ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Μέρος 3ο: Το προσωπικό της Δημόσιας Διοίκησης

Υποχρεώσεις δημόσιων υπαλλήλων

ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Από τη στιγμή που θα καταρτιστεί η δημοσιοϋπαλληλική σχέση με τον διορισμό και την
αποδοχή του που δηλώνεται με την ορκωμοσία (άρθρο 18 του Υ.Κ.), ο δημόσιος υπάλληλος
επιφορτίζεται πλέον με ορισμένες βασικές υποχρεώσεις, που διέπουν την άσκηση του
λειτουργήματός του.

Κορυφαίο εξ αυτών των χρεών ή υποχρεώσεων την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος
και την ικανοποίηση των νόμιμων αξιώσεων και δικαιωμάτων των πολιτών
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Στο πλαίσιο των υποχρεώσεών του αυτών, ο δημόσιος υπάλληλος είναι ε- κτελεστής της
θέλησης του Κράτους, υπηρετεί τον Λαό, οφείλει πίστη στο Σύ- νταγμα και αφοσίωση στην
Πατρίδα και στη Δημοκρατία.

Επιπλέον, είναι υπεύθυνος για την απρόσκοπτη εκτέλεση των καθηκόντων του, καθώς και για
τη νομιμότητα των υπηρεσιακών του ενεργειών. Η δράση και η συμπεριφορά του οργανώνεται
στο πλαίσιο της ιεραρχικής διάρθρωσης των οργανικών μονάδων διοίκησης (γραφεία,
τμήματα, διευθύνσεις, γενικές διευθύνσεις), των θέσεων απασχόλησης, των βαθμών και της
συναφούς κατα- νομής αρμοδιοτήτων μεταξύ του προσωπικού της υπαλληλίας.
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Οφείλει, έτσι, να υπακούει δίχως υπαίτια καθυστέρηση στις διαταγές των προϊσταμένων του,
ακόμη και στην περίπτωση που θεωρεί μια διαταγή αντίθετη προς τον νόμο, αρκεί
προηγουμένως να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του.

Κάθε υπάλληλος σε μια δημόσια οργάνωση και υπηρεσία οφείλει, ειδικότερα, να εναρμονίζει τη
συμπεριφορά, ως προς την άσκηση των καθηκόντων του, προς τις εντολές και τις
κατευθύνσεις των προϊσταμένων του. Από τη μεριά τους οι τελευταίοι οφείλουν να ελέγχουν
και να αξιολογούν την επαγγελματική απόδοση και συμπεριφορά των υφισταμένων τους, να
τους ενισχύουν στην εκπλήρωση των καθηκόντων τους και να τους συνδράμουν στην
περαιτέρω ανάπτυξη και καλλιέργεια των ικανοτήτων και δυνατοτήτων τους.
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Το δικαίωμα της εντολής (των προϊσταμένων) και η υποχρέωση της συμ μόρφωσης (από τη
μεριά των υφισταμένων) απορρέει από την ιεραρχική διάρθρωση και κλιμάκωση της Διοίκησης
στο ενδοοργανωτικό πεδίο.

Η δε ιεραρχική διάρθρωση των θέσεων και αρμοδιοτήτων του προσωπικού υπηρετεί την
ανάγκη της εναρμόνισης και συνοχής των ενεργειών της Διοίκησης ενόψει της
αποτελεσματικότερης επίτευξης του επιδιωκόμενου από αυτήν κάθε φορά σκοπού ή της
κοινωνικής ανάγκης (όπως έχει η τελευταία αποτυπωθεί στις ισχύουσες διατάξεις ή
κατευθύνσεις).
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Μόνον όταν μια διαταγή αντίκειται προδήλως προς το Σύνταγμα ή τον νόμο, ο δημόσιος
υπάλληλος οφείλει να μην την εκτελέσει και να το αναφέρει χωρίς αναβολή.

