PANUTO: Basahin ang bawat aytem. Isulat ang tamang sagot.

1. Ang mga pinakaunang pampublikong guro sa panahon ng mga Amerikano ay tinatawag na

__________ dahil dumating sila sa Pilipinas sakay ng barkong __________. CANDABA ELEMENTARY SCHOOL
2. Patakaran tungkol sa tuwirang pagsupil sa diwang makabayan ng higit na bilang ng
nakararaming mga Pilipino na patuloy na nakikipaglaban para makamit ang ganap na
Ferguson St. Buas, Candaba, Pampanga
kalayaan ng bansa.
3. Sapilitang pagiging bahagi ng grupo o pang-akit na ipinatupad upang tanggapin agad ng
mga Pilipino ang pananakop ng mga Amerikano sa ating bansa.
4. Batas na nagbabawal sa paggamit ng bandila o anumang simbolong makabansa na
nagpapahayag ng pagtuligsa sa mga Amerikano tulad ng watawat ng Katipunan.

ARALING
5. Batas na ipinatupad upang sugpuin ang pag-aalsa ng mga rebolusyonaryong Pilipino na
sumasalungat sa pamahalaan at itinuturing na bandido o tulisan.
6. Sa Batas Payne-Aldrich, nagsimulang pumasok ang mga kalakal ng Pilipinas sa Amerika
nang walang buwis. Anong patakaran ang tinutukoy nito?
7. Batas na nagtatadhana ng pagkakaroon ng halalan at pagpapatuloy ng kampanya para sa
kalayaan.
PANLIPUNAN 6
8. Batas na tumutukoy sa pagkilala sa kalayaan ng Pilipinas at pag-aalis sa Amerika ng
kapangyarihan at mamuno sa Pilipinas.
9. Batas na pinagtibay upang makamit ang kasarinlan ng Pilipinas at maging neutralisado o
Kwarter 2
walang kinikilingang bansa.
10. Batas na lalong nagpatibay na makapagsarili at maging malaya na ang Pilipinas sa
kadahilanan na idinagdag ang salitang complete o ganap sa kasulatan.
11. Sa naganap na Pambansang Halalan noong Setyembre 17, 1935, sino ang nahalal na
Pangulo ng Republika ng Pilipinas sa Pamahalaang Komonwelt?
12. Programang nagbibigay ng pagkakataon sa mga magsasaka na walang sariling lupa na
makapagmay-ari ng lupang sasakahin ng hindi hihigit sa 24 na ektarya.
13. Nagbibigay ito ng pantay na karapatan sa mga babae na bumoto at mahalal sa
pampublikong posisyon sa tanggapan ng pamahalaan.
_________________________
14. Batas na nagtatakda ng pinakamababang pasahod na maaaring tanggapin ng isang
manggagawa. Walang manggagawa ang dapat sumusuweldo nang mas mababa kaysa sa
Pangalan ng Mag-Aaral
minimum wage.
15. Nabihag ng hukbong Hapones ang may 70, 000 kawal na Amerikano at Pilipino.
Pinuwersa ng mga Hapones na pagmartsahin ang kanilang bihag mula Bataan hanggang
Tarlac. Ano ang tawag dito?
16. Tumutukoy sa mga pulis militar ng Japan sa Pilipinas na nagpakita ng pagmamalabis ng
kanilang kapangyarihan sa mga mamamayan.
17. Opisyal na wika ng mga Hapones na itinuro din sa mga Pilipino.
18. Tawag sa salaping papel ang mga Hapones na ikinalat sa Pilipinas at halos walang
halaga.
Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto: 2. VICENTE LIM
Nasusuri ang uri ng pamahalaan at patakarang ipinatupad sa panahon ng
 Unang Pilipinong nakapagtapos sa Akademyang West
mga Amerikano (AP6KDP-IIa-1)
Point sa Estados Unidos at siya ay isang martir at opisyal
ng hukbo ng Pilipinas.
Konsepto:
 Tubong Calamba, Laguna.
SISTEMA NG PAMAHALAANG KOLONYAL
Matapos ang mahigit sa tatlong daang taong pagkaalipin sa mga Espanyol,  Pinakamataas na Pilipino sa ilalim ng pamumuno ni

dumating ang mga Amerikano sa bansa. Maraming pagbabago ang nangyari na Heneral Douglas MacArthur.

kailanman ay hindi naranasan sa pamahalaang Espanyol.  Pinamunuan niya ang kaniyang mga kawal sa madugong
labanan sa Bataan.

1. Pamahalaang Militar (1898 – 1901)

Isang pamahalaang militar ang itinatag sa Pilipinas noong Agosto 14, 1898. 3. JOSE ABAD SANTOS

Ito ay sa utos ni Pang. McKinley upang mapairal ang kaayusan at kapayapaan sa  Tubong San Fernando, Pampanga

bansa, at mapahinto ang ilang kilusang gerilya ng mga Pilipino. Ang pinuno ng  Nang umalis si Pangulong Manuel Quezon patungong
pamahalaang militar ay ang gobernador heneral o gobernador militar. Si Hen. Estados Unidos noong 17 Marso 1942, si Abad Santos ang

Wesley Meritt ang unang gobernador militar sa pamahalaang militar. Ang sumunod naging representante sa Pilipinas.

ay si Hen. Elwell Otis (1898 – 1900) na nanungkulan at ang ikatlo at ang huling  Nahuli siya noong Mayo 1942 at napatay ng mga Hapon sa

