Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 23
SEAT) O 098 313 0298 A CHUGNG6 @ CAC BAI TOAN BIEN DOI GOC OOo 6 tring hoe co sd, ching ta bit dau véi vite hoe céc kién thite quan trong cia hinh hoe phang: eée khai niem vé cc déi tugng hinh hoc nhw diém, duting thang, doan, tam gide, tit gide, dung tron Céc khai niém vé tam gide bing nhau, tam giée ding dang, ti s6 wong giée, g6c trong dudng trdn,...Cang voi d6, mot tap cée tinh chat, dink If cing duce hink thanh tao thanh mot he thi himh hoe phng 6 dién logic che ché va day dit. ‘Trong cée phan hinh hoc THCS, ta quan tam dén cdc ki thuat bién déi ge mht: g6e tao bai 1 duvong, thing c&t hai dung thing song song, méi lién hé gitta vuing ge VA song song, téng cdc géc «1 mot tam gide, da gide, géc trong dung tron, cde Ki thuat so sénh gée thing ding 1 ching minh tam gide bing nhau, tam gidc ding dang, tit gide noi tiép, ti s6 luong gidc, trong d6 tit gide noi tiép 1h mot noi dung eve Kd quan trong trong vige so sinh ede g6c. Trong nhiéu bai toan, vige gidi duse hay Khong Ia vige phat hign dude eée tit gide noi tiép 66 trong hinh 46. Chung dau tién, ching tai wu tién céc bai todn vé bién déi gée, mbfe Iai mot s6 dinh If, tiuh chat quan trong @ hinh hoc trung hoc e6 sé, céc kién thite nay doi Itc cing dit dé giai cdc bai tosn thi hoe sinh gidi 6 mite olympic, tit nhien dé gidi cc bai ton kho hon ta phai hoc thém nhigu kién thie méi d bat trung hoc phé thong dé ¢6 thém eéch nhim khée, N6i nom na la chvong 1 gidng nhwthoe dimg tin trong hoc vo, hie ndo ding tn ma chdc thi sau d6 méi hoc dude cae jeu thite khée. 916/2 Tran Thign Chanh, Wea yk 12, Q10, TP.HC} NN CURE 4 Q 098 313 0298 A §1. MOT SO DINH LY VA TINH CHAT QUAN TRONG vay DINH LY VA TINH CHAT ‘Tit gide noi tiép TA tit gise e6 4 dinh cing nim trén mot dwdng tron, Sau day 1A mot tinh chit dé ching minh Ut gide noi tig P Tinh chat 1.1. (Diu higu nhan bi6t 1 gide noi Lidp) Mot tit gide IA Ut gide noi tidp B Xi va chi Khi thoa mt trong ose didu kien sau (a) Hai géc déi bi nhau. 7 (b) Ge ngodi bing g6e d6i trong » Hei dinh b8 cane nninxK eae c (©) Hai dinh ké cing nin mot canh ditéi hai gée bing nhav. DI Tink chét 1.2. (Diu hiou nhan biét tt gi6e noi tiép) Cho ui giée ABCD c Goi P la giao diém AD va BC; Q ld giao diém cia AC va BD. Khi d6 (it ide ABCD n6i tip khi va chi ki théa mot trong cdc dicu kien sau: (e) PA-PD=PB- PC (b) Q4-QC = QB-QD. D Tinh chat 1.3. (D4u higu nhan biét tt gide noi tiép) Trong mot tam gide, giao diém EB cia trung true mot canh véi dutdmg phan gige trong (phan gie ngoai) cia g60 dink odm lai thupe dung trom ngoai tiép tam gide dé, R c D J coving minh e4e da higw nan biét tren dan cho ban doe ? V 16/2 Trin Thign Chanh, P12, Q10, TP.HCM pres BELA OQ 098 313 0298 A ‘Trong mét tam giéc, trye tam, trong tm va tam dudng tron ngoai ti thang. cing thude mot duong Ching minh. Ve dutng kinh AD, khi d6 BHCD la hinh binh hanh, trung diém ‘M cia BC cing 1a trang diém HD. Goi G Ia trong tam ctia tam giée ABC, khi dé @ thuge AM va AG = 2A) a= 2AM 3 ing lA trong tam, ma O 1a trung diém AD nén G thude doan Xét tam gide A/D thi G thudc trung tuyén AM va thing HO va HG = 2GO. c Dung thing di qua trong tam, tre tam, va tam ngoai tiép cia mot tam gide dite goi la dudng thing Euler cia tam gi 0 6. ‘Trong mét tam giéc, chan ba dudng cao, trung diém ba canh va trung diém doan thing n6i true tam voi dinh cimg thude mot dutng tron, dung tron