Professional Documents
Culture Documents
1-2-3. Nền tảng đạo đức
1-2-3. Nền tảng đạo đức
1
01
MỐI QUAN HỆ
BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
2
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
3
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
4
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
Med. 1956;97(5):585–592.
Mô hình tham gia tương hỗ
(Mutual Participation Model)
5
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
6
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
• Bác sĩ đứng ở vị trí quyền lực do có kiến thức y khoa mà bệnh nhân thiếu
• Bác sĩ được kỳ vọng quyết định điều gì là tốt nhất cho bệnh nhân và đưa
ra các khuyến nghị tương ứng.
• Bệnh nhân sau đó được kỳ vọng tuân thủ những khuyến nghị này.
7
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
• Dựa trên một mối quan hệ đối tác bình đẳng giữa bác sĩ và bệnh nhân.
• Bệnh nhân được coi là chuyên gia về trải nghiệm sống và mục tiêu
của bản thân, làm cho sự tham gia của bệnh nhân trở thành điều cần
thiết cho việc thiết kế điều trị.
8
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
• Vai trò của bác sĩ là khám phá mục tiêu của bệnh nhân và giúp đạt
được những mục tiêu đó.
• Mô hình này đòi hỏi cả hai bên có quyền lực bình đẳng, tương hỗ lẫn
nhau và tham gia vào các hoạt động mang lại sự hài lòng tương
đương cho cả hai bên.
9
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
Nêu ví dụ thực tế của 3 mô hình? Mô hình nào hiện tại đang được
áp dụng nhiều nhất? Và mô hình nào là tối ưu nhất cho bác sĩ và
bệnh nhân?
10
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ BỆNH NHÂN
Thấu
hiểu
Cốt lõi cấu thành nên
mối quan hệ
bác sĩ – bệnh nhân Tin
tưởng
4T Trung
thành
Tôn
Impact of the Doctor-Patient Relationship. The
10.4088/PCC.15f01840.
trọng
11
Khi nào mối quan hệ bác sĩ – bệnh nhân
được thành lập?
• Mối quan hệ bác sĩ-bệnh nhân bắt đầu khi nha sĩ đồng ý và cung cấp
Tuy nhiên, chỉ việc đưa ra một ý kiến không phải lúc nào cũng dẫn đến
13
Khi nào mối quan hệ bác sĩ – bệnh nhân
được thành lập?
Nếu một bệnh nhân mới đến và BS thực hiện chụp phim X quang và kiểm tra, kết quả
dẫn đến ý kiến rằng bệnh nhân nên tìm kiếm một chuyên gia vì điều trị vượt qua lĩnh
vực chuyên môn của BS, thì không có mối quan hệ nào được hình thành do không
nhân đến gặp BS trong một buổi họp mặt và hỏi ý kiến của người BS
về vấn đề nhạy cảm và đau rát ở một răng hàm dưới và vùng cằm.
đó sau đó sau 2 ngày phát hiện mắc phải nhiễm khuẩn nghiêm trọng
hoặc nhồi máu cơ tim, người BS có thể chịu trách nhiệm, bởi người
đó tin tưởng vào ý kiến của BS và không tìm kiếm điều trị cần thiết.
15
Sau khi mối quan hệ bác sĩ – bệnh nhân
được thành lập
16
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ 1. Phải có lương tâm và trách nhiệm cao, hết
Quyết định số cao phẩm chất đạo đức của người thầy thuốc.
Quyết định số
3. Tôn trọng quyền được khám chữa bệnh của nhân
2088/BYT-QĐ
(1996) dân, không phân biệt đối xử đối với người bệnh.
18
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ 4. Khi tiếp xúc với người bệnh và gia đình người
bệnh, luôn có thái độ niềm nở, tận tình, tạo niềm tin
2088/BYT-QĐ
(1996)
19
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ 5. Khi cấp cứu phải khẩn trương chẩn đoán, xử
Quyết định số
20
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ 7. Không được rời bỏ vị trí khi làm nhiệm vụ, theo
dõi và xử trí kịp thời các diễn biến của người bệnh.
