प्र�ावना

सदर प्रा�ि�क हे शाळा महािव�ालय यािठकाणी िशकणाऱ्या िव�ा�ा� �ा मनोव�े शी संबंिधत आहे .
शाळे त अथवा महािव�ालयात िश�ण घेत असले �ा िव�ा�ा� �ा िविवध वयोगटातील सामा� जाग�कता,
मानिसक ��ती आिण िश�ण प्रिक्रयेत मानिसक �ा�ामु ळे येणाऱ्या अडचणी यां पय�त पोहोच�ासाठी हे
शै�िणक संशोधन केले जात आहे .

या सव��णात सहभागी झाले ली मुले ही सव� �रां वरची वैचा�रक, शारी�रक, मानिसक ��पाणे आहे त.
मानिसक �ा�ाब�ल �ां �ाम�े असले ली जाग�कता समजून घे�ासाठी व �ां �ा शै�िणक अडचणी
जाणून घे�ाक�रता हा सव��णचा उपक्रम केला जात आहे . या उपक्रमासाठी Google forms या web
application platform चा वापर केला आहे . या application �ारे एकच वेळी अनेक िव�ा�ा� पय�त
पोहचू न �ां चा अिभप्राय िमळवणे आिण �ानुसार अडचणीची िममां सा करणे अितशय सुलभ झाले आहे . या
सव��णामु ळे िव�ा�ा� चा मानिसक �ा�ाकडे पाह�ाचा नेमका हे तू काय आहे हे �� होते . या गो�ीचे
गंभीय� व जाग�कता िनमा� ण कर�ासाठी हा सव��ण प्रा�ि�का चा प्रयोग कर�ात आला आहे .
उि��े

• शाळा व महािव�ालयात िश�ण घेत असले �ा मु लांम�े मानिसक आरो�ाब�ल जाग�कता

िनमा� ण करणे.

• मदतीची गरज असणाऱ्या िव�ा�ा� ना शाळा व महािव�ालयातू न यो� माग�दश�न िमळते आहे का
यां चा पडताळा करणे.

• िव�ालयात िमळणारे िश�ण आिण िव�ा�ा� चे मानिसक आरो� यां ची सां गड घालणे. �ासाठी
िव�ालय आिण िव�ाथ� यां �ा जबाबदाऱ्या व कत� � यां चे िनकष बां धणे.

• अशा प्रकार�ा प्रा�ि�कासाठी लागणारे मा�म �णजे च google forms and analytics सारखी
संकेत�ळे यां चा यो� तो वापर क�न ही प्रा�ि�काची प्रिक्रया सुलभ कशी करता येईल हे िशकणे.

• िव�ा�ा� कडून िमळाले �ा प्रितिक्रयां चे सिम�ण क�न, िमळाले �ा प�रणामां ची तक�संगती वापरणे
व �ाव�न यो� अनुमान बां धणे.
काय�प�ती प्र�ावली

1) सव�प्रथम िव�ा�ा� मधील मानिसक ताणतणाव व �ाचा �ां �ा िश�णावर होणारा

प�रणाम समजून घेणे.

2) िव�ा�ा� �ा मानिसक �ा�ा�ा अ�ास BMI (Beliefs towards mental illness) या �ेलचा वापर

करावयास िशकणे,

3) प्रा�ि�क यश�ीपणे पूण� कर�ासाठी लागणारी आव�क प्र�ावली तयार करणे,

4) मानिसक अ��ते चा धोकादायकपणा, अपुरी सामािजक कौश�े आिण पर�रसंबंध, �ूनगंड या

सग�ा गो�ीब�ल िव�ा�ा� चा �ि�कोन जाणून घेता येईल. तसेच �ां ना मदतीची गरज अस�ास शाळा

व महािव�ालयाची �ाबाबतची जबाबदारी �� करणे, असे हे तू साध�ासाठी प�रपूण� प्र�ावली तयार

करणे.

5) अनेक िव�ा�ा� शी एकाच वेळी संपक� साधता येईल अशी सोय हो�ासाठी googlem forms ची मदत

घेणे.

