ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ

KHOA NN&VH TRUNG QUỐC
----------

TIỂU LUẬN GIỮA KỲ

MÔN: LÝ THUYẾT DỊCH

Giảng viên: TS. Vũ Thanh Xuân

Họ và tên sinh viên: Nguyễn Thị Thu Hiền
MSSV: 19031351
Lớp: Bằng kép 2020
Ngành 1: Quan hệ công chúng

Hà Nội – 2022
Phương án: 1 - 网络语言翻译视角分析

将一种语言翻译成另一种语言并不容易，因为很难保持 100% 的原始风格，

尤其是翻译网络语言。中文也比你想象的要困难很多倍，因为中国青年网络流行词
的文化极其丰富和深刻。

随着网络和科技的发展，网络语言越来越受欢迎，成为了人们生活文化的重
要部分。网络语言有广义和狭义之分，广义上的网络语言是指在网络交际领域中使
用的各种语言形式，包括与网络和电子信息技术有关的计算机编程语言和网络专业
术语，也包括人们在互联网上用于交际的自然语言。而狭义的网络语言是指网民在
互联网上用来交际的语言。本文主要谈的是狭义的网络语言。

中国网络语言的形成有 3 个特点:

1. 缩略词
2. 谐音词
3. 旧词新义

本文将分析特征 3，特别是与社会热点相关的网络词汇。

社会事件方面语言既是社会交际的工具 ，同时也是社会生活的记录者。在网
络语言传播的过程中，社会上发生的一些热点事件经常会引起语言符号意义的变
化 ，衍生出新的含义并被广大网民广泛传播使用。

例如，中国年轻人经常使用的一些网络流行词来反映当今中国社会的某种生
活方式或观点：

1. 内卷：（involution）原指一类文化模式达到了某种最终的形态以后，既没有
办法稳定下来，也没有办法转变为新的形态，而只能不断地在内部变得更加
复杂的现象. 另外，现在很多高等学校学生用其来指代非理性的内部竞争或
“被自愿”竞争。现指同行间竞相付出更多努力以争夺有限资源，从而导致个
体“收益努力比”下降的现象。可以看作是努力的“通货膨胀”。
2. 躺平：指无论对方做出什么反应，你内心都毫无波澜，对此不会有任何反应
或者反抗，表示顺从心理。另外在部分语境中表示为：瘫倒在地，不再鸡血
沸腾、渴求成功了。

1
 3. 摆烂：指事情已经无法向好的方向发展，于是就干脆不再采取措施加以控制
而是任由其往坏的方向继续发展下去，不想干了。
4. 佛系：佛系是一个网络流行语，也是一种文化现象。主要意思是指无欲无
求、不悲不喜、云淡风轻而追求内心平和的生活态度。
5. 破防：原指在游戏中突破了对方的防御，使对方失去防御能力。现指因遇到
一些事或看到一些信息后情感上受到很大冲击，内心深处被触动，心理防线
被突破

这些网络流行语是人们在现实生活的吐槽，反映出他们无力改变现状，无奈
自嘲的心态。

那么对于翻译人员来说，他们如何才能将中国青年的网络语言准确翻译成目
的语（即越南语），并且仍然具有正确的含义？

在越南，这些网络流行词的翻译方式有很多种：拼音音译、汉- 越音译或纯
越南语翻译。例如： “躺平”这个词也有如上 3 种译法：

（1）据 VNExpress 通讯社翻译："nằm yên, mặc kệ đời"

（2）据 Zing News 通讯社翻译：“nằm thẳng”

（3）其他一些网站，如 Kenh14 翻译：“tangping”

对于以上 3 种翻译方法，会中文的人或翻译人员都可以理解。但是普通读者
呢？他们容易理解这些网络流行词的意思吗？

有人认为翻译的标准首先应该是忠实，然后事通顺，同时也还需要一定的创
造性。但是，作为一个翻译专业的学生，我觉得翻译中国网络语言到越南语或者其
他语言的时候，一定要用意译的方法，而不是直译的方法。这就是创造性与忠实同
样重要。