gobernador militar ay si Hen. Arthur MacArthur (1900 – 1901). Malabang, Lanao dahil sa pagtangging ialay ang kanyang
katapatan sa mga Hapon. Ang kanyang pagkakapatay ay
naging inspirasyon sa mga Pilipino.
 Nagkaloob siya ng kaniyang paglilingkod sa Pilipinas
nang may sukdulang dangal at pag-ibig sa bayan
Iba iba man ang paraan ng pagpapakita ng pagmamahal sa bayan ng mga Pilipino Mga Patakaran sa Pamahalaang Militar
noong panahon ng digmaan, hindi matatawaran ang mga nagawa nila upang Ang pangunahing patakaran mapasunod at makuha ang tiwala ng mga
makamit ng bansa ang inaaasam-asam nitong kalayaan. Pilipino ay ang Makataong Asimilasyon o Benevolent Assimilation. Naniniwala
ang Pamahalaang Amerikano na sa pamamagitan nito, matuturuan at matutulungan
Sa pagtatanggol sa bansa, ipinamalas ng mga Pilipino ang kagitingan, ang mga Pilipino na mapaunlad ang kanilang pamumuhay at makapagtatag sila ng
katapatan, pagmamahal sa bayan at kabayanihan. Ibinuwis nila ang kanilang sariling pamahalaan.
sariling buhay para lamang makamit ng bansa ang minimithing Kalayaan.
1. JOSEFA LLANES ESCODA Ang sumusunod ay kabiilang sa simulain ng Patakarang Benevolent
Assimilation:
 Tubong Ilocos Norte
1. pagpapahayag ng pagsakop sa buong kapuluan
 Nagtatag ng Girl Scouts of the Philippines (GSP)
2. pagtatatag ng isang pamahalaang katulad ng Estados Unidos
 Tumulong sa mga sundalong Pilipino na sumuko at
3. pagkilala sa mga karapatan ng mga mamamayan
nagmartsa patungong Capas, Tarlac sa pamamagitan ng
4. pagbabawal sa gawaing mapagsamantala sa mga Pilipino
pagbibigay nila ng pagkain, damit, at gamot ang mga
sundalo. Dahil sa kanyang pagtulong sa mga sundalong
Itinuturing na kauna-unahang opisyal na patakaran sa PIlipinas ng Estados
lumaban sa mga Hapones, hinuli siya at ang kanyang
Unidos ang Benevolent Assimilation. Ito rin ang nagsilbig gabay sa pamahalaang
asawa at ikinulong sila sa Fort Santiago, Manila.
militar sa bansa.
 Ipinapatay siya ng mga Hapones noong Enero 6, 1945 sa
edad na 46 sa hinala ng pagiging isang taga-simpatya ng
mga gerilya.
Komisyong Schurman
Ang unang komisyong ipinadala ni Pang. McKinley sa Pilipinas upang
magmasid, magsiyasat at mag-ulat sa kanya tungkol sa kalagayan ng Pilipinas ay ang
Komisyong Schurman na pinamumunuan ni Jacob Gould Schurman noong Marso
4, 1899.
Ilan sa mga iminungkahi ng komisyon ay ang sumusunod:
1. Ang pagsasarili ng Pilipinas ay hindi pa napapanahon.
2. Ang Pamahalang Sibil ay maaaring itatag sa Pilipinas kapalit ng Pamahalaang
Militar.
3. Pagbuo ng Tagapagbatas bilang sangay ng pamahalaan.
4. Pagtatatag ng pamahalaang lokal.
5. Pagkakaloob ng mga karapatang sibil para sa lahat.
6. Pangangalaga sa mga likas na yaman ng bansa para sa mga Pilipino.
7. Pagbubukas ng mga paaralang pampubliko.
8. Paghirang ng mga katangi-tanging Pilipino na may kakayahan manungkulan sa
pamahalaan.
Komisyong Taft
Para sa layuning mapasimulan ang pamahalaang sibil sa Pilipinas, ipinadala
ni Pang. McKinley sa Pilipinas ang Komisyong Taft noong Hunyo 3, 1900, at
pinamunuan ito ni William Howard Taft.
3. Pagpapakita ng pagmamahal sa bayan gamit ang sining at panitikan
Maraming mga Pilipino ang nagpakita ng hindi pagsang-ayon sa mga
patakarang ipinatupad ng mga mananakop sa bansa. Gamit ang kanilang kakayahan
sa larangan ng sining at panitikan, inilathala nila ang mga pagmamalabis at di-
mabuting ginagawa ng mga dayuhan sa mga Pilipino. Ilan sa mga Pilipinong
nagpakita ng pagmamahal sa bayan sa pamamagitan ng panulat ay sina Marcelo H.
del Pilar, Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez-Jaena, Narciso Reyes, NVM Gonzales, Jose
Ma. Hernandez at marami pang iba.
4. Pagtulong sa mga nangangailangang kapwa Pilipino sa panahon ng digmaan
Hindi lamang ang mga kalalakihan ang pagmamahal sa bayan sa panahon ng
digmaan. Maging ang mga kababaihan ay may mahalagang papel na ginampanan
para makamit ang inaasam na kalayaan ng bansa. Ilan sa mga babaeng ito ay sina
Josefa Llanes Escoda na nakilala dahil sa pagtatatag niya ng Babaeng Iskawt ng
Pilipinas na tumulong sa mga sundalo noong panahon ng Hapon. Si Melchora
Aquino naman na kilala bilang si Tandang Sora ang siyang nag-alaga sa mga sugatan
at nangangailangan ng tulong sa panahon ng Espanyol.
Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto:
Napahahalagahan ang iba’t ibang paraan ng pagmamahal sa bayan na
ipinamalas ng mga Pilipino sa panahon ng digmaan. (AP6KDP-IIg-8)
KONSEPTO
Ilan sa mga paraan ng mga Pilipino ng pagpapakita ng pagmamahal sa bayan
sa panahon ng digmaan ang sumusunod:
1. Pakikipaglaban para sa kalayaan ng bansa gamit ang armas
Maraming Pilipino ang sumapi sa kilusang Katipunan, gerilya at
HUKBALAHAP. Ninais ng mga ito na wakasan ang pananakop ng mga dayuhan sa
ating bansa. Ang ilan sa kanila ay naglagi sa mga kabundukan, kagubatan at
malalayong pook. Sinasalakay nila ang mga garrison ng mananakop. Sinasamsam
din nila ang mg armas ng mga kalaban na siyang ginagamit nila sa pakikipaglaban.
Ang ilan sa kanila ay nagbuwis ng buhay sa pagtatanggol sa bansang Pilipinas.
2. Pagbubuwis ng buhay para sa Inang Bayan
Ipinamalas ng maraming bayaning Pilipino ang pagmamahal sa bayan sa
pamamagitan ng pagbubuwis ng kanilang mga buhay. Ilan sa mga Pilipinong ito ay
sina Andres Bonifacio, Gregorio del Pilar, Diego Silang maging ang mga
kababaihang sina Teresa Magbanua, Gabriel Silang at marami pang iba.
Higit na matagumpay ang komisyong ito kaysa sa Komisyong Schurman sapagkat
naipasa nito ang sumusunod:
1. Pagtatatag ng Pamahalaang Sibil kapalit ng Pamahalaang Militar.
2. Pagtatatag ng Pamahalaang Lokal, Serbisyo Sibil at Konstabularyo ng Pilipinas.
3. Pagganap bilang tagapagpamayapa at tagapagbatas.
4. Paglalaan ng pondo na may halagang 2 milyon para sa paggawa ng mga
tulay at daan.
5. Pagtatatag ng libreng pag-aaral sa elementarya at paggamit ng wikang
Ingles sa mga paaralan.
6. Paghihiwalay ng kapangyarihan ng simbahan at estado.
2. Pamahalaang Sibil (1901 – 1935)
` Ang Spooner Ammendment ay batas na nagtatakda ng karapatan sa pangulo
ng Estados Unidos na magtatag ng pamahalaang sibil sa Pilipinas. Sa bisa nito,
binuwag ang pamahalaang militar sa Pilipinas na nagtagal din ng tatlong taon.
Ang pamahalaang sibil ay itinatag noong Hulyo 4, 1901 at si William H.
Taft ang unang gobernador sibil. Siya ang may kapangyarihan bilang tagagawa at
tagapagpasunod ng batas kaya siya rin ang pinuno ng Philippine Commission. Sa
pag-iral ng pamahalaang sibil, napalapit sa damdamin ng mga Pilipino si Taft dahil sa
kanyang makataong pamumuno. Ang kanyang patakarang “Ang Pilipinas ay Para sa
mga Pilipino” ang siyang
 United States Armed Forces in the Far East (USAFFE)
nagbigay daan na makuha ni Taft ang paggalang at paghanga ng mga Pilipino.
Naitatag ang United States Armed Forces in the Far East (USAFFE)
Marami mang pagsubok at suliranin ang kinaharap sa ilalim ng kanyang
noong Hulyo 1941 sa pangunguna ni Hen. Douglas MacArthur. Ito ay binubuo ng
pamumunuan, ito ay hindi naging hadkang upang mapabuti niya ang kalagayan ng
pwersang Pilipino at Amerikano
bansa.
Sa panahon ng mga pagbobomba at paglusob ng Hapon, buong giting na lumaban ang
puwersa ng USAFFE. Ngunit dahilan sa lakas ng puwersa nang papalapit na hukbo ni
Ilan sa mga ipinangako ni Taft sa ilalim ng Pamahalaang Sibil ay ang mga
Heneral Homma, napagtanto ni Heneral MacArthur na mawawalang saysay lamang
sumusunod:
ang pagtatanggol dito at maaaring magapi ang Pilipinas kung magpapatuloy sila sa
1. Pagpapatigil ng labanan, pagsusulong ng kapayapaan, at pagpapatatag ng
paglaban.
Pamahalaang Lokal
Umatras ang puwersang USAFFE sa Bataan nang mabigong hadlangan ang pag-
2. Pagpapalaganap ng islogan na “Ang Pilipinas ay Para sa mga Pilipino.”
abante ng mga Hapones.
3. Pagpapahalaga ng mga karapatang sibil at pagsasanay sa malayang
pamahahala sa sariling bansa.
4. Pagpapaunlad ng edukasyon at sanitasyon sa Pilipinas
5. Paghihikayat sa mga Amerikano na magnegosyo sa Pilipinas.

