آموزش گام به گام سروی

‫‪Remove Watermark‬‬ ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬
‫آموزش‬
‫گام به گام‬
‫سروی و آالت آن‬
‫تألیف‬
‫انجنیر مهرهللا رهنما‬
Remove Watermark Wondershare
PDFelement
https://engzia.blogfa.com https://t.me/civilaf
‫فهرست مطالب‬
‫فصل اول ‪1 ..........................................................................................................................................................................‬‬
‫مفاهیم اساسی در سروی ‪1 .......................................................................................................................................................‬‬
‫تعریف سروی (‪1 .......................................................................................................................... )Surveying deffination‬‬
‫اهداف سروی (‪1 ........................................................................................................................... )Purpose of surveying‬‬
‫مراحل سروی (‪1 ....................................................................................................................... )Procedure of Surveying‬‬
‫انواع سروی (‪1 ................................................................................................................................ )Types of Surveying‬‬
‫سروی جیودوزیکی (‪1 .................................................................................................................. )Geodetic Surveying‬‬
‫سروی مسطح (‪1 ............................................................................................................................... )Plane Surveying‬‬
‫طبقه بندی سروی (‪2 .............................................................................................................. )Classification of Surveying‬‬
‫کنترول سروی (‪2 ............................................................................................................................... )Control Survey‬‬
‫سروی ابتدایی (‪2 .......................................................................................................................... )Preliminary Survey‬‬
‫سروی خط اندازی (‪2 ............................................................................................................................ )Layout Survey‬‬
‫تعاریف (‪2 ................................................................................................................................................. )Deffinations‬‬
‫آالت سروی (‪2 ........................................................................................................................... )Surveying instruments‬‬
‫سیستم مختصات ‪3 ..............................................................................................................................................................‬‬
‫سیستم کوردینات قایم ‪3 ....................................................................................................................................................‬‬
‫سیستم کوردینات جغرافیایی‪3 ............................................................................................................................................‬‬
‫مقیاس (‪4 .............................................................................................................................................................. )Scale‬‬
‫صحت و دقت (‪4 ........................................................................................................................ )Accuracy and Precision‬‬
‫تفاوت بین دقت و صحت‪5 .............................................................................................................................................. :‬‬
‫صحت نسبتی (‪5 ...................................................................................................................................... )Accuracy Ratio‬‬
‫خطا (‪5 ................................................................................................................................................................. )Error‬‬
‫خطاهای سیستماتیک‪5 ................................................................................................................................................... :‬‬
‫خطاهای اتفاقی‪5 .......................................................................................................................................................... :‬‬
‫اشتباه (‪6 ...........................................................................................................................................................)Mistake‬‬
‫یادداشت های ساحوی (‪6 ................................................................................................................................. )Field Notes‬‬
‫فصل دوم ‪7 ..........................................................................................................................................................................‬‬
‫اندازه گیری فاصله ‪7 ..............................................................................................................................................................‬‬
‫فاصله ‪8 ..........................................................................................................................................................................‬‬
‫روشهای اندازه گیری طول ‪8 ................................................................................................................................................‬‬
‫اندازه گیري به طریق مستقیم ‪8 ..........................................................................................................................................‬‬
‫اندازه گیري به طریق غیر مستقیم ‪9 ....................................................................................................................................‬‬
‫فصل سوم ‪11 .......................................................................................................................................................................‬‬
‫لیول کاری ‪11 ......................................................................................................................................................................‬‬
‫لیول کاری (‪12 .................................................................................................................................................. )Leveling‬‬
‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫تعاریف اولیه (‪12 ......................................................................................................................................... )Definations‬‬

‫سطح لیول و خط لیول ‪12 ................................................................................................................................................‬‬
‫خط افقی ‪12 .................................................................................................................................................................‬‬
‫سطح مبنا ‪12 ................................................................................................................................................................‬‬
‫ارتفاع نقطه ‪12 .............................................................................................................................................................‬‬
‫بنچ مارک ‪12 ...............................................................................................................................................................‬‬
‫کانتر الین (‪12 ........................................................................................................................................ )Contour line‬‬
‫قرائت به عقب و قرائت به پیش (‪12 ......................................................................................... )Back sight and fore sight‬‬
‫نقطه چرخش (‪12 .................................................................................................................................. )Turning point‬‬
‫تفاوت ارتفاع ‪12 ............................................................................................................................................................‬‬
‫آالت مورد ضرورت در لیول کاری (‪12 .............................................................................................. )Leveling instruments‬‬
‫دستگاه لیول (‪13 .................................................................................................................................. )Level machine‬‬
‫ستاف (‪14 ........................................................................................................................................................... )Rod‬‬
‫سه پایه (‪14 .....................................................................................................................................................)Tripod‬‬
‫تشریحات خطوط داخلی لیول ‪14 ............................................................................................................................................‬‬
‫نصب کردن لیول و تشریحات آن ‪15 .......................................................................................................................................‬‬
‫دریافت فاصله لیول الی استاف ‪15 ..........................................................................................................................................‬‬
‫دریافت میل ساحه ‪15 ..........................................................................................................................................................‬‬
‫پرکاری و کندن کاری)‪16 ........................................................................................................................(Cutting & Filling‬‬
‫دریافت میل سرک ‪17 .........................................................................................................................................................‬‬
‫دریافت میل عرضی سرک ‪17 ..............................................................................................................................................‬‬
‫انواع لیول (‪17 .......................................................................................................................................... )types of level‬‬
‫انواع لیول کاری (‪18 ............................................................................................................................)Types of Leveling‬‬
‫لیول کاری مستقیم (هندسی) ‪18 .........................................................................................................................................‬‬
‫لیول کاری غیر مستقیم (مثلثاتی) ‪21 ...................................................................................................................................‬‬
‫لیول کاری با فشار سنجي ( بارومتریک) ‪21 .........................................................................................................................‬‬
‫انواع خطاهای لیول کاری ‪21 ...............................................................................................................................................‬‬
‫اشتباهات در لیول کاری ‪22 ..................................................................................................................................................‬‬
‫فصل چهارم ‪25 .....................................................................................................................................................................‬‬
‫شناخت عمومی و نحو کار با توتال استیشن ‪25 ..............................................................................................................................‬‬
‫توتال استیشن به بیانی ساده ‪26 ..............................................................................................................................................‬‬
‫انواع توتل ستیشن‪26 ..........................................................................................................................................................‬‬
‫نحوه کار با توتال استیشن ‪26 ................................................................................................................................................‬‬
‫شناخت اجزای توتال استیشن ‪26 ............................................................................................................................................‬‬
‫استقرار دستگاه ‪28 .............................................................................................................................................................‬‬
‫صفحه کلید توتال استیشن سوکیا ‪29 ........................................................................................................................................‬‬
‫تنظیمات توتل ستیشن( ‪31 ............................................................................................................................ )Configuration‬‬

‫نقشه برداري به كمك توتال استیشن ‪32 ....................................................................................................................................‬‬
‫تنظیم واحدات(‪33 ..................................................................................................................................................... )Unit‬‬
‫اندازه كردن فاصله به واسطه توتل ستیشن ‪34 ...........................................................................................................................‬‬
‫اندازه كردن فاصله بین دو نقطه به كمك توتل ستیشن( ‪34 .................................................................................................. )MLM‬‬
‫تنظیم كوردینات ‪35 ............................................................................................................................................................‬‬
‫معرفي ‪ ) STN‬ویا ‪ (BM‬براي توتال استیشن ‪35 .........................................................................................................................‬‬
‫توپوگرافي ساحه ‪37 ...........................................................................................................................................................‬‬
‫تطبیق نمودن نقاط درساحه()‪38 ............................................................................................................ )Setting out (Layout‬‬
‫تطبیق نمودن كوردینات پل ویا ساختمان (‪39 .................................................................................................... (Stake out Line‬‬
‫تطبیق نمودن گوالیي درزمین(‪42 .....................................................................................................................)Stskeout arc‬‬
‫دریافت نمودن مساحت (‪44 ......................................................................................................................)Area Calculation‬‬
‫دریافت ارتفاع تعمیر‪ ،‬پایه ‪ ،‬و ‪45 ........................................................................................................................... )REM(...‬‬
‫فرق ارتفاع )تفاضل ارتفاع( ‪46 .............................................................................................................................................‬‬
‫)‪47 ................................................................................................................................................ (Resection Method‬‬
‫زمانیكه كوردینات ‪ BM1‬و‪ BM2‬وكوردینات دوكنج تعمیرراداشته باشیم‪48 ..................................................................................... :‬‬
‫‪ JOB‬یا فایل کاری ‪50 .........................................................................................................................................................‬‬
‫انتخاب نمودن جاب )‪51 ...............................................................................................................................(Job selection‬‬
‫‪ Job name edit‬تغیر دادن نام یک جاب ‪51 .........................................................................................................................‬‬
‫‪ Job deletion‬حذف کردن فولدر ‪51 .....................................................................................................................................‬‬
‫انتقال معلومات از توتال استیشن به کمپیوتر )‪52 ................................................................................(Data Send To Computer‬‬
‫فصل پنجم ‪58 .......................................................................................................................................................................‬‬
‫جی پی اس ‪58 ......................................................................................................................................................................‬‬
‫‪GPS‬چیست؟ ‪59 ...............................................................................................................................................................‬‬
‫ماهواره های ‪59 ........................................................................................................................................................ GPS‬‬
‫‪GPS‬چه اطالعاتي به ما مي دهد ‪59 ........................................................................................................................................‬‬
‫دقت موقعیت یابی ‪60 .................................................................................................................................................. GPS‬‬
‫انواع ‪60 .................................................................................................................................................................. GPS‬‬
‫آشنایی با گیرنده ‪ GPS‬دستی ‪61 ............................................................................................................................................‬‬
‫شروع به کار با گیرنده ‪ GPS‬دستی ‪62 ....................................................................................................................................‬‬
‫برداشت مختصات و ذخیره یک نقطه به وسیله گیرنده ‪ GPS‬دستی ‪63 ..............................................................................................‬‬
‫روش اول‪63 .............................................................................................................................................................. :‬‬
‫روش دوم‪63 ...............................................................................................................................................................:‬‬
‫منابع و ماخذ ‪64 ................................................................................................................................................................‬‬
‫پایان ‪64 ..........................................................................................................................................................................‬‬
‫فصل اول‬
‫مفاهیم اساسی در سروی‬
‫تعریف سروی (‪)Surveying deffination‬‬
‫سروی عبارت از علم و فن اندازه گیری است که توسط آن میتوان موقعیت نسبی افقی و موقعیت نسبی ارتفاعی نقاط را بر روی زمین‬
‫و یا نزدیک سطح زمین تعین نموده و بعدا آن را بر روی نقشه نمایش داد‪.‬‬
‫اهداف سروی (‪)Purpose of surveying‬‬
‫سروی به حیث یک فن خیلی قدیمه در تثبیت حدود تقسیمات اراضی مورد استفاده بود‪ ،‬اما اهمیت روز افزون آن با پیشرفت تخنیک جز‬
‫الیجزایی همه رشته های انجنیری گردیده است به طور مثال ساختمان سرکها‪ ،‬پلها‪ ،‬سیل برها‪ ،‬خطوط آهن‪ ،‬تعمیرات‪ ،‬بندها‪ ،‬تونلها‪،‬‬
‫پروزه های آب رسانی‪ ،‬پارکها‪ ،‬تمدید پایپ الین های نفت و گاز‪ ،‬تمدید لین های برق و مخابرات‪ ،‬تعین سرحدات‪ ،‬تعین موقعیت و تثبیت‬
‫حدود معادن‪ ،‬سروی جیولوجیکی یا طبقه بندی سطح زمین‪ ،‬جنگالت‪ ،‬ساحات زراعتی‪ ،‬علفچرها‪ ،‬تثبیت منابع و مقدار مواد ساختمانی‬
‫و غیره‪ .‬سروی اهمیت بسزای داشته و بدون اجزای آن انجام امور فوق خیلی مشکل و حتی امکان ناپذیر میباشد‪ .‬و انجام امور فوق به‬
‫درجه اعظمی صحت و دقت میکند‪ .‬با کمترین مصرف دقت و پرسونل هم از اهداف عمده سروی به شمار میرود‪.‬‬
‫مراحل سروی (‪)Procedure of Surveying‬‬
‫مطالعه مقدماتی وجمع آوری معلومات موجوده در ساحه‪.‬‬ ‫‪.１‬‬

‫ترتیب پالن کاری وسامان االت ضروری‪.‬‬ ‫‪.２‬‬
‫اندازه گیری ازقبیل فاصله های افقی وعمودی‪ ,‬مایل‪ ,‬زوایای افقی وشاقولی‪.‬‬ ‫‪.３‬‬
‫تعین موقعیت نقاط عمودی وافقی‪.‬‬ ‫‪.４‬‬
‫محاسبات(مساحت وحجم)ترتیب جدول ها‪.‬‬ ‫‪.５‬‬
‫انواع سروی (‪)Types of Surveying‬‬

‫سروی جیودوزیکی (‪)Geodetic Surveying‬‬
‫در این سروی زمین به شکل نسبتا ً کروی فرض گردیده و مرتسم تمام فواصل اندازه شده بین نقاط باالی سطح که موازی به سطح اوسط‬
‫بحر باشد صورت میگیرد‪ .‬در سرویوی جیودوزیکی انحنای زمین به منظور تثبیت موقعیت نقاط در نظر گرفته میشود‪ .‬بنا ً فاصله بین‬
‫دو نقطه عبارت از طول قوس است که موازی به سطع اوسط بحر بوده و این نقطه را با هم وصل میکند‪ .‬درین نوع سروی مجموع‬
‫زوایای داخلی یک مثلث بزرگتر از ‪ 180‬درجه میباشد‪ .‬در ساحات نسبتا ً بزرگ و کار های حساس از قبیل تثبیت نقاط کنترول افقی و‬
‫ارتفاعی بکار برده میشود‪.‬‬
‫سروی مسطح (‪)Plane Surveying‬‬
‫درین نوع سروی زمین یک سطح افقی فرض گردیده و مرتسم اندازه تمام فواصل اندازه شده باالی همین سطح صورت میگیردو در‬
‫سروی مسطح چون انحنای زمین در محاسبات تثبیت موقعیت نقاط در نظر گرفته نشده بنا ً فاصله بین دو نقطه عبارت از طول خط‬
‫مستقیم است که آن نقاط را با هم وصل میکند‪ .‬درین نوع سروی مجموع زوایای یک مثلث ‪ 180‬درجه است سرویمسطح در ساحات‬
‫نسبتا ً کوچک و کارهای کمتر حساس بکار برده میشود‪.‬‬
‫طبقه بندی سروی (‪)Classification of Surveying‬‬

‫کنترول سروی (‪)Control Survey‬‬
‫برای بهدست آوردن و جمعآوری معلومات و اطالعات مهندسی در مورد فعالیتهایی نظیر ایجاد جادهها‪ ،‬مخازن آب و سدها و هم چنان‬
‫به منظور برآورد تقریبی هزینههای اجرای پروژه‪.‬‬
‫سروی ابتدایی (‪)Preliminary Survey‬‬
‫جهت جمعآوری اطالعات دقیق برای انتخاب مناسبترین محل به منظور انجام پروژههای ساختمانی مانند سد و راه و تخمین هزینههای‬
‫مربوطه‪.‬‬
‫سروی خط اندازی (‪)Layout Survey‬‬
‫نقشهبرداری برای پیاده کردن پروژههای ساختمانی؛ مانند قوسهای جاده‪ ،‬حدود مناطق و غیره در روی زمین‪.‬‬
‫تعاریف (‪)Deffinations‬‬
‫سروی توپوگرافیکی (‪ : )Topographic Surveying‬عبارت ازسروی است که موقعیت تمام تفصیالت وعوارض بروی‬ ‫‪.１‬‬
‫اراضی تثبیت میگردد‪.‬‬
‫سروی هایدروگرافی )‪ :(Hydrographic Surveying‬یکـی دیگـر از بخشهای سروی کـه پیرامـون تهیه نقشـه و دادههای‬ ‫‪.２‬‬
‫مکانـی از ژرفای آبهـا بحث میکند هایدروگرافی نـام دارد‪ .‬علـم اندازه گیری و ترسـیم پارامترهایـی برای توصیف دقیق‬
‫طبیعت و شـکل بسـتر کف آبها نسـبت بـه موقعیت جغرافیایی عـوارض زمین و دیگـر حرکتهـای آب را هیدروگرافی میگویند‪.‬‬
‫سروی مسیر )‪ :(Route Surveying‬بـه روشهـای مختلـف طراحـی و پیاده کردن مسـیرهای جـادهای مختلـف ماننـد‬ ‫‪.３‬‬
‫آزادراه )‪ ، (Freeway‬بزرگـراه)‪ ، (High Way‬انـواع راههـای آسـفالتی‪ ،‬راه آهـن‪ ،‬خطـوط انتقال برق‪ ،‬خطـوط لوله آب‬
‫و گاز و نفـت و به طور کلی هـر سروی کـه در طـول یک خـط اجرا میشـود‪ ،‬میپـردازد‪.‬‬
‫سروی ثبتی یا کاداستر ) ‪ :(Cadastral Surveying‬ریشـه كاداسـتر كلمـه یونانی كاتاسـتیکن)‪ ( KataStichon‬به معنی‬ ‫‪.４‬‬
‫دفتر یادداشـت میباشـد‪ .‬با بـاال رفتن ارزش زمینهـای شـهری و غیرشـهری‪ ،‬اهمیـت سروی بیشـتر نمـود پیدا كـرد‪ ،‬به‬
‫طوریکـه در حال حاضـر ارزش بـاالی زمینهـا در شـهرهای بـزرگ باعـث شـده اسـت در تهیـه حـدود امالک دقـت باالیی را‬
‫بـهكار ببرنـد و این دقـت بـاال الزمـهاش تهیه نقشه های دقیـق با مشـخصات حقوقی آن میباشـد‪ .‬كاداسـتر مجموعـه دفاتر و‬
‫اسـنادی اسـت كـه داللت بر مسـاحت اراضی مزروعی و غیـر مزروعی و ابنیـه و امالک و نقشـه و حـدود ترسـیمی آنهـا در‬
‫مناطق مختلف كشـور میكند‪.‬‬
‫آالت سروی (‪)Surveying instruments‬‬

‫جی پی اس‬ ‫‪.１‬‬
‫توتال استیشن‬ ‫‪.２‬‬
‫لیول و راد‬ ‫‪.３‬‬
‫تیودلت‬ ‫‪.４‬‬
‫متر یا فیته‬ ‫‪.５‬‬
‫سیستم مختصات‬
‫سیستم کوردینات قایم‬
‫سیستم کوردینات قایم عبارت ار سیستم است که به چهار حجره تقسیم شده است که دارای قیمت های ‪X,Y‬میباشد که در حجره اول‬
‫قیمت ‪X,Y‬مثبت ‪ ،‬در حجره دوم قیمت ‪X‬مثبت و‪ Y‬منفی و در حجره سوم قیمت های ‪X,Y‬منفی ودرحجره چهارم قیمت ‪X‬منفی‬
‫وقیمت ‪Y‬مثبت میباشد‪.‬‬
‫سیستم کوردینات جغرافیایی‬

‫نصف النهار ‪ :‬عبارت از خطیست که از تقاطع سطح زمین با مستوی که از نقطه داده شده و محور گردش زمین بگذرد‪.‬‬
‫مدار ‪:‬عبارت از خطیست که از تقاطع سطح زمین با مستوی که از نقطه داده شده گذشته وبامحور گرد ش زمین عمود باشد‪.‬‬
‫طول البلد ‪: ƛ‬عبارت از زاویه دو وجهی است که بین نصف النهار مبداء (گرینویچ) ونصف النهار نقطه داده شده تشکیل‬
‫میشود و از ‪ 0‬الی ‪ 180‬درجه بطرف شرق و غرب تحول میکند‪.‬‬
‫عرض البلد ‪:φ‬عبارت از زاویه است که بین مستوی استواء و شاقول نقطه داده شده تشکیل میشود واز ‪0‬الی ‪00‬درجه تحول میکند‪.‬‬
‫ارتفاع ‪: H‬عبارت از فاصله است که از نقطه داده شده الی سطح مبداء (سطح جیویید) به استقامت خط شاقول اندازه میگردد‪.‬‬
‫جیویید ‪:‬هرگاه سطح ابحار واقیانوس ها در حالت آرام و سکون در زیر خشکه ها وبراعظم ها بطور خیالی امتداد دهیم ‪ ،‬سطح که‬
‫بوجود می آید عبارت از سطح جیویید است‪ .‬که البته اساس یا مبدأ ارتفاعات را سطح جیویید تشکیل میدهد ‪.‬یعنی مبدأ صفری‬
‫ارتفاعات عبارت از سطح جیویید یا سطح بحر میباشد‪.‬‬
‫مقیاس (‪)Scale‬‬
‫عبارت ازتناسب معین فاصله بین دونقظه باالی نقشه ومرتسم همان فاصله بروی اراضی میباشد فاصله بروی پالن ویا نقشه توسط‬
‫سانتی متر ویا ملی مترودراراضی به متر کیلو متر نشان داده میشود‪.‬‬
‫یا مقیاس یک نقشه عبارت ازنسبت فاصله بین دونقطه بروی نقشه بر فاصله بین همان دونقطه درروی زمین می باشد‪ .‬مقیاس نقشه‬
‫مربوط به نوعیت و اهداف پروژه ودرجه حساسیت اندازه گیری می باشد ‪ .‬تهیه نقشه ها به مقیاس خوردتر بایدبه دقت زیادتری اندازه‬
‫گیری گردد‪.‬مقیاس نقشه های که درمسائل حساس ترازآن استفاده میگردد باید بزرگتر انتخاب گردیده ومقیاس نقشه های که درمسائل‬
‫کمتر حساس مورداستفاده‬
‫قرارمیگیرند کوچک تر انتخاب میگردند‪.‬‬
‫عموما نقشه های توپوگرافی از نظر مقیاس به سه نوع عمده دسته بندی میگردند‪.‬‬
‫‪ -:1‬مقیاس بزرگ ‪1:1000 .‬‬

