Professional Documents
Culture Documents
Platonun Ruh Kuram
Platonun Ruh Kuram
net/publication/272984019
CITATIONS READS
11 1,715
1 author:
Mustafa Kaya
Afyon Kocatepe University
20 PUBLICATIONS 25 CITATIONS
SEE PROFILE
All content following this page was uploaded by Mustafa Kaya on 08 November 2018.
Özet
Bu çalşmada, Bat Felsefesinin en büyük düşünürlerinden biri olan
Platon’un ruh hakkndaki görüşleri açklanmaya çalşlmştr. Platon’a göre ruh
idealar dünyasndan yeryüzüne inmiştir ve tanrsal bir kaynaktan çkmştr. Ruhun
idealara yönelmiş akl yönü, akla uyan irade yönü ve ona uyan içgüdüsel yönü
olmak üzere üç yönü vardr. Akl, iradenin de yardmyla içgüdülerin zorlamasna
karş koymal; insan, ruhun asl yurduna dönmesi için gereğini yapmaldr. Platon,
ruhun ölümsüzlüğünü de, hatrlamaya, sonsuzluk bilgisine ve hayat idesine dayal
çeşitli metafizik kantlarla ispatlamaya çalşmştr.
Anahtar Kelimeler: Ruh, Beden, İdea, Madde, Form
Abstract
In this study which is one of the great thinkers of Western Philosophy of
Plato tried to explain their views about the soul. According to Plato, the world of
ideas of the soul and the divine source, the earth has decreased. Ideas oriented
mental aspect of the soul, the mind will wake up wake her instinctual aspect of
direction and three aspects to be. Intellect, will, with the help of insticts are put to
the dictate of the human soul, should the need to return to the original homeland.
Plato, in the immortality of the soul, remember, eternity based on the knowledge and
life of various metaphysical sense and tried to prove by evidence.
Key Words: Soul, Body, Ideas, Matter, Form
Giriş
Platon, her şeyden önce Sokrates’in üzerine aldğ yüce ve onurlu
görevi, onun brakmak zorunda kalmş olduğu noktadan başlayarak
üstlenmek, hocasnn öğretisini pekiştirmek ve onu kaçnlmaz sorgu ve
söylentilere karş savunmak istemiştir. Bu nedenle ilk olarak Sokrates’in ruh
1
Doktora Öğrencisi, Ege Üniversitesi, Felsefe Bölümü. mustafakaya1976@gmail
171
Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: XV, Say 1, 2013
anlayşndan hareket ederek, ruhu gerçek bilgiye ulaşmann temeli olarak ele
alr ve ruh ile idealar arasndaki ilişkiyi mitos yardmyla açklar (Guthrie,
1999: 100).
Burnet (1968), Platon’un felsefesinde ruhun önemli bir yeri
olduğunu ifade eder: “Sokrates ruhun gerçekliği ve sonsuzluğu üzerinde
Giriş
duran ilk filozoftur; Platon ise ruhun gerçek ve sonsuz olduğuna inanmakla
Sosyoloji
birlikte bu görüşün disiplini için aile
bilimsel ispatna kurumu, toplumsal
da çalşmştr” (Burnet, 1968:yapy271). ortaya
çkarmas açsndan önemlidir. Aile, toplumdaki bireylerin bir arada
Platon’un
bulunmalarn ruh konusundaki
sağlayan görüşlerinin
birincil etkiye sahip odak
sosyal noktas ruhun başnda
gruplarn idealar
alemiyle olan ilişkisidir. Platon, ruhun ezeli ve ebedi
gelmektedir. Toplumu oluşturan ailenin, günün koşullarna göre yaşadğ oluşunu idealar
alemiyle kyaslayarak ispatlamaya çalşr. Ona göre, ruhun
değişim, geçirdiği dönüşüm toplumun yeni durumlara göre şekillenmesini idealar aleminden
ayrlarak yeryüzüne
sağlamaktadr. gelmesi ve
Bu noktada, bu bir bedene
çalşma ileyerleşmesi ise idealar
Hopa’da yaşanan aleminde
değişim ve
son derece mutlu bir hayat süren insan ruhunun,
dönüşümün aile sosyal kurumu ile ilişkisi ele alnmaktadr. oradan idrak edemediği
nesneler dünyasn duygular araclğyla daha yakndan anlamak ve tanmak
amacylaSovyet
bu aleme Sosyalist
inmiş ve Cumhuriyetler
bedene konukBirliği’nin
olmuştur. dağlmasnn ardndan
her anlamda zor koşullar yaşayan Gürcistan için Sarp snr kaps adeta
kurtuluşRuhun idealarSarp
olmuştur. aleminde
snryeryüzüne
kapsnninişini nesneler hem
açlmasyla alemini dahayakndan
önce
tanmak
birbirinden ayrlmak zorunda kalan akrabalar buluşmuş hem de ruhun
amacna bağlayan Platon, ruhun bedenle olan ilişkisini ise, Doğu
bedenden
Karadeniz öncehalk bedenin
komşusuylade ruhtan sonra var
tanşmştr. olduğunu,
Kapnn açlmasTanr’nn
olumluruhu ve
vücuttan
olumsuz pek çok durumu beraberinde getirmiştir. Başta aile kurumubelirtir.