nay cé tam thude ding thing Euler etia tam gide, Chimg minh. Cho tam giée ABC e6 cde dutng cao AD, BE,CF cat nhau tai H; M,N, P lan aot 1a trung diém eée canh BC, AC, AB: goi X,Y,Z la trung diém céc doan HA, HB, HC. Ta cin cing minh D, B, F, M,N, P,X,Y, Z cing thude mot tron, Ta 06 XN f CH,MN f AB ma CH 1 AB nén XN 1 MN. Suy ra V thude dung tron dung kinh XM. Ching minh tuong te ta dug kinh XM. ing c6 Z,Y,P thude dudng tron ‘Tam gide EMA vuong tai B 6 X la trung diém AH nén EX = XA, suy ra ZXEA = ZX AB Twong tx ZMEC = ZMCE. Ma LXAE+ ZN 'E = 90" > ZXEA+ ZMEt suy ra ZXEM = 90°, tit do E thude dutng tron dutng kinh XM. Tuong ty ta cing c6 F thude = 90" 916/2 Tran Thign Chanh, 12, Q10, TP.HC} pres NN CURE 4 Q 098 313 0298 A dung tron dung kinh XM Vay 9 diém cing thude diding tron dudmg kinh XM. Tam dung tron Euler Ia trung diém cia XM, mat khic XHMO la hinh binh hinh nén eting 1 trung diém ctia OF, tite 1a tam dudng tron Euler thude diting thing Euler cia tam gide ABC. Ban kinh dugng tron Euler bing nita ban kinh duting trom ngoai tip tam gide ABC’ Dung tron di qua 9 4 nhut dinh If trén duge goi 1a didng trdn Euler ciia tam giée, hay con diige goi fa dung tron 9 diém. © Tiong tam gige ABC c6 H Ja truc tam. Khi d6 xét 4 diém A, B,C, H thi méi diém 1a trye tam cia tam gidc tao béi 3 diém cin lai. Tir dé dutng tron Euler ota céc tam giée ABC, ABH, ACH va BCH tring nhau. © Mo hinh 4 diém A,B,C, H duoc goi la mo hinh truc tam, thudng due sit dung dé quy cée bai toan la v8 quen thude. Cho tam giée ABC noi tiép duttmg tron w, P 1A diém bat ki trén w, khi dé hinh chiéu ca P trén cée ding thing BC, AC, AB cing thude mot dutng thing, dung thing nay duioe goi 1a duvong thing Simson cita tam gidée ABC ting voi diém P. Chitng minh. Goi D, E, F lin higt la hinh chiéu eta P tren BC, AC, AB ‘Ta xét vi tri P va ca iém nbit hinh vé, ede tring hop Khéc ching minh tuong tu, Ta ¢6 cde tit gide ABPC, PDBF, PDEC néi tiép, suy ra ZPDB = ZPBF,ZPDE~ZACP = 180°, PBF = ZACP ZPDF + ZPDE = ZPDE + ZACP = 180" F thing hang ét: Dung thing Simson cing c6 chiéu dao, tite la néu D, E, F thang hang thi P thude Aung tron ngoai tiép t m gide ABC, ban doe tut ching minh. V 16/2 Trin Thign Chanh, P12, Q10, TP.HCM pres NN CURE 4 Q 098 313 0298 A Cho tam giée ABC ndi tiép duimg tron w, P la mot diém thude w, khi d6 ede diém di xing, cia P qua céc duing thing BC, AC, AB cing thude mot didng thang va ding thing ndy qua true tam cia tam giée ABC. (Dung thing nay dude goi lA Dudng thing Steiner cia tam gidc ABC ing voi diém P). Ching minh. Goi P,, Ps, Ps d6i xing ciia P qua AC, AB, BC, do D, B, F thing hang nén Py, P;, P; thang hing "Ta can ching minh P,P) qua true tam H cia tam giée ABC. Goi Hy, Hy Id gino diém cia BH,CH v6i w, khi d6 Hy, Hy d6i xing eta H qua AC, AB. ‘Theo tinh chit déi ximg truc ta eé AAHP; = AAH;P, suy ra ZAHP, = ZAH;P, tatong tut thi ZAHP, = ZAIbP. Khi dé ZAIP, + ZAP, = ZAILP + ZAP = 180°, suy ra H € P,P, diéu can ching minh. Cac dinh ly v8 dutmg thing euler, dug tron euler, dudmg thing simson, diténg thang steiner dude khai thée nhiéu va duge md rong trong cdc bai viét chuyén sau, Nhin chung, ehimg minh céc dink Iy nay khong khé, céc em hoc sinh o6 thé ty chimg minh duige, do 46 trong cée bai thi hoe sinh gidi 6 bac trung hoc phé thong thi khong cin phdi chimg minh lai, mA c6 thé sit dung gidi quyét céc bai ton. ? V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM BELA