Wiązania wodorowe

Oddziaływanie międzycząsteczkowe, które zachodzi między atomem wodoru połączonym kowalencyjnie z atomem o dużej
elektroujemności i wolną parą elektronową, a innym silnie elektroujemnym atomem należącym zazwyczaj do innej cząsteczki np. azot fluor
tlen.Wiązanie wodorowe jest najsilniejsze gdy atomy elektroujemne i atom wodoru między nimi leżą w jednej linii.
Wyższa temperatura topnienia i wrzenia, napięcie powierzchniowe wody. Między cząsteczkami wody, dwuniciowa struktura DNA jest
stabilizowana przez w.w. między parami komplementarnych zasad z przeciwnych nici.

Definicja. Bufory są to roztwory zawierające mieszaniny słabych kwasów i soli tych kwasów z mocnymi zasadami lub słabych zasad i soli tych
zasad z mocnymi kwasami, bądź też dwóch soli wieloprotonowego kwasu. Zadaniem roztworów buforowych jest przeciwdziałanie
gwałtownym zmianom pH podczas rozcieńczania, bądź dodawania niewielkich ilości kwasów i zasad

.Mechanizm działania zostanie omówiony na przykładzie buforu octanowego, tj. mieszaniny kwasu octowego i octanu sodu. Kwas octowy
nie tylko rozpuszcza się w wodzie, ale także dysocjuje. Jest przedstawicielem słabych kwasów. Pojęcie słabego lub mocnego elektrolitu jest
związane z wartością jego stopnia dysocjacji. Stopień dysocjacji (α) jest to stosunek ilości cząsteczek, które uległy rozpadowi na jony (n) do
wszystkich cząsteczek w roztworze (do całkowitego stężenia danej substancji w roztworze - N). Elektrolity słabe to takie, które ulegają
dysocjacji w stopniu mniejszym, niż 0,05 (5%). Zatem w roztworze samego kwasu octowego występują trzy składniki: w przeważającej
większości są to cząsteczki niezdysocjowanego kwasu octowego CH3COOH, oraz niewielkie ilości (≤5%) jonów octanowych CH3COO i
protonów H+. Dodanie soli CH3COONa zakłóca istniejącą równowagę, ponieważ sól ta ulega dysocjacji, w wyniku której pojawiają się
dodatkowe jony octanowe CH3COO-. Stopień dysocjacji jest wielkością zależną od obecności innych jonów w roztworze i ulega zmianie. Tzw.
Reguła przekory mówi, że jeśli układ zostanie wytrącony ze stanu równowagi, to dąży do przeciwdziałania tej zmianie. Jeśli więc przybyło
jednego z produktów dysocjacji kwasu octowego, to układ dąży do zmniejszenia stężeń produktów reakcji i zwiększenia stężenia substratów.
Stosunki ilościowe nowo powstałego stanu równowagi określane są przez stałą dysocjacji. Stała dysocjacji (Kc kw) to stosunek iloczynu
stężeń jonów powstałych w wyniku dysocjacji do stężenia cząsteczek, które nie uległy dysocjacji. Nie zależy od obecności innych jonów w
roztworze. Zatem po wprowadzeniu octanu sodu do roztworu cofnie się proces dysocjacji kwasu octowego. W roztworze pozostaną przede
wszystkim cząsteczki niezdysocjowanego kwasu, jony octanowe i sodowe oraz niewielka ilość jonów H+ pochodząca z dysocjacji kwasu
octowego. Ponadto octan sodu ulega zjawisku hydrolizy, co oznacza, że powstające w wyniku dysocjacji jony octanowe mają potencjał
wiązania protonów i wytwarzania niezdysocjowanych cząsteczek kwasu octowego. Proces ten w układzie buforowym jest jednak hamowany
przez nadmiar jonów octanowych pochodzących od kwasu octowego. Dlatego np. podczas dodawania do układu buforowego niewielkich
ilości kwasu zachodzi następująca reakcja: i żeby stała dysocjacji pozostała wartością stałą, układ dąży do zmniejszenia stężenia jonów
octanowych jonów H+ oraz do zwiększenia stężenia cząsteczek CH3COOH. Dodanie kwasu do układu buforowego nie spowodowało
obniżenia pH, Analogicznie dodanie do układu zasady zawierającej jony OH-także nie zmieni pH, gdyż jony hydroksylowe wiążą się z
istniejącymi w układzie jonami H+ i na miejsce zobojętnionych jonów H+ uwalniane są nowe, pochodzące z procesu dysocjacji kwasu
octowego. rozcieńczanie buforu nie zmieni jego pH, gdyż pH buforu zależy od wzajemnych stosunków stężeń poszczególnych
składników.mechanizm działania buforu amonowego: Skład: słaba zasada: NH4OH, sól: NH4Cl W roztworze wodnym występuje mieszanina
niezdysocjowanych cząsteczek NH4OH oraz jonów: NH4+, OH- i Cl-. Podczas dodawania kwasu jony H+ są wiązane przez występujące w
roztworze jony OH-, a na ich miejsce uwalniane są nowe dzięki dysocjacji zasady amonowej Analogicznie działają bufory zbudowane na
solach kwasów wieloprotonowych, np. kwasu fosforowego.W jego składzie znajdują się jony H2PO4- pełniące funkcje dawcy protonów, jony
HPO42- będące biorcami protonów, oraz jony zasady, np. Na+. we krwi ssaków działa bufor węglanowy bufor fosforanowy i bufory
białczanowe. Odczyn buforu zależy od jego składników