Quyết định số
2088/BYT-QĐ 8. Khi người bệnh ra viện, phải dặn dò, hướng dẫn
21
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ 9. Khi người bệnh tử vong phải thông cảm sâu sắc,
2088/BYT-QĐ
(1996)
22
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ
10. Khi bản thân có thiếu sót, tự giác nhận trách
2088/BYT-QĐ
(1996)
23
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ RĂNG HÀM MẶT
24
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ RĂNG HÀM MẶT
được cấp
27
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ RĂNG HÀM MẶT
28
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BÁC SĨ RĂNG HÀM MẶT
30
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
BỆNH NHÂN 3. Trả lời các câu hỏi một cách trung thực
31
Khi nào mối quan hệ
bác sĩ – bệnh nhân kết thúc?
32
Khi nào mối quan hệ
bác sĩ – bệnh nhân kết thúc?
• Mối quan hệ bác sĩ-bệnh nhân có thể kết thúc trong nhiều tình huống
khác nhau
• Mối quan hệ sẽ kết thúc khi điều trị kết thúc và/hoặc bệnh nhân chuyển đến
nha sĩ khác, cũng như khi có một thỏa thuận chung về việc kết thúc mối quan
hệ như việc giới thiệu bệnh nhân cho một nha sĩ khác phù hợp hơn để điều trị
bệnh nhân 33
Khi nào mối quan hệ
bác sĩ – bệnh nhân kết thúc?
• Mối quan hệ bác sĩ-bệnh nhân có thể kết thúc trong nhiều tình huống
khác nhau
• Dưới luật hợp đồng, nếu bất kỳ bên nào, bác sĩ hoặc bệnh nhân, vi phạm hợp
đồng, mối quan hệ bác sĩ-bệnh nhân cũng sẽ kết thúc. Để vi phạm hợp đồng
dịch vụ, có thể là bác sĩ không thực hiện các dịch vụ đã được thỏa thuận hoặc
bệnh nhân không thanh toán hoặc không chấp nhận các dịch vụ.
34
•
Khi nào mối quan hệ
bác sĩ – bệnh nhân kết thúc?
• Mối quan hệ bác sĩ-bệnh nhân có thể kết thúc trong nhiều tình huống
khác nhau
• Để bác sĩ chấm dứt mối quan hệ bác sĩ-bệnh nhân một một cách đơn phương,
một thư thông báo chấm dứt bệnh nhân phải được viết để thông báo cho bệnh
nhân một cách đúng quy định rằng mối quan hệ đã kết thúc.
35
•
02
MỐI QUAN HỆ
BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
36
* MỐI QUAN HỆ THẦY - TRÒ
Lời thề Hippocrates: Bác sĩ phải hết súc tôn trọng thầy mình
“Giáo trình vô hình”: Ứng xử của thầy đối với BN trong thực
tế ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với tất cả các bài học Y
Đức trong sách vở
37
* MỐI QUAN HỆ THẦY - TRÒ
Thầy không được yêu cầu sinh viên thực hiện các hành vi vi
phạm y đức
Sinh viên nên ứng xử đúng mực với tư cách là bác sĩ tương
lai, và nên đối xử với bạn học như đồng nghiệp
38
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
• Truyền thống: “BS đối xử với đồng nghiệp như người nhà, thân thiết
• Tuyên ngôn Hội hành nghề Y thế giới tại Geneva: “Đồng nghiệp sẽ là
• BS phải tôn trọng và hợp tác với đồng nghiệp để đạt hiệu quả tối ưu
• Một BS không thể là chuyên gia cho tất cả các loại bệnh lý hay tất cả
bệnh nhân.