OQ 098 313 0298 A ‘Tiép theo ta qua mét sé tinh chat eta diténg tron ndi tiép va dung tron bang tiép, nbig tinh chat nay cing dutge khai thée nhiéu trong ede bai toan hinh hoc phing, Diting tron ndi tiép tam gidc la dutng tron tiép xtic vdi ba canh cia tam gidc. ‘Tam duting tron noi tiép IA giao diém 3 diving phan gide trong cita tam gi ip xi Diting tron bang tiép 1a duéng tron ii mot camh va phan kéo dai etia hai canh cdn lai, ‘Tam dung trdn bing tiép 1a giao diém cita hai dudng phan gide ngodi gide trong ngoai tam gic mot ding phan ‘Trong mdi tam gidc c6 ba duting tron bang tiép ting véi ba dinh eta tam gide. 916/2 Tran Thign Chanh, 12, Q10, TP.HC} DEEL d OQ 098 313 0298 A Tinh chét 1.4. Cho tam giée ABC noi tiép duttmg tron tam O, dutong tron tam J bin kinh r noi tip tam gide tiép xite vi ede canh BC, AC, AB tai D,E, F. Goi Ig, ly, Te lan hiot Ja tam ducing tron . by ye AB+BE+AC 5 ting véi ede dinh A, B,C. (J,) tiép xe voi BC, AC, AB tai D!,B', Dat p= "==" s 7 . Sage. Ta c6 mot s6 tinh chat sau AB + BC ~ AC (a) AB = AF = p—ava AE’ = AF!=pva BD=CD' z (b) K Ia diém déi samg cia D qua J thi A, K, D! thing hang (c) Duting tron ngoai tiép tam giée ABC di qua trang diém eée canh ei m giée ILI. Chitng minh. ‘Ta e6 AE = AF, BD = BF,CD = CE, khi d6 AB} AC ~ BC = AF + BF + AB +CE~ BD~CD=AE + AF =2AE suy ra AB + BC+AC 2 AE= BC=p-a Ta ¢6 BD' = BF,CD! = CE, suy ra AB+AC+BC = AB+BD'+CD!+AC = AB} BF'+AC+CE! = AE'+AF’ = 2AE! > AB’ = AF’ = Ching minh twang tu thi BD =p—},CD' =CE' = AE!~ AC =p—b do dé BD =CD' 916/2 Tr: Trang 8. NN CURE 4 Q 098 313 0298 A IK _ 1B IE _ Al b) Ta c6 IK = IE, = IE’ nén = —, hon nita JE ff 1,2’ nén — = it dé (b) Ta c6 IK = IB,1,D' = I.E Tap 7 Ta BoP ta IE f LB ipa te AD IK say ta ar, T.p° AAIK & AAIQD! => ZIAK = Z1,AD! tir d6 A, K, D! thing hang, (c) Dé théy, tam gise [yfyf thi yA, IpB, 1cC la 3 dutong cao c&t nhaw tai Z, khi dé dudng trdn ngoai tiép tam gidc ABC chinh Ia during tron Buler ctia tam gic J,/yJ, do dé qua trung diém 3 canh eta tam giée nay. Tinh chat 1.5. Cho tam gide ABC, dvimg tron tam I noi tiép tam gide ABC tiép xtc voi BC, AC, AB tai D,E,F. Goi M,N lan lugt 1a trung diém BC, AC. Khi dé EF,BI,MN ding ayy, Chiing minh, Goi K 1a giao diém cia BI va EF, ta ching minh K, M,N thing hing. Ta 6 : ZKEC = LAEF = 9° ~ 5ZBAC KIC ZACB) = 90" ~ ZBAC 1 = ZIBC + LICB = 5(ZABC Suy ra ZKEC = ZKIC, tit gisc KEIC noi tiép, do 46 ZBKC = 90° Tam giée KBC vuong tai K 06 KM trang tuyén nén MK = MB = MC, say ra ZKMC = A 22K BC = ZABC, suy ra KM ff AB. Q) Mat khac tam gisc ABC c6 MIN Ia dung trung binh nén MN j AB. Q) Tit (1) va (2) ta c6 K, M,N thang hang. B pd A c Tink chat 1.6. Cho tam giée ABC, dhimg tron tam Indi tiép tam gide ABC tiép xtc véi BC, AC, AB tai D,E,F. ID cit EF tai K, khi dé AK di qua trung diém M cia BC, Chitng minh. V 16/2 Trin Thign Chanh, P12, Q10, TP.HCM pres DEEL d OQ 098 313 0298 A Qua K ve dutting thing song song voi BC cit AB, AC. tai P va Q, ta citing minh K la trung diém PQ. Ta co ZIK 1 PQ, tit dé suy ra IKPF,IKEQ ndi tiép, suy ra ZIPK = ZIFK,ZIQK = ZIEK ma [EF can tai I nén ZIEK = ZIFK, suy ra P Q ZIPQ = ZIQK. Tam giée IPQ can nén K 1a trong, F diém PQ. Goi M Ia giao diém eiia AK voi BO, ta 06 575 = B D M c AK _KQ ep Kova, = MC. ha Sy KP = KQ nen MB = MC, ho fa trung diém canh BC. Tink chat 1.7. Cho tam giée ABC, dung tron tam I ndi tiép tam gide ABC tiép xtc vii PB DB BC, AC, AB lin Wut tai D, E,F, EF oft