Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Chöông 03

THANH CHÒU KEÙO-NEÙN ÑUÙNG TAÂM

I) TOÙM TAÉT LYÙ THUYEÁT

P1
Z
A

Z Z
P2 X NZ
PN
dz dz
Y
1) Toàn taïi duy nhaát moät thaønh phaàn noäi löïc, löïc doïc N Z treân maët caét ngang.
2) Qui öôùc daáu cuûa noäi löïc: N Z  0 khi höôùng ra maët caét (keùo) .
3) Veõ bieåu ñoà noäi löïc löïc doïc N Z :
o Bieåu ñoà löïc doïc hôn bieåu ñoà taûi phaân boá moät baäc.
o Neáu treân sô ñoà tính coù löïc taäp trung bieåu ñoà N Z coù böôùc nhaûy, giaù trò böôùc nhaûy
baèng giaù trò löïc taäp trung, nhaûy veà döông khi löïc gaây keùo, nhaûy veà aâm khi löïc gaây
neùn.
o N Z cuoái ñoaïn baèng N Z ñaàu ñoaïn coäng hôïp löïc phaân boá treân ñoaïn ñoù (hôïp löïc
phaân boá keùo döông, neùn aâm).
4) Ñònh luaät Hooke:  Z  E. Z (  z : öùng suaát phaùp doïc truïc, E : moâñun ñaøn hoài cuûa
vaät lieäu,  z : bieán daïng daøi doïc truïc)
N
5) N Z sinh ra öùng suaát phaùp doïc truïc phaân boá ñeàu treân maët caét ngang:  Z  Z
F
o N Z : noäi löïc taïi maët caét coù ñieåm tính öùng suaát.
o F : dieän tích maët caét ngang coù ñieåm tính öùng suaát.
6) Öùng suaát treân maët caét nghieâng
 u   Z cos 2 

 Z
 uv  sin 2
 2

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 1 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

1 1
u
u Z  u
Z  Z
 uv
1 v
1
 u  uv x x

x
u x x
2 2
x
x 450 2
2
0,5 x x x
 uv 2 2

x x

900
450 0 450 900  x
x 2 x
2 2
450

0,5 x x x
x
2 2
2
NZ L
7) Bieán daïng daøi doïc truïc: L   dz ;  Z  %
L
EF L
n
 SN 
Khi EF  const treân töøng ñoaïn chieàu daøi Li : L    Z 
i 1  EF i

Trong ñoù: S N z _Dieän tích bieåu ñoà löïc doïc N z

E _Moâñun ñaøn hoài cuûa vaät lieäu
F _Dieän tích maët caét ngang

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 2 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

8) Quan heä giöõa bieán daïng daøi doïc truïc vaø bieán daïng:  n   . z ( laø heä soá Poisson)
N z2
9) Theá naêng bieán daïng ñaøn hoài: U   dz
L
2 EF
10) Bieåu ñoà keùo-neùn vaät lieäu:
P P P
P D Pb
n
b
E
Pbk
Pch B
Ptl C
A

O l O l O l
P
Ptl  tl  tl Pbn Pbk
F0 Pbn   bn  Pbk   bk 
P F0 F0
Pb   b  b
F0
P
Pch  ch  ch
F0
11) Ñieàu kieän beàn:
Nz  ch
o Vaät lieäu deûo: max   z      ;   
F max n
  bk

 max   k  ;  k  
n
o Vaät lieäu doøn:  n
     ;     b
 min n n
n
L  L 
12) Ñieàu kieän cöùng: L   L  hoaëc 
L  L 

II) VÍ DUÏ q
3.1. Ví duï 1: Thanh AB tuyeät ñoái cöùng chòu lieân keát goái coá
A B
ñònh taïi A, ñaàu B ñöôïc giöõ bôûi thanh BC nhö hình 3.1a. Thanh
E, F
BC laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp a
  vaø coù dieän tích maët caét ngang F . C 600
Bieát 2a
q  250 kN / m ; a  1,5 m ;    25 kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm 2 Hình 3.1a
a) Xaùc ñònh phaûn löïc lieân keát taïi goái A vaø öùng löïc trong BC

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 3 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

theo q vaø a .
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang F ñeå thanh BC beàn.
c) Tính bieán daïng daøi doïc truïc cuûa thanh BC theo q, a, E , F .
d) Tính chuyeån vò thaúng ñöùng taïi B .

