Cam Nhan Ve Bai Tho Vieng Lang Bac

Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương
Sơ đồ tư duy cảm nhận bài thơ Viếng lăng Bác
Dàn ý cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác

Dàn ý 1
1. Mở bài
 Giới thiệu đôi nét về nhà thơ Viễn Phương

 Hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
2. Thân bài
a) Cảm xúc của tác giả trước cảnh quan bên ngoài lăng (khổ 1)
* Câu thơ thứ nhất như một lời thông báo giản dị mà chứa đựng nhiều tình cảm
lớn lao.
 Cách xưng hô "Con - Bác": Thể hiện sự gần gũi, thân thiết, không có
khoảng cách.
Tổng hợp: Download.vn 1

 Tác giả dùng từ thay thế "thăm" không phải "viếng" làm vơi bớt đi nỗi
đau đớn ẩn sâu trong đáy lòng mỗi người dân Việt Nam: Bác Hồ vẫn còn
sống.
 Cụm từ "Con ở miền Nam" vừa thể hiện nỗi đau mất mát, vừa thể hiện
niềm tự hào lớn lao: Miền Nam gian khổ mà anh dũng.
 Hình ảnh ấn tượng: "hàng tre" vừa có nghĩa thực (là loài cây quen thuộc
của mỗi làng quê Việt Nam), vừa có nghĩa biểu tượng (hình ảnh con
người Việt Nam với bao phẩm chất tốt đẹp...)
 Dùng từ cảm thán: "Ôi!" biểu thị niềm xúc động xen lẫn tự hào trước hình
ảnh hàng tre.
b) Cảm xúc của nhà thơ trước hình ảnh dòng người chầm chậm vào lăng
viếng Bác ( khổ 2).
- 2 câu thơ đầu: Cách dùng từ đặc sắc, giàu sức sáng tạo: cặp từ tả thực và ẩn dụ
sóng đôi.
 "Mặt trời" thứ nhất: Là mặt trời từ thiên nhiên của tạo hóa.
 "Mặt trời" thứ 2: Là hình ảnh ẩn dụ để chỉ Bác.
 Chi tiết "rất đỏ" đã gợi lên một trái tim đầy yêu thương, nhiệt huyết vì
nhân dân của Bác.
- 2 câu thơ sau:
 Điệp từ "ngày ngày"

 Hình ảnh "dòng người đi trong thương nhớ" là hình ảnh tả thực gợi tả
hằng ngày dòng người vào lăng viếng Bác trong niềm xúc động, tiếc
thương.
 Hình ảnh "tràng hoa" là hình ảnh ẩn dụ: Tác giả ví dòng người dài như
kết thành tràng hoa để dâng lên Người.

c) Cảm xúc của tác giả khi đứng trước di hài của Bác trong lăng (4 câu tiếp
theo).
Tình cảm bị dồn nén bấy lâu nay đã trào dâng, thổn thức:
 Từ ngữ "giấc ngủ bình yên": Chỉ là giấc ngủ bình thường, không phải
giấc ngủ vĩnh viễn. Bình yên trong niềm yêu thương của con người và
vạn vật.
 Hình ảnh "vầng trăng" được nhà thơ dùng để ví với Bác.
 Hình ảnh ẩn dụ "trời xanh" gợi lên những suy ngẫm về con người vĩ đại,
cao cả, bất diệt.
 Câu thơ cuối là một sự thật: Bác đã ra đi mãi mãi. Đó là một nỗi đau vô
hạn, xót thương. Dù lí trí đã không muốn tin đó là sự thật.
d) Cảm xúc của tác giả trước lúc sắp phải về miền Nam (khổ cuối).
 Lòng thương nhớ bấy lâu nay đã vỡ òa trong tiếng khóc nghẹn ngào. Đó
là những giọt nước mắt của nhớ thương, lưu luyến không nỡ rời xa.
 Điệp từ "muốn làm" cùng các hình ảnh đứng sau đó đã tạo nên nhịp thơ
dồn dập diễn tả tình cảm tha thiết, khát vọng trào dâng mãnh liệt và ước
nguyện chân thành của nhà thơ và của tất cả mọi người.
 Hình ảnh cây tre được lặp lại ở câu thơ cuối mang thêm một ý nghĩa mới.
3. Kết Bài
 Bài thơ là nỗi lòng không chỉ của nhà thơ mà của hàng triệu trái tim nhân
loại muốn thể hiện sự thành kính, biết ơn sâu sắc tới vị lãnh tụ kính yêu
của cả nước.
Dàn ý 2

1. Mở bài
Những bài thơ, lời hát ra đời viết về nỗi thương nhớ, xót xa Người gây niềm xúc
động mãnh liệt. Nổi bật hơn cả có lẽ là thơ "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương.
2. Thân bài
a. Khổ thơ 1:
 Lời xưng hô thân thiết " bác" - con: tình cảm gần gũi, như ruột thịt
 Hình ảnh hàng tre xanh tượng trưng cho sự kiên cường, anh dũng của dân
tộc, cho bao phẩm chất cao quý và tốt đẹp của con người Việt Nam
b. Khổ thơ 2:
 Mặt trời là vẻ đẹp của thiên nhiên, mặt trời cũng chính là Bác Hồ- vẻ đẹp
của dân tộc
 Dòng người tới viếng, kết thành vòng hoa bảy mươi chín mùa xuân dâng
lên Người
c. Khổ thơ 3:
 Niềm nhớ thương vô hạn Bác khi vào trong lăng, nỗi xúc động cuộn trào
 Đau đớn, xót xa khi phải chấp nhận rằng Bác đã ra đi mãi mãi
d. Khổ cuối
 Niềm tiếc nuối khi phải xa Người

 Những ước mơ nhỏ nhoi được cùng Người, bên Người qua bao năm
tháng - Lời ước nguyện của cả dân tộc
3. Kết bài

Đọc bài thơ em càng trân trọng biết bao công lao của Bác, trân quý biết bao
nhân cách của Người.
Dàn ý 3
I. Mở bài
- Viễn Phương là một nhà thơ tiêu biểu của miền Nam. Tháng 4/1976 sau một
năm giải phóng đất nước. Khi lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa khánh thành, nhà
thơ cùng đoàn đại biểu miền Nam ra thăm Hà Nội vào lăng viếng Bác.
- Bài thơ Viếng lăng Bác được Viễn Phương viết với tất cả tấm lòng thành kính
biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót đau của một người con từ miền Nam ra viếng
Bác lần đầu.
II. Thân bài
1. Khổ thơ thứ nhất
- Tác giả đã mở đầu bằng câu thơ tự sự “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”:
● “Con” và “Bác” là cách xưng hô ngọt ngào thân thương rất Nam Bộ. Nó
thể hiện sự gần gũi, kính yêu đối với Bác.
● Con ở miền Nam xa xôi nghìn trùng, ra đây mong được gặp Bác. Nào
ngờ đất nước đã thống nhất, Nam - Bắc đã sum họp một nhà, vậy mà Bác
không còn nữa.
● Nhà thơ đã cố tình thay từ viếng bằng từ thăm để giảm nhẹ nỗi đau
thương mà vẫn không che giấu được nỗi xúc động của cảnh từ biệt sinh li.
● Đây còn là nỗi xúc động của một người con từ chiến trường miền Nam
sau bao năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng Bác.

- Hình ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và là một dấu ấn đậm nét là hàng tre
quanh lăng Bác: Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát.
● Hình ảnh “hàng tre trong sương” đã khiến câu thơ vừa thực vừa ảo. Đến
lăng Bác, nhà thơ lại gặp một hình ảnh hết sức thân thuộc của làng quê
đất Việt: là cây tre. Cây tre đã trở thành biểu tượng của dân tộc Việt Nam.
● “Bão táp mưa sa” là một thành ngữ mang tính ẩn dụ để chỉ sự khó khăn
gian khổ. Nhưng dù khó khăn gian khổ đến mấy cây tre vẫn đứng thẳng
hàng. Đây là một ẩn dụ mang tính khẳng định tinh thần hiên ngang bất
khuất, sức sống bền bỉ của dân tộc.
2. Khổ thơ thứ hai
- Hai câu thơ đầu: “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng/Thấy một mặt trời trong
lăng rất đỏ”.
● Hai câu thơ được tạo nên với những hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ sóng
đôi. Câu trên là một hình ảnh thực, câu dưới là hình ảnh ẩn dụ.
● Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự trường tồn vĩnh cửu của Bác, giống
như sự tồn tại vĩnh viễn của mặt trời tự nhiên.
● Ví Bác như mặt trời là để nói lên sự vĩ đại của Bác, người đã đem lại
cuộc sống tự do cho dân tộc Việt Nam thoát khỏi đêm dài nô lệ.
● Nhận thấy Bác là một mặt trời trong lăng rất đỏ, đây chính là sáng tạo
riêng của Viễn Phương, nó thể hiện được sự tôn kính của tác giả, của
nhân dân đối với Bác.
- Ở hai câu thơ tiếp theo: “Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ/Kết tràng
hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…”
● Đó là sự hình dung về dòng người đang nối tiếp dài vô tận hàng ngày đến
viếng lăng Bác bằng tất cả tấm lòng thành kính và thương nhớ, hình ảnh

đó như những tràng hoa kết lại dâng người. Hai từ ngày ngày được lặp lại
trong câu thơ như tạo nên một cảm xúc về cõi trường sinh vĩnh cửu.
● Hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác được tác giả ví như tràng hoa,
dâng lên Bác. Cách so sánh này vừa thích hợp và mới lạ, diễn ra được sự
thương nhớ, tôn kính của nhân dân đối với Bác.
● Tràng hoa là hình ảnh ẩn dụ những người con từ khắp miền đất nước về
đây viếng Bác giống như những bông hoa trong vườn Bác được Bác ươm
trồng, chăm sóc nảy nở rộ ngát hương về đây tụ hội kính dâng lên Bác.
3. Khổ thơ thứ ba
- Khung cảnh và không khí thanh tĩnh như ngưng kết cả thời gian và không gian
trong lăng:
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền”
● Cả cuộc đời Bác ăn không ngon, ngủ không yên khi đồng bào miền Nam
còn đang bị quân thù giày xéo. Nay miền Nam đã được giải phóng, đất
nước thống nhất mà Bác đã đi xa. Nhà thơ muốn quên đi sự thực đau lòng
đó và mong sao nó chỉ là một giấc ngủ thật bình yên.
● Từ cảm xúc thành kính ngưỡng mộ, ở khổ thơ thứ ba là những cảm xúc
thương xót và ước nguyện của nhà thơ. Hình ảnh Bác như vầng trăng
sáng dịu hiền trong giấc ngủ bình yên là một hình ảnh tượng trưng cho vẻ
đẹp thanh thản, phong thái ung dung và thanh cao của Bác. Người vẫn
đang sống cùng với nhân dân đất nước Việt Nam thanh bình tươi đẹp.
Mạch cảm xúc của nhà thơ như trầm lắng xuống để nhường chỗ cho nỗi
xót xa qua hai câu thơ: vẫn biết... ở trong tim...

● Hình ảnh trời xanh là hình ảnh ẩn dụ nói lên sự trường tồn bất tử của Bác.
Trời xanh thì còn mãi mãi trên đầu, cũng giống như Bác vẫn còn sống
mãi mãi với non sông đất nước. Đó là một thực tế.
● Thế nhưng, nhìn di hài của Bác trong lăng, cảm thấy Bác đang trong giấc
ngủ ngon lành, bình yên mà vẫn thấy đau đớn xót xa mà sao nghe nhói ở
trong tim! Dù rằng Người đã hóa thân vào thiên nhiên, đất nước, nhưng
sự ra đi của Bác vẫn không sao xoá đi được nỗi đau xót vô hạn của cả dân
tộc, ý thơ này diễn tả rất điển hình cho tâm trạng và cảm xúc của bất kì ai
đã từng đến viếng lăng Bác.
4. Khổ thơ cuối
- Cảm xúc của nhà thơ khi trở lại miền Nam đối với Bác vô cùng chân thành và
xúc động Mai về miền Nam thương trào nước mắt.
● Câu thơ như bộc lộ rất chân thành nỗi xót thương vô hạn bị kèm nén cho
tới phút chia tay và tuôn thành dòng lệ.
● Trong cảm xúc nghẹn ngào, tâm trạng lưu luyến ấy, nhà thơ như muốn
được hoá thân để mãi mãi bên Người.
III. Kết bài
- Với lời thơ cô đọng, giọng thơ trang nghiêm thành kính, tha thiết và rất giàu
cảm xúc, bài thơ đã để lại ấn tượng rất sâu đậm trong lòng người đọc. Bởi lẽ,
bài thơ không những chỉ bộc lộ tình cảm sâu sắc của tác giả đối với Bác Hồ mà
còn nói lên tình cảm chân thành tha thiết của hàng triệu con người Việt Nam đối
với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
- Em rất cảm động mỗi khi đọc bài thơ này và thầm cảm ơn nhà thơ Viễn
Phương đã đóng góp vào thơ ca viết về Bác những vần thơ xúc động mạnh mẽ.

Cảm nhận bài thơ Viếng lăng Bác ngắn gọn
Viễn Phương tên khai sinh là Phan Thanh Viễn, quê ở tỉnh An Giang. Trong
kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, ông hoạt động ở Nam Bộ, là một trong
những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam.
Bài thơ “Viếng lăng Bác” được nhà thơ sáng tác năm 1976, sau khi cuộc kháng
chiến chống Mĩ diễn ra thắng lợi, đất nước thống nhất và lăng chủ tịch Hồ Chí
Minh vừa khánh thành. Bài thơ thể hiện lòng kính yêu và cả sự xót đau vô hạn
của Viễn Phương và cả của nhân dân miền Nam đối với Bác kính yêu.
Khổ một là cảm xúc của nhà thơ khi nhìn thấy hình ảnh hàng tre:
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”
Câu thơ là một lời thông báo nhưng lại gợi ra nỗi xúc động của người con
phương xa. Cách xưng hô “con-Bác” vừa thiêng liêng, thành kính vừa gần gũi,
thân mật. Nỗi đau chia cắt nén lại trong chữ “thăm”, con từ miền Nam ra thăm
nơi cha ở, thăm chỗ cha nằm. Lời thơ là tiếng nói trái tim chân thành, tha thiết
như nén hương thơm, được Viễn Phương thành kính dâng lên người cha kính
yêu.
Từ miền Nam, sau bao năm mong mỏi, bây giờ mới được ra viếng Bác, hình
ảnh đầu tiên mà tác giả thấy được và ấn tượng đậm nét là hàng tre bát ngát,
xanh xanh đứng thẳng hàng trong sương sớm:
“Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.”
Cây tre là biểu tượng của dân tộc với sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, kiên cường.
Thán từ “Ôi” không chỉ thể hiện niềm xúc động, nghẹn ngào mà còn thể hiện sự

ngạc nhiên đến bất ngờ của tác giả khi được gặp lại ở lăng Bác một hình ảnh hết
sức thân thuộc của làng quê, của đất nước Việt Nam. Quanh lăng Bác, hàng tre
vẫn đứng thẳng hàng canh giấc ngủ cho Người, cả dân tộc vẫn đoàn kết và quần
tụ quanh người cha già kính yêu ngay cả khi Người đã nằm xuống.
Sang đến khổ thơ thứ 2, Viễn Phương đã bày tỏ cảm xúc về Bác, về những dòng
người vào viếng Bác. Hai câu thơ đầu rực sáng với hai hình ảnh “Mặt trời”:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”
Vầng “mặt trời trong lăng rất đỏ” chính là Bác. Bác là vầng mặt trời của cách
mạng Việt Nam, dân tộc Việt Nam. Người mang đến độc lập, tự do, hạnh phúc
cho dân tộc Việt Nam. Hình ảnh ẩn dụ tuyệt đẹp ấy đã thể hiện công lao vĩ đại,
không gì có thể sánh được của Bác với đất nước, con người Việt Nam. Sự xúc
động và lòng biết ơn vô hạn đã giúp nhà thơ có sự sáng tạo độc đáo khi nhận ra
dù đã nằm trong lăng, Bác vẫn là vầng mặt trời rất đỏ, một màu đỏ nồng nàn,
rực rỡ tỏa ra từ trái tim, từ nhiệt huyết của Bác khiến mặt trời của thiên nhiên,
vũ trụ phải khâm phục, ngưỡng mộ.
Song hành với hình ảnh mặt đi qua trên lăng là hình ảnh dòng người đi trong
thương nhớ. Dòng người vào trong lăng được đặt trong một không gian đặc biệt,
không gian thương nhớ. Cấu trúc “Ngày ngày đi…” lặp lại nhấn mạnh sự song
hành của mặt trời và dòng người như khẳng định một quy luật: mặt trời đi qua
trên lăng còn dòng người đi trong thương nhớ. Nỗi nhớ thương người cha già
kính yêu của cả dân tộc Việt Nam là vô tận. Dòng người được miêu tả bằng
hình ảnh ẩn dụ rất đẹp, độc đáo “Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”.
Từ một hình ảnh thực, dòng người với vòng hoa đủ loại màu sắc, quần áo trông
xa như một tràng hoa, tác giả đã đưa ra một hình ảnh tượng trưng đặc sắc. Mỗi
con người là một bông hoa, cả dòng người kết thành một tràng hoa dâng lên Bác

những gì đẹp nhất của mình. Hình ảnh ẩn dụ “Bảy mươi chín mùa xuân”, Viễn
Phương khẳng định cuộc đời Bác như một mùa xuân vĩnh hằng.
Khổ thơ thứ ba là cảm xúc của nhà thơ khi vào trong lăng:

Hai câu thơ cân đối, trang nghiêm phù hợp với không khí thiêng liêng và yên
tĩnh trong lăng. Không gian và thời gian ngưng đọng trước một hình ảnh có tính
vĩnh hằng. Bác đang ngủ trong một giấc ngủ bình yên và thanh thản. Gam màu
của mạch thơ như chói lọi và rực rỡ của khổ thơ trên đã chuyển thành một gam
màu trong sáng, tuyệt đẹp, dịu nhẹ: vầng trăng sáng dịu hiền nâng niu giấc ngủ
bình yên ấy. Hình ảnh “vầng trăng” là một liên tưởng độc đáo, bất ngờ của nhà
thơ gợi về tâm hồn thi sĩ cao đẹp và những vần thơ tràn đầy ánh trăng của nhà
thơ Hồ Chí Minh.
Niềm xúc động thành kính và nỗi đau xót khôn nguôi của tác giả được thể hiện
sâu sắc ở hai câu thơ:
“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim”
Dù vẫn tin trời xanh là bất diệt nhưng vẫn đau đớn về sự ra đi của Bác. Lí trí
vẫn khẳng định: “Bác sống như trời đất của ta” (Tố Hữu) mà vẫn nghe thấy đau
nhói ở trong tim. Câu thơ cuối cùng trực tiếp thể hiện nỗi đau xót khôn nguôi
của người trước một mất mát không gì có thể bù đắp được.
Khổ thơ cuối cùng là nguyện ước của tác giả, nguyện ước được ở mãi mãi bên
Bác. “Mai về miền Nam thương trào nước mắt”, câu thơ có cách diễn đạt chân
thành, mộc mạc của người Nam Bộ. “Mai về” có nghĩa là chưa về vậy mà đã

thấy thương, thấy nhớ, thấy lưu luyến chẳng muốn xa rời. Càng không muốn
chia xa thì nguyện ước được ở bên Bác càng mãnh liệt:
“Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này...”
Tác giả gửi gắm lòng mình nhập vào cảnh vật ở lăng Bác. Ước mong giản dị,
nhỏ bé nhưng đó là nguyện ước được sống, được cống hiến mình cho Bác, cho
dân tộc. Điệp ngữ “muốn làm” cùng với nhịp điệu dồn dập ở câu thơ cuối đã
khẳng định nỗi niềm tha thiết và nguyện ước chân thành, mãnh liệt, cháy bỏng
của nhà thơ. Hình ảnh cây tre ở cuối bài tạo nên kết cấu đầu cuối tương xứng.
Ước muốn được làm cây tre trung hiếu bên lăng Bác là ước muốn cao đẹp nhất,
ý nghĩa nhất trong những ước nguyện được hóa thân của nhà thơ. Cây tre trung
hiếu là cây tre trung với Đảng, hiếu với dân. Tình cảm thủy chung, ân nghĩa làm
âm hưởng câu thơ thêm tha thiết, lắng đọng mãi mãi trong dư âm của bài thơ.
“Viếng lăng Bác” là bài thơ đẹp và hay của nhà thơ. Bài thơ thể hiện tấm lòng
thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ đối với Bác Hồ trong một lần
được vào thăm lăng Bác. Đó cũng là tình cảm của nhân dân miền Nam, của dân
tộc Việt Nam dành cho người cha già kính yêu. Với những nét đặc sắc riêng về
nghệ thuật và nội dung, bài thơ đã để lại một ấn tượng khó phai trong lòng
người đọc.
Cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu 1
Mỗi tác giả đều có những xúc cảm riêng khi viết về Hồ Chí Minh, là xót xa,
nuối tiếc, tự hào, ngưỡng mộ cho một đời người vì dân, vì nước. Nhà thơ Viễn
Phương lần đầu tiên từ miền Nam ra thăm lăng Bác cũng đã giật mình nhận ra
có những thay đổi trong chính cảm xúc của mình khi nhìn thấy Bác đang ngủ

yên lành. Bài thơ “Viếng lăng Bác” là lòng thành kính, ngưỡng mộ, biết ơn của
nhà thơ dành cho vị lãnh tụ vĩ đại.
Năm 1976, đất nước thống nhất, lăng chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành;
tác giả theo đoàn từ Nam ra viếng lăng Bác. Cảm xúc của một người con lần
đầu tiên ra thăm lăng Bác thực sự dồn nén trong trái tim của tác giả. Bài thơ như
một lời tri ân, lòng thành kính của một đứa con phương xa được trở về thăm
người. Có lẽ những câu thơ này như nói hộ tấm lòng của rất nhiều người, rất
nhiều con dân Việt Nam được ra thăm lăng Bác.
Xuyên suốt bài thơ chính là mạch cảm xúc rưng rưng, xúc động, không kìm nổi
lòng mình khi đứng trước một người anh hùng dân tộc. Bài thơ được mở đầu
như một tiếng reo vui:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Một tiếng reo vui nhẹ nhàng, một tiếng “con” chân thành và sâu sắc của một
người con từ phương xa. Câu thơ trở nên mềm mại, cuốn hút, chan chứa tình
cảm. Một hành trình từ miền Nam ra tận miền Bắc để chỉ được nhìn ngắm Hồ
Chí Minh một lần. Mặc dù Bác Hồ đã không còn nữa nhưng nhà thơ không
dùng từ “viếng” mà lại dùng từ “thăm” rất nhẹ nhàng, tình cảm. Điều này cho
thấy rằng mặc dù Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ nhưng lại rất gần gũi, thân thiết với
nhân dân. Người đọc cảm nhận được rằng dường như Bác Hồ vẫn còn sống mãi,
chỉ là Bác đang ngủ một giấc ngủ thật lâu, thật dài.