=> Sự kết hợp chuyên môn giữa các BS điều trị và nhân viên y tế khác
TEAM WORK
Mang lại chất lượng điều trị cao nhất cho bệnh nhân
41
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung Không được phân biệt đối xử
với các đồng nghiệp về giới
tính hay vị trí công tác
TÔN TRỌNG VÀ
THẤU HIỂU
Tôn trọng giá trị cá nhân: mỗi
người có điểm mạnh, điểm
yếu khác nhau
42
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung Luôn khiêm tốn và hoã nhã với
đồng nghiệp trên tinh thần học
tập lẫn nhau
TÔN TRỌNG VÀ
THẤU HIỂU
Không được đổ lỗi hoặc chỉ trích
đồng nghiệp với bệnh nhân khi
chưa thực sự nắm rõ tình hình
43
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung
Khi bản thân có thiếu sót tự nhận
trách nhiệm về mình, không tìm
cách đổ lỗi cho đồng nghiệp
TRUNG THỰC
KHÁCH QUAN
Thực hành đúng chuyên môn,
khi vượt ngoài khả năng phải
chuyển BN cho đồng nghiệp
có đủ khả năng phụ trách 45
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
• Có nghĩa vụ báo cáo hành vi vi phạm y đức và giảm sút khả năng
46
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
• BS có thể tấn công danh tiếng của đồng nghiệp vì mục đích không
trong sáng.
• BS có thể chần chừ không báo cáo hành vi vi phạm y đức của đồng
47
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung
Nhận thức được vai trò của
từng cá nhân trong nhóm và
Teamwork luôn hỗ trợ các thành viên
trong nhóm hoàn thành tốt
công việc
48
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung
Từng cá nhân trong nhóm có
thiện chí giải quyết và hỗ trợ
Teamwork các thành viên khác về mọi
vấn đề nảy sinh trong quá
trình làm việc
49
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung
Hoạt động nhóm là hoạt động
chung cần sự đóng góp của
Teamwork
tất cả các thành viên để đạt
kết quả tốt nhất
50
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung
Người bác sĩ phụ trách điều trị
51
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Nguyên tắc chung Là người có đủ uy tín
và năng lực lãnh đạo
Người lãnh đạo nhóm
52
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
Bác sĩ – Bác sĩ
Teamwork
Bác sĩ – Kỹ thuật viên
Hội chẩn
54
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
55
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ ĐỒNG NGHIỆP
56
TUY NHIÊN!!!!
Đối tác cung ứng vật tư nha khoa, kỹ thuật viên hay thậm chí là điều
quá trính điều trị chứ không có vai trò, thẩm quyền, hay khả năng
thay thế vai trò của bác sĩ. Bác sĩ vẫn là người chịu trách nhiệm trước
bệnh nhân. Vì vậy KHÔNG được để họ làm thay công việc của bác sĩ
dù cho họ có thể có khả năng. Điều này là vi phạm y đức cũng như vi
phạm luật khám chữa bệnh nghiêm trọng và cần được lên án tối đa.
57
Thực tế không đơn giản
• Có nhiều trường hợp BS giao các công việc mặc dù là nhiệm vụ của
bản thân cho điều dưỡng hoặc KTV làm thay vì quá bận (vd: lấy dấu,
mài chỉnh khớp cắn, hoặc thậm chí sửa soạn răng,…)
• BS có thể lựa chọn các đối tác cung ứng vật tư nha khoa mặc dù
biết chất lượng không tốt vì quan hệ thân thiết hoặc chiết khấu cao.
58
03
MỐI QUAN HỆ
BÁC SĨ VÀ CỘNG ĐỒNG
59
TUYÊN NGÔN GENEVE
https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-geneva/
Tại thời điểm được thừa nhận là một thành viên của ngành y tế
• Tôi trang nghiêm cam kết hiến dâng đời mình để phục vụ nhân loại;
• Tôi sẽ tôn trọng và biết ơn những người thầy của tôi như họ xứng
đáng được như vậy;
• Tôi sẽ hành nghề với lương tâm và danh dự
• Sức khoẻ của bệnh nhân sẽ là mối quan tâm hàng đầu của tôi
• Tôi sẽ tôn trọng những bí mật được tiết lộ cho tôi, kể cả sau khi
bệnh nhân đã chết;
61
TUYÊN NGÔN GENEVE
https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-geneva/
• Tôi sẽ duy trì bằng tất cả khả năng của mình, danh dự và truyền
thống cao đẹp của ngành y;
• Đồng nghiệp sẽ là anh chị em tôi;
• Tôi sẽ không cho phép những quan tâm về tuổi tác, bệnh tật hay
tàn tật, đức tin, nguồn gốc đạo đức, giới tính, quốc tịch, quan hệ
chính trị, chủng tộc, xu hướng tình dục, địa vị xã hội hoặc bất kỳ
một tác nhân nào khác can thiệp vào giữa trách nhiệm của mình với
bệnh nhân
62
TUYÊN NGÔN GENEVE
https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-geneva/
• Tôi sẽ duy trì sự tôn trọng tối đa với sự sống nhân loại;
• Tôi sẽ không dùng kiến thức y khoa để vi phạm nhân quyền và tự
do dân sự, kể cả khi bị đe doạ; Tôi hứa điều này một cách trang
nghiêm, tự nguyện và bằng tất cả danh dự của mình.