önce yaş ve erdem bakmndan da ona üstün yarattğn olmak
Çünkü o, ile
üzere aile Tanr’nn, ruhu hükmetmek,
ilişkili ekonomi, eğitim, sağlkemretmek
ve gibi pekiçin;çok
vücudu
alan bu dakapdan
boyun
eğmek
olumlu için
ya dameydana
olumsuzgetirdiğini,
etkilenmiştir.bedenin ruh için ancak bir araç, bir binek
arabas olduğunu belirtir. Bununla beraber bedenin aktif ruh kuvvetlerinin
serbestçeKapnn etkileriengellediğini,
gelişmesini kişilere göre ezeli
değişmektedir.
ve ebedi olan İnsanlarn
ruhunsahipgeçiciolduğu
olan
sosyal statüler ve roller, bu değişikliğin en büyük faktörüdür.
bedenle birleşmesi de geçici olduğundan, ruhun bedenin ölümünden sonra Bir pansiyon
işletmecisi
da, başka biriçindünyada
çok olumlu etkilerden
yaşamasna devam bahsedilebilirken,
edeceğini belirtir aile(Paksüt,
içerisinde eş
1982:
konumunda
452). olan kadnlar için böyle olmayabilmektedir. Ayrca çocuk ve
gençlerde etkilenmişlerdir.
Platon bu sürekliliği açklarken de ruhun kendi kendine hareket eden
oluşunun,Snr
kendi kapsndan geçişler eden
kendine hareket 2011bir ylna
şeyinkadar pasaportla oluşunun
de başlangçsz yaplyordu. ve
Ancak 2011 ylnda sadece bir lira verip nüfus
sonsuz olmak zorunluluğunda bulunuşunun ruhun bu sürekliliğine kant cüzdann gösterip
Gürcistan’abelirtir.
olduğunu geçiş Çünküyapmak mümkün
hareketin olmuştur.
kaynağ Snrezeli
olan ruh kapsnn
ve ebedi özellikle
olmak
serbest geçişe açlmasndan sonra Hopa’nn sosyo-ekonomik yaps
zorundadr.
değişmiştir. Araştrma bu değişimi sosyolojik olarak inceleyerek var olann
Ruhun gdalar
ortaya çkarlmas olan idealaretkili
veya anlaşlmasnda gökyüzünün
olacaktr. üstünde bulunurlar.
Gökyüzünde yukarya doğru bir açklk vardr ve bu açklktan geçen ruhlar
idealar görürler. Tanrlarn ve insanlarn ruhlar, iki at tarafndan çekilen ve
1.
bir arabacs Teorik kanatl
bulunan Çerçevearabalara benzerler. Tanrlarn atlarnn her
ikisinin 1.1.
de iyi olmasna
Aile karşlk, insan ruhlarnn atlarndan beyaz olan iyi,
yağz olan
Bu çalşmada aile kurumutanrsal
kötüdür. Bu yüzden, önemliruhlar
bir yeridealar süreklidolay
tutmasndan seyrederler;
aileye
oysa insani ruhlar onlar belli aralklarla ve yarm
dair ksa teorik bilgilere yer verilmiştir. Toplumlar sosyal gruplardan yamalak görebilirler.