Khung cảnh hiện ra trước mắt khi nhà thơ đến đây là hàng tre “bát ngát”. Tre là
hình ảnh thân thuộc, gần gũi với đất nước Việt Nam, biểu tượng cho sự dẻo dai,
kiên cường, tinh thần không khuất phục của cả dân tộc ta. Mặc dù bão táp mưa
sa nhưng hàng tre vẫn kiên cường, hiên ngang và bất khuất như chính tinh thần
quật cường của dân tộc ta.
Viễn Phương mang một trái tim yêu thương và ngưỡng mộ với chủ tịch Hồ Chí
Minh. Ông đã mượn hình ảnh “mặt trời” biểu tượng cho Bác Hồ vĩ đại, luôn
sống mãi với đất nước:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Rõ ràng hình ảnh “mặt trời” ở hai câu thơ hoàn toàn có ý nghĩa khác nhau. Một
mặt trời thực của thiên nhiên, một mặt trời mang giá trị ẩn dụ, tượng trưng cho
người cha già dân tộc. Phép ẩn dụ này đã làm tăng lên tính biểu cảm, phần nào
làm sắc nét hơn tình cảm thương yêu, trân trọng mà Viễn Phương dành cho
Người. Mặt trời luôn tồn tại để soi sáng nhân gian cũng như Hồ Chí Minh còn
sống mãi trong lòng dân.
Hòa vào dòng người viếng thăm Bác, Viễn Phương xúc động nghẹn ngào:
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Đời người hữu hạn, thời gian vô hạn. Sự ra đi của Người để lại muôn vàn tiếc
thương cho dân tộc. Niềm thương nhớ ấy kết thành những “tràng hoa” dâng
Người. “Bảy mươi chín mùa xuân” chính là bảy mươi chín năm Người sống và
cống hiến cho dân tộc. Hồ Chí Minh chính là mùa xuân lớn của đất nước ta, cho
những kiếp người lầm than trong xã hội.

Tác giả được nhìn ngắm Bác Hồ, có một niềm xúc động sâu sắc:
Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng trong dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
Bác vẫn nằm đây, giữa thủ đô đầy nắng, giữa hàng triệu trái tim của dân tộc
đang hướng về Người. Nét "dịu hiền” trên khuôn mặt người chính là tượng
trưng cho những gì cao đẹp, thanh khiết nhất của một cuộc đời. Dù nỗi đau còn
đó, mất mát còn đó nhưng đất nước luôn nhớ đến người.
Có lẽ khổ thơ cuối cùng người đọc sẽ bần thần trước lời nguyện ước của Viễn
Phương:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
Những vẫn thơ chân chất, bình dị này khiến cho người đọc “trào nước mắt”.
Giây phút tác giả sắp rời xa Người trở về với miền Nam là giây phút ngưng lại
nhiều cảm xúc nhất. Điệp từ “muốn” dường như nhấn mạnh hơn nữa khát khao,
ước vọng của tác giả được ở cạnh Bác Hồ. Những ước muốn bình dị, mộc mạc
nhưng chan chứa tình cảm.

Thật vậy, bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương khiến người đọc không
cầm được nước mắt vì tình cảm của một người con dành cho Bác. Qua đó thấy
được vị trí của Bác Hồ trong lòng dân quan trọng như thế nào.
Bác Hồ từ lâu đã trở thành bao nguồn của hứng cho các thi sĩ sáng tác thơ ca.
Lúc sinh thời Bác luôn nghĩ đến Miền Nam, ngày đêm thương nhớ miền
Nam.Với Bác miền Nam là niềm vui, niềm hạnh phúc, là nỗi đau không lúc nào
nguôi. “Miền nam trong trái tim tôi” niềm mong mỏi thiết tha của Bác là miền
nam mau được giải phóng. Miền nam của ngày đêm thương nhớ Bác. Bằng cảm
xúc chân thực, bằng ngôn ngữ gợi cảm, hình ảnh quen thuộc giàu chất tạo hình
Viễn Phương đã thể hiện tấm lòng mình qua bài thơ: “Viếng Lăng Bác”.
Bài thơ ra đời năm 1976 khi lần đầu tiên sau khi giải phóng miền Nam, Viễn
Phương đã ra thăm lăng Bác. Bài thơ rất ngắn gọn, cú tích nhưng có sức gợi tạo
nên xúc động cho người đọc. Ngôn ngữ tuôn trào theo dòng cảm xúc chân thành
tha thiết.
Mở đầu bài thơ Viễn Phương đã bày tỏ tình cảm sâu nặng, tình cảm ruột thịt:
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”.
Tình cảm miền nam giữa Bác Hồ luôn là tình cảm ruột thịt: “Bác nhớ miền Nam
nỗi nhớ nhà”. Viễn Phương và tình cảm miền Nam đối với Bác cũng là tình cảm
mong nhớ da diết: “Miền nam mong Bác nỗi mong cha”. Tự đáy lòng của người
con đến thăm cha, Viễn Phương nói với Bác.
Câu thơ giản dị nhưng mang một ý nghĩa lớn. Trong tim Bác, miền Nam và
miền Bắc là nỗi đau chia cắt, nỗi nhớ thương là niềm tự hào là biểu tượng anh
hùng bất khuất cho quê hương, cho tổ quốc… Giờ đây, nhà thơ mang theo cả

niềm tự hào, với đồng bào miền Nam ra thăm lăng Bác. Hình ảnh đầu tiên trong
lăng bác là hình ảnh hàng tre.
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng”.
Hàng tre bát ngát cuốn hút cảm xúc của nhà thơ. Qua hình ảnh hàng tre quen
thuộc tác giả đã gửi một hàm ý mang nghĩa tượng trưng ca ngợi Bác. Ca ngợi
dân tộc. Chắc rằng, Bác cũng như mọi người dân Việt Nam, trong tâm trí nhà
thơ cây tre là hình ảnh quen thuộc đời đời gắn bó với quê hương, xóm làng.
“Hàng tre xanh xanh” trong vườn Bác gợi cho người đọc nhiều liên tưởng, hàng
tre gợi ảnh mọi miền quê hương đất nước là hình ảnh miền Nam yêu thương.
Tre kiên cường trong bão táp, mưa sa như dân tộc vững vàng qua phong ba bão
tố, như Bác Hồ suốt đời giản dị nhưng kiên cường đấu tranh vì độc lập tự do.
Hòa vào dòng người thăm lăng Bác, nhà thơ tiếp tục dòng suy tưởng. Lời thơ
bỗng dạt dào cảm xúc tự hào, thành kính nhớ thương Bác.
"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân. "
Ai đã từng một lần viếng thăm lăng Bác mới hiểu hết hàm ý trong câu thơ của
Viễn Phương. Ngày ngày, mặt trời - chúa tể của thiên nhiên, thán phục mọt mặt
trời trong lăng rất đỏ. “Mặt trời rất đỏ” là hình ảnh tượng trưng cho Bác Hồ là

mặt trời cách mạng là nguồn sáng rực rỡ không bao giờ tắt, mãi mãi chiếu tới
con đường đi tới của dân tộc Việt Nam. Nhiều nhà thơ đã sử dụng hình ảnh mặt
trời để thể hiện ánh sáng lý tưởng của cách mạng, nhưng đối sánh với hai hình
ảnh mặt trời của Viễn Phương đây quả thật là một hình ảnh rất độc đáo. Đây là
một sự sáng tạo nghệ thuật có tác dụng bộc lộ nội dung rất hiệu quả không
nhiều lời chỉ một hình ảnh Mặt Trời rất đỏ, nhà thơ đã khái quát được hình ảnh
Bác Hồ vĩ đại. Nhà thơ muốn nói với chúng ta rằng: “Bác Hồ là mặt trời cách
mạng đẹp nhất, rực rỡ nhất, chói lọi nhất, luôn tỏa sáng trong tâm hồn con
người Việt Nam”.
Cùng với hình ảnh mặt trời, ngày ngày đi qua trên lăng là dòng người đi trong
thương nhớ, nhịp thơ chầm chậm bước chân của dòng người lặng lẽ đi trong suy
nghĩ bao trùm một không khí thương nhớ Bác khôn nguôi, thành kính dâng
tràng hoa bảy mươi chín mùa xuân.
Nhà thơ Viễn Phương rất tinh tế trong việc miêu tả từng đoàn người cầm trên
tay là hoa kết thành tràng hoa dâng lên Bác.
“Ngày ngày… ngày ngày…” - thời gian trôi không ngừng và trôi vào lòng
người Việt Nam như một quy luật tất yếu không thể bỏ.
Khi vào trong lăng Viễn Phương đã nghẹn ngào đau đớn khi thấy Bác nằm đó:
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Mà sao nghe nhói ở trong tim.”
Bác nằm đó như đang trong giấc ngủ êm đềm. Sự bình yên của Bác là sự bình
yên của đất nước. Bác nằm trong đó như đang nằm trong bảy mươi chín mùa

xuân đã đã không hề nghỉ. Hình ảnh nhà thơ liên tưởng một cách sâu sắc: “giữa
một vầng trăng sáng”. Hình ảnh đó làm cho người đọc cảm giác nhẹ nhàng,
huyền ảo trong sáng thanh khiết càng gợi cho người ta điến tình yêu thiên nhiên,
sự thư thái và thanh bình. “Vẫn biết trời xanh là mãi mãi, mà sao nghe nhói ở
trong tim”, tuy tác giả biết Bác đã ra đi bình yên, đã ngủ một giấc ngủ dài,
nhưng Bác luôn sống mãi trong tim của mọi người dân Việt Nam. Tuy nhiên,
tác giả cũng không thể phủ nhận sự thật rằng Bác đã ra đi mãi, nên từ sâu trong
tim ông như có một thứ gì đó bóp nghẹt lại.
Cảm xúc quyến luyến của nhà thơ khi ngày mai phải xa Bác để với miền Nam.
“Miền Nam mong Bác nỗi mong cha” - câu thơ này đã thể hiện tình cảm rất
chân thành của nhân dân miền Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như
bao người dân miền Nam khi vào thăm lăng Bác. Nhà thơ Viễn Phương đã thế
hiện tấm lòng kính yêu tha thiết của mình với Chủ tịch Hồ Chí Minh qua bài thơ
Viếng lăng Bác. Tình cảm nhà thơ thể hiện trong bài theo em không chỉ là của
riêng tác giả mà đó còn là tình cảm chung của tất cả nhân dân miền Nam đối với
Bác.
Bài thơ “Viếng lăng Bác” có thể là tiếng lòng của nhân dân miền Nam đối với
Bác mà nhà thơ Viễn Phương đã thay họ nói lên. Bài thơ cho chúng ta thấy
được lòng kính yêu tha thiết của nhân dân miền Nam đối với Bác. Tình cảm
thiết tha ấy được thể hiện theo mạch cảm xúc khi ở ngoài lăng, khi vào trong
lăng và cuối cùng là khi ra về. Tình cảm ấy được thể hiện rất tự nhiên, chân
thành bằng những ngôn từ giản dị nhưng đầy cảm xúc.

Tình cảm của tác giả được thể hiện theo mạch cảm xúc khi ở ngoài lăng, khi
vào trong lăng và khi ra về. Lời đầu tiên mà tác giả nói với Bác là một lời thông
báo nhưng cũng 'rất thân mật, gần gũi:
Với lời xưng hô thân mật tạo cho chúng ta cảm nhận như một người con về
thăm cha, tác giả đã thể hiện vị trí của Bác trong lòng những người dân miền
Nam. Bác như một người cha chung, một người cha vĩ đại của toàn dân tộc ta.
Khi đến thăm lăng Bác, cảm nhận của tác giả là cảm giác rất thân quen, gần gũi
với hình ảnh hàng tre. Hình ảnh hàng tre vừa kiên cường vừa bình dị, gần gũi, là
hình ảnh đầu tiên bắt gặp khi đến thăm lăng Bác và cũng là hình ảnh đầu tiên
khơi gợi những cảm xúc trong trẻo nhất. Cảm xúc của tác giả ở ngoài lăng, khi
thấy những dòng người xếp hàng vào viếng Bác là cảm xúc biết ơn, lòng thành
kính biết ơn Bác. Khi ở trong lăng Bác, trong không khí yên lặng, thời gian,
không gian như ngưng kết lại, tác giả đã rất đau đớn, xót xa trước sự ra đi của
Bác. Nỗi đau ấy nhói lên trong tim, là nỗi đau, là sự mất mát của hàng triệu
người dân Việt Nam cũng như của toàn bộ nhân dân miền Nam. Khi ra về, tác
giả đã tỏ ra rất lưu luyến, muốn được ở lại mãi bên lăng Bác. Theo mạch cảm
xúc ấy, tình cảm kính yêu tha thiết của tác giả được bộc lộ chân thành, tự nhiên.
Qua những hình ảnh thơ rất hay, rất đặc sắc, tình cảm của những người dân
miền Nam cũng được tác giả thể hiện rất thành công:
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.”
Hình ảnh “mặt trời” trong hai câu thơ trên đã có sự chuyển nghĩa tạo nên một
hình ảnh thơ đầy tính nghệ thuật. Nếu như trong câu thơ thứ nhất, mặt trời chính
"là thiên thể vĩ đại nhất" của vũ trụ, đóng vai trò quyết định đến cuộc sống của

cả nhân loại thì trong câu thơ thứ hai, mặt trời Hồ Chí Minh là mặt trời rất sáng,
rất đỏ, rất thiêng liêng với dân tộc Việt Nam. Bác là người đã soi sáng, dẫn
đường đưa dân tộc Việt Nam đến với độc lập, tự do. Bác Hồ được ví như một
thiên thể vĩ đại trong vũ trụ rộng lớn. Bằng hình ảnh này, tác giả đã thể hiện tấm
lòng biết ơn thành kính nhất đối với Bác. Tấm lòng ấy được thể hiện sâu sắc
bằng hình ảnh tràng hoa. Đây là một hình ảnh ẩn dụ, thể hiện từng dòng người
vào lăng viếng Bác, mỗi người họ như một bông hoa, kết lại dâng lên Bác tình
cảm biết ơn thành' kính nhất:
Bác đã ra đi nhưng trong trái tim mỗi người dân Việt Nam thì Bác như còn sống
mãi, tấm lòng yêu thương Bác dành cho dân tộc như mãi ở bên. Vầng trăng sáng
ấy thật trong trẻo, thật tinh khiết gợi lên tấm lòng của Bác và cũng gợi lên
những bài thơ đầy ánh trăng của Bác. Nỗi đau mất Bác trong lòng mỗi người
dân Việt Nam nói chung và trong lòng mỗi người dân miền Nam nói riêng được
xoa dịu bớt phần nào khi Bác yên nghỉ trong không gian rất tĩnh lặng.
Tình cảm của nhân dân miền Nam theo em được thể hiện rõ nhất là trong khổ
thơ cuối, thể hiện qua ước muốn được hòa nhập vào khung cảnh quanh lăng để
ngày ngày được ở bên Bác. Ước muốn ấy được thể hiện rất giản dị của hình ảnh
bông hoa, con chim, hàng tre. Ước muốn của tác giả chỉ giản đơn là được ngày
ngày ở bên Bác nhưng dấy lại là ước muốn cháy bỏng, chân thành và thiết tha
nhất. Cảm xúc mãnh liệt của tác giả giờ đây được dâng trào, được thể hiện rất
mạnh mẽ: Mai về miền Nam thương trào nước mắt. Những giọt nước mắt ấy
thôi cũng đủ nói lên tất cả, đủ thể hiện hết nỗi lòng của người dân Việt Nam.
Giọt nước mắt ấy là chân thành và còn có sức truyền cảm mạnh mẽ hơn mọi lời
nói. Ước muốn của tác giả được nhấn mạnh khi tác giả dùng điệp ngữ muốn làm

mở đầu ba câu thơ kết thúc cuối bài. Hình ảnh hàng tre được nhắc lại ở cuối bài
tạo kết cấu đầu cuối tương ứng làm hoàn thiện cảm xúc của bài thơ, thể hiện
trọn vẹn tấm lòng của tác giả.
Dùng những hình ảnh thơ đặc sắc, thể hiện tình cảm thiết tha, chân thành bằng
lời thơ giản dị, chân thực, nhà thơ Viễn Phương đã nói thay lời cho hàng vạn
nhân dân miền Nam, bày tỏ tình cảm, niềm kính yêu tha thiết nhất, lòng biết ơn
thành kính nhất với Hồ Chủ tịch. Bài thơ rất giàu cảm xúc và để lại ấn tượng
cho người đọc về những tình cảm rất chân thành và giản dị.
“Đã mấy hôm rày đau tiễn đưa
Người tuôn nước mắt trời tuôn mưa
Chiều nay con chạy về thăm Bác
Ướt lạnh vườn cau mấy gốc dừa…”
(Bác ơi!, Tố Hữu)
Vào ngày mùng 2 tháng 9 năm 1969, người cha già vĩ đại của dân tộc Việt Nam
- Hồ Chí Minh đã ra đi cùng với thế giới người hiền, nhà thơ Tố Hữu đã thay
mặt đồng bào nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế viết lên những vần thơ thể
hiện niềm kính yêu, tiếc thương vô hạn trước sự kiện lịch sử trọng đại này. Bảy
năm sau ngày mất của Bác, cảm xúc ấy vẫn còn vẹn nguyên trong lòng Viễn
Phương - người con của miền Nam trong một dịp ra thăm miền Bắc vào lăng
viếng Bác. Điều đó đã được nhà thơ ghi lại trong bài thơ "Viếng lăng Bác"
(1976) với một ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, tinh tế, giàu cảm xúc thể hiện niềm
kính yêu, sự xót thương và lòng biết ơn đối với vị lãnh tụ của dân tộc.

Mở đầu bài thơ là dòng cảm xúc của Viễn Phương khi ở bên ngoài lăng:
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.”
Câu thơ đầu cất lên như một lời thông báo giản dị nhưng chan chứa tình cảm
thân thương: “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”. Cách xưng hô: xưng “con”
gọi “Bác” rất gần gũi, mộc mạc thân thương. Đây là cách xưng hô thường thấy
của người dân Việt Nam đối với người cha già vĩ đại của dân tộc - Bác Hồ.
Nhưng với Viễn Phương, cách xưng hô ấy vẫn mang sắc thái tình cảm riêng,
điều đó đã được nhà thơ nhấn mạnh ở hai chữ “miền Nam”. Miền Nam gợi đến
một không gian địa lí rất xa xôi so với miền Bắc, miền Nam cũng gợi lên một
mối quan hệ rất gắn bó, gần gũi trong trái tim của Người:
“Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha”
(Tố Hữu)
Vì thế, với mối quan hệ thiết thân ấy, Viễn Phương đã không quản ngại từ miền
Nam ra thăm Bác. Đặc biệt, trong câu thơ đầu, tác giả đã sử dụng nghệ thuật nói
giảm nói tránh. Ông không sử dụng từ "viếng" mà lại sử dụng từ "thăm". Điều
đó có nghĩa là với Viễn Phương, ông ra Bắc như là trở về nhà để thăm cha, thăm
nơi ở, nơi nghỉ ngơi của Bác. Người đọc cảm nhận được nỗi đau xót xa trong
lòng của Viễn Phương đang được ông kìm nén, giữ chặt trong lòng, không
muốn biểu lộ ra bên ngoài.

Khi đứng bên ngoài lăng, hình ảnh gây ấn tượng đậm nét với Viễn Phương là
hình ảnh “hàng tre”. Hình ảnh này rất giàu sức gợi: Cây tre là hình ảnh rất gần
gũi, thân thuộc và thường thấy ở nông thôn, làng quê của Việt Nam. Những cây
tre từ lâu cũng có ý nghĩa biểu tượng cho sức mạnh của dân tộc, đã kinh qua
biết bao nhiêu khó khăn, vất vả “bão táp mưa sa” mà vẫn hiên ngang, bất khuất,
mạnh mẽ. Nay hình ảnh cây tre lại được nhà thơ miêu tả bằng các từ láy “xanh
xanh”, “bát ngát”, gợi tả những hàng tre xanh mượt mà được trồng quanh lăng
giống như cả dân tộc ta đang bên cạnh Người để bảo vệ, canh giấc ngủ bình yên
cho Bác. Từ cảm thán "Ôi" thể hiện niềm cảm xúc ngỡ ngàng, ngạc nhiên tràn
đầy xúc cảm của tác giả khi phát hiện ra những điều đó: hàng tre - dân tộc -
chiến sĩ luôn sát cánh bên Người cả khi Người còn sống hay khi đã mất. Như
vậy, nhà thơ ra Bắc thăm Bác như là một đứa con từ phương xa, nay trở về thăm
nhà, thăm cha đầy xúc động, chân thành.
Nếu như ở khổ thơ đầu, nhà thơ gợi nhắc tới bao phẩm chất tốt đẹp của dân tộc
ta qua hình ảnh “hàng tre” thì đến khổ hai, nhà thơ tiếp tục thể hiện những xúc
cảm của mình trước những đoàn người vào lăng viếng Bác. Ở khổ hai, Viễn
Phương đã tạo nên hai cặp câu, mỗi cặp câu đều có sự sóng đôi của hình ảnh tả
thực và ẩn dụ. Hai câu thơ đầu, có hai hình ảnh mặt trời: “mặt trời” thứ nhất ở
câu đầu là mặt trời của tự nhiên, của vũ trụ; “mặt trời” thứ hai ở câu hai là để
chỉ Bác Hồ. Thực ra, việc ví Bác với mặt trời không phải là mới, trước Viễn
Phương đã có rất nhiều nhà thơ đã ví Bác với mặt trời. Tố Hữu đã từng có ý thơ:
“Người rực rỡ một mặt trời cách mạng
Mà Đế quốc là loại dơi hốt hoảng
Đêm tàn bay chập choạng dưới chân Người..."
Nhưng cái mới mẻ của Viễn Phương là đã kết hợp ẩn dụ với nghệ thuật nhân
hóa. Mặt trời của tự nhiên vốn đã đẹp, vốn đã rực rỡ chói lóa, ấy vậy mà vẫn

phải ngưỡng mộ trước vẻ đẹp tài năng và nhân cách của Hồ Chí Minh. Cảm
nhận về hai câu thơ này, giáo sư Trần Đình Sử trong bài "Lời người con miền
Nam ra thăm cha già dân tộc", đã viết: "Ví Bác với mặt trời là hình ảnh đã quen
nhưng so sánh mặt trời trên lăng với mặt trời trong lăng là một sáng tạo mới,
xuất thần, thoát sáo, chưa hề có. Mặt trời rất đỏ làm nhớ tới trái tim nhiệt huyết,
chân thành, trái tim thương nước, thương dân". Với việc ví Bác với mặt trời,
Viễn Phương vừa ca ngợi sự vĩ đại của Bác, vừa nhấn mạnh được tư tưởng ngời
sáng của Người, lại vừa thể hiện được lòng thành kính của nhân dân, của nhà
thơ đối với Bác Hồ.
Hai câu tiếp, nhà thơ miêu tả cảnh dòng người lần lượt vào lăng viếng Bác:
"Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân..."
Điệp từ "ngày ngày" diễn tả vòng thời gian tuần hoàn liên tục, ngày nào cũng
thế từng dòng người cứ lần lượt vào thăm viếng Bác. Bài thơ viết theo thể tám
chữ nhưng tới câu thơ cuối khổ hai, lại dôi ra thành chín chữ một dòng thơ, kết
hợp với dấu chấm lửng ở cuối câu thơ, làm cho nhịp thơ trở nên chậm lại, chứa
đầy cảm xúc và khiến cho khổ thơ như vẫn tiếp tục kéo dài ra hơn. Ở đây, tác
giả cũng sử dụng nghệ thuật ẩn dụ qua hình ảnh "dòng người" rất đẹp, đầy gợi
cảm. Đoàn người vào lăng viếng Bác khiến tác giả liên tưởng giống như một
tràng hoa và mỗi người là một bông hoa kết thành tràng hoa dâng lên Bác lòng
thương nhớ, kính yêu. Đồng thời người đọc còn nhận ra các sử dựng từ ngữ của
Viễn Phương rất độc đáo, đắc địa. Tác giả sử dụng từ "dòng người" chứ không
phải là "đoàn người", "hàng người", điều đó có tác dụng gợi lên sự tiếp nối trải
dài tới vô tận của những dòng người vào lăng. Cụm từ "đi trong thương nhớ"
gợi tả tình yêu thương và nỗi nhớ mong của nhân dân dành cho Bác, bao trùm
lên cả không gian và thời gian vô tận "ngày ngày". Đặc biệt, hình ảnh "bảy

mươi chín mùa xuân" là hình ảnh hoán dụ rất đẹp, mang ý nghĩa tượng trưng:
Bác Hồ với bảy mươi chín tuổi xuân đã sống một cuộc đời đẹp như những mùa
xuân và đã đem lại mùa xuân lớn cho quê hương, đất nước. Tóm lại, với hai câu
cuối khổ hai, nhịp thơ chậm, hình ảnh ẩn dụ đẹp, sáng tạo, từ ngữ giàu tính tạo
hình và biểu cảm, tác giả đã miêu tả nhưng dòng người vào lăng viếng Bác bằng
tất cả lòng thành kính, biết ơn sâu sắc.
Hòa theo dòng người vào lăng viếng Bác, khi trước di hài Bác, xúc cảm nghẹn
ngào của nhà thơ được đẩy lên cao hơn:
"Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền"
Nghệ thuật nói giảm nói tránh "giấc ngủ bình yên" có tác dụng giảm bớt sự đau
thương, mất mát của cả dân tộc khi Bác đã ra đi. Đồng thời cho thấy giấc ngủ
nhẹ nhàng, bình yên, thanh thản của Bác trong giấc ngủ ngàn thu. Hình ảnh
"vầng trăng sáng dịu hiền" là một hình ảnh đầy chất thơ, rất giàu sức gợi. Đây là
hình ảnh ẩn dụ gợi ta liên tưởng đến tâm hồn cao đẹp, trong sáng và những vần
thơ tràn ngập ánh trăng của Người. Qua những vần thơ về trăng của Bác, chúng
ta thấy tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, chất nghệ sĩ trong con người Hồ
Chí Minh. Cùng với mặt trời, hình ảnh vầng trăng đã hoàn thiện bức chân dung
Hồ Chí Minh trong tâm khảm mỗi người: chói lóa, rực rỡ, trong sáng, thanh cao,
hiền lương, thương mến.
Từ niềm xúc cảm nghẹn ngào chuyển sang niềm xót xa, đau đớn, tiếc nuối:
"Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim."