‫‪ -:2‬مقیاس متوسط‪1:10000....1:1000 .‬‬
‫‪ -:3‬مقیاس کوچک‪ 1:10000 .‬ویاخوردترازآن ‪.‬‬
‫مقیاس یک نقشه به سه طریق نشان داده شده می تواند‪.‬‬
‫الف‪ -:‬بصورت تشریحی‪ .‬توسط یک جمله مثال ‪1‬سانتی متر =‪ 100‬متر )‪(1cm=100m‬‬
‫ب ‪ -:‬بصورت کسری ‪ .‬مثال ‪ 1:10000‬یعنی یک واحد طول بروی نقشه نمایندگی از ‪ 10000‬عین واحد طول رادرروی زمین می‬
‫نمایند‪.‬‬
‫ج ‪ -:‬بصورت خطی ‪ .‬مستقیمی درمحل مناسبی (عموما درپایان صفحه نقشه ) ترسیم میگردد‪.‬‬
‫درحال حاضر مقیاس کسری موارد استفاده زیاد دارد‬
‫صحت و دقت (‪)Accuracy and Precision‬‬
‫صحت‪ :‬نزدیکی توافق بین مقدار میانگین حاصل از تعداد زیادی از نتایج آزمون و مقدار مرجع پذیرفته شده‪ .‬به صحت «درستی میانگین»‬
‫نیز گفته میشود ولی استفاده از آن به این صورت توصیه نمیشود‪ .‬اندازه صحت معموالً برحسب اریبی بیان میشود‪.‬‬
‫دقت‪ :‬نزدیکی توافق بین نتایج حاصل از آزمونهای مستقل تحت شرایط قراردادی‪ .‬معموالً اندازه دقت بر حسب عدم دقت بیان میگردد‬
‫و بر حسب انحراف معیار نتایج آزمون محاسبه میشود‪ .‬دقت پایین تر ناشی از انحراف معیار باالتر است‪.‬‬
‫مفهوم صحت و دقت‬
‫تفاوت بین دقت و صحت‪:‬‬

‫دقت فقط به توزیع خطاهای تصادفی بستگی دارد و ارتباطی به مقدار واقعی یا مقدار مشخص شده‪ ،‬ندارد‪ .‬صحت که بر حسب اریبی‬
‫بیان میشود‪ .‬خطای سیستماتیک کل است که امکان دارد از یک یا چند مؤلفه خطای سیستماتیک تشکیل شده باشد‪ .‬بزرگ بودن اریبی‬
‫بیانگر اختالف زیاد از مقدار مرجع پذیرفته شده است‪ .‬صحت (اریبی) شامل خطای تصادفی نمیشود‪.‬‬
‫صحت نسبتی (‪)Accuracy Ratio‬‬
‫عبارت از نسبت خطا بر اندازه اصلی است هر گاه صحت نسبی فاصله اندازه شده ‪ ۱:۱۰۰۰‬و یا ( ‪ )۱/۱۰۰۰۰‬باشد بدان معنی است که‬
‫اگر فاصله اندازه شده ‪ ۱۰۰۰‬متر باشد تفاوت مثبت و منفی ‪ ۱‬متر در آن قابل قبول است‪.‬‬
‫خطا (‪)Error‬‬
‫در عملیه اندازه گیری تفاوت بین قیمت اصلی و قیمت اندازه شده عین اندازه بنابر تاثیرات عوامل مختلف به وجود میاید که این تغیر و‬
‫یا تفاوت به نام خطا یاد میگردد‪.‬‬
‫خطاها با توجه به خصوصیات آنها به دو گروه تقسیم می شوند‪:‬‬
‫‪ .１‬خطاهای سیستماتیک‪.‬‬
‫‪ .２‬خطاهای اتفاقی‪.‬‬
‫خطاهای سیستماتیک‪:‬‬
‫خطاهائی هستند که در شرایط مشابه اندازه گیری مقدار و جهت آنها ثابت می ماند‪.‬‬
‫نمونه های مهم خطاهای سیستماتیک در متر کشی به شرح زیرند‪:‬‬
‫‪ -1‬افقی نگرفتن متر‪ -2 .‬انحراف در ژالن گذاری‪ ،‬یعنی در یک امتداد نبودن میخ هایی که فاصله ها را به قطعات کوچک تقسیم کرده‬
‫اند‪ -3 .‬اختالف درجه حرارت محیط نسبت به درجه حرارت استاندارد‪ -4 .‬اختالف نیروی کشش وارده نسبت به کشش استاندارد‪-5 .‬‬
‫برابر نبودن طول واقعی متر با طول اسمی آن‪.‬‬
‫خطاهای اتفاقی‪:‬‬
‫چنانچه خطاهای سیستماتیک و اشتباه ها کامال حذف و یا تصحیح شوند با وجود این خطائی در اندازه گیری ها باقی می ماند که‬
‫علت آنها مشخص نیست و مقدار و عالمت آنها قابل پیش بینی نبوده و آنها را خطای اتفاقی می نامیم‪.‬‬
‫مهمترین خطاهای اتفاقی در مترکشی عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬خطای مربوط به ارتعاشات شاقول در اثر باد و منطبق نبودن کامل آن بر نقطه‪ -2 .‬خطای مربوط به قرائت درجات متر‪-3 .‬‬
‫خطاهای سیستماتیک مترکشی را که قبال دیدیم در صورتیکه قابل توجه بوده و کنترل شوند قابل تصحیح بوده‪ ،‬در غیر این صورت به‬
‫خصوص وقتی تصحیح آنها مورد توجه نباشد‪ ،‬به صورت خطای اتفاقی در می آیند‪.‬‬
‫اشتباه (‪)Mistake‬‬
‫بعضی اوقات از اثر بی احتیاطی و یا مختل شدن فکر اندازه گیرنده و یادداشت کننده تفاوت بین قیمت اصلی و قیمت اندازه شده (‬
‫فاصله‪ ،‬زاویه و غیره) به وجود میاید این تفاوت به نام اشتباه یاد میشود بطور مثال اگر عوض ‪ ۱۱‬طول مکمل ‪ ۱۰‬و یا ‪ ۱۲‬طول مکمل‬
‫فیته و به عوض ‪ ۷۶‬عدد ‪ ۶۷‬و یا عوض ‪ ۱۲.۸۱‬عدد ‪ ۱۲.۱۸‬قرایت و یا یادداشت میگردد چنین اشتباهات را با تکرار عملیه اندازه‬
‫گیری میتوان رفع نمود‪.‬‬
‫یادداشت های ساحوی (‪)Field Notes‬‬
‫یادداشت های ساحوی سروی بحیث اسناد دایمی و معتبر امور انجام شده باقی میماند بنابر این در مورد آن باید توجه خاص به نکات آتی‬
‫مبذول گردد‪:‬‬
‫‪ -1‬نوت باید با احتیاط تام اخذ گردیده پاک ‪ ,‬خوانا و دقیق توسط پنسل های ‪ 2H, 3H‬و یا ‪ 4H‬یادداشت گردد‪.‬‬
‫‪ -2‬نام و آدرس سروی کنند در صفحه اول ورق اول کتابچه نوشته شود‪.‬‬
‫‪ -3‬عنوان پروژه ‪ ,‬نوعیت کار ‪ ,‬محل کار‪ ,‬تاریخ اجرای سروی ‪ ,‬وضع هوا ‪ ,‬نمبر گروپ‪ ,‬اسماء و وظایف هر کدام از اعضای گروپ‪,‬‬
‫نوع و نمره آله بکاربده شده واضحا در نوت تحریر گردد‪.‬‬
‫‪ -4‬یاد داشت های ساحوی در خود ساحه و همگام با عمل اندازه گیری درج گردد‪.‬‬
‫‪ -5‬در صورت کوچک بودن کمیت اندازه شده از عدد یک ‪ ,‬بطرف چپ عالمه اعشاری باید صفر گذاشته شود‪.‬‬
‫‪ -6‬هرگاه قیمتی در نوع غلط یاد داشت گردد ‪ ,‬بدون پاک نمودن توسط پنسل پاک روی آن خط افقی کشیده و قیمت صحیح در باالی آن‬
‫نوشته شود‪.‬‬
‫‪ -7‬داشتن خط کش و نقاله اکثر اوقات در ساحه ضروریست‬
‫‪ -8‬بمنظور فراهم آوری تسهیالت در خواندن و مطالعه نقشه ‪ ,‬بعضا اشکال از مقیاس معینه بزرگتر ترسیم میگردد‪.‬‬
‫‪ -9‬محاسبات قابل اجراء در ساحه ‪ ,‬قبل از ترک کردن ساحه اجراء و امتحان گردد‪.‬‬
‫‪ -10‬نوت کار جدید از صفحه جدید شروع گردد‪.‬‬
‫‪ -11‬اشکال باید از هم فاصله داشته باشند‪.‬‬
‫‪ -12‬در مورد بعضی نقاط پر ارزش نوت تشریحی نیز نوشته شود تا شخصی که سروی را انجام نداده باشد در دریافت نقاط مذکور به‬
‫مشکل مواجه نگردد‪.‬‬
‫‪ -13‬درجه صحت و دقت دیزاین یاد داشت گردد‪.‬‬
‫‪ -14‬استقامت شمال همیش در سمنت چپ قسمت باالی سیکیچ یا نقشه نشان داده شود‪.‬‬
‫‪ -15‬هر یاد داشت باید در قسمت چپ پایانی اش ذریعه مرتب آن امضاء گردد‪.‬‬
‫‪ -16‬کتابچه یاد داشت باید دارای یک فهرست مکمل موضوعات مندرج آن باشد‪.‬‬
PDFelement
‫فصل دوم‬
‫اندازه گیری فاصله‬
‫فاصله‬
‫فاصله یکی از اندازه گیری های اصلی در نقشه برداری است‪ .‬زیرا در هندسه مسطحه‪ ،‬هر شکل هندسی تنها از دو المان طول و زاویه‬
‫تشکیل شده است‪ .‬اهمیت اندازه گیری این المان به این دلیل است که با تنها اندازه گیری طول میتوان نقشه یک منطقه را تهیه کرد‪ .‬در‬
‫حالی که این امکان با اندازه گیری زاویه افقی به تنهایی وجود ندارد؛ لذا میتوان گفت که طول (فاصله) از المانها اصلی در اندازه گیری‬
‫ها است‪.‬‬
‫روشهای اندازه گیری طول‬
‫روشهای مختلفی برای اندازه گیری فاصله بین دو نقطه وجود دارد که بر حسب دقت مورد نیاز برای هر کاربرد خاصی از یک روش‬
‫استفاده میشود‪ .‬برای ارزیابی روشهای مختلف از دقت نسبی استفاده میکنیم منظور از دقت نسبی‪ ،‬میزان خطای یک اندازه گیری به‬
‫مقدار متوسط آن است‪.‬‬
‫‪ .１‬اندازه گیري به طریق مستقیم‬
‫‪ .２‬اندازه گیري به طریق غیر مستقیم‬
‫اندازه گیري به طریق مستقیم‬

‫‪ .１‬اندازه گیری توسط قدم کردن‬
‫در كارهاي كم دقت و یا برآوردهاي اولیه از این روش مي توان بمنظور تخمین و اندازه گیري فاصله استفاده نمود‪.‬قبل از شروع ابتدا‬
‫قدم ها را بوسیله واحدي استاندارد نموده و یك فاصله مشخص را با قدم حركت مي نمایم تا متوسط تعداد قدم هاي استاندارد آن شخص‬
‫بدست آید ‪.‬‬
‫سپس با استفاده از یك دستگاه قدم شمار و پیمودن فاصله مورد نظر طول متوسط فاصله بدست مي آید‪.‬دقت متوسط این روش براي افراد‬
‫باتجربه برابر با یك صدم مي باشد‪.‬‬
‫‪ .２‬پسومتر‬
‫آله ای است مشابه به ساعت جیبی تعداد قدمها را در اندازه گیری فاصله نشان میدهد استعمال این آله امکانات اشتباهات را در‬
‫حساب نمودن تعداد قدمها خصوصا در فاصله های طویلتر از بین میبرد‪ .‬این آله با حرکت جسم انسان فعالیت نموده و در جیب‬
‫واسکت و یا اویزان به دکمه آن به صورت عمودی عمل میگردد‪.‬‬
‫‪ .３‬ادومتر‬
‫آله ای است که به ارتباط عراده گادی‪ ،‬کراچی‪ ،‬بایسکل و یا موتر نصب گردیده و تعداد چرخش عراده را نشان میدهد‪ .‬فاصله طی‬
‫شده از حاصل ضرب عراده و تعداد چرخش آن به دست میاید این آله جهت امتحان و رفع اشتباهات اندازه گیری ها به طریقه های‬
‫حساس تر به کار برده میشود‪.‬‬
‫‪ .４‬سپیدومتر‬
‫یا میل متر عراده جات که نصب وسیله بوده و گردش آن فاصله طی شده را نشان میدهد صحت اندازه گیری توسط سپیدو متر‬
‫نسبت به طریقه قدم کردن دقیقتر است خصوصا در سرک های هموار و پخته‪.‬‬
‫‪ .５‬پرمبوالتور‬
‫این دستگاه مانند چرخ بایسکل بوده و برروي زمین مي غلتد ‪.‬تعداد دورهاي آن در زمان حركت برروي كنتور نصب شده در آن قابل‬
‫شمارش بوده و با معلوم بودن محیط چرخ فاصله دو نقطه اندازه گیري مي گردد ‪.‬‬
‫‪ .６‬توسط تخمین وقت‬

‫در این روش از رابطه ‪ x=vt‬استفاده مي گردد‪.‬با مشخص بودن سرعت ثابت شخص و فاصله زماني پیمودن فاصله اندازه فاصله مورد‬
‫نظر بدست مي آید‪.‬‬
‫‪ .７‬اندازه گیری توسط فیته‬
‫این نوع از فیته ها از جنس فلز‪ ،‬پارچه اي و یا پالستیكي هستند ‪.‬دقت اندازه گیري با این نوع از فیتهها بین یك هزارم تا یك پنج هزارم‬
‫مي باشد ‪.‬فیتههاي پارچه اي و پالستیكي براي اندازه گیري هاي دقیق مورد استفاده قرار نمي گیرند ‪.‬و دلیل آن به میزان تغییر طول‬
‫فیتهها در برابر نیروهاي كششي و عوامل جوي مانند سرما و گرما براي فیتههاي پالستیكي و اثر رطوبت براي فیتههاي پارچه اي‬
‫تاثیرگذار مي باشند‪.‬‬
‫نوارهاي فلزي از جنس فوالد بوده و در طولهاي ‪ ۳۰‬الی ‪ ۱۰۰‬متري براي اندازه گیري مورد استفاده قرار مي گیرند ‪.‬دقت استفاده از‬
‫نوارهاي فلزي در حد یك پنچ هزارم مي باشند ‪.‬در استفاده از این نوع نوارها با تعیین میزان خطاهاي موجود مي توان دقت اندازه گیري‬
‫طول را تا یك صدهزارم هم افزایش داد‪.‬‬
‫اندازه گیری فاصله به روی سطح مایل‬

‫چنانچه فاصله بین دو نقطه شیب دار باشند براي انجام عملیات فاصله یابي از دو روش زیر مي توان استفاده نمود‪:‬‬
‫‪ .۱‬متركشي افقي‬
‫‪ .۲‬متركشي در امتداد شیب دار‬
‫متركشي افقي‬
‫در این حالت یك طرف نوار در ارتفاع زیاد قرار داده و طرف دیگر طوري نگاه داشته مي شود كه نوار در حالت افقي قرار گیرد‬
‫‪.‬براي افقي نگاه داشتن متر مي توان از شمشه تراز بنایي یا تراز استفاده مي شود‪.‬‬
‫متركشي در امتداد شیب دار‬
‫اگر شیب ثابت باشد با اندازه گیري زاویه شیب با شیب سنج و انجام متركشي طول در امتداد شیب مي توان طول افقي را محاسبه نمود‬
‫‪.‬در بعضي مواقع با اندازه گیري اختالف ارتفاع بین دو نقطه امكان محاسبه طول افقي وجود خواهد داشت‪.‬‬
‫روابط مورد نیاز براي محاسبه طول افقي به صورت زیر مي باشد‪:‬‬
‫‪I= L*cosα‬‬
‫‪l2=L2+Δh2‬‬
‫اندازه گیري به طریق غیر مستقیم‬
‫در این روش فاصله میان دو نقطه به جاي اینكه توسط نوار و بصورت مستقیم اندازه گیري گردد بوسیله پارامترهاي جانبي دیگر قابل‬
‫محاسبه و اندازه گیري مي گردد ‪.‬‬
‫‪ .１‬توسط ستدیا (‪)Stadia‬‬
‫‪ .２‬اندازه گیری فاصله به کمک فاصله یاب الکترونیکی‬
‫اخیـراً‪ ،‬فاصله یابهـای لیـزری سـاخته شـده کـه نیـازی بـه رفلكتـور نـدارد و امـواج لیـزر پـس از برخـورد به هـدف منعكـس میشـود‪.‬‬
‫ایـن قابلیـت در دوربینهـای توتاالستیشـن دسترسـی به نقـاط سـخت و غیرممكن را امكان پذیـر میسـازد و مهمتـر از همـه اینكـه برقی‬
‫انسـانی اضافـه بـرای برخـی اندازه گیریهـا مـورد نیاز نیست‪.‬‬
‫متر لیزری‬
‫امروزه از مترهای لیزری برای اندازه گیری طول در کارهای ساختمانی استفاده میشود‪ .‬این دستگاه برای اندازه گیری فاصله از نور‬
‫لیزر مرئی استفاده میکند‪ .‬حداقل فاصله ی اندازه گیری با این دستگاه حدود ‪ ۷‬سانتی متر و حداکثر طول در حدود ‪۲۰۰‬مترمی باشد‪.‬‬
‫چون در این دستگاه از لیزر درجه ‪ ۲‬استفاده میشود از تاباندن اشعه آن به چشم افراد باید اجتناب نمود‪ .‬نوع معمولی این دستگاه دارای‬
‫دقتی در حدود ‪ ۳‬میلی متر میباشد‪.‬‬
‫اشارات ضروری در مورد اندازه گیری‬

‫معنی آن‬ ‫شماره اشارات‬
‫زیاد بطرف راست حرکت نماید‬ ‫حرکت دست راست بسرعت زیاد به طرف راست‬ ‫‪۱‬‬
‫زیاد بطرف چپ حرکت نماید‬ ‫حرکت دست چپ بسرعت زیاد بطرف چپ‬ ‫‪۲‬‬
‫به آهستگی بطرف راست حرکت کنید‬ ‫حرکت آهسته دست راست‬ ‫‪۳‬‬
‫به آهستگی بطرف چپ حرکت کنید‬ ‫حرکت آهسته دست چپ‬ ‫‪۴‬‬
‫ادامه حرکت به سمت راست‬ ‫دراز نمودن دست راست به جناح‬ ‫‪۵‬‬
‫ادامه حرکت به سمت چپ‬ ‫دراز نمودن دست چپ به جناح‬ ‫‪۶‬‬
‫انحنای ستاف بطرف راست‬ ‫دست راست باال و حرکت آن بطرف راست‬ ‫‪۷‬‬
‫انحنای ستاف بطرف چپ‬ ‫دست چپ باال و حرکت آن بطرف چپ‬ ‫‪۸‬‬
‫درست و یا صحیح‬ ‫باال کردن هر دو دست باالی سر و سپس پایین آوردن آن‬ ‫‪۹‬‬
‫به یقین‬ ‫دراز نمودن هر دو دست بصورت افقی به پیش رو و سپس پایین کردن آن‬ ‫‪۱۰‬‬
PDFelement
‫فصل سوم‬
‫لیول کاری‬
‫لیول کاری (‪)Leveling‬‬

