Kasihan nawa tayo ng pagpapala ng

Maykapal sa mabilis at magaan na

pag-aaral ng
mga nilalaman ng modyul na ito.
Kung gayon, inaasahan na magiging
malaking tulong ang modyul na ito
upang ang wika
at kamalayan ay mahubog tungo sa pag
ugit ng perspektibo ng mambabasa sa
pagdadalumat
ng iba’t ibang genre.
“magmanipula”, “kumontrol” sa
kilos ng tao. Kung kumokontrol
man ang wika sa kamalayan,
lipunan naman ang nagbibigay ng
laman at kabuuan sa kamalayang ito.
Sa ngayon, lumalawak at lumalalim
ang gamit ng wika. Patutunayan ng
aklat sa
pamamagitan ng mga nabuong
sanaysay, saliksik, at artikulong
sinulat, kinalap at iniayos sa
akademikong larang ng mga guro sa
wika, kultura, midya, at panitikan.
Pinatunayan ng mga
ang halaga ng paggamit ng wikang
pambansa sa pagbuo ng isang
makabuluhang sanaysay,
dalumat, kritiko, metakritiko,
saliksik, talinhaga, at akademikong
papel. Tinalakay ng mga
manunulat ang iba’t ibang disiplina
gamit ang wikang
pambansa.Binigyang talakay ang
mga
usaping at konseptong may
kinalaman sa linggwistika,
pilosopiya, musika, kultura, midya,
kasaysayan, politika, ekonomiks,
siyensya, kulturang popular,
feminismo, lipunan, edukasyon,
rehiliyon at iba pa. Dahil sa taglay
na kapangyarihan ng wika, nakabuo
ng makabuluhang
babasahin/sanaysay ang mga
manunulat, mga babasahing
tumatalakay at sumusuri sa iba’t
ibang disiplina.
Kung gayon, inaasahan na magiging
malaking tulong ang modyul na ito
upang ang wika
at kamalayan ay mahubog tungo sa pag
ugit ng perspektibo ng mambabasa sa
pagdadalumat
ng iba’t ibang genre.
Malaking pasasalamat mula sa lahat
ng mga guro sa/ng Filipino kasama ang
pamunuan
ng Pamantasang-NEUST at sa mga
website na naging sanggunian upang
mabuo ang modyul
na ito.
Kasihan nawa tayo ng pagpapala ng
Maykapal sa mabilis at magaan na
pag-aaral ng
mga nilalaman ng modyul na ito.