Hình ảnh "trời xanh" là hình ảnh ẩn dụ: khẳng định Bác còn sống mãi trong trái
tim của mỗi người dân Việt Nam, sự nghiệp và tư tưởng của Người trường tồn
mãi với thời gian, năm tháng như bầu trời xanh của vũ trụ, của tự nhiên. Dù
nhận thức được như thế nhưng lí trí không điều khiển được cảm xúc, tình cảm
xót thương không chấp nhận sự mất mát, ra đi mãi mãi của Người. Nỗi đau
được nhà thơ biểu hiện rất cụ thể, trực tiếp: "Mà sao nghe nhói ở trong tim!".
Cấu trúc tương phản " Vẫn ... mà" kết hợp với dấu chấm than ở cuối khổ thơ đã
diễn tả tình cảm thật chân thành, xót xa, đau đớn vô hạn trong đáy sâu tâm hồn
của một đứa con xa nhà, nay trở về chịu tang cha, đứng trước di hài của cha mà
nước mắt không ngừng rơi. Đây cũng là cảm xúc chung của biết bao nhiêu
người con khi Bác đã về với thế giới người hiền năm xưa: "Đời tuôn nước mắt,
trời tuôn mưa" (Bác ơi! - Tố Hữu).
Nếu như những khổ thơ trên, chúng ta thấy nhà thơ như cố gắng gượng kìm nén
cảm xúc, không muốn nước mắt tuôn rơi khi ngẫm tới sự ra đi vĩnh viễn của
Bác, nhưng đến khổ thơ cuối, khi sắp phải ra về, nhà thơ không còn đủ lí trí tỉnh
táo để kìm nén lòng mình lại nữa mà đã bật lên thành tiếng khóc nấc vỡ òa:
"Mai về miền Nam dâng trào nước mắt"
Nghĩ tới lúc phải tạm chia xa Bác, Viễn Phương không thể kìm giữ được lòng
mình. Lời thơ rất giản dị, mộc mạc, chân thành, tha thiết thể hiện niềm lưu
luyến, chẳng muốn chia xa.
Từ nỗi xúc động nghẹn ngào đó, nhà thơ cũng bộc lộ niềm ước nguyện cháy
bỏng của mình:
"Muốn là con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này."

Ba câu thơ cất lên với hình thức điệp từ, điệp ngữ "muốn làm" (ba lần) khiến
cho nhịp thơ trở nên nhanh, dồn dập có tác dụng diễn tả niềm khao khát mãnh
liệt, chân thành của nhà thơ. Những ước nguyện đã được nhà thơ liệt kê ra bằng
một loạt các hình ảnh rất đẹp, rất cụ thể: muốn làm con chim để cất cao tiếng
hót, muốn làm đóa hoa để đem lại hương sắc cho nơi Bác nằm, cũng như muốn
dâng lên Bác tất cả những gì tinh hoa nhất của mình để Bác bình yên, thanh
thản trong giấc ngủ ngàn thu.
Đặc biệt khép lại bài thơ là một ước nguyện thật đẹp, gây ấn tượng sâu sắc tới
người đọc: "Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này". Hình ảnh cây tre trung hiếu
khiến ta liên tưởng tới hình ảnh hàng tre ở khổ thơ đầu, việc lặp lại hình ảnh
như vậy đã tạo nên kết cấu vòng tròn rất chặt chẽ: mỗi người là một cây tre
trung hiếu thì cả dân tộc là hàng tre trung hiếu với Bác. Hình ảnh ẩn dụ "cây tre
trung hiếu" thể hiện lòng thành kính và trung thành vô hạn của nhà thơ với Bác.
Nhà thơ nguyện suốt đời đi theo con đường lí tưởng của Bác. Đây không chỉ là
ước nguyện của riêng nhà thơ mà cũng chính là ước nguyện chung của tất cả
mọi người, của cả dân tộc Việt Nam.
Bài thơ được viết theo thể tám chữ (có dòng bảy chữ, chín chữ), có sự kết hợp
giữa chất trữ tình và tự sự; giọng thơ biến đổi linh hoạt: lúc thì sâu lắng, tự hào,
khi thì xót xa, tiếc nuối, lúc lại khát khao mạnh mẽ, rất phù hợp với việc diễn tả
tình cảm, cảm xúc từ khi bắt đầu cho tới khi kết thúc cuộc viếng thăm... Tác
phẩm có sử dụng rất nhiều những hình ảnh sáng tạo, với hệ thống những hình
ảnh tả thực và biểu tượng (hàng tre, trời xanh, mặt trời, vầng trăng...) giàu giá trị
tạo hình và gợi cảm xúc. Đồng thời toàn bộ bài thơ rất giàu tính chất nhạc điệu
nên thi phẩm đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ thành bài hát và trở thành một
khúc ca đẹp về chủ tịch Hồ Chí Minh.
Trong cuốn "Đọc văn học văn", giáo sư Trần Đình Sử đã từng nhận xét về tác
phẩm "Viếng lăng Bác" của nhà thơ Viễn Phương: "Bài thơ tả lại một ngày ra

thăm lăng Bác, từ tinh sương đến trưa, đến chiều. Nhưng thời gian trong tưởng
niệm là thời gian vĩnh viễn của vũ trụ, của tâm hồn. Cả bài thơ bốn khổ, khổ nào
cũng trào dâng một niềm thương nhớ bao la và xót thương vô hạn. Bốn khổ thơ,
khổ nào cũng đầy ắp ẩn dụ, những ẩn dụ đẹp và trang nhã, thể hiện sự thăng hoa
của tình cảm cao cả, nâng cao tâm hồn con người. Viếng lăng Bác của Viễn
Phương là một đóng góp quý báu vào kho tàng thi ca viết về Chủ tịch Hồ Chí
Minh, lãnh tụ vĩ đại kính yêu của dân tộc ". Như vậy, đọc xong bài thơ, chúng ta
càng cảm thấy thấm thía hơn công lao và sự nghiệp, tư tưởng vĩ đại của Bác mãi
trường tồn bất diệt với thời gian năm tháng. Và người đọc cũng nhận thức ra
một điều cần phải có nghĩa vụ, trách nhiệm đối với sự phát triển của non sông,
đất nước, làm cho đất nước Việt Nam có thể "sánh vai với các cường quốc năm
châu" trên thế giới mà Bác đã từng gửi gắm cho thế hệ trẻ Việt Nam trong quá
khứ và mãi mãi về sau!.
Trong chương trình ngữ văn lớp 9, bài thơ khiến em cảm thấy ấn tượng và dành
nhiều tình cảm nhất đó là bài thơ “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương.
Nhà thơ Viễn Phương có tên thật là Phan Thanh Viễn, ông sinh năm 1928 tại
An Giang. Ông là nhà thơ với nhiều sáng tác ấn tượng và đi vào lòng bạn đọc.
Bài thơ “Viếng lăng Bác” được ông viết năm 1976, sau khi miền Nam được
hoàn toàn giải phóng, ông có dịp ra Hà Nội, đến viếng lăng Chủ tịch Hồ Chí
Minh. Bài thơ được in trong tập “Như mấy mùa xuân”. Bài thơ ca ngợi công ơn
của Bác Hồ đồng thời thể hiện lòng thương tiếc, kính yêu và biết ơn trước Bác -
niềm kính yêu vô bờ.
Bài thơ “Viếng lăng Bác” được nhận định là một trong những bài thơ viết về
Bác sâu sắc nhất. Bài thơ diễn tả niềm kính yêu, sự xót thương của nhà thơ đối
với lãnh tụ của dân tộc bằng ngôn ngữ tinh tế, cảm xúc nhất.

Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng”
Là những câu thơ đầu tiên của bài, mang một cảm xúc rõ rệt và khác biệt của
tác giả, cảm xúc xúc động của một người con ở xa trở về thăm Bác như nỗi
niềm của con cháu khi thăm lại mộ phần của người ruột thịt của mình. Viễn
Phương từ xa đã thấy lăng Bác - nơi an nghỉ của Bác trong làn sương, hàng tre
với sức sống mãnh liệt tự thân nó. Hàng tre xanh như tâm hồn người Việt Nam,
dáng đứng của người Việt Nam trước phong ba, bão táp vẫn hiên ngang đứng
thẳng, như dáng đứng con người Việt Nam.
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”
Bác được yên nghỉ trong lăng, Bác nằm đó, như vẫn dõi theo từng bước đi của
dân tộc. Hình ảnh “Mặt trời” được nhắc đến hai lần, nhà thơ đã cố tình đặt hai
hình ảnh đó cạnh nhau, bổ sung nghĩa cho nhau làm đoạn thơ thêm ý nghĩa hơn.
Hai câu thơ sóng đôi với nhau, hô ứng và bổ sung nghĩa cho nhau. Một mặt trời
tự nhiên ngoài đời thực, rực rỡ, vĩnh hằng vẫn “Ngày ngày” chiếu sáng, vẫn tỏa
hơi ấm cho mọi vật. Đặc biệt hơn khi tác giả đặt mặt trời thực và mặt trời ẩn dụ
trong lăng, vẫn luôn tỏa hơi ấm của mình để sưởi ấm mọi người dân Việt Nam.
Mặt trời ấy cũng chiếu sáng, cũng tự mình chiếu sáng. Màu sắc “rất đỏ” làm cho
câu thơ về mặt ngữ nghĩa thêm sâu sắc, ấn tượng hơn.

Bác Hồ với dân tộc Việt Nam như một vị lãnh tụ, một vị cha già đã là người có
công rất lớn với dân tộc. Những người con như Viễn Phương vẫn nhập vào
dòng người ngày ngày đến viếng Bác, mang một sự thành kính nhất, nghiêm
trang nhất. Dòng người cứ thế một đông đúc kết thành tràng hoa dâng Bác.
Tràng hoa ấy bao gồm muôn vạn hoa tươi thơm ngát hương. Mỗi bông hoa một
vẻ, một sắc, một hương kết thành những tràng hoa dâng lên Người. Tràng hoa
ấy hữu hình hoặc vô hình dâng lên Bác một sự biết ơn vô bờ bến.
Bác Hồ - một lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, sự hi sinh của Bác là biết bao sự biết ơn
của dân tộc đối với Bác. Bác tuy đã đi xa nhưng sự vĩnh hằng và bất diệt luôn
tồn tại. Bác đã đi xa nhưng nằm trong lăng trông Bác vẫn như chỉ đang ngủ một
giấc bình yên.
“Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này”
Khổ thơ cuối là cảm xúc, là nỗi niềm của tác giả trước sự hi sinh của Bác, nhà
thơ nói lên khát vọng không chỉ của riêng tác giả mà còn nói lên khát khao ước
vọng của dân tộc, muốn làm con chim để hót vui bên lăng Bác hay muốn làm
đóa hoa tỏa hương cho đời, tỏa hương bên cạnh nơi Bác yên nghỉ. Khổ thơ đã

bày tỏ cảm xúc của tác giả trước lăng Bác, trước sự hi sinh của Bác. Sự hi sinh
ấy của Bác là một mất mát lớn của dân tộc, xong con người không tránh khỏi
quy luật sinh - lão - bệnh - tử.
Bằng những từ ngữ giản dị, đặc biệt là tấm lòng yêu thương kính trọng trước vị
lãnh tụ vĩ đại của cả dân tộc. “Viếng lăng Bác” đã mang đến cho người đọc
những cảm xúc bâng khuâng trước nơi an nghỉ của vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Từ chiến trường miền Nam, nhà thơ Viễn Phương đã mang theo tình cảm của
bao con dân miền Nam ra viếng lăng Bác, đây như là cuộc hồi hương của thi sĩ
về gốc gác, về vùng miền, về quê hương của chính mình. Nhà thơ Viễn Phương
mang đến một tình cảm dạt dào, một sự xúc động của người con trước nơi an
nghỉ của vị lãnh tụ dân tộc kính yêu.
Viết về Bác luôn là một đề tài quen thuộc trong thơ ca Việt Nam. Riêng trong
thơ, ta đã cảm nhận được ở Tố Hữu, Minh Huệ… và lần này thì ở Viễn Phương.
Thơ Viễn Phương có một phong cách độc đáo: vừa giàu chất liệu tâm trạng vừa
giàu chất suy tưởng, vừa hiện thực vừa trữ tình, vừa hồn nhiên vừa mơ mộng…
nghĩa là những cung bậc khác nhau, pha trộn vào nhau. Sự đa dạng này phản
ánh tính phong phú của đối tượng được tái hiện ở trong thơ. Hồ Chí Minh vừa
lớn lao vừa bình dị biết nhường nào. Vì thế, nhà thơ dường như không thể nào
làm khác. Mạch cảm hứng toàn bài dựa trên trục thời gian hình thành một thứ
nhật ký, một cuộc viếng thăm cũng là một cuộc hành hương về nơi cội nguồn.
Khổ đầu của bài thơ - cảm nhận đầu tiên là cái bỡ ngỡ, vừa lạ vừa quen:
"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác"

Câu thơ không nói gì nhiều, nhưng vì sao đọc lên nghe cứ rưng rưng. Miền
Nam là mảnh đất cha ông xưa đi mở cõi, trong chiến tranh là mảnh đất "đi trước
về sau" muôn vàn gian khổ. Trong hai cuộc chiến tranh giữ nước, miền Nam là
một bức thành đồng. Nửa thế kỷ chiến đấu và hy sinh phải chăng không ngoài
mục tiêu duy nhất: đất nước độc lập, Nam - Bắc một nhà. Khát khao đầy tính
chất ngưỡng vọng ấy là gì, nếu không phải là hướng về đất Bắc, trái tim của cả
nước. Vì vậy, khi đã đặt chân lên mảnh đất thiêng liêng, cảm xúc của nhà thơ -
đại diện cho những đứa con ở xa không khỏi ngỡ ngàng như bước vào một giấc
mơ tưởng chừng không có thực. Câu thơ thật vui mừng khôn xiết lại vừa thật
xót xa. Một cái gì như kìm nén bỗng oà ra tức tưởi. Hai mảnh đất, hai địa đầu
đất nước đã được nối liền bằng cuộc hành hương. Hình ảnh nhà thơ gặp gỡ đầu
tiên khi ra thăm lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh là hàng tre quen thuộc đến nao lòng.
Một chữ "đã" trong câu "Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát". "Đã" là cái cử
chỉ thân yêu, một hành động "tay bắt mặt mừng" vội vã dù được thực hiện bằng
một thứ tiếng nói vô ngôn. Chất suy tưởng trong thơ từ cảm xúc rất thực này mà
cất cánh:
“Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Một từ cảm thán đứng đầu câu đã mở ra bao tầng cảm nghĩ. Màu xanh của tre,
trúc chi là một chuyện thường tình, nhưng một linh hồn Việt Nam, một cốt cách
Việt Nam đã in trọn vẹn dấu ấn của mình vào đó. Đằng sau cái sương khói mơ
hồ thực ảo (trong sương) thấp thoáng một dáng đứng Việt Nam, một dáng đứng
của bốn nghìn năm dựng nước "Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng". Bền bỉ, dẻo
dai, vĩnh hằng bất biến là những phẩm chất riêng chỉ dân tộc này mới có?
Không khí của bài thơ được tạo ra bởi một nét cảm động mà bâng khuâng, xao
xuyến tận đáy lòng. Phải là những con người bất khuất, trung kiên vào sống ra

chết như thế nào trong cuộc tử sinh dữ dội mới có thể xúc động trước một hàng
tre mà những kẻ vô tâm ít người để ý.
Hai khổ thơ tiếp theo - phần chính của bài là sự bàng hoàng chiêm ngưỡng: Hồ
Chí Minh vĩ đại mà giản dị đến không ngờ, về sự vĩ đại của Người, có thể so
sánh với trăng sao, nghĩa là thuộc về vũ trụ. Nhưng cái sáng mà trăng sao toả ra
không đủ sức ấm cho sự sống muôn loài mà phải là ánh sáng của mặt trời. Và tứ
thơ bỗng nhiên, bất ngờ xuất hiện, xuất hiện rất kịp thời phù hợp với cảm nghĩ
của nhà thơ:
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.”
Phép đối (ở đây là đối xứng) tưởng như đã cũ, nhưng ở trong văn cảnh này,
không còn một cách nói nào thích hợp hơn. Vũ trụ có mặt trời, dân tộc ta cũng
có một mặt trời riêng là Hồ Chí Minh. Sự tương xứng và song hành trong thực
tế và trong tâm tưởng đã diễn ra cùng một lúc. Hồ Chí Minh vĩ đại biết bao
nhiêu, làm cách nào có khả năng nói hết? Tuy thế, cũng có sự khác nhau: cái
vĩnh hằng của mặt trời thiên nhiên là im lặng, vô hồn, còn cái vĩnh cửu của "mặt
trời trong lăng" thuộc về con người, thuộc về sự sống. Giữa những con người
này, sự sống này, một chân lý đang được chứng minh: sự trường tồn của một cá
thể trong cái hữu hạn nhân sinh là "bảy mươi chín mùa xuân" ngắn ngủi. Khổ
thơ nói về "mặt trời trong lăng", câu thơ có ý nghĩa triết học sâu xa: Những hào
kiệt, anh linh không thể chết nếu lấy tiêu chí về sự bất tử của linh hồn.
Bảy mươi chín tuổi của Hồ Chí Minh là "bảy mươi chín mùa xuân" và cuộc đời
quanh Người, cũng là những tràng hoa, nghĩa là một mùa xuân ríu rít quây quần.
Nghĩa hẹp và nghĩa rộng của hình tượng thơ cứ hồn nhiên lan toả bới hương vị
đầm ấm ngọt ngào nhằm tôn vinh một con người mà giờ đây đã trở thành tất cả.
Bác là tất cả, nhưng Bác cũng là một con người bình thường như tất cả chúng ta:

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền."
Gam màu của mạch thơ từ chói lọi, rực rỡ ớ khổ thơ trên đã chuyển hướng, trở
nên dịu dàng mềm mại ở khổ sau, mở ra một tầng cảm nghĩ mới. Người gắn bó
với thiên nhiên, nhất là với trăng thì giờ đây trăng vẫn chung thuỷ với Người. Ý
thơ của Viễn Phương gợi nhớ đến bao nhiêu câu thơ rất đẹp về trăng của Hồ Chí
Minh : "Tiếng suối trong như tiếng hát xa - Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa"…
Hồ Chí Minh giờ đã đi xa, có trăng bầu bạn, chung thuỷ vỗ về. Nhưng ngay sau
đó một ý nghĩ cảm thương xuất hiện :
“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!”
Ở đây tồn tại một nghịch lí: Hồ Chí Minh trong lịch sử dân tộc ta, với nhân dân
ta vốn là vĩ đại. Nhưng ngay khi trở thành vĩ đại, Hồ Chí Minh vẫn là một con
người bình thường, nghĩa là cũng có một số phận riêng. Cảm giác “nghe nhói ở
trong tim” của Viễn Phương là cảm giác rất thực với tư cách giữa con người với
con người, nghĩa là bình đẳng như nhau trước lượng trời hạn hẹp. Điều đó nói
lên Hồ Chí Minh dù vĩ đại, Hồ Chí Minh vẫn là con người. Và chính vì là con
người, Hồ Chí Minh càng trở nên vĩ đại.
Khổ cuối của bài thơ, về hình tượng có sự đối ứng với khổ thơ đầu: hai địa danh
(miền Nam) và hai hình ảnh (cây tre) được lặp lại nhằm hoàn tất một cuộc hành
hương, nhưng ý nghĩa tinh thần thì đã khác. Trở về nơi đã ra đi, từ nơi vừa đến
là nước mắt tràn ngập hàng mi (thương trào nước mắt) và hàng tre gặp gỡ đã
nâng cấp thành một biểu trưng về tính cách, về nhân phẩm con người, thành
“cây tre trung hiếu”. Nguyện vọng hoá thân của nhà thơ là trong cảm xúc dâng
trào ấy :

“Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây”
Giọng thơ trầm lắng xuống, nhưng nguyện vọng rất thiết tha lại nghèn nghẹn
không nói nên lời đang cất lên cái tiếng nói vô thanh của nó. Mà cái nguyện
vọng kia mới khiêm nhường, nhỏ bé biết chừng nào ? Một giọng chim ca, một
đóa hoa lặng lẽ tỏa hương nghĩa là giống như lúc Hồ Chí Minh sinh thời "Xem
sách chim rừng vào cửa đậu/Phê văn hoa núi ghé nghiên soi" (Tặng cụ Bùi
Bằng Đoàn). Sự thành kính đến nghiêm trang đầy xúc động của nhà thơ một lần
nữa nhằm tôn vinh một con người mà linh hồn như còn phảng phất nơi đây
trong sương, trong nắng. Đồng thời nó cũng làm nhiệm vụ hoàn tất bài thơ với
niềm tiếc thương và kính yêu vô hạn. Có thể nói bài thơ là một thứ tiếng lòng
giản dị, hồn nhiên mà âm vang của nó còn làm thổn thức lòng người mãi mãi.
Bác Hồ mất đi là một sự kiện lớn làm xúc động muôn triệu trái tim Việt Nam và
thế giới, làm cảm động cả đất trời: “Trời tuôn nước mắt, đời tuôn mưa”. Hầu
như nhà thơ nào cũng làm thơ khóc Bác, viếng Bác. Trong đó có nhà thơ Viễn
Phương với bài “Viếng lăng Bác”.
Bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương không chỉ là một bài thơ viếng hay
khóc Bác bình thường. Bác mất năm 1969. Mùa xuân 1975 đất nước mới thống
nhất, năm 1976 Viễn Phương mới tới viếng lăng Người. Như vậy là viếng Bác,
khóc Bác cũng là thăm Bác. Cả ba nhập vào một chuyến đi. Một chuyến hành
hương mà đồng bào chiến sĩ miền Nam chờ đợi, mong mỏi và chiến đấu trong
suốt mấy chục năm trường.
Mở đầu bài thơ, tác giả tự giới thiệu: “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”.
Cách xưng hô thật hồn nhiên mà tha thiết. Bác là cha cho nên mới xưng con.