Ang Komisyon ng Serbisyo Sibil ay pinagtibay noong SEtyembre 19, 1900.

Itinadhana nito ang pagbibigay ng pagsusulit sa sinumang nais maglingkod sa
pamahalaan. Maaaring makapagtrabaho bilang serbisyo publiko ang sinumang
makapapasa sa pagsusulit.
Hapones kabilang ang mga kababaihang naging biktima ng karahasan ng mga
dayuhan.
Maraming pangkat ng mga gerilya ang nabuo sa iba’t ibang dako ng
Pilipinas. Militar at sibilyan ang ilan sa mga naging lider nito. Kabilang ang mga
sumusunod:
1. Tomas Confessor, sibilyang lider ng Panay,
2. Koronel Macario Peralta, lider militar ng Panay
3. Koronel Ruperto Kangleon mula sa Leyte.
4. Tomas Cabili at Salipada Pendatun ng Mindanao
5. Wenceslao Q. Vinzons at Marcos V. Agustin ng Luzon
HUKBALAHAP – HUKBONG BAYAN LABAN SA HAPON
Maraming mga magsasaka ang nakaranas ng pagpapahirap ang mga Haones
ang nagkabuklod buklod at nagpasiyang bumuo ng isang kilusan na lalaban sa
kalupitan ng mga ito. Sa pamumuno nina Luis Taruc, kasama sina Jesus Lava at
Jose Banal, naitatag ang Hukbong Bayan Laban sa Hapon o HUKBALAHAP.
Binubuo ito ng mga magsasakang handang mangalaga sa kanilang mga sakahang
kinakamkam ng mga Hapones. Naging tagapangalaga rin sila ng katahimikan ng
kanilang mga bayan.
Mga Patakarang Ipinatupad ng Estados Unidos sa Pilipinas
PULITIKA
Nahirapan ang mga Amerikano na pamahalaan ang mga Pilipino dahil
nahahati ang mga ito sa dalawang pangkat, ang pangkat ng maka-Amerikano na
tinatawag na Federalista. Ito ay pinamumunuan ni Trinidad Pardo de Tavera.
Naitatag ang Partido Federal noong Disyembre 23, 1900 kung saan isa ang Partido sa
nangangampanya para sa kalayaan ng bansa sa takdang panahon maging ang gawing
estado ng Estados Unidos ang Pilipinas kaysa maging kolonya nito. Samantala ang
pangkat na laban sa Estados Unidos o tinatawag na Pangkat Nacionalista ay
pinamumunuan nina Cecilio Apostol at Macario Sakay. Ang partidong ito ang
nagtataguyod ng lubusang pagsasarili ng mga Pilipino.
PAGSUPIL NG NASYONALISMONG PILIPINO
Sapagkat pagtuloy pa rin ang pag-aaklas ng maraming Pilipino,nabahala ang
mga Amerikano. Upang masupil ang mga pag-aaklas at paglaban ng mga Pilipino,
nagpatupad ang mga Amerikano ng mga batas at patakaran na nagpaparusa sa mga
Pilipinonvg patuloy na lumalaban sa Estados Unidos.
Mayroong dalawang patakaran ang mga Amerikano, ang kooptasyon at Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto:
pasipikasyon. Sa Patakarang Kooptasyon, hinihikayat ng mga Amerikano ang Naipaliliwanag ang pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa kalayaan laban
pakikipagtulungan ng mga Pilipino tungo sa pagtatatag ng bagong pamahalaan sa sa mga Hapon. (AP6KDP-IIf-7)
ilalim ng Estados Unidos. Sinuman maging kakampi ng mga Amerikano ay bibigyan
ng proteksyon. KONSEPTO
GERILYA
Matapos ang pagbagsak ng Bataan at Corregidor sa kamay ng mga Hapones,
Samantala, tuwiran namang nilabanan ng mga Amerikano ang mga
hindi pa rin natapos ang labanan sa pagitan ng dalawa. Ang mga sundalong Pilipino,
rebolusyonaryong Pilipino sa pamamagitan ng Patakarang Pasipikasyon. Kaugnay
sa halip na sumuko, ay namundok at ipinagpatuloy ang pakikipaglaban nang palihim.
ng patakarang ito, nagpatupad ang pamahalaang kolonyal ng mga Amerikano ng mga
Bumuo sila ng mga pangkat na tinatawag na gerilya at mula sa mga bulubundukin at
batas na tuwirang sumusupil sa nasyonalismong Pilipino.
mga ilang lugar, nagsagawa ng mga pagtatambang sa mga Hapones . Layunin ng mga
Pilipino na lusubin ang mga garrison, patayin ang mga sundalo at opisyal na
1. Batas sa Sedisyon (Sedition Law) - nakasaad sa batas na ito na sinumang
Hapones, palayain ang mga nakakulong at salakayin ang mga istasyong militar.
tutuligsa sa anumang may kaugnayan sa Estados Unidos ay parurusahan ng
Gayundin, layunin nilang sirain ang mga kagamitan at manguha ng mga bala at armas
pagkakabilanggo o kamatayan. Isa sa mga Pilipinong naging biktima ng batas na ito
na gagamitin sa paglaban sa mga Hapones.
ay si Juan Abad dahil sa kanyang isinulat na dulang Tanikalang Ginto na pumaksa
Lumaki ang bilang ng mga gerilya dulot ng kalupitan ng mga Hapones.
sa rebelyon. Gayundin si Aurelio Tolentino sa kanyang dulang, Kahapon, Ngayon
Nagsama-sama ang mga maliliit na pangkat ng mga gerilya mula sa iba’t ibang panig
at Bukas kung saan niyurakan niya ang bandilang Amerikano. Sina Teodoro Kalaw
ng bansa. Nadagdagan ang puwersa ng mga gerilya nang sumapi na ang mga sibilyan
at Martin M. Ocampo na kapwa patnugot ng pahayagang El Renacimiento ay
at ibang opisyal na nagkukunwaring tumutulong sa Hapon. Namundok ang mga
nasakdal sa salang paninirang-puri dahil sa pagkakalathala ng artikulong “Aves de
mamamayang hindi na makatiis sa pagpapahirap ng mga
Rapiňa”.
ang salapi sa pagdami ng bilang nito, ang maliliit na bilihin ay nagkakahalaga ng
bayong-bayong na piso.
Naging mahina ang industriya at kalakalan. Maraming tanggapang
pambayan at pribado ang nagsara. Dahil sa sobrang hirap ng buhay, nagkaroon ng
economy of survival sa bansa kung saan gumawa ng paraan ang mga Pilipino para
lamang mabuhay. Marami ang naging abala sa buy and sell. Natutong magbenta ng
mga pekeng produkto na sinasabi nilang stateside o gawang Amerika ngunit hindi
naman.
Upang masolusyunan ang kakulangan sa pagkain at isyu ng inflation,
kinontrol ng pamahalaang militar ang galaw ng mga pagkain at iba pang pangunahing
pangangailangan. Binubuo nito ang PRIMCO (Philippine Prime Commodities
Distribution Control Association). Ang mga pangunahing produkto ay sapilitang
binibili ng pamahalaan sa mga manggagawang Pilipino. Ang PRIMCO ay
nagrarasyon sa mga tahanan ng mga nabiling pangunahing pangangailangan sa mas
mababang halaga. Ang mga programang ito, bagama’t mabuti ang layunin ay hindi
lubos na nakatutulong upang malutas ang suliranin ng bansa, sa halip ay lalong
nagdiin sa kabuhayan ng mga Pilipino sapagkat karamihan sa mga produktong
kinukuha sa mga manggagawang Pilipino ay hindi naman nababayaran nang tama,
kaya masasabing sapilitan at hindi makatarungan ang pagbili ng pamahalaan.
2. Batas sa Brigansya (Brigandage Act) – batas na ipinatupad noong 1902 kung
saan ituturing ang mga gerilya o rebelde bilang mga tulisan o banta sa kapayapaan.
Ang sinumang kasapi ng mga gerilyang kilusan ay pintawan ng 10 hanggang 20
taong pagkakakulong. Isa sa mga Pilipinong naparusahan ay si Macario Sakay.
3. Batas sa Rekonsentrasyon (Reconcentration Act) - batas na dagliang
naghahalughog sa mga bayang mayroong napapaulat na mga gerilya. Sa bisa ng
batas na ito, parurusahan ang mga gerilya at isa si Miguel Malvar sa mga Pilipinong
naparusahan nito.
4. Batas sa Bandila (Flag Law) – ito ay batas na nagbabawal sa paggamit ng
bandila o anumang simbolo ng nasyonalismong Pilipino o anumang tumutuligsa sa
anumang kaugnay ng Estados Unidos.
Sa kabila ng mahigpit na batas at patakarang ito, marami pa ring Pilipino ang
matigas na lumaban sa mga Amerikano. Karamihan sa kanila ay mga manunulat na
nagpakita ng nasyonalismo sa kanilang mga katha, kabilang sina Juan Matapang
Cruz, Patricio Mariano at Severino Reyes.
Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto: Hindi ganap na nakuha ng mga Hapones ang pakikiisa ng mga Pillipino.
Naipaliliwanag ang mga pagsusumikap ng mga Pilipino tungo sa pagtatatag Bunga nito, itinatag ng mga mananakop ang Makabayang Katipunan ng mga
ng nagsasariling pamahalaan (AP6KDP-IId-3) Pilipino (MAKAPILI). Ito ay binubuo ng mga Pilipinong panig sa mga Hapones.

