kanila ang nagsabing sobrang naging kapaki-pakinabang sa kanila
ang kasanayan sa pamumuno o katumbas ng 52.50 sa kabuoang datos.

Sa kasanayan sa pananaliksik, 4 sa kanila ang nagsabing hindi ito naging

kapaki-pakinabang sa kanila o katumbas ng 10.81%, habang 6 naman ang
nagsabing naging medyo kapaki-pakinabang ito sa kanila o katumbas ng 13.51%,
mayroon namang 10 na nagsabing naging kapaki-pakinabang ito sa kanila o
katumbas ng 27.03%, at naging sobrang kapaki-pakinabang naman ito para sa 18
respondente o katumbas ng 48.65%.

Sa kasanayan sa numero, 4 sa kanila ang nagsabing hindi ito naging kapaki-

pakinabang sa kanila o katumbas ng 10.81%, mayroon namang 6 na nagsabing
medyo naging kapaki-pakinabang sa kanila ang kasanayan o katumbas ng 16.22%,
habang ang 12 naman ay nagsabing naging kapaki-pakinabang ito para sa kanila o
katumbas ng 32.43%, at naging sobrang kapaki-pakinabang naman ito para sa 15
respondente o katumbas ng 40.54% sa kabuoang datos.

Sa kasanayan sa Information media and technology, 5 ang nagsabing hindi

ito naging kapaki-pakinabang para sa kanila o katumbas ng 13,16%, mayroon
namang 2 ang nagsabing medyo naging kapaki-pakinabang ito para sa kanila o
katumbas ng 5.26%, habang ang 11 sa kanila ay nagsabing naging kapaki-
pakinabang ito o katumbas ng 28.95%, at sobrang naging kapaki-pakinabang naman
ang kasanayan para sa 20 respondente o katumbas ng 52.63% sa kabuoang datos.

Sa kasanayan sa panghihikayat t negosasyon, 4 sa mga respondente ang

nagsabing hindi ito naging kapaki-pakinabang sa kanila o katumbas ng 10.81%,
mayroong 2 ang nagsabing medyo naging kapaki-pakinabang ito sa kanila o
katumbas ng 5.41%, habang mayroong 13 na respondenteng nagsabing naging
kapaki-pakinabang ito para sa kanila o katumbas ng 35.14% at naging sobrang
kapaki-pakinabang namang ito para sa 18 respondente o katumbas ng 48.65% sa
kabuoang datos.

Sa kasanayan sa pakikipagtulungan, 6 sa kanila ang nagsabing hindi ito

naging kapaki-pakinabang sa kanila o katumbas ng 14.63%, mayroon namang 13
ang nagsabing naging kapaki-pakinabang ito sa kanila o katumbas ng 31.71% at 22
ang nagsabing naging kapaki-pakinabang para sa kanila ang pagkakaroon ng
kasanayan sa pakikipagtulungan o katumbas ng 53.66% sa kabuoang datos.

Batay sa mga datos na nakuha batay sa pagtukoy kung naging kapaki-

pakinabang ba ang mga kasanayang nakuha ng mga respondente mula sa
unibersidad. Hindi man maiwasan na mayroon sa medyo matataas na porsoyento sa
kanila ang nagsabingi hindi ito naging kapaki-pakinabang, nananatili pa ring mas
mataas ang datos ng mga nagsabing naging sobrang kapaki-pakinabang ito sa
kanila, na nagpapakita ng positibong epekto ng mga kasanayang itunuro mula sa
unibersiidad.

Ayon sa pag-aaral ni Lloyd (2023), ang rason na maaaring hindi makakakuha

ng trabaho dahil mahina ang mga kasanayan sa pakikipanayam, hindi sapat ang
marketing sa sarili, o hindi pinasadya ang cover letter. Ang hindi pagkakaroon ng
mga sanggunian o hindi paggamit ng propesyonal na network ay maaari ding
maging dahilan kung bakit nahihirapan kang maghanap ng trabaho.