BC tai P. Khi d6 5 = 77 va IPL AD Ching minh. A E z P B D G # Theo dinh ly menelaus ta chimg minh due = = eal © Goi K Ia giao diém cita [A va EF ta 06 ZIKP = 90°, suy ra IKPD ndi tiép, do a6 ZIPD = ZIKD. Mat khée IK. IA = I? = ID*, suy ra AIKD = AIDA > IKD = ZIDA, Do dé ZIPD = ZIDA, suy ra DAL IP. ‘Tren day 1A mot sé dinh va tia chit quan trong trong chuong tink trung hoe e6 $4, nhidu bai ton thi d bac phé thong vin cdn sit dung csc tinh chét nay, t&t nhign d mie khé nhan di¢n hon 916/2 Tr: NN CURE 4 Q 098 313 0298 A ‘By cAc vi DU ‘Trong phan nay ta xét mot s6 vi du, khi gidi bAi todn xong thi ndi sao cing duge chp mhan, bin than ngui viét cing khong nhé 19 minh da suy nght gi trong lic gidi ede bai toan nay, tuy vay dé gitip hoc sinh tap Jam quen véi suy luan thi tac gia cfing néu ra mot s6 nhan xét vé bai todn, d6 c6 thé 1a chia khéa gitp gidi duge bai ton, tuy vay dé gidi bai tosn khong phai chi e6 mot chia khoa ma c6 thé nhiéu chia khée nhau, nén haw hét ede mhan xét may 1a mang tinh cht c& nhan, ede ban 6 thé hiu § hoae khong Vidu 1.1, Cho tam gisc ABC, mot duttng trn thay déi qua B,C edt cae canh AB, AC tai D, E. Goi B' 1d giao diém cia BE va (ABC), C' la giao diém etia CD va (ABC). Tren BC ly ém A’ sao cho ZC'A'B = ZB'A'C. Ching minh ring dung tron ngoai tiép tam gidc A’B'C! Tudn di qua mot diém e6 dinh, A Lai gidi Nhan zét: # Vé hinh va dit don diém c dinh, xem méi lien he véi cée diém 06 trong hinh. C6 thé vé mot trudng hop dac bict 1 w lA dung trom dudng kinh BC. © BDEC noi tiép th OA 1 DE, © Ching minh duge B’C' f DE; Goi X Ia giao diém eta AO va BC, thi X 06 dinh. Ta ching minh X ¢ (4’B'C’). Ta e6 ZABC!' = ZACC' = ZABB! = ZAC'B suy ra tam giée ABYC" can tai A, tit d6 AO Ia trung tre cia BIC’, suy 1a XB! = XC"; Xét tam giée A’B'C’ 6 A'X la phin gide ngoai cia B'A'C" va X thudc trung trac B'C’ nén theo tinh chét 1.3 thi X thude (4’B'C'), ta c6 diéu edn ching minh, ‘Vi du 1.2. (IMO 2009) Cho tam gidc ABC can tai A. Phan gide trong gée A va B cit BC va AG lan lugt tai D va B. Goi K la tam dudng tron n6i tiép tam giée ACD. Cho ZBEK = 45" ‘Tim tht ca cdc gia tri cla ZBAC. P Lai gidi Nhan cé * Day la mot bai todn khé thé vi, tim géc, 4 tinh do IMO, nhiéu ban vao gidi thi e6 géng dic g6c vA tim mot phutgng trinh, tit d6 gidi phuong trink Ingng gide dé ra géc edn tim. Cach nay ta sé gidi trong chvong sau V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A © Mot ting hop dé thay dé 1a tam gidc ABC! déu thi gid thiét ding, tuy vay day cha phai 1a 4p én duy nhat, « Tinh chét phan gidc gai ¥ cho ta vé phép déi xing truc, ZIED = ZIDK = 45° va D, B nim khée phia voi IC, néu ta lay diém d6i ximg cia D qua IC sé tao ra tit gide noi tiép; day cing la ki thuat vé them can Inu ¥. A c Bg iB Goi 1 1a giao diém eta AD va BE; H Ia hinh chiéu cia I tren AC. Ta xét hai truémg hop. « Néu H = EB. Khi dé tam gige ABC 1a tam giée déu, 10 rang théa d@ bai. « Néu IT khong tring E. Ta 6 ZIHK = ZIDK = 45° = LIEK suy ra I, E, H, K ding vien. Ti ds LIKE = LINE = 90° > LICA+ LIEC = 90" 1a ZEIK = 45°. Tit dé tinh dude ZBAC = 90° Khi d6 tam gidc [KE vudng can tai K, s Vi du 1.3. Cho dung tron (0) va day cung AB khée dudng kinh. Tiép tuyén eda dudng trom (0) tai A va B ct nhau tai diém P. Tren cung nhé AB lay diém C sao cho CAB khéc tam gidc can. Cc dhttmg thing CA va BP cit nhau tai D, BC va AP cat nhau tai 2. Chimg minh Hing tam dudng tron ngoai tiép eée tam giée