KONSEPTO: Mag Pagbabagong Naganap sa Panahon ng Pananakop ng mga Hapones

MGA BATAS AT PATAKARAN SA PAGSASARILI NG PILIPINAS Dumanas ng matinding hirap ang mga Pilipino sa ilalim ng pananakop ng
1. Philippine Organic Act of 1902 o Philippine Bill of 1902 o Batas Cooper mga Hapones. Dulot ng digmaan, nagkaroon ng war economy o ekonomiyang
Ito ang unang pormal na dokumentong nagsasaad ng patakaran ng Estados pandigmaan na nagbunsod ng pagkakaroon ng kakulangan sa mga pangunahing
Unidos sa Pilipinas bilang teritoryo nito. Akda ni Henry Allen Cooper ang batas na produkto lalo na ang mga inaangkat pa sa ibang bansa. Ang produksyon ay bumaba
ito kaya tinagurian din itong Batas Cooper na pinagtibay noong Hulyo 1, 1902. dahil sa pagkasira ng mga taniman at sakahan. Higit pang lumala ang suliranin ng
Itinuturing na ang batas na ito ang unang hakbang sa pagbibigay ng Estados Unidos ganap na makontrol ng pamahalaang militar ang ekonomiya ng Pilipinas. Pinatigil ng
sa mga Pilipino upang pamahalaan ng Pilipinas ang sariling bansa. Ilan sa mga mga Hapones ang pag-aangkat ng mga produkto at ipinasara ang maraming industriya
probisyon ng batas na ito ay: at pagawaan. Ang mga gawaing pangkabuhayan ay itinuon na lamang sa kanilang
a. pagkakaroon ng talaan ng mga karapatan tulad ng kalayaan at karapatan na mga pangangailangan. Subalit hindi sumapat ang lokal na produksyon, bunga nito ay
magpahayag, karapatang hindi mabilanggo dahil sa pagkakautang, pagiging nagtaasan ang presyo ng mga bilihin.
pantay sa harap ng batas, at kalayaan mula sa pagkakaalipin.
b. pagtatatag ng Asamblea ng Pilipinas o Sangay Pambatasan ng bansa Higit pang lumala ang kalagayan ng ekonomiya ng bansa ng umiral ang
c. pagkakaroon ng dalawang Pilipinong kasapi sa komisyon ang maaaring ipadala salaping tinawag ng mga Pilipino na Mickey Mouse Money sapagkat wala itong
bilang kinatawan ng Pilipinas sa Kongreso ng Estados Unidos kung saan halaga. Milyon-milyong piso ang inilimbag na pera sa bawat buwan. Dahil halos
nahirang sina Benito Legarda, Sr. at Pablo Ocampo. wala nang halaga
binigyang-halaga ang tungkulin at pananagutan ng mga mamamayan kaysa kanilang
mga karapatan at kalayaan. Gayundin, ang Saligang Batas ng 1943 ay nagtatadhana
ng isang kamara ng lehislaturang ang mga kinatawan ay pinili at naihalal noong
Setyembre 20, 1943. Si Jose P. Laurel ang nahalal na Pangulo ng Ikalawang
Republika. Ginanap ang inagurasyon ng bagong tatag ng republika noong Oktubre
14, 1943. Dito inihayag ni Jorge Vargas ang pagwawakas ng pangasiwaang militar
ng mga Hapones.
Sa kabila ng paggawad ng kasarinlan ng mga Pilipino, ang Pilipinas ay
pinalagda pa rin sa Pact of Allegiance kung saan ang mga Pilipino ay kailangang
makipagtulungan para sa matagumpay nitong pakikidigma at pakikiisa sa Greater
East Asia Co-Prosperity Sphere. Nanatili pa rin ang mga karapatan ng matataas na
opisyal na Hapones at namalagi pa rin sa pamahalaan ang mga tagapayong militar ng
Japan.
Para sa mga Pilipino, ang Ikalawang Republika ay hindi isang tunay na
republika sapagkat ito ay ipinakikilos pa rin ng mga Hapones. Kagustuhan lamang
ng mga Hapones ang pinaiiral. Bunga ng pangyayaring ito, ang republikang
itinaguyod ng mga Hapones ay tinawag na Puppet Republic. Gayunpaman, nagsikap
si Pang. Laurel na matugunan ang mga pangangailangan sapagkat limitado lamang
ang kanyang maaaring gawin bilang pangulo ng bansa.
2. Asamblea ng Pilipinas
Sa pagkakatatag ng Asamblea ng Pilipinas, naglalayon itong gumawa ng mga
batas para sa mga Pilipino. Ito ang naging unang hakbang upang maisakatuparan ang
pagsasarili ng bansa. Naganap ang halalan noong Hulyo 30, 1907 kung saan nagwagi
ang Partido Nacionalista. PInasinayaan ito noong Oktubre 16, 1907 sa Grand
Opera House. Naging tagapagsalita ng Asamblea o Ispiker si Sergio Osmeňa, Sr. at
si Manuel L. Quezon naman ang pinuno ng higit na nakararaming kasapi o Majority
Floor Reader. Ilan sa naisakatuparan ng Asamblea ng Pilipinas ay ang pagtatatag ng
Philippine National Bank at pagpapatibay ng Batas Gabaldon 1907 na nagbibigay
ng P1,000,000 na pondo para sa pagpapagawa ng mga paaralan sa buong bansa.
Napagtibay din ang mga batas tungkol sa pagpapaunlad ng sistema ng transportasyon
at komunikasyon kasama din ang batas tungkol sa sakahan tulad ng patubig at
bangkong pansakahan.
3. Philippine Autonomy Act of 1916 o Batas Jones
Ang Philippine Autonomy Act of 1916 o Batas Jones ay akda ni
Kongresista William Atkinson Jones. Ito ay ipinasa ng Kongreso ng Estados
Unidos at nilagdaan ni Pang. Woodrow Wilson noong Agosto 29, 1916. Nakasaad sa
batas na ito na ang kasarinlan ay igagawad sa mga Pilipino kapag mayroon na silang
matatag na pamahalaan. Itinakda rin ng batas ang sumusunod:
a. Pagkakaroon ng Talaan ng mga Karapatan. Nakapaloob dito ang karapatang
mabuhay, karapatang maghangad ng
kaligayahan, at karapatang magkaroon ng kalayaan sa relihiyon, pananalita at
pagtitipon-tipon.
b. Pagpapatuloy ng pagpapadala ng dalawang Pilipino sa Kongreso ng
Estados Unidos upang katawanin ang Pilipinas.
c. Pagtatatag ng lehislatura na may dalawang kapulungan – ang Senado at ang
Kapulungan ng mga Kinatawan.
4. Mga Misyong Pangkalayaan
4.1. Wood-Forbes Mission
Noong Mayo 4, 1921, nagpadala si Pangulong Harding ng misyon na siyang
susuri sa tunay na kalagayan ng Pilipinas na pinangungunahan nina Gob. Hen.
William C. Forbes at Leonard Wood. Ayon sa rekomendasyon ng misyon ay hindi
pa nararapat na ibigay ang kasarinlan ng Pilipinas dahil hindi pa sapat ang
napakaikling panahon upang ipagkaloob ang hinihinging kalayaan ng mga Pilipino at
ayon sa pagsusuri ay bumaba din ang ekonomiya at paggawa ng bansa dahil sa hindi
maayos na pangangasiwa ng dating pangulo.
4.2. Misyong Os-Rox
Nagpadala muli ng misyong pangkalayaan ang Pilipinas sa Estados Unidos.
Ang misyong ito ay pinamunuan nina Sergio Osmeña, Sr at Manuel Roxas at
kinilala sa tawag na Misyong Os-Rox. Isa ang misyong ito na nagkamit ng mabuting
bunga. Sumang-ayon na ang Estados Unidos na ibigay ang kasarinlan ng Pilipinas,
hindi dahil sa pagkakaroon ng matatag na pamahalaan, sa halip ay
Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto:
Nasusuri ang mga patakaran at resulta ng pananakop ng mga Hapones.
AP6KDP-IIf-6)
KONSEPTO
Pinangakuan ng mga Hapones ang mga Pilipino na bibigyan ng kalayaan ang
Pilipinas kung ito ay makikiisa sa patakaran nilang Greater East Asia Co-
Prosperity Sphere. Isa itong propaganda upang mapairal ang imperyalismo ng