Nhưng con ở miền Nam lại mang một sắc thái thiêng liêng - đứa con xa vắng
mặt ngày cha mất. Miền Nam là nơi đi trước về sau, nơi Bác Hồ hằng mong nhớ.
“Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà. Miền Nam mong Bác nỗi mong cha”
Từ xa, nhà thơ vừa nhìn thấy hàng tre đã biết bao xúc động:
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”
Với từ con, với hình ảnh hàng tre, nhà thơ dã tạo nên một không khí thật thân
thương gần gũi và thiêng liêng nơi lăng Bác.
Không gian quanh lăng Bác trở thành một không gian đặc biệt thương nhớ.
Không gian thương nhớ ấy như là bất tận với thời gian, được láy đi láy lại bằng
chữ ngày ngày. Dòng thời gian liên tục. Dòng người cũng như không ngừng
nghỉ. Người mang hoa, người kết thành hoa dâng lên bảy mươi chín mùa xuân,
dâng lên một cuộc đời chiến đấu hi sinh vì dân vì nước. Tình cảm với Bác được
nén lại ở khổ thơ đầu được bày tỏ kín đáo qua cách dùng ẩn dụ: “Thấy một mặt
trời trong lăng rất đỏ”. Ví Bác với mặt trời, nhà thơ muốn khẳng định Bác chính
là ánh sáng chỉ đường cho nhân dân Việt Nam.
Nhưng đến khổ thơ thứ ba thì tình cảm mới bộc lộ một cách trực tiếp. Đó là tình
thương, nỗi đau được bộc phát khi nhìn thấy Bác nằm trong lăng: “Mà sao nghe
nhói ở trong tim”. Đây là cái giật mình thảng thốt. Tất nhiên, trong nhận thức lý
trí nhắc ta Bác vẫn còn sống mãi. Nhưng đây là nỗi đau nhói lên từ đáy sâu trái
tim. Bác mất thật rồi. Bác không thể gặp mặt những người con miền Nam mà
người hằng mong nhớ.
Khổ thơ cuối là cảm xúc trước khi ra về:

Nghĩ đến ngày mai về miền Nam, nỗi thương nhớ làm trào rơi nước mắt.Không
phải rưng rưng, rơm rớm, mà là trào. Một cảm xúc dâng trào mãnh liệt. Tình
thương xót như nén giữa tâm hồn làm nảy sinh bao ước muốn. Ước muốn làm
con chim hót quanh lăng bác để lại chút vui tươi nhí nhảnh bên một con người
đã hy sinh cả gia đình tình riêng vì đất nước. Ước muốn làm đóa hoa tỏa hương
quanh lăng. Một làn hương như thực như hư đâu đây thoang thoảng. Ước muốn
làm cây tre trung hiếu quanh lăng để canh giấc ngủ cho người. Tất cả mọi ước
muốn đề quy tụ vào một điểm là muốn được gần Bác mãi mãi, không rời xa.
Tóm lại, với những hình ảnh ẩn dụ giàu ý nghĩa, với giọng thơ nghiêm trang
thành kính, với cảm xúc hết sức chân thành, nhà thơ viễn Phương đã nói hộ cho
mọi người nỗi xúc động thiêng liêng, lòng biết ơn vô hạn đối với Bác Hồ - vị
cha già của dân tộc.
Viếng Lăng Bác của Viễn Phương là một trong những bài thơ vô cùng xúc động.
Bài thơ ra đời trong khoảnh khắc xúc động, bài thơ là tấm lòng thành kính xót
thương biết ơn vô hạn của nhà thơ cũng như đồng bào miền Nam đối với vị lãnh
tụ, người cha già kính yêu dân tộc.
Lần đầu tiên nhà thơ được ra miền Bắc viếng Bác khi vào lăng viếng Bác.

Câu thơ chất chứa biết bao tình cảm con người ra thăm lăng Bác. Lời thơ còn ẩn
chứa nỗi niềm ra thăm Bác nào ngờ ngày hội thống nhất non sông Bác không
còn nữa, nhà thơ không nói viếng mà nói thăm bởi không muốn nghĩ rằng Bác
đã đi xa. Mọi người về thăm Bác - thăm cha là lẽ tự nhiên. Ấn tượng đậm nét
đầu tiên về cảnh quan nơi Bác nghỉ là hàng tre bát ngát trong sương sớm biết
bao sức sống.
Xa xa nổi bật là hàng tre bát ngát một hình ảnh thân quen ở đâu tại Việt Nam
cũng thấy. Tre kiên cường bất khuất, tre biểu tượng đẹp của con người Việt
Nam dẻo dai bền bỉ kiên cường trước mọi phong ba bão táp lửa đạn kẻ thù. Tre
kiên định anh hùng nay lại đứng bên Người bảo vệ cho Người yên giấc, nỗi xúc
động trào dâng khiến nhà thơ thốt lên:
"Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam"
Thể hiện sự thiêng liêng thành kính tự hào bởi từ lâu cây tre - Hồ Chí Minh đã
có mối quan hệ nội tại gắn bó và thống nhất trở thành biểu tượng quen thuộc với
nhân dân thế giới.
Khổ hai có hai câu đối xứng chứa hai hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ. Hình
ảnh thực là hình ảnh mặt trời thiên nhiên rực rỡ vĩnh hằng, và hình ảnh ẩn dụ
mặt trời trong lăng rất đỏ là Bác. Nếu mặt trời của thiên nhiên đem lại ánh sáng
hơi ấm sự sống cho muôn loài thì Bác Hồ là mặt trời đem lại sự đổi thay dân tộc.
Hai hình ảnh sánh đôi soi chiếu tỏa sáng cho nhau. Cũng như vậy nhà thơ lấy
hình ảnh thật của đoàn người. Hằng ngày nối đuôi nhau thành hình ảnh "Đi
trong thương nhớ, kết tràng hoa" các so sánh vừa đẹp vừa lạ. Đoàn người kết

thành dây hoa bất tận dâng người 79 mùa xuân. Cách dùng từ tinh tế và hình
ảnh đẹp diễn tả tình cảm nhớ thương cũng như của nông dân Việt Nam miền
Nam với Bác.
Nhà thơ diễn tả cảm xúc xót thương khi vào tới bên trong lăng. Khung cảnh
trang nghiêm yên tĩnh như liên kết cả không gian thời gian và người nằm đó
thanh thản bình yên.
"Bác nằm trong giấc ngủ bình yên"
Hình ảnh Bác "giấc ngủ bình yên, giữa một vầng trăng sáng dịu hiền" câu thơ
thực và mộng gợi nhiều liên tưởng. Từ hình ảnh vầng trăng liên tưởng tới thơ
Bác nhiều bài tràn ngập ánh trăng. Với hình ảnh trăng nhà thơ còn muốn tạo ra
một hình ảnh kì vĩ Bác - Mặt trời - Vầng trăng - Trời xanh. Nếu mặt trời là biểu
tượng của ánh sáng lí tưởng thì vầng trăng lại là tâm hồn trong sáng cao đẹp là
tình yêu thương dịu hiền của Bác với mọi người. Vẫn biết Bác sống mãi với
nhân dân đất nước như mặt trời, vầng trăng, bầu trời xanh nhưng sao vẫn nghe
nhói đau trong tim. Nỗi đau trước một sự thật không khác được là Bác đã đi xa.
Cảm xúc dâng trào sau phút giây ngắn ngủi ở bên Người, ngày mai trở về miền
Nam, những nguyện ước chân thành lại trào lên trong tâm hồn nhà thơ:
Thương trào nước mắt đó là một tình cảm rất thực không chỉ ở nhà thơ mà bất
cứ ai đến viếng Bác. Nước mắt không phải rưng rưng mà trào ra đó là cảm xúc
mãnh liệt chính từ cảm xúc nhớ thương vô hạn ấy mà lời thơ trở lên dứt khoát

diễn tả bao ước muốn "Muốn làm chim hót, hoa tỏa hương, cây tre". Mọi ước
muốn của nhà thơ đều quy tụ một điểm là mong được gần Bác. Bước chân trở
về miền Nam mà lòng biết bao lưu luyến nhớ thương, hình ảnh cây tre tái hiện
khép kín, bài thơ như một sự hô ứng khiến kết cấu bài thơ chặt chẽ giàu cảm
xúc giàu ý nghĩa.
Bài thơ "Viếng Lăng Bác" đã để lại cho bạn đọc rất nhiều cảm xúc sâu lắng và
thiết tha. Với nhiều hình ảnh ẩn dụ vô cùng độc đáo và những biện pháp tu từ
đặc sắc, nhà thơ Viễn Phương đã thể hiện một hồn thơ rất riêng. Qua bài thơ
Viếng Lăng Bác, Viễn Phương đã thay mặt nhân dân miền Nam nói riêng và
toàn thể nhân dân cả nước nói chung dâng lên Bác những nỗi niềm cảm xúc
chân thành, sự tôn kính thiêng liêng. Bài thơ vẫn sẽ tiếp tục sống trong lòng
người đọc và gợi nhắc cho những thế hệ mai sau kế tục thành quả rực rỡ của
cách mạng một cách sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của một người vĩ
đại mà vô cùng giản dị - Hồ Chí Minh, người đã sống trọn một đời tươi đẹp.
Viếng lăng Bác của Viễn Phương được sáng tác năm 1976 ngay sau khi kháng
chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi, tác giả cùng đoàn đại biểu miền Nam ra
thăm lăng Bác. Bài thơ là những lời xúc động nghẹn ngào của người con thăm
vị cha già của dân tộc. Tác phẩm không chỉ gửi gắm tâm trạng của riêng tác giả
mà đó còn là tấm lòng của biết bao con người, bao thế hệ Việt Nam.
Câu thơ vang lên thật thân thương và gần gũi, là “con” chứ không phải bất cứ
đại từ xưng hô nào khác. Cách lựa chọn từ của tác giả thật tinh tế mà cũng thật
giàu cảm xúc, diễn tả được sự yêu thương, gần gũi như những người thân trong
gia đình. Tác giả ra thăm Bác cũng giống như những người con ra thăm cha sau

bao năm xa cách. Ngoài ra, Thanh Hải cũng tỏ ra là người hết sức tinh tế khi sử
dụng từ “thăm” chứ không phải “viếng”, cách nói giảm nói tránh làm giảm bớt
những đau thương, mất mát, nhưng dẫu vậy cũng không thể giấu nổi nỗi đau
đớn, xót xa.
Bước chân vào lăng, điều tác giả ấn tượng nhất chính là không gian của những
hàng tre xanh rì, bát ngát. Nhưng tác giả không chỉ dừng lại ở hàng tre tả thực
ấy mà còn liên tưởng đến dân tộc Việt Nam: “Ơi hàng tre xanh xanh Việt Nam/
Bão táp mưa sa vẫn đứng thẳng hàng”. Đó chính là phẩm chất của con người
Việt Nam đã được nhiều tác giả nói đến: “Vào đâu tre cũng sống, ở đâu tre cũng
xanh tốt. Dáng tre vươn mộc mạc, màu tre tươi nhũn nhặn. Rồi tre lớn lên, cứng
cáp, dẻo dai, vững chắc. Tre trông thanh cao, giản dị, chí khí như người” - Thép
Mới hay “Ở đâu tre cũng xanh tươi/ Cho dù đất sỏi đá vôi bạc màu” - Nguyễn
Duy. Con người Việt Nam dũng cảm, kiên cường vượt qua mọi khó khăn, sóng
gió để đi đến thành công.
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”
Câu thơ có hai hình ảnh mặt trời sóng đôi: hình ảnh mặt trời trong câu thứ nhất
là mặt trời của tự nhiên, đem lại sự sống cho muôn loài, hình ảnh mặt trời này
được nhân hóa “đi qua trên lăng” để ngắm nhìn, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của “mặt
trời trong lăng rất đỏ”. Sử dụng biện pháp ẩn dụ, mặt trời trong lăng chính là
biểu tượng cho Bác Hồ. Bác đem lại ánh sáng, sự sống cho dân tộc Việt Nam,
Bác đã đưa dân tộc ta thoát khỏi ách nô lệ cực khổ, tối tăm để đến với cuộc sống
mới làm chủ vận mệnh, làm chủ đất nước. Dùng hình ảnh “mặt trời” để nói về
Bác chính là để ca ngợi tấm gương đạo đức sáng ngời cũng như công lao vĩ đại
của Bác với toàn thể dân tộc Việt Nam. Thông qua hình ảnh ẩn dụ tác giả vừa

khẳng định sự vĩ đại, bất tử của Bác đồng thời thể hiện lòng biết ơn, ngưỡng mộ
của tác giả nói riêng và của nhân dân nói chung với Bác.
Trước tấm lòng, sự cống hiến của Bác “dòng người” ngày ngày vẫn kính cẩn
nghiêng mình, đem tấm lòng chân thành viếng Bác. Hình ảnh “tràng hoa” là
một hình ảnh đẹp về dòng người vào viếng lăng Bác. Mỗi con người tựa như
một bông hoa, họ đem những gì đẹp đẽ nhất trong cuộc đời mình với tấm lòng
thành kính và tiếc thương vô hạn kính dâng lên Bác. Ở đây tác giả sử dụng kính
dâng “bảy mươi chín mùa xuân” cho thấy Bác đã sống một cuộc đời tươi đẹp
như mùa xuân và làm nên mùa xuân cho đất nước. Cách nói đó đã gián tiếp
khẳng định sự sống bất tử của Bác trong lòng mọi người.
Càng đến gần Bác, tác giả càng nghẹn ngào, xúc động: “Bác nằm trong giấc ngủ
bình yên/ Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền/ Vẫn biết trời xanh là mãi mãi/Mà
sao nghe nhói ở trong tim”. Sau bao nhiêu năm bôn ba Bác đã yên nghỉ, ngủ
một giấc ngủ bình yên, thanh thản trong không khí trang nghiêm, yên tĩnh bầu
bạn với người bạn tri kỉ: ánh trăng. Để rồi sau đó, không thể kìm nén cảm xúc,
tác giả bật lên lời cảm thán, nhường chỗ cho nỗi đau không thể giấu kín. Hình
ảnh ẩn dụ “trời xanh” lại một lần nữa khẳng định tuy Bác đã ra đi nhưng Người
đã hóa thân vào thiên nhiên, đất trời, vẫn sống mãi với non sông đất nước. Mặc
dù vẫn biết là như thế nhưng tác giả vẫn không thể giấu nổi nỗi lòng mình: nỗi
đau quặn thắt, tê tái trong sâu thẳm tâm hồn Viễn Phương.
Giây phút được gặp Bác quả thật quá ngắn ngủi, giờ phút chia tay lại một lần
nữa khiến tác giả thổn thức, cảm xúc dâng trào, vỡ ra thành những giọt nước
mắt: “Mai về miền Nam thương trào nước mắt”. Câu thơ như một tiếng khóc
thổn thức, nức nở, dù đã cố kìm nén nhưng không thể, Viễn Phương bịn rịn, lưu
luyến, không muốn rời xa. Ba câu thơ cuối là những nguyện ước giản dị mà hết
sức chân thành của tác giả. Điệp ngữ “muốn làm” được nhắc lại ba lần cùng
phép liệt kê tạo âm hưởng dồn dập, thể hiện khát vọng chân thành, mãnh liệt

của Viễn Phương. Ông muốn là con chim cất cao tiếng hót, làm đóa hoa tỏa
hương thơm ngát và làm cây tre ngày ngày canh giữ giấc ngủ bình yên cho Bác.
Bài thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi mà giàu sức gợi. Tác giả sử dụng linh
hoạt các biện pháp ẩn dụ, hoán dụ: mặt trời, cây tre… diễn tả tấm lòng thành
kính của tác giả với Bác Hồ. Giọng điệu vừa chân thành, trang nghiêm nhưng
cũng hết sức sâu lắng, tha thiết. Hình ảnh thơ đa dạng, phong phú, không chỉ
mang ý nghĩa tả thực mà còn mang ý nghĩa biểu tượng, làm cho bài thơ trở nên
sâu sắc hơn.
Bằng lớp ngôn từ đẹp đẽ, chân thành tác giả đã thể hiện tình cảm tha thiết không
chỉ của riêng ông mà còn là của toàn thể dân tộc Việt Nam trước vị lãnh tụ, vị
cha già của dân tộc Việt Nam. Qua đó, tác giả còn khám phá, ngợi ca những
phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam: kiên cường, bền bỉ, ân nghĩa, thủy
chung.
Bác Hồ - người anh hùng, một người con vĩ đại của dân tộc. Cả cuộc đời người
đã cống hiến hết sức mình vì nhân dân,vì đất nước… Để rồi khi người ra đi, đã
để lại cho nhân dân sự tiếc thương vô hạn. Bác ra đi là điều mất mát lớn nhất
của dân tộc, là nỗi đau của hàng vạn trái tim Việt Nam. Những bài thơ, lời hát ra
đời viết về nỗi thương nhớ, xót xa Người gây niềm xúc động mãnh liệt. Nổi bật
hơn cả có lẽ là thơ "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương. Nhà thơ đã bày tỏ sự
kính trọng, biết ơn và nỗi niềm thương tiếc, đau xót qua từng dòng thơ.
Mở đầu bài thơ là lời thông báo của nhà thơ:

Viễn Phương đã xưng "con" đầy thân thương mà gần gũi, tha thiết. Nhà thơ đã
dùng từ "thăm" để giảm đi sự đau buồn nhưng ta vẫn thấy sự đau buồn của cảnh
sinh li tử biệt. Phải yêu thương, kính trọng biết bao mới xưng hô thân thiết như
thế. Qua đó ta thấy được sự gần gũi, tình cảm của Bác với nhân dân như ruột
thịt.
"Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam Nam
Bão táp mưa sa vẫn thẳng hàng"
Màu tre xanh là hình ảnh thân thuộc của làng quê Việt Nam, trên xanh dũng
cảm, kiên cường, dẫu đất cằn sỏi đá vẫn vươn mình cứng cỏi. Hình ảnh "bão táp
mưa sa" vẫn thẳng hàng" đã cho ta thấy được sự kiên cường, anh dũng, thanh
cao của chính con người Việt Nam trước khó khăn, giông bão. Quanh lăng Bác
là những hàng tre "xanh xanh","bát ngát" như những đứa con của dân tộc Việt
Nam đang bảo vệ, canh giữ cho Người. Dù là lúc sống hay khi đã mất thì những
người con Việt Nam vẫn luôn ở bên Người.
Ở khổ thơ thứ hai, nhà thơ thể hiện cảm xúc của mình trước đoàn người vào
lăng:
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân...."
Ở hai câu thơ đầu có hai hình ảnh của mặt trời. Mặt trời thứ nhất là mặt trời tả
thực của thiên nhiên. Mặt trời thứ hai là hình ảnh ẩn dụ cho Bác Hồ. Mặt trời rất
đỏ tượng trưng cho sự sáng chói, sống mãi của Người. Bác là Người đã soi lối,
chỉ đường đưa dân tộc đến với độc lập, tự do. Bằng hình ảnh mặt trời ở cả hai

câu thơ, tác giả muốn nói: "Bác Hồ là mặt trời đẹp nhất và luôn sống mãi trong
tim của người dân Việt Nam". Qua đó, phải chăng con đường cách mạng của
Người như chính ánh mặt trời đẹp đẽ, rực rỡ mang lại cả nguồn sống cho dân
tộc. Đồng thời, bày tỏ tấm lòng thành kính, trân trọng của nhà thơ, của nhân dân
với sự cao quý của Người. Ngày ngày, luôn có những dòng người lần lượt vào
thăm Bác. Hình ảnh dòng người viếng lăng Bác được ví như tràng hoa dâng lên
tặng Người, dâng lên Bác tình yêu, sự biết ơn và kính trọng những gì xinh đẹp
nhất, tươi tắn nhất. "Bảy mươi chín mùa xuân" là hình ảnh hoán dụ đầy đẹp đẽ,
Bác đã sống cuộc đời 79 mùa xuân cống hiến và hi sinh hết mình vì dân, vì
nước. Một cuộc đời thật đẹp đẽ và ý nghĩa, một cuộc đời vì mọi cuộc đời.
Khi vào trong lăng viếng Bác, cảm xúc của tác giả lên tới cao trào:
Tác giả sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh đã giúp giảm đi sự đau thương
mất mát của nhân dân cả nước: "Vầng sáng dịu hiền" như chính tâm hồn cao
đẹp, trong sáng của Người, như chính trái tim bao dung, nhân ái của Người.
Trong trái tim mỗi người Việt Nam, Bác mãi mãi là "trời xanh", là nguồn sống,
niềm tin bất diệt. Dù biết Bác sẽ mãi sống trong trái tim mỗi người nhưng vẫn
mất mát, đau thương trước sự ra đi của Người. Câu thơ "mà sao nghe nhói ở
trong tim" đã cho ta thấy được tình cảm sâu sắc, đau đớn của tác giả nói riêng
và cả dân tộc nói chung.