‫لیول کاری اصطاحـی اسـت کـه بـرای فراینـد اندازه گیـری اختالف ارتفـاع بیـن دو و یا چنـد نقطه بـه کار برده میشـود‪ .‬در انجنیری‬
‫سروی‪ ،‬لیول کاری کاربردهـای فراوانـی دارد و در تمام مراحل تکمیل یـک پروژه از سروی اولیـه گرفتـه تا پیاده سـازی نهایی‬
‫قسـمتهای مختلـف آن مورد اسـتفاده قرار میگیـرد‪ .‬از نمونه کاربردهـای آن در پروژه هـای سـاختمانی میتـوان بـه کنتـرل عملیات خاکی‬
‫‪ ،‬پیاده سـازی کـف پـروژه بـه منظـور شـروع سـاخت‪ ،‬پیاده سـازی و لیول ارتفاعـی تهداب و صفحـه سـتونها و کنتـرل ارتفاعـی‬
‫قسـمتهای مختلـف سـاختمان و ‪ ...‬میتـوان نـام بـرد‪ .‬در ایـن فصـل بـا اصـول و روشهـای لیول کاری و تعـدادی از کاربردهای آن آشـنا‬
‫میشـوید‪.‬‬
‫تعاریف اولیه (‪)Definations‬‬

‫سطح لیول و خط لیول‬
‫سـطحی کـه تمـام نقـاط واقـع بـر آن بـر امتـداد شاقولی عمود اسـت‪ .‬امتداد شاقولی همـان جهتی اسـت که نـوک یـک شاقول آویـزان‬
‫نشـان میدهد‪.‬‬
‫خط افقی‬
‫خطـی اسـت کـه در یـک نقطه مشـخص بر امتـداد بردار گرانش عمود اسـت‪ .‬همانطور که در شـکل باال نشـان داده شـده اسـت ایـن خـط‬
‫در نقطـه مـورد نظـر بر سـطح لیول ممـاس میشـود‪ .‬انحنا یـا کرویت عبارت اسـت از اختالف بیـن خط افقی و خـط لیول‪.‬‬
‫سطح مبنا‬
‫در عملیـات لیول کاری‪ ،‬بـا انتخـاب یـک سـطح لیول‪ ،‬ارتفـاع همـه نقـاط نسـبت بـه ایـن سـطح به دسـت آورده میشـود‪ .‬کـه بـه آن سـطح‬
‫مبنـا گوینـد‪ .‬این سـطح هر سـطح دلخواهـی میتواند باشـد ولـی معموالً متوسـط سـطح آبهـای آزاد بـه عنـوان سـطح مبنـای ارتفـاع در‬
‫نظـر گرفتـه میشـود‪ .‬بدیهی اسـت ارتفاع تمـام نقاط واقـع بـر ایـن سـطح صفر میباشـد‪.‬‬
‫ارتفاع نقطه‬
‫فاصله عمودی بین سطح لیول یک نقطه و سطح مبنای انتخابی را ارتفاع آن نقطه میگویند‪.‬‬
‫بنچ مارک‬
‫نقاطـی کـه ارتفـاع آنهـا بـا اسـتفاده از روشهای دقیق لیول کاری از قبل مشـخص شـده اسـت‪ .‬انواع متـداول این نقـاط بـه منظـور‬
‫مانـدگاری طوالنـی مـدت معمـوالً توسـط میخکوبی در سـطح زمیـن و یا حک شـدن بر روی دیـوار سـاختمانها‪ ،‬عامتگـذاری میشـوند‪.‬‬
‫کانتر الین (‪)Contour line‬‬
‫خطوﻃی هستند که کلیه نقاط آنها داراي امتداد مساوي باشند‪ .‬خط هم لیول مکان هندسی نقاﻃی است که داراي ارتفاع مساوي باشند‪.‬‬
‫قرائت به عقب و قرائت به پیش (‪)Back sight and fore sight‬‬
‫در لیول کاری اولین قرائت را قرائت به عقب ) ‪ (B.S‬و آخرین قرائت را قرائت به پیش ) ‪ (F.S‬مینامند‪.‬‬
‫و یا‪ :‬معموال در کارهای ساحوی قر ِائت ستاف باالی بنچ مارک را بنام قر ِائت عقبی )‪ (Back Sight‬یاد مینمایند‪ .‬و ‪ F.S‬به‬
‫قر ِائتی گفته میشود که نقطه مذکور ارتفاع مطلقه نداشته باشد و ما بخواهیم ارتفاع همان نقطه را در اراضی دریافت نماییم‬
‫نقطه چرخش (‪)Turning point‬‬
‫عبارت از نقطه است که یک بار روی آن ‪ B.S‬و یکبار ‪ F.S‬گرفته شود‪.‬‬
‫تفاوت ارتفاع‬
‫فاصله دو سطح لیول که از دو نقطه مورد نظر می گذرد را اختالف ارتفاع دو نقطه می نامند‪.‬‬
‫آالت مورد ضرورت در لیول کاری (‪)Leveling instruments‬‬

‫برای انجام لیول کاری تجهیزات خاصی مورد نیاز است‪:‬‬
‫‪ .１‬دستگاه لیول (‪)Level machine‬‬

‫‪ .２‬ستاف (‪)Staff‬‬
‫‪ .３‬سه پایه (‪)Tripod‬‬
‫دستگاه لیول (‪)Level machine‬‬

‫از آن جهـت بـه ایـن دستگاه لیول گفته میشـود کـه پس از اسـتقرار آن در یـک نقطه‪ ،‬محـور دیدگانی آن بـه صـورت کامال افقی قـرار‬
‫میگیرد‪.‬‬
‫پس از نصب دسـتگاه لیول روی سـه پایه و اسـتقرار آن روی زمین‪ ،‬ابتدا الزم اسـت دوربین کامال لیول شـود بـرای ایـن منظـور یـک‬
‫لیول کـروی در بدنه دوربین تعبیه شـده اسـت که با اسـتفاده از سـه پیچ قسـمت پایین دوربیـن قابـل تنظیـم اسـت‪ .‬اصـل کلی کـه هنگام‬
‫لیول کـردن دوربین باید به یاد داشـته باشـید این اسـت که حبـاب لیول بـه طـرف هـر کـدام از پیچهـا که منحرف شـده باشـد الزم اسـت‬
‫آن پیچ را بـاز کنید تا آن سـمت بـه سـمت بـاال حرکـت کنـد‪ .‬با ایـن کار حباب لیول به سـمت پیـچ بعدی حرکـت میکنـد و با تکـرار این‬
‫عمل‬
‫باالخـره حبـاب لیول بـه مرکـز هدایـت شـده و دوربیـن در وضعیـت لیول قـرار میگیرد‪ .‬الزم اسـت بـه منظور کنتـرل سـالم بـودن لیول‪،‬‬
‫تلسـکوپ دوربیـن را بـه آرامـی بچرخانیم؛ لیول دوربیـن درحالتهای مختلـف نباید بهـم بخورد‪.‬‬
‫پـس از اسـتقرار و لیول دسـتگاه‪ ،‬الزم اسـت کـه ابتـدا صفحه تارهـای رتیکول کامـ ًا واضح و پررنگ دیده شـود همانطور که در شـکل‬
‫دستگاه لیول نشـان داده شـد برای این منظور پیچی در قسـمت چشـمی تلسـکوپ تعبیـه شـده کـه بـا چرخانـدن آن میتوان صفحـه تارهـای‬
‫رتیکول را واضـح کرد‪ .‬بهتر اسـت هنـگام انجام این کار یـک کاغـذ سـفید جلـوی لنز دسـتگاه نگه داشـته شـود‪ .‬هنگام نشـانهروی به‬
‫ستاف بـرای تنظیم وضوح (فوکـوس) تصویـر هـم میتـوان از پیـچ تنظیم فوکـوس که در قسـمت جانبـی بدنـه دوربین تعبیه شـده اسـتفاده‬
‫کنید‪.‬‬
‫پـس از واضـح کـردن صفحـه تـار رتیکـول و فوکـوس لنـز دوربیـن بـا نـگاه کردن بـه داخل چشـمی تصویری شـبیه به شـکل روبهرو‬
‫دیده میشـود‪ .‬صفحـه تارهای رتیکول شـامل یـک تـار عمودی و سـه تار افقی اسـت که هنگام نشـانهروی بـه ستاف الزم اسـت تـار‬
‫عمـودی ستاف را از بـاال تـا پاییـن بـه دو نیـم تقسـیم کنـد‪ ،‬در ایـن حالـت تـار افقـی میانـی (تـار وسـط) روی هـر عـددی قـرار گرفـت‬
‫آن عـدد خوانـده و یادداشـت میشـود‪.‬‬
‫معرفی اجزای لیول‬
‫آب ترازوی کروی ‪ :‬آب ترازوی کروی در لیول نشان دهنده تراز یا مسطح بودن لیول را نشان میدهد ‪،‬که در قدم اول سیت نمودن لیول‬
‫بسیار وظیفه مهم داشته و توسط آن این عمل صورت میگیرد‪ .‬هر گاه حباب در دایره موجود در آب ترازوی کروی‬
‫قرار گرفت ‪،‬نشان دهنده تراز بودن لیول میباشد‪.‬‬
‫گودکه ها ‪ :‬برای تنظیم نمودن آبترازو از گودکه های تنظیم کننده استفاده میشود‪.‬‬
‫نشانه گیر ‪:‬توسط نشانه گیر میتوان لیول را در جهت استاف قرار داد و آن را به سهولت پیدا نمود‪.‬‬
‫تنظیم کننده فوکس ‪:‬برای شفاف نمودن تصویر استاف و خواندن اندازه از آن استفا ده میشود‪.‬‬
‫تنظیم کننده عمودی ‪:‬در صورتیکه استاف کمی کج گرفته شده باشد توسط تنظیم کننده عمودی با خطوط داخلی راست و منطبق میشود‪.‬‬
‫شفاف کننده خطوط داخلی ‪ :‬برای تنظیم کردن شفافیت خطوط داخلی با چرخش دادن آن این خطوط واضح و خیره میشود‬
‫تنظیم کننده زاویه ‪ :‬در صورتیکه در ساحه خط کشی صورت بگیرد و یا با زوایا کارداشته باشیم از این قسمت استفاده میشود‬
‫ستاف (‪)Rod‬‬
‫ستاف عبـارت اسـت از یـک چـوب مـدرج شـبیه بـه یـک خطکـش بلنـد کـه البتـه نـوع فلـزی آن هم موجـود اسـت‪ .‬مطابـق شـکل‬
‫روبـهرو ایـن خطکـش بلنـد بـه تقسـیمات سـانتی ّ متر مـدرج شـده و بـرای ِ سـهولت خوانـدن آن‪ ،‬سـانتیمترها غالبا ً یـک درمیان به رنگ‬
‫سـفید و سـیاه اسـت و هـر ده سـانتیمتر نیز ِ بـا خـط بزرگتـر یـا بـا عدد نشـان داده شـده اسـت‪ .‬بـرای سـهولت در جابجایـی ستافها‬
‫معمـوالً بـه صـورت چنـد تکه یـک متری طراحی شـده و توسـط بسـتهای فلـزی بـه هـم متصل میشـوند بـه طوری کـه قابلیـت تـا شـدن‬
‫و یـا جمـع شـدن بـه صـورت کشـویی را داراسـت‪ .‬هنـگام قرائـت‪ ،‬ستاف بایـد در نقطـه مـورد نظـر بـه صـورت قائـم نگهداشـته شـود‪،‬‬
‫بـرای اینـکار الزم اسـت بـه وسـیله یـک لیول نبشـی آنرا لیول کـرد‪ .‬در شـکل روبـهرو یـک لیول نبشـی نشـان داده شـده اسـت‪.‬‬
‫سه پایه (‪)Tripod‬‬

‫به منظور استقرار دوربین به صورت کام ًا شاقولی و بیحرکت از سهپایه استفاده میشود که انواع مختلف چوبی و آلومینیومی آن موجود‬
‫است‪ .‬مطابق شکل روبهرو در قسمت فوقانی سه پایه صفحهای برای قرار گرفتن دستگاه لیول قرار دارد که در زیر آن یک پیچ جهت‬
‫اتصال دوربین به سه پایه تعبیه شده است‪ .‬به منظور تنظیم ارتفاع سهپایه پیچهایی در قسمت میانی پایهها تعبیه شده که میتوان به‬
‫صورت کشویی ارتفاع پایهها را کم و زیاد کرد‪ .‬در قسمت انتهای پایهها پدالهایی وجود دارد که برای فروبردن نوک پایهها در زمین از‬
‫این پدالها استفاده میشود‪ .‬انتهای پایهها هم به صورت نوک تیز طراحی میشود به طوری که به راحتی در زمین فرو رود‪.‬‬
‫تشریحات خطوط داخلی لیول‬

‫در قسمت دید لیول چند خط دیده میشود که به قسم ذیل تشریح میگردد‬
‫به محدوده بین قرائت باالیی و پایینی (استادیا اینتر وال) یاد میشود‪.‬‬
‫نصب کردن لیول و تشریحات آن‬

‫جهت نصب لیول در قدم اول سه پایه را به شکل که هر سه پایه آن جمع باشد الی بلندی نوک بینی خود عیار نموده طوریکه آن پایه که‬
‫تسمه درآن وصل است به استقامت هدف باشد‪ .‬سپس پایه ها را از هم جدا نموده و قسمت باالی سه پایه را که لیول درآن نصب میگردد‬
‫با کمک پایه ها و پیج هایکه در آن وجود دارد آب ترازو میکنیم یعنی بخش اعظمی آب ترازو توسط همین پایه ها و پیج های آن‬
‫صورت میگیرد‪ .‬بعدآ شاقول را در وسط سه پایه بسته میکنیم‪ .‬درختم جهت آب ترازوی دقیق از گوتگ های که در پایان لیول وجود‬
‫دارد استفاده میکنیم‪.‬‬
‫دریافت فاصله لیول الی استاف‬

‫وقتیکه لیول خودرا نصب و عیار ساختیم قراءت باال و پایین را در ستاف )‪ (STAFF‬که در انتهای فاصله طول آن را دریافت مینماییم‬
‫قرار دارد مطالعه مینماییم و باکمک همین قراءت باال و پایین میتوانیم طول فاصله مورد نظر خودرا دریافت کنیم‪.‬‬
‫فاصله = ( قرائت باالئی –قرائت پایینی)×‪۱۰۰‬‬
‫دریافت میل ساحه‬

‫جهت دریافت میل ساحه اوآل چندین سیخ را با فاصله های مساوی در زمین کوبیده و بعدآ قرأت سیخ اولی )‪ (A‬و قرأت سیخ آخری‬
‫)‪(E‬را پیدا نموده قرأت کوچک را از قرأت بزرگ تفریق نموده و حاصل تفریق را تقسیم تعداد فاصله های وسط سیخ ها میکنیم و از‬
‫حاصل تقسیم بدست آمده برای دریافت میل ساحه افاده میکنیم‪.‬‬
‫برای بدست آوردن ‪ Slope‬یا میل ساحه ابتدا دو و یا چندین نقطه با فاصله های معین خوانده میشود ‪.‬‬
‫برای مثال ‪ :‬اگر فاصله بین ‪ A‬و ‪ B‬مساوی به ‪ D‬باشد و در نقطه ‪ A‬مساوی با ‪ ha‬و در نقطه ‪ B‬مساوی به ‪ hb‬باشد توسط فرمول‬
‫ذیل میل حاصل میشود‪.‬‬
‫توسط فرمول فوق میل ساحه به فیصدی حاصل میشود‪ .‬در نتیجه ‪ 1cm‬میل در ‪ 1m‬مساوی به ‪ %1‬میل میباشد‪.‬‬
‫پرکاری و کندن کاری )‪(Cutting & Filling‬‬
‫جهت دریافت پستی و بلندی نقاط از اختالف قرأت ها استفاده مینماییم یعنی بعداز نصب و آب ترازوی لیول خود سیخ هارا در فاصله‬
‫های مساویانه در زمین فرومیبریم بعدأ به کمک )‪ (Staff‬قرأت های هرکدام از سیخ هارا میخوانیم یعنی هرقدر که قرأت ما بزرگ باشد‬
‫پستی نقطه را و هرقدر که قرأت ما کوچک باشد بلندی نقطه را نشان میدهد‬
‫در صورتیکه خواسته باشیم یک ساحه را با میل طبیعی همان ساحه هموار بسازیم ‪ ،‬اول نقطه شروع توسط لیول خوانده و بعد نقطه ختم‬
‫را میخوانیم ‪ ،‬تفاوت ارتفاع دو نقطه را محاسبه میکنیم و آنرا به نشان میدهیم ‪ ،‬ادامه این موضو ع را توسط مثال ذیل واضح میسازیم‬
‫فاصله بین نقاط ‪ A‬و ‪ B‬شش متر میباشد ‪ ،‬در هر متر یک سیخ زده شده ‪ .‬را تقسیم تعداد سیخ منفی یک میکنیم‬
‫‪=N‬تعداد سیخ‬
‫'‪ H‬فاصله ای است که از طرف بلند به طرف پست در هر سیخ باید جمع شود ویا از طرف پست به طرف بلند باید منفی شود و توسط‬
‫لیول باید در نقطه ای که سیخ زده شده خوانده شود‪ .‬در مثال فوق در هر سیخ عالمه گذاری شده و تا همان ساحه پرکاری و یا کندن‬
‫کاری میشود و بالخره ساحه به میل طبیعی خود هموار میشود قسمی که توسط خط آبی رنگ نشان داده شده‪.‬‬
‫دریافت میل سرک‬

‫قبآل تذکر دادیم که سرک میل طولی و عرضی دارد البته فیصدی میل عرض سرک ‪ 0‬الی ‪ 2‬فیصد تعیین میگردد ودر گوالیی ها‬
‫میل ‪ 3‬الی ‪ 4‬فیصد تعیین میگردد‪ .‬البته در گوالیی های که زاویه آن بسیار خورد باشد میل آن را الی ‪ 7‬فیصد انتخاب میکنند ‪.‬سرک‬
‫که دو طرفه میل دارند میل آن همیشه از نقطه )‪ (Center‬یا مرکزی تعیین میگردد‪.‬‬
‫جهت میل دادن اوآل قرأت خودرا در نقطه مرکزی )‪ (Center‬میخوانیم و فیصدی میل مورد نظر خود را ضرب شعاع سرک نموده‬
‫بعدآ با قرأت که در نقطه )‪ (Center‬بدست آورده بودیم اضافه میکنیم طوریکه در تصویر باال مشاهده میکنیم‪.‬‬
‫فورمول قرار ذیل است‪.‬‬
‫میل بغل سرک = قرأت‬
‫نقطه سنتر ‪ +‬فیصدی * شعاع سرک‬
‫دریافت میل عرضی سرک‬

‫سرک ها عموما داری میل طولی و همچنان میل عرضی میباشند ‪ ،‬برای تعیین میل عرضی باید تعیین شود که چند فیصد در عرض میل‬
‫داشته باشد برای مثال سرکی را در نظر میگیریم که درای عرض ‪ 8‬متر و میل عرضی ‪ 1%‬باشد در صورتیکه میل طولی در سنتر‬
‫سرک تعیین شده باشد ‪ ،‬در هر نقطه از سنتر که ارتفاع آن تعیین شده است ‪ ،‬در دو طرف نقطه ‪ 4‬متر ‪ 4 ،‬متر در دو طرف خط سنتر‬
‫جدا نموده و سیخ زده میشود‪ ،‬در چهار متر ‪ 4cm‬میل باید داده شود ‪ ،‬در نتیجه ‪ 4cm‬جمع ارتفاع نقطه سنتر میشود و عدد حاصله باید‬
‫توسط لیول خوانده شود و در آن نقطه بروی سیخ باید عالمه گزاری شود تا آن قسمت پرکاری و یا کندن کاری شده تا میل موردنظر‬
‫حاصل شود‪ .‬در تمام نقاط در دوطرف سنتر همین قسم عمل نمایید‪.‬‬
‫انواع لیول (‪)types of level‬‬