a) Xaùc ñònh phaûn löïc: xeùt caân baèng thanh AC nhö hình
q
mB  YA 2a  q.2a.a  0  YA  qa
Fy  YA  2qa  N B sin 600  0  N B  2qa / 3
XA
A 600 B
Fx   X A  N B cos 600  0  X A  qa / 3 YA NB
2a
N 2qa
b) Theo điều kiện bền:  z  B        Hình 3.1b
F 3F
2qa 2.250.1,5
F    17,32 cm 2 Chọn F  17, 4 cm2
3   3.25
c) Biến dạng của thanh BC:
N L 2qa a 4qa 2 4.250.1,52
LBC  B BC  . 0
  4
 2,115.103  m   2,115  mm 
EF 3EF cos 30 3EF 3.2.10 .17, 4
d) Chuyeån vò thaúng ñöùng taïi B : q
Thanh AB tuyeät ñoái cöùng (khoâng bieán daïng) neân khi B
A
thanh CB bieán daïng, thanh AB quay quanh goái coá ñònh I
B'
A ñeán vò trí AB ' . Vì bieán daïng beù neân coù theå xem
BB '  AB , töø B ' keû B ' I  BC . Vì bieán daïng beù ta coù Hình 3.1a C 600
'
theå xem CB  CI neân BI  LBC .
Trong tam giaùc vuoâng BIB ' ta coù chuyeån vò thaúng ñöùng taïi B :
BI 2 2
BB '  0
 LBC  2,115  2, 442  mm 
cos 30 3 3
3.2. Ví duï 2: Hai thanh AB vaø AC laøm cuøng moät loaïi vaät lieäu coù öùng suaát cho pheùp   ,
moâñun ñaøn hoài E , dieän tích maët caét ngang cuûa hai thanh laàn löôït laø F vaø 2 F . Hai thanh chòu
lieân keát khôùp taïi B vaø C, ñöôïc noái vôùi nhau bôûi khôùp A. Kích thöôùc vaø taûi troïng taùc duïng leân keát
caáu nhö hình 3.2a.
KN
Bieát:    12 2 ; P  150 KN ; a  2m ; E  2.104 kN / cm 2
cm
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong hai thanh AB vaø AC.
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang (F) ñeå hai thanh AB vaø AC cuøng beàn.
c) Tính bieán daïng daøi doïc truïc cuûa hai thanh AB vaø AC.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 4 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

B
EF
P
0
30
A N AB P
600 0
30
E 2F
600
C Hình 3.2b.
a a N AC
Hình 3.2a.
a) Taùch nuùt taïi A , ñaët caùc öùng löïc cuûa hai thanh nhö hình 3.2b. Xeùt caân baèng taïi khôùp A.
 X   N AB cos 300  N AC cos 600  0  N AC  3N AB (1).
 Y  N AB sin 300  N AC sin 600  P  0  N AB  3 N AC  2 P (2).
1 3
Thay (1) vaøo (2): N AB  3N AB  2 P  N AB  P , N AC  P
2 2
b) Öùng suaát phaùt sinh trong hai thanh AB vaø AC
N 1P
 AB  AB  (thanh AB chòu keùo)
F 2F
N 3P
 AC   AC   (thanh AC chòu neùn)
2F 4 F
P
Öùng suaát lôùn nhaát phaùt sinh trong keát caáu:  z max   AB 
2F
P P 150
Theo ñieàu kieän beàn:  AB      F   cm 2  6 ,25cm 2 .
2F 2  2.12
Choïn F  6 ,3cm 2 .
c) Bieán daïng daøi doïc truïc cuûa hai thanh:
1 4a
P.
N B LAB 2 3  2 Pa  2.150.200  0, 275cm
LAB  
EF EF 3EF 3.2.104 .6,3
3
P.2a
N C LAC 2 3Pa 3.150.200
LAC      0, 206cm
E.2F E.2 F 2EF 2.2.104 .6,3
3.3. Ví duï 3: Coät AC maët caét ngang khoâng ñoåi hình troøn ñöôøng kính d , lieân keát chòu löïc vaø
coù kích thöôùc nhö hình 3. Coät laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   .
Bieát:    25kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; d  20cm ; a  2,5m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp q taùc duïng leân coät theo ñieàu kieän beàn.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 5 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

c) Vôùi taûi troïng tìm ñöôïc, tính chuyeån vò thaúng ñöùng cuûa maët caét qua C.
3P
C 3qa

l l
a P P  qa
B 6qa
4qa

q
3a
d

A
9qa
Nz

Hình
3.3
a) Bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät nhö hình 3.
N
b) Theo ñieàu kieän beàn:  z max  z   z 
F max
9qa  d  z   .202.25
2