Nếu như ở cả ba khổ thơ đầu, tác giả cố kìm nén cảm xúc nơi sâu thẳm đáy lòng
thì đến với khổ thơ cuối, khi sắp phải chia xa người, lòng lại nặng trĩu, cảm xúc
chợt tuôn trào:
"Mai về miền Nam dâng trào nước mắt"
Xa Bác, làm sao không buồn, không luyến tiếc cơ chứ. Vừa mới đến với Bác
thôi nhưng vì một lẽ nào đó mà phải chia tay, cảm giác thật bịn rịn khó tả. Tác
giả còn bộc bạch niềm mong muốn, khát vọng của mình:
"Muốn là con chim hót quanh lăng Bác
Điệp ngữ "muốn làm" được nhắc tới ba lần vừa thấy được sự gấp gáp, sự khát
khao mãnh liệt của nhà thơ. Chỉ muốn làm con chim nhỏ để cất tiếng hót quanh
Bác mỗi ngày, muốn làm đóa hoa để tỏa hương thơm ngát, để tô sắc thắm cho
nơi đây. Và lời ước nguyện cuối cùng của tác giả:
"Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"
Mỗi người là một cây tre trung hiếu với Bác, thì cả hàng tre là cả dân tộc trung
hiếu với Người. Nguyện trung thành và hiếu kính với Người suốt một đời. Luôn
học tập và đi theo con đường lí tưởng cách mạng của Người. Ước nguyện đâu
phải chỉ của riêng mình Viễn Phương đâu mà còn là ước nguyện của con dân
miền Nam, là ước nguyện của cả dân tộc.
Đọc bài thơ em càng trân trọng biết bao công lao của Bác, trân quý biết bao
nhân cách của Người. Và em cũng hiểu được rằng, mỗi tác phẩm văn học thành
công không phải được tạo nên từ những lấp lánh, huyền ảo, cao sang của thực
tại mà đến từ những điều bình dị, giản đơn nhất. Hơn hết, một tác phẩm thành

công phải được xuất phát từ sự chân thành, từ tấm lòng tha thiết của người nghệ
sĩ, "Viếng lăng Bác" xứng đáng với thành công ấy.
Bác Hồ - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, người đã hiến dâng cả cuộc đời
mình vì dân vì nước. Người không một giây, một phút nào ngừng nghĩ về dân
tộc, về sự ấm no và hạnh phúc của nhân dân... Để rồi khi Người ra đi đã để lại
một nỗi buồn vô hạn, một tình yêu thương tha thiết của nhân dân cả nước. Để
rồi có biết bao nhiêu bài thơ, bài văn hay về Bác, nổi bật trong đó có lẽ là
"Viếng lăng Bác" của nhà thơ Viễn Phương. Đọc từng dòng thơ ta nghe như
sóng trào cảm xúc, lời thơ giản dị mà tình cảm chân thành, rất đỗi đẹp đẽ của
nhà thơ nói chung và của miền Nam nói riêng dành cho vị cha già kính yêu của
dân tộc.
Sau ngày đất nước hòa bình, Bắc Nam đã sum họp một nhà, Tổ quốc thống nhất,
độc lập. Năm 1976, Viễn Phương may mắn được ra viếng thăm lăng Bác, lòng
rất đỗi tự hào và vui mừng khôn xiết biết bao:
Nhà thơ xúc động cất lên tiếng "con" đầy tha thiết và chứa chan niềm yêu
thương. Đó là sự kính yêu, hết mực trân trọng, là tấm lòng của một người con
gửi đến người cha thân yêu, qua đó cũng nói lên được sự gần gũi của nhân dân
với Bác như tình ruột thịt gắn bó keo sơn. Một sớm mai giữa bầu trời thủ đô,
đến bên Người, ai cũng mang trong mình những tình cảm thật lớn lao, ai cũng
mong được đứng thật lâu trước lăng Chủ tịch để cảm nhận.
"Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng"

Đó là hàng tre xanh thân thuộc đứng hiên ngang, vững chãi trước bão táp mưa
sa cũng chính như những người dân đất Việt, mạnh mẽ, kiên cường, ngay thẳng,
kiên trung. Dẫu có mưa bom bão đạn, dẫu có nắng cháy, mưa sa, có thách thức,
gian khổ, họ vẫn cần cù, chịu thương, chịu khó. Bao sóng gió, họ vẫn hiên
ngang, đứng thẳng, ngẩng cao đầu chân chính bước tới vinh quang của tự do,
độc lập. Gặp gỡ những điều bình dị ấy, trong tác giả dâng lên niềm tự hào khôn
nguôi về nhân dân nước Việt. Những cây tre xanh tượng trưng cho những người
con của dân tộc luôn bên cạnh Bác, song hành cùng Bác dù Bác đã đi xa, chở
che, tỏa bóng mát dịu nhẹ xuống nơi Người an nghỉ.
Dường như, tất cả mọi thứ nơi đây đều quá đỗi cao đẹp và thiêng liêng:
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân"...
Hai vầng mặt trời sáng ngời bao vẻ đẹp. Mặt trời của thiên nhiên rực rỡ, sáng
soi, mang ánh sáng diệu kỳ, vô tận. Ánh sáng ấy mang lại bao sự sống cho
muôn loài. Ánh "mặt trời trong lăng" là hình ảnh ẩn dụ cho ánh mặt trời của dân
tộc - Bác Hồ kính yêu. Bác mãi bất tử với non sông, với dân tộc, sự nghiệp cách
mạng chói ngời và vẻ vang của người đã soi sáng cho con đường chiến đấu phía
trước của dân tộc để đi đến thống nhất ngất hôm nay. Đó còn là ánh mặt trời của
tình thương, lòng bác ái mà Bác đã dành trọn cho nhân dân. Và có lẽ vì vậy, mà
người người luôn mang trong mình tình cảm, lòng kính yêu đối với Bác. Giây
phút lặng lẽ thiêng liêng từng dòng người đến viếng Bác, kết dâng tràng hoa
tươi đẹp nhất, những tình cảm thiết tha nhất, nồng hậu nhất kết tinh gửi đến
Người. Nhân dân muôn nơi đến viếng thăm, như những tràng hoa tươi đẹp của

cuộc đời được nuôi dưỡng dưới ánh mặt trời rực rỡ của Người. Bảy mươi chín
mùa xuân ấy là bảy mươi chín mùa xuân tươi đẹp của cuộc đời, sống trọn vẹn,
cống hiến, hy sinh cho non sông, dân tộc.
Mà sao nghe nhói ở trong tim!"...
Bác nằm an nghỉ một giấc ngủ ngàn thu, ung dung, bình thản giữa vầng trăng
dịu nhẹ. Khoảng không gian rất đỗi bình yên và lắng đọng. Vầng trăng như tâm
hồn Bác vậy, bao la và đầy cao đẹp. Dẫu biết rằng, Bác cũng như trời xanh kia,
luôn tồn tại mãi trong tim mỗi người. Nhưng sự thật khiến trái tim ta vẫn không
thể nguôi ngoai nỗi đau khi mất Bác "Mà sao nghe nhói ở trong tim".
Theo dòng cảm xúc, lời thơ tuôn trào bao xúc động, khiến ta không khỏi nghẹn
ngào:
"Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"
Cảm xúc dâng trào mãnh liệt, tác giả vừa tiếc thương vừa lưu luyến khi phải rời
xa Người để trở về miền Nam. Khao khát muốn làm đóa hoa để tỏa hương, cây
tre kiên trung hay tiếng chim ca hát để được ở bên Người. Tình cảm tuyệt vời
đó không chỉ là của riêng nhà thơ mà là tấm lòng yêu kính của những người con
miền Nam dành cho Bác.

Cuộc đời Bác sống thanh cao, giản dị, không cầu kì. Có lẽ vì vậy mà những vần
thơ Việt về người vẫn luôn bình dị và chân chất như thế. Hình ảnh quen thuộc,
gần gũi nhưng bằng những phép ẩn dụ, nhân hóa đặc sắc tác giả đã bày tỏ lòng
thành kính tới Bác. Dù chưa được một lần gặp Người, nhưng qua những vần thơ
như thế, ta càng thêm kính yêu và tự hào về Người, mãi khắc ghi công ơn biển
trời mà Bác đã dành cho dân tộc.
Nhắc đến nhà thơ Viễn Phương là nhắc đến một thi sĩ với hồn thơ nhẹ nhàng,
man mác, bâng khuâng. Thơ ông lay động lòng người bởi sự tinh tế trong cách
diễn đạt cảm xúc, hình ảnh thơ giản dị mà sâu sắc. Bài thơ Viếng lăng Bác là
một bài thơ như thế, bằng tình cảm chân thành bình dị của một người con miền
Nam, Viễn Phương đã viết nên những vần thơ thiết tha bày tỏ niềm thành kính
và nỗi xúc động khi được ra thăm lăng Bác.
"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát"
Lời xưng hô thân mật, gần gũi, như tình cảm của một đứa con thân yêu dành
cho người cha đáng kính. Sau bao khát khao mong ước, hôm nay người con ấy
có cơ hội được viếng lăng Bác, nỗi xúc động, nghẹn ngào thốt lên thành tiếng
như thỏa lòng mong mỏi gặp Bác bấy lâu.
Nơi miền Nam xa xôi, người con ấy mang cả trái tim của hàng triệu đồng bào
miền Nam đang dõi theo người, ấm áp biết bao. Đứng trước lăng là hàng tre
xanh bát ngát trong sương mai buổi sớm, hàng tre ấy vẫn hiên ngang, đứng bên
người, chở che cho người.
"Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam

Từ cảm xúc khi đứng trước lăng, tác giả bồi hồi nghĩ về con dân đất Việt.
Những con người Việt Nam anh dũng, kiên trung, cây tre là biểu tượng là hồn
cốt của dân tộc Việt. Người Việt Nam vẫn luôn sáng ngời bởi sự gắn bó bền
chặt, ý chí kiên cường, dẫu bão táp mưa sa, dẫu đất cằn sỏi đá vẫn hiên ngang,
ngạy thẳng, thủy chung. Hàng tre xanh xanh ấy là sức sống bền bỉ, sự trường
tồn của đất nước, dân tộc. Theo dòng người, vào viếng lăng Bác, tác giả lại càng
thương nhớ xúc động hơn bao giờ hết.
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ"
Nếu ánh mặt trời của thiên nhiên ngày ngày vẫn miệt mài "đi" bên Bác, vẫn dõi
theo người, ánh mặt trời ấy mang sự sống, mang nguồn ánh sáng rực rỡ cho
muôn loài trên thế gian. Thì Bác cũng như ánh mặt trời ấy, diệu kì và đẹp đẽ
biết bao, Bác mang nguồn sáng của cách mạng soi rọi con đường giải phóng của
dân tộc, là ánh sáng ấm áp trong mỗi trái tim chúng con. Đó là một hình ảnh rất
đẹp, rất thơ, chứa chan niềm tôn kính của nhà thơ tới Bác Hồ - vị cha già kính
yêu của dân tộc.
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân".
Bác vẫn ở đấy thôi, chúng con từ khắp mọi miền đến bên người. Ngày ngày
những dòng người vào thăm Bác trong niềm xúc động, nhớ thương khôn nguôi.
Niềm yêu thương ấy kết thành những tràng hoa đẹp nhất, rực rỡ nhất dâng lên
người. Cuộc đời dân tộc nở hoa dưới nhân cách và công lao vĩ đại của Người.

Bác đã hiến trọn bảy mươi chín mùa xuân đẹp đẽ nhất cho dân tộc cho cách
mạng, Bác đã làm nên mùa xuân mới cho đất nước, cho muôn dân. Càng vào
trong lăng, nỗi nghẹn ngào lại càng khó tả, càng mãnh liệt khôn nguôi khi bắt
gặp hình ảnh người:
"Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên
Mà sao nghe nhói ở trong tim".
Bác đang yên nghỉ giấc ngủ ngàn thu giữa một vầng trăng hiền dịu, ánh trăng
như Bác vậy, luôn ấm áp và dịu dàng, là kẻ tri âm tri kỉ với Người. Ánh trăng
sáng trong ấy như nhân cách vĩ đại của người, cao đẹp, gần gũi mà thân thương.
Dẫu biết rằng Bác như bầu trời xanh kia vậy, luôn mãi mãi trường tồn, khắc sâu
trong trái tim của muôn người, nhưng thực tại cũng khiến tác giả không khỏi
đau lòng được.
Không buồn sao được, không thổn thức, tiếc thương sao được khi bầu trời xanh
của dân tộc đã ra đi mãi mãi. Tiếng thơ cất lên sao mà nhói lòng, mà thổn thức
đến vậy. Càng bên Bác, tình cảm lại càng dạt dào, càng bứt rứt, quyến luyến
chẳng muốn rời xa. Từng phút giây thiêng liêng được bên Người là khoảnh khắc
quý báu và đáng trân trọng nhất, khi nghĩ đến việc phải xa Người lại không thể
ngăn được những dòng nước mắt nuối tiếc, bịn rịn.

Ước nguyện giản dị nhưng chất chứa tình cảm lớn lao của người con gửi đến
Người. Từ “muốn làm” lặp đi lặp lại như diễn tả nỗi khát khao khôn nguôi được
ở lại với Người, được bên Người thật lâu. Là con chim cất cao tiếng hót giữa
bầu trời thanh bình, là đóa hoa tỏa hương ngào ngạt, là cây tre trung hiếu canh
giữ giấc ngủ bình yên cho Người. Mong ước ấy đâu chỉ riêng của Viễn Phương
mà còn là tiếng lòng, là khát khao, ước nguyện của tất cả mọi người còn trên đất
nước này gửi đến Bác.
"Bác Hồ - người là niềm tin thiết tha nhất trong lòng dân và trong trái tim nhân
loại", hình ảnh Bác luôn mãi sắt son và trường tồn theo thời gian. Bài thơ thật
đẹp, thật đáng quý, đáng yêu bởi những cảm xúc tự tận đáy lòng được viết ra
của tác giả. Không cầu kỳ, hoa mỹ, không lộng lẫy, phô trương. “Viếng lăng
Bác” kết tinh những tình cảm lớn trong một trái tim bình dị đã chạm đến cảm
xúc người đọc một cách tự nhiên như thế.
Viễn Phương là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng Văn
nghệ giải phóng miền Nam trong giai đoạn chống Mỹ cứu nước. Năm 1976, sau
khi giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở
Hà Nội cũng vừa được khánh thành. Viễn Phương nhân dịp này ra thăm miền
Bắc và vào lăng viếng Bác Hồ. Ông đã sáng tác bài thơ “Viếng lăng Bác” để
bộc lộ lòng thành kính, biết ơn với chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ kính yêu
của dân tộc Việt Nam.
Đến với khổ thơ đầu tiên, nhà thơ đã khác họa đôi nét về hình ảnh thiên nhiên
bên ngoài lăng Bác:

Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.”
Câu thơ mở đầu là lời giới thiệu đầy thân tình: “Con ở miền Nam ra thăm lăng
Bác”. Cách xưng “con” - gọi “bác” cho thấy sự thân thương, ngọt ngào và đậm
chất Nam Bộ. “Con” ở miền Nam xa cách, vượt trăm ngàn cây số đến đây với
mong muốn được gặp Bác Hồ - người cha già đáng kính. Tác giả dùng từ
“thăm” thay vì từ “viếng” nhằm giảm nhẹ nỗi đau thương, mất mát nhưng vẫn
chẳng thể che giấu được sự ly biệt. Hình ảnh đầu tiên mà “con” nhìn thấy là
“hàng tre bát ngát”. Cây tre vốn là loài cây quen thuộc, đã trở thành biểu tượng
cho những đức tính, phẩm chất của người Việt Nam. Khi kết hợp với hình ảnh
“bão táp mưa sa” - ẩn dụ cho sự khó khăn gian khổ trong cuộc đời. Tác giả
muốn khẳng định phẩm chất của con người Việt Nam cũng giống như cây tre,
dù trải qua giông bão vùi dập vẫn “đứng thẳng hàng” - vẫn ngay thẳng, hiên
ngang và luôn tràn đầy sự sống.
Đến khổ thơ tiếp theo, nhà thơ đã khắc họa hình ảnh đoàn người vào lăng viếng
Bác:
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…”
Hai câu thơ đầu được tạo nên bởi hai hình ảnh “mặt trời”. “Ngày ngày mặt trời
đi qua trên lăng” - đó là mặt trời của tự nhiên chuyển động theo quy luật tuần
hoàn của thời gian. “Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ” - hình ảnh ẩn dụ, ví
Bác như “mặt trời” có sức lan tỏa, soi sáng cuộc đời của người dân Việt Nam.

Bác đã đem lại cuộc sống tự do cho nhân dân ta, đưa nhân dân ta thoát khỏi ách
nô lệ. Chẳng thể nào nói hết được lòng biết ơn vô hạn của nhân dân dành cho vị
lãnh tụ đáng kính của dân tộc. Hai câu thơ tiếp theo là sự liên tưởng đến hình
ảnh dòng người đang nối dài vô tận, cũng giống như nỗi nhớ dành cho Người.
Cụm từ “ngày ngày” được điệp lại hai lần tạo nên một ước muốn về một cõi bất
tử. “Tràng hoa” là hình ảnh ẩn dụ cho những người con từ khắp mọi miền tổ
quốc đang hội tụ về đây, vào trong lăng viếng Bác. Ngày qua ngày, từng dòng
người vẫn nối tiếp nhau vào trong lăng viếng Bác. Dù đã ra đi, nhưng Người đã
để lại cho nhân dân một niềm tiếc thương vô hạn, một nỗi nhớ khó có thể nguôi
ngoai.
Và rồi không gian và thời gian như ngừng chuyển động trước hình ảnh của
Người:
Mà sao nghe nhói ở trong tim!”
Cuộc đời của Hồ Chủ tịch chưa lúc nào yên giấc khi mà đất nước, nhân dân
đang chịu sự cai trị của kẻ thù xâm lược. Đến nay, khi đã giành được độc lập,
hai miền Nam - Bắc về chung một nhà, thì Bác lại ra đi mãi mãi. Điều ấy đã để
lại niềm tiếc thương vô hạn. Nhà thơ dường như muốn tạm quên đi sự ra đi ấy:
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên”. Dường như Bác chỉ đang nằm trong một
giấc ngủ dài vô tận thôi. Với lòng yêu thương, ngưỡng mộ, khổ thơ thứ ba là lời
thương xót và ước nguyện của nhà thơ. Bác như “vầng trăng sáng dịu hiền” -
hình ảnh biểu tượng cho vẻ đẹp của Bác lúc này vô cùng thanh thản, bình yên.
Người quả thật không mất đi mà chỉ đang ngủ thôi, Người vẫn còn sống với

nhân dân, với đất nước. Mạch cảm xúc của bài thơ bỗng nhiên lắng xuống ở hai
câu thơ cuối. Dẫu biết rằng trời xanh là mãi mãi - trời xanh là biểu tượng cho sự
trường tồn bất tử của Bác. Bác vẫn còn sống mãi trong lòng nhân dân Việt Nam.
Dẫu biết vậy, mà sao vẫn “nghe nhói ở trong tim” - vẫn cảm thấy xót xa, tiếc
nuối vô cùng.
Và lời cuối cùng trước khi trở về, Viễn Phương đã bộc lộ niềm mong muốn:
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.”
Đó là lời hứa mà nhà thơ trước khi trở về miền Nam. Nhà thơ muốn “làm con
chim hót quanh lăng Bác”, “đóa hoa tỏa hương đâu đây”, “cây tre trung hiếu
chốn này”. Dù muốn trở thành gì, nhà thơ đều muốn được gần bên Bác, tận
trung tận hiếu với Người.
Quả thật, khi đọc bài thơ “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương, người
đọc mới thấy được tình cảm sâu nặng mà nhân dân Việt Nam dành cho Chủ tịch
Hồ Chí Minh. Mà nhà thơ chỉ là người nói thay tấm lòng ấy.
Trong các bài thơ viết về Bác Hồ, Viếng lăng Bác của Viễn Phương là một bài
thơ đặc sắc, gây cho em nhiều xúc động nhất. Bao trùm toàn bài thơ là niềm
thương cảm vô hạn, lòng kính yêu và biết ơn sâu sắc của nhà thơ đối với Bác
Hồ vĩ đại.

Câu thơ mở đầu "Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác" như một lời nói nghẹn
ngào của đứa con đi xa trở về thăm viếng hương hồn Bác Hồ kính yêu. Tình
cảm ấy là tình cảm chung của đồng bào và chiến sĩ miền Nam đối với lãnh tụ vĩ
đại của dân tộc.
Nhà thơ đứng lặng đi, trầm ngâm từ phía xa nhìn lăng Bác. Hàng tre để lại cho
anh nhiều cảm xúc và liên tưởng thấm thía. Màu tre xanh thân thuộc của làng
quê Việt Nam luôn luôn gắn bó với tâm hồn của Bác. Bác đã "đi xa "nhưng tâm
hồn Bác vẫn gắn bó thiết tha với quê hương xứ sở:
“Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Cây tre, "hàng tre xanh xanh"... "đứng thẳng hàng" ẩn hiện thấp thoáng trước
lăng Bác. Cây tre đã được nhân hóa như biểu tượng ca ngợi dáng đứng của con
người Việt Nam: kiên cường, bất khuất, mộc mạc, thanh cao... Hình ảnh cây tre
trong lời thơ của Viễn Phương biểu thị niềm tự hào dân tộc làm cho mỗi chúng
ta cảm nhận sâu sắc về phẩm chất cao quý của Bác Hồ cũng như của con người
Việt Nam trong bốn nghìn năm lịch sử.
Trong nền thơ ca Việt Nam hiện đại có nhiều bài thơ nói đến hình ảnh mặt trời:
"Mặt trời chân lí chói qua tim "( Từ ấy - Tố Hữu). "Mặt trời của bắp thì nằm
trên đồi - Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng" (Nguyễn Khoa Điềm). Viễn
Phương có một lối nói rất hay và sáng tạo, đem đến cho em nhiều liên tưởng thú
vị:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng,
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”.