ACE, BCD va OPC thang hing, F Lai gidi Nhan zét: # Bai nay ching minh 3 dung trdn eting di qua hai diém, trong 46 da c6 1 diém chung la C; * Do dé Khi goi giao diém cén Iai ciia 2 dudng trdn thi bai toén quy vé ching minh ti gide noi V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A Goi @ 8 giao ctia (ACE) va (BCD) (Q khie C) Ta e6 ZBDQ = ZBCQ = ZQAE, suy ra tit gide AQDP noi tiép. Tuong tut thi BQEP ndi tiép, Khi d6 ZPQC = LEQC = LEQP = ZPAC - ZPBE 3(zaoc — £BOC) = ZPOQ suy ra tit giée OPCQ noi tiép. Dung tron ngoai tiép cac tam giée ACE, BCD, OCP cing di qua hai diém C va Q nén tam ota ching thang hing ‘Vi du 1.4, (IMO SL 2002) Cho ding tron w, B 1A mot diém w. Trén tip tuyén tai B eta w lay diém A; lay diém C sao cho doan thing AC’ cit w tai hai diém phan bigt. Dudng tron w! tip wic véi AC tai C, tiép xic v6i w tai D sao cho D khée phia B déi véi AC. Chimg minh tam dudng tron ngoai tiép tam gise BCD thude diding tron ngoai tiép tam gide ABC. A Lai gidi Ve tiép tuyén clung tai D ota w va w Ta 06 V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A ZBDC = ZBDy + ZyDC = 180° - ZeDB + DCH + 2180" — ZACD + ZDCH = ZBAC + ZAHB + DCH = ZBAC + 180" — ZBDC Suy ra 2/BDC ~ 180" + ZBAC. ( Mat khée ZBTC = 2(180° — ZBDC), suy ra 22BDC = 360° — ZBTC. ( Tit (1) va (2) ta c6 ZBAC + ZBTC = 180°, vay tit gis ABTC nai tiép. Vi dy 1.5. Cho tam gidc ABC noi tiép diting tron w. Goi J la tam duting tron noi tiép cia, tam giée ABC. Cée dung thing AI, BI,CI e&t w lin hiot tai A’, B,C". M 1a mot diém tren canh AB, Dutng thing qua M va song song voi AI cat duttng thing qua B vuong géc voi BI tai diém Ay; ditdng thing qua M song song véi BI va cit diting thing qua A vudng géc v6i AI tai diém By, Ching mink ring A'A;, B'B, va C'M déng quy P Lai gidi Nhan zét: # Dir dosn diém ding quy 1a diém thude diving trén w, tam got la © AMTB, ndi tiép; © Vai trd A, B la nhu nha. ¢ Ay Goi T la giao didm cia B'B, va (0). Ta 06 ZMB\T ~ ZBB'T = ZMAT, suy a tit giée AMTBy noi tip, kéo theo ZAB\M = ZATM a) ‘Ta chimg minh die B'C’ | AA’, suy ra AB, || BYC’, tir dé ta c6 ZAB)M = ZC'B'LB. 2) "Tit (1) va (2), suy ra T,M va C’ thang hang. Ching minh tong tw thi giao diém eta A’A; va (0) cling thude C"M. Tit d6 ta 66 digu edn ehimg mink, V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A Vi du 1.6. Cho tam giée ABC, D J diém thude phan giéc trong cia g6e ZBAC. Ding tron ngoai tiép tam giée ABD cit AC tai E, duvng tron ngoai tiép tam gide AC'D eft AB tai F. Goi O 1 tam ditimg tron ngoai tiép tam gise ABC. Ching minh ring BF vudng géc voi OD P Lai giai Nhan zét: # Ching minh due BF = CE; ti d6 thi (AEF) sé qua diém chinh gitta cung BC chvia A; Soi O, Og, Or, O, lan lugt 18 tam ede duting tron (ABC), (AEF), (ABD), (ACD) G oi PTA giao did QE=QF. thit hai eta (AEF) va (ABC); Q Ia giao diém eta AD va EF, do AD phan gidc Dé thiy ADBF = ADCE, suy ra BF = CE. Khi dd APBF = APCE, suy ra PB = PC, PE = PF, suy ra P la diém chinh gitta cng BC cia (0) va P la diém chinh gitta cung EF cia (AEF), do d6 PQ la dung kinh, suy ra AP 1 AD Ta c6 00,0,0, 18 hinh binh hank. Hon nita 0,0. 