‫انواع مختلف لیول وجود دارد که جهت معلومات شما تنها به نام بردن آن اکتفا نموده و تحقیقات بعدی را در این مورد به دوش شما‬
‫خوانندگان محترم واگذار مینمایم‪.‬‬
‫‪ .1‬لیول دستی‬
‫‪ .2‬دمپی لیول‬
‫‪ .3‬وای لیول‬
‫کوکس لیول‬ ‫‪.4‬‬

‫کاشنگز لیول‬ ‫‪.5‬‬
‫تلتنگ لیول‬ ‫‪.6‬‬
‫ویلد لیول‬ ‫‪.7‬‬
‫لیول اتومات‬ ‫‪.8‬‬
‫انواع لیول کاری (‪)Types of Leveling‬‬

‫لیول کاری مستقیم (هندسی)‬
‫دقیق ترین روش تعیین اختالف ارتفاع ) لیول کاری هندسی( است ‪ .‬در این روش از دستگاه به نام لیول استفاده ي شود‪ .‬با این دستگاه‬
‫می توان یک سطح افقی در فضا ایجاد کرد و با اندازه گیري فاصله این سطح تا سطوح افقی گذرنده از دو نقطه مشخص روي زمین‬
‫اختالف ارتفاع آن دو نقطه را تعیین نمود‪ .‬در این نوع لیول کاری تفاوت ارتفاع بین نقاط از ارتفاع مستقیم قرایت ستاف باالی همان‬
‫نقاط به دست میاید‪.‬‬
‫لیول کاری مستقیم نیز از نظر کاری ساحوی با اهداف پروزه و درجه صحت اندازه گیری به انواع ذیل تفسیم گردیده است‪:‬‬
‫‪ .1‬توسط لیول دستی‪ :‬این روش لیول کاری بیشتر در عملیات نقشه برداري مبروط به پروژه هاي ساختمانی مورد استفاده قرار می‬
‫گیرد‪ .‬وسایل این لیول کاری یک عدد لیول دستی و یک عدد متر می باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬لیول کاری با متر و شیب سنﺞ‪ :‬شیب سنج وسیله ای است که میتوان با آن شیب زمین یا زاویه هر امتداد را با خط قائم اندازه‬
‫گرفت و به طور خالصه تشکیل شده است از یک قراولروی و یک اندکس که متصل به وزنه ایست در اثر قوه جاذبه مانند شاقول‬
‫در امتداد قائم قرار میگیرد و خط اندکس در مقابل دایره مدرجی زاویه خط قراولروی را با افق مشخص میکند‪.‬براي اندازه گیري‬
‫اختالف ارفاع بین دو نقطه ‪ A‬و ‪ B‬فاصله مایل بین آن ها را با متر اندازه گیري می کنیم ‪ .‬سپس به وسیله شیب سنج زاویه شیب‬
‫امتداد ‪ AB‬را نسبت به افق اندازه گیري می کنیم ‪ .‬و بعد از روابط مثلثاتی استفاده می نماییم‪.‬‬
‫‪ .3‬لیول کاری تفاضلی( ‪)Differential leveling‬‬

‫اگر شیب زمین زیاد باشد و یا نقاط از یکدیگر فاصله داشته باشند‪ ،‬لیول کاری کاری با یک دهنه امکان پذیر نیست‪ .‬در این حالت باید‬
‫مسیر لیول کاری کاری را در چند دهنه انجام شود‪.‬‬
‫برای این منظور از روش جابجایی ستاف و ترازیاب همانند شکل زیر استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ .4‬لیول کاری مقاطع طولی و عرضی (‪)Profile & Cross section leveling‬‬
‫پروفیل ﻃولی‬
‫عبارت است از فصل مشترك سطح زمین با صفحه قائمی است که از ﻃول مسیر میگذرد ‪ .‬در نقشه برداري براي احداث خطوط راه‬
‫آهن ‪ ،‬راهها ‪ ،‬خطوط انتقال نیروي فشار قوي و غیره الزم است پروفیل ﻃولی تهیه شود ‪ .‬کلیه نقاط پروفیل در ﻃول مسیر با میخ چوبی‬
‫مشخص میشود ‪ .‬معموالً دو نوع میخ چوبی ‪ ،‬یکی به عنوان مبناي اندازه گیري فاصله و ارتفاع و دیگري مخصوص آدرس و شماره‬
‫نقطه به منظور سهولت در امر پیدا کردن نقاط به کار میرود‪.‬‬
‫طرز یادداشت لیول کاری مقطع طولی (‪)profile leveling‬‬

‫‪Project type:‬‬ ‫‪Engineer:‬‬ ‫‪Weather:‬‬
‫‪Project location:‬‬ ‫‪Date: Instruments:‬‬
‫‪Stations‬‬ ‫‪B.S‬‬ ‫‪H.I‬‬ ‫‪I.F.S‬‬ ‫‪F.S‬‬ ‫‪Elevation‬‬ ‫‪Remarks‬‬
‫‪B.M1‬‬ ‫‪2.620‬‬ ‫‪1363.100‬‬ ‫‪1360.48‬‬
‫‪0+000‬‬ ‫‪2.20‬‬ ‫‪1360.90‬‬
‫‪0+020‬‬ ‫‪2.10‬‬ ‫‪1361.00‬‬
‫‪0+040‬‬ ‫‪1.61‬‬ ‫‪1361.49‬‬
‫‪0+060‬‬ ‫‪1.00‬‬ ‫‪1362.10‬‬
‫‪0+080‬‬ ‫‪0.81‬‬ ‫‪1362.29‬‬
‫‪0+100‬‬ ‫‪1.42‬‬ ‫‪1361.68‬‬
‫‪0+120‬‬ ‫‪2.83‬‬ ‫‪1360.27‬‬
‫‪0+140‬‬ ‫‪2.32‬‬ ‫‪1360.78‬‬
‫‪T.P‬‬ ‫‪2.210‬‬ ‫‪1362.470‬‬ ‫‪2.840‬‬ ‫‪1360.26‬‬
‫‪0+160‬‬ ‫‪2.22‬‬ ‫‪1360.25‬‬
‫‪0+180‬‬ ‫‪2.91‬‬ ‫‪1359.56‬‬
‫‪0+200‬‬ ‫‪2.88‬‬ ‫‪1359.59‬‬
‫‪0+220‬‬ ‫‪1.22‬‬ ‫‪1361.25‬‬
‫‪0+240‬‬ ‫‪1.20‬‬ ‫‪1361.27‬‬
‫‪0+260‬‬ ‫‪1.19‬‬ ‫‪1361.28‬‬
‫‪B.M2‬‬ ‫‪0.810‬‬ ‫‪1361.66‬‬
‫پروفیل عرضی‬
‫عبارت است از مقطع زمین عمود بر محور مسیر در هر نقطه میخ کوبی شده یا نقاط تغییر شیب روي پروفیل ﻃولی ‪ .‬اعمالی که در‬
‫برداشت و تهیه پروفیل عرضی به کار میرود شامل انتخاب عمود بر محور مسیر و تعیین نقاط موردنظر روي خط عمود و به فواصل‬
‫الزم از محور و سپس لیول کاری آنهاست ‪ .‬معموالً تهیه پروفیل عرضی پس از برداشت پروفیل ﻃولی انجام میشود و باید روي هر‬
‫نقطه پیکتاژ )میخ کوبی( شده محور ‪ ،‬ابتدا باید امتداد عمود بر محور ﻃولی را مشخص کرد ‪ .‬در کارهاي دقیق تعیین امتداد عمود به‬
‫وسیله دوربین تﺌودولیت و در کارهاي معمولی به وسیله منشور )گونیاي مساحی( انجام میشود ‪ .‬پس از تعیین عمود بر مسیر باید نقاﻃی‬
‫را به فواصل الزم از محور در نظر گرفت و سپس با توجه به ارتفاع نقاط میخ کوبی شده روي محور که در تهیه پروفیل ﻃولی به‬
‫دست آمده با یک لیول کاری ‪ ،‬ارتفاع این نقاط ‪ ،‬که روي خط عمود است ‪ ،‬تعیین میشود ‪.‬‬
‫طرز یادداشت لیول کاری مقطع عرضی همراه با محاسبه کندن کاری و پرکاری (‪)cross section leveling‬‬
‫‪Project type:‬‬ ‫‪Engineer:‬‬ ‫‪Weather condition:‬‬
‫‪Project location:‬‬ ‫‪Date: Instruments:‬‬
‫‪Stations B.S‬‬ ‫‪H.I‬‬ ‫‪I.S F.S Existing Proposed‬‬ ‫‪R/S‬‬ ‫‪CL‬‬ ‫‪L/S‬‬ ‫‪Remarks‬‬
‫‪elevation elevation cut‬‬ ‫‪fill‬‬ ‫‪cut‬‬ ‫‪fill‬‬ ‫‪cut‬‬ ‫‪fill‬‬
‫‪B.M1‬‬ ‫‪1.5 1001.5‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪0+000‬‬ ‫‪1001.5 1.7‬‬ ‫‪999.80‬‬ ‫‪999.1‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪R/S‬‬
‫‪1001.5 1.59‬‬ ‫‪999.91‬‬ ‫‪999.2‬‬ ‫‪0.71‬‬ ‫‪C.L‬‬
‫‪1001.5‬‬ ‫‪1.83 999.67‬‬ ‫‪999.4‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪L/S‬‬
‫‪0+020‬‬ ‫‪1001.5 1.67‬‬ ‫‪999.83‬‬ ‫‪999.3‬‬ ‫‪0.53‬‬ ‫‪R/S‬‬
‫‪1001.5 1.77‬‬ ‫‪999.73‬‬ ‫‪998.9‬‬ ‫‪0.83‬‬ ‫‪C.L‬‬
‫‪1001.5‬‬ ‫‪1.44 1000.06‬‬ ‫‪998.7‬‬ ‫‪1.36‬‬ ‫‪L/S‬‬
‫‪0+040‬‬ ‫‪1001.5 1.89‬‬ ‫‪999.61‬‬ ‫‪998.96‬‬ ‫‪0.65‬‬ ‫‪R/S‬‬
‫‪1001.5 1.33‬‬ ‫‪1000.17‬‬ ‫‪999.11‬‬ ‫‪1.06‬‬ ‫‪C.L‬‬
‫‪1001.5‬‬ ‫‪1.66 999.84‬‬ ‫‪999.17‬‬ ‫‪0.67‬‬ ‫‪L/S‬‬
‫‪B.M2 1.34 1000.84‬‬ ‫‪999.50‬‬
‫‪0+060‬‬ ‫‪1000.84 1.88‬‬ ‫‪998.96‬‬ ‫‪999.3‬‬ ‫‪0.34‬‬ ‫‪R/S‬‬
‫‪1000.84 1.81‬‬ ‫‪999.03‬‬ ‫‪999.12‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪C.L‬‬
‫‪1000.84 1.85‬‬ ‫‪998.99‬‬ ‫‪999.23‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪L/S‬‬
‫‪ .5‬لیول کاری شعاعی‪ :‬برای لیول کاری کاری نقاط متراکم‪ ،‬استفاده از روش تدریجی زمان بر بوده و گاهی احتمال خطا را افزایش‬
‫میدهد‪ .‬در این گونه موارد از لیول کاری کاری شعاعی استفاده میشود‪ .‬همانطور که از اسم آن بر میآید در این روش در هر دهنه‬
‫یک قرائت عقب و تعدادی قرائت جلو انجام میشود‪ .‬از آنجا که در هر دهنه یک قرائت جلو بیشتر وجود ندارد‪ ،‬آخرین قرائت را‬
‫قرائت جلو و بقیه قرائت ها را قرائت وسط مینامند؛ لذا هر دهنه لیول کاری کاری شامل یک قرائت عقب‪ ،‬تعدادی قرائت وسط و‬
‫یک قرائت جلو است‪ .‬شکل زیر نمونه ای از یک لیول کاری کاری شعاعی را نشان میدهد‪.‬‬
‫لیول کاری غیر مستقیم (مثلثاتی)‬

‫اساس این روش استفاده از زاویه قائم برای اندازه گیری ارتفاع با معلوم بودن فاصله بین دو نقطه است‪ .‬دقت این روش نسبت به لیول‬
‫کاری کاری هندسی کمتر است‪ .‬از این روش برای تعیین ارتفاع در کوهستانها که دقت لیول کاری کاری هندسی کم میشود‪ ،‬استفاده‬
‫میکنند‪ .‬همچنین در برداشت نقاط به منظور تهیه نقشه توپوگرافی از این روش استفاده میشود‪.‬‬
‫لیول کاری با فشار سنجي ( بارومتریک)‬
‫نوع از لیول کاری به صورت غیر مستقبم بوده که آنرا آلتیمتری نیز میگویند‪ .‬در مواقعی که سرعت عمل زیاد و دقت کم مورد نظر‬
‫باشد از این روش استفاده میشود اساس این روش بر پایه پیدا کردن اختالف ارتفاع دو نقطه مانند ‪ A‬و ‪ B‬از روی فشار هوا و درجه‬
‫حرارت و میزان رطوبت موجود در دونقطه استوار است و در حالت معمولی از رابطه زیر استفاده میشود‪.‬‬
‫‪H2-H1=C(1+αt)×logP1/P2‬‬
‫‪H2‬‬ ‫ارتفاع نقطه اول‬
‫‪H1‬‬ ‫ارتفاع نقطه دوم‬
‫‪C‬‬ ‫ضریب ثابت مساوی به ‪۱۸۴۰۰‬‬
‫‪α‬‬ ‫ضریب ثابت مساوی به ‪۱.۲۷۳‬‬
‫‪t‬‬ ‫اوسط درجه حرارت دو نقطه‬
‫‪P2‬‬ ‫فشار هوا در نقطه دوم‬
‫‪P1‬‬ ‫فشار هوا در نقطه اول‬
‫انواع خطاهای لیول کاری‬
‫بـرای کاهـش خطاهـا بایـد آنهـا را از نظر منابـع خطاها در لیول کاری مورد بررسـی قـرار داد‪ .‬منابـع ایجاد خطا در لیول کاری به سـه‬
‫دسـته دسـتگاه‪ ،‬طبیعت و انسـان تقسـیم میشوند‪:‬‬
‫‪ .1‬خطاهاى دستگاهی‬
‫ایـن خطاهـا در لیول کاری بـه خـود دسـتگاه مربـوط میشـود و عواملـی کـه باعث خطـای دسـتگاهی میگردند عبارتانـد از‪:‬‬
‫‪ .1‬تنظیم نبودن لیولهای کروی و استوانهای‬
‫‪ .2‬واضح نبودن تصویر و تارهای رتیکول‬
‫‪ .3‬انحنا پیدا نمودن ستاف‬
‫‪ .4‬خطای ناشی از تقسیمات یا درجهبندی ستاف‬
‫‪ .5‬خطای ناشی از سالم نبودن سه پایه دستگاه‬
‫‪ .6‬خطای کلیماسیون‬
‫خطاى كلیماسیون‬
‫هرگاه پس از تنظیم لیول دستگاه لیول‪ ،‬محور نشانهروی که به محور کلیماسیون معروف است در حالت افقی قرار نگیرد‪ ،‬میگویند‬
‫دستگاه دارای خطای کلیماسیون است‪ .‬در این وضعیت محور نشانهروی نسبت به امتداد افق دوربین‪ ،‬به اندازۀ زاویهٔ ‪α‬به سمت باال و یا‬
‫پایین انحراف دارد‪ .‬بنابراین باید مقدار خطا را بهدست آوریم و اختالف ارتفاع تعیین شده را تصحیح نماییم‪ .‬یا محور کلیماسیون را‬
‫تنظیم نماییم تا اختالف ارتفاعی که با دستگاه بهدست میآید عاری از خطای کلیماسیون باشد‪.‬‬
‫معمـوالً قبـل از انجـام کار لیول کاری باید دسـتگاه را کنترل نمود تا در صورت داشـتن خطای کلیماسـیون مقدار آن محاسـبه گـردد و‬
‫در محاسـبات بعـدی منظـور شـود تـا اختالف ارتفـاع تصحیح شـده به دسـت آیـد‪ .‬برای تصحیـح این خطـا دو روش بـه کار میرود‪:‬‬
‫‪ .۱‬روش دسـتگاهی‬
‫الزم اسـت دوربینهـای سروی به صـورت دورهای مـورد تنظیم و کالیبراسـیون قرار گیرنـد چـرا کـه در طـول زمـان و اسـتفاده در‬
‫پروژه هـای مختلـف ممکـن اسـت تنظیمـات آنهـا بهم خـورده و باعـث ایجـاد خطاهـای فاحـش در اندازه گیـری شـوند‪ .‬در این روش از‬
‫دسـتگاهی به نـام کلیماتور بـرای کنترل و حـذف خطـای کلیماسـیون اسـتفاده میشـود و ایـن کار بایـد در نمایندگیهای مجـاز تعمیر و‬
‫کالیبراسـیون دوربینهـای سروی انجام شـود‪.‬‬
‫‪ .۲‬روش صحرایی‬
‫مطابـق شـکل زیـر اگـر هنگام قرائـت ستافها در یک دهنـه لیول کاری‪ ،‬فاصلهدسـتگاه لیول از ستافها مسـاوی باشـد عمـ ًا خطـای‬
‫کلیماسـیون در محاسـبات حـذف میگـردد و اختالف ارتفـاع واقعـی به دسـت میآیـد‪.‬‬
‫‪ .１‬خطاى طبیعی‬
‫انـواع خطاهایـی را کـه در لیول کاری از طبیعـت ناشـی میشـود‪ ،‬خطاهـای طبیعی میگوییـم‪ .‬بارزتریـن آنها در لیول کاری عبارتانـد از‪:‬‬
‫‪ ‬خطای کرویت زمین‬
‫‪ ‬خطای شکست نور (انکسار)‬
‫خطاي کروبت‬
‫تا کنون در عملیات و محاسبات لیول کاری ‪ ،‬سطح زمین را افقی فرض نمودیم در صورتی که می دانید سطح مبناي ارتفاعات )ژئوئید(‬
‫است که سطحی است غیر افقی ‪ .‬و اگر فاصله نقاط زیاد باشد باید براي تصحیح آن اقدام نمود‪.‬‬
‫خطاي انکسار‬
‫اشعه اي که به چشم انسان می رسد مسیري مستقیم نداشته و در اثر عبور از الیه هاي مختلف جو به تدریج شکسته شده و مسیري‬
‫منحنی را ﻃی می کند و ضریبی از خطاي کروبت است ‪.‬‬
‫مشـابه روشـی کـه بـرای حـذف عملی خطـای کلیماسـیون در هنگام عملیات گفته شـد‪ ،‬بـا قرار دادن دسـتگاه لیول در فواصـل مسـاوی‬
‫نسـبت بـه ستافها عمـ ًا خطاهـای کرویـت و انکسـار در محاسـبات حـذف میشـود و اختالف ارتفـاع واقعـی به دسـت میآیـد‪.‬‬
‫‪ .２‬خطاهاى انسانی‬
‫منبـع اصلـی ایـن خطاها انسـان اسـت که معمـوالً هنـگام عملیـات لیول کاری در اثـر بیتوجهی به اصـول صحیح کار بهوجـود میآیـد‪،‬‬
‫کـه مهمتریـن آنهـا عبارتاند از‪:‬‬
‫الف) دقیق لیول نکردن لیول کروی؛‬
‫ب ) واضح و روشن نکردن تارهای رتیکول؛‬
‫ج ) انحراف ستاف به جلو و یا عقب؛‬
‫د ) انحراف ستاف به راست یا چپ؛‬
‫ه ) خطای ناشی از ناپایدار بودن پایههای دوربین در زمینهای نرم؛‬
‫و ) خطای ناشی از قراردادن ستاف در محلهای نشست پذیر؛‬
‫ز ) انتخاب فاصله زیاد برای قرائتها که متناسب با دقت دوربین نباشد‪.‬‬
‫اشتباهات در لیول کاری‬

‫اشتباه قرائت کردن تارباال یا پایین به جاي تار وسط‬ ‫‪.1‬‬
‫اشتباه در ثبت قرائت یعنی عددي را صحیح خوانده اما اشتباه یادداشت کنیم‬ ‫‪.2‬‬
‫عدم قرائت صحیح روي شاخص‬ ‫‪.3‬‬
‫انجام محاسبات غلط‬ ‫‪.4‬‬
‫اشتباه در قرائت در شاخص هاي معکوس هنگامی که دوربین معکوس نباشد ‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫اشتباه در وارد کردن قرائت در خانه جدول لیول کاری‪.‬‬ ‫‪.6‬‬
‫اشتباه در انتخاب نقطه هنگام تعبیر ایستگاه ‪.‬‬ ‫‪.7‬‬
‫اصالح شبکه لیول کاری‬