Ở đây "mặt trời... rất đỏ" là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho đạo đức, lòng yêu
nước, tinh thần cách mạng sáng ngời của Bác. Mặt trời thiên nhiên thì vĩnh hằng
cũng tựa như tên tuổi và sự nghiệp cách mạng của Bác Hồ đời đời bất tử.
Viễn Phương đã ví dòng người vô tận đến viếng lăng Bác như "Kết tràng hoa
dâng bảy mươi chín mùa xuân ". Mỗi người Việt Nam đến viếng Bác với tất cả
tấm lòng kính yêu và biết ơn vô hạn. Ai cũng muốn đến dâng lên Người những
thành tích tốt đẹp, những bông hoa tươi thắm nảy nở trong sản xuất, chiến đấu
và học tập. Hương hoa của hồn người, hương hoa của đất nước kính dâng
Người. Cách nói của Viễn Phương rất hay và xúc động: lòng thương tiếc, kính
yêu Bác Hồ gắn liền với niềm tự hào của nhân dân ta - nhớ Bác và làm theo Di
chúc của Bác.
Khổ cuối, cảm xúc thơ dồn nén, sâu lắng, làm xúc động lòng em. Lời hứa thiêng
liêng của nhà thơ đối với hương hồn Bác trước khi trở lại miền Nam thật vô
cùng chân thành. Câu mở đầu nhà thơ viết: "Con ở miền Nam ra thăm lăng
Bác"... đến đây, anh lại nghẹn ngào nói: "Mai về miền Nam thương trào nước
mắt"... Biết bao lưu luyến, buồn thương! Ra về trong muôn dòng lệ "thương trào
nước mắt". Xúc động tột cùng, nhà thơ muốn hóa thân làm "con chim hót", làm
"đóa hoa tỏa hương", làm "cây tre trung hiếu" để được đền ơn đáp nghĩa, để
được mãi mãi sống bên Người. Ba lần nhà thơ nhắc lại hai chữ "muốn làm" như
thế giọng thơ trở nên thiết tha, cảm động. Những câu thơ của Viễn Phương vừa
giàu hình tượng vừa dào dạt biểu cảm, đã khơi gợi trong tâm hồn em bao tình
thương tiếc và biết ơn vô hạn đối với Bác Hồ kính yêu. Trong câu thơ của Viễn
Phương tuy có tiếng khóc nhưng không làm cho chúng ta bi lụy, yếu mềm, trái
lại, nó đã nâng cánh tâm hồn chúng ta:
“Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi
Vững như muôn ngọn dải Trường Sơn"

(Bác ơi - Tố Hữu)
Ai cũng cảm thấy phải sống xứng đáng, phải sống đẹp để trở thành "cây tre
trung hiếu" của đất nước quê hương:
“Mai về miền Nam, thương trào nước mắt,
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác,
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây,
"Cây tre trung hiếu" là một hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo, thể hiện đạo lí sáng
ngời của con người Việt Nam tận trung với nước, tận hiếu với dân, đời đời trung
thành với sự nghiệp cách mạng của Bác.
Bác Hồ đã đi xa, nhưng hình ảnh Bác, sự nghiệp cách mạng và công đức của
Bác vẫn sống mãi trong tâm hồn dân tộc. Bài thơ của Viễn Phương đã thể hiện
rất hay và chân thành tình cảm của hàng triệu con người Việt Nam đối với lãnh
tụ Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại, người cha già muôn vàn kính yêu của dân tộc
Việt Nam. Người ra đi để lại niềm tiếc thương vô hạn cho toàn thể nhân dân. Để
rồi 7 năm sau, tháng 9 năm 1969, nhà thơ Viễn Phương vẫn bồi hồi thương nhớ
Người và sáng tác lên bài thơ “Viếng lăng Bác”. Bài thơ thể hiện niềm kính yêu,
sự xót thương và lòng biết ơn sâu sắc của tác giả nói riêng, của toàn thể đồng
bào Việt nói chung với vị lãnh tụ của dân tộc.
“Viếng lăng Bác” là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ Viễn Phương. Bài
thơ được in trong tập “Như mây mùa xuân” xuất bản năm 1976, gây ấn tượng

bởi những cảm xúc chân thành và niềm thành kính, biết ơn của nhà thơ, của
đồng bào miền Nam và nhân dân cả nước dành cho Bác.
Mở đầu bài thơ, người đọc cảm nhận được niềm xúc động và tự hào của nhà thơ
khi được đến thăm lăng Bác sau 7 năm kể từ ngày Người ra đi:
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Câu thơ đầu tiên vang lên như một lời chào, lời giới thiệu đầy cảm xúc về hành
trình của những đứa con từ miền Nam ra thủ đô thăm Bác. Viễn Phương xưng
hô “con -Bác” gợi cảm giác gần gũi thân thương, gợi mối quan hệ gắn bó như
cha con ruột thịt. Nhà thơ trong đó giống như một người con xa nhà, lâu ngày
mới có dịp trở về thăm hỏi người cha già kính yêu. Đồng thời, động từ “thăm”
được sử dụng như cách nói giảm nói tránh cho sự ra đi của Bác để nén lại bớt
cảm xúc mất mát đau thương chưa thể nguôi ngoai của cả dân tộc.
Hình ảnh “hàng tre bát ngát” ẩn hiện trong làn sương sớm mờ ảo trên đường
đến thăm Bác chính là hình ảnh tả thực mang dáng hình quê hương đất nước
thân yêu, bình dị. Nó cũng là biểu tượng cho con người Việt Nam kiên cường
bất khuất, vượt qua “bão táp mưa sa” muôn vàn gian khổ để thống nhất đất
nước theo di ngôn của Người, rồi trở về nghiêng mình kính cẩn trước anh linh
của Người. Những hình ảnh gợi tả gợi cảm kết hợp với nhau đã tạo nên một
trường liên tưởng độc đáo, thú vị. Lăng Bác hiện lên dưới ngòi bút nhà thơ như
một làng quê yên bình.

Tác giả bước theo dòng người chầm chậm vào lăng, tâm hồn trào dâng niềm
thành kính, biết ơn và ngưỡng mộ sâu sắc:
Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.
Đến đây, nhà thơ tiếp tục sáng tạo những hình ảnh thơ vô cùng độc đáo. Hình
ảnh “Mặt trời đi qua trên lăng” miêu tả mặt trời của thiên nhiên, vũ trụ, ngày
ngày tỏa ánh sáng đem đến sự sống cho vạn vật. Trong lăng Bác – nơi Bác yên
nghỉ lại có một “mặt trời” khác “rất đỏ”. “mặt trời trong lăng” chính là hình ảnh
ẩn dụ tuyệt đẹp chỉ Bác Hồ kính yêu, thể hiện niềm biết ơn thành kính với vị
lãnh tụ như vầng thái dương soi sáng đường đi, chở che cho cả dân tộc.
Từ “ngày ngày” khẳng định quy luật thời gian bất biến của tự nhiên lẫn con
người, diễn tả hiện thực dòng người nối dài vô tận, lặng lẽ trang nghiêm mỗi
ngày tiến vào lăng Bác để bày tỏ tình cảm với người cha già muôn vàn kính yêu.
Họ là đại diện cho người Việt Nam từ ba miền Bắc Trung Nam, từ 54 dân tộc
anh em trên khắp mọi miền Tổ Quốc. Họ kết thành hình ảnh ẩn dụ “tràng hoa”
biểu tượng cho những gì tinh túy, đẹp đẽ nhất của đất nước và con người Việt
Nam kính dâng lên Bác.
Ngoài ra, tác giả cũng sáng tạo hình ảnh hoán dụ “bảy mươi chín mùa xuân”
diễn tả bảy mươi chín năm tuổi đời của Bác là bảy mươi chín mùa xuân tươi
đẹp, tràn đầy ý nghĩa. 79 mùa xuân ấy đã hy sinh để đem đến cho dân tộc ta một
mùa xuân độc lập, tự do và hạnh phúc vĩnh hằng.

Để rồi khi đứng trước di hài của Bác, trái tim nhà thơ trào dâng cảm xúc nghẹn
ngào không thể kìm nén, lay động trái tim của hàng triệu người:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Viễn Phương vẫn tiếp tục dùng phép nói giảm, nói tránh “giấc ngủ bình yên”
như muốn cố gắng giảm bớt sự thật đau đớn về sự ra đi của Bác. Nhà thơ tái
hiện trước mắt người đọc khung cảnh chân thực đầy xúc động: Bác nằm trong
lăng, gương mặt thân thương của Bác trở nên hồng hào, dịu hiền như vầng trăng
dưới ánh đèn hồng mờ ảo. Hình ảnh “trời xanh” và “ánh trăng” là hình ảnh thực
thể hiện sự trường tồn vĩnh cửu của thiên nhiên đồng thời cũng là hình ảnh ẩn
dụ cho tình cảm của nhân dân với Bác. Nó kết hợp với cặp quan hệ từ “vẫn biết
– mà sao” diễn tả cảm xúc nghẹn ngào trào dâng. Biết rằng Người sẽ luôn sống
mãi trong lòng dân tộc nhưng sự thật Bác đã ra đi mãi mãi vẫn khiến nhà thơ
“nghe nhói ở trong tim”.
Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “nghe nhói” nhấn mạnh niềm đau xót tột
cùng của nhà thơ trước thực tại Bác không con nữa. Rồi nghĩ đến ngày mai phải
trở về, xa Bác, nỗi xúc động của tác giả cũng như những người con miền Nam
bật lên thành tiếng nấc vỡ òa:

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này…
Những giọt nước mắt tiếc thương, nhung nhớ Bác đến giây phút này đã không
thể kìm nén. Lời thơ vang lên đầy nức nở, nghẹn ngào. Niềm khát khao chân
thành muốn ở gần Bác của ông được bộc lộ mãnh liệt bằng một loạt động từ
“muốn làm”. Viễn Phương muốn làm con chim để hiến dâng tiếng hót lên lăng
Bác, làm cây tre thành kính, tôn nghiêm như người lính canh giữ giấc ngủ bình
yên cho Người. Đó đều là những hình ảnh ẩn dụ chỉ những gì tinh túy tốt đẹp
của thiên nhiên, thể hiện ước nguyện xúc động của nhà thơ và toàn thể dân tộc:
Muốn ở bên, canh giữ cho giấc ngủ bình yên của Người.
Đặc biệt, bài thơ kết thúc bằng hình ảnh “cây tre trung hiếu” tạo kết cấu đầu
cuối tương ứng, khẳng định tấm lòng chung thủy, sắt son vô hạn với Đảng, với
Bác Hồ của đồng bào miền Nam, của cả dân tộc.
Trải qua bao dòng chảy thời gian, bài thơ vẫn chạm đến trái tim người đọc bởi
nội dung và nghệ thuật đặc sắc. Bài thơ được viết theo thể tám chữ sáng tạo, kết
hợp khéo léo chất tự sự và trữ tình. Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc, đậm chất
Nam Bộ đồng thời sử dụng những hình ảnh thơ chân thực gợi nhiều trường liên
tưởng. Đặc biệt, sử dụng thành công các biện pháp nói giảm, nói tránh, ẩn dụ,
hoán dụ, điệp từ...Từ đó thể hiện cảm xúc đau đớn xót thương, nỗi nhớ và tình
cảm thiết tha, sự biết ơn thành kính với Bác Hồ kính yêu. Bài thơ dễ dàng khơi
gợi cảm xúc trong lòng độc giả, là nén tâm hương kính dâng lên Người.
Với bài thơ “Viếng lăng Bác” Viễn Phương đã đóng góp không nhỏ cho thi ca
đề tài về Bác. Dù bao năm qua đi, bài thơ mãi mãi là tác phẩm đầy xúc cảm gửi
gắm những giá trị tốt đẹp vĩnh cửu mà nhà thơ và toàn thể dân tộc dành cho Bác.
Bình luận bài thơ Viếng lăng Bác

Trong những ngày đất nước đang tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu
nước, giải phóng miền Nam sắp đến thắng lợi hoàn toàn, nhà thơ Viễn Phương
được ra Bắc viếng lăng Bác. Trước khi chia tay, nhà thơ đã để lại một bài thơ
bày tỏ niềm cảm xúc sâu xa, tình yêu thương vô hạn và lòng cảm phục, tôn kính
của mình đối với Bác Hồ vĩ đại - người từng lái con thuyền cách mạng Việt
Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác:
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Đoạn thơ mở đầu gợi ra cảnh tượng thiêng liêng, thành kính. Tác giả
xưng”con”- đứa con bao năm xa cách nay mới được trở về đứng trước lăng mộ
của vị cha già dân tộc. Cách xưng hô đó còn gợi lên một tình cảm ấm áp gần
gũi- tình cảm trong gia đình. Tình cảm gần gũi ấm áp đó còn được thể hiện qua
hình ảnh” hàng tre bát ngát” trong sương. Hàng tre quen thuộc biết bao. Từ bao
đời nay tre vẫn được xem là bản lĩnh, cốt cách con người Việt Nam. Một hình
ảnh thật có ý nghĩa.
Tác giả tiếp tục mạch suy tưởng khi đứng trước lăng Người:
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ,
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân...

Mặt trời ngày ngày đi qua trên lăng là mặt trời của vũ trụ, của thiên nhiên. Mặt
trời soi sáng tất cả thế gian. Mặt trời thượng tượng trưng cho chân lý. Dưới ánh
mặt trời, mọi vật, mọi việc đều sáng rỏ. Chỉ mặt trời đỏ mới nhìn và “thấy mặt
trời trong lăng rất đỏ”. “Mặt trời trong lăng” chính là hình ảnh Bác Hồ vĩ đại với
trái tim rực đỏ. Trái tim ấy, mặt trời ấy mãi mãi soi sáng cho dân tộc Việt nam,
mặt trời thiên nhiên, mặt trời vũ trụ được nhân hoá thể hiện niềm cảm phục của
nhà thơ đối với sự nghiệp, con người, cuộc đời của Bác. Nhà thơ còn sáng tạo
hình ảnh dòng người kết thành “tràng hoa” dâng bảy mươi chín mùa xuân để thể
hiện tấm lòng nhân dân cả nước hướng về Bác.
Khi vào trong lăng tác giả lại tiếp tục suy tưởng:
Mà sao nghe nhói ở trong tim
Với dân tộc Việt Nam, Bác Hồ không bao giờ mất, Bác vẫn sống. Nằm trong
lăng chỉ là giây phút nghỉ ngơi của Bác. Bác ngủ bình yên thanh thản bới Bác đã
cống hiến tất cả cuộc đời mình cho đất nước, cho dân tộc. Bác đang nằm “giữa
một vầng trăng sáng dịu hiền. Đây cũng là hình ảnh ẩn dụ “vầng trăng sáng dịu
hiền” chính là tấm lòng của nhân dân đối với Bác. Tác giả bày tỏ niềm tiếc
thương vô hạn đối với Bác: “Vẫn biết trời xanh là mãi mãi”. Vẫn biết Bác
không bao giờ mất nhưng sự thật là sự thật! Bác đã vĩnh viễn ra đi. Cái “đau
nhói trong tim” không chỉ là nỗi đau của riêng nhà thơ mà là nỗi đau của tất cả
mọi người.
Tác giả chia tay Bác trong niềm cảm xúc dâng trào:

Muốn làm con chim hót quanh lăng...
Viễn Phương bộc lộ một cách thành thực ý nghĩ, tình cảm của mình đối với Bác.
Đó là phong cách của đồng bào Nam Bộ: rõ ràng, dứt khoát. Đó cũng là tình
cảm của nhân dân miền Nam đối với Bác. Ước nguyện của tác giả hết sức giản
dị mà sâu lắng: muốn làm con chim, muốn làm đoá hoa, muốn làm cây tre. Ước
nguyện ấy thật chân thành và cảm động. Đó là sự vấn vương lưu luyến của tất
cả những ai đã có dịp viếng lăng Người.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh hàng tre, kết thúc bài thơ là hình ảnh cây tre hiền
lành, quen thuộc. Nhưng đây cũng là một lời hứa của tác giả trước an linh của
Bác: luôn giữ mãi cốt cách, phẩm chất của người Việt Nam!
Viếng lăng Bác của Viễn Phương vừa giàu hình ảnh, vừa giàu trữ tình đằm thắm.
Bài thơ đã thể hiện một cách chân thành sâu sắc tình cảm của tác giả, của đồng
bào miền Nam đối với vị lãnh tụ kính yêu. Viếng lăng Bác đã được phổ nhạc trở
thành một trong những bài hát được nhân dân cả nước yêu thích.
Cảm nhận của em về bài thơ Viếng lăng Bác
Chiến tranh qua đi đã gần được một thế kỉ, ấy vậy mà mỗi khi nhắc lại, chúng ta
vẫn không khỏi đau xót trước những nỗi mất mát, trước những hi sinh của thế
hệ đi trước để bảo vệ độc lập, tự do. Trong số những nỗi mất mát của chiến
tranh, có sự ra đi của các anh hùng, có sự rời bỏ cuộc sống của những người
nông dân áo vải.... nhưng không phải những nỗi đau của chiến tranh mới là đau
đớn nhất. Khi chiến tranh kết thúc, chúng ta còn phải chịu một nỗi đau vô cùng
lớn, đó là sự ra đi của Bác Hồ - vị lãnh tụ kính yêu của mỗi người dân Việt Nam.
Dành cả cuộc đời để giành lấy độc lập, tự do cho đất nước, Người cũng đến lúc
phải từ biệt trần thế. Bài thơ Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương đã thay

lời mỗi con dân của Bác, nói lên nỗi đau xót, thương nhớ khôn nguôi dành cho
Người.
Ta cảm nhận ở nhà thơ trước hết là tấm lòng thành kính, biết ơn của một người
con chưa từng một lần được nhìn thấy Bác:
"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Chiến tranh kết thúc, hòa bình được lập lại ở miền Nam, năm 1976, nhà thơ
Viễn Phương cùng với đồng bào miền Nam đã có dịp được ra Hà Nội viếng Bác.
Tác giả như một người con xa nhà về thăm người cha của mình. Nhà thơ bộc lộ
nỗi xúc động nghẹn ngào khi chưa kịp cảm ơn, chưa kịp thể hiện tấm lòng thành
kính trước công ơn của Bác mà Bác đã ra đi mất rồi. Nhà thơ sử dụng hình ảnh
"hàng tre" đã nói lên hình ảnh của mỗi người dân Việt Nam kiên cường, bất
khuất và ngay thẳng. Ta cảm nhận được thái độ vô cùng tự hào vì là một người
dân Việt Nam của tác giả. Nhà thơ cũng như bao người khác, đều biết ơn Hồ
Chủ Tịch kính yêu!
Từ tấm lòng thành kính, sự biết ơn dành cho Người, tác giả còn thể hiện nỗi đau
xót, xót thương trước sự ra đi của Bác:
"Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên

Mà sao nghe nhói ở trong tim"
Hình ảnh Bác đang nằm ngủ say giữa "một vầng trăng sáng dịu hiền" cho thấy
tâm hồn cao đẹp, cho thấy sự hiền dịu của Người. Nhà thơ đau xót, cảm thấy

mất mát vô cùng: "Mà sao nghe nhói ở trong tim!". Động từ "nhói" cho thấy sự
bật ra của cảm xúc, nhà thơ không thể kìm nén được nữa, từng cơn đau cứ quặn
lên trong tim. Dù tác giả biết rằng, Bác ra đi những vẫn ở mãi trong lòng mỗi
người dân Việt Nam nhưng nhà thơ vẫn không giấu nổi sự xúc động của mình.
Phải là một người vô cùng yêu thương, kính trọng Người thì mới có thể có
những cảm xúc, những nỗi đau lớn như vậy. Ta thấy ở tác giả tấm lòng đối với
Bác, cũng như tấm lòng của cả miền Nam.
Nhưng xúc động nhất có lẽ là ở khổ thơ cuối, khi nhà thơ thể hiện ước muốn
cháy bỏng cùng với tâm nguyện được cống hiến cho dân tộc, cho đất nước:

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"
Những giọt nước mắt của tác giả là những giọt nước mắt của sự đau xót, của sự
lưu luyến khi vừa mới tới thăm Người được một chút thôi, giờ đã phải rời xa rồi.
Trở lại miền Nam là thực tại, không nỡ rời xa là ý muốn trong tâm tưởng của
nhà thơ. Để quên đi thực tại đau xót này, nhà thơ đã tự nhủ với lòng mình, đã
bộc lộ mong ước được hóa thân vào những cảnh vật quanh lăng Bác để được
mãi mãi ở bên Người. Điệp từ "Muốn làm" cho thấy ước muốn mãnh liệt, cháy
bỏng của nhà thơ. Tác giả muốn làm con chim để hót quanh lăng Bác mỗi sớm
mai, muốn làm đóa hoa tô điểm thêm cho cảnh vật quanh lăng, tỏa hương thơm
ngát.... và muốn làm cây tre để trung hiếu với Người:
"Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"
Hình ảnh cây tre được tác giả sử dụng rất khéo léo, xuất hiện ở đầu bài thơ và
quay lại ở cuối bài thơ. Kết cấu này tạo ra tính biểu tượng cho hình ảnh cây tre,

vừa là biểu tượng cho con người Việt Nam, vừa nói lên tấm lòng của tác giả đối
với Người. Xúc động biết bao trước tình cảm của nhà thơ đối với Bác!
Là một người dân Việt Nam sống trong thời buổi hiện đại, khi chiến tranh đã
kết thúc, dù ta không thể hiểu được hoàn cảnh và những khó khăn trước kia
nhưng vẫn cảm thấy được công lao to lớn của Bác dành cho đất nước qua những
lời thơ của nhà thơ Viễn Phương. Ông thực sự đã viết rất hay, mạch cảm xúc tự
nhiên, lắng đọng theo trình tự vào thăm lăng Bác, qua đó gieo vào lòng người
đọc sự xúc động, tình cảm mến yêu dành cho cả Hồ Chủ tịch và cả những người
con dân miền Nam như tác giả.
Đọc bài thơ Viếng lăng Bác, ta hiểu được lí do tại sao mà bài thơ được phổ
thành nhạc sau này. Đó chính là bởi vì những cảm xúc được cất lên từ tấm lòng
chân thành của người viết, từ sự vĩ đại, cao cả của Bác Hồ kính yêu...
Suy nghĩ của em về bài thơ Viếng lăng Bác
Mùa xuân năm 1975 là mùa xuân đáng nhớ nhất của đất nước ta. Sau hơn 80
năm kháng chiến chống Pháp và 20 năm kháng chiến chống Mỹ, quân và dân ta
đã giành được độc lập, tự do, thống nhất hai miền Nam Bắc. Trong giây phút vẻ
vang đó, đồng bào ta nhớ đến người Cha già của dân tộc, vị lãnh tụ vĩ đại của
nhân loại - Hồ Chí Minh. Bất cứ ai cũng muốn được một lần đến viếng thăm
Bác, kể cho người nghe những thắng lợi mà chúng ta đạt được.
Viễn Phương, một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ
giải phóng ở miền Nam thời chống Mỹ cứu nước, đã có dịp từ miền Nam ra Hà
Nội viếng thăm lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1976. Bài thơ “Viếng lăng
Bác” ra đời, ghi lại những cảm xúc chân thành nhất của nhà thơ lúc bấy giờ,
đồng thời là những dòng cảm xúc của nhân dân miền Nam.

Khổ thơ đầu tiên là lời bộc bạch của nhà thơ khi đặt chân lên thủ đô Hà Nội
ngàn năm văn hiến, đặt chân đến nơi Bác Hồ đang yên nghỉ:

Lời thơ bình dị là lời nhà thơ nói với Bác, “ở miền Nam ra thăm lăng Bác”. Câu
thơ toát lên sự tự hào, xúc động đang trào dâng trong lòng của người thi sĩ.
Rằng đồng bào miền Nam đã đứng dậy đập tan mọi xiềng xích của bọn cướp
nước và lũ bán nước. Giờ đây, những người con miền Nam đã về thăm Bác.
Cặp đại từ “con - Bác” vừa thể hiện sự kính trọng vừa gần gũi, thân thiết. Vì Hồ
Chí Minh chính là người Cha của người dân Việt Nam. Biện pháp nói giảm nói
tránh “thăm” giúp giảm đi sự buồn thương, mất mát, tựa hồ như đây là một cuộc
đoàn tụ, sum họp chan chứa yêu thương. Trong khung cảnh sương mờ của một
sáng mùa thu, nhà thơ phải thốt lên khi thấy hàng tre bát ngát “Ôi! Hàng tre
xanh xanh Việt Nam”.
Bức tranh một miền quê Việt yên bình, dân giã được vẽ nên, tuyệt đẹp. Cây tre
là biểu trưng cho con người, tinh thần, cốt cách con người Việt Nam. Bất cứ khi
nào, bất kể ở đâu những con người ấy luôn kiên cường, bất khuất, ngay thẳng,
trung trực, vượt qua mọi chông gai. Hình ảnh nhân hóa “đứng thẳng hàng” như
càng khẳng định thêm điều đó. Chuyến đi “thăm” lăng Bác của nhà thơ giống
như một chuyến đi tìm về cội nguồn dân tộc, có truyền thống tốt đẹp, biểu
tượng dân tộc luôn hiện hữu.
Trước lăng Bác không phải những gì tráng lệ, rực rỡ, chỉ là hình ảnh cây tre
bình dị, thân thuộc. Hàng tre giống một đoàn vệ binh đang canh gác cho giấc

ngủ của Bác, cũng là cúi chào đoàn người từ từ tiến vào lăng bằng tất cả lòng
thành kính:

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”
Viễn Phương đưa ra hai hình tượng sóng đôi giữa thực tế “mặt trời đi qua trên
lăng” và hình ảnh ẩn dụ “mặt trời trong lăng”. Mặt trời là nguồn sáng duy nhất
của Trái Đất, cung cấp nhiệt và là nguồn sống của nhân loại, đặc biệt mặt trời
chỉ có một mà thôi. Vậy mà ở đây có hẳn hai mặt trời? Mặt trời còn lại chính là
vị Chủ tịch kính yêu Hồ Chí Minh.
Người chính là mặt trời chân lý, mang lại ánh sáng cho công cuộc đấu tranh giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Người đã lãnh đạo cuộc cách mạng của
nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Cuối cùng là giải phóng đất nước,
thống nhất hai miền.
Câu thơ mang dáng vẻ sôi nổi, bật lên sắc “đỏ” tràn đầy sức sống, chứa chan
lòng thành kính gửi đến Bác. Hai câu thơ tiếp chùng xuống, trầm mặc bộc lộ
không khí của đoàn người đang tiến vào lăng. Họ đến đây mang trong mình
lòng kính yêu vô bờ và nỗi tiếc thương khi Bác mất đi.
Điệp từ “ngày ngày” như khẳng định chân lý rằng tình cảm mà nhân dân gửi
đến bác là vô hạn, luôn luôn tồn tại, cũng như mặt trời kia vẫn mọc - lặn đều
đặn hàng ngày. Tràng hoa đó không là tràng hoa kết từ những loài hoa bình
thường. Đó là tràng hoa của đời được kết thành từ dòng người vô tận dâng lên
Bác. Dưới ánh sáng của Bác, những bông hoa đẹp nhất đã nở. Bác chính là
nguồn sống, là mùa xuân của đất nước, con người “bảy mươi chín mùa xuân.”

