archaizm - wyraz, związek wyrazowy lub konstrukcja składniowa, które wyszły z użycia, należą do minionej epoki historycznej.

ars moriendi (łac. "sztuka umierania") - motyw popularny w średniowiecznej literaturze i sztuce; ukazywał, w jaki sposób człowiek
powinien przygotować się do śmierci. Wzorce umierania różniły się w zależności do statusu społecznego człowieka, jednak wszyscy
ludzie musieli przed śmiercią wyznać swoje winy wyrazić żal za grzechy, przebaczyć wrogom błagać Boga o przebaczenie.
danse macabre (taniec śmierci) - popularny w późnym średniowieczu alegoryczny motyw: przedstawia taneczny korowód złożony
z przedstawicieli różnych grup społecznych prowadzony przez śmierć. Jest to wizja ludzi wszystkich stanów wobec śmierci.
deesis - kompozycja oparta na trzech postaciach: Chrystusa Władcy Wszechświata mającego po swych bokach Matkę Boską i Jana
Chrzciciela w pozach modlitewnych - jako pośredników między ludźmi a Zbawicielem.
dramat liturgiczny - średniowieczny gatunek teatralny ściśle związany z liturgią Kościoła katolickiego, odwołujący się do obrzędów religijnych.
epos (epopeja) - ukształtowany w starożytnej Grecji (Iliada i Odeseja Homera byli pierwszymi eposami) jeden z głównych gatunków
epiki. Obejmował utwory zwykle wierszowane, pisane w podniosłym stylu, przedstawiające działania mitologicznych, legendarnych lub
historycznych bohaterów ukazanych na tle ważnych dla całej zbiorowości wydarzeń.
*feudalizm - ustrój społeczny, polityczny i ustrojowy średniowiecznej Europy. Feudalizm cechował się zależnością poddańczą oraz
podziałem społeczeństwa na stany.
**franciszkanizm - ruch odnowy moralnej. Podstawą była radosna, prosta wiara, płynąca z miłości do Boga i całego stworzenia.
Życie człowieka nie musi być wieczną ascezą, bolesnym oczekiwaniem na śmierć, może być afirmacja świata i jego piękna.
hagiografia - dział piśmiennictwa obejmujący utwory o życiu świętym oraz cudach związanych z ich działalnością.
lament (plankt, żal) - gatunek liryki obejmujący utwory wyrażające żal, ból i skargi na los, nawołujące do wspólnoty w cierpieniu.
legenda hagiograficzna (ks. hagiografia) - dział piśmiennictwa obejmujący utwory o życiu świętych oraz cudach związanych z ich działalnością.
*pieśń religijna - nabożna pieśń katolicka w języku narodowym, wykonywana przez wiernych podczas sprawowania liturgii i czynności
pozaliturgicznych, o metrycznej i stroficznej budowie, z melodią do śpiewania w grupie i wielokrotnego zastosowania.
poemat epicki - wierszowany utwór narracyjny o mniej lub bardziej rozbudowanej fabule skoncentrowanej wokół głównego wątku zdarzeniowego.
*romans rycerski (romans dworski) - utwór o wykwintnym stylu, przedstawiający niezwykłe przygody i miłosne przeżycia rycerzy,
którzy kochają i cierpią dla wybranej damy serca.
*satyra społeczna - gatunek publicystyczny, który ośmiesza stosunki społeczne. Prezentuje świat poprzez komiczne wyolbrzymianie.
*stabat Mater Dolorosa - utwór dotyczy boleści Matki Boskiej po ukrzyżowaniu Chrystusa.
**styl gotycki - styl w architekturze i innych dziedzinach sztuk plastycznych, który powstał i rozwinął się w połowie XII w. we Francji.
**styl romański - styl w sztukach plastycznych XI - XIII wieku, ukształtowany w Europie zachodniej.
teocentryzm (gr. theos "bóg”) - pogląd uznający Boga za największą wartość, początek i koniec wszystkiego, ośrodek myśli i wszelkich dążeń człowieka.
uniwersalizm (średniowieczny) - właściwość chrześcijańskiej Europy w średniowieczu polegająca na jej kulturowym ujednoliceniu,
które dotyczyło różnych zjawisk: systemu społeczno-politycznego języka, świąt i obrzędów religijnych, systemu szkolnictwa, wzorów architektury, sztuki.
*utwór parenetyczny - utwory piśmiennicze kształtujące i propagujące wzory postępowania związane z odgrywaniem określonych ról społecznych.
Średniowiecze: początek 476 - upadek Cesarstwa Rzymskiego; koniec 1453 - upadek Konstantynopola / 1492 - odkrycie Ameryki. Średniowiecze trwa 10 wieków.