另外，如果我们在越南语中找不到合适的词，我们可以使用拼音翻译并附上
解释。

例如：

2
 中国网络语言 翻译 越语

/neijuan/ Chỉ quá trình khiến người tham

Vòng luẩn quẩn
gia mắc kẹt bên trong một vòng lặp không
không đáy của
1 内卷 ngừng. Cụm từ này diễn tả “việc bị mắc kẹt
cạnh tranh xã
trong một cuộc cạnh tranh mà bản thân
hội
người tham gia biết rõ là vô nghĩa”.

/tangping/ Cho dù đối phương có làm gì thì

cũng sẽ không tác động được đến bạn, bạn
sẽ không có bất kì phản ứng hay phản Nằm yên, mặc
2 躺平
kháng gì. Trong một số trường hợp khác nó kệ đời
còn có nghĩa là không còn sục sôi ý chí
chiến đấu, khát vọng thành công nữa.

/bailan/ Đề cập đến những sự việc đã không

thể phát triển theo chiều hướng tốt được
nữa, nên đơn giản là buông xuôi, không Buông xuôi, cứ
3 摆烂
khống chế hay tìm cách giải quyết nữa mà để cho mục nát
cứ để nó tiếp tục phát triển theo chiều
hướng xấu.

/foxi/ Chỉ một hiện tượng, thái độ sống

không tham vọng, không nhu cầu, không Phật hệ, sống
4 佛系
buồn không vui, ngược lại mong muốn tìm không ganh đua
kiếm cuộc sống bình yên trong tâm hồn.

/pofang/ Nguyên văn ám chỉ việc xuyên phá

hàng phòng ngự của đối phương trong
game, khiến đối phương mất khả năng Phòng tuyến tâm
5 破防 phòng thủ. Hiện nay đề cập đến tác động lý bị phá vỡ, bị
cảm xúc sau khi gặp phải một số sự kiện kích động
hoặc nhìn thấy một số thông tin, tâm lý bị
kich thích.

3
 通过上面的例子，翻译人员应该如何翻译成正确的目标语言？应该翻译成
"phật hệ" 还是 "lối sống không ganh đua"？在我看来，这取决于谁是我们翻译文本的
读者。如果是老百姓的话，你应该尽可能用通俗易懂和纯越南语的方式翻译。如果
对象是会汉语和了解中国文化的人，我们可以通过加拼音和译义的方式进行翻译，
甚至可以使用汉- 越语单词。

汉越民族毕竟是两个不同的民族，都有自己的语言词汇、句法结构和表达方
法。在翻译时如果无法保留原语的字面意义和形象意义，就必须根据目的语的思维
与表达习惯将词汇和句法结构进行重新组合，从而转达出原文的语用目的，译出其
隐含意义。

当然，为了能够翻译任何类型的文本，我们还需要分三个阶段进行：理解阶
段 - 表达阶段 - 修改阶段。其中，意译方法属于表达阶段。

总之而言，为了能够将中国青年的网络语言翻译成越南语，我们应该灵活运
用方法，既不改变意思，又要保留网络语言的创造性。同时也明确定义我们要翻译
的对象。

4
 TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình lý thuyết Dịch (2022), Khoa NN&VH Trung Quốc, Đại học Ngoại ngữ -
ĐHQGHN
2. 2022 年十大网络流行词 - 知乎 (zhihu.com)

3. Trào lưu 'nằm yên, mặc kệ' ở Trung Quốc - VnExpress Đời sống
4. Tang ping - Xu hướng đáng sợ của giới trẻ Á Đông: Nằm thẳng cẳng và mặc kệ đời vì
cạn kiệt hy vọng (kenh14.vn)
5. Trào lưu 'nằm thẳng' đe dọa Giấc mộng Trung Hoa - Thế giới - ZINGNEWS.VN
6. Thanh niên Trung Quốc mới: Sống trung bình, không hoài bão - Tư liệu -
ZINGNEWS.VN