   z   q    349, 065kN / m
d2 36a 36.2,5
4
Choïn q  349kN / m
c) Chuyeån vò thaúng ñöùng cuûa maëy caét taïi C :
1 1
2
 S N z   2  3qa  4qa  a  2  6qa  9qa  3a 104qa 2 104.349.2,52
LAC      2
  2
  4 2
 9, 02.103 m
i 1  EF i  d E d 2.10 . .20
E
4
3.4. Ví duï 4: Truïc baäc AC maët caét ngang hình troøn ñöôøng kính 2d , d , lieân keát chòu löïc vaø
coù kích thöôùc nhö hình 3.4. Truïc laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp
  .
Bieát:    21kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; q  750kN / m ; a  1, 2m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong truïc.
b) Xaùc ñònh ñöôøng kính truïc  d  theo ñieàu kieän beàn.
c) Vôùi d tìm ñöôïc, tính chuyeån vò thaúng ñöùng cuûa maët caét qua C.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 6 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

2P
2qa
C
d
l l
a P P  qa
B qa qa

q
3a

2d

A
4qa
Nz

Hình
3.4
a) Bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät nhö hình 3.4.
b) Öùng suaát lôùn nhaát phaùt sinh trong caùc ñoaïn AB, BC
 AB 4qa 4qa
  z max   2

d2


 2d 
4 , vì  zBC   zAB neân choïn ñoaïn BC khaûo saùt.

  BC 2qa 8qa max max
 
 z max  2  d 2
 d
4
8qa 8qa 8.750.1, 2
Theo ñieàu kieän beàn:  zBC    z   d    10, 45cm
max d 2
  z   .21
Choïn d  11cm
c) Chuyeån vò thaúng ñöùng cuûa maët caét taïi C :
1 1
2
 S N z  2  2qa  qa  a  2  qa  4qa  3a 24qa 2 24.750.1, 22
LAC      2
 2
 4 2
 3, 4.103 m
i 1  EF i d E d 2.10 . .11
E
4
3.5. Ví duï 5: Cho truïc baäc maët caét ngang hình troøn, lieân keát vaø chòu löïc nhö hình 3.
Bieát:    21kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; F  15cm2 ; a  1, 4m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp q taùc duïng leân coät theo ñieàu kieän beàn.
c) Vôùi taûi troïng tìm ñöôïc, tính chuyeån vò thaúng ñöùng cuûa maët caét qua B.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 7 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

F NA
A A NA 2qa

P  3qa a P  3qa a
3qa qa
B B

q q
2a 2a

C C
5qa 3qa
q
2F NNA N
z
Nz
Hình 3.5a Hình 3.5b z

a) Xaùc ñònh phaûn löïc taïi A vaø veõ bieåu ñoà noäi löïc.
Giaûi phoùng lieân keát taïi A , ñaët phaûn löïc vaø veõ caùc bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät do phaûn
löïc N A vaø taûi troïng sinh ra nhö hình 3.5b.
Phöông trình bieán daïng: LAC  0  LACA   LAC  0
N q

N A .a N A .2a 1 8qa.2a
   0  N A  2qa
EF E.2 F 2 E.2 F
b) Xaùc ñònh q theo ñieàu kieän beàn.
  AB  2qa
 max  F  AB  2qa
   max   max    
  BC  3 qa F

 max 2F
F .  15.21
 q   11, 25kN / m . Choïn  q   11kN / m
2a 2.1, 4
c) Tính chuyeån vò cuûa maët caét qua B.
2qa.a 2.11.1, 42
LBA   4
 1,4.10-4 m
EF 2.10 .15
3.6. Ví duï 6: Thanh AD tuyeät ñoái cöùng chòu lieân keát khôùp xoay taïi B vaø ñöôïc giöõ bôûi hai
thanh AF vaø DE . Caùc thanh AF vaø DE laøm cuøng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát
cho pheùp   . Heä chòu löïc P  450kN vaø coù kích thöôùc nhö hình 3.6a.
Cho E  2.104 kN / cm 2 ;    25kN / cm 2
a) Xaùc ñònh öùng löïc phaùt sinh trong hai thanh AF vaø DE .
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang F ñeå hai thanh AF vaø DE cuøng beàn.
c) Vôùi F tìm ñöôïc, tính chuyeån vò thaúng ñöùng cuûa ñieåm ñaët löïc P .