Üstelik
meydanaarabay
gelmişhep aşağlarabirimlerdir.
sosyolojik sürüklemeyeAile çalşan ve arabacnn
de toplumu idealar
oluşturan iyi
sosyal
görmesini engelleyen kötü at, çrpnşlar sonucunda
gruplarn en önemlisidir. Aile ayn zamanda toplumda insanlarn bir aradaarabann kanatlarn
yitirmesine
bulunmalarna neden olur. kanatlarn
yardmc yitiren ruh,Dolaysyla
olan bir kurumdur. yeryüzüne aile düşer ve bir
toplumun
temelinde yer alr.
Sosyal bilimciler ailenin tanmnn yaplabilmesi ve snrlarnn
çizilebilmesi için farkl ölçütler kullanmşlardr. Kimisi ayn çat altnda
174
oturanlar, kimisi kan bağ ile birbirine bağl olanlar kimisi ise çocuk
M. Kaya / Platon’un Ruh Kuram
bedenin içine girer. Bu, doğuştur, ya da ruh ile bedenden kurulu ve “ölümlü”
denen insann oluşudur.
Doğuş unutkanlğ da birlikte getirir. Fakat kesin bir unutma söz
konusu olmadğndan, ruh dünyada idealarn bozuk kopyalarn görünce
anmsamayaPsukhe başlar.
kavramAnmsama (anamnenis)
Antik Yunan’da bilme sürecinin
biyolojik, başlangcdr.
hatta ksmen de dini
Ruhta doğru tasavvurlar, önce, bilinçsiz bir halde
anlamyla Anaksimenes ve Pythagorasçlardan itibaren bilinmektedir. bulunurlar; bunlar,2 Fakat
ilkin,
bir rüya gibi kmldanrlar; uygun sorular ve araştrmalarla
Sokrates ona yepyeni bir anlam yükledi; onu bilinçli kişiliğin ve ahlaki sonunda aydnlk
bir bilgi haline
karakterin bulunduğugelirler.
yer Buna
olarak göre, öğrenmek,
tanmlayarak, eskiden
etiğin bilinen bir
ve politikann şeyi
gerçek
hatrlamaktan, anmsamaktan başka bir şey değildir.
anlamda kurucusu oldu. Sokrates, kendisinden önce doğa filozoflarnn (Platon, Menon 81 c-d)
Platon bu düşünce ile felsefenin ikin ana görüşü
canllk ilkesi olarak tanmladklar insan ruhunu, insani karakterin olan, ruhta bilinçsiz bir
halde bulunan
bulunduğu yer,doğuştan tasavvurlarn kendisine
insan mutluluğunun olduğu görüşü ile doğru bağl
ve durumuna san ile bilgi
olduğu
(episteme) arasndaki karştlğ çözmüştür. Doğru san
özsel unsur; ksacas, bilinçli ve ahlaki kişiliğin oturduğu yer olarak tarif sallantl ve
süreksizdir, bilgi ise
eder (Cevizci, 2006: 47). bir temele, bir nedene bağlanmakla, sağlam ve sürekli
olur (Gökberk, 1998: 57).
Ayrca bedenin insan varlğnn birliği, ahenkli bütünlüğü için
gerekli Platon,
olmaklaanmsama
birlikte, öğretisinin
özle olmadğ değerini kantlamakelbette,
düşüncesine, için, Menon’da
bedenimizi bir
köleye güç bir geometri problemi çözdürtür. Bir kişinin
değiştirmenin bizim elimizde olmadğ, insanlarn bu bakmdan kendilerine bilmediğini sandğ
bir şeyi olanla
verilmiş bilmesi, onun birgerektiği,
yetinmeleri şeyin bilgisine daha önceden
oysa ruhumuzu sahip olmas
geliştirmenin, ahlaki
demektir. Bu öğreti, mitolojik öğelerden soyutlandğnda
karakterimizi snrszca geliştirmenin bizim elimizde olduğu düşüncesini daha kolay
anlaşlabilir. Anmsama öğretisinin gerçekte ortaya
ekledi. Ona göre, insana düşen bedenle ruhun tek tek gerçek yerlerini koyduğu düşünce, insan
zihninin, deneye bağml kalmakszn ve hemen hemen
bilmek, aralarndaki ilişkiyi doğru tesis etmek ve gerçek değerin kaynağ kaltmsal olarak,
öğrenmenin
olarak bütün koşullarna
ruha gereken özeni göstermektikendiliğinden
(Cevizci,sahip
2006: olmasdr.
47). Anmsama,
Sokrates’in “Kendini Bil!” ilkesinin epistemolojik anlatmdr.