1a trung trye cia AD va OO, 1a trung true cita AP. Ma AP 1 AD nn OO, 1 O,0., suy 1a OO,0;0¢ li hinh thoi. Ta e6 0,0. Ia trung trite cita OO,, AD nén AO,OD 1d hinh thang ean. Ta ¢6 Z0,QA = ZO,AD = ZODA, suy ra OD | OQ, ma O,@ L. EF nén OD 1 BF. Nhén zét:Trong trutmg hop dat biet néu 1 1a tam du@ng tron noi tiép thi ta 66 bai todn: Cho tam gid ABC sao cho AB > BC, AC > BC, trén cae cank AB, AC lay diém D,E sao cho BD = BC =CE. Khi dé EF wudng géc véi 10, trong dé O la tam duidng tron ngoai tiép va I la tam dung tron noi tiép V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A ‘Vi du 1.7. (VMO 2014) Cho tam gide nhon ABC noi tiép dung tron (0) voi AB < AC. Joi [1a tung diém cung BC khong chita A, Tren AC lay diém K khée C sao cho 1K = IC. Duting thing BK c&t (O) tai D (D # B) va edt dig thing AJ tai E. Duong thing DI cat dung thing AC tai F . BC (a) Cirimg minh ing BF = == (b) Tren DI ly diém M sao cho CM song song voi AD. Dudng thing KM cit duing thing BC tai N. Dung trim ngoai tiép tam gise BAN eft (Q) tai P (P # B). Chitmg mink ring dung thing PK di qua trung diém doan thing AD. P Lai gi Nhén wét: Dé lam cau b, cin c6 2 nhan x6t saw Kia true tam tam gide AID; do d6 néu PK qua trung diém AD edt (0) tai 1 diém J sé tao ra hinh binh hanh AJDK; © CM f AD, nen M Ja trye tam tam gide ICK; (a) Chimg minh ZAKI = ZABI (cimg bu ZACI) ‘Tam giée ABI, AKT bing nhau, suy ra Fla trung diém ota BK. Ching minh F 1a trung diém CK (b) Tam gise AID 06 DE, AF Ia ditmg cao e&t nhau tai K nén K Ia true tam, suy ra TK 1 AD, do dé CM LIK Ja true tam tam gide IKC. Khi dé AC Ia tiép tuyén cia (BKN). Hon nifa ZCKP — LKBP — ZDIP suy ra KFPI noi tiép, do dé ZIPK = 90", suy ra IJ 1a dung kinh etia (O), ma K a truc tam tam giée AID thi theo tinh chat quen thudc ta ¢6 JAK la hinh binh hank ‘Tiép sau 1A mot s6 tinh chat lign quan dén dung tron ndi tiép va dudng tron bang tiép ciia tam gide ma ta cing thuting sit dung dé gidi toan V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A ‘Vi du 1.8. Cho tam gide ABC c6 bin kinh diting tron ndi tiép Ia r, dutng tron ngoai tiép 1a R va ban kinh dudng trim bang tiép la ra,re, re. Khi d6 ratretre=4R+r A Lai gidi Nhan zét: ch va dé dai # Bai toan nay ¢6 nbiéu eich dé gidi, 06 thé dita do dai cic ban kinh vé diem canh, tit d6 sit dung cong thite hé-rong, Tuy vay day 1a céch tinh toén, 06 thé thy trong cée chuong sau. © ¥ tudng chit yéu la: dudng tron ngoai tiép tam gidc ABC chinh la dudng tron Euler eta tam: ide Iydsfe, do d6 khi ta ve cée cc kinh r,rq, 74,72 86 tao ra céc hinh thang, vige lion he duge 76 rang hon Te Dudng trdn ngoai tiép tam giée ABC a dudng tron Euler ctia tam giée Isle, (ABC) c&t hl. tai N va cit Al, tai M, khi dé N Ia trang diém cita Jaf; vi IJ. Ta c6 MN la duing kinh cia (ABC). Goi K, L 1a hinh chiéu cia J, f, tren dutmg thing BC va E la hinh chiéu ota I, trén BC. Tit giée LEKI. 18 binh thang vuong 06 NP 1a dutong trung binh nén IK +h =2NP hay yb te = 2NP Tuong tw rer =2MP V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A Do dé ny tretre 7 =2NP+2MP = 2MN =4R ry try tres 4R +r ‘Vi du 1.9. (IMO shortlist 2005) Cho tam giée ABC 06 AB + AC = 3BC. Dung tron ndi tigp tam gidc ABC tiép xie véi AB, AC tai D va B. Goi K, La diém d6i xing cia E,D qua 1. Ching minh BKLC noi tiép P Lai gidi Goi M la giao diém cia BK va AC; N Ia giao diém cia CL va AB. Theo tinh chat 1.4 ta c6 ae “ AB+ AC ~ BC BN =AD= BC tuong tt CM = AB = BC. Ma BD = CF nen DN = CF = CE, tit dé ta 06 ANDL = ACEK > LN =CK Ching minh tuong tit ABDL = AMEK + BL = KE, do a6 ABNL = AKCM(c.c) > ZMK( = ZBLN suy ra ZBKC = ZBLC, tit gidc BKLC noi tip Vi du 1.10. (VMO 2003) Cho tam gide khong cin ABC. Ki higu (1) 1a dutmg tron tam J noi tip tam gide ABC va D, B, F la e6e tiép diém