Japan sa Silangang Asya.
Inatasan si Jorge Vargas na itatag ang KALIBAPI (Kapisanan sa
Paglilingkod sa Bagong Pilipinas), kapalit ng lahat ng mga partido-pulitikal na
umiiral. Binuo ang KALIBAPI ang Preparatory Commission for Philippine
Independence o PCPI at ang naging pangulo nito ay si Jose P. Laurel. Ang PCPI
ay naatasang balangkasin ang saligang batas para sa itatatag na Ikalawang Republika
ng Pilipinas. Nabuo ang saligang batas noong Hulyo 10, 1943 at ito ay nilagdaan ng
mga kasapi ng PCPI noong Setyembre 14, 1943 at pinagtibay naman ito ng
KALIBAPI.
Ang Saligang Batas ng 1943 ay sinulat sa wikang Pilipino at wikang Ingles.
Itinatadhana sa Saligang Batas ang pagkakaroon ng tatlong sangay ng kapangyarihan
ng pamahalaan. Binigyang-diin din ang kapangyarihan ng Hapon sa Pilipinas sa
ilalim ng programang Greater East Asia Co-Prosperity Sphere. Higit na
Martsa ng Kamatayan (Death March)
Isang araw matapos ang pagbagsak ng Bataan, habang patuloy ang
pagtatanggol ng mga natirang sundalo ng USAFFE sa Corregidor, sapilitang
pinalakad ng mga Hapones ang libo libong sundalong Pilipino at Amerikano mula
Mariveles, Bataan hanggang Camp O’Donnell sa Capas, Tarlac. Sa gitna ng
matinding init, hirap, at panghihina ay walang awa silang pinalakad, pinalo ng baril,
at binabayoneta kapag hindi makasunod. Tinatayang nasa 7,000 hanggang 10,000
kawal ang namatay sa martsang ito. Ang Death March itinuturing na pinakamalupit
na pagpapahirap na ginawa ng mga Hapones sa kanilang pakikidigma.
LABANAN SA CORREGIDOR
Noong Abril 29, 1942, walang tigil na pagbomba ang ginawa ng mga
Hapones sa mga Pilipinong kasalukuyang nasa Corregidor. Bilang ganti, ibinuhos ng
mga sundalong Pilipino at Amerikano ang lahat ng kanilang makakaya sa
pagtatanggol ng Corregidor subalit hindi sila nagtagumpay. Nagapi pa rin sila ng
mga Hapones. Kaya noong Mayo 6, 1942, ang Corregidor bilang huling tanggulan
ng bansa laban sa mga Hapones ay isinuko na. Ang pangyayaring ito ang nagsilbing
hudyat sa mga Pilipino na tuluyan ng nasakop ng mga Hapones ang ating bansa.
upang hind maging pabigat ang Pilipinas sa kanilang pamahalaan. Sa panahong ito,
kinahaharap ng Estados Unidos ang tinaguriang “Great Depression” – isang krisis
pang-ekonomiya na nakaapekto hindi lamang sa Estados Unidos kung hindi maging
sa mga bansang may kaugnayang ekonomiko sa Estados Unidos. Nagtagumpay ang
Misyong Os-Rox at naiuwi sa bansa ang Batas Hare-Hawes-Cutting noong Enero 17,
1933.
5. Batas Hare-Hawes-Cutting
Ito ay ipinanukala nina Butler Hare, Harry B. Hawes at Bronson M.
Cutting. Itinatakda ng Batas Hare-Hawes-Cutting ang pagkakaloob ng kasarinlan
sa Pilipinas pagkatapos ng pagtatatag ng sampung taong Pamahalaang Komonwelt sa
bansa. Nakatadhana din ang pananatili ng base militar sa Pilipinas, mahigpit na
pandarayuhan sa mga Pilipino ng Estados Unidos, at ang pagpapahintulot na
makapasok ang mga Amerikanong produkto sa Pilipinas na walang taripa o buwis at
pagkalipas lamang ng sampung taon ipagkakaloob ang kalayaan at saka na lamang
magbabayad ng buwis ang Estados Unidos.
6. Batas Tydings-McDuffie
Hindi sinang-ayunan ni Manuel L. Quezon ang ilang mga probisyong
nakapaloob sa iniuwing batas ng Misyong Os-Rox. Ayon kay Quezon ay hindi
makatarungan ang mga nakasaad na probisyon para sa bansa at mga mamamayan
nito. Ang pagtutol ni Quezon ay nanalo sa kapulungan ng lehislatura kung kaya’t
siya ay
 pagkain ng mga Pilipino. Pinagmalupitan at nilapastangan nila ang mga Pilipino.
nagtungo sa Estados Unidos upang baguhin ang ilang mga probisyon at maging
Malaking hirap at dusa ang dinanas ng mga kababayan natin sa kamay ng malulupit
kapaki-pakinabang sa parehas na panig.
na Hapones.
Ang Batas Tydings-McDuffie ay pinangunahan nina Senador Millard E.
Tydings at John McDuffie at nilagdaan ni Pang. Franklin D. Roosevelt noong Marso
Labanan sa Bataan
24, 1934 at pinagtibay ng Senado ng Pilipinas noong Mayo 1, 1934. Nakasaad sa
Ganap na nasakop ng mga Hapones ang Maynila noong Enero 2, 1942.
Batas Tydings-McDuffie na para maihanda ang bansa sa pagsasarili ay kailangan ang:
Umatras ang pinagsamang puwersa ng mga Amerikano at Pilipinong sundalo na mas
a. pagtatatag ng Pamahalaang Komonwelt sa Pilipinas sa loob ng sampung
kilala rin bilang mga USAFEE (United States Armed Forces in the Far East) sa
taon
pamumuno ni Heneral Douglas MacArthur at nagtungo sa Bataan habang inilipat sa
b. pagtatatag ng kumbensyon para sa pagbabalangkas ng saligang batas
Isla ng Corregidor ang Pamahalaang Komonwelt.
c. pagkakaroon ng plebesitong magpapatibay sa Saligang Batas
d. pagkakaroon ng halalan para sa Pamahalaang Komonwelt
Noong Pebrero 20, 1942, tumakas si Pang, Manuel L. Quezon kasama ang
e. pagtatakda ng Hulyo 4, 1946 bilang araw ng pagpapahayag sa kalayaan ng
kaniyang pamilya. Mula sa Corregidor, nagtungo sila ng Estados Unidos. Noong
Pilipinas
Marso 11, 1942, lumikas din si Hen. MacArthur mula Corregidor at nagtungo sa
Saligang Batas ng 1935 Australia at sinambit ang linyang “I shall return”. Humalili si Heneral Jonathan
Ang mga delagado sa Kumbensyong Konstitusyunal ay inihalal ng mga Wainwright kay Heneral MacArthur bilang pinuno ng depensa na magtatanggol ang
mamamayan noong Hulyo 10, 1934. Naging pangulo ng Kumbensyon si Claro M. ating bansa.
Recto. Binalangkas ang Saligang Batas ng 1935 o Konstitusyon ng 1935 mula Hulyo
10, 1934 hanggang Pebrero 8, 1935. Nilagdaan ito ng mga kinatawan sa Dahil sa sunod sunod na pag-atake ng mga Hapones sa Bataan, gayundin ang
Kumbensiyon noong Pebrero 19, 1935 at dinala nina Quezon, Osmeña, at Roxas sa pagkaubos ng kanilang suplay ng pagkain, gamot at armas, isinuko ni Hen.
Estados Unidos para lagdaan ni Pang. Roosevelt. Wainwright ang Bataan at tuluyan itong bumagsak noong Abril 9, 1942.
Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto: Ang paglagda ni Pang. Roosevelt sa Konstitusyon ng 1935 ay ipinagbunyi ng mga
Natatalakay ang mga layunin at mahahalagang pangyayari sa pananakop ng Pilipino. Noong Mayo 14, 1935, sinang-ayunan ng mga Pilipino ang Konstitusyon sa
mga Hapones (AP6KDP-IIe-5) pamamagitan ng isang plebisito. Ito ang unang pagkakataon na ang kababaihan ay
Hal. - Pagsiklab ng digmaan bumoto. Ginanap ang halalan para sa mga mamumuno sa bagong pamahalaan noong
- Labanan sa Bataan Setyembre 17, 1935. Ang nanalo bilang pangulo ay si Quezon, laban sa ibang mga
- Death March kandidato na sina Osmeña at Roxas. Ang nahalal na pangalawang Pangulo ay si
- Labanan sa Corregidor Osmeña.