Sokrates insanlar ruhlarna özen göstermeleri konusunda ikna etme
çabasnda,Fakat onlara,anmsama Platon’uneylemlere
erdemli bireysel bilgi –adil,
kuramcesur,çerçevesinde
kibar vb.
eylemler- önem vermekle yetinmeyip, bu eylemlerinaşamay
değerlendirildiğinde, bunun bilgiye yükselişte bir ara gerisinde temsil ettiği
bulunan,
ve kesinlikle noesis durumunu içermediği anlaşlr.
adalet, cesaret ya da kibarlğn doğasn anlayabilmek ve tanmlayabilmek Ruhun bu dünyada
gördüklerinden
için elinden gelen anmsadklar, ancak idealarn
her şeyi yapmalar soluk göstermeye
gerektiğini ve zayf tasarmlardr.
çalşmştr.
Bilim bunlarn üzerine kurulamaz. Gerçek
Ayrca kişinin ruhuna özen göstermesinin yaşamn sorgulamasyla bilgi, idealarn mümkün
sallantl
tasarmlarnn değil, idealarn kendilerinin bilgisidir
olduğunu belirtmiştir. Onun bu tezleri eleştirilere sebep olmuştur. ve nesneler evreninde
değil, idealar evreninde elde edilir. Bununla birlikte, anmsamann bütünüyle
Bu yenisanlmaldr.
hor görüldüğü görüşlere yöneltilen
Çünkü ruheleştirileri savunabilmek
ölümsüz olduğu için Platon,
ve anmsayabildiği
ahlak felsefesi ve metafiziğini bir araya getirerek, Sokrates’ten
içindir ki, insan idealarn var olduğunu bilip bunlara ulaşmaya çalşr farkl olarakve
ahlak alanndaki sorunlara olduğu kadar, gerçekliğin
diyalektik ile idealar evrenine yükselir (Ağaoğullar, 1989: 147). doğasna ilişkin
sorunlara da yoğun bir ilgi göstermiştir.
Bu yükselişi gerçekleştiren yine ruhtur. Bunun nasl olduğunu da
ruhun tanmndan hareketle açklamak mümkündür. Platon ruhu, “doğas ve
1.
özü bakmndan Platon’un
bir hareketRuh Anlayş
ilkesi” olarak almaktadr. Çeşitli diyaloglarnda
ruhu “kendiliğinden
Platon, hocasnn hareket sözilkesi”
konusu olarak tanmlamaktadr.
inancndan Platon ruhun
aldğ destekle, evrendekiözü
varlklar canl
itibariyle, ve cansz
şu gelip olarak ikiye
geçici dünyaya değilayrmaktadr. Canl varlklar
de, ebedi dünyaya cansz
bağl olduğunu
varlklardan
ortaya koyan iradiPythagorasç
hareketleri ileöğretinin
ayrlrlar.etkilerini
İradi hareketlerin
taşyan kaynağ, ilkesi
bir ruhçuluk
ise ruhtur (Arslan, 2006: 362-363).
2
Platon hareketle her türlü değişmeyi kastetmektedir. Bu bağlamda
Töz olarak
olmak üzerehavay kabul arzu
örneğin eden Anaksimenes’i
etmek, öfkebuna iten muhtemel
duymak, neden,hatrlamak,
üzülmek, havayla ruh
arasnda gördüğü benzerlik olmuştur. Yunanca’da ruh anlamna gelen psukhe kelimesi ayn
zamanda soluk, nefes, solunan hava anlamna gelmektedir. Benzeri bir durum Arapça’da
ruh anlamna gelen nefs, ile soluk anlamna gelen nefes arasnda da söz konusudur.
175
Pythagorasçlar ise ruhun insann gerçek özünü oluşturduğunu, bedenle ilişkiye girdiği
zaman ise bu özün bozulduğu görüşünü ortaya atarlar. Bu görüş bütün Bat ve Doğu
felsefelerinde ruh-beden ikiciliğini kabul edecek olan uzun ömürlüğü geleneğin
Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: XV, Say 1, 2013
düşünmek de birer harekettir (Platon, Yasalar: 897 a). Ayrca Platon bugün
bizim cansz olarak kabul ettiğimiz varlklar da canl olarak kabul
etmektedir. Bu anlamda bütün gök cisimleri canldrlar. Ayn zamanda
onlarn akllar da vardr. O halde onlarn ruhlar da vardr. Ayn şekilde
Platon evreninde canl, akll ve ruh sahibi olduğuna inanr ve bu ruha “alem
Girişverir. Sonuç olarak ruh, Platon’a göre özü itibariyle değişim ve
ruhu” adn
dönüşümünSosyoloji disiplinihareketin,
kendiliğinden için ailekendi kurumu,
kendinetoplumsal
hareket eden yapy ortaya
varlğn bu
çkarmas
hareketinin açsndan önemlidir.
