Prosessual mecburiyyet tedbirleri

Mehkeme istintaqı zamanı subheli sexsin huquqlarin ilk mehdudlasdiriildigi

tedbirlerdir. 3 hisseseye bolunur - tutulma, qetimkan tedbirleri və diger
prosesssaul tedbirler. Subheli sexsi tutmaq ucun mehkemeye melumat vermeye
ehtiyac yoxdur. O mehkemenin isi deyil, polis tutur, tutulandan sora qetimkan
tedbirine gelende mehkeme nezareti olur.
Ele tutulmalar var ki meselen 152 ci maddede mehkeme hokmunden yayinan
sexsin tutulmasi - mehkeme nezaretine ehtiyac vardır. Bezi hallarda Subheli
sexsi tutmağı mudafiecinin vəsatəti ile mehkme nezarintine keçmesine çevrilə
bilər. Senedlesme prosesi tutulmada mudaficenin istiraki ile kecirilmelidir.
CPM 449 cu maddəsine esasen - Cinayət prosesini həyata keçirən orqanın
prosessual hərəkətlərindən və ya qərarlarından məhkəməyə şikayət
verilməsi - yəni gəlib müdaifəçi gorur ki qanunsuzluq var istintaq orqani hansi
rayondadirsa hemin rayonun mehkmesine şikayət yazır və göndərir.
Tutulmada - şəxsin yaxın bildiyi şəxslərlə əlaqə saxlamaq huququ
vardır,məsələn şəxs tutulub gəlb - şəxs anasına qardaşına atasına zeng edib
çağıra biler. Avropa konvensiyası deyir ki, şəxsə şərait yaradılmalıdı
kimliyinden asılı olmayaraq istədiyi şəxsə zəng edə bilər. Yəni onun guya ki
başqa bir cinayətkara zəng edib xəbərdarlıq eləməsini düşünərək qadaga qoyula
bilməz.
Qətimkan tədbirləri - həbs, girov, ev dustaglığı, vəzifədən kənarlaşdırma. Və ən
çox məhkəmə nəzarəti ilə olan tədbirlər - həbs, ev dustaqlığı, vəzifə ilə bağlı
olanda da vəzifədən kənarlaşdırma. Amma girov bura aid olmur əslində.
Məsələn yol nəqliyyat hadisesidir . Şəxs ölüb və tutulan şəxs gərək 10 min
ödəsin ki həbsdən azad olunsun. Ev dustaqlığnda əgər şəxs kirayədə qalırsa
sənədi olmalıdır.
Bizim istintaq orqanlarımzın tətbiq etdiyi bir məcburiyyet tedbiri var ki həyata
keçirirlər - şəxsin ölkədən çıxışının məhdudlaşrdırlmasıdır , amma qanunda
məcəllədə yoxdur. Başqa yere getmemek barədə iltizam - qətimkan tədbirini
şübhəli və təqsirləndirilən şəxsə aiddir. Amma digər şəxslər məsələn şahidə stop
qoyulur ki ölkəni tərk edə bilmərsən. Bu düzgün deyil. Şəxsi tutmur , saxlamır,
amma ölkədən çıxmağına icazə verilmir. Bunu kimlərə edirlər - korrupsiya qarşı
mübarəzinin baş idarə rəisi təsissçiyə stop qoyur.