Dòng người từ từ tiến vào nơi Bác năm, nơi chan hòa ánh trăng hiền dịu:

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền.
Dẫu biết trời xanh là mãi mãi
Bác đang nằm ở đó, giống như đang chìm trong giấc ngủ yên bình, thanh thản
“giấc ngủ bình yên”. Lại một lần nữa nhà thơ sử dụng bút pháp nói giảm nói
tránh để kìm nén lại nỗi tiếc thương trong lòng. Hình ảnh vầng trăng sáng dịu
hiền tạo nên khung cảnh thơ vừa lãng mạn vừa hiện thực. Người Cha già dân
tộc tỏa ra sự ấm áp, bình dị và giản đơn trong con người, cốt cách. Vầng trán
Bác rộng lớn, êm đềm, mãn nguyện với những thành tựu mà nhân dân đạt được,
“có cơm ăn áo mặc”, “được tự do”, “được học hành”.
Thế nhưng, đứng trước Bác, nhà thơ không thể kìm nén được sự xúc động:
“nghe nhói ở trong tim”. Ngày Bác ra đi là ngày mà đồng bào ta chịu sự mất
mát lớn nhất về tinh thần, tiếc thương vô cùng. Mặc dù, đó là quy luật của tạo
hóa, và Bác dẫu đã mất nhưng vẫn còn sống mãi trong tâm trí, trong lòng người
dân Việt “mãi mãi”.
Cuộc sum họp nào rồi cũng đến phút chia ly, đứng trước lăng Bác nghĩ đến phút
xa rời, nhà thơ Viễn Phương không khỏi xúc động:

Cảm xúc dâng trào trong giây phút trở về miền Nam thật tự nhiên, xuất phát từ
tình yêu gửi đến Bác: “thương trào nước mắt”. Tình thương cứ thế nghẹn ngào,

hóa thành nước mắt trào dâng, không thể nào ngăn lại được. Thương nên nhà
thơ càng khao khát được ở gần Bác, được hóa thân thành cảnh vật xung quanh
lăng. Điệp từ “muốn” tạo âm hưởng quyết liệt, nhấn mạnh hơn nữa mong muốn
trong lòng Viễn Phương.
Ông ước được làm “con chim hót quanh lăng”, “đóa hoa tỏa hương”, “cây tre
trung hiếu”. Nhưng có lẽ, ước mong lớn nhất chính là được tiếp tục đi theo con
đường cách mạng chân lý của Bác, được làm “cây tre trung hiếu”. Cây tre đó là
hóa thân của nhân cách, tâm hồn Việt, ngay thẳng, chính trực, kiên cường, trung
với Đảng, hiếu với dân. Bài thơ mang âm hưởng buồn thương nhưng lại vút lên
ở câu kết. Một lời hứa, lời cam kết sẽ tiếp tục cống hiến, hy sinh vì đất nước,
nhân dân của nhà thơ.
Cùng với phong cách thơ chân thành, giàu cảm xúc, nền nã, thì thầm, bâng
khuâng nhưng không bi lụy, Viễn Phương đã mang đến cho người đọc một
chuyến viếng thăm trên dòng cảm xúc chân thật nhất. Thơ bảy chữ mang âm
hưởng lãng mạn pha lẫn hiện thực, hình ảnh thơ linh hoạt cùng các biện pháp ẩn
dụ, hoán dụ, nhân hóa làm tăng thêm giá trị nội dung của bài thơ.
Đúng như Viễn Phương đã chia sẻ cùng bạn đọc, bài thơ thật giản dị: "Bởi tôi
nghĩ, Bác của chúng ta vốn rất giản dị". Giản dị ở câu thơ, lời thơ, giản dị trong
cả những suy nghĩ, ước mong. Giản dị, tự nhiên nhưng vẫn vô cùng sâu sắc. Bởi
lẽ “Viếng lăng Bác” là kết tinh của dòng cảm xúc chân thành, mãnh liệt của nhà
thơ trong chuyến đi thăm lăng Bác. Đó còn là tiếng lòng của người dân miền
Nam nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung. “Viếng lăng Bác” thực sự là
lời tưởng niệm chân thành đến với vị cha già dân tộc.
Khép lại những trang thơ, ta như thấy từng đoàn người kính cẩn, nghiêng mình
vào viếng Bác mang theo hành trang là lòng kính yêu vô hạn đối với vị cha già
dân tộc. Cảm xúc của Viễn Phương cũng là cảm xúc của tất thảy người dân

miền Nam và người dân Việt nói chung. Hy vọng rằng, sau khi học bài thơ này,
các em có thể nêu suy nghĩ của em về bài thơ Viếng lăng Bác bằng tất cả cảm
nhận chân thành nhất.
Cảm nhận bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương
Viễn Phương là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn
nghệ giải phóng ở miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nước. Thơ ông thường nhỏ
nhẹ, giàu tình cảm, giàu chất mộng mơ ngay trong hoàn cảnh khốc liệt của
chiến trường. Viếng lăng Bác là tác phẩm tiêu biểu của viễn Phương giai đoạn
sau 1975.
Bài thơ Viếng lăng Bác được viết vào tháng 4 năm 1976, một năm sau ngày giải
phóng miền Nam, đất nước vừa được thống nhất. Đó cũng là khi lăng Chủ tịch
Hồ Chí Minh vừa được khánh thành, đáp ứng nguyện vọng tha thiết của nhân
dân cả nước là được đến viếng lăng Bác. Tác giả là một người con của miền
Nam, suốt ba mươi năm hoạt động và chiến đấu ở chiến trường Nam Bộ xa xôi.
Cũng như đồng bào và chiến sĩ miền Nam,nhà thơ mong mỏi được ra thăm Bác
và chỉ đến lúc này, khi đất nước đã thống nhất, ông mới có thể thực hiện được
ước nguyện ấy. Tình cảm đối với Bác trở thành nguồn cảm hứng để ông sáng
tác bài thơ này.
Bài thơ được chia làm 4 phần tương ứng với 4 khổ thơ thể hiện mạch vận động
của cảm xúc trong bài theo trình tự của một cuộc viếng thăm, thời gian kết hợp
với không gian. Cảm xúc bao trùm trọn vẹn bài thơ là niềm xúc động thiêng
liêng, thành kính, niềm tự hào, đau xót của nhà thơ từ miền Nam vừa được giải
phóng ra thăm lăng Bác.

Cảm xúc của một người con đã đi từ một nơi rất xa cả về không gian và thời
gian, giờ đây giờ phút được trở về bên Bác đã được diễn tả sâu sắc trong khổ
thơ này:

Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng”.
Câu thơ mở đầu như một lời thông báo ngắn gọn, lời lẽ giản dị nhưng chứa
đựng trong nó biết bao điều sâu xa,. Nhà thơ nói mình ở miền Nam, ở tuyến đầu
của Tổ quốc, ở nơi máu đổ suốt mấy chục năm trời. Như vậy, không đơn giản là
chuyên đi thăm công trình kiến trúc, không chỉ chiêm ngưỡng trước di hài một
vĩ nhân mà đó là cây tìm về cội, lá tìm về cành, máu chảy về tim, sông trở về
nguồn. Đó là cuộc trở về để báo công với Bác, để được Bác ôm vào lòng và
ngợi khen.
Nhà thơ xưng “con” và chữ “con” ở đầu dòng thơ, đầu bài thơ. Trong ngôn từ
của nhân loại không có một chữ nào lại xúc động và sâu nặng bằng tiếng “con”.
Cách xưng hô này thật gần gũi, thật thân thiết, ấm áp tình thân thương mà vẫn
rất mực thành kính, thiêng liêng. Đồng thời, cũng diễn tả tâm trạng xúc động
của người con ra thăm cha sau bao nhiêu năm xa cách.
Tác giả sử dụng từ “thăm” thay cho từ “viếng”. “Viếng”: là đến chia buồn với
thân nhân người chết. “Thăm”: là gặp gỡ, trò chuyện với người đang sống.
Cách nói giảm, nói tránh có vai trò làm giảm nhẹ nỗi đau thương mất mát. Qua
đó, nhà thơ muốn khẳng định Bác vẫn còn mãi trong trái tim nhân dân miền
Nam, trong lòng dân tộc. Đồng thời gợi sự thân mật, gần gũi: Con về thăm cha

– thăm người thân ruột thịt, thăm chỗ Bác nằm, thăm nơi Bác ở để thỏa lòng
khát khao mong nhớ bấy lâu.
Câu thơ không có một dụng công nghệ thuật nào nhưng lại vô cùng gợi cảm,
dồn nén biết bao cảm xúc. Cách xưng hô và cách dùng từ của Viễn Phương giúp
cho người đọc cảm nhận được tình cảm xúc động, nhớ thương của một người
con đối với cha. Đó không chỉ là tình cảm riêng của nhà thơ mà còn là tình cảm
chung của dân tộc Việt Nam. Thế hệ này tiếp nối thế hệ khác song tất cả đều có
chung một tình cảm như thế với Bác Hồ kính yêu.
Sự xuất hiện của hàng tre trong thơ Viễn Phương không chỉ có ý tả thực, nhà
thơ đã viết hình ảnh hàng tre với bút pháp tượng trưng, biểu tượng (gợi ra một
điều gì đó từ một hình ảnh ẩn dụ lớn).
Trước hết, hàng tre là hình ảnh hết sức thân thuộc và gần gũi của làng quê, đất
nước Việt Nam. Tre đại diện cho sức sống mãnh liệt, kiên cường, bất khuất
trước hoàn cảnh. Nơi đâu có đất đai, nơi ấy tre đủ sức mạnh để sinh tồn.
Hình ảnh hàng tre còn là một biểu tượng con người, dân tộc Việt Nam. Trải qua
mấy nghìn năm, dân tộc Việt Nam vẫn luôn đứng vững trước âm mưu xâm lược
của kẻ thù. Dù có lúc tưởng chừng như bị khuất phục, bị đồng hóa nhưng bản
lĩnh kiên cường, bất khuất đã đưa dân tộc đi qua gian khổ, chiến thắng kẻ thù.
Dù “bão táp mưa sa” nhưng tre vẫn “đứng thẳng hàng”. Đó là sức mạnh tinh
thần đoàn kết đấu tranh, chiến đấu anh hùng, không bao giờ khuất phục, tất cả
vì độc lập tự do của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ.
Từ hình ảnh hàng tre bát ngát trong sương quanh lăng Bác, nhà thơ đã suy nghĩ,
liên tưởng và mở rộng khái quát thành một hình ảnh hàng tre mang ý nghĩa ẩn
dụ, biểu tượng cho sức sống bền bỉ, kiên cường, bất khuất của con người Việt
Nam, dân tộc Việt Nam.

Hàng tre ấy như những đội quân danh dự cùng với những loài cây khác đại diện
cho những con người ở mọi miền quê trên đất nước Việt Nam tụ họp về đây
xum vầy với Bác, trò chuyện và bảo vệ giấc ngủ cho Người. Nơi Bác nghỉ vẫn
luôn xanh mát bóng tre xanh.
Chỉ một khổ thơ ngắn thôi nhưng cũng đủ để thể hiện những cảm xúc chân
thành, thiêng liêng của nhà thơ và cũng là của nhân dân đối với Bác kính yêu.
Nhà thơ đã sử dụng một ẩn dụ nghệ thuật tuyệt đẹp để nói lên cảm nhận của
mình khi đứng trước lăng Bác:

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…”
Hình ảnh “mặt trời đi qua trên lăng” là hình ảnh thực. Đó là mặt trời thiên tạo.
Nó gợi ra sự kì vĩ, sự bất tử, vĩnh hằng, hơi ấm và ánh sáng. Mặt trời là nguồn
cội của sự sống, là động lực của mọi sự sống.
Hình ảnh “mặt trời trong lăng” là một ẩn dụ đầy sáng tạo,độc đáo. Đó là hình
ảnh của Bác Hồ, một nguồn ánh sáng, nguồn sức mạnh vĩ đại và vĩnh hằng của
dân tộc. Bác Hồ soi đường dẫn lối cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc,
giành độc lập tự do, thống nhất đất nước. Bác đã cùng nhân dân vượt qua trăm
ngàn gian khổ, hi sinh để đi tới chiến thắng quang vinh, trọn vẹn. Tình yêu
thương bao la của Bác tỏa hơi ấm trong lòng mỗi con người Việt Nam. Nhà thơ
Tố Hữu đã so sánh Bác như: “Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ”. Cái nghĩa,
cái nhân lớn lao của Bác đã tác động mạnh mẽ, sâu xa tới mỗi số phận con
người.

Từ láy “ngày ngày” đứng ở đầu câu vừa diễn tả sự liên tục bất biến của tự nhiên
vừa góp phần vĩnh viễn hóa, bất tử hóa hình ảnh Bác Hồ trong lòng mọi người
và giữa thiên nhiên vũ trụ. Hình ảnh dòng người vào thăm lăng Bác đã được nhà
thơ miêu tả một cách độc đáo và để lại nhiều ấn tượng Từ láy “ngày ngày” có
nghĩa tương tự như câu thơ cầu đầu trong khổ thơ diễn tả cảnh tượng có thực
đang diễn ra hàng ngày, đều đặn trong cuộc sống của con người Việt Nam:
Những dòng người nặng trĩu nhớ thương từ khắp mọi miền đất nước đã về đây
xếp hàng, lặng lẽ theo nhau vào lăng viếng Bác.
Bằng sự quan sát trong thực tế, tác giả đã tạo ra một hình ảnh ẩn dụ đẹp và sáng
tạo: “tràng hoa”. “Tràng hoa” ở đây theo nghĩa thực là những bông hoa tươi
thắm kết thành vòng hoa được những người con khắp nơi trên đất nước và thế
giới về thăm dâng lên Bác để bày tỏ tình cảm, tấm lòng nhớ thương, yêu quý, tự
hào của mình. “Tràng hoa” ở đây còn mang nghĩa ẩn dụ chỉ từng người một
đang xếp hàng viếng lăng Bác mỗi ngày là một bông hoa ngát thơm.
Những dòng người bất tận đang ngày ngày vào lăng viếng Bác nối kết nhau
thành những tràng hoa bất tận. Những bông hoa – tràng hoa rực rỡ đó dưới ánh
mặt trời của Bác đã trở thành những bông hoa – tràng hoa đẹp nhất dâng lên
“bảy mươi chín mùa xuân”– 79 năm cuộc đời của Người. Hình ảnh thơ trên
biểu lộ tấm lòng thành kính và biết ơn sâu sắc của nhà thơ, của nhân dân đối với
Bác Hồ.
Vào trong lăng, khung cảnh và không khí như ngưng kết cả thời gian, không
gian. Hình ảnh thơ đã diễn tả thật chính xác, tinh tế sự yên tĩnh, trang nghiêm
cùng ánh sáng dịu nhẹ, trong trẻo của không gian trong lăng Bác:



Mà sao nghe nhói ở trong tim”.
Đứng trước Bác, nhà thơ cảm nhận Người đang ngủ giấc ngủ bình yên, thanh
thản giữa vầng trăng sáng dịu hiền.
Hình ảnh “vầng trăng sáng dịu hiền” gợi cho chúng ta nghĩ đến tâm hồn, cách
sống cao đẹp, thanh cao, sáng trong của Bác và những vần thơ tràn ngập ánh
trăng của Người. Trăng với Bác đã từng vào thơ Bác trong nhà lao, trên chiến
trận, giờ đây trăng cũng đến để giữ giấc ngủ ngàn thu cho Người. Chỉ có thể
bằng trí tưởng tượng, sự thấu hiểu và yêu quí những vẻ đẹp trong nhân cách của
Hồ Chí Minh thì nhà thơ mới sáng tạo nên được những ảnh thơ đẹp như vậy!
Tâm trạng xúc động của nhà thơ được biểu hiện bằng một hình ảnh ẩn dụ sâu xa:
“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi”. “Trời xanh” trước tiên được hiểu theo nghĩa tả
thực đó là hình thiên nhiên mà chúng ta hằng ngày vẫn đang chiêm ngưỡng, nó
tồn tại mãi mãi và vĩnh hằng. Mặt khác, “trời xanh” còn là một hình ảnh ẩn dụ
sâu xa: Bác vẫn còn mãi với non sông đất nước, như “trời xanh” vĩnh hằng. Bác
đã hóa thân thành thiên nhiên, đất nước và dân tộc. Dù tin như thế nhưng mấy
chục triệu người dân Việt Nam vẫn đau xót và nuối tiếc khôn nguôi trước sự ra
đi của Bác.
“Nhói” là từ ngữ biểu cảm trực tiếp, biểu hiện nỗi đau đột ngột quặn thắt. Tác
giả tự cảm thấy nỗi đau mất mát ở tận trong đáy sâu tâm hồn mình: nỗi đau uất
nghẹn tột cùng không nói thành lời. Đó không chỉ là nỗi đau riêng tác giả mà
của cả triệu trái tim con người Việt Nam. Lúc sinh thời, Người từng nói khi nào
đất nước thống nhất, Người sẽ vào miền nam thăm đồng bào. Giờ đất nước
thống nhất rồi nhưng Bác đã mãi mãi đi xa, không thực hiện được niềm mong
ước ấy. nghĩ đến điều đó, nhà thơ không khỏi ngậm ngùi.

Cặp quan hệ từ “vẫn, mà” diễn tả mâu thuẫn. Cảm giác nghe nhói ở trong tim
mâu thuẫn với nhận biết trời xanh là mãi mãi. Như vậy, giữa tình cảm và lý trí
có sự mâu thuẫn. Con người đã không kìm nén được khoảnh khắc yếu lòng.
Chính đau xót này đã làm cho tình cảm giữa lãnh tụ và nhân dân trở nên ruột già,
xót xa.
Nếu ở khổ thơ đầu, nhà thơ giới thiệu mình là người con miền Nam ra thăm Bác
thì trong khổ thơ cuối, nhà thơ lại đề cập đến sự chia xa Bác. Nghĩ đến ngày mai
về miền Nam, xa Bác, xa Hà Nội, tình cảm của nhà thơ không kìm nén, ẩn giấu
trong lòng mà được bộc lộ thể hiện ra ngoài:

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này…”
Câu thơ “Mai về miền Nam thương trào nước mắt” như một lời giã biệt. Lời nói
giản dị diễn tả tình cảm sâu lắng. Từ “trào” diễn tả cảm xúc thật mãnh liệt,
luyến tiếc, bịn rịn không muốn xa nơi Bác nghỉ. Đó là không chỉ là tâm trạng
của tác giả mà còn là của muôn triệu trái tim khác. Được gần Bác dù chỉ trong
giây phút nhưng không bao giờ ta muốn xa Bác bởi Người ấm áp quá, rộng lớn
quá.
Mặc dù lưu luyến muốn được ở mãi bên Bác nhưng tác giả cũng biết rằng đến
lúc phải trở về miền Nam. Và chỉ có thể gửi tấm lòng mình bằng cách muốn hóa
thân, hòa nhập vào những cảnh vật quanh lăng để được luôn ở bên Người trong
thế giới của Người.
Điệp ngữ “muốn làm” cùng các hình ảnh đẹp của thiên nhiên“con chim”,”đóa
hoa”,”cây tre” đã thể hiện ước muốn tha thiết, mãnh liệt của tác giả. Nhà thơ ao

ước được hóa thân thành con chim nhỏ cất tiếng hót làm vui lăng Bác, thành
đóa hoa đem sắc hương, điểm tô cho vườn hoa quanh lăng.
Đặc biệt là ước nguyện “Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này” để nhập vào
hàng tre bát ngát, canh giữ giấc ngủ thiên thu của Người. Hình ảnh cây tre có
tính chất tượng trưng một lần nữa nhắc lại khiến bài thơ có kết cấu đầu cuối
tương ứng.
Hình ảnh hàng tre quanh lăng Bác được lặp ở câu thơ cuối như mang thêm
nghĩa mới, tạo ấn tượng sâu sắc, làm dòng cảm xúc được trọn vẹn. “Cây tre
trung hiếu” là hình ảnh ẩn dụ thể hiện lòng kính yêu, sự trung thành vô hạn với
Bác, nguyện mãi mãi đi theo con đường cách mạng mà Người đã đưa đường chỉ
lối. Đó là lời hứa thủy chung của riêng nhà thơ và cũng là ý nguyện của đồng
miền Nam, của mỗi chúng ta nói chung với Bác.
Viếng lăng Bác thể hiện niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, niềm tự hào,
đau xót của nhà thơ từ miền Nam vừa được giải phóng ra thăm lăng Bác. Giọng
điệu thơ phù hợp với nội dung tình cảm, cảm xúc: vừa trang nghiêm, sâu lắng,
vừa tha thiết, đau xót, tự hào. Thể thơ 8 chữ, xen lẫn những dòng thơ 7 hoặc 9
chữ. Nhịp thơ chủ yếu là nhịp chậm, diễn tả sự trang nghiêm, thành kính và
những cảm xúc sâu lắng. Riêng khổ cuối nhịp thơ nhanh hơn, phù hợp với sắc
thái của niềm mong ước. Hình ảnh thơ có nhiều sáng tạo, kết hợp hình ảnh thực
vớ hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng. Những hình ảnh ẩn dụ – biểu tượng như “mặt
trời trong lăng”,”tràng hoa”,”trời xanh” vừa quen thuộc, vừa gần gũi với hình
ảnh thực, vừa sâu sắc, có ý nghĩa khái quát và giá trị biểu cảm.
Cảm nhận Viếng lăng Bác hay nhất
Viễn Phương là cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng
miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nước. Thơ ông thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm,

thể hiện cuộc sống ước mơ khát vọng của đồng bào Nam Bộ. "Viếng lăng Bác"
là tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ. Bài thơ thể hiện lòng thành kính và niềm xúc
động sâu sắc của nhà thơ cũng như của mọi người đối với Bác khi vào lăng
viếng Bác.
Bài thơ "Viếng lăng Bác" được Viễn Phương viết vào tháng 4 năm 1976, sau
khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc thắng lợi, đất nước thống nhất, lăng
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng vừa được khánh thành, Viễn Phương cùng đoàn đại
biểu miền Nam đầu tiên ra thăm miền Bắc, vào lăng viếng Bác, xúc động ông
đã viết lên bài thơ. Bài thơ thể hiện lòng thành kính, niềm xúc động sâu sắc của
nhà thơ cũng như của mọi người đối với Bác khi vào lăng viếng Bác.
Trước hết khổ thơ đầu của bài thơ đã thể hiện cảm xúc của nhà thơ khi đứng
trước lăng Bác lúc sáng sớm. Sau hơn hai mươi năm xa cách, người con miền
Nam mới được về thăm Bác, bao nỗi xúc động nghẹn ngào:
Câu thơ giản dị tự nhiên như một lời thông báo mà chứa chan tình cảm thân
thương. Nhà thơ xưng "con" gọi "Bác"- cách xưng hô quen thuộc của nhân dân
ta với vị lãnh tụ vừa gần gũi vừa thành kính. Đặc biệt đối với Viễn Phương còn
mang theo bao tình cảm nỗi nhớ thương của miền Nam trong trái tim Bác. Tác
giả không nói "ra viếng" mà là "ra thăm"- như đứa con đi xa giờ mới được về
thăm cha, thăm nơi Bác nghỉ. Nỗi đau như cố giấu mà giọng thơ có gì ngậm
ngùi.
Hình ảnh đầu tiên và cũng là ấn tượng đậm nét của nhà thơ về cảnh quan bên
lăng là hình ảnh "hàng tre bát ngát":

"Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng."
Hình ảnh hàng tre được miêu tả từ xa đến gần gợi trong lòng nhà thơ bao liên
tưởng: cây tre từ lâu đã trở thành biểu tượng của con người Việt Nam kiên
cường bất khuất "Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng". Hình ảnh "hàng tre bát ngát
quanh lăng" trong cái nhìn xúc động của nhà thơ như hình ảnh nhân dân Việt
Nam, cháu con đang quây quần tụ hội bên Bác, canh giữ giấc ngủ bình yên cho
Người. Ra thăm lăng Bác - một nơi trang nghiêm thành kính, người con miền
Nam lại bắt gặp hình ảnh rất quen thuộc của làng quê, của đất nước. Thán từ
"ôi" đã thể hiện niềm xúc động nghẹn ngào và cả sự ngạc nhiên bất ngờ của nhà
thơ khi đứng trước lăng Bác.
Khổ thơ thứ hai của bài thơ đã thể hiện cảm xúc của nhà thơ khi đứng trước
lăng Bác lúc mặt trời lên. Mặt trời lên cao dần, hình ảnh mặt trời gợi trong lòng
nhà thơ bao liên tưởng:

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ."
Hai câu thơ rực sáng hình ảnh mặt trời: mặt trời của thiên nhiên theo quy luật
vận động vũ trụ "ngày ngày đi qua trên lăng"- thấy một mặt trời khác "mặt trời
trong lăng rất đỏ". "Mặt trời trong lăng rất đỏ là hình ảnh ẩn dụ chỉ về Bác Hồ:
nếu như mặt trời của thiên nhiên đem lại ánh sáng, sự sống cho vạn vật thì mặt
trời Bác đem lại sự tự do, hạnh phúc cho nhân dân ta. Mặt trời ấy rất đỏ như
nhiệt huyết cách mạng, như trái tim yêu thương của Người. Đặt mặt trời Bác
sóng đôi trường tồn với mặt trời thiên nhiên không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà
còn thể hiện lòng ngưỡng mộ ngợi ca sự bất tử của Người.

