KARTA PRACY

EKSPRESJA GENU I JEJ REGULACJA

IMIĘ: ……………… NAZWISKO: ……………. GRUPA: ………….

1. Wybierz zdania poprawnie opisujące cDNA:

a) Powstaje w wyniku działania odwrotnej traskryptazy
b) W strukturze występują introny oraz eksony
c) W strukturze nie występują sekwencje niekodujące (introny)
d) Syntetyzowane na matrycy DNA
e) Syntetyzowane na matrycy mRNA

2. Dokończ poniższe zdania

……………… stanowi sekwencję nukleotydową, która promuje przebieg transkrypcji.

Sekwencje nukleotydowe pełniące przeciwną funkcję (hamujące przebieg transkrypcji) noszą
nazwę ………………………..

3. Przyporządkuj podanym cechom kodu genetycznego ich opisy

a) Trójkowy ……………………………..
b) Niezachodzący ………………………..
c) Bezprzecinkowy………………………..
d) Zdegenerowany (nadmiarowy) …………
e) Jednoznaczny ……………………….
f) Kolinearny ………………………
g) Uniwersalny ………………………….

I. Każdy nukleotyd w obrębie sekwencji genetycznej wchodzi w skład danego kodonu,

nie ma nukleotydów, które nie wchodzą w skład określonych kodonów
II. Trzy leżące obok siebie nukleotydy tworzą kodon
III. Różne kodony mogą kodować jeden aminokwas
IV. Danemu kodonowi odpowiada tylko jeden aminokwas
V. Kolejność ułożenia aminokwasów w białku stanowi wierne odzwierciedlenie ułożenia
danych kodonów
VI. Nukleotydy z danego kodonu nie przynależą do innych kodonów (kodony nie
zachodzą na siebie)
VII. Kodony odpowiadają ściśle określonym aminokwasom u wszystkich organizmów
4. Schemat I przedstawia jeden z procesów ekspresji genów

a) Podaj nazwę procesu przedstawionego na schemacie …………….

b) Znając kierunek przemieszczania się polimerazy RNA zapisz na schemacie
odpowiednie nazwy końców nici DNA
c) Wyjaśnij jaką rolę w tym procesie odgrywa DNA oraz enzym polimeraza
RNA
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………….
d) Jeśli do przedstawionego procesu niezbędne jest źródło energii, wyjaśnij skąd
ono pochodzi
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

5. Wymień elementy niezbędne komórkom do prowadzenia procesu translacji

1)

2)

3)

4)

5)

6. Opisz na czym polega imprinting genomowy (piętnowanie genomowe)

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
 7. Wpisz na obrazku brakujące nazwy elementów struktury tRNA

8. Wymień dwie różnice występujące między rybosomem eukariotycznym i

prokariotycznym
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...

9. Niedokrwistość Diamonda-Blackfana to wrodzony typ niedokrwistości

powodujący nieprawidłowości w budowie kości. Najczęściej ujawnia się w
pierwszym roku życia. Stanowi chorobę genetyczną, dziedziczoną najczęściej w
sposób autosomalny dominujący w 40–45% przypadków. Najpowszechniejsze
mutacje związane z tym schorzeniem dotyczą białka rybosomalnego. Podaj
nazwę procesu, w który zaangażowane są rybosomy oraz określ lokalizację tego
procesu w komórce.
Nazwa procesu: ……………………………..
Lokalizacja procesu w komórce: ……………………….

10. Czym różni się kodon i antykodon?

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
 11. Wyjaśnij pojęcia:
a) Splicing……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….
b) proteom……………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
c) epistaza……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….
d) alternatywny
splicing………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………….

12. Oceń prawdziwość poniższych zdań

a) Proces translacji i proces transkrypcji zachodzi w jądrze komórkowym ……
b) Każdy tRNA posiada jeden wolny koniec, do którego przyłączany jest
aminokwas….
c) Rybosomy komórek eukariotycznych mają różne rozmiary, ale pełnią jednakowe
funkcje….
d) Kolejność kodonów w mRNA decyduje o kolejności aminokwasów w
wytwarzanym białku…..

13. Na schemacie przedstawiono strukturę fragmentu genu β-globiny.

Na podstawie: M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2009.

a) Określ wielkość produktu transkrypcji oraz translacji przedstawionego fragmentu

genu β-globiny, wyrażając ją liczbą zasad azotowych lub liczbą aminokwasów.

Wielkość produktu transkrypcji: ……………………..

Wielkość produktu translacji: …………………

b) Podaj cechę przedstawionego genu, która umożliwia rozpoznanie, że jest to gen

występujący w DNA jądrowym komórek eukariotycznych.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
 14. Ekspresja genów to wieloetapowy proces prowadzący do ujawnienia informacji
zawartej w genie, odczytywanej w procesie transkrypcji i wykorzystywanej do
syntezy białka w procesie translacji. Na schemacie przedstawiono sposób
regulacji ekspresji genów u bakterii na przykładzie operonu laktozowego.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące regulacji ekspresji genów operonu laktozowego
u bakterii są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest
fałszywa.

15. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Regulacja ekspresji genów u człowieka:

a) Jest możliwa dzięki wytwarzaniu chromosomów płci

b) Odbywa się jedynie w jądrze komórkowym na poziomie replikacji i transkrypcji
c) Odbywa się na wielu różnych poziomach
d) Ma taki sam przebieg jak u bakterii i wirusów