KONSEPTO:
Ang Pagbomba sa Pearl Harbor at Maynila
Naganap noong Disyembre 7, 1941, sa utos ng Hukbong Imperyal ng
bansang Hapon, binomba at pinasabog ang Pearl Harbor sa Hawaii, ang
pangunahing base militar ng US at Pacific. Ang pangyayaring ito ang simula ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Kasabay ng pagbombang ito, inaatake na rin ng
mga Hapones ang mga base militar ng Amerika sa Davao, Baguio at Aparri. Winasak
nila ang mga kagamitang militar, kasama na ang mga eroplanong pandigma nito. Sa
pangambang madamay at tuluyang mawasak ang Maynila, ipinahayag ni Heneral
Douglas MacArthur noong Disyembre 26, 1941 na bukas na lungsod o “Open
City” ang Maynila. Ang pahayag na ito ni MacArthur ang naisip niyang paraan
upang maiwasan ang higit at malaking pagkapinsala sa lungsod. Sa pagiging bukas na
lungsod ng Maynila madali nang nakapasok ang mga Hapones dito. Ginawa nila ang
lahat ng pamiminsalang kaya nilang gawin tulad ng pagsira nila sa mga radyong
shortwave, inagaw ang mga sasakyan, tirahan, at
 Nakilala at kinahiligan din ng mga Pilipino ang mga pagkaing tulad ng
Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto:
hamon, hotdog, sausage, beef steak, hamburger, cookies, sandwiches at pagkain ng
Nasusuri ang pamahalaang Komonwelt (AP6KDP-IId-4)
tinapay bilang kapalit ng kanin. Maging ang pag-inom ng softdrinks, beer, whiskey at
iba pang matatapang na alak ay natutuhan ng mga Pilipino sa mga Amerikano.
KONSEPTO:
Ang pagpapatibay ng Batas Tydings-McDuffie ang naging wakas ng
Gayundin, ipinakilala rin ang mga kagamitang nagpagaan ng mga gawaing-
mapayapang pakikibaka ng mga Pilipino para sa kalayaan. Sa pagtatatag ng
bahay tulad ng refrigerator, floor polisher, washing machine, vacuum cleaner at
pamahalaang Komonwelt, nagbigay ito ng bagong pag-asa sa mga Pilipino tungo sa
marami pang iba. Ang panonood ng sine, paglalaro ng bowling, billiards, basketball,
bagong panahon sa kasaysayan ng bansa.
baseball, softball at football gayundin ang pagsasayaw ng chacha, bogie, rhumba,
Ang Pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas ay alinsunod sa Batas Tydings-
foxtrot at iba pa.
McDuffie na pagtatatag ng 10 taong malasariling pamahalaan na opisyal na
ay kinahiligan ng mga Pilipino. Dahil sa mga pagbabagong naganap at ginawa ng
nagsimula matapos mabalangkas at mapagtibay ang Saligang Batas 1935 na tatagal
mga Amerikano, madali nilang nakuha ang loob ng mga Pilipino.
hanggang 1946. Ito ang magiging panahong tradisyunal bilang paghahanda sa ganap
na kalayaan at soberanya na ipinangako ng Batas Jones.
Noong Nobyembre 15, 1935 ay pinasinayaan ang Pamahalaang Komonwelt.
Nahalal na pangulo si Manuel L. Quezon at Sergio Osmeña,Sr bilang pangalawang
pangulo. Sa harap ng halos kalahating milyong Pilipino na nagtipon sa Sunken
Garden sa Maynila ay nanumpa sila sa harap ni Punong Mahistrado Ramon Avanceña
ng Korte Suprema ang dalawang nagwagi sa naganap na halalan noong Setyembre
17, 1935. Ang pagkapanalo nila ay siyang hudyat sa pagsasarili ng mga Pilipino
tungo sa kalayaan.
E. RELIHIYON Mga Pagbabagong Nagawa ng Pamahalaang Komonwelt
Ang relihiyong Protestantismo ang isa sa mga naging ambag ng mga 1. Pambansang Wika
Amerikano sa Pilipinas. Pastor ang nagsisilbing pinuno ng relihiyon. Pinairal ng Pinatupad ng Asamblea ng Pilipinas ang Commonwealth Act No. 184 noong
mga Amerikano ang paghihiwalay ng simbahan at estado at maging ang pagkakaroon Nobyembre 13, 1936 na naglalayong paunlarin ang pambansang wika ng Pilipinas
ng kalayaan sa pagpili ng sariling relihiyon. Dahil dito, dumami ang sekta ng gayundin ang pagtatatag ng Surian ng Wikang Pambansa. Pinagtibay ng Batas
Protestantismo tulad ng Baptist, Evangelical, Methodist at iba pa. Naitatag din ang Komonwelt Blg. 570 na nagtadhana na simula sa Hulyo 4, 1946, ang wikang
simbahang Iglesia Filipina Independiente noong Oktubre 23, 1899 sa pamumuno ni Filipino ay ang opisyal na wika ng bansa. Dahil sa panunungkulan ni Manuel L.
Padre Gregorio Aglipay. Quezon naganap ito, tinaguriang siyang Ama ng Wikang Pambansa.
2. Mga Panlipunang Pagbabago
F. PAMUMUHAY a. Itinatag ng pamahalaan ang sangay ng Serbisyo Sibil na siyang mangangalaga sa
Nabago rin ang uri ng pamumuhay ng mga Pilipino. Napalitan ng mga kapakanan ng lahat ng mga nagtatrabaho sa pamahalaan
bungalow, apartment at mga konkreto ang mga bahay na yari sa pawid at kawayan. b. Pagtatakda ng 8-Hour Labor Law kung saan ang mga manggagawa ay
Maging ang paggamit ng flush sa mga palikuran ay nauso rin. magbibigay ng serbisyo sa loob ng walong oras lamang.
c. Pagpapatupad ng Minimum Wage Law o batas para sa kaukulang sahod
Dahil sa matinding impluwensya ng mga Amerikano sa ating bansa tinawag para sa manggagawa.
nila ang mga Pilipino bilang mga Little Brown Americans. Nagbago ang anyo, hilig d. Pagtatadhana ng Tenant Act o Batas Kasama sa pagitan ng may-ari ng lupa at
at pamumuhay ng mga tao dahil sa impluwensya ng mga Amerikano. Natutuhan ng kasama.
mga kalalakihan ang pagsusuot ng polo shirt, amerikana at kurbata samantalang e. Pagtatadhana ng Court of Industrial Relations na susuri sa mga suliranin ng
pagsusuot naman ng bestida, sapatos na may takong at pati na rin ang paggamit ng mga manggagawa at kapitalista.