Iloczyn jonowy wody jest niczym innym, jak uproszczonym wzorem na stałą dysocjacji wody. Iloczyn ten wynosi 10-14. W roztworze czystej
wody jony te pochodzą tylko z procesu dysocjacji wody, zatem jest tyle samo jonów H+ co OH-. H+ w roztworze obojętnym wynosi 10-7 (bo
10-14 = 10-7 x 10-7). ujemny logarytm z 10-7 wynosi 7, dlatego pH roztworów obojętnych ma taką wartość. Zwiększenie stężenia jonów
H+w roztworze zmniejsza pH. Zmianę stężenia jonów wodorowych w roztworze kwasu można osiągnąć np. poprzez rozcieńczanie wodą.
Zmiana stężenia roztworu mocnego kwasu zwiększy pH

Analiza miareczkowa To ilościowe oznaczanie substancji. Małymi miareczkami dodaje się roztwór mianowany do roztworu badanego.
Titrant ma znane stężenie wyrażane molowością n/1dm3. Zalety: szybkość, powtarzanie, zastosowanie w wielu typach reakcji. Moment
przereagowania całego oznaczanego składnika nazywa się punktem równoważnikowym, aby rozpoznać dodaje się wskaźnik, zmieniający
barwę w chwili zakończenia r miedzy roztworami. Inne metody identyfikacji pr to instrumentalne. Moment w którym wskaźnik zmienia
barwę to punkt końcowy, nie pokrywa się idealnie – błąd miareczkowania. Zmiany zachodzące przedstawia krzywa miareczkowania. W
pobliżu PR powinna ona pokazać wyraźną zmiane np. ostre załamanie.

Metody miareczkowania: Alkacymetria: opiera się na reakcjach kwas-zasada. Acydymetria – zasad przy użyciu mianowanych r kwasów.
Alaklimetria- kwasów przy użyciu mianowanych r zasad. Inaczej zobojętnianie. Można oznaczać również sole SZ i MK i sole SK i MZ. Wg teorii
Bronsteda ich aniony/kationy są zasadami/kwasami. W większości w PR nie ma roztworu oboj. MK <- MZ, pH w PR zmienia się gwałtownie
3-10. Dowolny wzkaźnik. HCl+NaOH ->NaCl H2O SK<-MZ, powstaje sól, hydroliza, zmienia odczyn na alkaiczny. Fenoloftaleina. SZ<-MK, PR
odczyn kwaśny. Oranż/czerw.