Karagdagan ayon sa pag-aaral nina (Cerado, et al., 2020) ang mga

nangungunang kakayahan na nakuha sa kolehiyo na nakikita bilang lubos na
nauugnay sa kanilang propesyon ay ang mga kasanayan sa komunikasyon at
interpersonal.
 Nabanggit din sa pag-aaral ni (Tutor,2020) na maraming nagtapos ang
naniniwalang kulang sila sa mahahalagang kakayahan sa komunikasyon, kritikal na
pag-iisip, at mga kasanayan sa paglutas ng problema na kailangan upang magawa
ang kanilang mga trabaho nang mas epektibo. Dagdag pa niya, 1 sa bawat 4 na
kamakailang nagsipagtapos ay naniniwala na ang hindi sapat na mga kasanayan sa
trabaho mula sa kolehiyo ay kahadlangan sa kanila na makakuha ng angkop na
posisyon sa trabaho 50% lamang ng mga nagtapos kahit na ang mga mula sa mga
programang nangangailangan ng lisensya ng Professional Regulation Commission
(PRC), ang may mga trabahong naaangkop sa kanilang digri.

Suhestiyon ng mga repondente

Inilalahad sa talahanayan sa ibaba ang mga suhestiyon ng mga respondente

upang mas mapabuti at mapaunlad pa ang kurikulum.

Talahanayan 6. Ang suhestiyon ng mga respondente.

Tema Sagot ng mga Transkripsyon
respondente
1. Pangkasanayan - To attend more - Ang pagdalo sa iba
seminars and pang seminar at
trainings. pagsasanay.
- Engaged more in - Makilahok sa iba’t
other varieties of ibang kasanayan
skills like: katulag ng:
computer teknolohiya sa
technology, kompyuter,
communication, komunikasyon at
and livelihood. pangkabuhayan.
- The leadership - Kasanayan sa
skills. pamumuno.
- Always look for the - Lagging isipin ang
 betterment of makapagpapabuti sa
teaching skills. kasanayan sa
- More innovative pagtuturo.
way of teaching - Maging inobatibo sa
- Keep a track of pamamaraan ng
employee skills pagtuturo.
that are sought - Subaybayan ang
after. mga kasanyang
hinahangad sa
empleyado.
2. Pananaliksik - Pagtuunan ng - Pagtuunan ng pansin
pansin ang ang pagtuturo ng
pagtuturo ng pananliksik.
pananalaksik. - Bigyang-diin ang
- Research-based kurikum na
curriculum should nakabatay sa
be more pananaliksik na
emphasized for it magkaroon ng pokus
focuses more on o nakatuon sa
the reality in the realidad sa larangan
field of work. ng trabaho.
- Thesis topics - Ang mga paksa sa
- Focus on pananliksik.
Research - Pagtuunan ang
- All subjects dapat pananaliksik.
may research - Lahat ng asignatura
upang mahasa ay dapat na may
ang mga mag- pananaliksik upang
aaral sa pagbuo mahasa ang mga
ng pananaliksik. mag-aaral sa pagbuo
ng pananliksik.
3. Pangkurikulum - Balance the - Balansehin ang mga
essential mahahalagang
competencies not kakayahan hindi
only for academics lamang para sa mga
but on moral and akademiko kundi pati
spiritual na rin sa moral at
competencies espirituwal na mga
also. kakayahan.
- Focus on - Pagtuunan nag pag-
Grammatical aaral sa gramatika.
Studies - Seguraduhin ang
- Secure all the mga kakayahang
competencies kinakailangan.
needed. - Pagbutihin at piliin
- Improve and select ang pinakamahusay
the best manuals na mga manwal para
for better learning, sa mas mahusay na
updated versions pag-aaral, ang mga
of books help a lot. makabagong
 - Less of workload bersyon ng mga aklat
- The Alignment of ay na kakatulong
the lesson is the nang malaki.
most important in - Pagbabawas ng
making curriculum. Gawain.
- More on HOTS - Ang Paghahanay ng
activities for the aralin ang
learners pinakamahalaga sa
- More on skills paggawa ng
- Curriculum revisit kurikulum.
- Prioritize Focus on - Dagdagan ang mga
learning basic aktibidad na HOTS
skills para sa mga mag-
aaral.
- Mas higit sa
kasanyan.
- Prayoridad ang
pagbibigay tuon sa
pangunahing
kasanayan.
4. Materyal - See to it that all - Tiyakin na ang lahat
children have ng mga bata ay may
access into access sa internet.
internet. - Kagamitan.
- Equipment. - Gawing pare-pareho
- Make advanced ang adbans na
technology a teknolohiya sa mga
constant in kursong inaalok.
courses offered.