“magmanipula”, “kumontrol” sa
kilos ng tao. Kung kumokontrol
man ang wika sa kamalayan,
lipunan naman ang nagbibigay ng
laman at kabuuan sa kamalayang ito.
Sa ngayon, lumalawak at lumalalim
ang gamit ng wika. Patutunayan ng
aklat sa
pamamagitan ng mga nabuong
sanaysay, saliksik, at artikulong
sinulat, kinalap at iniayos sa
akademikong larang ng mga guro sa
wika, kultura, midya, at panitikan.
Pinatunayan ng mga
ang halaga ng paggamit ng wikang
pambansa sa pagbuo ng isang
makabuluhang sanaysay,
dalumat, kritiko, metakritiko,
saliksik, talinhaga, at akademikong
papel. Tinalakay ng mga
manunulat ang iba’t ibang disiplina
gamit ang wikang
pambansa.Binigyang talakay ang
mga
usaping at konseptong may
kinalaman sa linggwistika,
pilosopiya, musika, kultura, midya,
kasaysayan, politika, ekonomiks,
siyensya, kulturang popular,
feminismo, lipunan, edukasyon,
rehiliyon at iba pa. Dahil sa taglay
na kapangyarihan ng wika, nakabuo
ng makabuluhang
babasahin/sanaysay ang mga
manunulat, mga babasahing
tumatalakay at sumusuri sa iba’t
ibang disiplina.
Kung gayon, inaasahan na magiging
malaking tulong ang modyul na ito
upang ang wika
at kamalayan ay mahubog tungo sa pag
ugit ng perspektibo ng mambabasa sa
pagdadalumat
ng iba’t ibang genre.
Malaking pasasalamat mula sa lahat
ng mga guro sa/ng Filipino kasama ang
pamunuan
ng Pamantasang-NEUST at sa mga
website na naging sanggunian upang
mabuo ang modyul
na ito.
Kasihan nawa tayo ng pagpapala ng
Maykapal sa mabilis at magaan na
pag-aaral ng
mga nilalaman ng modyul na ito
magmanipula”, “kumontrol” sa kilos
ng tao. Kung kumokontrol man ang
wika sa kamalayan,
lipunan naman ang nagbibigay ng
laman at kabuuan sa kamalayang ito.
Sa ngayon, lumalawak at lumalalim
ang gamit ng wika. Patutunayan ng
aklat sa
pamamagitan ng mga nabuong
sanaysay, saliksik, at artikulong
sinulat, kinalap at iniayos sa
akademikong larang ng mga guro sa
wika, kultura, midya, at panitikan.
Pinatunayan ng mga
ang halaga ng paggamit ng wikang
pambansa sa pagbuo ng isang
makabuluhang sanaysay,
dalumat, kritiko, metakritiko,
saliksik, talinhaga, at akademikong
papel. Tinalakay ng mga
manunulat ang iba’t ibang disiplina
gamit ang wikang
pambansa.Binigyang talakay ang
mga
usaping at konseptong may
kinalaman sa linggwistika,
pilosopiya, musika, kultura, midya,
kasaysayan, politika, ekonomiks,
siyensya, kulturang popular,
feminismo, lipunan, edukasyon,
rehiliyon at iba pa. Dahil sa taglay
na kapangyarihan ng wika, nakabuo
ng makabuluhang
babasahin/sanaysay ang mga
manunulat, mga babasahing
tumatalakay at sumusuri sa iba’t
ibang disiplina.
Kung gayon, inaasahan na magiging
malaking tulong ang modyul na ito
upang ang wika
at kamalayan ay mahubog tungo sa pag
ugit ng perspektibo ng mambabasa sa
pagdadalumat
ng iba’t ibang genre.
Malaking pasasalamat mula sa lahat
ng mga guro sa/ng Filipino kasama ang
pamunuan
ng Pamantasang-NEUST at sa mga
website na naging sanggunian upang
mabuo ang modyul
na ito.
Kasihan nawa tayo ng pagpapala ng
Maykapal sa mabilis at magaan na
pag-aaral ng
mga nilalaman ng modyul na ito
“magmanipula”, “kumontrol” sa
kilos ng tao. Kung kumokontrol
man ang wika sa kamalayan,
lipunan naman ang nagbibigay ng
laman at kabuuan sa kamalayang ito.
Sa ngayon, lumalawak at lumalalim
ang gamit ng wika. Patutunayan ng
aklat sa
pamamagitan ng mga nabuong
sanaysay, saliksik, at artikulong
sinulat, kinalap at iniayos sa
akademikong larang ng mga guro sa
wika, kultura, midya, at panitikan.
Pinatunayan ng mga
ang halaga ng paggamit ng wikang
pambansa sa pagbuo ng isang
makabuluhang sanaysay,
dalumat, kritiko, metakritiko,
saliksik, talinhaga, at akademikong
papel. Tinalakay ng mga
manunulat ang iba’t ibang disiplina
gamit ang wikang
pambansa.Binigyang talakay ang
mga
usaping at konseptong may
kinalaman sa linggwistika,
pilosopiya, musika, kultura, midya,
kasaysayan, politika, ekonomiks,
siyensya, kulturang popular,
feminismo, lipunan, edukasyon,
rehiliyon at iba pa. Dahil sa taglay
na kapangyarihan ng wika, nakabuo
ng makabuluhang
babasahin/sanaysay ang mga
manunulat, mga babasahing
tumatalakay at sumusuri sa iba’t
ibang disiplina.
Kung gayon, inaasahan na magiging
malaking tulong ang modyul na ito
upang ang wika
at kamalayan ay mahubog tungo sa pag
ugit ng perspektibo ng mambabasa sa
pagdadalumat
ng iba’t ibang genre.
Malaking pasasalamat mula sa lahat