Redoksymetria: oksydymetria manganometria działanie roztworami utleniaczy. Za pomocą KMnO4. Jest to silny utleniacz, ma silne
zabarwienie brak potrzeby wskaźnika, redukuje się do soli manganowych. MnO4 + 8H+ + 5e- = Mn2+ + 4H2O. np. oznaczanie nadtlenku
wodoru. Po utlenieniu nadmiar kmno4 barwi roztwór na różowo. 5H2O2 + 2MnO4 +6H+ = 5O2 + 2Mn2+ +8H2O jodometria dzieli się na
dwa typy w zaleznosci czy potencjał jest niższy (ozn reduktorów) czy wyższy (ozn utleniaczy) od I2/2I- 1. SO3-,S2O3-,S2-.2. Cl2,H2O2,Cu2+.
Używa się tiosiarczanu jodu. Wskaźnikiem jest kleik skrobiowy.

Kompleksometria tworzenie się trudno dysocjującego, rozpuszczalnego kompleksu. Kompleksonometria – kwas EDTA tworzy z kationami 2-
4-wartościowymi trwałe, rozpuszczalne połączenia chelatowe. Jedna cz kompleksonu wiąze tylko jeden kation metalu. Najbardziej trwałe 4.
Wskaźniki: metalowskaźniki i oks red. Metalo- bez/barwne związki mające zdoloność tworzenia barwnego kompleksu z jonami metalu ozn
lub do odmiareczkowania. W trakcie przebiegu reakcji, zmniejsza się w roztworze ilość kompleksow m-wsk, a zwiększa m-komplekson,
wzkaznik wolny ma inna barwe niż z metalem.

Precypitometria; wydzielanie substancji ozn w postaci trudno rozpuszczalnego osadu przy użyciu odp sub mian. Najważniejsza jest
rozpuszczalność osadu. Zrodla bledow: duza rozp, adsorbcja glownie jonow z których sam powstał, okluzja – rosniecie cz osadu, tworzenie
roztworów koloidowych. Argentometria: powstawanie t. rozp. Osadów soli srebrowych z anionami gr1. Lub inny np. PO43-,CrO42-. Metoda
Volharda: ozn jonów chlorkowych. Zakwaszone HNO3 + mr AgNO3 -> AgCl osad. Nadmiar AgNO3 odmiareczkowanie mr NH4SCN w
obecności Fe3+. Zaw chlorkow =dodana -odmiareczkowana AgNO3.

Dializa- proces przechodznia przez przez błonę półprzepuszczalną drobnocząsteczkowych substancji znajdujących się w roztworze.
Stosowana do oczyszczania roztworów koloidalnych z drobnocząst. Zanieczyszczeń.

Osmoza proces samorzutnego przechodzenia rozpuszczalnika przez błonę półprzepuszczalną do roztworu. wzrasta w roztw ciśń.

Ciśnienie osmotyczne ciśnienei którym należy działać na roztwór aby powstrzymać przepływ rozpuszczalnika przez bpp. zależy od liczby
cząsteczek substancji rozpuszczonej oraz temperatury. Nie zależy natomiast od składu samej cząsteczki, jej masy cząsteczkowej czy ładunku
elektrycznego. Roztwory izoosmotyczne Oddzielone od siebie idealnie półprzepuszczalną błoną, która zawiera tę samą ilość cząsteczek
osmotycznie czynnych i wykazują w danej temperaturze jednakowe ciśnienie osmotyczne. Roztwory izotoniczne Roztwory, które w
kontakcie z innym roztworem przez błonę półprzepuszczalną pozostaje z nim w osmotycznej równowadze dynamicznej. Roztwór
hipertoniczny Roztwór o wyższym ciśnieniu osmotycznym niż drugi. Roztwór hipotoniczny Roztwór o niższym ciśnieniu osmotycznym niż
drugi. Można scharakteryzować każdy roztwór pod względem jego aktywności osmotycznej, zależy od rodzaju substancji i wynika z jej
stężenia.

osmolalność, -iloczyn liczby moli substancji rozpuszczonej oraz liczby cząsteczek (jonów) powstałych podczas dysocjacji w 1 kg
rozpuszczalnika

Adsorbcja zjawisko zachodzące na granicy faz gazowej i ciekłej lub ciekłej i stałej lub pomiędzy niemieszającymi się cieczami polegające na
wiązaniu cząsteczek lub jonów na powierzchni lub granicy faz fizycznych. Zdolność adsorpcyjna wzrasta wraz ze wzrostem mas
cząsteczkowych, wzrostem liczby grup funkcyjnych a także polarności cząstek adsorbowanych. wegiel medyczny adsorbuje trucizny i
toksyny.