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 8 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

E
L  300mm
P E.2F
400mm

B
A D
C

L  400mm
200mm 200mm
E.F

Hình 3.6a
F

400mm
A
LAF C
B

LDE
C
Hình 3.6b D
200mm 200mm

400mm RB P ND
A D
B C

NA 200mm 200mm
Hình 3.6c

a) Thanh AD tuyeät ñoái cöùng (khoâng bieán daïng) khi chòu taùc duïng cuûa löïc seõ quay quanh B
theo chieàu kim ñoàng hoà nhö hình 3.6b. Vì vaäy caùc thanh AF vaø DE cuøng chòu keùo. Do ñoù ta
ñaët caùc öùng löïc trong caùc thanh theo chieàu nhö hình3.6c.
P
Phöông trình caân baèng:  mB  0  N A .400  P.200  N D .400  0  N A  N D  (1)
2
Phöông trình töông thích bieán daïng cuûa hai thanh AF vaø DE : LAF  LDE
N L N L N 400 N D 300 8
 A AF  D DE  A   N D  N A (2)
EF E 2F EF E 2F 3
3 4
Töø (1) vaø (2) ta coù: N A  P; N D  P
22 11
b) Kieåm tra beàn hai thanh AF vaø DE :
Öùng suaát lôùn nhaát phaùt sinh trong hai thanh AF vaø DE :

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 9 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

 AF N A 3P
  z  
F 22 F 2P
   max   zDE 
 DE  N D  4 P 11F
 z F 11.2 F
2P 2P 2.450
Theo ñieàu kieän beàn:  z max         F    3, 27cm 2
11F 11  11.25
Choïn F  3,3cm 2 .
c) Chuyeån vò thaúng ñöùng taïi ñieåm ñaët löïc:
1 1 N D LDE 1 4.450.300
 C  LDE    0,186mm
2 2 E 2F 2 11.2.104.2.3,3
Ví duï7: Cho coät beâtoâng coát theùp chieàu cao h  3m coù maët caét ngang hình vuoâng caïnh
b  0, 6m ñöôïc gia cöôøng bôûi 4 thanh theùp, moãi thanh coù ñöôøng kính d  28mm vaø ñöôïc neùn
bôûi löïc P nhö hình 3.7a. Xem öùng xöû cuûa vaät lieäu laø ñaøn hoài tuyeán tính, tính löïc P lôùn nhaát
maø coät coù theå chòu ñöôïc neáu öùng suaát cho pheùp trong theùp vaø beâtoâng laàn lượt là
 S   70 MPa,  C   8 MPa . Moâñun ñaøn hoài cuûa theùp vaø beâtoâng laàn lượt là
E S  200GPa, EC  25GPa . Khi tính boû qua troïng löôïng baûn thaân beâtoâng vaø coát theùp.
P Ps Pc
P
B
B
AA
Pc
A A
Ps
3m 0,6m 3m

0,6m
Hình 3.7b
O Hình 3.7a O

Ñeå phaân tích keát caáu naøy baèng phöông phaùp ñoä cöùng, ta xeùt caân baèng ñóa cöùng B . Goïi Ps , Pc
laàn löôït laø öùng löïc phaùt sinh trong coát theùp vaø beâtoâng. Ñóa B caân baèng döôùi taùc duïng cuûa taûi
troïng P vaø hai öùng löïc phaùt sinh trong coát theùp vaø beâtoâng Ps , Pc .
Ta coù phöông trình caân baèng: P  Ps  Pc (1)
Vì beâtoâng vaø theùp lieân keát vôùi nhau neân ta coù phöông trình töông thích bieán daïng: bieán daïng
P .h P .h
cuûa beâtoâng vaø coát theùp laø nhö nhau: Lc  Ls  s  c (2)(vôùi As , Ac laàn löôït laø dieän
Es Fs Ec Fc
tích cuûa coát theùp vaø beâtoâng).

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 10 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Es Fs Ec Fc
Töø (1) vaø (2) ta coù: Ps  P; Pc  P
Es Fs  Ec Fc Es Fs  Ec Fc
Töø ñoù ta coù theå tính ñöôïc öùng suaát phaùt sinh trong theùp vaø beâtoâng:
P Es P P Ec P
s  s  ; c  c  (3)
Fs Es Fs  Ec Fc Fc Es Fs  Ec Fc
Töø (3) ta coù theå tính ñöôïc taûi giôùi haïn maø theùp vaø beâtoâng coù theå chòu ñöôïc:
 E   E 
P   Fs  c Fc  . s  ; P   Fc  s Fs  . c  (4)
 Es   Ec 
 d2
 Fs  4   .282  2463mm 2
Dieän tích cuûa theùp vaø beâtoâng:  4
 F  b 2  F  6002  2463  357537mm 2
 c s

