KIMIKA EZORGANIKOA I

KIMIKAKO GRADUA 2. maila

2. GAIA. NUKLEO ATOMIKOA. ARIKETAK

1. Zer da α partikula?
c. Elektroi positibo bat
a. Helio-4 nukleo bat
d. serie erradioaktiboen lehenengo partikula
b. Neutroi bat

2. Protoi-kopuru berdina eta neutroi-kopuru desberdina dituzten bi atomo:

c. Isosterikoak dira
a. isotopikoak dira
d. Isotopoak dira
b. Isobaroak dira

3. Nukleoia(k) d(ir)a
a. Neutroi bat eta protoi bat lotzean sortzen den partikula
b. Edozein nukleo atomikotan egon daitezkeen neutroiak, protoiak eta elektroiak
c. Nukleo atomikoa osatzen duten partikula masadunak
d. Elementu baten isotopoen artean, bolumen handiagoko nukleoak

4. Zein ez da zuzena?
a. Zenbaki masikoa nukleo baten neutroi gehi protoi-kopurua da
b. Zenbaki masikoa elementuaren peso atomikoarekin bat dator beti
c. Ioi monoatomiko positiboetan protoi-kopurua elektroi-kopurua baino altuagoa da beti
d. Atomo batean, zenbaki masikoa zenbaki atomikoa baino altuagoa edo bezalakoa da beti

127
5. 50Sn atomoak ditu:
c. 127 protoi, 127 elektroi eta 50 neutroi
a. 77 protoi, 77 elektroi eta 50 neutroi
d. 50 protoi, 50 elektroi eta 127 neutroi
b. 50 protoi, 50 elektroi eta 77 neutroi

6. Elementu baten masa atomikoa 10.81 mau da, bere zenbaki atomikoa 5 da, eta bi isotopoz osatuta dago
zeinen masa atomikoak unitate batean bereizten diren. Zein izango da isotopo urrienaren neutroi-kopurua?
c. 10
a. 5
d. 11
b. 6

7. X elementuaren zenbaki atomikoa 8 eta zenbaki masikoa 18 badira. Esan dezakegu

a. X elementua oxigenoaren isotopo bat dela
b. Atomoan 8 neutroi dituela
c. Atomoan 10 protoi dituela
d. Atomoan 10 elektroi dituela

8. Hondakin erradioaktiboetan, 9038Sr isotopoa osagai oso kaltegarria da, hezurretan kaltzioa ordezkatuz eta
metatuz baitoa. Zenbat protoi eta zenbat neutroi dago Sr-90 isotopoaren nukleoan?
c. 52 protoi eta 38 neutroi
a. 90 protoi eta 38 neutroi
d. 38 protoi eta 52 neutroi
b. 38 protoi eta 90 neutroi

9. Idatz itzazue hurrengo erreakzioak:

87
Rb-ren b- igorpena 30
P-ren b+ igorpena
252
Cf (4n) 140Xe, 108Ru 27
Al (a, n) 30P
15
N (1H, a) 12
C 235
U (n,3n) 95Y, 138I
190
Pt-ren a igorpena
 KIMIKA EZORGANIKOA I
KIMIKAKO GRADUA 2. maila

10.127
53 I atomoaren masa 126.9004 m.a.u. da. Nukleoaren lotura-energia kalkula ezazu.

11. Rafael (1483-1520) margolari italiarrari egokitu zaion kuadro batean aurkitu den 14C-aren edukiera landare
bizietan dagoenaren %96-a da. Datu hauekin, kuadroa faltsua edo egiazkoa den froga dezakezu? (t1/2 =
5730 urte).

12. 1988. urtean, Turinen, Jesukristorena izan zitekeen hilohiala aurkitu zen. Linoz eginda dago eta gizon
baten aurpegia eta gorputza markatuta dago. Benetazko errelikia zen jakiteko 14C-aren froga egin zitzaion
eta hauxe aurkitu zen: 14C-aren edukiera ohialan, naturan dagoenaren %85 da.

13. Ondoko isotopoak erradioaktiboak diren aztertu ezazu, eta horrela bada, eraldaketa-erreakzioa idatzi.
72 Zn 49 Cr 134 Ba 158 Tb 210 Rn 13 N 199 Pt 93 Kr
30 24 56 65 86 7 78 36

14. Ondoko erreakzioak bete itzazu:

(a) 210
84 Po ® + a

(b) 234
91 Pa ® + b- +

(c) 231
53 I ® 231 Xe +
54 +

(d) 230
90 Th ®
226 Ra +
88
_
(e) ® 239
94 Pu + +u

(f) ® 236
92 U +a

15. Egipton aurkitutako momia bat datatu, 14C/12C= 4.5 x 10-13 proportzioa aurkitu bada (t1/2(14C) = 5730
urte).

16. Meteorito baten analisietan 206 Pb / 238 U = 7/1 erlazioa aurkitu da. Noiz sortu zen meteorito hori?. (t1/2 =
4.5 x 109 urte).

17. 60 Co isotopo erradioaktiboa (n, 1 H) edo (n, g) erreakzioen bidez era daiteke. Idatz itzazue bi erreakzioak.
60 Co-aren erdibizitza 5.2 urtekoa izanik, 10.5 urte pasa ondoren hasierako masaren zein % desintegratu
da?

18. Deuterioaren masa isotopikoa (21H) 2.0142 mau da eta helioarena (42He) 4.0026 mau. Kalkula ezazue
askatzen den energia (J-tan) 2 mol deuteriok fusio-erreakzioa jasatzean, 1 mol helio emateko.