Absorpcja natomiast wiąże się z wnikaniem cząstek do wnętrza fazy i dotyczy całej objętości. Wnikanie cieczy i gazów do substancji stałych
np. rozpuszczanie gazów w wodzie

Dysocjaja elektrolityczna – rozpad związków na jony w wyniku oddziaływan między substancją rozpuszczoną a rozpuszczalnikiem. Teoria
Arrheniusa Niektóre związki elementarne podczas rozpuszczania ulegają rozpadowi na kationy i aniony. Kwas to substancja odszczepiająca w
roztworze wodnym jony H+ Zasada jony OH- (Brónsted-Lowry) Kwas jest donorem protonu, a zasada akceptorem protonu. Występują
sprzężone pary kwas-zasada. Sprzężony kwas i zasada wymieniają się protonami. Elektronowa teoria Lewisa Kwas to substancja o
niecałkowicie zapełnionej zewnętrznej powłoce elektronowej, jest ona akceptorem par elektronowych (H+, Al3+, Fe3+, FeCl3) jest atomem
centralnym -Zasada to substancja zdolna do oddania wolnych par elektronowych (H2O, NH3, Cl-, CN-) tworzy ligandy wokół jonu
centralnego.ELEKTROLITY – związki rozpadające się na jony pod wpływem wody, ich roztwory wodne przewodzą prąd. NIEELEKTROLITY –
substancje nie przewodzące prądu elektrycznego, nie rozpadające się na jony całkowicie. a=0. Cząsteczki wody zachowują się obojnaczo,
mogą być i kwasem i zasadą w zależności od substancji rozproszonej. Właściwości kwasowo – zasadowe zależą m.in. od rozpuszczalnika.
Rozpuszczalnik ma wpływ na moc kwasu lub zasady. Miara mocy kwasu to zdolność do oddawania protonów. Kwas mocny – następuje
całkowite przeniesienie protonu od kwasu do cząsteczki rozpuszczalnika. Kwas słaby –przeniesienie protonu jest niecałkowite. Zasada
mocna Zasada słaba to woda. Najsilniejsza zasada, trwała w roztworze wodnym to jon OH-. W roztworze reakcje biegną w takim kierunku,
który prowadzi do powstania najsłabszego kwasu i najsłabszej zasady. Elektrolity ze względu na stopień dysocjacji. Mocne α>30% Średniej
mocy 5%<α<30% Słabe α<5% Nieelektrolity α=0 Stała i stopień dysocjacji to miara mocy elektrolitu.

Stopień dysocjacji [α] -określa jaka część ogólnej liczby rozpuszczonych cząsteczek elektrolitu uległa rozpadowi na jony. Gdy C=C0 wszystkie
cząstki elektrolitu wprowadzane do roztworu ulegają rozpadowi na jony. α zależy od: rodzaju rozpuszczonej substancji, rodzaju
rozpuszczalnika stężenia, im mniejsze stężenie roztworu (duże rozcieńczenie) tym większa wartość α. temperatury obecności innych
elektrolitów w roztworze

Stała dysocjacji K zależy od: rodzaju elektrolitu temperatury K nie zależy od: stężenia roztworu

PRAWO ROZCIEŃCZEŃ OSTWALDA Określa związek pomiędzy stężeniem, stopniem dysocjacji i stałą dysocjacji dla elektrolitów słabych i
średniej mocy. Jeżeli α wzrasta, to maleje stężenie elektrolitu w roztworze.