ita (I) voi BC,CA, AB. Duting thing qua E vuong g6e BI cit (I) tai K khée E, du@ng thing qua F vuong gée CI ct (I) tai L khde F Goi J la trung diém KL. (a) Chimg minh D,/, J thing hang. n AB (b) Gi sit B,C 06 dinh, A thay déi sao cho ty 86 7; Khong déi, Goi M,N tuong img 1b 6c giao diém IE, IF v6i (I) (M khée E, N khéc F), MN c&t 1B, IC tai P va Q. Ching minh duéng trung true PQ luon qua 1 diém o6 dink. P Lai giai Nhan zét: © M6 hinh nay goi nhé dén tinh chit 1.5 nén vige kéo dai BI, CT eit EF dé cée diém B’,C" xuat bien Ia vige lam kha tr nhien, © Hon nita lay M,N la déi xing oda F, £ qua tam I. # Dim 06 diuh nay khong ¢6 tinh cht gi dae biet, day Ta cai Kho etia bai todn may, do d6 cin tao ra cae diém c6 dink phu, tit d6 tim méi lign hg diém cé dinh edn tim véi ede diém e6 dink phu nay. V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A A (a) Do tinh d6i xing nén DL = BF = DK. Ma IK = IL nén DI la trung true cia KL, do a6 ID qua J. TB (b) Goi 7 Ia chan phan gise trong eta A nen 75, khong déi, suy ra T 6 dinh. aC Goi X’ Ia trung diém B‘C’ va Y’ la trung diém PQ. ‘Theo tinh chit 1.5 thi ta c6 BO'B'C noi tiép dutng tron dudng kiuh BC; do d6 trung diém X cia BC thude trung tne cia B’C’ Xét phép déi xing tam J ta o6 P déi xing voi B qua I; Q déi xing voi C’ qua I. Khi dé X” déi ximg véi Y! qua J ‘Trung tre cia PQ cit BC tai ¥ Dé thay YY’, IT, XX’ cig vudng gée EF Khi do hinh thang YXY'X' thi IT Ia ding trung binh nén 7’ Ia tring diém aia XY, do 46 Y cé dinh. Vay trung tre cita PQ Indn di qua diém Y ¢6 dink Vi du 1.11. Cho tam gidc ABC vung tai A, ding cao AD, trén doan AD liy diém E, trén tia BE, CE lay cée diém F, L sao cho CL = CA, BF = BA, BF, CL e&t nhau tai K. Chimg minh ring tam giée K FL can. P Lai giai V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A im cia BE, CE voi (ABC), Khi dé CM, BN,AD dng quy tat H Ta c6 BN. BH = BD- BC = BA’ = BF? suy ra BF 1 AF. Tuong tu thi CL L AL. Khi a = AN. AB= AM. AC = AL? > AF = AL Tit dé tacé KF = KL. ‘Vi du 1.12. Cho tam gise ABC nhon, noi tiép diting tron tam O. Cac dung cao AD, BE, CF cit nhau tai H, AD cit (0) tai K. KF cat (0) tai L. (a) Chg mink CZ di qua trung diém cia EF, (b) Dung thing qua A song song voi DE ct CL tai N. Ching minh ZOFN = 90" F Lai gidi Nhan zét: © Dé ching minh ZOFN = 90° thi cin chimg minh ACOF = AANF; din dén vige ching minh cée ding thiic do dai; © Mot kinh nghiém trong vige tinh todn do dai thi cdc d6 dai méi dude tao ra do dé bai thi cin quy vé tinh theo ede do dai cd sin trong tam giée, cu thé 4 day IA cée do dai N'A Ia méi ditge tao ra, trong khi cde 46 dai OC, AF, CF da 06 sin, do a6 ta chi can xit If d6 dai NA nia Ta # ‘Trong khi tinh ton tht ing minh. mn than va phai c6 niém tin IA sau khi tinh hgp ly ta sé c6 diéu cin # Day 1a mot vi du phit hop @é rén luygn vige tinh toan A dai NN CURE 4 Q 098 313 0298 A (a) Goi P la giao diém cia CL va DE, HP cat AC tai D. ‘Ta e6 CH -CF =CA-CE =CP-CL nén LFHP ni tiép. Suy ra ZCHP = ZOLF = ZCAD = CFE, do a6 HP ff FE. ‘Ta c6 EH la phan giée ZDEF, suy ra ZPHE = ZHEF = ZHEP, suy va P nita tam gide HES vudng, nén P la trung diém HS, Tir dé ta e6 M la trung PHHon noila EF. ~ AFOC dang dang. Vi cé ZFCO = ZFAN nén ta chi cin ching () (b) Ta ching minh AFA NA _ AF AG Ta tinh AN, ta 06 Se = a edn chimg minh CA-EPCH _AF AP _CA CH AC _CA CH | © CE-CF-20C CF“ EF” CE 2R~ AB” CE 2R~ CH” 2R Dang thite cudi lA ding, tit d6 ta c6 digu can