ng mga guro sa/ng Filipino kasama ang
pamunuan
ng Pamantasang-NEUST at sa mga
website na naging sanggunian upang
mabuo ang modyul
na ito.
Kasihan nawa tayo ng pagpapala ng
Maykapal sa mabilis at magaan na
pag-aaral ng
mga nilalaman ng modyul na ito.
M.L.R.Q.
R.V. E.
M.R.DV.
A.P. A
S.DC. D
C. G. F.
Mga guro ng/sa Filipino at mga Editor
2020
Ang Wika ay isang behikulo at instumentong ginagamit ng mga tao at institusyon sa lipunan. – sa halos lahat
ng ugnayan at talastasan ng mga ito. . Anuman at alinmang lipunan ay nangangailangan nito upang higit na
magkaunawaan, maging episyente ang pagpapagalaw ng mga gawain, at maging epektibo ang mga simulain.
Behikulo ang wika dahil mahalaga ito sa komunikasyon. Instrumento ito dahil maliban sa komunikasyon,
nagagamit at namamanipula ito para sa iba’t ibang gawain at para sa iba’t ibang motibo, interes, at layunin,
maging positibo man ito o negatibo, maging mapagbuo man ito o mapanwasak, at maging makabuluhan man ito o
hindi. Ang Wika ay makapangyarihan. May kakayahan itong maglimita, magpalawak, magpalinaw, magpalabo,
ng mga idea. Sa madaling salita, may kapangyarihang kumontrol ang wika. Ganito ang paniniwala nina Edward
Sapir at ng kanyang estudyanteng si Leon Whorf nang ihayag nila ang teorya ng “language determinism.”Dahil
sa kakayahang ito ng wika, pinaniniwalaan naman nina Gunther Kress at Robert Hodge, sa Language as
Ideology, (Routledge & Kenan Paul, London, 1979) na ang wika mismo ay isang ideolohiya, Ayon sa kanila,
(pp. 5-6) … yaon lamang may pangalan ang maibabahagi. Ang mga persepsyong maipapahayag ay kailangang
maipasok sa wika. Kaya ang wika na ininigay ng lipunan ang nagdedeternima kung aling mga persepsyong ito na
nakapirmi sa wika ay nagiging isang ordinaryong bagay na bahagi na ng gawain ng tao. Hindi natin maiiwasang
ipilit ang ating mga klasipikasyon sa ibang tao at maging sa ating sarili. Inaayos ng wika tungo sa isang
mundo na napakatatag at magkakaugnay kaysa sa nakikita ng ating dalawang mata kung kaya may lugar sa
kamalayan ng tao at nagiging bagay ito na sa pag-aakala nati’y nakita natin. Ang wika, gaya ng alam nang marami ay
nakapaloob sa mga pang- araw –araw na gawain ng lipunan, bilang praktikal na kamalayan ng lipunan, tatawagin
natin ang kamalayang ito na ideolohiya, na isang sistematikong kabuuan ng mga idea na isinaayhos mula sa isang
partikular na pananaw. Ngunit hindi lamang wika ang nagdidikta sa kamalayan ng tao. Ang lipunan na siyang
humuhubog sa kamalayan ang kasama ring pumapaikot, pumapaloob, kumukulob sa kamalayan ng tao. Ang
wika at lipunan ang mga puwersa at kapangyarihag kumukontrol at bumabalot sa katauhan at kamalayan ng
tao. Sa pamamagitan ng pagkakaroon ng politikal, ekonomiko, at sosyal na istatus sa lipunan, nabibigyan ang wika
ng kapangyarihang ”magdikta”, “magmanipula”, “kumontrol” sa kilos ng tao. Kung kumokontrol man ang wika
sa kamalayan, lipunan naman ang nagbibigay ng laman at kabuuan sa kamalayang ito. Sa ngayon, lumalawak at
lumalalim ang gamit ng wika. Patutunayan ng aklat sa pamamagitan ng mga nabuong sanaysay, saliksik, at
artikulong sinulat, kinalap at iniayos sa akademikong larang ng mga guro sa wika, kultura, midya, at
panitikan. Pinatunayan ng mga ang halaga ng paggamit ng wikang pambansa sa pagbuo ng isang
makabuluhang sanaysay, dalumat, kritiko, metakritiko, saliksik, talinhaga, at akademikong papel. Tinalakay ng
mga manunulat ang iba’t ibang disiplina gamit ang wikang pambansa.Binigyang talakay ang mga usaping at
konseptong may kinalaman sa linggwistika, pilosopiya, musika, kultura, midya, kasaysayan, politika, ekonomiks,
siyensya, kulturang popular, feminismo, lipunan, edukasyon, rehiliyon at iba pa. Dahil sa taglay na
kapangyarihan ng wika, nakabuo ng makabuluhang babasahin/sanaysay ang mga manunulat, mga babasahing
tumatalakay at sumusuri sa iba’t ibang disiplina. Kung gayon, inaasahan na magiging malaking tulong ang modyul
na ito upang ang wika at kamalayan ay mahubog tungo sa pag ugit ng perspektibo ng mambabasa sa pagdadalumat
ng iba’t ibang genre. Malaking pasasalamat mula sa lahat ng mga guro sa/ng Filipino kasama ang pamunuan ng
Pamantasang-NEUST at sa mga website na naging sanggunian upang mabuo ang modyul na ito. Kasihan nawa tayo
ng pagpapala ng Maykapal sa mabilis at magaan na pag-aaral ng mga nilalaman ng modyul na ito
Recommended for you