Sa talahanayang ito tinalakay ang iba’t ibang suhestiyong maibibigay ng mga

respondente upang mas mapabuti at mapaunlad ang kurikulum. Mayroong mga
suhestiyong naglalayong mapaunlad ang pangkasanayan ng mga guro at mag-aaral,
inilalayong mabigyang pagkakataon ang mga guro upang makadalo sa iba’t ibang
seminar upang mas mapaunlad ang kasanayan at kaalaman ng mga guro at
makasabay sa mga makabagong pamamaraan ng pagtuturo at mga modernong
kaalaman at kasanayang kailangan malaman ng mga guro at mag-aaral.

Isa sa mga suhestiyong ibinigay nila ay ang patungkol sa pagpapaunlad ng

kasanayan sa pananaliksik, nagnanais ang mga respondente na mabigyang tuon
ang pagpapalawig ng kaalaman ng mga mag-aaral sa pagbuo ng isang mahusay na
pananaliksik, ninanais din ng mga respondente na paunalarin ang mga paksa sa
pananaliksik, at Bigyang-diin ang kurikum na nakabatay sa pananaliksik na
magkaroon ng pokus o nakatuon sa realidad sa larangan ng trabaho.

Nagnanais ang mga respondente na balansehin ang mga mahahalagang

kakayahan hindi lamang para sa mga akademiko kundi pati na rin sa moral at
espirituwal na mga kakayahan. Magkaroon din ng asignatura na bibigyang tuon ang
pag-aaral sa gramatika. Kasama rito ang pag paglalayong pagbutihin at piliin ang
pinakamahusay na mga manwal para sa mas mahusay na pag-aaral, ang mga
makabagong bersyon ng mga aklat ay na kakatulong nang malaki. At ang
pagbibigay tuon sa pagpapaunlad ng mga kasanayan ng mga mag-aaral.

Dahil na rin sa makabagong pamamaraan ng pagkatuto nais ng mga

respondente na tiyakin ng unibersidad na ang lahat ng mga mag-aaral ay may
access sa internet. Nagnanais din na magkaroon karagdagang kagamitan para sa
pag-aaral ng mga bata at gawing pare-pareho ang adbans na teknolohiya sa mga
kursong inaalok.

Rason ng pagtanggap sa mga graduate.

Inilalahad sa talahanayan na ito ang iba’t ibang rason kung bakit tinanggap ng
mga employer ang mga nagsipagtapos sa unibersidad.

Talahanayan 7. Rason ng pagtanggap sa mga graduate.

Mga indikeytor Mean SD Deskriptor
1. Has possessed 4.33 0.58 Very Satisfied
appropriate eligibility.
(namumukod)
2. The degree attained 4.33 0.58 Very Satisfied
is relevant.
(namumukod)
3. Has a high GPA. 4.33 0.58 Very Satisfied

(namumukod)
4. Has potential. 4.33 0.58 Very Satisfied

(namumukod)
5. Has effective 4.00 0.00 Satisfied
communication skills.
(kasiya-siya)
6. Has attended 4.00 0.00 Satisfied
preservice training
 (kasiya-siya)
7. Has received 4.33 0.58 Very Satisfied
outstanding
recognition/meritoriou (namumukod)
s awards
8. Has specialized 4.33 0.58 Very Satisfied
training and skills
(namumukod)
9. Can work with 4.33 0.58 Very Satisfied
minimum supervision
(namumukod)
10. Has pleasing 4.33 0.58 Very Satisfied
personality
(namumukod)
KABUOAN 4.30 0.46 Very Satisfied

Tinalakay sa talahayan na ito ang iba’t ibang dahilan ng pagtaggap nang mga
employer sa mga respondente, makikita ang positibong pagtugon ng mga employer
dahil lahat ng kanilang sagot ay mayroong matataas at positibong interpretasyon.
Tunay ngang namumukod ang mga mag-aaral na nagtapos sa unibersidad, ayon sa
kabuoang datos ng mga nakalap na impormasyon (M= 4.33, SD= 0.58) na may
interpretasyong namumukod ito ay sa indikeytor na nagsasabing tinanggap nila ang
respondente sa kadahilanang siya ay mayroong Katangiang karapatdapat sa
trabaho.

Pare-pareho naman ang datos na nakuha sa magkakasunod na indikeytor ng

pagtanggap ng mga employer sa mga respondente. Una sa rason ay ang antas na
natamo ng respondente ay may kaugnayan sa trabahong kanilang pinapasukan,
ikalawa, mayroong mataas na GPA ang empleyado at ikatlo, nakitaan ng employer
ang empleyado ng potensyal sa trabahong kanyang papasukin. base sa resulta ng
datos na nakuha (M= 4.33, SD= 0.58) na may interpretasyong namumukod.