Hydroliza soli: wg bronsteda h soli SK to dysocjacja zasadowa anionu będącego zasadą sprzężoną z tym kwasem: co32- + h2o = hco3- + oh-
zas1 kw2. H s SZ to dysk w kat bd kw sprz z tą zas. Nh4+ +h2o=nh3+h3o+. kw1, zas2.. cuso4. Reakcje hydrolizy prowadzą do uzyskania stanu
równowagi: stężenia jonów soli i nie zdysocjowanych cząstek słabego kwasu lub słabej zasady są zgodne z wartością ich stałych dysocjacji.
Dodanie kwasu lub zasady cofa reakcję hydrolizy, a usunięcie kwasu lub zasady powoduje wzrost hydrolizy, prowadzącej do wytrącenia się
np. nierozpuszczalnego wodorotlenku. Odwrotna do zobojętniania.

Wiązania jonowe ∆El>1,7 między jonami różnych pierwiastków. Następuje przemieszczenie elektronu z pierwiastka elektrododatniego na
pierwiastka elektroujemnego. Jony w sieciach jonowych (przestrzennych Krzyształów). między: Atomami metali, które oddają elektron
utleniając się i atomami niemetali, które pobierają elektron redukując się. występuje w solach siły przyciągania między jonami są
jednakowe wysoka temperatura topnienia i wrzenia dysocjacja elektrolityczna w roztworze stopy/roztwory przewodzą prąd, a jony się
wtedy ruszają.

Wiązania kowalencyjne 0,4<∆El<1,7 Powstają między niemetalami: Polarne między atomami różnych atomów Niepolarne między atomami
tymi samymi Następuje uwspólnienie pary elektronów łączących się atomów. Atomy dążą do oktetu. sieci atomowe – diament substancje
cząsteczkowe H2,nie przewodzą prądu

Wiązanie koordynacyjne jedna lub kilka par elektronowych pochodzących od jednego atomu, a drugi atom daje tylko niezapełnione
orbitale. Powstają jony kompleksowe. Jony wiążą się z atomem centralnym, którym może być metal lub niemetal. Wiązanie π nakładania
się bocznego orbitali atomowych Wiązanie σ przenikania się czołowego orbitali atomowych.

Wykrywanie pbso4 bialy baso4 cac2o4 caso4 feoh3 czerwonobrunatny cuoh2 ogrzac cuo czarny na+ zolty plomien k biało fioletowy
płomien. Na2hpo4 +12(nh4)2moo4+23hno3=(nh4)3p(moo10)4+21nh4no3+2nano3+12h2o żółty

Ponadto wzajemne proporcje składników, oraz ich stężenie wpływają na zdolność buforu do wiązania kwasów i zasad, tzn. na zdolność danej
ilości buforu do związania określonej ilości jonów wodorowych lub wodorotlenowych bez istotnej zmiany pH. Właściwość ta nazwana jest
pojemnością buforową (β), która jest liczbą moli mocnego kwasu lub mocnej zasady, która musi być dodana do 1 dm3 buforu, by
spowodować zmianę jego pH o jedną jednostkę Pojemność buforu spada wraz z jego rozcieńczeniem.

Pehametr – woltomierz elektroniczny, wyznacza pH na podstawie SEM. Wyposażony jest w elektrodę szklaną lub kombinowaną. Elektroda
wskaźnikowa zanurzona w badanym roztworze i elektroda wzrocowa zanurzona w roztworze o znanym pH (0,1M Hcl).

Wskaźniki zmieniają swoją barwę zależnie od pH roztworu. Są niezbędne do prawidłowego przeprowadzania reakcji zobojętniania. Nawet
bardzo mała ilość zasady/kwasu powoduje zmianę barwy wskaźnika. Zmiana zabarwienia spowodowana jest dysocjacją lub cofnięciem
dysocjacji wskaźnika. Barwa roztworu zależy od barwy jonów roztworu lub niezdysocjowanych cząsteczek wskaźnika. Wskaźniki to słabe
kwasy lub słabe zasady

Mocny kwas:

Z jednej cząsteczki mocnego kwasu np. HCl jest jeden H+, więc całkowite stężenie kwasu jest równe stężeniu jonów H+.

Mocna zasada:

Z jednej cząsteczki mocnej zasady jest jedna cząsteczka OH-, więc całkowite stężenie zasady jest równe stężeniu jonów OH-.

Jeżeli roztwór kwasu/zasady jest bardzo rozcieńczony to należy uwzględnić jony H+ i OH- z dysocjacji wody.