ilkesidir (Platon, Aile, 892
Yasalar: toplumdaki
a- 896a).bireylerin
Ruh demek bir arada
zaten
bulunmalarn sağlayanolan
hareketi kendiliğinden birincil etkiye sahip
şey demektir. sosyalvarlklar
O, bütün gruplarn içindebaşnda
akla
gelmektedir. Toplumu oluşturan ailenin, günün
sahip olabilecek biricik varlktr (Platon, Timaios 46 c). koşullarna göre yaşadğ
değişim,Platon
geçirdiği dönüşüm toplumun
Phaidros’ta da harekettenyeni durumlara
kalkarak ruhun göre şekillenmesini
varlğn ve
sağlamaktadr.
ölümsüzlüğün kantlar. “Başkasndan hareket alan ve kendisi dedeğişim
Bu noktada, bu çalşma ile Hopa’da yaşanan başkasnve
dönüşümün
hareket ettirenaile sosyal kurumudurunca
şey, hareket ile ilişkisi ele alnmaktadr.
yaşamaz olur. Yalnz kendiliğinden
hareket Sovyet SosyalistkiCumhuriyetler
eden varlktr kendi kendisini Birliği’nin dağlmasnn
terk edemeyeceği içinardndan
sürekli
her anlamda
hareket zor koşullar
halindedir. yaşayan
Hatta bütün ötekiGürcistan
varlklar içiniçindeSarp snr kaps
bir hareket kaynağ adeta
ve
kurtuluş olmuştur.
ilkesidir. Şimdi ilke Sarp
olan birsnrşeyin
kapsnn
doğuşundan,açlmasyla
meydana hemgelişinden
daha önce söz
birbirinden ayrlmak
edilemez. Tersine onunzorunda
kendisi kalan
doğan,akrabalar
meydana buluşmuş
gelen bir hem şeyin de Doğu
ilkesidir.
Karadeniz halk komşusuyla tanşmştr. Kapnn
Eğer onun kendisi bir şeyden doğmuş olsayd, ilke olamazd. Böyle bir açlmas olumlu ve
olumsuz pek çok durumu beraberinde getirmiştir. Başta
ilkenin doğuşu, meydana gelmesi mümkün olmadğna göre onun yok olmas, aile kurumu olmak
üzere
ortadanailekalkmas
ile ilişkilidaekonomi,
söz konusu eğitim, sağlkÇünkü
olamaz. ve gibieğerpek buçokilke
alanyokbu kapdan
olsayd,
olumlu ya da olumsuz
hiçbir zaman etkilenmiştir.
kendi kendine bir hiçten tekrar doğamazd ve her şeyin bir
ilkeden Kapnn
doğmasetkilerigerektiğine göre değişmektedir.
kişilere göre kendisinden İnsanlarn
de başka sahip hiçbir şey
olduğu
doğamazd.
sosyal O halde
statüler kendibukendine
ve roller, hareketeneden
değişikliğin büyük varlk, hareketin
faktörüdür. Birilkesidir
pansiyonve
bu varlğn için
işletmecisi ne yokçokolmas
olumlumümkündür,
etkilerden ne de yeniden doğmas.
bahsedilebilirken, Eğer başka
aile içerisinde eş
türlü olsaydolan
konumunda üstümüzde
kadnlargökiçinveböyle
bütünolmayabilmektedir.
canl varlklar hareketsiz Ayrca kalr,
çocukyok ve
olurdu ve etkilenmişlerdir.
gençlerde artk bir daha hareket edebilmeleri, yeniden doğmalar mümkün
olmazd” (Platon, Phaidros:
Snr kapsndan 245 c-d).
geçişler 2011 ylna kadar pasaportla yaplyordu.