chiing minh. y Vi du 1.13. (Chon doi tuyén PTNK nam 2017) Cho tam giéc ABC nhon ndi tiép duttmg tron (0) va diém D di dong trén cung BC chita diém A (D # A). Tren AB, AC lin ligt ly ce diém M,N sao cho MD = MB,NC = ND. (a) Chimg minh dudng cao DH trong tam gide DMN ludn di qua mot diém ¢6 din. (b) DM, DN theo thet tu cit (0) tai B, F ( B, F khdc D). Ching minh ede duting tron ngoai tip céc tam gite EMB, FNC c&t nhau tai diém K thude dutng thing BC va ditng cao KT cia tam gide KMN ludn qua mot diém cé dink NN CURE 4 Q 098 313 0298 A NC). Ta 6 (a) Goi @ 1a giao diém cia (M;. MB) va (A ZMQB = ZMBQ, ZNQC = ZNCQ,ZMQN = ZMDN = ZMAN. Suy ra ZMQB + ZNQC + ZMQ = 180" nén B,Q,C thing hang. Gia sit DQ edt (0) tai X. Khi do ZBMQ XB sinZBDX “™— J _ cos ZABC XG ~ sin ZODX ~~ CNQ~ cos ZACB Khong déi, nén X 6 dinh. (b) Ta 6 ZMEB — 180° — ZBCD — 180° — ZBOM, suy ra OMEB néi tiép. Tuong te CNOF ngi tip. Khi 46 (OMB) va (OCN) edt nhau tai K thude BC. Ta c6 ZOMK = ZOBC,ZZMKN = ZMKO + ZNKO = ZOBA+ ZOCA = ZBAC. Suy ra ZOMK + ZMKN = ZBAC + ZOBC = 90", suy ra MO 1 KN. Chitag minh twong tu thi ON L KM. Do d6 O 1a true tam tam gidc KMN. Vay KO 1 MN, tir dé KI qua O 6 dink. dy 1.14. (Russia 2002) Cho dwdng trin w va day cung BC ob dinh. A la diém thay déi trén cung lén BC, M Ia trung diém BC. Goi I, J lan liot 18 tam dutng tron noi tip ce tam gidc ABM, ACM, Ching minh dudng tron ngoai tiép tam gife ATJ ludn di qua mot diém e6 inh, P Lai giai Nhan xét: * Diém o6 dinh dé tim duge la diém D chinh gitta cung BC chita A, tuy vay ching minh tt ide noi tip thi khé. « Dé gidi bai nay ta phai vé them tao ra nhiing diém méi va ding ki shuat ding dang, ki thuat nay cée ban sé duge théy 16 hon d bai vi tw quay cing tam; © Chit ¥ ring ZCMD = ZJMI, V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A Goi D Ia diém chinh gitta cung BC chita A ME_ MJ én tia MI lay diém E sao cho 7 = suy ra tam giéc MJE va MCD ding dang, khi d6 ‘Tren tia MI ly diém B sao cho [7 = 2%, suy ra tam gisc MJ va MCD ding dang, khi al ZIBJ = ZMDC fA= AAI do 46 tit gide FAUT noi tiép aw Tittam gisc MJE va MCD dong dang dan dén MJC va MED déng dang,suy ra 72MED = ZMJC. Do d6 ZJED = MED ZMEJ = ZMJC- ZMCJ = 90° | ZJAC- 324 ZIAC 4 LOAD = ZIAD suy ra ADJE ni tiép. (2) Tit (1) va (2) ta 66 D thude ding trdn ngoai tiép tam giée AJ hay (ALJ) di qua diém D e6 dinh. Vi du 1.15. (Dé thi HSG Quée Gia Viet Nam nam 2010) Cho tam gidc ABC khong cin 6 ZABC va ZACB nhon. D la diém di chuyén trén canh BC sao cho AD khong vuong gée BC. Duting thing qua D vudug géc voi BC eat céc dittmg thing AB, AC tai H va F. Goi M,N, P 1a tam duting tron noi tip ede tam gige AEF, BDE, CDF. Chitng minh ring A, M,N, P cing thude mot ditdmg trn khi va chi khi d di qua tam noi tiép cia tam giée ABC. P Lai gidi V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM NN CURE 4 Q 098 313 0298 A Goi 1 1a tam noi tigp cita tam gisée ABC. Goi J 1a gino diém eda AI va EN, suy ra FJ Ia phan gide goc AFD Ta ob FC = 90° + 42ZACB = ZIIN. Ta gide AMFJ ngi tigp, suy ra ZNJI = ZAJM = ZAFM = ZKFP (K Ia giao didm cia d va IC) Tide AN. sk ewe tL IN Titd6 ANIJ - APFK, suy 1a 5 = Fp Ta e6 A.M, P,N déng vign Khi va chi ki ZANJ = LAPF & MAIN > AARP «x AE EP AF _ FS Mat khée (v6i $ 1a giao diém cia AT WF ki p> FF ad) Vay A, M, PN ding vien khi va digu nay chi dking khi J tring S. Vi néu J khae S thi IK || FJ ()) V 916/2 Tran Thign Chan, P12, Q10, TPM

You might also like