63
MỐI QUAN HỆ BÁC SĨ VÀ CỘNG ĐỒNG
• Ngành y là một ngành cao quý và người hành nghề y nhận được sự
• Vì vậy, đối với người bác sĩ, ngoài trách nhiệm với bản thân, trách
nhiệm với gia đình, trách nhiệm với bệnh nhân, trách nhiệm với đồng
nghiệp thì vẫn còn một sứ mệnh lớn lao là trách nhiệm với cộng đồng
64
TRÁCH NHIỆM
VÀ NGHĨA VỤ
Tham gia các hoạt động nghiên cứu
và báo cáo khoa học
• Kiến thức y khoa là không giới hạn, và nghĩa vụ của người bác sĩ là cố
gắng phấn đấu để tìm ra những lý thuyết, phương pháp, kỹ thuật mới
nhưng không phải chỉ nhằm mục đích phục vụ cá nhân mà còn để
chia sẻ giúp đồng nghiệp của mình có thể điều trị cho nhiều bệnh
nhân khác.
66
Tham gia các hoạt động nghiên cứu
và báo cáo khoa học
• Tuy nhiên khi tham gia các hoạt động nghiên cứu và báo cáo khoa học
người bác sĩ cần tôn trọng nhưng nguyên tắc cơ bản của việc này.
§ Nghiên cứu phải được sự phê chuẩn của hội đồng y đức
§ Tuân thủ mọi quy định và đạo đức trong nghiên cứu
67
Tham gia các hoạt động nghiên cứu
và báo cáo khoa học
§ Trung thực trong mọi khía cạnh khi tham gia nguyên cứu và công bố
§ Thông tin công bố không được có các thiếu sót về kiến thức y khoa
§ Thông tin công bố không được xâm hại đến lợi ích của bệnh nhân
68
Tham gia các hoạt động xã hội
• Nhiệm vụ mà bất kỳ công dân nào cũng cần phải làm đó chính là tham
• Thêm vào đó với kiến thức cũng như kỹ năng chuyên sâu của mình
người bác sĩ còn có thể đóng góp nhiều hơn cho xã hội thông qua các
hoạt động như khám chữa bệnh miễn phí cho người dân vùng sâu
vùng xa,… 69
Tham gia các hoạt động phòng chống dịch
• Thông qua giai đoạn đại dịch Covid-19 vừa rồi, có thể thấy vai trò của
• Vì vậy, với kiến thức chuyên môn của bản thân, người bác sĩ cần có ý
• Ngoài ra trong khía cạnh điều trị hằng ngày, người bác sĩ cần phải có
ý thức cao trong việc phòng chống nhiễm khuẩn, lây nhiêm chéo,
nhằm ngăn ngừa lây lan bệnh tật ở các bệnh nhân 70
Tham gia hoạt động đào tạo và giảng dạy
• Người bác sĩ không chỉ có trách nhiệm điều trị cho bệnh nhân mà còn
phải tạo điều kiện cũng như đóng góp xây dựng thế hệ bác sĩ tiếp theo
• Ngoài việc tham gia đứng lớp giảng dạy các hoạt động như: hướng dẫn
lâm sàng, talkshow chia sẻ kinh nghiệm, workshop hướng dẫn kỹ năng,
viết sách,… cũng có thể được coi là hoạt động đào tạo giảng dạy.
• Đây là hoạt đông mang lại nhiều lợi ích nhất cho xã hội và cộng đồng
71