Ancak Platon’a
2011 ylnda göre ruhun
sadecekendiliğinden
bir lira verip hareketin
nüfus ilkesi
cüzdannolmas, onun
gösterip
doğas, kavram
Gürcistan’a geçişve yapmak
tanmdr.mümkün
Guthrie’nin hakl olarak
olmuştur. Snr işaret ettiğiözellikle
kapsnn gibi bu
görüş,
serbest evrende
geçişe olup biten her şeyin
açlmasndan sonratemelinde
Hopa’nnruhun bulunduğu ve yaps
sosyo-ekonomik ruhun
kendisinin
değişmiştir.de özü itibariyle
Araştrma bilinçlisosyolojik
bu değişimi bir varlkolarak
olmasndan
inceleyerekdolay varevrenin
olann
tümünün aklsal olarak
ortaya çkarlmas yönetildiği anlamna
veya anlaşlmasnda gelir (Guthrie, 1962: 420).
etkili olacaktr.
Ayrca ruhun kendiliğinden hareketin ilkesi olmas, varlğa gelmesi ve
yokluğa gitmesi mümkün olmayan bir şey olmas, onun doğas itibariyle
1. Teorik Çerçeve
ölümsüz olduğunu gösterir. Platon Phaidon, Phaidros ve Devlet’te ruhun
ölümsüz1.1. olduğunu, Aileöyle olmas gerektiğini çeşitli argümanlara dayanarak
srarla savunur. Bu argümanlar
Bu çalşmada aile kurumu içinde
önemli
Phaidon önemli
bir yer bir noktadadr.
tutmasndan dolay aileye
dair ksaPlaton bu diyalogda, karştlarn birbirlerinden doğduklar,gruplardan
teorik bilgilere yer verilmiştir. Toplumlar sosyal hayat ve
meydana
ölümün ise gelmiş sosyolojik
birbirlerinin birimlerdir.
karştlar olduğuAileve deölümden
toplumusonra oluşturan sosyal
bir hayatn
gruplarn en önemlisidir. Aile ayn zamanda toplumda
gelmesi gerektiği; (Platon, Phaidon: 70c-72e) öğrenmenin hatrlama olduğu, insanlarn bir arada
bulunmalarna yardmc olan bir kurumdur. Dolaysyla
ruhun bir şey bilmesi için onu daha önceki hayatnda tanmş olmas aile toplumun
temelinde yer
gerektiği yanialr.
ruhun doğumdan önce bir hayata sahip olduğu, onun
Sosyal bilimciler ailenin tanmnn yaplabilmesi ve snrlarnn
çizilebilmesi için farkl ölçütler kullanmşlardr. Kimisi ayn çat altnda
176
oturanlar, kimisi kan bağ ile birbirine bağl olanlar kimisi ise çocuk
M. Kaya / Platon’un Ruh Kuram
Kaynakça
AĞAOĞULLARI, M.A. (1989), Eski Yunan’da Siyaset Felsefesi,
Ankara: V Yaynlar.
ARSLAN, Ahmet. (2006), İlkçağ Felsefe Tarihi: Sofistlerden
Platon’a,Giriş
İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yaynlar.
BURNET, disiplini
Sosyoloji John. (1968),
için aile Greek Philosophy:
kurumu, Thales
toplumsal To ortaya
yapy Plato,
London: Macmillan.
çkarmas açsndan önemlidir. Aile, toplumdaki bireylerin bir arada
bulunmalarn
CEVİZCİ, sağlayan
Ahmet.birincil etkiye Felsefe
(2001), İlkçağ sahip Tarihi,
sosyal 3.gruplarn
Bask, Bursa:başnda
Asa
gelmektedir.
Yaynlar. Toplumu oluşturan ailenin, günün koşullarna göre yaşadğ
değişim,CEVİZCİ,
geçirdiği Ahmet.
dönüşüm toplumun
(2006), yeni İstanbul:
Sokrates, durumlara Saygöre şekillenmesini
Yaynlar.
sağlamaktadr. Bu noktada, bu çalşma ile Hopa’da yaşanan değişim ve
dönüşümünCONFORD,
aile sosyalF.M.
kurumu(1965), Beforeeleand
ile ilişkisi After Socrates, Cambridge:
alnmaktadr.