Chứng kiến dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác trong lòng nhà thơ trào
dâng bao xúc động:

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân"
Cấu trúc "ngày ngày... đi" được lặp lại khẳng định quy luật tất yếu: còn mặt trời
đi qua trên lăng thì còn dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác. Xếp hàng vào
lăng viếng Bác đã trở thành hoạt động không thể thiếu trong đời sống nhân dân
ta. Dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác được liên tưởng như "kết tràng hoa
dâng bảy mươi chín mùa xuân". Đây là hình ảnh ẩn dụ đẹp giàu ý nghĩa bởi mỗi
người vào lăng viếng Bác đều mang theo bao tình cảm, nỗi biết ơn người Cha
già. Mỗi người là bông hoa kết thành tràng hoa dâng lên Bác với bao thương
nhớ biết ơn. Hình ảnh ẩn dụ " bảy mươi chín mùa xuân" khẳng định cuộc đời
Bác mãi là những mùa xuân vĩnh hằng của dân tộc.
Sang đến khổ thơ thứ ba là cảm xúc của nhà thơ khi vào trong lăng viếng Bác.
Biết bao xúc động trào dâng khi người con miền Nam lần đầu được đối diện với
Bác. Trong cái nhìn xúc động của nhà thơ hình ảnh Bác nằm trong lăng hiện ra
thật đẹp:

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền"
Cả không gian thời gian như ngưng đọng trước hình ảnh có tính chất vĩnh hằng:
Bác đang nằm ngủ một giấc ngủ bình yên thanh thản dưới ánh sáng dịu nhẹ của
vầng trăng. Gam màu của đoạn thơ không còn chói lọi rực rỡ mà chuyển sang
dịu nhẹ phù hợp với không khí tĩnh lặng trong lăng, vầng trăng như đang nâng
niu giấc ngủ của Người. Hình ảnh ẩn dụ "vầng trăng" vừa gợi tâm hồn sáng
trong thanh cao của Bác vừa gợi những vần thơ đầy trăng của Người.

Niềm xúc động nỗi xót đau của người con miền Nam được thể hiện thật cảm
động trong hai câu thơ sau:
"Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim"
Hình ảnh ẩn dụ "trời xanh" cũng giống như "mặt trời" ,"vầng trăng"- gợi cái vĩ
đại, bất tử của Bác. Trong tâm tưởng của mỗi người con miền Nam, của nhân
dân Việt Nam Bác vẫn còn sống mãi với non sông đất nước như trời xanh kia
còn mãi. Người đã hóa vào thiên nhiên đất nước núi rừng sự nghiệp của Người
mãi là bất tử. Dù vẫn vững tin như thế nhưng trở lại thực tế khi người con miền
Nam xa xôi về đến bên Bác thì Bác không còn nữa, nỗi xót đau không gì bù đắp
nổi "nghe nhói ở trong tim". Kết cấu "vẫn biết...mà sao" tưởng như đối lập nhau
mà lại hài hòa, thống nhất với nhau trong cảm xúc của người con miền Nam khi
lần đầu đối diện với Bác.
Khổ thơ cuối kết thúc bài thơ đã thể hiện ước nguyện của nhà thơ khi nghĩ đến
mai về miền Nam. Niềm xúc động trào dâng khi nhà thơ nghĩ đến mai về miền
Nam:
"Mai về miền nam thương trào nước mắt"
Câu thơ có cách diễn đạt mộc mạc mà đằm thắm của người Nam Bộ: mai về có
nghĩa là chưa về vậy mà đã thấy nhớ thấy thương thấy lưu luyến "thương trào
nước mắt".
Tình cảm ấy đã chắp cánh cho những ước nguyện được hóa thân vào những
cảnh vật ở quanh lăng Bác để mãi được ở bên Bác không rời xa:

"Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đấy
Nhà thơ muốn làm con chim hót quanh lăng Bác, muốn làm đóa hoa tỏa hương
thơm ngát bên lăng, muốn làm cây tre trung hiếu hòa nhập vào hàng tre bát ngát
quanh lăng. Những ước nguyện ấy thật nhỏ bé mà thật đẹp bởi đều là những ước
nguyện dâng hiến cho Bác, cho dân tộc. Điệp ngữ "muốn làm" tạo nhịp thơ dồn
dập nhấn mạnh những ước nguyện thiết tha chân thành của nhà thơ. Đặc biệt kết
thúc bài thơ ta bắt gặp hình ảnh "cây tre trung hiếu". Hình ảnh cây tre được lặp
lại ở khổ thơ đầu tạo nên kết cấu đầu cuối tương ứng làm trọn vẹn cho mạch
cảm xúc của nhà thơ. Nhà thơ muốn hòa nhập vào hàng tre bát ngát quanh lăng.
Hình ảnh ẩn dụ "cây tre trung hiếu" hay tấm lòng của người con miền Nam, của
nhân dân Việt Nam một lòng trung hiếu với bác nguyện đi theo con đường mà
Bác đã chọn.
Bài thơ đã rất thành công khi sử dụng những nghệ thuật đặc sắc. Đó là thể thơ
tám chữ đan xen những dòng bảy chữ, chín chữ phù hợp với nội dung cảm xúc.
Giọng điệu bài thơ vừa trang nghiêm sâu lắng vừa thiết tha đau xót tự hào, phù
hợp với tâm trạng cảm xúc khi vào lăng viếng Bác. Hình ảnh thơ có nhiều sáng
tạo kết hợp giữa hình ảnh thực và hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng. Đặc biệt
trong bài thơ có nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp gợi sự suy ngẫm sâu xa: "mặt trời",
"trời xanh", " tràng hoa". Với những nét đặc sắc nghệ thuật ấy, bài thơ đã thể
hiện lòng thành kính niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ cũng như của mọi
người đối với Bác khi vào lăng viếng Bác. "Viếng lăng Bác" là nén tâm hương
mà người con miền Nam thành kính dâng lên bác kính yêu. Cùng với "Trường
ca theo chân Bác" của Tố Hữu, "Hoa trước lăng Người" của Chế Lan Viên,...
"Viếng Lăng Bác" của Viễn Phương đã góp phần làm phong phú đề tài Bác Hồ
trong thơ ca hiện đại. Ngay từ khi ra đời bài thơ đã được khẳng định và trở

thành tiếng lòng chung của mỗi người con Việt Nam đối với Bác. "Viếng lăng
Bác" là một trong những thành công sớm nhất viết về Người sau ngày Bác đã đi
xa.
Như vậy với thể thơ tám chữ giọng điệu vừa trang nghiêm sâu lắng vừa thiết tha
đau xót tự hào, bài thơ đã thể hiện lòng thành kính niềm xúc động của nhà thơ
cũng như của mọi người đối với Bác khi vào lăng viếng Bác. Bài thơ không chỉ
là tiếng lòng chung của riêng nhà thơ mà còn là tiếng lòng chung của tất cả mọi
người đối với Bác. Chính vì vậy bài thơ có sức sống mãi trong lòng người đọc.
Suy nghĩ về bài thơ Viếng lăng Bác
Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn cảm hứng của biết bao thi nhân nổi tiếng và
trong số rất nhiều tên tuổi nổi tiếng, Viễn Phương với bài thơ "Viếng lăng Bác"
vẫn để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu đậm. Bài thơ là những tình
cảm chân thành nhất, sâu nặng nhất của tác giả và đồng bào miền Nam dành cho
vị Cha già kính yêu vĩ đại của dân tộc.
Viễn Phương viết bài thơ "Viếng lăng Bác" năm 1976, một năm sau khi miền
Nam được giải phóng, đất nước thống nhất đồng thời cũng là thời điểm lăng chủ
tịch Hồ Chí Minh vừa được khánh thành. Nhà thơ có dịp ra Bắc thăm lăng Bác
Hồ với tâm trạng xúc động vô bờ bến, cũng chính điều này đã tạo nguồn cảm
hứng để tác giả sáng tác bài thơ đầy xúc cảm này.
Ngay ở khổ thơ đầu, một khung cảnh bên ngoài lăng đã được tác giả giới thiệu
một cách rất tự nhiên và chân thật:



Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Trước lăng Bác là tâm trạng xúc động, là tiếng lòng của một người con miền
Nam sau biết bao ngày tháng mong chờ được ra Bắc viếng lăng Bác. Ngay ở
câu thơ đầu tiên: "Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác" như một lời thông báo,
giới thiệu giản dị nhưng chứa chan bao tình cảm thân thương. Với cách xưng hô
"Con - Bác" người đọc như cảm nhận được tình cảm vừa gần gũi, vừa thân thiết
lại thành kính của một người con đi xa lâu ngày nay được trở về gặp lại người
cha kính yêu của dân tộc. Qua đó ta cũng thấy được giữa lãnh tụ và quần chúng
không hề có khoảng cách, mà có sự gắn kết mật thiết với nhau. Cụm từ "con ở
miền Nam" vừa chứa đựng một nỗi đau mất mát, vừa thể hiện được niềm tự hào
lớn lao. Miền Nam gian khổ mà anh dũng, đã bao nhiêu năm chiến đấu hi sinh,
để có được ngày đất nước thống nhất, vậy mà Bác lại không cùng chung vui
niềm vui ấy với hàng triệu trái tim nước nhà. Nỗi đau ấy như được vơi bớt đi
phần nào với cách dùng từ thay thế tinh tế của nhà thơ. Từ "thăm" thay cho từ
"viếng" như làm dịu đi nỗi đau mất Bác và ẩn sâu trong đáy lòng mỗi con người
Việt Nam: Bác Hồ vẫn còn sống.
Sau tâm trạng ấy là một khung cảnh hàng tre bát ngát hiện ra trước mắt nhà thơ
khi đứng trước lăng. Từ xa xưa, hình ảnh cây tre đã trở nên quen thuộc, gần gũi
với mỗi một miền quê, nay nó được nhân hóa như hình ảnh con người Việt Nam
với bao phẩm chất tốt đẹp: bền bỉ, kiên cường, hiên ngang trước mọi khó khăn,
thử thách. Hàng tre mà đất nước - đại diện cho dân tộc luôn trung thành gắn bó,
canh giấc ngủ yên bình cho Người. Với từ cảm thán "Ôi!" mà nhà thơ sử dụng
đã biểu hiện niềm xúc động xen lẫn tự hào trước hình ảnh hàng tre. Có thể nói,
hình ảnh tre là khúc nhạc dạo đầu nói lên niềm xúc động bồi hồi của nhà thơ khi
đến bên Lăng Bác.

Nối tiếp nỗi niềm xúc động đó, là cảm xúc của tác giả trước hình ảnh dòng
người vào lăng viếng Bác:

Với một tấm lòng biết ơn, ngưỡng mộ và kính yêu vị lãnh tụ của dân tộc. Tác
giả mượn hình ảnh "mặt trời" để biểu tượng cho hình ảnh Bác trong lòng hàng
triệu trái tim Việt Nam. Một hình ảnh thật đẹp và giàu sức sáng tạo. Nếu ở trên
là mặt trời thiên nhiên soi sáng không gian và mang lại sự sống cho muôn loài,
thì ở câu thơ dưới "mặt trời" là một hình ảnh ẩn dụ để chỉ Bác. Bác là nhà cách
mạng tài ba mang đến ánh sáng cách mạng, đem đến cuộc sống ấm no, tự do,
hạnh phúc cho nhân dân. Với chi tiết "rất đỏ" đã làm cho câu thơ thêm ấn tượng
sâu sắc, cho ta thấy một trái tim đầy nhiệt huyết luôn khi hi sinh vì nước, vì dân
và một trái tim ấm nóng luôn dành những tình cảm thân thương nhất cho đồng
bào cả nước. Màu đỏ ấy như xua tan đi nỗi đau mất mát, làm ấm lại khung cảnh
đau thương.
Khi hòa cùng dòng người vào viếng lăng Bác, nhà thơ bồi hồi, xúc động:

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.
Với điệp từ "ngày ngày" vừa gợi ấn tượng về cái trường sinh vĩnh viễn, về quy
luật của dòng người vào lăng viếng Bác cũng như quy luật tự nhiên của tạo hóa.
Vừa gợi lên tấm lòng của nhân dân không nguôi nhớ Bác. Hình ảnh "dòng
người đi trong thương nhớ" là một hình ảnh thực, gợi tả ngày ngày từng dòng
người chầm chậm, thành kính vào lăng viếng Bác trong niềm xúc động, tiếc
thương và biết ơn vô hạn. Hình ảnh đó được Viễn Phương ví như tràng hoa

dâng lên Người bởi cuộc đời của họ đã được nở hoa dưới ánh sáng cách mạng
của Bác. Một hình ảnh thật đẹp và giàu tính nhân văn.
Tiếp mạch cảm xúc ấy, là cảm xúc, là tình cảm dồn nén bấy lâu của nhà thơ khi
đứng trước di hài của Bác:

Giấc ngủ của Bác là giấc ngủ giữa vầng trăng, là giấc ngủ đêm bình thường chứ
không phải giấc ngủ ngàn thu vĩnh viễn. Ta có cảm giác như Bác vẫn đang còn
đó, Bác như vẫn đang bên cạnh chúng ta. Đây là một giấc ngủ "bình yên" trong
niềm yêu thương con người và vạn vật. Đến đây ta lại thấy được ngòi bút của
ông thật đặc sắc, giàu sáng tạo với việc lấy hình ảnh vũ trụ để ví với Bác. Hình
ảnh "vầng trăng" gợi cho ta nghĩ đến vẻ đẹp tâm hồn trong sạch và thanh cao
của Người.
Cảm xúc tự hào, ngưỡng mộ như lắng xuống nhường chỗ cho nỗi đau trào dâng
không thể kìm nén:

Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Dẫu rằng lý trí vẫn cứ nghĩ là Bác còn sống mãi với chúng ta, nhưng sao tim ta
vẫn đau nhói như nghẹn lại, không nói nên lời khi nhận ra một sự thật đau lòng:
Bác đã ra đi mãi mãi. Đó là nỗi đau vô hạn, xót thương. Lời thơ như tiếng khóc
nghẹn ngào của đứa con về muộn bên di hài người Cha của mình. Và tiếp tục,
hình ảnh của vũ trụ: "trời xanh" lại được nhà thơ nói đến như những gì kì vĩ, cao
cả, bất diệt, vĩnh hằng như để ca ngợi tầm vóc lớn lao, đồng thời thể hiện lòng
kính trọng của nhà thơ đối với Bác.

Nếu như ở trên, nỗi đau ấy mới chỉ âm ỉ, đau nhói thì đến khổ thơ cuối, khi sắp
phải trở lại miền Nam, nhà thơ bỗng trào dâng niềm cảm xúc. Lòng thương nhớ
bao lâu nay đã vỡ òa trong tiếng khóc nghẹn ngào:
Mai về miền Nam, thương trào nước mắt

Mai về miền Nam, nhớ Bác khôn nguôi
Hai câu thơ như một lời giã biệt, từ "trào" diễn tả cảm xúc mãnh liệt, luyến tiếc,
bịn rịn, lưu luyến không muốn chia xa. Đó là nỗi đau không chỉ của riêng tác
giả mà còn là của muôn triệu trái tim bé nhỏ cùng chung nỗi đau mất Bác. Tình
cảm ấy, cảm xúc ấy đã lên đến đỉnh điểm của sự tột cùng, bởi vậy mà nhà thơ
có ước mong muốn hóa thân thành "con chim hót quanh lăng", làm "đóa hoa tỏa
hương", làm "cây tre trung hiếu" để được sống mãi cùng Người, để được báo
đáp công ơn mà Bác đã mang đến cho nhân loại:

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Như chúng ta đã biết, mở đầu bài thơ hình ảnh cây tre được nhà thơ nói đến. Và
đến cuối bài thơ, "cây tre" cũng được nhà thơ nhắc lại. Nhưng, lúc này cây tre
đã mang thêm một ý nghĩa mới. Nó không còn là cây tre mang ý nghĩa bình
thường nữa, mà đó là lòng kính yêu và ước nguyện thủy chung tiếp tục đi theo
con đường, lý tưởng cách mạng mà Bác đã chọn cho dân tộc.
Bài thơ khép lại trong sự xa cách về không gian, nhưng lại tạo được sự gần gũi
trong ý chí, tình cảm. Bằng tất cả tình yêu thương chân thành, Viễn Phương đã
bộc lộ hết những cung bậc cảm xúc của mình qua những vần thơ. Và đó cũng
chính là tình cảm của mỗi con dân miền Nam nói riêng và của cả nhân loại nói
chung dành cho Bác.

Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về bài thơ Viếng lăng Bác
Năm 1976, khi công trình lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành, đồng
bào miền Nam và các chiến sĩ từ miền Nam trong đó có tác giả Viễn Phương đã
ra viếng Bác. Tại đây Viễn Phương đã viết bài thơ "Viếng lăng Bác". Bài thơ
gói gọn trong 4 khổ thơ đã tái hiện sống động trình tự vào lăng viếng Bác.
Những nét ngoại cảnh được tác giả chấm phá đôi nét nhưng lại hiện lên vô cùng
ấn tượng, đặc biệt là cảnh bên ngoài lăng. Hình ảnh hàng tre xanh bát ngát
tượng trưng cho làng quê, dân tộc Việt Nam, cho sức sống bền bỉ, kiên cường
của dân tộc. Hình ảnh mặt trời vừa thực lại vừa ẩn dụ, mặt trời đi qua trên lăng
là mặt trời của tự nhiên, còn mặt trời trong lăng chính là Bác, là sự vĩ đại của
Bác được nhân dân tôn kính. Bên cạnh đó là hình ảnh dòng người vào lăng
viếng Bác, dòng người đi trong thương nhớ xót xa, họ cùng nhau kết thành
tràng hoa dâng lên Người. Bước vào trong lăng, Viễn Phương không giấu nổi sự
xúc động, nghẹn ngào. Bác yên bình trong giấc ngủ, giữa vầng trăng sáng dịu
hiền. Nỗi đau và sự xót xa lên đến tột cùng khi tác giả nghĩ về sự ra đi của Bác.
Dẫu biết Bác vẫn còn mãi với non sông, đất nước nhưng vẫn không kiềm được
lòng mình. Cuối cùng đến lúc phải trở lại miền Nam, tác giả vô cùng lưu luyến,
muốn hóa thân thành cảnh vật quanh lăng Bác. Muốn làm con chim cất tiếng
hót, làm bông hoa tỏa hương thơm và cả cây tre trung hiếu. Như vậy, qua những
khổ thơ cô đọng cùng giọng điệu trang nghiêm, sâu lắng, tha thiết lại đau xót, tự
hào, tác giả Viễn Phương đã thành công thể hiện tâm trạng của mình khi vào
lăng viếng Bác.

Cam Nhan Ve Bai Tho Vieng Lang Bac

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cam Nhan Ve Bai Tho Vieng Lang Bac

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Văn mẫu lớp 9: Cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương

Sơ đồ tư duy cảm nhận bài thơ Viếng lăng Bác

Dàn ý cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác

 Giới thiệu đôi nét về nhà thơ Viễn Phương

Tổng hợp: Download.vn 1

- 2 câu thơ sau:

 Điệp từ "ngày ngày"

Tổng hợp: Download.vn 2

Tổng hợp: Download.vn 3

 Niềm tiếc nuối khi phải xa Người

Tổng hợp: Download.vn 4

II. Thân bài

1. Khổ thơ thứ nhất

Tổng hợp: Download.vn 5

2. Khổ thơ thứ hai

Tổng hợp: Download.vn 6

3. Khổ thơ thứ ba

“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền”

Tổng hợp: Download.vn 7

4. Khổ thơ cuối

III. Kết bài

Tổng hợp: Download.vn 8

Cảm nhận bài thơ Viếng lăng Bác ngắn gọn

“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”

“Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Tổng hợp: Download.vn 9

“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Tổng hợp: Download.vn 10

“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Tổng hợp: Download.vn 11

“Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu 1

Tổng hợp: Download.vn 12

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng

Tổng hợp: Download.vn 13

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân

Tổng hợp: Download.vn 14

Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng trong dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim

Mai về miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này

Tổng hợp: Download.vn 15

Cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác - Mẫu 2

Tổng hợp: Download.vn 16

“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng”.

"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