‫هرگاه لیول کاری از یک نقطه دارای ارتفاع معلوم و یا فرض شده شروع گریده و بعد از تثبیت یک سلسله نقاط دوباره به همان نقطه‬
‫اولی وصل گردد‪ .‬تفاوت بین ارتفاع معلوم نقطه اولی و ارتفاع دریافت شده همان نقطه توسط لیول کاری پیدا میشود که بایست اندازه آن‬
‫در هر نقطه در یافت و به ارتفاع اندازه شده آن معامله گردد تا ارتفاع اصالح شده آن به دست آید‪ .‬اندازه خطا در هر نقطه یک شبکه‬
‫لیول کاری به طرق ذیل پیدا میشود‪.‬‬
‫‪ .１‬اندازه خطا در یک نقطه مستقیما متناسب به تعداد محل نصب آله از نقطه مبدا تا همان نقطه میباشد در صورتکه از هر محل‬
‫آله فاصله تا ستاف عقبی مساوی به فاصله تا ستاف به پیش باشد‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫ارتفاع نقطه ‪ B.M‬از سطح اوسط بحر ‪ ۱۸۰۰‬متر است لیول کاری قرار شکل از ‪ B.M‬شروع و بعد از تثبیت نقاط ‪ A‬و ‪ B‬واپس‬
‫به ‪ B.M‬وصل گردیده است‪ .‬قرایت های ساحوی در جدول ذیل یادداشت گردیده ارتفاع اصالح شده نقاط ‪ A‬و ‪ B‬را دریافت نمایید؟‬
‫اگر خطا مجموعی به ‪ ، E‬خطا در نقطه ‪ A‬به ‪ EA‬و خطا در نقطه ‪ B‬به ‪ EB‬نشان داده شود‪:‬‬
‫‪E=1800.90-1800=0.90m‬‬
‫‪EA=3/7(0.90) =0.39m‬‬
‫‪EB=6/7(0.90) = 0.77m‬‬
‫طرز یادداشت اصالح شبکه لیول کاری از نظر تعداد نصب آله‬
‫‪Station‬‬ ‫‪B.S‬‬ ‫‪H.I‬‬ ‫‪F.S‬‬ ‫‪Points Elevations‬‬ ‫‪Error‬‬ ‫‪Corrected Elevations‬‬
‫‪B.M‬‬ ‫‪0.82‬‬ ‫‪1800.82‬‬ ‫‪1800.00‬‬ ‫‪0.00‬‬ ‫‪1800.00‬‬
‫‪T.P1‬‬ ‫‪1.21‬‬ ‫‪1801.57‬‬ ‫‪2.46‬‬ ‫‪1800.36‬‬
‫‪T.P2‬‬ ‫‪1.80‬‬ ‫‪1801.43‬‬ ‫‪0.94‬‬ ‫‪1800.63‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪1801.09‬‬ ‫‪0.86‬‬ ‫‪1800.57‬‬ ‫‪0.39‬‬ ‫‪1800.18‬‬
‫‪T.P3‬‬ ‫‪2.46‬‬ ‫‪1802.82‬‬ ‫‪0.73‬‬ ‫‪1800.36‬‬
‫‪T.P4‬‬ ‫‪1.94‬‬ ‫‪1803.45‬‬ ‫‪1.31‬‬ ‫‪1801.51‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪1.22‬‬ ‫‪1802.53‬‬ ‫‪2.14‬‬ ‫‪1801.31‬‬ ‫‪0.77‬‬ ‫‪1800.54‬‬
‫‪B.M‬‬ ‫‪1.63‬‬ ‫‪1800.90‬‬
‫‪ .２‬در اصالح ارتفاع نقاط نظر به فاصله‪ ،‬طول هر ضلع شبکه لیول کاری اندازه گردیده و خطا هر یک از نقاط قرار رابطه ذیل‬
‫محاسبه میگردد‪.‬‬
‫‪e=El/L‬‬
‫در حالکه ‪ e‬خطا ارتفاع یک نقطه‪ E ،‬خطا ارتفاع مجموعی شبکه‪ l ،‬فاصله هر نقطه از مبدا و ‪ L‬طول مجموعی اضالع‬
‫شبکه است‪.‬‬
PDFelement
e=0.90/1050(l)
.‫با استفاده از رابطه فوق ارتفاع اصالح شده نقاط در جدول ذیل درج گردیده است‬
‫طرز یادداشت اصالح شبکه لیول کاری از نظر تناسب فاصله‬
Station Distance between Distance B.S H.I F.S Points Error Corrected
points from origin elevations elevations of
points
B.M 100 0.00 0.82 1800.82 1800.00 0.0 1800.00
T.P1 100 1.21 1801.57 1.46 1800.36
150
T.P2 250 1.80 1801.43 0.94 1800.63
250
A 500 0.52 1801.09 0.86 1800.57 0.43 1800.14
100
T.P3 600 2.46 1802.82 0.73 1800.36
110
T.P4 710 1.94 1803.45 1.31 1801.51
140
B 850 1.22 1802.53 2.14 1801.31 0.73 1800.58
200
B.M 1050 1.63 1800.90
PDFelement
‫فصل چهارم‬
‫شناخت عمومی و نحو کار با توتال استیشن‬
‫توتال استیشن به بیانی ساده‬

‫یكي از وسایلي كه در چند سال اخیر بیشترین كمك را به علم سروي و خصوصا سروي مسیر كرده )توتال استیشن ( است ‪ ،‬توتال‬
‫استیشن را میتوان به زبان ساده یك ترانزیت الكترونیكي و خودكار معرفي كرد‪.‬و همانطور كه از نام آن فهمیده میشود این وسیله میتواند‬
‫تقریبا تمام اطالعات مورد نیاز یك سرویر در مورد یك استیشن یا نقطه را ارائه دهد‪.‬به طور مثال میتوان همزمان ارتفاع یك نقطه‬
‫‪،‬طول یك نقطه ومختصات)كمیات (یك نقطه را از یك مبدا )ریفرنس(به دست آورد‪.‬‬
‫اولین توتال استیشن هایي كه مورد استفاده قرار گرفت ساخت كمپني زایس جرمني بود كه براي ذخیزه سازي اطالعات باید یك دستگاه‬
‫جداگانه اي هم به همراه خود میداشت‪.‬اما امروزه توتال استیشن ها میتوانند اطالعات كامل بیش از ‪ 100000‬نقطه را در خود ذخیره‬
‫كنند‪.‬‬
‫توتال استیشن ها نظر به موارد استفاده داراي انواع مختلف هستند‪،‬به طور مثال توتال استشن هایي كه بیشتر براي كارهاي ساختماني و‬
‫سرك استفاده میشوند داراي دقت بیشتري در برداشت)اندازه گیري( ارتفاع نقاط هستند ‪،‬در صورتي كه توتال استیشن هایي كه براي‬
‫سروي كادستر استفاده میشوند ‪،‬دقت اندازه گیري زاویه آنان بیشتر است‪.‬‬
‫اگر بخواهیم نحوه كاركرد توتال استیشن رابه طور ساده ارائه دهیم ‪،‬میتوان گفت ‪ :‬توتال استیشن وسیله اندازه گیري است كه قابلیت‬
‫همزمان اندازه گیري‪ ،‬محاسبه و ذخیره اطالعات الزمي براي یك نقطه را دارد‪.‬توتال استیشن ها براي اندازه گیري هاي خود از سیستم‬
‫لیزر استفاده میكنند ‪ ،‬به این صورت كه دستگاه یك شعاع لیزر از درون لنز به رفلكتور كه جایگرین راد است ارسال میكند و با برخورد‬
‫به شیشه رفلكتور و برگشت آن ‪ ،‬دستگاه به طور خودكار‪،‬تمام اطالعات خواسته شده در رابطه به نقطه مذكوررا محاسبه و نشان میدهد‪.‬‬
‫انواع توتل ستیشن‬
‫اگرچه همانطور كه قبال ذكر شد توتال استیشن ها داراي انواع مختلف و طبیعتا روشهاي مختلف براي اندازه گیري دارند ‪ ،‬اما به طور‬
‫عموم در توتال استیشن‪ ،‬هر نقطه داراي } نام ‪،‬نمبر یا) كود( واطالعات یك نقطه از قبیل ‪:‬ارتفاع‪،‬زاویه ‪،‬كمیات وطول {است كه تمام‬
‫این اطالعات در یك فایل با نام مشخص در داخل توتال استیشن ذخیره میشود و سرویر میتواند به راحتي تمام این اطالعات را از‬
‫صفحه مونیتور آن و یا بعداز انتقال به كامپیوتر به وسیله نرم افزارهاي مربوطه به دست بیاورد‪.‬‬
‫در این مبحث نگاهي كوتاه به نحوه استفاده از توتال استیشن ‪ Sokkia SET3130R‬میپردازیم كه یكي از انواع مختلف توتال استیشن‬
‫هاي با دقت باال میباشد‪.‬‬
‫از قابلیت هاي این نوع توتال استیشن میتوان به قابلیت محاسبه فوري مساحت یك منطقه با اندازه گیري حد اقل ‪3‬نقطه نام برد كه براي‬
‫مقاصد شهري و سروي هاي منطقه اي بسیار كارآمد است‪.‬‬
‫ذكر این نكته ضروري است كه اگر چه نحوه كاركرد توتال استیشن ها مشابه یكدیگر است اما هر كمپني سازنده توتال یك نوع متفاوت‬
‫ازروشهاي انداز گیري را مورد استفاده قرار داده است و طبیعتا مینوها و صفحه كلیدهر توتال استیشن با دیگري متفاوت است‪ ،‬اما با‬
‫دانستن اصول كلي كار با توتال میتوان هر قسم از این دستگاه را مورد استفاده قرار داد‪.‬‬
‫نحوه کار با توتال استیشن‬
‫براي شروع هر نوع عملیات سروي به وسیله توتال استیشن داشتن دو نقطه با كمیات وضعیه معلوم ضروري میباشد‪ .‬یعني در ابتدا هر‬
‫پروژه سروي باید دو نقطه معلوم را داشته باشیم‪.‬‬
‫كه ازین دو نقطه یكي بنام ‪ station‬و دیگري بنام ‪ Orientation Backside‬به دستگاه معرفي میگردد‪ ،‬كه در اكثر توتال استیشن ها‬
‫نقطه ‪ Station‬به نقطه یاد میشود كه دستگاه بر روي آن قرار گرفته و لول میگردد‪.‬‬
‫شناخت اجزای توتال استیشن‬

‫توتل استیشن داراي اجزازیادمي باشدكه هریك آن كارخاص راانجام میدهدپس كاربردهرجزآن رادرشماره هاي ذیل مشاهده كنید‬
PDFelement
PDFelement
‫استقرار دستگاه‬
‫ بر پا کردن سه پایه‬Set up the tripod
)‫ نصب آله (گذاشتن توتال باالی سه پایه‬Install the instrument
‫ ترمرکز روی نقطه ی مورد نظر در سروی‬Focus on the surveying point
‫صفحه کلید توتال استیشن سوکیا‬
‫= براي روشن كردن آله بكار برده میشود‪.‬‬
‫= براي روشن ساختن صفحه بكار میرود‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (9‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ GHI‬را مي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (8‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ DEF‬را مي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (7‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ ABC‬را مي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (6‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ PQR‬را مي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (5‬ودر حالت حرف نویسي حروف‪ MNO‬را مي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (4‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ JKL‬رامي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (3‬ودر حالت حرف نویسي حروف‪ YZ‬رامي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (2‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ VWX‬رامي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (1‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ STU‬رامي نویسد‪.‬‬
‫‪ &-/‬رامي نویسد‪.‬‬ ‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (0‬ودر حالت حرف نویسي حروف‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد)‪ (.‬ودر حالت حرف نویسي حروف *؟ ‪ $‬رامي نویسد‪.‬‬
‫= درحالت عدد نویسي عدد )‪ (+ -/‬ودر حالت حرف نویسي حروف ‪ %@ #‬رامي نویسد‪.‬‬
‫= این كلید ها اشاره گر را به هر طرف كه بخواهیم مي برد‪.‬‬
‫= در صفحات مختلف وظیفه هاي مختلفي را انجام مي دهد‪.‬‬
‫= این كلید درفرمان )‪ (command‬هاي مختلف به حیث‪ Enter‬استفاده مي گردد‪.‬‬
‫= به واسته این كلید میتوانیم تمام كلیدها را ا زحالت عدد نویسي به حرف نویسي‬
‫وبرعكس تبدیل نمائیم‪.‬‬
‫= این كلید كار )‪ (Back space‬را مي كند وهم براي پاك كردن حروف بكار مي رود‪.‬‬
‫= براي عبور از یك ویا چند صفحه بكار برده میشود‪.‬‬
‫تنظیمات توتل ستیشن( ‪)Configuration‬‬

‫توتل ستیشن داراي دوقسم تنظیمات مي باشد ‪ Hard setting‬و ‪Soft setting‬‬
‫‪ Hard setting .1‬یاسخت افزار‪ :‬عبارت ازآن ترتیباتي است كه به واسطه پیچ ویاپیچ كني تنظیم وترتیب مي شود و به همین‬
‫قسم ترتیبات تخنیكي هم میشود‬
‫‪ Soft setting .2‬یانرم افزار‪ :‬عبارت ازترتیبات وتنظیمات است كه به واسطه كماندهاي داخلي ترتیب وتنظیم مي شود به‬
‫طور نمونه در این ستینگ ترتیب دادن ‪ Unit Setting‬ازجمله كارهاي مهم به شمارمي آیدكه قبل ازشروع كارباید ‪Unit‬‬
‫ترتیب شود‪.‬‬
‫قسمیكه درتعریف سروي ذكرگردیدكه سروي علم اندازه گیري است وبراي هراندازه واحدات موجوداست آن واحدات كه واحدزاویه‬
‫باشدیاواحددرجه هوایاواحدفشارهواوغیره تنظیم آن ضروري میباشد وبه همین اساس قبل ازشروع سروي واحدات راترتیب وتنظیم‬
‫كنیم وبه خاطر تنظیم آن به طریقه ذیل عمل مي كنیم یاطریقه ذیل رابكار مي بریم‪.‬‬
‫طریقه كار‪:‬‬
‫‪>CNFG/f4>Unit>enter>>Temp=C,‬صفحه عمومي‬
‫‪Press=hpa, Angle=degree, Dist=meter.‬‬
‫واین راهم نه باید فراموش كرد كه هر وقتیكه هرنقطه توتل ستیشن را محاسبه مینمایم باید محاسبه ازطرف ‪ north‬یا شمال باشد‪.‬‬
‫كماند عملي آن بنام ‪ Obs.Condition‬یاد میشود كه درهمین جا صفحه د ‪ Unit‬درقسمت باالي آن قراردارد یعني اول شمال دوم شرق‬
‫وارتفاع از سطح بحر البته درموقعیت عمودي تعین مي كند وبراي این عملیه طریق دیل رابكارمبریم‪.‬‬
‫طریقه کار‪:‬‬
‫▼ >‪>CNFG/f4>Obs.Condition > enter‬صفحه عمومي‬
‫‪Coord=N.E. Z>enter>esc‬‬
‫نقشه برداري به كمك توتال استیشن‬
‫آله را در استیشن اولي )‪ (BM‬آماده كار ساخته وآبترازوي استوانﺌي را منظم میسا زیم‪ .‬وبعد از آن یك ‪File‬كاري )‪ (job‬ساخته كه‬
‫طور ذیل عمل مي نمائیم‪.‬‬
‫اپتدا به ‪ (Memory) MEM‬رفته وبراي اجراي ا ین كار كلید ‪ F3‬را فشارمیدهیم تا به )‪ MEM (Memory‬داخل شویم‪.‬‬
‫درین صفحه ‪ job‬را انتخاب مي كنیم و‪ Enter‬منمائیم یك صفحه جدید باز مشود دراین صفحه ‪ jab selection‬انتخاب نموده ‪Enter‬‬
‫مي نمائیم‪.‬‬
‫بعد ازآن كلید‪ F1‬فشار داده تاكه داخل ‪ List‬شویم دراین جا نام ‪ job‬هاي مختلفي وجود دارد یكي از آنها را انتخاب نموده ‪ Enter‬مي‬
‫نمائیم‪.‬‬
‫هر گاه بخواهیم یك ‪ Job‬جدید دلخواه بسازیم در این صورت طور ذیل عمل مي نمائیم‪:‬‬
‫با فشاردادن كلید ‪ F3‬به ‪ (Memory) MEM‬داخل مي شویم در این صفحه ‪ job‬را نتخاب نموده ‪ Enter‬مي نمایم یك صفحه جدید باز‬
‫مي شود درین صفــــــحه ‪ job name edit‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬منمایم ونام پروژه را مي نویسیم‪.‬‬
‫‪ : job deletion‬به وسیله این كمند میتوانیم یك ‪ job‬را كامال ‪ Delete‬كنیم كه طور ذیل عمل میكنیم ‪ job deletion‬انتخاب نموده‬
‫‪Enter‬منمائیم وزیر گزینه ‪ Yes‬كلید ‪ F4‬را فشار داده البته قبل ازاین ‪ Job‬را كه میخواهیم ‪ Delete‬نمایم انتخاب مي نمایم در این‬
‫طریقه متوانیم آن ‪ job‬را از بین ببریم كه یك بار ‪ Download‬شده باشد‪.‬‬
‫هرگاه ‪ Job‬قبال ‪ Download‬نشده باشد وبخواهیم آن را حذف كنیم ذیال عمل میكنیم‪:‬‬
‫‪ Comms output‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬مینمائیم ودراین صفحه همان ‪ job‬را انتخاب مكنیم كه میخواهیم انرا ازبین ببریم ‪Enter‬‬
‫مي نمایم ودر قسمت پائین ‪ Ok‬كلید )‪ ( F4‬را فشار میدهیم و در این صفحه ‪ SDR33‬انتخاب و ‪ data Enter‬مینمایم وبعدا‬
‫‪Obs‬انـــتخاب و ‪ Enter‬مـــیكنم و ازاین صفحه به كمك كلید ‪ esc‬خارج میشویم‪.‬‬
‫وبعدا دوباره ‪ job deletion‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬میكنینم وبعدا همان ‪ job‬را انتخاب مكنیم كه میخواهیم انرا حذف كنیم وبعد از‬
‫انتخاب ‪ Enter‬میكنم ودرقســـــمت پائین ‪ Yes‬كلید )‪ ( F4‬را فشار داده ‪ job‬مذكور ‪ Delete‬مي شود‪.‬‬
‫یاداشت‪ :‬ابترازوي كروي را مي توانیم طور ذیل تطیم كنیم‪:‬‬

‫درقسمت پائین ‪ MEAS‬كلید )‪ ( F4‬فشار میدهیم وبعدا در صفحه دوهم )‪ ( P2‬در پائین ‪ TILT‬كلید )‪ (F2‬را فشار میدهیم در صفحه‬
‫جدید دقت ابترازو را در محور هاي ‪ X‬و ‪ Y‬انتخاب میكنم‪.‬‬
‫یعني‪:‬‬
‫تنظیم واحدات(‪)Unit‬‬
‫براي تنظیم واحدات ذیال عمل میكنیم‪:‬‬
‫كلید ‪ F4‬فشارمیدهیم تا آنكه در ‪ (CNFG) Configuration‬داخل شویم وبعدا یك صفحه دیگر باز مي شود درین صفحه ‪ Unit‬انتخاب‬
‫نموده انتخاب نموده ‪ Enter‬مي نمایم‪.‬‬
‫‪: Temp‬واحد درجه حرارت را به سانتي گراد ویا فارنهایت )‪ (F, C‬انتخاب میكنیم‪.‬‬
‫‪ :Press‬فشاریكه به ملي متر ستون سیماب‪ ،‬انچ ستون سیما ب ویا هم هارســــپاوراندازه شود‪.‬‬
‫‪ :Angel‬زاویه كه توسط درجه ویا كدام واحد دیگر مانند )‪ (mil, Gon, Degree‬اندازه شود‪.‬‬
‫‪: Distance‬فاصله كه توسط متر‪ ،‬فوت ‪ ،‬انچ ویا كدام واحد دیگر اندازه شود‪.‬‬
‫اندازه كردن فاصله به واسطه توتل ستیشن‬
‫به كمك توتل ستیشن مامیتوانیم ازیك نقطه مشخص تانقطه مشخص دیگراندازه بگیریم یعني معلوم نمایم كه از‪ Pt1‬تا ‪ Pt2‬چقدرفاصله‬
‫موجداست كه توتل استیشن راباالي نقطه اول سیت نموده وپریزم راباالي نقطه دوم میگریم درتلسكوپ باالي شیشه پریزم توجه نموده‬
‫درصفحه اول دكمه ‪ Distance/F1.‬رافشارداده فاصله مطلوبه بدست مي آید‬
‫اندازه كردن فاصله بین دو نقطه به كمك توتل ستیشن( ‪)MLM‬‬
‫به كمك توتل ستیشن مامیتوانیم فاصله بین دونقطه راپیدانموده كه بین شان ساحه دیدنباشدوبراي دریافت فاصله بین این دونقطه از‬
‫‪ MLM‬كارمیگریم كه به قسم ذیل عمل مینمایم‪.‬‬
‫تنظیم كوردینات‬
‫قسمت پائین ‪ (CNDG) Configuration‬یعــني )‪ (F4‬را فـــشار مي دهیم ودراین صــــفحه ‪ Obs. Condition‬را انتخاب نموده‬
‫‪Enter‬منمایم درصفحه جدید درقـــسمت پائیني آن به كمك كلید اشاره )‪ N, E, Z (Northing, Easting,‬ویا ‪ E, N, Z‬گرتنظیم مي‬
‫كنیم‪.‬‬
‫معرفي ‪ ) STN‬ویا ‪ (BM‬براي توتال استیشن‬