E 200
Ta coù tæ soá: s  8
Ec 25
  Ec   1 
 P   Fs  Fc  . s    2463  357537  70  3,3MN
  Es   8 
Töø phöông trình (4) ta tính ñöôïc: 
 P   F  Es F  .   357537  8.2463 8  3, 0MN
  c s   c  
  Ec 
Vaäy löïc lôùn nhaát coät coù theå chòu ñöôïc: P  3MN
Ví duï 8: Cho thanh thaúng, maët caét ngang khoâng ñoåi coù dieän tích F  1600mm2 vaø mang moät
taûi troïng P  160kN nhö hình 3.8. Xaùc ñònh öùng suaát taùc duïng treân taát caû caùc maët cuûa moät phaân
toá quay moät goùc 300 .
1 
P P

1
Hình 3.8
P
Öùng suaát phaùt sinh treân maët caét ngang:  z 
F
Öùng suaát phaùt sinh treân caùc maët cuûa phaân toá quay moät goùc   300 :
 2 P 2 160 2 0 2
 u   z cos   F cos   1600 .cos 30  0, 075kN / mm

  1  sin 2  1 P sin 2  0,5. 160 .sin 60  0, 043kN / mm 2
 uv 2 z 2F 1600

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 11 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

Ví duï 9: Cho thanh thaúng, maët caét ngang khoâng ñoåi coù dieän tích F  968mm2 goàm hai ñoaïn
ñöôïc daùn vôùi nhau baèng keo taïi maët caét 1  1 , maët caét 1  1 taïo vôùi phöông ñöùng moät goùc
  300 nhö hình 3.9. Heä chòu keùo bôûi löïc P  16kN ôû hai ñaàu. Bieát raèng keo daùn coù ñoä beàn
chòu keùo    13780kN / m 2 vaø ñoä beàn chòu caét    6890kN / m 2 . Kieåm tra beàn moái noái naøy.
1 
P P

1
Hình 3.9
P
Öùng suaát phaùt sinh treân maët caét ngang:  z 
F
Öùng suaát phaùt sinh treân maët caét 1  1 taïo vôùi phöông ñöùng moät goùc   300 :

 P 16
 u   z cos   F cos   968 .cos 30  0, 0123kN / mm     0, 0137kN / mm
2 2 2 0 2 2


  1  sin 2  1 P sin 2  0,5. 16 .sin 60  7,157.103 kN / mm 2     6,89.103 kN / mm 2
 uv 2 z 2F 968

Vaäy moái noái khoâng ñaûm baûo ñieàu kieän beàn caét.

III) BAØI TAÄP

3.1. Coät AC maët caét ngang khoâng ñoåi hình troøn ñöôøng kính d , lieân keát chòu löïc vaø coù kích
thöôùc nhö hình 3.1. Coät laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   .
Bieát:    6kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; q  35kN / m ; a  1,5m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Xaùc ñònh ñöôøng kính coät , d , theo ñieàu kieän beàn.
c) Vôùi d tìm ñöôïc, tính bieán daïng daøi doïc truïc cuûa coät AC .
3.2. Truïc baäc AC maët caét ngang hình troøn ñöôøng kính d1 , d 2 , lieân keát chòu löïc vaø coù kích
thöôùc nhö hình 3.2. Truïc laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   .
Bieát:    6kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; q  35kN / m ; a  1,5m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Xaùc ñònh ñöôøng kính coät , d1 , d 2 , theo ñieàu kieän beàn.
c) Vôùi d1 , d 2 tìm ñöôïc, tính bieán daïng daøi doïc truïc cuûa coät AC .

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 12 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

P 2P P 150kN
C C C
d d2
l l l l l l
a P P  qa a P P  qa a P P
B B B

q q q  5kN / m
2a 2a 2a
d
2d d1

A A A

Hình 3.1 Hình 3.2 Hình 3.3

3.3. Truïc baäc AC maët caét ngang hình troøn ñöôøng kính d1 , d 2 , lieân keát chòu löïc vaø coù kích
thöôùc nhö hình 3.3. Truïc laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   .
Bieát:    6,5kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; a  1,5m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Xaùc ñònh đường kính trục , d1 , d 2 , theo ñieàu kieän beàn.
c) Vôùi d1 , d 2 tìm ñöôïc, tính bieán daïng daøi doïc truïc cuûa coät AC .

