რეალისტი მწერლის ილია ჭავჭავაძის ნაწაემოებ „კაცია

ადამიანიში“ თვალნათლივაა გამოკვეთილი მეცხრამეტე

საუკუნის ბოლოს არსებული სხვადასხვა სოციალური ფენის
მდგომარობა რომელსაც ილია ორი მთავარი პერსონაჟის სახით
გამოკვეთს.
მწერალი მოგვიტხრობს ცოლ ქმარზე, ლუარსაბსა და
დსრეჯანზე, რომელებიც გამოირჩევიან ფანქტობრივად
ე4რთნაირი ვიზუალით : მათ ჰქონდათ დიდი მომრგვალებული
მცელი ჩამოწელილი ღაბაბი კოტიტა ქონიტ გატენილი
ბალნიანი ხელები და დამორილი მსხვილი ფეხები, რაც
აშკარად მიუთითებს მათ ცხოვრების წსზე და იმაზ თუ რას
საქმიანობდნენ დილიდან საღამომდე, რომ ჭამის და უაზრო
ფაციფუცის გარდა არაფერს აკეთებდნენ. გარდა ამისა
ლუარსაბსა და დარეჯანს „ძალზედ საინტერესო“
შეხედულებები ჰქონდათ სხვადასხვა საკითხთან
დაკავშირებით, მაგალითად, ლუარსაბს მიაჩნდა, რომ სწავლა
ეხლანდელი ჭირი იყო და ქვეყანა ამ ჭირისაგან ებრალებოდა
კიდეც, ამბობდა ხოლმე: რაც ეს რაღაც ეშმაკური სკოლები
შმოიღს მაშინ წავიდა ქართლი კაცის ხეირიცო, ფიქრობდა,რომ
წიგნები „კაცისა კი არა„ ქალის საქმე იყო“, ხოლო ლარსაბი ამ
შეხედულებას წარსულზე დაყრდნობით ამართლებდა:
„ვენაცვალე უწინდელ დროს...კაი ცხენი, კაი თოფი, მარჯვე
მკლავი და კაცი იყავი პატიოსანი“. ლუარსაბის ცოლსაც
არანაკლები მისივე მსგავსი შეხედულებები ჰქონდა,
მაგალითად, დილიდან გლეხების ტუქსვასა და ლანძგვას
მოჰყვებოდა ხოლმე ამ ყველაფერს იმიტომ აკეთებდა რომ
გლეხებს მისდამი შიში და კრძალვა ჰქონოდათ, ლარსაბს
ეუბნებოდა ხოლმე, ისინი გლეხები არიან ერთხელ ვირივით
თუ გაჯიუტდნენ მერე რაც გინდა იღონო ფეხს ვეღარ
გაადგმევინებო.
ილია ზუსტად ამ ორი პერსონაჯით წარმოაჩენს იმ
ზოგადქართულ მოვლენას, რომელსაც შეერქვა
„თათქარიძეობა“. მწერლის ამ აღწერილობას ასაბუთებს ასევე
აკაკი ბაქრაძის მოსაზრებაც თუ როგოგრები იყვნენ
თათქარიძეები;, რომ ისინი პირველ რიგში
ზარმაცი,ღორმუცელა, თვითკმაყოფილი, მოტრაბახე,
შემგუებელი, უნაყოფო, თვალთმაქცი და პირფერი ადამიანები
იყვნენ, რომელებიც იმ დროინდელი მოსახლეობის უმეტესობას
მოიცავდნენ. ჩემი აზრით დღესდღეისობითაც ვხვდებით
ლუარსაბუსა და დარეჯანის ნაირ ადამიანებს თუმცა იმ
პერიოდისაგან განსხვავებით ვფიქრობ რომ თანამედროვე
ადამიანებს უფრო მეტი განვითარების სურვილი და
შესაძლებლობა გააჩნიათ.
ილია ჭავჭავაძე სხვადასხვა მხატვრული ხერხებით, ამკობს
თავის ტექსტს, როგორებიცაა, გაზვიადება, შედარება, ეპითეტი
და სხვა. შედარების მაგალითად შემიძლია მოვიყვანო: „წითელი
თურაშაულ ვაშლივით ხაშსხაშა ლოყები“.