Document continues below

22

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino

Bachelor of Secondary Education Major in Filipino95% (22)

Field Study 2 Learning Episode 7

Pagtuturo Ng Filipino Sa Elementarya 1-Estruktura At Gamit Ng Wikang Filipino99% (134)

Field Study 2 Learning Episode 6

Pagtuturo Ng Filipino Sa Elementarya 1-Estruktura At Gamit Ng Wikang Filipino99% (130)

Field Study 2 Learning Episode 2

Pagtuturo Ng Filipino Sa Elementarya 1-Estruktura At Gamit Ng Wikang Filipino98% (165)

Field Study 2 Learning Episode 8

Pagtuturo Ng Filipino Sa Elementarya 1-Estruktura At Gamit Ng Wikang Filipino98% (123)

 

Field Study 2 Learning Episode 5

Pagtuturo Ng Filipino Sa Elementarya 1-Estruktura At Gamit Ng Wikang Filipino98% (130)

Field Study 2 Learning Episode 9

Pagtuturo Ng Filipino Sa Elementarya 1-Estruktura At Gamit Ng Wikang Filipino98% (131)

Field Study 2 Learning Episode 3

Pagtuturo Ng Filipino Sa Elementarya 1-Estruktura At Gamit Ng Wikang Filipino97% (165)

Daloy ng Kaalaman: Pagsasaling Siyentipiko at Teknikal:

Kalikasan, Mga Teorya at Metodolohiya…………..…………………….67

Pangkalahatang Tuntunin sa Panghihiram at

Pagsasalin ng mga Salitang Banyaga........................................................68

Mungkahing Gawain……………………………………………………..69

Pangwakas ng Pagtataya…………………………………………...…….70

Sanggunian……………………………………………………...………..73

PAGSASALIN NG MGA PILING TEKSTONG MAKABULUHAN

SA DALUMAT………………………………………………………….74

Paunang Pagtataya………………………………………………..……...75

Pangwakas ng Pagtataya…………………………………….…….……..79

Sanggunian………………………………………………………….……81

PAGSASALIN NG MGA PILING TEKSTONG MAKABULUHAN

SA DALUMAT: Layunin………………………………….……...……82

Daloy ng Kaalaman………………………………………………………84

Mga Mungkahing Gawain……………………………………………….86

Pangwakas ng Pagtataya…………………………………………………89

Sanggunian……………………………………………………………….90

Pamamaraan ng Pagsasalin ni Friedrich Scheimacher……………....93

Pangwakas na Pagtataya/Sanggunian……………………………………94

Kasanayan,Kahalagahan…………………………………………….…...95

Paunang Pagtataya……………………………………………………….97

Panimulang Pagtataya……………………………………………………98

Daloy ng Kaalaman: Ang Pelikula……..…………………………….100

Mga Uri ng Pelikula…………..………………………………………101

Mga Mungkahing Gawain……………………………….……………..102

Pangwakas ng Pagtataya……………………………………….……....107

KABANATA 4

INDIE FILM……………………………………………………….….108

Panimulang Pagtataya………………………………………………….109

Daloy ng Kaalaman: Ang Kasaysayan……………………………..…..110

Ang Cinemalaya………………………………………………………...111

Mga Mungkahing Gawain………………………………………. …….113

Pangwakas ng Pagtataya…………………………………………….....115

Paligirang Pangkasaysayan ng Soap Opera Pilipinas……...........….116

Paunang Pagtataya……………………………………………...………117

Daloy ng Kaalaman…………………………………………………… 119

Mga Mungkahing Gawain……………………………………………...124

Pangwakas na Pagtataya………………………………………….…….127

DOKUMENTARYONG PANTELEBISYON…………………...….128

Daloy ng Kaalaman………………………………………..…....………129

Sanggunian……………………………………………………………...133

KABANATA 1

A. Kahulugan ng salitang “Pagdadalumat” at

konsepto ng mga salitang itinanghal na salita ng

taon.