Cambridge University Press.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağlmasnn ardndan
GÖKBERK,
her anlamda Macit.yaşayan
zor koşullar (1998), Felsefe
GürcistanTarihi,
için9.Sarp
Bask, İstanbul:
snr kapsRemzi
adeta
Kitabevi.
kurtuluş olmuştur. Sarp snr kapsnn açlmasyla hem daha önce
GUTHRIE,
birbirinden ayrlmakW.zorunda
(1962). AkalanHistory of Grek buluşmuş
akrabalar Philosophyhem I, ThedeEarlier.
Doğu
PRESOKRATİCS AND THE PYTHAGOREANS,
Karadeniz halk komşusuyla tanşmştr. KapnnCambridge: Cambridge
açlmas olumlu ve
University
olumsuz pek Press.
çok durumu beraberinde getirmiştir. Başta aile kurumu olmak
üzere aile ile ilişkili W.
GUTHRİE, ekonomi,
(1999).eğitim,
İlkçağ sağlk
FelsefeveTarihi,
gibi pek çok alan
(Çev.) Ahmet bu Cevizci,
kapdan
olumlu ya
Ankara: da olumsuz
Gündoğan etkilenmiştir.
Yaynlar.
Kapnn etkileri
PAKSÜT, Fatma. kişilere
(1982),görePlaton
değişmektedir.
ve Sonras, İnsanlarn
Ankara: sahip olduğu
Kültür ve
sosyal statüler
Turizm Bakanlğ ve Yaynlar.
roller, bu değişikliğin en büyük faktörüdür. Bir pansiyon
işletmecisi için çok
PLATO, olumlu
(1953), Theetkilerden
Dialogues bahsedilebilirken,
of Plato vol. 1,aile içerisindeinto
Translated eş
konumunda olan kadnlar için böyle olmayabilmektedir.
English with Analyses and Introductions by B. Jowett,M.A., Fourth Edition, Ayrca çocuk ve
gençlerdeClarendon
Oxford: etkilenmişlerdir.
Press.
PLATON, (1982).geçişler
Snr kapsndan Menon, 2011 ylna kadar
(Diyaloglar 1), pasaportla
(Çev.) Macit yaplyordu.
Gökberk
Ancak 2011 ylnda
vd. İstanbul: Remzi Kitabevi. sadece bir lira verip nüfus cüzdann gösterip
Gürcistan’a geçiş yapmak mümkün olmuştur. Snr kapsnn özellikle
PLATON, (1997). Timaios, (Çev.) Erol Güney, Lütfü Ay, İstanbul,
serbest geçişe açlmasndan sonra Hopa’nn sosyo-ekonomik yaps
Milli Eğitim Bakanlğ Yaynlar: Ankara.
değişmiştir. Araştrma bu değişimi sosyolojik olarak inceleyerek var olann
PLATON, veya(1997).
ortaya çkarlmas anlaşlmasndaPhaidros, (Çev.)
etkili olacaktr. Hamdi Akverdi,
İstanbul:M.E.B.Yaynlar.
PLATON, (1997). Phaidon, (Çev.) Ord. Prof. Dr. Suut K. Yetkin vd.
1. Teorik Çerçeve
İstanbul: Milli Eğitim Bakanlğ Yaynlar.
1.1. Aile
PLATON, (1999). Devlet, (Çev.) Sebahattin Eyüpoğlu vd. İstanbul:
Türkiye Bu çalşmada
İş Bankas aile kurumu önemli bir yer tutmasndan dolay aileye
Yaynlar.
dair ksa teorik bilgilere yer verilmiştir. Toplumlar sosyal gruplardan
PLATON, (1999). Sokrates’in Savunmas, (Çev.) Niyazi Berkes,
meydana gelmiş sosyolojik birimlerdir. Aile de toplumu oluşturan sosyal
İstanbul: Milli Eğitim Bakanlğ Yaynlar.
gruplarn en önemlisidir. Aile ayn zamanda toplumda insanlarn bir arada
PLATON,
bulunmalarna (2007).olan
yardmc Yasalar,
bir (Çev.)
kurumdur.C. Şentuna vd. İstanbul:
Dolaysyla Kabalc
aile toplumun
Yaynevi.
temelinde yer alr.
Sosyal bilimciler ailenin tanmnn yaplabilmesi ve snrlarnn
çizilebilmesi için farkl ölçütler kullanmşlardr. Kimisi ayn çat altnda
182
oturanlar, kimisi kan bağ ile birbirine bağl olanlar kimisi ise çocuk
View publication stats