Η ‘πρόδηλη’ αντισυνταγματικότητα ή παρανομία δεν μπορεί, ωστόσο, να έχει υποκειμενικό

χαρακτήρα, αλλά προκύπτει από σαφείς και αδιαμφισβήτητες πράξεις ή συμπεριφορές, που
δεν επιτρέπουν ερμηνευτικές αμφιβολίες και ασάφειες.
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Γιατί στις περιπτώσεις αυτές οι διαφορετικές και τυχόν αποκλίνουσες απόψεις και ερμηνείες
μεταξύ υφισταμένων και προϊσταμένων δεν θεμελιώνουν την κατηγορία για πρόδηλη
παρανομία των δεύτερων και άρα δικαίωμα αντίστασης από μέρους των πρώτων.
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει, ωστόσο, να εκτελέσει μια διαταγή που έρχεται σε αντίθεση με
νομοθετικές ή κανονιστικές ρυθμίσεις, εάν αυτή συνοδεύεται από ειδική αιτιολογία ως προς
τους επείγοντες και εξαιρετικούς λόγους γενικότερου συμφέροντος που την επιβάλλουν.

Το ίδιο ισχύει εάν, αφού προηγηθεί άρνηση εκτέλεσης της πρώτης τέτοιας διαταγής που είναι,
κατά την εκτίμησή του, αντίθετη προς διατάξεις νόμων ή κανονιστικές πράξεις, ακολουθήσει
δεύτερη διαταγή, στην οποία διατυπώνονται οι επείγοντες και εξαιρετικοί λόγοι γενικότερου
συμφέροντος που πρέπει να εξυπηρετηθούν.
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Εν προκειμένω, ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει να αναφερθεί συγχρόνως και στην προϊστάμενη

αρχή εκείνου που τον διέταξε.

Σε περίπτωση που ο δημόσιος υπάλληλος είναι αρμόδιος να προσυπογράψει ένα έγγραφο, αλλά
διαφωνεί με την ενέργεια, οφείλει να διατυπώσει εγγράφως τις αντιρρήσεις του και όχι να
παραλείψει την προσυπογραφή, γιατί τότε το έγγραφο θεωρείται προσυπογεγραμμένο
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Υποχρεούται, εξάλλου, να τηρεί εχεμύθεια για όσα πληροφορείται κατά την εκτέλεση των
καθηκόντων του ή επ’ ευκαιρία αυτών, ακόμη και αν δεν πρόκειται για τα χαρακτηριζόμενα ως
απόρρητα από τις κείμενες διατάξεις θέματα
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει, επίσης, να επιδεικνύει ευπρεπή συμπεριφορά κατά την άσκηση
των καθηκόντων του, να είναι προσιτός στη σχέση του με τους πολίτες που ζητούν να
εξυπηρετηθούν από αυτόν, στο πλαίσιο της άσκησης των αρμοδιοτήτων του, να απαντά στα
αιτήματά τους για παροχή πληροφοριών με τη μεγαλύτερη δυνατή πληρότητα και ακρίβεια και
να τους εξυπηρετεί κατά την προώθηση των υποθέσεών τους
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Οφείλει να αντιμετωπίζει τους πολίτες με τρόπο ισότιμο και να μην προβαίνει σε οποιαδήποτε
διάκριση (λόγω πολιτικών, φιλοσοφικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων) προς όφελος ή εις
βάρος τους.

Αλλά και εκτός της υπηρεσίας ο δημόσιος υπάλληλος πρέπει να έχει αξιοπρεπή και κόσμια
συμπεριφορά
ΔΗΔ 13– Δημόσια Διοίκηση

Οφείλει δε να δηλώνει εγγράφως σε ειδικό έντυπο, κατά τον διορισμό του, την περιουσιακή
του κατάσταση, καθώς και αυτή του/της συζύγου και των συνοικούντων με αυτόν παιδιών του,
ενώ είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει την υπηρεσία του και για κάθε μεταγενέστερη
ουσιώδη μεταβολή της περιουσιακής του κατάστασης.