P q
B B
A
E, F
0 E, F
300 45 2a P  qa
E, F
C E
C D
A 2a a
a 3a / 2 Hình 3.4
Hình 3.5

3.4. Cho heä thanh chòu löïc nhö hình 3.4. Caùc thanh trong daøn laøm cuøng vaät lieäu coù moâ ñun
ñaøn hoài E vaø öùng suaát cho pheùp   vaø dieän tích maët caét ngang F .
Cho:    50kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; P  150kN ; a  1m
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh AB, BC theo P .

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 13 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang, F , ñeå hai thanh cuøng beàn.
c) Vôùi F tìm ñöôïc, tính bieán daïng daøi doïc truïc cuûa hai thanh
3.5. Thanh ABCD tuyeät ñoái cöùng chòu lieân keát khôùp xoay taïi A vaø ñöôïc giöõ bôûi thanh EB
nhö hình 3.5. Thanh EB laøm baèng vaät lieäu coù moâ ñun ñaøn hoài E vaø öùng suaát cho pheùp   vaø
dieän tích maët caét ngang F .
Cho:    50kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; q  150kN / m; a  1,5m
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong thanh EB vaø phaûn löïc lieân keát taïi A theo q, a .
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang, F , ñeå thanh EB beàn.
c) Vôùi F tìm ñöôïc, tính bieán daïng cuûa thanh EB .
F G

a
E F G

C D E
a P 15kN
a

D C B A A
P 15kN P 15kN P 15kN B
a a a
a a
Hình 3.6_1
Hình 3.6_2

3.6. Cho heä daøn coù kích thuôùc vaø chòu löïc nhö hình 3.6. Caùc thanh trong daøn laøm cuøng moät
loaïi vaät lieäu coù moâ ñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   vaø coù cuøng dieän tích maët caét ngang
laø F . Cho:    50kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; a  1, 2m
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh cuûa heä daøn.
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang, F , ñeå caùc thanh trong daøn cuøng beàn.
3.7. Thanh AC tuyeät ñoái cöùng ñöôïc giöõ bôûi caùc thanh nhö hình 3.7. Caùc thanh trong heä laøm
baèng vaät lieäu coù moâ ñun ñaøn hoài E vaø öùng suaát cho pheùp   vaø dieän tích maët caét ngang F .
Cho:    50kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm2 ; F  6cm2 ; a  1,5m
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh theo P .
b) Xaùc ñònh taûi troïng cho pheùp, P , ñeå caùc thanh trong heä beàn.
3.8. Khung AB tuyeät ñoái cöùng chòu lieân keát khôùp xoay taïi A vaø ñöôïc giöõ bôûi thanh thanh
BC nhö hình 3.8. Thanh BC laøm baèng vaät lieäu coù moâ ñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp  
vaø dieän tích maët caét ngang F . Cho:    50kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong thanh BC vaø phaûn löïc lieân keát taïi A .
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang, F , ñeå thanh BC beàn.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 14 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

30 0 B

15 kN / m
E F G 3m

a
P  25 kN
4m
D C B A
P 15kN
a a a Hình 3.8
A
Hình 3.7
3, 5 m

3.9. Caùc thanh AB, DG tuyeät ñoái cöùng chòu lieân keát khôùp xoay taïi A, D vaø ñöôïc giöõ bôûi caùc
thanh thanh giaèng BC , HG nhö hình 3.9. Caùc Thanh giaèng BC , HG laøm baèng vaät lieäu coù moâ
ñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   vaø dieän tích maët caét ngang laàn löôït laø F , 2 F .
Cho:    50kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; a  1, 2m
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh BC , HG .
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang, F , ñeå caùc thanh BC , HG cuøng beàn.
c) Vôùi F tìm ñöôïc, tính chuyeån vò thaúng cuûa ñieåm ñaët löïc E vaø ñieåm B .
q

B A
2a 7kN
E, F 2a
P  3qa q
7kN H 7kN
C
G F F G
600 E D 7kN 7kN

300 300
A B C D E
E, 2F
H
a a a a
a a 2a

Hình 3.9 Hình 3.10

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 15 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