Samantala bumaba naman ang datos na nakuha sa mga susunod na

maaaring dahilan ng mga employer sa kanilang pagtanggap sa mga respondente.
Sa mga rason na tinaggap nila ang empleyado dahil mayroon itong epektibong
kasanayan sa pakikipagkomunikasyon at dumalo ng mga paunang pagsasanay
bago pa man din magserbisyo, base sa resulta ng datos na nakuha (M= 4.00, SD=
0.00) na may interpretasyong pagkasiya-siya.
 Nabawi namang muli ng mga susunod na indikeytor ang datos, sa mga rason
na nakatanggap ng natatanging pagkilala o karapat-dapat na mga parangal ang
respondente kaya naging madali sa kanya ang pagpasok sa trabahong kanyang
pinasukan, isa rin sa mga rason ay ang pagkakaroon ng espesyal na pagsasanay at
kasanayan ng mga empleyado, ikatlo, binigyang konsidera rin nila ang mga
empleyadong maaaring magtrabaho nang may pinakamababang pangangasiwa,
base sa resulta ng datos na nakuha (M= 4.33, SD= 0.58) na may interpretasyong
namumukod.

At ang pangwakas tinanggap nila ang mga empleyadong nakitaan ng kaaya-

ayang personalidad. base sa resulta ng datos na nakuha (M= 4.67, SD= 0.58) na
may interpretasyong namumukod. Sa kabuoan nagkaroon ng positibong pagtugon
ang mga employer sa pagtanggap nila sa mga empleyadong nagtapos sa Sultan
Kudarat State University-ACCESS Campus ito ay binibigyang patunay ng datos na
(M= 4.30, SD= 0.46) na may interpretasyong namumukod.

Talahayan 8. Antas ng pagganap ng mga nagtapos ayon sa inilarawan ng mga

employer kasama ang kakayahan sa mga nakatalagang gawain.
Mga indikeytor Mean SD Deskriptor
1. Maintains 4.00 0.00 Competent
orderliness in the
working (May Kakayahan)
environment.
2. Shows mastery in 4.33 0.58 Competent
assigned tasks.
(May Kakayahan)
3. Ensures 4.33 0. 58 Competent
participation of co-
workers. (May Kakayahan)
4. Monitors the 4.67 0. 58 Competent
quality and pacing
of conducted (May Kakayahan)
activities and
resulting evaluation.
5. Utilizes different 4.33 0. 58 Competent
strategies to attain
functional objectives (May Kakayahan)
OVERALL 4.33 0.46 Competent
 Tinalakay din naman sa talahanayan 8 ang antas ng pagganap ng mga
respondente ayon kakayahang kakayahan na nakabase sa mga itinalaga ng mga
employer sa nakatalagang gawain. Makikita sa talahanayan na ito ang mga
positibong datos na nagpapakita nang resulta ng pagkakarooon ng pagsasanay ng
mga mag-aaral noong nasa nag-aaral pa sila na siyang nagagamit hanggang sa
kasalukuyan, una rito ay ang pagkakaroon ng kaayusan sa kanyang kapaligiran sa
trabaho, base sa resulta ng datos na nakuha (M= 4.00, SD= 0.00) na may
interpretasyong ang mga empleyado ay may kakayahan.

Inalam din kung ano ang kakayahan ng mga empleyado batay sa

pagpapakita ng karunungan sa mga takdang gawain at tinitiyak ang partisipasyon ng
mga katrabaho, batay sa resulta ng datos na nakuha (M= 4.33, SD= 0.58) na may
interpretasyong ang mga empleyado ay may kakayahan.

Ang pinakamataas naman na datos ay sa indikeytor na kung sinusubaybayan

ba ang kalidad at bilis ng mga isinagawang aktibidad at nagresultang pagsusuri.
batay sa resulta ng datos na nakuha (M= 4.67, SD= 0.58) na may interpretasyong
ang mga empleyado ay may kakayahan. At sa usapin naman kung gumagamit ba ng
iba't ibang mga estratehiya upang makamit ang mga layunin sa pagganap, batay sa
resulta ng datos na nakuha (M= 4.33, SD= 0.58).