‫‪ .１‬هرگاه كوردینات ‪ BM‬معلوم باشد‪:‬‬
‫درقسمت پائین )‪ MEAS (Measure‬كلید ‪ F1‬را فشار مي دهیم وبعدا به كمك كلید )‪Func (Function Key‬‬
‫)در صفحه اول ‪ (p1‬میرویم ودر قسمت پائین ‪ Stn.Orientation‬را فشار مي دهیم ودراین صفحه جدید ‪F4‬كلید‬
‫)‪COORD (Coordinate‬انتخاب و‪ Enter‬منمایم‪.‬‬
‫درصفحه جدید ‪ Stn. Coordinate‬را انتخاب و ‪ Enter‬میكنیم وبعدا كوردینات ‪ BM1‬را برایش میدهیم مثال‬
‫‪1800،900،1000‬ودرهمین صفحه درقسمت ‪ Inst.h‬ارتفاع آله را مینویــــســــــیم )‪ (Height Of Instroment‬وبعدا درقسمت‬
‫پائین ‪ REC‬كلید ‪ F2‬را فشار میدهیم تا كه ثبت شود وبعدا درقسمت پائین ‪ OK‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫بعدا یك صفحه جدید باز میشود كه درآن ‪ Back sight‬انتخاب نموده ‪ Enter‬مینمایم ودراین صفحه گزینه ‪ Coord‬را انتخاب و ‪Enter‬‬
‫مینمایم ودراین جا كوردینات )‪ (BM2‬را میدهیم تاكه بین ‪ BM1‬و ‪ BM2‬ارتباط برقرارشود‪.‬‬
‫بعدا باالي ‪ BM2‬رفلكتور را طور شاقولي قرار داده وبه قسمت بالي آن (نوك) نموده ‪ OK‬مینمایم ودرقسمت پائین ‪ Yes‬كلید ‪ F4‬را‬
‫فشار میدهیم وبه كمك كلید ‪ Esc‬ازصفحه مذكورخارج میشویم‪.‬‬
‫‪ .２‬هرگاه كوردینات ‪ BM2‬موجود نباشد‪:‬‬

‫درقسمت پائیني )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬را فشارداده وبعدا به كمك كــیلد )‪ COORD (Coordinate‬میرویم‬
‫ودرقسمت پائین )‪ P1‬به صفحه اولي ( )‪ Func (Function‬كلید ‪ F4‬رافشارداده و درصفحه جدید ‪ Stn.Orintation‬را‬
‫انتخاب و‪ Enter‬مكنیم‪.‬‬
‫دراین صفحه جدید ‪ Stn.Coordinat‬را انتخاب نموده و ‪ Enter‬میكنیم وبعد ازآن كوردینات ‪ BM1‬اولي را میدهیم مثال ‪:‬‬
‫‪1800،1500،1200‬ودرهمین صفحه ارتفاع آله یعني )‪ (Height Of Target‬را نیز میدهیم ودر قسمت ‪ Inst.h‬ارتفاع رفلكتوررا‬
‫میدهیم وبعد از آن درقسمت پائین ‪ REC‬كلید ‪ F2‬را فشار میدهیم تا كه ثبت شده وقسمت پائین ‪ ok‬كلید‪ F1‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫بعدا یك صفحه جدید باز میشود دراین صفحه ‪ Back sight‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬مكنیم دراین صفحه ‪ Angel‬را انتخاب نموده‬
‫‪Enter‬مینمایم دراین حالت تلسكوب را به یك جسم تغیز ناپذیر توجه نموده ودرهمین صفحه زاویه ‪ (HAR=0) HAR‬صفر میكنیم‬
‫ودرقسمت پائین ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫توپوگرافي ساحه‬
‫درین قسمت نقاط پكتي ساختمان ‪ ،‬سرك وغیره نقاط پكتي اخذ نموده طورذیل عمل مینمایم‪:‬‬
‫كلیدي كه د رقسمت پائین )‪ MEAS(Measure‬قرار دارد فشار داده وبه كمك كلید )‪ Func (Function Key‬درصفحه سوم )‪(P3‬‬
‫رفته ودرقسمت پائین ‪ REC‬كلید ‪ F3‬را فشار مي دهیم یك صفحه جدید باز میشود ودرآنجا ‪ Coord data‬را انتخاب نموده‬
‫‪Enter‬میكنیم‪.‬‬
‫درین صفحه شروع به اخذ نمودن نقاط پكتي نموده مثال درسرك سنتر)‪) (CL‬شولدر‪ (SH‬ودر دوطرف آن و در ساختمان كنج هاي‬
‫آن )‪ (BL‬نقاط پكتي را ا خذ مینمایم قرائت گرفتن نقاط درقسمت پائین ‪ OBS‬كلید ‪ F2‬را فشار میدهیم‬
‫بعد ازآن براي ثبت نمودن نقاط مذكوردرقسمت پائین ‪ REC‬كلید ‪ F4‬فشار مي دهیم‬
‫‪ :Code‬براي هرنقطه درین قسمت كود آنرا داخل میكنیم مثال‪: BL , Sh , CL‬و‪...‬‬
‫‪:Pt‬درین قسمت تعداد نقاط پكتي را مینویسیم‪.‬‬
‫یاداشت ‪:‬براي این كه ‪ Pt‬بروي صفحه معلوم شود به كمك كلید هاي اشاره گر به طرف پائین میایم‪.‬‬
‫تطبیق نمودن نقاط درساحه()‪)Setting out (Layout‬‬
‫هرگاه بخواهیم نظربه كوردینات نقاط را درساحه تطبیق نمایم از‪ (Setting out) S-O‬استفاده مینمایم‪ .‬كلید قسمت پائین‬
‫‪MEAS‬رافشارداده وبعدا درصفحه سوم میرویم‪ ) (P3‬دراین صفحه درقسمت پائین ‪ (Setting out) S-O‬كلید ‪ F4‬فشارمیدهیم ودرین‬
‫صفحه ‪ S-O data‬درانتخاب نموده ‪ Enter‬میكنیم‪.‬‬
‫درین صفحه كوردینات نقطه اولي را میدهیم وبعدا درفسمت پائین ‪OK‬كلید ‪F4‬را فشار میدهیم ودرصفحه جدید به كمك الیداد وپیچ هاي‬
‫مكرومتري زاویه افقي را صفر میكنم یعني‪:‬‬
‫)‪ (DHa 00000 ‬تا بتوانیم جهت را پیدا كنیم‪.‬‬
‫بعد از دریافت نمودن جهت ودوران افقي آله رفلكتور را به جهت نامبرده قرار داده ودرقـــسمت پائین ‪ OBS‬كلید ‪ F1‬را فشار داده تا كه‬
‫ازرفلكتور قرا ئــــت گرفـــته شود هرگاه )‪ (S-O ∆ H‬منفي قیـــمت داشته باشد رفلكتورراعقب میبریم‪ .‬هرگاه )‪ (S-O ∆ H‬قیمـــت‬
‫مثبت داشته باشد رفلكتوررا به طرف جلو (پیشرو) بیجا منمایم واین عملیه را تا زماني دوام میدهیم كه قــیمت هاي نامبرده صفرشود ‪.‬‬
‫‪(S-O ∆ H)= 0‬‬
‫بعدا تلسكوبرا نوك رفلكتورتوجه نموده ونقطه نامبرده را نشاني میكنیم‪.‬‬
‫یاداشت ‪ :‬اول در‪ Stn.Orientation‬مثل گذشته دو ‪ BM‬را به توتال معرفي میكنیم‪.‬‬
‫تطبیق نمودن كوردینات پل ویا ساختمان (‪(Stake out Line‬‬
‫در ین صفحه جدید اول در‪ Sen.Orientation‬ا ستیشن را مثل گذشته تنطیم میكنیم‪.‬‬
‫دربار دوم ‪ Define base line‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬میكنیم درین صفحه كوردینات نقطه اولي‬
‫را میدهیم ودرپائین ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم درصفحه جدید كوردینات نقطه را میدهیم‬
‫ودرقسمت پائین ‪ OK‬كلید كلید ‪ F4‬فشارمدهیم‪.‬‬
‫وبعدا درصفحه جدید ‪ Scale‬را در محورهاي ‪ X‬و‪ Y‬تنظیم مي كنیم كه همیشه یك مي باشد یعني )‪ (Scale = 1.00‬و درپائین‬
‫‪OK‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم درین صفحه قسمیكه كوردینات دو نقطه داریم پس ‪Point‬انتخاب نموده و ‪Enter‬میكنیم درین صفحه جدید‬
‫درمقابل ‪ Length‬فاصله نقطه را میدهیم مثال ‪ 5‬واحد و ‪ Offset = 0‬میدهیم‪.‬‬
‫كوردینات نقطه نامبرده را درفاصله ‪5‬واحد پیدا كنیم وبراي تطبیق نمودن نقطه نامبرده درقسمت پائین ‪ S-O‬كلید ‪ F4‬را فشارمیدهیم‬
‫وبعدا قسمت پائین ئین ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار درین صفـــــــحه جدید به كمك الیداد وپیچ هاي مكرومتري زاویه افقي را صفر میكنم‬
‫) ‪ (dHA = 00000 ‬بخــاطر كه مابتوانیم جهت نامبرده را پیدا كنیم ودرجهت نامبرده رفلكتوربه اندازه ‪ 5‬واحـــــد دورتر‬
‫قرار میدهیم وتلسكوب را به آن توجه میكنم ودرقسمت پائین ‪ OBS‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم وبه طریقه ‪ Stake out‬كه قبال یادآوري‬
‫گردیده نقطه را درزمین تطبیق وتوسط میخ نشاني میكنیم‪.‬‬
‫هرگاه در ‪ Offset‬به آن ‪ 3‬واحد قیمت بدهیم ودرقســمت زیر ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فـــــــشار بدهیم كوردیـــنات نقطه مذكوررا ‪ 3‬واحد به‬
‫طرف راست پــیدا مي كنیم وبراي تطــــبیق نمودن نقــطه نامبرده درسـاحه‪ ،‬درقـــسمت پائین ‪ S-O‬كلید ‪ F4‬را فشار داده ودر قســـمت‬
‫زیر ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم درین صفحه جدید بكمك الـــیداد وپیچ هاي مكرومتري زاویه افقي را صفر مــــیسازیم‬
‫یعني )‪ (dHA= 00000 ‬تا بتوانیم جـــهت نقطه نامـبرده را پیدا كنیم ودرجهت نامبرده رفلكتور را به اندازه ‪ 5‬واحد جلوتر قرار‬
‫داده وتلسكوب را به آن توجه میكنیم ودرزیر گزینه ‪ OBS‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم وبه طریقه ‪ (Stake out) S-O‬كه قبال یاد آوري‬
‫شده بروي زمین تطـبیق نموده و توسط میخ نشاني میكنیم‪.‬‬
‫هرگاه در ‪ Offset‬براي آن ‪ 3‬قیـــمت بدهیم ودرزیر گزیــنه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فــــشار بدهـــیم كوردینات نقطه مذكور را به فاصله ‪3‬‬
‫واحد به طرف چپ پیدا میكنیم وبراي تطبــیق نمودن نـقطه نامبرده در ساحه درزیرگزینه ‪ S-O‬كلید ‪ F4‬را فشار مــیدهیم وبعدان‬
‫درزیرگزینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬رافشارمیدهیم درین صفحه جدید به كمك الیداد وپیچ هاي مكرومتري زاویه افقي را صفر می ساـ زیم‬
‫)‪ (dHA= 00000 ‬تاكه بتوانیم جهت را پیدا كنیم به جهت نامبرده رفلكتور را به اندازه ‪5‬واحد به طرف چپ قرار میدهیم وتلسكوب‬
‫را به آن توجه میكنــــیم وبعدا درزیر گزینه ‪ OBS‬كلید ‪ F1‬رافشار میدهیم وبه طریقه ‪ (Stak out) S-O‬نقطه را درزمین پیدا نموده‬
‫وتوسط میخ نشاني میكنیم‪.‬‬
‫یاداشت ‪: : Point‬ازاین كمند وقني استفاده كرده میتوانیم كه ‪BM‬داشته باشیم و ‪BM‬به یك فاصله ازسرك ویا ساختمان قرار‬
‫داشته باشد‪.‬‬
‫‪: Line‬ازاین كمند در ‪Center Line‬قرار داشته باشیم وذیال عمل میكنیم‪:‬‬
‫‪ Line‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬مكنیم درقسمت ‪ Offset‬درامتداد ‪ Center Line‬فاصله را مدهیم‪.‬‬
‫تطبیق نمودن گوالیي درزمین(‪)Stskeout arc‬‬

‫درقسمت پائین گزینه )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم وبه صفحه دوم )‪ (P2‬میرویم ودرزیرگزینه ‪ MENU‬كلید‬
‫‪F1‬را فشارمیدهیم ودرین صفحه جدید ‪ Set-out arc‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬میكنیم‪.‬‬
‫دراین صفحه جدید اول مثل گذشته در ‪ Stn.Orientation‬استیشن را تنظیم میكنیم‪ .‬بعد ازآن درین صفحه ‪ Define arc‬را انتخاب‬
‫نموده ‪ Enter‬میكنیم وكوردینات نقطه شروع گوالیي )‪ (Bc‬یا )‪ . (From pt‬را میدهیم وبعدا در زیرگزینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار‬
‫میدهیم ودرصفحه جدید نیز زیرگزینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫وبعد از آن كوردیـــنات نقطه خـــتم گوالیي )‪ ) (Ec‬یا ‪ . (To pt‬را میدهـــیم و‪ Enter‬میكنیم بعدا كوردینات نقطه وسطي گوالیي‬
‫)‪(C‬یا )‪ (Inter sect pt‬را میدهیم ودرزیر گزینه ‪ OK‬كلید‪ F4‬را فشارمیدهیم‪.‬‬
‫ودرین صفحه جدید درگزینه‪) ( Direction‬جهت ‪ Right‬ویا ‪ Left‬گوالیي را انتخاب نموده وبعدا درزیرگزینه ‪ Ok‬كلید ‪ F4‬را فشار‬
‫میدهیم‪.‬‬
‫درین صفحه ‪ Arc‬و ‪ Offset‬را قیمت هاي مختلف میدهیم‪ .‬مثال‪:‬‬

‫‪Arc: 5.000‬‬
‫‪Offset: 0.000‬‬
‫بعدا درقسنت پائین گزینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم كوردینات نقطه نامبرده را درین فاصله پیدا وبراي تطبیق آن‬
‫كلید ‪ F4‬را فشارمي دهیم ودرین صفحه درزیرگزینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬فشار میدهیم‪.‬‬ ‫درزیرگزینه)‪(S-O‬‬
‫بعدا از آن زاویه افقي را صفرمسازیم )‪ (dHA=0‬تا كه بتوانیم استقامت نامبرده را دریافت كنیم ‪.‬وبعد ازآن تلسكوب را افقي دوران‬
‫داده به رفلكتورتوجه نموده ودرزیرگزینه ‪ OBS‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم ونقطه نامبرده را به طریقه )‪ (S-O‬بروي زمین دریافت‬
‫نموده وبه وسیله میخ نشاني میكنیم‪.‬‬
‫یاداشت‪ :‬قوس )‪ (Arc‬یا گوالیي ودیگرنقاط را بعد ازهر ‪ 5m‬فاصله دریافت وبه طریقه فوق به روي زمین تطب یـــ ـــــق میكنیم وبه‬
‫شــــــكل هــــــاي ذ یل ‪ Arc‬و قیـــمت هاي مثبت ومــــنفي آن )‪ (Offset = ±3.5‬دیده میشود‪.‬‬
‫‪Arc: 5.000 Arc: 10.000‬‬

‫‪Offset: 3.500 Offset: 3.500‬‬
‫یعني قیمت هاي ‪ 5,10,15,20‬به ‪ Arc‬داده وبعدا به اندازه عرض سرك به دوطرف ‪ Offset‬میكنیم‪.‬‬
‫‪Arc: 5.000 Arc: 10.000‬‬
‫‪Offset: -3.500 Offset:-3.500‬‬
‫دریافت نمودن مساحت (‪)Area Calculation‬‬
‫درزیرگزینه )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم ودرصفحه رفته ودرقسمت پائین گزینه ‪ MENU‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم‬
‫ودرین صفحه جدید ‪ Area Calculation‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬مینماییم‪.‬‬
‫درین صفحه جدید براي دومین بار ‪ Area Calculation‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬میمنایم درین صفحه زیرگزینه ‪ MEAS‬كلید ‪ F4‬را‬
‫فشارداده دربعدي درزیرگزینه ‪ OBS‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫ودرقسمت زیرگزینه ‪ OK‬كلید ‪ F1‬را فشار داده درســـــاحه نامــــــــــبرده درنــــــــقاط مخـــتلف )‪( p1 , p2, p3 ,p4 ,p5 , p1‬‬
‫رفلكتوررا قرار داده قرائت اخذ مینمایم‪ .‬بعد ازاینكه قرائت تمام را گرفتیم بخاطراینكه شكل درست را اختیارنمابد قرائت نقطه‬
‫‪ p1‬تكراراخذ مینمابم‪.‬‬
‫‪ :Pt‬تعداد نقاط گرفته شده‪.‬‬

‫‪:S Area‬مساحت سطح مایل‪.‬‬
‫‪:H Area‬مستحت سطح افقي‬
‫دریافت ارتفاع تعمیر‪ ،‬پایه ‪ ،‬و ‪)REM(...‬‬
‫درقسمت زیرگزینه )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم ودرین صفحه درزیرگزینه ‪ MENU‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم‬
‫ودرین صفحه گزینه ‪ MLM‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬میكنیم‪.‬‬
‫بعد ازآن تلسكوب را به رفلكتورتوجه نموده درزیرگزینه ‪ OBS‬كلید ‪ F4‬را فشارمیدهیم تا ازرفلكتور قرائت بگیریم وبعدا تلسكوب را‬
‫به قسمت باالیي تعمیر‪ ،‬پایه و‪ ...‬توجه میكیم ودرزیرگزینه ‪ REM‬كلید ‪ F2‬را فشار داده و‪ Stop‬میكنیم‪.‬‬
‫‪:Ht‬ارتفاع مطلوب‪.‬‬
‫‪:H‬ارتفاع را نشان میدهد‪.‬‬
‫‪:VA‬زاویه شاقولي‪.‬‬
‫‪:HAR‬زاویه افقي‬
‫فرق ارتفاع )تفاضل ارتفاع(‬
‫درقسمت زیرگزینه )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬را فشار داده به صفحه دوم )‪ (P2‬میرویم ودرزیر گزینه ‪ MENU‬كلید ‪ F1‬فشار‬
‫داد درین صفحه ‪ MLM‬انتخاب نموده ‪ Enter‬مینمایم‪.‬‬
‫یك صفحه جدید بازمیشود درین حالت رفلكتور را درنقطه مطلوب اولي وتلسكوب را به رفلكتور توجه میكنیم ودرزیرگزینه ‪OBS‬‬
‫كلید ‪ F4‬را فشارمیدهیم زمانیكه قرائت گرفته شد رفلكتور را به‬
‫نقطه به نقطه مطلوب دومي قرار داده تلسكوب را به آن توجه نموده ودرین حالـــــت درزیرگزینه ‪ MLM‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫درصفحات بال‪:‬‬
‫‪:H‬فاصله افقي‪.‬‬
‫‪=VA‬زاویه شاقولي‪.‬‬
‫‪=HAR‬زاویه افقي‪.‬‬
‫‪. (Slop) =S‬میل‬