3.10. Cho heä daøn coù kích thuôùc vaø chòu löïc nhö hình 3.10. Caùc thanh trong daøn laøm cuøng moät
loaïi vaät lieäu coù moâ ñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   vaø coù cuøng dieän tích maët caét ngang
laø F . Cho:    40kN / cm2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; a  1m
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh cuûa heä daøn.
b) Xaùc ñònh dieän tích maët caét ngang, F , ñeå caùc thanh trong daøn cuøng beàn.
3.11. Thanh AD tuyeät ñoái cöùng chòu lieân keát khôùp xoay taïi B vaø ñöôïc giöõ bôûi hai thanh AF
vaø CE . Heä chòu löïc P  250kN vaø coù kích thöôùc nhö hình 3.11.
a) Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh AF , CE .
b) Xaùc ñònh giaù trò öùng suaát phaùt sinh trong hai thanh AF vaø CE .
c) Tính chuyeån vò thaúng ñöùng cuûa ñieåm ñaët löïc P .
F
L  400mm
E
E  2,5.103 kN / cm2 L  300mm 1 
3 2
P P
F  9cm 2 E  2.10 kN / cm
F  7cm2 1
B D
A
C Hình 3.12
P
400mm 200mm 200mm

Hình 3.11

3.12. Cho thanh thaúng, maët caét ngang khoâng ñoåi coù dieän tích F  980mm 2 goàm hai ñoaïn
ñöôïc daùn vôùi nhau baèng keo taïi maët caét 1  1 , maët caét 1  1 taïo vôùi phöông ñöùng moät goùc
  260 nhö hình 3.12. Heä chòu keùo bôûi löïc P  17 kN ôû hai ñaàu. Bieát raèng keo daùn coù ñoä beàn
chòu keùo    13780kN / m 2 vaø ñoä beàn chòu caét    7890kN / m 2 . Kieåm tra beàn moái noái naøy.
3.13. Moät thanh chòu keùo ñöôïc laøm töø hai phaàn daùn vôùi nhau baèng keo taïi maët caét 1  1 nhö
hình 3.12. Ñeå laøm thí nghieäm ngöôøi ta thay ñoåi goùc  töø 00 ñeán 600 . Bieát raèng öùng suaát cho
pheùp cuûa moái noái baèng keo khi chòu caét baèng 3 / 4 öùng suaát cho pheùp cuûa moái noái baèng keo khi
chòu keùo. Xaùc ñònh goùc  ñeå thanh coù theå mang ñöôïc taûi troïng lôùn nhaát coù theå.
3.14. Giaûi baøi toaùn 3.12 neáu öùng suaát cho pheùp cuûa moái noái baèng keo khi chòu keùo vaø caét laàn
löôït baèng    13780kN / m 2 ;    6890kN / m 2 , vaø tính giaù trò cuûa taûi troïng lôùn nhaát Pmax vôùi
dieän tích maët caét ngang cuûa thanh F  970mm 2 .
3.15. Truïc baäc AC maët caét ngang hình troøn lieân keát chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình 3.15.
Truïc laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   .
Bieát:    6,5kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; a  1,5m .
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Xaùc ñònh đường kính trục , d , theo ñieàu kieän beàn.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 16 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

c) Vôùi d tìm ñöôïc, tính chuyeån vò cuûa maët caét taïi B .

3.16. Truïc baäc AC maët caét ngang hình troøn lieân keát chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình 3.16.
Truïc laøm baèng vaät lieäu coù moâñun ñaøn hoài E , öùng suaát cho pheùp   .
Bieát:    6,5kN / cm 2 ; E  2.104 kN / cm 2 ; a  1,5m . d1  16cm; d 2  9cm
a) Veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong coät.
b) Xaùc ñònh tải trọng cho phép , P, theo ñieàu kieän beàn.
c) Vôùi P tìm ñöôïc, tính chuyeån vò cuûa maët caét taïi B .