Goggle Forms

1. Google forms ही अितशय उपयु� व सुलभ सव��णप्रणाली आहे . एका form �ारे जा�ीत जा�
मािहती एकित्रत कर�ास मदत होते . या web application मु ळे आपोआप सगळी मािहती
google sheet वर संकिलत होत व साठूनही राहते .

2. अितशय उ�ृ� व दज�दार काय��मता व वैिशष्�े असलेले हे application अितशय सो�ा व सुलभ
मागा� ने खूप साऱ्या ��ीशी संपक� क�न मािहती संकिलत क�न एकाच िठकाणी साठवून
ठे व�ास मदत होते .
 3. हे application सात�ाने नवीन संवाद�ा�ा पुरवून प्र�े क ��ीकडून form म�े �ाची �तः ची
मािहती भर�ाची सोय करते . या वैिशष्�ामु ळे एकाच वेळी असं� लोकां चे अिभप्राय नोंदवून घेणे
सोपे जाते .

4. Google forms हे application वापर�ासाठी प्र�े काने �तः चे google account व google
drive and google docs असणे आव�क आहे .

Google forms वाप�न मािहती संकलन कर�ासाठीची काय�प्रणाली :

आपण google चा वापर क�न सव��ण, मत-िमळवणी तसेच काय�क्रम आयोजन, प्र�-�धा� िकंवा
मािहती संकलन अशा वेगवेग�ा गो�ी आपण िनबंध- उ�र, ब�पया� यी-उ�र यां �ा ��पात िमळवू
शकतो. ही िमळवले ली मािहती google drive म�े document िकंवा spreadsheet �ा ��पात साठून
राहते . हे सव� सा� कर�ासाठी खालील घटनाक्रम आव�क आहे .

I. Docs.google.com/forms/ create या संकेत�ळावर जाणे.

II. तळाशी िदसत असले �ा (+) या अिधक िच�ावर click करणे.
III. यानंतर नवीन व �रकामा form उघडला जातो.
IV. आपण तयार केले ली प्र�ावली �ा संकेत�ळवरील form म�े टाईप करणे.
V. Form टाईप क�न तयार झा�ावर �ात शीष�क, रं गसंगती व इतर आकष�क गो�ी feed करणे. हा
तयार झाले ला form संकेत�ळा�ा मा�मातू न संबंिधत ��ींना मािहती संकलनाकरीता पाठवणे.
िन�र�णे व िनकष

शाळा अथवा महािव�ालयातील िव�ा�ा� �ा मानिसक ��तीशी िनगिडत सम�ा समजून

घे�ासाठी google form वाप�न एक सव��ण प्रा�ि�क केले आहे . याम�े ८-९ प्र�ां चा समावेश
आहे .�ानंतर काही िव�ा�ा� ना संकेत�ळा�ा साहा�ाने हा google form पाठवला आहे . या िव�ा�ा� ना
�ां �ा google account �ा साहा�ाने या form म�े �ां चे अिभप्राय नोंदव�ास सां िगतले गेले. �ां नी
नोंदवले �ा अिभप्रायां चे संकलन क�न �ाचे समी�ण केले गेले.

िनकष

1) जवळपास सव� िव�ा�ा� नी �ां ची मते व अिभप्राय google form �ा मा�मातू न नोंदवले .

2) साधारण ६० % मु लां ना िव�ालयात िशकवला जाणारा अ�ासक्रम सोपा आहे असे वाटते .

३) २७% िव�ाथ� मात्र या अ�ासक्रमामु ळे तणावाखाली आ�ाचे �� होते . हा तणाव अ�ासक्रमा�ा

कठी�ापातळी पे�ा िश�णप�तील धोरणामु ळे होत अस�ाचे काही िव�ा�ा� नी अिभप्रायात �� केले

आहे .

4) जवळपास ४५% िव�ा�ा� ना शाळे कडून पुरव�ा जाणाऱ्या ' िव�ाथ�द�ता उपक्रमाब�ल ' मािहत

नस�ाचे आढळू न आले .