МОРФОЛОГИЈА – ИМЕНКА – КЛАСИФИКАЦИЈА

Именките, како група, не претставуваат компактно множество.

Деф.: Именките ги дефинираме
како: ...........................................................................................................................................
...........

ПОДЕЛБА
Една од најстарите поделби, уште од антиката е:

А) СОПСТВЕНИ:
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

1) Имиња на лица (...................................) / галовни имиња/ прекари :

служат за определување на лицето за кое се зборува и за негово повикување
2) Географски имиња (................................):имиња на градови, реки, планини
3) Имиња на празници( ...............................):
4) Имиња на установи, организации, институции:
5) Имиња на уметнички дела:

Б) ОПШТИ:
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
1) Конкретни: човек, куче, цвеќе
Избројливи:--------------------------------------------------------Неизбројливи

- Збирни
- Материјални
2) Апстрактни: ........................................................................................................
 РОДОТ КАЈ ИМЕНКИТЕ
Родот во македонскиот јазик е: .........................................................................................
Категоријата РОД ги дели именките во еден јазик
на .................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....
Разликуваме: ....................................................................................................................... Кај
најголемиот број именки родот го определуваме според фонолошкото правило.

Според т.н. ФОНОЛОШКОТО

правило: ......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
................
А) Именките од м.р. завршуваат на ....................................................................................
Б) Именките од ж.р. завршуваат на .....................................................................................
В) Именките од с.р. завршуваат на ......................................................................................

Надвор од фонолошкото правило остануваат именки чијшто род го определуваме

според значењето.
Според т.н. ЗНАЧЕНСКОТО правило:
А) личните имиња на лица од машки пол се именки од машки род:
Никола, Петре, Иљо
Б) Општи именки од м.р. се: судија, татко, аташе, маестро, владика,
В) Општи именки од женски род се: мис, леди, Дорис, Елени

Надвор од претходните две правила е морфолошкото правило кое се однесува на

формалниот аспект на зборовите и зема предвид повеќе од една форма.

Според т.н. МОРФОЛОШКОТО правило:

Именките што се изведени од придавка со наставката –ост, се именки од женски род:
младост, старост, лудост, вест, убост
Се работи за голема и компактна група именки кои не се очекува да ја променат
припадноста по род во однос на формалниот завршок.
 СПЕЦИФИКИ

1. ДВОРОДОВИ ИМЕНКИ
Секоја именка во македонскиот јазик разликува само едн род, со исклучок на т.н.
двородови именки: се именки од машки и од женски род
вар, кал, жал, пепел, песок, сол, памет, прав, роднина
Двородовоста се определува на два начина:
А) .................................................................................................................................................
тој вар / таа вар
Б) .................................................................................................................................................
варот / варта
НБ: историски, се работи за имеки од женски род кои завршувале на консонант, а од
причина што не означуваат суштества (освен: роднина), ја изгубиле врската со
женскиот род и може да се очекува во иднина да преминат исцело во именки од машки
род.

2. ЕПИЦЕНУМИ:
Не се карактеристични за македонскиот јазик, од формални причини е тешко
создавањето форма за женски род.
Тоа се именки што именуваат лица, но кои се јавуваат во конкретен граматички род:
м.р.: академик, биолог, стратег, убиец, личност
ж.р.: индивидуа, персона, странка, муштерија
с.р.: бебе, лице
Се однесуваат ……………………………………………………………………………...
Сигнализирањето на полот …………………: жена-убиец, машко лице, и се отстапка од
вообичаениот и поекономичен начин на укажување на полот.
Сигналот за полот се дава и од контекстот.
3.ФЕМИНАТИВИ:
За разлика од епиценумите, во македонскиот јазик попродуктивен и потипичен е
зборообразувачкот модел на изведување именки од женски род од соодветните именки
од машки род. Граматичката структура на македонскиот јазик ја олеснува и поддржува
нивнста употреба:
професорка, тенисерка, претседателка, деканка

ТРЕБА ДА ЗНАЕТЕ

1) Како се определува родот на именкте во македонскиот јазик

2) Кој критериум има предност при евентуалниот судир
3) Што се тоа двородови именки и колкав е нивниот број во македонскиот
јазик
4) Што се тоа епиценуми, а што феминативи