Stężenie całkowite= [H+]kwasu + [H+] wody

pH stężonych mocnych kwasów/zasad pH>13, pH<1

Ca wapń kation wewnątrz i poza komórkowy -skłądnik hydroksoapatytu, CaCO3 buduje żeby, kości wpływa na pobudliwość nerwową,
mięsniową, czynność serca, przepuszczalność błon, aktywność enzymatyczną, wzrost i rozwój organizmu -jest przekaźnikiem informacji
między i wewnątrzkomórkowej -wzmaga krzepnięcie krwi Niedobór: tężyczka, brak krzepliwości krwi

P fosfor wchodzi w skład: fosfolipidów, nukleotydów, koenzymów, fosfoprotein, cukrów ufosforylowanych, ATP, buforu fosforanowego,
hormonów buduje kości, zęby Niedobór: krzywica, osteomalacja

Mg magnez przewodzenie bodźców nerwowych, krzepnięcie krwi, kurczenie mięsni, przeciwstresowy, przeciwzapalny, przeciwalergiczny,
utrzymywanie struktury rybosomów siarczan magnezu – sól gorzka siarczan baru – kontrast roentgenowski Niedobór: zmęczenie, stres,
bóle głowy, zaburzenia pamięci

Cu miedź tworzy rezerwy żelaza dla hemoglobiny składnik enzymów -w surowicy krwi w formie ceruloplazminy Niedobór: chroba Wilsona-
niedobór Cu we krwi, a gromadzenie w wątrobie, mózgu, nerkach

Fe żelazo

-składnik hemoglobiny, mioglobiny, enzymów

-magazynowany w formie tansferyny, ferrytyny

Niedobór: anemia, spadek odporności organizmu

3. fosfor chemiczny

-cztery odmiany alotropowe

biały (bezbarwny i miękki)

czerwony (czerwony, miękki proszek)

fioletowy (fioletowe kryształy)

czarny (metaliczny połysk, dobrze przewodzi prąd i ciepło)

Typowa wartościowość: 5

Stopnie utlenienia: +5, +3, -3

Aktywność chemiczna: wysoką wykazuje fosfor biały. W temperaturze pokojowej reaguje z tlenem i kwasem

azotowym. Po podgrzaniu reaguje z wodą, wodorotlenkami litowców i metalami (fosforki).

Typ przewodzenia: izolator (fosfor czarny - półprzewodnik)

Właściwości magnetyczne: diamagnetyk

4.PO43- wykrywanie

Do 0.5 cm3 roztworu jonów PO43- dodać 5 kropli stęż. HNO3 i 0.5 cm3 roztworu

molibdenianu amonowego ((NH4)2MoO4). Próbę ogrzać nad palni-kiem.

Na2HPO4 + 12(NH4)2MoO4 + 23 HNO3 à(NH4)3P(Mo3O10)4 + 21 NH4NO3 + 2 NaNO3 +

12 H2O

Pojawia się żółty osad.

Siarka i jej wykrycie

a. niemetal z bloku p;

b. występuje w 3 odmianach alotropowych: rombowa, jednoskośna i amorficzna

c. W zwykłej temperaturze siarka jest mało aktywna

d. Ważniejsze związki siarki to kwas siarkowy, kwas siarkawy, siarkowodór oraz ich sole

(odpowiednio siarczany i siarczyny, siarczki), dwutlenek siarki i tritlenek siarki

e. Siarka pierwiastkowa jest używana jako substrat do produkcji innych związków. Około 90%

siarki jest przetwarzane w Kwas siarkowy (H2SO4):

f. Siarka jest niezbędna do życia. Wchodzi w skład dwóch aminokwasów kodowanych –

metioniny i cysteiny oraz wielu innych biologicznie ważnych związków np. witamin. Siarka

pierwiastkowa w postaci pyłu działa drażniąco na błony śluzowe oczu i górnych dróg

oddechowych. Nie powoduje ona silnych zatruć. Wiele związków siarki jest toksycznych.

g. WYKRYCIE SIARKI ( SO4^2-)

Pb2+ + SO4^2- ----> PbSO4 (biały osad)

Ba2+ + SO4^2- ---> BaSO4 (biały osad)

Wapń – budowa, wykrywanie i znaczenie biologiczne.

