Professional Documents
Culture Documents
Ang Ponema
Ang Ponema
nagpapakita ng kaibahan ng isang salita mula sa isa pang salita ng partikular na wika. Sa
madaling salita, ito ang pundasyon kung saan itinatayo ang lahat ng iba pang elemento ng wika.
Ano ang Ponema?
Ang ponema (mula sa Espanyol na Fonema) ay isa sa mga yunit ng tunog na nagpapakita ng
pagkakaiba ng isang salita mula sa iba pang mga salita sa isang partikular na wika. Ang
pagkakaibang kahulugan ng mga salitang “baha” at “bahay” sa Filipino ay dulot ng pagkakaroon
ng karagdagang ponemang /y/ sa salitang “bahay”.
Ang mga ponemang segmental ay mga yunit ng tunog na makikita sa iba’t ibang letra o simbolo
ng isang wika. Ito ay nagpapakita ng mga pagbabago sa tunog na maaaring makaapekto sa
kahulugan ng isang salita.
May dalawang uri ng ponemang segmental: ang mga katinig (consonants) at patinig (vowels).
Ang mga katinig ay karaniwang kinakatawan ng mga tunog na nagaganap kapag may sagabal sa
daloy ng hangin sa loob ng ating bibig o lalamunan, samantalang ang mga patinig ay ang mga
tunog na nagaganap kapag walang sagabal sa daloy ng hangin.
Ang mga ponemang segmental ay mahalaga sa estruktura ng mga salita at sa pagbuo ng mga
pangungusap dahil nagbibigay sila ng estruktura at kahulugan sa ating mga salita.
https://filipino.net.ph/ano-ang-ponemang-suprasegmental-at-segmental/
Ponemang Segmental
Makahulugang tunog na inirerepresenta ng simbolo at mga titik na
m a a a r i n g katinig o patinig.A n g A l f a b e t o n g F i l i p i n o a y b i n u b u o n g 2 8 l e t r a
ngunit 21 parin ang
m g a ponema hindi 28. Sapagkat magkaiba ang letra at tunog. Ang letrang F, halimbawa,nasim
ulang salitang Filipino, ay nasaalfabeto. Pero wala itong makahulugang
tunog,walang kaibahan ang kafe sa kape. isang bagay parin ang tinutukoy maging
ang bigkasay !kafe! o !kape!Ang ponema ay kinukulong sa dalawang pahilis na guhit" !!.
Ponemang patinig
" !a,e,i,o,u!.
Ponemang katinig
" !p,t,k,b,d,g,m,n,h,l,r,s,w,y, at #$% o impit na tunog sa dulong salita.&inatawag na ponemang
segmental ang mga makahulugang tunog na bumubuo samga salita dahil bawat tunog ay isang
segment o bahagingsalita. Para makabuo ngi sangsalita pinagdudugtung'dugtong ang mgatunog.
Halimbawa
" salitang laban ' ito ay may limang tunog na kumakatawan sa limangl etra. Mga
tunogna !l,a,b,a,n
https://www.scribd.com/doc/274047290/Ponemang-Segmental
https://www.slideshare.net/Jann3196/ponemang-suprasegmental-124120040
Ang wika ay isang napakahalagang bahagi ng
ating buhay.
Mga Nilalaman
ad
ad
Mayroong iba’t ibang uri ng mga katinig, tulad ng
mga labial (katulad ng /p/, /b/), alveolar (katulad
ng /t/, /d/), at iba pa.
3. Mga Diphthong
Ang mga diphthong ay binubuo ng dalawang
patinig na sunud-sunod na binibigkas sa iisang
tunog. Halimbawa nito ay ang “ay” sa salitang
“aray” at ang “oy” sa salitang “alloy.”
Kahalagahan ng Ponemang
Segmental
Ang ponemang segmental ay may malaking
papel sa pagpapakahulugan ng mga salita.
ad
Pagkakaiba sa Patinig:
“puno” at “puno” – Sa unang halimbawa, ang “u”
ay binibigkas nang malamlam na patinig,
samantalang sa pangalawang halimbawa, ang
“u” ay binibigkas nang may malakas na patinig.
Ito ay nagdudulot ng pagkakaiba sa kahulugan
ng dalawang salita.
“pula” at “pila” – Sa pagkakaiba sa pagbigkas ng
“u” at “i,” nagiging magkaibang salita ang “pula”
(kulay) at “pila” (pagsususpinde).
Pagkakaiba sa Katinig:
“bibig” at “bibig” – Sa unang halimbawa, ang “b”
ay binibigkas nang may patinig na sumusunod,
samantalang sa pangalawang halimbawa, ang
“b” ay binibigkas nang mag-isa. Ito ay
nagdudulot ng pagkakaiba sa tunog ng
dalawang salita.
“tabla” at “tala” – Sa pagkakaiba sa paggamit ng
mga katinig na “b” at “l,” nagiging magkaibang
salita ang “tabla” (isang uri ng kahoy) at “tala”
(listahan).
Pagkakaiba sa Diphthong:
“aray” at “alay” – Ang pagkakaiba sa pagbigkas
ng diphthong “ay” at “ay” ay nagbibigay-
kahulugan sa dalawang salita. Ang “aray” ay
nangangahulugang sakit, habang ang “alay” ay
nangangahulugang handog.