make-up at pabango para sa mga kababaihan. f. Pagbili ng pamahalaan ng mga lupang pansakahan at pamamahagi at pagbebenta
nito sa mga magsasaka sa mababang halaga
g. Pagtatalaga ng mga lugar pansakahan sa Mindanao
 makahawa at para lubusang mapaunlad ang sistema ng kalusugan ng mga Pilipino.
h. Pagtatatag ng Rural Progress Administration of the Philippines upang
Ipinag-utos ng mga Amerikano ang pagpapanatiling malinis ang katawan at
mapabuti ang mga kondisyon ng pamumuhay ng mga tao sa lalawigan
pagbibigay ng mga bakuna laban sa iba’t ibang uri ng sakit.
i. Pagtatadhana ng batas sa Public Defense Act o Pampublikong Tagapagtanggol na
nagbibigay ng libreng serbisyo ng pagtatanggol sa mga ordinary at
D. KOMUNIKASYON at TRANSPORTASYON
mahihirap na mamamayan.
Pinagtuunan din ng pansin ng mga Amerikano ang sistema ng komunikasyon
j. Pagpapatupad ng mga batas na mangangalaga sa karapatan ng kababaihan at
at transportasyon sa bansa. Ipinagawa ang mga lansangan at tulay upang higit na
kabataan.
mapabilis ang pagdadala ng mga produkto at serbisyo sa iba’t ibang panig ng bansa.
Nagkaroon ng iba’t ibang uri ng sasakyan tulad ng bisikleta, trak at motorsiklo
3. Patakarang Homestead
gayundin ang pagpapahaba ng mga riles ng tren, pahilaga at patimog ng Luzon upang
Binigyan ang mga Pilipino ng karapatang makakuha ng mga bahagi ng
pagdugtungin ang mga malalayong lugar na sentro ng komersyo, pulitika at kultura
lupang sakahan. Pinairal ang Homestead Law o Batas Sakahan na nagbibigay ng
ng Pilipina. Binuksan ang mga daungan para sa kalakalan dahilan upang dumami ang
karapatan sa sinumang Pilipinong makapagmay-ari ng hindi hihigit sa 24 na
mga sasakyang pandagat.
ektaryang lupang pansakahan. Ang lahat ng magmamay-ari ay inatasang
magparehistro ng lupa at binigyan ng titulo o Torrens Title bilang katibayan sa
Umunlad din ang sistema ng komunikasyon sa bansa. Natutuhan ng mga
ilalim ng Batas sa Titulo.
Pilipino ang paggamit ng telepono at telegrapong walang kawad (wireless telegraph)
Karamihan ng homestead ay nasa Mindanao. Ngunit nagkaroon ng suliranin
at ang paggamit ng radyo bilang isang paraan ng paghahatid ng balita. Bumilis rin
dito dahil sa paniniwala ng mga taga-Mindanao na ng lupang ibinabahagi ng
ang sistema ang paghahatid ng liham, telegrama at money order sa ilalim ng
Homestead Law ay sa kanilang mga ninuno. Dagdag pa rito, ang kawalan ng suporta
pamamahala ng kawanihan ng koreo sa panahon ng pananakop ng mga Amerikano.
ng pamahalaan para sa mahihirap na magsasakang mapaunlad ang kanilang lupaing
sakahan na ipinagkaloob ng batas na ito. Karaniwang mayayamang magsasaka ang
talagang nakinabang dito.
pag-aaral, maaaring ipakulong ang mga magulang kapag hindi pinag-aral ang 4. Pagkilala sa Karapatan ng Kababaihang Bumoto
kanilang mga anak. Sa panahon ng Pamahalaang Komonwelt sa ilalim ng Saligang Batas ng 1935
Naging matagumpay ang edukasyon sa panahon ng mga Amerikano. Nakita ay pinagkalooban ng karapatang bumoto ang kababaihan alinsunod sa Women’s
ng mga Pilipino ang kahalagahan ng edukasyon subalit kasabay nito, higit naman na Suffrage Bill. Noong Abril 30, 1937, nangyari ang unang pagboto ng kababaihan
binigyang halaga ng mga Pilipino ang kulturang Amerikano kaya’t hindi gaanong upang malaman ang kanilang saloobin hinggil sa pagbibigay sa kanila ng karapatang
nabigyang-halaga ang pagmamahal sa sariling bansa at kultura. ito. Ang resulta ng halalan ang naging simula ng pagboto ng kababaihan tuwing
halalan.
C. KALUSUGAN AT KALINISAN Kabilang din sa karapatang ibinigay sa kababaihan ang pagpasok sa politika
Maging ang sistema ng kalusugan at sanitasyon ng mga Pillipino ay at panunungkulan sa anumang puwesto sa pamahalaan. Noong Disyembre 14, 1937,
binigyang-pansin ng mga Amerikano, itinatag ng mga ito ang Board of Public may kababaihang kumandidato upang mamuno sa iba’t ibang panig ng bansa.
Health o Lupon ng Kalusugan ng Bayan noong 1901 sa pamumuno ni Major Si Carmen Planas ang unang babaeng konsehal ng bansa. Si Elisa Ochoa
Frank S. Burns, ang Chief Surgeon ng mga Amerikano. Sa pamamagitan nito, ng Agusan naman ang unang babaeng nahalal sa Mababang Kapulungan ng
isinulong ng mga Amerikano ang pagsasaayos ng pampublikong kalusugan at Kongreso.
pagwawasto sa mga pamahiin at maling paniniwala ng mga Pilipino kaugnay sa
kalusugan. Tinuruan nila ang mga Pilipino ng wastong pagpapanatili ng kalinisan sa
sarili at pagkain. Nagpatayo ng mga klinika at ospital. kabilang na dito ang
pinakatanyag na ospital, ang Philippine General Hospital o PGH sa Maynila.
Ipinatayo rin ang Culion Leper Colony (CLC) para sa mga may ketong sa isla ng
Palawan. Sa pamamagitan ng makabagong medisina at paraan ng paggagamot sa mga
maysakit, nasugpo ang pagkalat ng mga nakahahawang sakit. Itinatag din ang
Quarantine Service upang mapigilan ang pagpasok ng mga epidemya sa Pilipinas.
Inilagay rin dito ang mga taong may nakahahawang sakit upang hindi na
 B. EDUKASYON
Pinakamahalagang Kasanayan sa Pagkatuto:
Pinakamahalagang pamana ng mga Amerikano sa bansa ang edukasyon.
Naipapaliwanag ang resulta ng pananakop ng mga Amerikano (AP6KDP-
Layunin nitong palaganapin ang demokrasya, pagtuturo ng wikang Ingles at
IId-4)
pagpapakalat ng kultura ng mga Amerikano.