Ca – z grupy berylowców, srebrzystoszary metal, należy do bloku s, ma 2 elektrony

walencyjne, cztery powłoki, reaguje z wodą, kwasami nieorganicznymi.

Wykrywanie:

- próba z jonami C2O4

2- powstaje osad CaC2O4

- próba z jonami SO4

2- powstaje osad CaSO4

Znaczenie biologiczne: niezbędny do prawidłowego funkcjonowania komórek i

całego organizmu, buduje kości, zęby, bierze udział w krzepnięciu krwi, skurczu

mięśni, przekazywaniu sygnałów komórkowych, tworzy pompę wapniową, dzięki

której utrzymywany jest gradient jonów wapnia pomiędzy wnętrzem komórki a

przestrzenią pozakomórkową.

Rola żelaza w organizmie

-uczestniczy w transporcie tlenu wchodząc w skład hemoglobiny i mioglobny

- rolę w wytwarzaniu wysokoenergetycznych wiązań fosforowych w (ATP).

- składnik cytochromów, przenoszenie elektronów.

prawidłowy metabolizm, udział w reakcjach jodowania tyrozyny – jest składnikiem enzymów:

peroksydazy i katalazy

udział w tworzeniu składników krwi. Dzięki temu odpowiada za prawidłowy skład krwi oraz

mechanizmy odporności humoralnej i komórkowej.

-syntezie neurotransmiterów z aminokwasów.

Wykrywanie Fe

a. Próba z rodankiem potasowym

Do 0.5 cm3 roztworu Fe3+ dodać 0.5 cm3 1 mol/dm3 KSCN (rodanek potasowy. Jony Fe2+

reakcji tej nie dają.

Fe3+ + 3 SCN- Fe(SCN)3

a. Próba z wodorotlenkiem sodu

Do 0.5 cm3 roztworu Fe3+ dodać 0.5 cm3 2mol/dm3 NaOH. Powstaje czerwono brunatny,

nierozpuszczalny w nadmiarze odczynnika osad Fe(OH)3 .

Fe3+ + 3 OH- ↓Fe(OH)3

Wodorotlenek sodowy wytrąca czerwono brunatny osad Fe(OH)3

Wykrywanie Cu

Do 2 probówek dodać proztworu jonów Cu2+, a następnie NaOH. Po wytrąceniu się osadu

Cu(OH)2 jedną probówkę ogrzać nad palnikiem, a do drugiej dodać NH3·H2O.

Cu2+ + 2 OH- Cu(OH)2

Cu(OH)2 żel CuO + H2O ( czarny osad)

Cu(OH)2 + 4NH3aq [Cu(NH3)4]2+ + 2OH- (kompleks o intensywnie niebieskiej barwie)

Na – to srebrzysty miękki metal. Bardzo aktywny, z wodą reaguje natychmiast z wydzieleniem

wodoru. Kationy Na + palą się żółtym płomieniem. Kation ten jest pozakomórkowy. Za jego transport

i wymianę z kationami potasu K odpowiada pompa sodowo- potasowa, wymiana ta jest ważna w

przekazie nerwowym. Jego stężenie w organizmie wskazuje stan równowagi wodno – elektrolitycznej
K - to miękki metal. W kontakcie z wodą i kwasami zapala się i często wybucha. Reaguje z

alkoholami, wypierając z nich wodór, przy czym tworzą się alkoholany. Kationy potasu są

wewnątrzkomórkowe. Równoważą się z jonami fosforanowymi i białczanowymi. Bierze udział w

przewodzeniu impulsu nerwowego. Potrzebny w organizmie do prawidłowej pracy serca. Jest

aktywatorem wielu enzymów.

ADSORPCJA

Proces wiązania się cząsteczek, atomów, jonów na powierzchni lub granicy faz fizycznych, powodujący lokalne zmiany stężenia.

ABSORPCJA

Wnikanie cząsteczek, atomów, jonów do wnętrza innej substancji tworzącej dowolną fazę ciągłą.