‫‪=H‬فاصله افقي‪.‬‬
‫‪=V‬فاصله عمودي )فرق ارتفاع(‪.‬‬
‫یاداشت ‪:‬هرگاه درزیرگزینه ‪ /% S‬كلــید ‪ F3‬را فشار بدهیم فاصــله مایل )‪ (S=Slop‬را به فصدي بد ست میآوریم‪.‬‬
‫هرگاه فاصله عمودي مثبت باشد پس نقطه دومي ازنقطه اولي بال تر میباشد‪.‬‬
‫هرگاه فاصله عمودي منفي باشد پس نقطه دومي ازنقطه اولي پائین ترمیباشد‬
‫)‪(Resection Method‬‬
‫زمانیكه ساحه دید بین ‪ BM1‬و ‪ BM2‬موجود نباشد ذیال عمل میكنیم‪:‬‬
‫درزیرگزینه )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬رافشار مدهیم درصفحه دوم )‪ (P2‬میرویم ودرقسمت زیرگزینه ‪ MENU‬كلید ‪ F1‬را‬
‫فشار میدهیم ودرین صحفه ‪ Resection‬را انتخاب و ‪ Enter‬مینمایم‪.‬‬
‫درین صفحه جدبد ‪ N , E , Z‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬میكنیم وبعد ازآن كوردینات )‪ (BM1‬رامیدهیم‪ .‬ودرقسمت ‪ Tgt.h‬ارتفاع‬
‫لفلكتور را مدهیم )‪ (Height Of Target‬وبعدا ‪ Enter‬میكنیم یك صفحه جدید بازمیشود درین صفحه كوردینات )‪ (BM2‬را مدهیم‬
‫وبه همین ترتیب ارتفاع رفلكتوررا داده ودر زیرگزینه ‪ MEAS‬كلید ‪ F4‬را فشارمیدهیم‪.‬‬
‫وبعدا رفلكتور را بالي‪ ) (BM1‬قرار داده وتلسكوب را به آن توجه میكنیم ودر زیر گزینه ‪ Dist‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم‪ .‬ودرین صفحه‬
‫جدید درزیرگزینه ‪ Yes‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫بعدا ازآن رفلكتور را بالي )‪ (BM2‬قرار داده وتلسكوب را به آن توجه میكنیم ودر زیر گزینه ‪ Dist‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم‪ .‬ودرین‬
‫صفحه جدید درزیرگزینه ‪ Yes‬كلید ‪ F4‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫درین صفحه درزیرگزینه ‪Rec‬كلید ‪F3‬را فشار داده ودرین صفحه جدید درزیرگزینه ‪OK‬كلبد ‪ F1‬را فشارمیدهیم ودرین صفحه‬
‫درزیرگزینه ‪ Yes‬كلید ‪ F4‬را فشارمیدهیم‪.‬‬
‫بعد ازطي نمودن این مرحله اندازگیري را ازهمین نقطه كه آله را آماده كارساختیم ( ازهمان نقطه كه هردو ‪ BM‬را به توتال استیشن‬
‫معرفي كردیم) شروع میكنیم‪.‬‬
‫زمانیكه كوردینات ‪ BM1‬و‪ BM2‬وكوردینات دوكنﺞ تعمیرراداشته باشیم‪:‬‬
‫درزیرگزینه )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم وبه صفحه دوم )‪ (P2‬میرویم ودرزیرگزینه ‪ MENU‬كلید ‪ F1‬را فشار‬
‫میدهیم ودرین صفحه ‪ S-O‬را انتخاب كرده و‪ Enter‬مینمایم‪.‬‬
‫درین صفحه جدید ‪ Stn. Orientation‬را انتخاب و ‪ Enter‬مینمایم وا ین عملیه قبال تكرار شده‪ .‬درین صفحه ‪ S-O data‬را انتخاب‬
‫نموده ‪ Enter‬مینمایم درین صفحه جدید كوردینات كنج اولي تعمیر را مدهیم ودرزیرگرینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشارمیدهیم ودرین‬
‫صفحه زاویه )‪ (dHA‬را با دوران تلسكوب و پیج هاي مكرومتري صفر مینمایم تا كه بتوانیم جهت نامبرده را دریافت نمایم‪.‬‬
‫بعدازدریافت نمودن جهت ودوران افقي آله رفلكتور را درمقابل جهت مذكورقرار داده ودرزیرگزینه ‪ OBS‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم تا‬
‫به از رفلكتور قرائت بگیریم‪ .‬هرگاه )‪ (S-O ∆H‬قیمت منفي داشته باشد رفلكتور را عقب واگرقیمت مثبت داشته باشد بر عكس عمل‬
‫مینمایم‪ .‬واین عملیه را تا زماني دوام میدهیم كه قیمت ‪{(S-O ∆H ) } = 0‬صفرشود‪ .‬وبعد ازآن تلسكوب را به نوك رفلكتور توجه‬
‫نموده ونقطه مذكور را نشاني مكنیم‪ .‬براي بیرون شدن از این صفحه یكبار كلید ‪Esc‬را فشار داده ودرین صفحه كوردینات كنج دوم‬
‫تعمیر را میدهیم ودرزیرگزینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشارمیدهیم ودرین صفحه زاویه )‪ ( dHA‬را با حركت دادن تلسكوب وبه كمك پیچ‬
‫هاي مكرومتري صفر مینمایم تا كه بتوانیم جهت نامبرده را دریافت نمایم‪ .‬بعد از دریافت نمودن جهت ودوران افقي آله رفلكتور را به‬
‫قرار داده ودرقسمت زیر گزینه ‪ OBS‬كلید ‪ F1‬را فشارمیدهیم تا كه از رفلكتور قرائت بگیریم‪ .‬هرگاه )‪ (S-O ∆H‬منفي داشته باشد‬
‫رفلكتور را به طرف عقب وهرگاه قیمت مثبت داشـــــته باشد برعكس عمل میــنمایم‪ .‬واین عمل را تا وقــتي دوام مــیدهــیم كه قــیمت‬
‫‪ (S-O ∆H )=0‬شود‪ .‬وبعد از آن تلسكوب را به قسمت باالیي (نوك) رفلكتورتوجه مینمایم ونقطه مذكور را نشاني میكنیم‪ .‬وبراي‬
‫دریافت كنج هاي دیگر تعمیراز ‪ Offset‬استفاده كرده ونقطه مذكور را دریافت مینمایم‪.‬‬
‫تطبیق تعمیرچند ضلعي درساحه(‪(0 Set‬‬

‫اول به طریقه ‪ S- O‬دو كنج تعمیر را دریافت میكنیم ‪ ،‬كه این طریقه قبال ذكر گردبده وبعدا آله را دركنج اولي تعمیر )‪ (p1‬انتقال داده‬
‫وبراي كار كردن آماده میسازیم‪ .‬بعدا درزیرگزینه )‪ MEAS(Measure‬كلید ‪ F1‬را فشار داده به صفحه اول )‪ (P1‬میرویم رفلكتور‬
‫را دركنج دومي تعمیر )‪ (p2‬قرار داده وتلسكوب را به آن توجه نموده ودرین اســتقامت زاویه افقي )‪ (dHA‬را به كمك ‪0 Set‬‬
‫صـــفر میسازیم ودرزیرگزینه ‪ 0 Set‬كلید ‪ F3‬فشار میدهیم تا زاویه )‪ (dHA‬صفر شود‪.‬‬
‫یاداشت ‪:‬هرگاه ‪ AV‬و‪ HAR‬به مترباشد درزیرگزینه ‪ SHV‬كلید ‪ F2‬را فشارداده تا به درجه تبدیل شود‪ .‬بعد از آن زاویه )‪ (dHA‬با‬
‫دوران دادن آله وبه حركت درآوردن پیج هاي میكرومتري با زاویه )‪ (P1 , P2 , P3‬مساوي میسازیم یعني ‪ dHA = 90‬وبعد ازآن‬
‫دوران افقي آله را بند )‪ (lack‬نموده ودرزیرگزینه ‪ Dist‬كلید ‪ F1‬را فشار میدهیم تا كه بین ‪ P1‬و ‪ P3‬فاصله را دقیقا ً مثال ‪10‬‬
‫واحد انتخاب كنیم پس وقتیكه فاصله افقي )‪ (H=10‬شود كنج تعمیر را درنقطه مذكور)‪ (P3‬نشاني میكنیم‪ .‬مثل شكل‪.‬‬
‫زمانیكه نقطه )‪ (P3‬دریافت شد بعد ازآن آله را دركنج سومي تعمیر )‪ (P3‬انتقال داده آماده كار میسازیم‪ .‬وبعد از آن رفلكتور را دركنج‬
‫اولي تعمیر )‪ (P1‬قرار داده وتلسكوب را درنوك رفلكتور توجه نموده ودرقسمت زیرگزینه ‪ 0 Set‬كلید ‪ F3‬چند بار فشارداده تا كه‬
‫زاویه )‪ (dHA‬درنقطه مذكور صفرشود‪ .‬بعد ازآن زاویه )‪ (dHA‬را با دوران دادن آله وبا حركت درآوردن پیچ هاي مكرومتري با‬
‫زاویه)‪ (P3 , P4 , P5‬مساوي شود یعني ‪ dHA = 90‬بعدا دوران افقي آله را بسته )‪ (lack‬نموده ودرزیرگزینه ‪ Dist‬كلید ‪ F1‬را‬
‫فشارمیدهیم تاكه فاصله بین نقاط ‪ P3‬و‪ P4‬را دقیقا ً مثال ‪ 12‬واحد انتخاب نمایم‪ ،‬زمانیكه فاصله افقي )‪ (H=12‬شود كنج مذكورتعمیر‬
‫)‪(P4‬را نشاني میكنیم مانند شكل فوق ‪.‬بعد ازآن نقطه )‪ (P4‬دریافت شد آله را درنقطه چهارم انتقال داده وآماده كار میسازیم بعدا ازآن‬
‫رفلكتور را به كنج سوم تعمیر )‪ (P3‬قرارداده وتلسكوب را در نوك رفلكتور توجه نموده ودرزیرگزینه ‪ 0 Set‬كلید ‪ F3‬چند بار‬
‫فشارمیدهیم تا كه زاویه )‪ (dHA‬دراستقامت مذكورصفرشود‪ .‬بعدا زاویه )‪ ( dHA‬دوران دادن آله وبه كمك حركت دادن پیچ هاي‬
‫مكرومتري با زاویه )‪ (P3, P4 , P5‬مساوي میسازیم یعني ‪ dHA= 130‬بعدا دوران افقي آله را )‪ (lack‬كرده ودرقسمت زیرگزینه‬
‫‪Dist‬كلید ‪F1‬را فشار میدهیم تا كه بین نقاط ‪P4‬و ‪P5‬فاصله را دقیقا مثال ‪ 8‬واحد انتخاب كنیم‪ .‬وقتیكه فاصله افقي )‪ (H=8‬شود كنج‬
‫تعمیر را درنقطه مذكور )‪ (P5‬نشاني میكنیم مانند شكل ‪)1 ( .‬‬
‫زمانیكه نقطه )‪ (P5‬دریافت شد آله را دركنج پنجم تعمیر)‪ (P5‬انتقال داده وآماده كار میسازیم وزاویه )‪ (dHA‬دراستقامت ‪ P4 P5‬به‬
‫كمك ‪ 0 Set‬صفر میسازیم وبعد ازآن زاویه افقي را با دوران دادن آله وپیچ هاي مكرومتري مساوي به ‪ 87‬مسازیم ومانند طریقه هاي‬
‫فوق كنج اولي تعمیر )‪ (P1‬را دریافت میكنیم‬
‫‪ JOB‬یا فایل کاری‬

‫قسمیکه هر آله الکترونیکی یک حافظه معین دارد ‪،‬همچنان توتل ستیشن نیز دارای حافظه است‪،‬که ‪ 10‬وظیفه یا )‪ (JOB‬دارد‪ .‬که در هر‬
‫وظیفه تقریبا ‪ 1000‬نقاط جابجا شده می تواند ‪.‬‬
‫به این خاطر که کار ساحوی یا توپوگرافی خود را در یک فایل مشخص ثبت کنیم ‪ ،‬یک فایل کاری برایش میسازیم و آن فایل را به یک‬
‫نام مشخص )‪ (Rename, Edit‬می نماییم‪.‬‬
‫وقتیکه در یک ساحه سروی توپوگرافی می نماییم در یک ‪ JOB‬مشخص به شکل اتومات ذخیره می شود‪.‬وبه همین ترتیب هدف‬
‫‪ JOB‬عبارت از فایل است که به آساس آن مواد خام به دست آمده دیزاین می شود‪،‬و بعد برای تطبیق یک پروژه مورد استفاده قرار‬
‫می گیرد‪.‬‬
‫و همین ‪ JOB‬مشخص از طریق ‪ Data cable‬به کمپیوتر ‪ Download‬می نمائیم‪،‬قسمیکه در کماند ‪ JOB‬کماند های دیگر نیز موجود‬
‫است که به خاطر کارهای خاص به کار می رود که عبارت اند از‪:‬‬
‫‪１.‬‬ ‫‪Job selection‬‬

‫‪２.‬‬ ‫‪Job name edit‬‬
‫‪３.‬‬ ‫‪Job deletion‬‬
‫‪４.‬‬ ‫‪Comms output‬‬
‫‪５.‬‬ ‫‪Comms setup‬‬
‫که هر کماند به طور مفصل در درس های بعدی توضیح می شود‪.‬‬
‫انتخاب نمودن جاب )‪(Job selection‬‬

‫در صورتیکه که هر جاب یک نام معین دارد و با جاب های دیگرتفاوت داشته میباشد و برای انتخاب کردن ‪ JOB‬عملیه ذیل را اجرا‬
‫می نمائیم‪.‬‬
‫بعدازانترنمودن ‪ Job selection‬كلید‪ Lest/f1‬رافشارداده تا لیست جاب ها ظاهر شود در این صورت یک جاب معین را انتخاب می‬
‫نمائیم ‪،‬و برای انتخاب نمودن دوبار دکمه ‪ enter‬را فشار میدهیم‪.‬‬
‫باید به خاطر داشته باشیم که در ‪ JOB selection‬و ‪ Coord search job‬یک نام انتخاب شود‪.‬‬
‫‪ Job name edit‬تغیر دادن نام یک جاب‬

‫برای تغیر دادن نام یک جاب‪ ،‬اول ‪ JOB name edit‬را انتخاب می نماییم ‪،‬وبعد توسط ‪ Func‬نام جاب را ‪ edit‬نموده ودراخیر دوبار‬
‫انتر می نمائیم‬
‫‪ Job deletion‬حذف کردن فولدر‬

‫در وقت حذف کردن جاب دو نوع جاب وجود دارد یکی آن با فشار دادن دکمه انتر مستقیما حذف می شود ‪،‬و نوع دیگر آن نوع الک‬
‫شده است که مستقیما توسط دکمه انتر حذف نمیشود‪،‬و برای دیلیت نمودن آن به طریقه ذیل عمل می نمائیم‬
‫اول – در این قسمت‪ ،‬جاب مطلوب را انتخاب و به واسطه فشار دادن دکمه ‪ enter‬دیلت می شود ‪،‬وبه طریقه ذیل عمل می نمائیم‪-‬‬
‫وقتیكه صفحه مقابل مانمایان گردیددكمه انتر(‪ )enter‬رافشارداده تافایل مربوطه حذف گردد‪.‬‬
‫طریقه دوم ‪ :‬براي حذف نمودن فایل نوع دوم (قفل شده)اوالآنرااز لست حذف نموده بعدمیتوان آنرابه طریقه اول حذف نمودوبراي خارج‬
‫نمودن ازلست به ‪ Comms output‬رفته وفایل راانتخاب نموده ودكمه (‪ )enter‬رافشارمیدهیم ‪.‬‬
‫بعداز(‪ )Enter‬نمودن كماند ‪ Obs Data‬لیست فایل هاظاهرگردیده كه فایل مربوطه راانتخاب نموده بعداتوسط یك انترفایل مربوطه‬
‫ازلست حذف میگرددومراحل بعدي آن مانندطریقه اول صورت میگردد‬
‫نوټ‪ :‬كدام جاب یافایل كه الك یاقفل گردیده باشدكنارآن عالمه ستاره (*)موجدمیباشد‬
‫هم چنان كماندهاي ‪ Comms output:‬و ‪ Comms setup‬دردرس هاي عملي تدریس خواهدشد‬
‫بایدتذكرگردیدكه كه سامان آالت سروي نظربه سامان آالت عمومي سروي به دوبخش عمده تنظیم گردیده كه عبارت اندازسامان آالت‬
‫الكترونیكي وغیرالكترونیكي كه سامان آالت الكترونیكي به نوبه خودبه تنظیمات سخت افزار(‪ )Hard settin g‬ونرم افزار‬
‫(‪) Soft setting‬میباشدكه تشریح آن درفواصل بعدي خواهیم خواند‪.‬‬
‫انتقال معلومات از توتال استیشن به کمپیوتر )‪(Data Send To Computer‬‬
‫اول به میموري ‪(MEM)Memory‬رفته براي این كار كلید ‪F3‬را فشار میدهیم تا كه به میموري داخل شویم ‪ .‬درین صفحه ‪ Job‬را‬
‫انتخاب كرده و ‪Enter‬مینمایم درین صحه ‪ Comms setup‬را انتخاب كرده ‪Enter‬مینمایم‬
‫این صفحه را بشكل ذیل تنظیم مكنیم‪:‬‬
‫وبعد ازآن این صفحه را چند بار ‪ Enter‬مكنیم درین صفحه ‪ Comms out put‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬میكنیم درین صفحه جدید‬
‫‪Job‬لیست بازمیشود وهمان ‪ Job‬را انتخاب میكنیم كه میخواهیم آنرا ‪ Download‬كنیم ‪ Job‬انتخاب شده را ‪ Enter‬مینمایم درین صفحه‬
‫جدید زیرگزینه ‪ OK‬كلید ‪ F4‬را فشار داده درین صفحه جدبد )‪ (SDR33‬را انتخاب و‪ Enter‬مینمایم‬
‫درین صفحه جدبد قبل از اینكه ‪ Obs data‬را انتخاب و ‪ Enter‬كنیم اول به ‪ Computer‬رفته وبــعدا ‪Communications‬‬
‫بعدا ‪Accessories‬ــ بعدا ‪All Program‬ــ بعدا ‪ Start menu‬را كلیك میكنیم ‪Hyper Terminal‬‬
‫درین صفحه درگزینه ‪ Name ،Job‬كه درتوتااستیشن انتخاب شده یعني ‪ Omid‬نوشته كرده ‪ OK‬نموده ودرصفحه جدبد نیز باالي‬
‫‪OK‬كلیك میمایم‪.‬‬
‫وصفحه جدبد را ذیل تنطیم میكنیم‬
‫بعد از‪ Apply‬كلید ‪ OK‬را فشار داده به توتال استیشن رفته ‪ Obs data‬را انتخاب نموده ‪ Enter‬مینمایم درین حالت نقاط موجود در‬
‫‪Jop‬درصفحه ‪ Hyper Terminal‬آشكار میشود‪.‬‬
PDFelement
‫ نموده وبه صفحه‬Copy ‫( و‬Select All) ‫ این صفحه را انتخاب‬Data ‫ تمام‬Notepad ‫ مذكور در‬Data ‫براي تنظیم نمودن‬
:‫ تنظیم كنیم ذیال عمل میكنیم‬Excel ‫ شده را در‬Download , File ‫ هرگاه بخوهیم‬.‫ میكنیم‬Save ‫ میكنیم وبعدا‬Paste, Notepad
‫ كلیك‬Import Data ‫ را انتخاب میكنیم وبعدا باالي‬Import External Data ‫ رفته و‬Data Menu‫ را باز نموده و‬Excel ‫صفحه‬
.‫مینمایم‬
‫این صحه را طور ذیل تنظیم میكنیم نموده وبعدا ‪ Next‬را فشار میدهیم درین صفحه جدید باالي گزینه ‪ Finish‬كلیك مینمایم‪ .‬درین‬
‫صفحه ‪ Existing Worksheet‬را انتخاب نموده وباالي ‪ OK‬كلیك مینمایم‪.‬‬
PDFelement
PDFelement
‫فصل پنجم‬
‫جی پی اس‬
‫‪ GPS‬چیست؟‬
‫جی پـی اس سیستم موقعیت یاب جهاني است و تنها سیستمي مي باشد که امروزه قادر است‪ ،‬موقعیت دقیق شما را بر روي زمین‬
‫در هر زمان‪ ،‬درهر مکان و در هر هوایي مشخص کند‪ .‬ماهواره هاي‪ ، GPS‬بیست و چهار ساعته در مداري به طول ‪11000‬‬
‫مایل باالي زمین در حرکت بوده و پیوسته بوسیله ایستگاههاي زمیني در سراسر جهان نظارت ميشوند‪ .‬ماهواره ها سیگنالهایي‬
‫ميفرستند که براي هر کس با یک گیرنده ‪ GPS‬قابل شناسایي ميباشد‪ .‬با به کارگیري گیرنده ‪ GPS‬مي توان موقعیت خود را با‬
‫دقت باال تعیین نمود (دقت مکاني در هر مکان از یک متر تا ‪100‬متر بسته به نوع تجهیزات متفاوت مي باشد(‪.‬‬
‫ماهواره های ‪GPS‬‬