KONSEPTO:
Sapilitan at libre ang pagpapapasok ng mga kabataan sa elementarya maging
Ang pagdating ng mga Amerikano sa bansa ang nagbigay sa mga Pilipino ng
ang mga aklat at kagamitang pampaaralan. Pinayagan rin ng mga Amerikano na
pag-asa para sa inaaasam na kalayaan sa kamay ng mga Espanyol. Subalit sa bisa ng
mag-aral ang mga batang babae at mahihirap na Pilipino gamit ang wikang Ingles.
Kasunduan sa Paris, nilinlang ang mga Pilipino sapagkat nagsimula namang maging
Thomasites ang nagsilbing mga unang guro ng mga Pilipino. Dumating sila sa
kolonya nito ang ating bansa. Bagamat nangako ang mga Amerikano ng isang
Pilipinas lulan ng barkong USS Thomas noong Agosto 23, 1901. Itinalaga sila sa
pamahalaang kikilala sa karapatan ng mga Pilipino sa pamamagitan ng Benevolent
iba’t ibang pampublikong paaralan upang magturo sa mga mag-aaral sa pagbasa,
Assimilation, nag-alinlangan naman ang mga Pilipino sa tunay na layunin ng mga
pagsulat at aritmetika.
Amerikano sa bansang Pilipinas. Sa loob ng mahigit na apatnapung taon na
Nagtayo rin sila ng mga pampublikong paaralan, maging ang mga paaralang
pananakop ng mga Amerikano, malaki ang naging pagbabago at epekto nito sa
normal, bokasyonal, pansakahan at pangangalakal. Sa bisa ng Education Act of 1901,
pamumuhay ng mga Pilipino.
itinatag ang Department of Public Instruction, ang kagawarang naatasang
mangasiwa sa sistema ng mga pampublikong paaralan sa Pilipinas. Nagpakita ng
A. DEMOKRASYA
husay ang mga Pilipino sa iba’t ibang larangan kung kaya’t pinag-aral sila ng mga
Ang pamahalang demokratiko ang uri ng pamahalaang ipinakilala ng mga
Amerikano sa Estados Unidos bilang mga pensionado o iskolar.
Amerikano sa Pilipinas. Ito ay kumikilala sa karapatan ng mga tao sa pamamagitan
Pinalabas ng Asamblea ng Pilipinas ang Batas Gabaldon na isinulat ni
ng pantay na pagtingin sa lahat, mayaman man o mahirap. Naipakilala ito sa bansa sa
Isauro Gabaldon, na tubong Nueva Ecija. Itinatakda ng batas na ito ang pagbibigay
pamamagitan ng pagbuo ng mga partido pulitikal at pagkakaroon ng halalaan na kung
ng tig-dalawang pampublikong paaralan ang bawat lalawigan sa bansa. Dahil
saan nagbigay ito ng karapatan upang malayang makapili ang mga tao ng mga
sapilitan at libre ang
mamumuno sa bansa.