Matapos ang yunit na ito, inaasahang matututuhan ng mga

estudyante ang mga sumusunod:

1. Maipaliwanag ang kahulugan at kahalagahan ng wikang

Filipino sa pagdadalumat o pagteteorya.

2. Makapag-iisa-isa ng mga salitang itinanghal na salita ng taon.

3. Magagamit ang mga salitang itinanghal na salita ng taon sa

pagbuo ng sariling pangungusap tungo sa

pakikipagkomunikasyon.

Panimula:

Ang paksa at mga gawaing inilahad sa modyul na ito ay

magsisilbing susi upang iyong ganap na mabigyang kahalagahan at

kahulugan ang salitang “Pagdadalumat” at kaunayan nito sa proseso

ng pag-iisip at pag-urirat sa mga salitang nakaugnay sa salita o

paksang dinadalumat. Ito ang gagabay sa iyo upang lubos pang

mapayabong ang iyong talasalitaan na dulot ng katangian ng wika na

buhay at nagbabago ay nagbubunga ito ng mga bagong salita na

ganap na itinanghal at kinilala bilang salita ng taon.

PAUNANG PAGTATAYA

Panimula:

Ang paksa at mga gawaing inilahad sa modyul na ito ay

magsisilbing susi upang iyong ganap na mabigyang kahalagahan at

kahulugan ang salitang “Pagdadalumat” at kaunayan nito sa proseso

ng pag-iisip at pag-urirat sa mga salitang nakaugnay sa salita o

paksang dinadalumat. Ito ang gagabay sa iyo upang lubos pang

mapayabong ang iyong talasalitaan na dulot ng katangian ng wika na

buhay at nagbabago ay nagbubunga ito ng mga bagong salita na

ganap na itinanghal at kinilala bilang salita ng taon.

LAYUNIN

Matapos ang yunit na ito, inaasahang matututuhan ng mga

estudyante ang mga sumusunod:

1. Maipaliwanag ang kahulugan at kahalagahan ng wikang

Filipino sa pagdadalumat o pagteteorya.

2. Makapag-iisa-isa ng mga salitang itinanghal na salita ng taon.

3. Magagamit ang mga salitang itinanghal na salita ng taon sa

pagbuo ng sariling pangungusap tungo

Panimulang Pagtataya:

Panuto: Isulat sa patlang ang T kung tama at M kung mali ang

nilalaman ng bawat pangungusap.

______1. Ayon kay Nuncio (2017), pagdadalumat ang tawag sa

proseso ng pag-iisip at pag-urirat sa mga lantay o ipinahiwatig ng isang

salita.

______2. May apat na lebel ng pagdadalumat ayon sa pahayag ni

Nuncio (2018).

______3. Ginagamit ang lebel na lexical, simbolikal at teoretikal sa

pagdadalumat.

______4. Ayon kay Salazar (2011), ang dula ay isang larawan ng

buhay na sinasangkapan ng wika, damdamin, at sining.

______5. Ayon kay Atienza (2001), karaniwang nang ikinakabit sa

salitang dula ang mga konseptong tulad ng teatro, artista, iskrip, pag-
arte, stage, costume, make-up, set, props, rihersal, director at

palakpak.

______6. Ang salitang dula at lansangan ay dalawang salitang-ugat na

bumubuo sa salitang dulansangan.

______7. Ayon kay Bernales (2016) may limang paraan ng paglalapi

upang makabuo ng bagong salita.

______8. Jejemon ang tawag sa salitang slang na hiniram ng buo

ngunit pinalitan ng kahulugan mula sa istandardisadong kahulugan nito

na nakatala sa diksyunaryong Filipino.

_____9. Ang Huweteng ay bahagi ng kulturang popul