‫در حال حاضر سیستم ‪ GPS‬شامل ‪ 24‬ماهواره فعال است که در مداري به طول ‪ 11000‬مایل باالي زمین در حرکت بوده و‬
‫پیوسته بوسیله ایستگاه هاي زمیني در سراسر جهان نظارت ميشوند‪.‬‬
‫هرکدام ازاین ماهواره ها که ‪ NAVSTAR‬نیز نامیده میشوند ‪ 2000‬پوند وزن داشته‪ ،‬دارای صفحات آفتابی هستند و با سرعتي‬
‫در حدود ‪ 108‬مایل درثانیه به دور زمین میگردند‪.‬‬
‫این ماهواره ها که کل سطح کره زمین را بطور همزمان پوشش می دهند‪ ،‬در ‪ 6‬مدار بیضي شکل با زاویه ‪ 55‬درجه نسبت به‬
‫صفحه استواي زمین به دور زمین می چرخند و در ارتفاع ‪ 20800‬کیلومتری از سطح زمین قرار دارند‪ .‬زمان یکبار چرخش‬
‫ماهواره هاي ‪ GPS‬به دور زمین در حدود ‪ 12‬ساعت است‪ .‬به عبارتي در هر ‪ 24‬ساعت در طول شبانه روز ماهواره دوبار از‬
‫افق یک محل مي گذرد‪.‬‬
‫‪GPS‬چه اطالعاتي به ما مي دهد‬
‫‪ ‬مختصات جغرافیایي‪ :‬شامل طول و عرض جغرافیایي (اطالعات دو بعدي زمین)‬
‫‪ - ‬ارتفاع نقاط ‪:‬موقعیت سه بعدي محل مورد نظر را مي دهد‪.‬‬
‫‪ - ‬قطب نما و جهت یاب‬
‫‪- ‬اندازه گیري طول مسیر‬
‫‪ - ‬اندازه گیري مساحت(‪)Area‬‬
‫‪ - ‬زمان‬
‫‪ - ‬سرعت حرکت‬
‫‪ - ‬پیش بیني زمان رسیدن به مقصد‬
‫‪ - ‬اندازه گیري مساحت(‪)Area‬‬
‫‪ - ‬زمان طلوع و غروب خورشید وماه‬

‫‪ - ‬پیش بیني زمان رسیدن به مقصد‬
‫دقت موقعیت یابی ‪GPS‬‬
‫دقت موقعیت یابی ‪ GPS‬از ‪10‬متر تا چند سانتیمتر بسته به نوع گیرنده ‪ GPS‬و استفاده از آن دارد‪ .‬درحقیقت همه مردم به ‪GPS‬‬
‫های با دقت باال نیاز ندارند‪ .‬در واقع هر استفادهای نیاز به یک دقت متفاوت دارد و همچنین هر سطحی از دقت دارای" معایب" و"‬
‫محاسنی" میباشد‪.‬‬
‫به طور کلی عوامل مؤثر در دقت موقعیت یابی ‪ GPS‬را می توان به شرح زیر نام برد‪:‬‬
‫‪ )1‬نوع و مدل گیرنده ‪( GPS‬مدلهای مختلف میزان دقت متفاوتی دارند که بسته به قیمت آن‪ ،‬دقت باالتر می رود)‪.‬‬
‫‪ )2‬نوع استفاده از ‪( GPS‬برای برخی کارها نیاز به دقت باال می باشد‪ ،‬در صورتی که در برخی دیگر این دقت باال ضرورتی‬
‫ندارد)‪.‬‬
‫انواع ‪GPS‬‬
‫‪ GPS .1‬هـای دسـتی ‪:‬ایـن نـوع ‪ GPS‬بیشـتر كاربردهای انجنیری و نقشهكشـی دارنـد و برای تعیـن طول و عـرض جغرافیایـی یـک نقطـه‬
‫یـا مکان خـاص بـهكار مـیرود‪ .‬در كارهایی ماننـد كوهنـوردی یا یافتـن مکانهای خـاص نیـز میتـوان از آنها اسـتفاده كرد‪.‬‬
‫‪ GPS .2‬مسـیر یاب ‪:‬ایـن ‪ GPS‬ها دارای یک مانیتـور میباشـند كه نقشـه سرکها و راههای اصلـی و فرعی یک شـهر یـا كشـور در آن‬
‫ذخیره شـده اسـت و موقعیـت فعلی خودرو یا شـخص را بـر روی یک نقشـه بـه نمایـش میگذارد‪ .‬بـا این نـوع ‪ GPS‬میتـوان نزدیکترین‬
‫مسـیر ممکن را بـرای رسـیدن بـه یـک مکان یـا آدرس خـاص به شـخص نمایـش داد و هـم بهصـورت تصویـری و هـم صوتی فـرد را تا‬
‫رسـیدن به هـدف راهنمایی كـرد‪ .‬موبایلهـای جدیـد هـم بـا اسـتفاده از یک نقشـه آنالین ماننـد گوگل مپ و یا نقشـه آفالین و گیرنـده‬
‫‪GPS‬داخلـی گوشـی همیـن كار را میتوانند انجـام دهند‪ .‬اسـتفاده از تکنولوژیهای نویـن بـرای راحتـی سرنشـینان و ایمنـی جادهها از‬
‫مهمتریـن پارامترهایـی میباشـد كـه در طراحـی خودروهـای نویـن امـروزی لحـاظ شـده اسـت‪ .‬اسـتفاده از سیسـتم ‪ GPS‬در خـودرو‬
‫میتوانـد بـا تعییـن موقعیـت لحظـهای خـودرو در زمانهـای متفـاوت‪ ،‬سـفری سـالمت و ایمـن را بـرای سرنشـینان فراهـم آورد‪ .‬ایـن سیسـتم‬
‫میتوانـد بـا ارسـال اطالعـات لحظـهای و كنترل سـرعت خودرو در موارد بحرانـی‪ ،‬موقعیت خودرو را جهـت رسـیدن خودروهـای‬
‫امـدادی بهراحتـی تعیین كرده و به واحد مربوطه ارسـال نمایـد‪ .‬همچنین با كنترل سـرعت خـودرو و محـدود كـردن سیسـتم با توجه بـه‬
‫سـرعتهای مجاز جـادهای‪ ،‬ایمنی سـفر را افزایـش داده و كاهـش حـوادث رانندگـی را بهدنبـال دارد‪.‬‬
‫‪ GPS‬ردیـاب ‪:‬در ابتـدا شـرکتهای تکنولـوژی بـر روی یـک طـرح جامـع کارمیکردنـد کـه بتواننـد یـک قطعـه الکترونیکـی را بـر روی‬ ‫‪.3‬‬
‫همـه خودروها نصب کننـد که از یک مجموعه سنسـورهای خاص تشـکیل شـده و قـادر بـه تشـخیص ضربه و تصـادف در خودروهـا‬
‫باشـد و بالفاصلـه بعـد از تشـخیص تصـادف مـکان خـودرو را بـه یـک مرکـز خدمـات اورژانسـی ارسـال کنـد تـا در کمتریـن زمـان‪،‬‬
‫کمکهـای الزم بـه سرنشـینان خـودرو اعمـال شـود‪ .‬در اجـرای ایـن طـرح بـرای تعیـن موقعیـت خـودرو از سیسـتم ‪ GPS‬اسـتفاده کردنـد‬
‫که موقعیت خـودرو را از ماهوارههای ‪ GPS‬دریافت کرده و توسـط شـبکه موبایل بـه مرکـز کمکرسـانی ارسـال میکنـد‪.‬‬
‫آشنایی با گیرنده ‪ GPS‬دستی‬
‫کلید های عملگر گیرنده‬
‫‪ .1‬کلیـد روشـن و خامـوش کـردن دسـتگاه و تنظیـم نـور‪ :‬بـا فشـار دادن و نگهداشـتن ایـن کلیـد‪ ،‬دسـتگاه خامـوش و روشـن‬
‫میشـود‪ .‬در زمـان روشـنبودن دسـتگاه اگـر این دکمـه را فشـار دهیـم‪ ،‬میتوانیم نور صفحـه نمایـش دسـتگاه را تنظیم کـرده و‬
‫همچنین از سـاعت و تاریـخ و قـدرت امـواج دریافتـی از ماهـواره و میـزان شـارژ باتـری آگاهـی پیـدا کنیم‪.‬‬
‫‪ .2‬کلیـد بازگشـت‪ :‬اگـر در هـر زیـر فهرسـتی قـرار داشـته باشـیم میتوانیـم بـا زدن ایـن کلید بـه مرحله قبـل برگردیم‪.‬‬
‫کلیـد صفحه و‬
‫بازگشـت‬
‫کلیـد روشـن و‬
‫خامـوش کـردن‬
‫دسـتگاه و تنظیـم‬
‫نـور‬
‫‪ .3‬کلیدهـای بزرگنمایـی و کوچکنمایـی و حرکـت بـه بـاال و پاییـن‪ :‬این کلیـد در صفحه فهرسـت و در صفحه زیـر فهرسـت‬
‫(بهخصـوص بعـد از فشـار دادن کلیـد فهرسـت در زیـر فهرسـتها) برای بـاال و پایینکـردن‪ ،‬جهت انتخـاب گزینـه مـورد نظـر‬
‫بـه کار میرود‪ .‬همچنیـن در صفحه نقشـه )‪ (Map‬جهـت بزرگنمایـی )‪ (Zoom In‬و کوچکنمایـی )‪ (Zoom Out‬نقشـه بـه‬
‫کار میرود‪.‬‬
‫کلیدهـای بزرگنمایـی و‬
‫کوچکنمایـی و حرکـت بـه‬
‫بـاال و پاییـن‬
‫کلید اینتر و یا اوکی‬
‫‪ .4‬محفظـه باتـری‪ :‬در ایـن محفظـه دو عـدد باتری از نـوع ‪ AA‬قـرار میگیـرد‪ .‬بهتـر اسـت باتریهـا از نـوع آلکاالیـن‬
‫)‪(Alkaline‬باشـند‪.‬‬
‫‪ .5‬حلقـه بـاز و بسـته کردن محفظـه باتـری‪ :‬جهـت بازکـردن محفظـه باتـری ایـن حلقـه را بـه بیـرون کشـیده و در جهـت خـالف‬
‫عقربههـای سـاعت ‪ 90‬درجـه میچرخانیم و برای بسـتن آن خـالف این عمل را انجـام میدهیـم‪.‬‬
‫شروع به کار با گیرنده ‪ GPS‬دستی‬
‫بـرای شـروع بـه کار‪ ،‬دسـتگاه را بـه محلی بـاز و بدون سـقف برده و کلید روشـنکردن دسـتگاه را فشـار داده و آنقـدر نگـه میداریـم تـا‬
‫دسـتگاه روشـن گـردد‪ .‬پـس از روشـن شـدن دسـتگاه صفحه فهرسـت نمایان میشـود‪ .‬حـال بـا رفتـن بـه هر زیـر فهرسـت میتوان در هـر‬
‫قسـمت از یکی از کاربردهای دسـتگاه اسـتفاده کرد‪.‬‬
‫قبل از استفاده از دستگاه به دو نکته مهم باید توجه کرد‪:‬‬
‫‪ .1‬زبـان فارسـی یکـی از زبانهـای ارائه شـده توسـط دسـتگاه میباشـد‪ .‬زبان پیـش فـرض دسـتگاه زبان انگلیسـی بوده کـه میتـوان از زیر‬
‫فهرسـت تنظیم ‪ Setup‬و در قسـمت سیسـتم زبان دسـتگاه را به فارسـی تغییر داد‪.‬‬
‫‪ .2‬دسـتگاه باید در حالت متریک قرار بگیرد‪ .‬برای این منظور در زیر فهرسـت تنظیم )‪ (Setup‬و در قسـمت واحدها )‪ (Units‬آنرا در‬
‫حالت سیسـتم متریک قرار دهیم‪.‬‬
‫برداشت مختصات و ذخیره یک نقطه به وسیله گیرنده ‪ GPS‬دستی‬
‫برای برداشت یک نقطه ابتدا بر روی آن مستقر میشویم‪ .‬در برداشت نقطه ما به دو روش اشاره میكنیم‪:‬‬
‫روش اول‪:‬‬
‫‪ .1‬ابتدا در فهرست اصلی به زیر شاخه ماهواره )‪ (Satellite‬وارد میشویم‪ .‬اگر دستگاه در حال دریافت اولیه اطالعات باشد در باالی صفحه‬
‫در حال كشف ماهواره ها )‪ (Acquiring Satellite‬را مشاهده میكنیم ‪ .‬پس از دریافت امواج از حداقل ‪ 4‬ماهواره اطالعاتی مانند‬
‫مختصات نقطه‪ ،‬تعداد ماهوارهها و دقت برداشت نمایش داده میشود‪ .‬برای رسیدن به دقت باالتر باید تعداد ماهوارهها و قدرت دریافت‬
‫سیگنال آنها و همچنین زمان برداشت بیشتر شود‪.‬‬
‫‪ .2‬به فهرست اصلی برگشته و به زیر شاخه عالمتگذاری نقطه نشانه ‪ Mark Way Point‬وارد میشویم‪ .‬در این زمان موقعیت كاربر‬
‫هركجا كه باشد تحت نام عددی سه رقمی به صورت پیش فرض دیده میشود‪ .‬قبل از ثبت نهایی نقطه میتوان نامی دلخواه به جای آن عدد‬
‫سه رقمی برای نقطه انتخاب كنید‪.‬‬
‫‪ .3‬حال جدول انتخاب حروف و اعداد ظاهر میشود‪ ،‬حروف و اعداد و نمادهای مختلف برای نام دلخواه را پیدا و انتخاب كنید‪.‬‬
‫‪ .4‬پس از انجام مراحل فوق به قسمت پایین صفحه رفته و با قرارگیری بر روی گزینه انجام شد )‪ (OK‬و فشار كلید انتر این نقطه را ذخیره‬
‫میكنیم‪.‬‬
‫روش دوم‪:‬‬
‫‪ .1‬ماننـد روش قبـل ابتدا به زیر بخش ماهواره )‪ (Satellite‬وارد شـده و كمی صبـر كـرده تا ارتباط بـا ماهوارهها برقـرار و به دقت خوبی‬
‫برسـیم‪.‬‬
‫‪ .2‬در همین صفحه برای ذخیره اطالعات برداشـت شـده نقطه‪ ،‬كلید انتر را فشـار داده و نگه میداریم‪.‬‬
‫‪ .3‬حـال در صفحـه ثبـت اطالعات‪ ،‬شـماره نقطـه‪ ،‬توضیحات مربـوط به نقطه‪ ،‬نمـاد نقطـه و مختصـات نقطـه مشـاهده میشـود‪ .‬بـا فشـردن‬
‫كلید انتر میتـوان اطالعـات هـر قسـمت را ویرایـش كـرد‪ .‬پـس از اتمـام‪ ،‬جهـت ذخیره شـدن اطالعات برداشـت شـده‪ ،‬گزینه انجام شـد‬
‫)‪(OK‬را انتخاب میكنیم ‪.‬بـرای برداشـت نقـاط جدیـد مراحل فـوق را تکـرار میكنیم‪.‬‬
‫منابع و ماخذ‬
‫)‪.Surveying principles and applications (Barry Kavanagh‬‬ ‫‪.1‬‬
‫نقشه برداری عمومی (محمد عباسی)‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫نقشه برداری عمومی (محمد امیدوار)‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫عملیات نقشه برداری( محمد سعادت سرشت‪ ،‬فرشاد سید حسینی و مهدی داور پناه)‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫کتاب ‪( setx130r_operators_manual_-_2nd_ed‬بخش توتال استیشن)‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫کتاب ‪( eTrexH_OwnersManual‬بخش جی پی اس)‪.‬‬ ‫‪.6‬‬
‫و سایت های انترنتی مختلف‬ ‫‪.7‬‬
‫پایان‬

آموزش گام به گام سروی

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

آموزش گام به گام سروی

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫‪Remove Watermark‬‬ ‫‪Wondershare‬‬

‫تعاریف اولیه (‪12 ......................................................................................................................................... )Definations‬‬

‫تنظیمات توتل ستیشن( ‪31 ............................................................................................................................ )Configuration‬‬

‫مطالعه مقدماتی وجمع آوری معلومات موجوده در ساحه‪.‬‬ ‫‪.１‬‬

‫انواع سروی (‪)Types of Surveying‬‬

‫سروی مسطح (‪)Plane Surveying‬‬

‫طبقه بندی سروی (‪)Classification of Surveying‬‬

‫آالت سروی (‪)Surveying instruments‬‬

‫سیستم کوردینات جغرافیایی‬

‫‪ -:1‬مقیاس بزرگ ‪1:1000 .‬‬

‫مفهوم صحت و دقت‬

‫تفاوت بین دقت و صحت‪:‬‬

‫خطاها با توجه به خصوصیات آنها به دو گروه تقسیم می شوند‪:‬‬

‫نمونه های مهم خطاهای سیستماتیک در متر کشی به شرح زیرند‪:‬‬

‫مهمترین خطاهای اتفاقی در مترکشی عبارتند از‪:‬‬

‫یادداشت های ساحوی (‪)Field Notes‬‬

‫اندازه گیری فاصله‬

‫اندازه گیري به طریق مستقیم‬

‫‪ .６‬توسط تخمین وقت‬

‫اندازه گیری فاصله به روی سطح مایل‬

‫اشارات ضروری در مورد اندازه گیری‬

‫لیول کاری (‪)Leveling‬‬

‫تعاریف اولیه (‪)Definations‬‬

‫آالت مورد ضرورت در لیول کاری (‪)Leveling instruments‬‬

‫‪ .１‬دستگاه لیول (‪)Level machine‬‬

‫دستگاه لیول (‪)Level machine‬‬

‫معرفی اجزای لیول‬

‫سه پایه (‪)Tripod‬‬

‫تشریحات خطوط داخلی لیول‬

‫نصب کردن لیول و تشریحات آن‬

‫دریافت فاصله لیول الی استاف‬

‫فاصله = ( قرائت باالئی –قرائت پایینی)×‪۱۰۰‬‬

‫دریافت میل ساحه‬

‫دریافت میل سرک‬

‫دریافت میل عرضی سرک‬

‫انواع لیول (‪)types of level‬‬

‫کوکس لیول‬ ‫‪.4‬‬

‫انواع لیول کاری (‪)Types of Leveling‬‬

‫‪ .3‬لیول کاری تفاضلی( ‪)Differential leveling‬‬

‫طرز یادداشت لیول کاری مقطع طولی (‪)profile leveling‬‬

‫لیول کاری غیر مستقیم (مثلثاتی)‬

‫انواع خطاهای لیول کاری‬

‫اشتباهات در لیول کاری‬

‫اصالح شبکه لیول کاری‬

‫توتال استیشن به بیانی ساده‬

‫انواع توتل ستیشن‬

‫شناخت اجزای توتال استیشن‬

‫صفحه کلید توتال استیشن سوکیا‬

‫= براي روشن كردن آله بكار برده میشود‪.‬‬

‫= براي روشن ساختن صفحه بكار میرود‪.‬‬

‫= این كلید ها اشاره گر را به هر طرف كه بخواهیم مي برد‪.‬‬

‫= در صفحات مختلف وظیفه هاي مختلفي را انجام مي دهد‪.‬‬

‫= این كلید درفرمان )‪ (command‬هاي مختلف به حیث‪ Enter‬استفاده مي گردد‪.‬‬

‫= براي عبور از یك ویا چند صفحه بكار برده میشود‪.‬‬

‫تنظیمات توتل ستیشن( ‪)Configuration‬‬

‫نقشه برداري به كمك توتال استیشن‬

‫یاداشت‪ :‬ابترازوي كروي را مي توانیم طور ذیل تطیم كنیم‪:‬‬

‫اندازه كردن فاصله به واسطه توتل ستیشن‬

‫اندازه كردن فاصله بین دو نقطه به كمك توتل ستیشن( ‪)MLM‬‬

‫معرفي ‪ ) STN‬ویا ‪ (BM‬براي توتال استیشن‬

‫‪ .２‬هرگاه كوردینات ‪ BM2‬موجود نباشد‪:‬‬

‫تطبیق نمودن نقاط درساحه()‪)Setting out (Layout‬‬

‫تطبیق نمودن كوردینات پل ویا ساختمان (‪(Stake out Line‬‬

‫تطبیق نمودن گوالیي درزمین(‪)Stskeout arc‬‬