C d C d2
P
l l l l
a P P  50kN a P P
B B

q  5kN / m
2a 3a

2d d1

A A P

Hình 3.15 Hình 3.16 Hình 3.17

3.17. Thí nghieäm neùn moät maãu beâtoâng hình truï ñöôøng kính d  150mm chòu neùn bôûi löïc P
nhö hình 3.17. Neáu öùng suaát caét lôùn nhaát phaùt sinh trong beâtoâng khoâng ñöôïc vöôït quaù trò soá
14.106 Pa . Xaùc ñònh trò soá lôùn nhaát cuûa löïc P .
3.18. Cho coät beâtoâng coát theùp chieàu cao h  1,5m coù maët caét ngang hình vuoâng caïnh
b  0,5m ñöôïc gia cöôøng bôûi 12 thanh theùp, moãi thanh coù ñöôøng kính d  25mm vaø ñöôïc neùn
bôûi löïc P nhö hình 3.18. Xem öùng xöû cuûa vaät lieäu laø ñaøn hoài tuyeán tính, tính löïc P lôùn nhaát
maø coät coù theå chòu ñöôïc neáu öùng suaát cho pheùp trong theùp vaø beâtoâng laàn lượt là
 S   70 MPa,  C   8 MPa . Moâñun ñaøn hoài cuûa theùp vaø beâtoâng laàn lượt là
E S  200GPa, EC  25GPa . Khi tính boû qua troïng löôïng baûn thaân beâtoâng vaø coát theùp.
3.19. OÁng theùp troøn ñöôøng kính trong d  50cm vaø beà daøy thaønh oáng t  2cm beân trong ñoå
ñaày beâtoâng vaø bò neùn giöõa hai taám cöùng nhö hình 3.19, tính löïc P lôùn nhaát maø keát caáu coù theå
chòu ñöôïc neáu öùng suaát cho pheùp trong theùp vaø beâtoâng laàn lượt là  S   70 MPa,  C   8 MPa .
Moâñun ñaøn hoài cuûa theùp vaø beâtoâng laàn lượt là E S  200GPa, EC  25GPa . Khi tính boû qua
troïng löôïng baûn thaân beâtoâng vaø coát theùp.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 17 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

P
P

AA
d
A A
1,5m 0,5m t

0,5m

Hình 3.18 Hình 3.19 P

3.20. Thanh gaõy khuùc ABC tuyeät ñoái cöùng chòu lieân keát goái di ñoäng taïi B vaø ñöôïc giaèng bôûi
caùc thanh BH , CD nhö hình B.3.20. Caùc thanh BH , CD coù cuøng dieän tích maët caét ngang F ,
moâñun ñaøn hoài E  2.10 4 KN / cm 2 vaø öùng suaát cho pheùp    6kN / cm 2 . Cho:
 L 
P  200 KN ;    3,6.10 3 .
 L 
a) Xaùc ñònh dieän tích F theo ñieàu kieän beàn vaø ñieàu kieän cöùng.
b) Tính chuyeån vò thaúng ñöùng taïi A .

D
0,2m
A C
d1
d2
2m
E 3m
C
B
P
P 2m B P
0
60 B D d2
A 3m d1
2m 2m 1m 2m
 C
A
Hình B.3.20
D
Hình B.3.21 Hình B.3.22
3.21. Truïc baäc AC , lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình B.3.21. Khe hôû giöõa ñaàu C
cuûa truïc vaø ngaøm D laø  . Xaùc ñònh P caàn thieát ñeå ñaàu C vöøa chaïm D . Trong tröôøng hôïp taùc
duïng leân truïc löïc P1  2 P , xaùc ñònh phaûn löïc taïi C , veõ bieåu ñoà noäi löïc phaùt sinh trong truïc,

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 18 TTT_03/2013

Chöông 3: Thanh chòu keùo-neùn ñuùng taâm Khoa Xaây Döïng & Cô Hoïc ÖÙng Duïng

kieåm tra beàn cuûa truïc vaø tính chuyeån vò cuûa maët caét taïi B . Cho:    9,5 KN / cm 2 ;
E  2000 KN / cm 2 ; d1  48mm ; d 2  22mm ;   0,8mm .
3.22. Truïc baäc AC , lieân keát, chòu löïc vaø coù kích thöôùc nhö hình B.3.22. Khe hôû giöõa ñaàu C
cuûa truïc vaø ngaøm D laø 0,2m . Truïc chòu taùc duïng moät löïc P  500kN taïi B . Veõ bieåu ñoà noäi
löïc phaùt sinh trong truïc, kieåm tra beàn cuûa truïc vaø tính chuyeån vò cuûa maët caét taïi B . Cho:
   7,5KN / cm 2 ; E  2000 KN / cm 2 ; d1  48mm ; d 2  32mm .
3.23. Một ống thép đường kính ngoài 300mm được chế tạo từ tấm thép dày 6mm bằng cách
hàn tấm thép theo đường xoắn ốc góc 250 như hình vẽ. Ống thép chịu nén một lực P  250kN .
Xác định ứng suất tiếp và ứng suất pháp phát sinh trong mối hàn.
P P

250 250

Hình B.3.23 Hình B.3.24

3.24. Một ống thép đường kính ngoài 300mm được chế tạo từ tấm thép dày 6mm bằng cách
hàn tấm thép theo đường xoắn ốc góc 250 như hình vẽ. Biết rằng mối hàn có thể chịu được ứng
suất và ứng suất tiếp bằng    50MPa,    30MPa . Xác định trị số lực P lớn nhất ống thép có
thể chịu được.

Baøi taäp söùc beàn vaät lieäu Trang 19 TTT_03/2013